Tính toán – thiết kế bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt hợp vệ sinh cho huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai

CHÖÔNG 1 TOÅNG QUAN NGHIEÂN CÖÙU Lyù do choïn ñeà taøi Vieäc xöû lí chaát thaûi raén (CTR) sinh hoaït moät caùch hôïp lí ñaõ vaø ñang ñaët ra nhöõng vaán ñeà böùc xuùc ñoái vôùi haàu heát caùc tænh, thaønh cuûa nöôùc ta. Laâu nay, CTR sinh hoaït thöôøng ñöôïc choân laáp ôû caùc baõi raùc hôû hình thaønh moät caùch töï phaùt. Haàu heát caùc baõi choân raùc naøy ñeàu thieáu hoaëc khoâng coù heä thoáng xöû lí oâ nhieãm laïi ñaët gaàn khu daân cö, gaây ra nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoeû coäng ñoàng. Maët khaùc söï gia taêng nhanh choùng cuûa toác ñoä ñoâ thò hoaù vaø maät ñoä daân cö ôû caùc quaän, huyeän, tænh, thaønh ñaõ gaây ra nhöõng aùp löïc lôùn ñoái vôùi heä thoáng quaûn lí CTR sinh hoaït hieän nay. Vieäc löïa choïn coâng ngheä xöû lí CTR sinh hoaït vaø qui hoaïch baõi choân laáp CTR sinh hoaït moät caùch hôïp lí coù yù nghóa heát söùc quan troïng ñoái vôùi coâng taùc baûo veä moâi tröôøng. Hieän nay tình hình thu gom vaø xöû lí CTR sinh hoaït treân ñòa baøn huyeän Vónh Cöûu chöa ñöôïc thöïc hieän toát, coâng taùc thu gom chöa trieät ñeå, bieän phaùp xöû lí chöa hôïp veä sinh do ñoù coù theå gaây oâ nhieãm moâi tröôøng treân dieän roäng neáu khoâng coù bieän phaùp xöû lí höõu hieäu vaø kòp thôøi. Trong töông lai söï phaùt trieån cuûa toaøn huyeän veà daân soá, kinh teá, hoaït ñoäng dòch vuï thöông maïi vaø söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp treân ñòa baøn huyeän seõ laøm gia taêng moät khoái löôïng CTR sinh hoaït raát ñaùng keå gaây aùp löïc leân moâi tröôøng khu vöïc. Do ñoù vieäc ñaàu tö xaây döïng baõi choân laáp CTR sinh hoaït taïi huyeän Vónh Cöûu ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà caáp baùch treân cho giai ñoaïn hieän taïi vaø töông lai laø heát söùc caàn thieát. Vieäc xaây döïng Baõi choân laáp CTR sinh hoaït taïi huyeän Vónh Cöûu seõ giaûi quyeát ñöôïc caùc vaán ñeà sau: Töøng böôùc khaéc phuïc tình traïng CTR sinh hoaït ñöôïc tieâu huûy, xaû boû tuøy tieän gaây maát veä sinh moâi tröôøng nhö hieän nay. Giaûi quyeát ngay ñöôïc nhu caàu caáp thieát veà baõi choân laáp CTR sinh hoaït cho huyeän Vónh Cöûu. Môû roäng ñòa baøn thu gom, giaûi quyeát löôïng CTR sinh hoaït ñang toàn ñoïng chöa ñöôïc thu gom, taêng tæ leä thu gom, giaûi quyeát caùc vaán ñeà veà toàn ñoïng CTR sinh hoaït haøng ngaøy ôû caùc khu daân cö trong huyeän nhö hieän nay. Xöû lyù taäp trung, coù cô sôû khoa hoïc, kyõ thuaät ñaûm baûo khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, nhaèm tieán tôùi ñoùng cöûa caùc khu xöû lyù raùc taïm thôøi khoâng hôïp veä sinh. Do ñoù vieäc löïa choïn vaø tieán haønh ñeà taøi “ Tính toaùn – thieát keá baõi choân laáp CTR sinh hoaït hôïp veä sinh cho huyeän Vónh Cöûu, tænh Ñoàng Nai” quy moâ 5 ha cho vieäc choân laáp CTR sinh hoaït hôïp veä sinh ôû huyeän Vónh Cöûu laø heát söùc caàn thieát vaø caáp baùch. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi Thieát keá baõi choân laáp CTR sinh hoaït hôïp veä sinh cho huyeän Vónh Cöûu, tænh Ñoàng Nai ñeå khoáng cheá oâ nhieãm moâi tröôøng do CTR sinh hoaït gaây ra. Noäi dung ñeà taøi Toång quan veà hieän traïng quaûn lí CTR sinh hoaït huyeän Vónh Cöûu, tænh Ñoàng Nai. Coâng ngheä choân laáp CTR sinh hoaït vaø löïa choïn coâng ngheä choân laáp thích hôïp. Tính toaùn thieát keá oâ choân laáp vaø caùc coâng trình phuï. Tính toaùn kinh teá. Giaûi phaùp vaän haønh, quy hoaïch vaø kyõ thuaät ñoùng baõi. Phaïm vi nghieân cöùu Chæ nghieân cöùu treân ñòa baøn huyeän Vónh Cöûu, tænh Ñoàng Nai. Chæ tính toaùn cho CTR sinh hoaït. Phöông phaùp nghieân cöùu Nghieân cöùu lyù thuyeát Thu thaäp soá lieäu: Caùc vaên baûn phaùp quy cuûa trung öông vaø ñòa phöông coù lieân quan ñeán vaán ñeà quaûn lyù veä sinh moâi tröôøng ñoái vôùi chaát thaûi raén. Caùc vaên baûn vaø caùc quy ñònh ñoái vôùi vieäc xaây döïng BCL chaát thaûi raén hôïp veä sinh. Caùc döõ lieäu veà ñieàu kieän töï nhieân: ñòa chaát, ñòa hình, ñòa maïo, ñaát, khí töôïng thuyû vaên… Tham khaûo yù kieán caùc chuyeân gia. Nghieân cöùu thöïc ñòa Khaûo saùt thöïc ñòa ñòa ñieåm xaây döïng baõi choân laáp. Khaûo saùt thöïc ñòa caùc coâng trình töông töï. CHÖÔNG 2 TOÅNG QUAN VEÀ HIEÄN TRAÏNG QUAÛN LÍ CTR SINH HOAÏT HUYEÄN VÓNH CÖÛU, TÆNH ÑOÀNG NAI. Ñaëc ñieåm töï nhieân Vò trí ñòa lyù Huyeän Vónh Cöûu naèm veà phía Taây Baéc cuûa tænh Ñoàng Nai, ranh giôùi cuûa huyeän ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: Phía Baéc giaùp huyeän Ñoàng Phuù vaø Buø Ñaêng cuûa tænh Bình Phöôùc. Phía Nam giaùp thaønh phoá Bieân Hoøa vaø huyeän Thoáng Nhaát. Phía Ñoâng giaùp huyeän Ñònh Quaùn vaø huyeän Thoáng Nhaát. Phía Taây giaùp huyeän Taân Uyeân cuûa tænh Bình Döông. Toång dieän tích töï nhieân toaøn huyeän laø 107.318ha. Huyeän coù 10 ñôn vò haønh chính goàm: thò traán Vónh An vaø 9 xaõ laø: Trò An, Thieän Taân, Bình Hoøa, Taân Bình, Taân An, Bình Lôïi, Thaïnh Phuù, Vónh Taân vaø Phuù Lyù. Ñòa hình Huyeän Vónh Cöûu coù 2 daïng ñòa hình chính: ñoài vaø ñoàng baèng ven soâng. Ñòa hình ñoài Phaân boá taäp trung ôû khu vöïc phía Baéc cuûa huyeän, dieän tích töï nhieân: 83.351 ha, chieám 77,7% toång dieän tích toaøn huyeän. Cao trình cao nhaát ôû khu vöïc phía Baéc khoaûng 340m, thaáp daàn veà phía Nam vaø Taây Nam, khu vöïc trung taâm huyeän coù ñoä cao khoaûng 100 – 120m khu vöïc phía Nam khoaûng 10 – 50m. Dieän tích coù ñoä doác 15O chæ chieám 4,2%. Daïng ñòa hình naøy töông ñoái thích hôïp vôùi phaùt trieån noâng – laâm nghieäp vaø xaây döïng cô sôû haï taàng. Ñòa hình ñoàng baèng Dieän tích 5.994 ha, chieám 5,5% toång dieän tích, cao ñoä trung bình 2 – 10m, nôi thaáp nhaát 1 – 2m. Ñaát khaù baèng, thích hôïp vôùi saûn xuaát noâng nghieäp, nhöng do neàn ñaát yeáu neân ít thích hôïp vôùi xaây döïng cô sôû haï taàng. Khí haäu Huyeän Vónh Cöûu naèm trong vuøng chòu aûnh höôûng khí haäu chung cuûa tænh Ñoàng Nai. Ñaây laø vuøng coù ñieàu kieän khí haäu oân hoøa, bieán ñoäng giöõa caùc thôøi ñieåm trong naêm, trong ngaøy khoâng cao, ñoä aåm khoâng quaù cao, khoâng bò aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa luõ luït. Do vaäy ñaây laø moät trong caùc vuøng lyù töôûng ñeå phaùt trieån saûn xuaát coâng nghieäp. Caùc thoâng soá cô baûn cuûa khí haäu nhö sau: Nhieät ñoä khoâng khí Nhieät ñoä khoâng khí aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán quaù trình phaùt taùn vaø chuyeån hoùa caùc chaát oâ nhieãm trong khí quyeån. Nhieät ñoä caøng cao thì toác ñoä caùc phaûn öùng hoùa hoïc dieãn ra trong khí quyeån caøng lôùn vaø thôøi gian löu caùc chaát oâ nhieãm trong khí quyeån caøng nhoû. Ngoaøi ra nhieät ñoä khoâng khí coøn laøm thay ñoåi quaù trình bay hôi dung moâi höõu cô, caùc chaát gaây muøi hoâi, laø yeáu toá quan troïng taùc ñoäng leân söùùc khoûe coâng nhaân trong quaù trình lao ñoäng. Vì vaäy trong quaù trình tính toaùn, döï baùo oâ nhieãm khoâng khí vaø thieát keá caùc heä thoáng khoáng cheá oâ nhieãm caàn phaân tích ñeán yeáu toá nhieät ñoä. Keát quaû theo doõi söï thay ñoåi nhieät ñoä taïi traïm Bieân Hoøa cho thaáy: Nhieät ñoä trung bình naêm : 26,7 oC Nhieät ñoä cao nhaát tuyeät ñoái : 40 oC Nhieät ñoä thaáp nhaát tuyeät ñoái : 13.0 oC Nhieät ñoä cuûa thaùng cao nhaát : 24 ( 35 oC (thaùng 4 haøng naêm) Nhieät ñoä cuûa thaùng thaáp nhaát: 22 ( 31 oC (thaùng 12 haøng naêm) Bieân ñoä dao ñoäng nhieät giöõa caùc thaùng trong naêm khoâng lôùn (( 3oC) nhöng bieân ñoä nhieät giöõa ngaøy vaø ñeâm töông ñoái lôùn (( 10 ( 13oC vaøo muøa khoâ) vaø (( 7 ( 9oC vaøo muøa möa). Baûng 1. Nhieät ñoä khoâng khí trung bình thaùng taïi traïm bieân hoøa NHIEÄT ÑOÄ TRUNG BÌNH THAÙNG (oC)   I  II  III  IV  V  VI  VII  VIII  IX  X  XI  XII   26,3  26,2  27,6  28,7  28,3  27,4  27,0  26,5  26,6  26,5  26,0  25,2   (Nguoàn: Phaân vieän NC Khí töôïng - Thuûy vaên phía Nam) Ñoä aåm khoâng khí Ñoä aåm khoâng khí cuõng nhö nhieät ñoä khoâng khí laø moät trong nhöõng yeáu toá töï nhieân aûnh höôûng ñeán quaù trình chuyeån hoùa vaø phaùt taùn oâ nhieãm, ñeán quaù trình trao ñoåi nhieät cuûa cô theå vaø söùc khoûe con ngöôøi. Ñoä aåm töông ñoái cuûa khu vöïc dao ñoäng töø 75 - 85%, cao nhaát ñöôïc ghi nhaän vaøo thôøi kyø caùc thaùng coù möa (thaùng VI - XI) töø 83 - 87%, do ñoä bay hôi khoâng cao laøm cho ñoä aåm khoâng khí khaù cao vaø ñoä aåm ñaït thaáp nhaát laø vaøo caùc thaùng muøa khoâ (thaùng II - IV) ñaït 67 - 69%. Keát quaû quan traéc ñoä aåm trong nhieàu naêm taïi traïm khí töôïng Bieân Hoøa ñöôïc ñöa ra trong baûng sau:  Baûng 2. Ñoä aåm töông ñoái khoâng khí (%) taïi traïm bieân hoøa ÑOÄ AÅM TÖÔNG ÑOÁI TRUNG BÌNH THAÙNG (%)   I  II  III  IV  V  VI  VII  VIII  IX  X  XI  XII   72,2  66,6  68,2  71,2  79,3  82,8  84,7  86,6  87,0  86,4  88,2  77,8   (Nguoàn: Phaân vieän NC Khí töôïng - Thuûy vaên phía Nam) Böùc xaï maët trôøi Böùc xaï maët trôøi laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán cheá ñoä nhieät trong vuøng vaø qua ñoù seõ aûnh höôûng ñeán möùc ñoä beàn vöõng khí quyeån vaø quaù trình phaùt taùn - bieán ñoåi cuûa caùc chaát oâ nhieãm. Cöôøng ñoä böùc xaï tröïc tieáp lôùn nhaát vaøo caùc thaùng II, III, coù theå ñaït ñeán 0,72 - 0,79 cal/cm2.phuùt, töø thaùng IV - VII coù theå ñaït ñeán 0,42 - 0,46 cal/cm2.phuùt vaøo nhöõng giôø tröa. Cöôøng ñoä böùc xaï tröïc tieáp ñi ñeán maët thaúng goùc vôùi tia maët trôøi coù theå ñaït 0,77 - 0,88 cal/cm2.phuùt vaøo nhöõng giôø tröa cuûa caùc thaùng naéng vaø ñaït 0,42 - 0,56 cal/cm2.phuùt vaøo nhöõng giôø tröa cuûa caùc thaùng möa (töø thaùng VI - XII). Keát quaû ño ñaïc vaø tính toaùn böùc xaï toång coäng trung bình taïi traïm Bieân Hoøa ñöôïc ñöa ra trong baûng sau: Baûng 3. Böùc xaï toång coäng trung bình ngaøy taïi traïm bieân hoøa BÖÙC XAÏ TOÅNG COÄNG TRUNG BÌNH NGAØY (cal/cm2)   I  II  III  IV  V  VI  VII  VIII  IX  X  XI  XII   461  511  542  535  500  447  448  443  460  444  432  435   (Nguoàn: Phaân vieän NC Khí töôïng - Thuûy vaên phía Nam) Löôïng möa Möa coù taùc duïng thanh loïc caùc chaát oâ nhieãm trong khoâng khí vaø pha loaõng caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc, nöôùc möa coøn cuoán theo caùc chaát chaát oâ nhieãm rôi vaõi treân maët ñaát xuoáng caùc nguoàn nöôùc. Khi thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi saûn xuaát caàn quan taâm ñeán löôïng nöôùc möa, thöôøng ñeå giaûm khoái löôïng nöôùc thaûi phaûi xöû lyù caàn phaûi taùch rieâng heä thoáng thoaùt nöôùc möa vôùi nöôùc thaûi saûn xuaát. Löôïng möa trung bình thaùng taïi traïm Bieân Hoøa ñöôïc cho trong baûng sau: Baûng 4. Löôïng möa trung bình thaùng taïi traïm bieân hoøa LÖÔÏNG MÖA TRUNG BÌNH THAÙNG (mm/ thaùng)   I  II  III  IV  V  VI  VII  VIII  IX  X  XI  XII   7,9  4,4  14,6  45,1  157,2  238,0  264,8  276,7  293,3  203,1  81,1  28,3   ( Nguoàn: Phaân vieän NC Khí töôïng - Thuûy vaên phía Nam) Cheá ñoä gioù Gioù laø nhaân toá quan troïng trong quaù trình phaùt taùn vaø lan truyeàn chaát oâ nhieãm trong khoâng khí. Khi vaän toác gioù caøng lôùn, khaû naêng lan truyeàn buïi vaø caùc chaát oâ nhieãm caøng xa, khaû naêng pha loaõng vôùi khoâng khí saïch caøng lôùn. Höôùng gioù chuû ñaïo trong khu vöïc töø thaùng VII - X laø höôùng Taây - Taây Nam, töông öùng vôùi toác ñoä gioù töø 3,0 - 3,6 m/s. Höôùng gioù chuû ñaïo töø thaùng XI - II laø höôùng Baéc - Ñoâng Baéc, töông öùng vôùi toác ñoä gioù töø 3,4 - 4,7 m/s. Taøi nguyeân thieân nhieân Taøi nguyeân nöôùc ngaàm Theo Lieân Ñoaøn Ñòa Chaát 8, nöôùc ngaàm taïi huyeän Vónh Cöûu khaù phong phuù, hieän ñaõ ñöôïc khai thaùc ñeå söû duïng sinh hoaït vaø töôùi cho khoaûng 191 ha. Taøi nguyeân ñaát Toaøn Huyeän coù 6 nhoùm ñaát: Nhoùm ñaát phuø sa : 1.243 ha (chieám 1,2% dieän tích ñaát cuûa huyeän) Nhoùm ñaát Gley : 4.751 ha (4,4%) Nhoùm ñaát ñen : 2.907 ha (2,7%) Nhoùm ñaát xaùm : 72.682 ha (67,7%) Nhoùm ñaát ñoã : 7.643 ha (7,1%) Nhoùm ñaát loang loã : 120 ha (0,1%) Coøn laïi laø hoà, ao: 15.908 ha (14,8%), soâng suoái: 2.065 ha (1,9%) Theo soá lieäu thoáng keâ cuûa phoøng ñòa chính huyeän Vónh Cöûu, haàu heát dieän tích ñaát ñaõ ñöôïc söû duïng vôùi cô caáu nhö sau: Toång dieän tích ñaát töï nhieân : 107.319 ha (100%) Ñaát noâng nghieäp : 17.218 ha (16,0%) Ñaát laâm nghieäp : 65.921 ha (61,4%) Ñaát chuyeân duøng : 18.021 ha (16,8%) Ñaát ôû : 507 ha (0,5%) Ñaát chöa söû duïng : 5.652 ha (5,3%) Hieäu quaû söû duïng ñaát noâng nghieäp coøn raát thaáp, trong ñaát luùa môùi coù 30,6% dieän tích ñöôïc saûn xuaát 2 vuï, 69,4% dieän tích coøn laïi laøm 1 vuï. Trong ñaát caây laâu naêm, ñaát caây aên quaû chæ chieám 11,9%, cao su chieám 3,8%, ñaát troàng ñieàu chieám tôùi 81,8%. Naêng suaát caùc loaïi caây troàng trong caùc loaïi hình söû duïng ñaát coøn thaáp vaø khoâng oån ñònh.  Ñaëc ñieåm kinh teá xaõ hoäi 2.2.1 Kinh teá Noâng nghieäp Toång dieän tích gieo troàng caây troàng naêm 2002 laø 16.472 ha, trong ñoù: caây löông thöïc (luùa, baép) 11.114 ha, caây thöïc phaåm (rau, ñaäu caùc loaïi) 795 ha, caây coâng nghieäp (myø, mía, boâng vaûi, ñaäu naønh, ñaäu phoäng) 4.563 ha. Laâm nghieäp Dieän tích troàng röøng taäp trung : 317 ha Dieän tích röøng chaêm soùc tu boå : 1.600 ha Thuûy saûn Dieän tích nuoâi troàng : 188 ha Saûn löôïng nuoâi troàng : 375 ha Thöông maïi – Dòch vuï Soá ñôn vò kinh doanh thöông maïi – dòch vuï tính ñeán cuoái naêm 2002 laø 2.479 ñôn vò, trong ñoù goàm 29 doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh vaø 2.450 hoä kinh doanh caù theå. Saûn xuaát coâng nghieäp Soá lieäu thoáng keâ ñeán heát naêm 2002 toaøn huyeän coù 609 cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp, trong ñoù coù 2 cô sôû quoác doanh, 604 cô sôû ngoaøi quoác doanh vaø 3 cô sôû coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Saûn phaåm coâng nghieäp chuû yeáu treân ñòa baøn goàm gaïch, ñaù caùc loaïi, ñöôøng maät, ñuùc gang, xay xaùt, khai thaùc caùt, ñaát soûi, giaøy theå thao, ñieän thöông phaåm, nöôùc ñaù caây vaø boät ñaát cao lanh. Toång giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp trong toaøn huyeän tính ñeán heát naêm 2002 laø 1.656.775 trieäu ñoàng. 2.2.2 Daân soá Vónh Cöûu tính ñeán ngaøy 31/12/ 2000 laø 104.106 ngöôøi, döï baùo möùc gia taêng daân soá trung bình giai ñoaïn 2001 - 2010 laø 2,5% vaø laø 2,1%/naêm giai ñoaïn 2010 - 2030. 2.3 Hieän traïng thu gom, xöû lyù raùc taïi huyeän Vónh Cöûu Hieän nay treân ñòa baøn huyeän Vónh Cöûu CTR chuû yeáu laø raùc thaûi sinh hoaït. Löôïng raùc thu gom ñöôïc chuû yeáu laø taïi caùc khu vöïc thò traán, thò töù, chôï vôùi löôïng raùc thu gom chieám khoaûng 40% öôùc tính töông ñöông khoaûng 15 taán/ngaøy. Ñoái vôùi löôïng CTR sinh hoaït sinh ra töø caùc khu daân cö thöa thôùt thì chöa ñöôïc thu gom, chuùng ñöôïc thaûi boû töï do khoâng coù qui hoaïch nhaát ñònh. Vieäc thu gom CTR sinh hoaït hieän nay taïi huyeän Vónh Cöûu chuû yeáu laø do tö nhaân ñöùng ra thu gom moät caùch töï phaùt, khoâng coù moät qui hoaïch cuï theå, bieän phaùp xöû liù cuõng ñôn giaûn chuû yeáu laø söû duïng phöông phaùp ñoå ñoáng chôø khoâ roài ñoát, giaûi phaùp naøy chöa an toaøn vaø hôïp veä sinh vì khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng cao. 2.4 Döï baùo khoái löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït huyeän Vónh Cöûu ñeán naêm 2028 Cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá, ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân ngaøy caøng naâng cao vaø keùo theo toác ñoä thaûi raùc cuûa moãi ngöôøi cuõng taêng. Noùi chung, toác ñoä thaûi raùc tính theo ñaàu ngöôøi phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá, phuï thuoäc vaøo möùc soáng, möùc ñoâ thò hoùa, nhu caàu vaø taäp quaùn sinh hoaït cuûa ngöôøi daân. Hieän nay, huyeän Vónh Cöûu chöa coù heä thoáng thu gom raùc hoaøn chænh neân vieäc döï ñoaùn khoái löôïng raùc döïa vaøo soá lieäu thoáng keâ raát deã daãn ñeán sai soá. Vì vaäy söï gia taêng khoái löôïng CTR sinh hoaït seõ ñöôïc öôùc tính theo toác ñoä gia taêng daân soá. Döï baùo daân soá Ñeå döï ñoaùn daân soá huyeän ñeán naêm 2028 ta duøng coâng thöùc Euler caûi tieán Ni*+1 = Ni + r * N(i+1/2) *(t Trong ñoù : Ni+1 = Ni + r*Ni*(t Ni+1/2= (Ni+1 + Ni)/2 Trong ñoù : Ni+1 : laø daân soá hieän taïi cuûa naêm tính toaùn (ngöôøi) Ni : Daân soá hieän taïi laø  ngöôøi (2000) (t: Ñoä cheânh leäch giöõa caùc naêm ,thöôøng = 1 r : Toác ñoä gia taêng daân soá Theo qui hoaïch toång theå kinh teá xaõ hoäi huyeän Vónh Cöûu tính ñeán ngaøy 31/12/ 2000 laø 104.106 ngöôøi, döï baùo möùc gia taêng daân soá trung bình giai ñoaïn 2001 - 2010 laø 2,5% vaø laø 2,1%/naêm giai ñoaïn 2010 - 2030. Baûng 5. Keát quaû tính toaùn döï baùo gia taêng daân soá töø 2000 ñeán naêm 2028 Naêm  Tæ leä taêng daân soá r  Ni  Ni+1  Ni+1/2  N*i+1 (ngöôøi)   2000   104106      2001  2.5%  104106  106709  105407  106741   2002  2.5%  106709  109376  53354  108043   2003  2.5%  109376  112111  54688  110744   2004  2.5%  112111  114914  56055  113512   2005  2.5%  114914  117786  57457  116350   2006  2.5%  117786  120731  58893  119259   2007  2.5%  120731  123749  60366  122240   2008  2.5%  123749  126843  61875  125296   2009  2.5%  126843  130014  63422  128429   2010  2.5%  130014  133264  65007  131639   2011  2.1%  133264  136063  66632  134664   2012  2.1%  136063  138920  68032  137492   2013  2.1%  138920  141838  69460  140379   2014  2.1%  141838  144816  70919  143327   2015  2.1%  144816  147857  72408  146337   2016  2.1%  147857  150962  73929  149410   2017  2.1%  150962  154133  75481  152548   2018  2.1%  154133  157369  77066  155751   2019  2.1%  157369  160674  78685  159022   2020  2.1%  160674  164048  80337  162361   2021  2.1%  164048  167493  82024  165771   2022  2.1%  167493  171011  83747  169252   2023  2.1%  171011  174602  85505  172806   2024  2.1%  174602  178269  87301  176435   2025  2.1%  178269  182012  89134  180140   2026  2.1%  182012  185834  91006  183923   2027  2.1%  185834  189737  92917  187786   2028  2.1%  189737  193721  94869  191729   (Nguoàn: Tính toaùn-toång hôïp) Caên cöù vaøo tæ leä gia taêng daân soá cuûa huyeän haøng naêm vaø heä soá thaûi raùc bình quaân ñaàu ngöôøi/ngaøy cho pheùp döï baùo taûi löôïng raùc thaûi cuûa toaøn huyeän giai ñoaïn 2000 -2020. 2.4.2 Döï baùo löôïng CTR sinh hoaït Töø keát quaû nghieân cöùu raùc thaûi sinh hoaït ôû nhieàu ñòa phöông khaùc, öôùc tính toác ñoä thaûi raùc hieän nay ôû huyeän Vónh Cöûu laø 0,3 kg/ngöôøi/ngaøy. Theo ñaø phaùt trieån cuûa xaõ hoäi, toác ñoä thaûi raùc bình quaân ñaàu ngöôøi seõ ngaøy moät taêng leân vaø döï baùo toäc ñoä thaûi raùc ñeán naêm 2010 seõ laø 0,5 kg/ngöôøi/ngaøy, ñeán naêm 2020 seõ laø 0,7 kg/ngöôøi/ngaøy. Keát quaû tính toaùn döï baùo ñöôïc ñöa ra trong baûng döôùi ñaây: Baûng 6. Döï baùo löôïng raùc thaûi sinh hoaït phaùt sinh trong giai ñoaïn 2000 - 2028 Naêm  Soá daân (ngöôøi)  Toác ñoä thaûi raùc (kg/ngöôøi/ngaøy)  Löôïng raùc (taán)      1 ngaøy  1 naêm   2000  104106  0,30  31,23  11399,61   2001  106741  0,32  34,16  12467,35   2002  108043  0,34  36,73  13408,14   2003  110744  0,36  39,87  14551,76   2004  113512  0,38  43,13  15744,11   2005  116350  0,40  46,54  16987,10   2006  119259  0,42  50,09  18282,40   2007  122240  0,44  53,79  19631,74   2008  125296  0,46  57,64  21037,20   2009  128429  0,48  61,65  22500,76   2010  131639  0,50  65,82  24024,12   2011  134664  0,52  70,03  25559,23   2012  137492  0,54  74,25  27099,67   2013  140379  0,56  78,61  28693,47   2014  143327  0,58  83,13  30342,33   2015  146337  0,60  87,80  32047,80   2016  149410  0,62  92,63  33811,48   2017  152548  0,64  97,63  35635,21   2018  155751  0,66  102,80  37520,42   2019  159022  0,68  108,13  39469,26   2020  162361  0,70  113,65  41483,24   2021  165771  0,73  121,01  44169,68   2022  169252  0,75  126,94  46332,74   2023  172806  0,78  134,79  49197,87   2024  176435  0,81  142,91  52163,01   2025  180140  0,84  151,32  55230,92   2026  183923  0,87  160,01  58404,75   2027  187786  0,90  169,01  61687,70   2028  189737  0,90  172,56  62982,98   (Nguoàn: Tính toaùn- toång hôïp) Ghi chuù: Tính theo tæ leä taêng daân soá trung bình 2,5% (giai ñoaïn 2001 - 2010) vaø 2,1% (giai ñoaïn 2010 - 2028). Nhö vaäy qua baûng tính toaùn cho thaáy vaøo thôøi ñieåm 2010 löôïng raùc thaûi sinh ra treân toaøn huyeän laø 66 taán/ngaøy vaø tôùi naêm 2028 seõ laø 17,56 taán/ngaøy. Do ñieàu kieän giôùi haïn veà thôøi gian neân khoâng coù soá lieäu cuï theå veà thaønh phaàn raùc sinh hoaït cuûa huyeän Vónh Cöûu trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Vì vaäy, em seõ duøng soá lieäu thaønh phaàn raùc thaûi sinh hoaït naêm 1999 cuûa Huyeän ñeå tính toaùn gaàn ñuùng veà saûn löôïng khí phaùt sinh trong baõi choân laáp ôû phaàn sau cuûa ñoà aùn naøy. Baûng 7.Thaønh phaàn raùc sinh hoaït cuûa huyeän Vónh Cöûu naêm 1999 STT  Thaønh phaàn  %khoái löôïng öôùt   1  Laù caây, raùc höõu cô  69,67   2  cao su  2,31   3  Nhöïa, nilon  4,00   3  Giaáy vuïn, cacton  1,14   4  Kim loaïi, voû ñoà hoäp  11,51   5  Thuûy tinh, saønh söù  1,56   6  Chaát deã chaùy  2,30   7  Xaø baàn  8,23    Toång coäng  100,00   (Nguoàn: Hieän traïng moâi tröôøng Tænh Ñoàng Nai, 1999) CHÖÔNG 3 COÂNG NGHEÄ CHOÂN LAÁP CTR SINH HOAÏT VAØ LÖÏA CHOÏN COÂNG NGHEÄ CHOÂN LAÁP THÍCH HÔÏP 3.1 Coâng ngheä choân laáp CTR sinh hoaït 3.1.1 Khaùi nieäm Choân laáp laø phöông phaùp thaûi boû CTR kinh teá nhaát vaø chaáp nhaän ñöôïc veà maët moâi tröôøng. Ngay caû khi aùp duïng caùc bieän phaùp giaûm thieåu löôïng chaát thaûi, taùi sinh, taùi söû duïng vaø caû kyõ thuaät chuyeån hoaù chaát thaûi, vieäc thaûi boû phaàn chaát thaûi coøn laïi ra baõi choân laáp vaãn laø moät khaâu quan troïng trong chieán löôïc quaûn lyù toång hôïp CTR. Coâng taùc quaûn lyù baõi choân laáp keát hôïp chaët cheõ vôùi quy hoaïch, thieát keá, vaän haønh, ñoùng cöûa vaø kieåm soaùt sau khi ñoùng cöûa hoaøn toaøn baõi choân laáp. Öu nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp choân laáp: Öu ñieåm: Phuø hôïp vôùi nhöõng nôi coù dieän tích ñaát roäng. Xöû lí ñöôïc taát caû caùc loaïi CTR, keå caû caùc CTR maø nhöõng phöông phaùp khaùc khoâng theå xöû lyù trieät ñeå hoaëc khoâng xöû lyù ñöôïc. BCL sau khi ñoùng cöûa coù theå söû duïng cho nhieàu muïc ñích khaùc nhau nhö: baõi ñoå xe, saân chôi, coâng vieân… Thu hoài naêng löôïng töø khí gas. Khoâng theå thieáu duø cho aùp duïng baát kì phöông phaùp naøo. Linh hoaït trong quaù trình söû duïng (khi khoái löôïng CTR gia taêng coù theå taêng cöôøng theâm coâng nhaân vaø thieát bò cô giôùi), trong khi caùc phöông phaùp khaùc phaûi ñöôïc môû roäng qui moâ coâng ngheä ñeå taêng coâng suaát. Ñaàu tö ban ñaàu vaø chi phí hoaït ñoäng cuûa BCL thaáp hôn so vôùi nhöõng phöông phaùp khaùc. Nhöôïc ñieåm Toán nhieàu dieän tích ñaát choân laáp, nhaát laø nhöõng nôi taøi nguyeân ñaát coøn khan hieám. Phaûi phuø hôïp vôùi yeâu caàu ñòa hình, ñòa chaát, khí töôïng cuûa töøng ñòa phöông cho neân vieäc nghieân cöùu laäp döï aùn khaû thi ban ñaàu khaù coâng phu vaø toán keùm. Laây lan caùc dòch beänh. Gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc, ñaát, khí xung quanh BCL. Khoù khaên vaø toán keùm trong vieäc kieåm soaùt khí thaûi vaø nöôùc thaûi. Coù nguy cô xaûy ra söï coá chaùy noå, gaây nguy hieåm do söï phaùt sinh khí CH4 vaø H2S Coâng taùc quan traéc chaát löôïng moâi tröôøng BCL vaø xung quanh vaãn phaûi ñöôïc tieán haønh sau khi ñoùng cöûa. Aûnh höôûng caûnh quan. Vieäc quy hoaïch, thieát keá vaø vaän haønh cuûa moät baõi choân laáp CTR hieän ñaïi ñoøi hoûi aùp duïng nhieàu nguyeân taéc cô baûn veà khoa hoïc, kyõ thuaät vaø kinh teá. Caùc vaán ñeà chính lieân quan ñeán vieäc thieát keá BCL hôïp veä sinh bao goàm : (1) Vaán ñeà moâi tröôøng vaø caùc quy ñònh raøng buoäc; (2) Caùc daïng vaø phöông phaùp choân laáp; (3) Vò trí baõi choân laáp; (4) Quaûn lyù khí sinh ra trong quaù trình choân laáp; (5) Kieåm soaùt nöôùc roø ræ; (6) Kieåm soaùt nöôùc beà maët vaø nöôùc möa; (7) Caáu truùc BCL vaø söï suït luùn; (8) Quan traéc chaát löôïng moâi tröôøng; (9) Boá trí maët baèng toång theå vaø thieát keá sô boä BCL; (10) Xaây döïng quy trình vaän haønh BCL; (11) Ñoùng cöûa hoaøn toaøn BCL vaø nhöõng vaán ñeà caàn quan taâm; (12) Tính toaùn vaø thieát keá chi tieát BCL. 3.1.2 Phaân loaïi 3.1.2.1 Theo caáu truùc Baõi hôû (open dumps) Choân döôùi bieån (submarine disposal) BCL hôïp veä sinh (Sanitary landfill) Baõi hôû Ñaây laø phöông phaùp coå ñieån, ñaõ ñöôïc aùp duïng töø raát laâu. Ngay caû trong thôøi kyø Hy Laïp vaø La Maõ coå ñòa caùch ñaây khoaûng 500 naêm tröôùc coâng nguyeân, con ngöôøi ñaõ bieát ñoå raùc beân ngoaøi caùc thaønh luõy- laâu ñaøi ôû cuoái höôùng gioù. Cho ñeán nay, phöông phaùp naøy vaãn coøn aùp duïng ôû nhieàu nôi treân theá giôùi. Phöông phaùp naøy coù nhieàu nhöôïc ñieåm nhö: Laøm maát veû thaåm myõ cuûa caûnh quan: Nhöõng ñoáng raùc thaûi laø moâi tröôøng thuaän lôïi cho caùc ñoäng vaät gaëm nhaám, caùc loaøi coân truøng, vector gaây beänh sinh soâi, naåy nôû gaây nguy hieåm cho söùc khoeû con ngöôøi Nöôùc ræ raùc sinh ra töø caùc baõi raùc hôû seõ laøm baõi raùc trôû neân laày loäi, aåm öôùt. Nöôùc ræ raùc naøy do khoâng coù bieän phaùp kieåm soaùt, khoâng coù heä thoáng thu gom seõ thaám vaøo caùc taàng ñaát beân döôùi gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc ngaàm, hoaëc taïo thaønh doøng chaûy traøn gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët Baõi raùc hôû seõ gaây oâ nhieãm khoâng khí do quaù trình phaân huûy raùc taïo thaønh caùc khí coù muøi hoâi thoái; Maët khaùc ôû caùc baõi raùc hôû coøn coù hieän töôïng "chaùy ngaàm" hay coù theå chaùy thaønh ngoïn löûa, vaø taát caû caùc quaù trình treân seõ daãn ñeán vaán ñeà oâ nhieãm khoâng khí. Ñaây laø phöông phaùp xöû lyù CTR reû tieàn nhaát, chæ toán chi phí cho coâng vieäc thu gom vaø vaän chuyeån raùc töø nôi phaùt sinh ñeán baõi raùc. Tuy nhieân phöông phaùp naøy laïi ñoøi hoûi moät dieän tích baõi raùc lôùn. Do vaäy ôû caùc thaønh phoá ñoâng daân cö vaø ñaát ñai khan hieám thì phöông phaùp naøy trôû neân ñaét tieàn cuøng vôùi nhieàu nhöôïc ñieåm nhö ñaõ neâu treân. Choân döôùi bieån Nhieàu nghieân cöùu cho thaáy vieäc choân raùc döôùi bieån cuõng coù nhieàu ñieàu lôïi. Ví du,ï ôû thaønh phoá New York, tröôùc ñaây CTR ñöôïc chôû ñeán beán caûng baèng nhöõng ñoaøn xe löûa rieâng, sau ñoù chuùng ñöôïc caùc xaø lan chôû ñem choân döôùi bieån ôû ñoä saâu toái thieåu 100 feets, nhaèm traùnh tình taïng löôùi caù bò vöôùng maéc. Ngoaøi ra, ôû San Francisco, New York vaø moät soá thaønh phoá ven bieån khaùc cuûa Hoa Kyø, ngöôøi ta coøn xaây döïng nhöõng baõi raùc ngaàm nhaân taïo treân cô sôû söû duïng caùc khoái gaïch, beâ toâng phaù vôõ töø caùc khu xaây döïng, hoaëc thaäâm chí caùc oâ toâ thaûi boû. Ñieàu naøy vöøa giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà chaát thaûi, ñoàng thôøi taïo neân nôi truù aån cho caùc loaøi sinh vaät bieån,… BCL hôïp veä sinh Ñaây laø phöông phaùp ñöôïc nhieàu ñoâ thò treân theá giôùi aùp duïng cho quaù trình xöû lyù raùc thaûi. Ví duï,ï ôû Hoa Kyø coù treân 80% löôïng raùc thaûi ñoâ thò ñöôïc xöû lyù baèng phöônng phaùp naøy; hoaëc ôû caùc nöôùc Anh, Nhaät Baûn,… Baõi choân laáp hôïp veä sinh ñöôïc thieát keá ñeå ñoå boû CTR sao cho möùc ñoä gaây ñoäc haïi ñeán moâi tröôøng laø nhoû nhaát. Taïi ñaây CTR ñöôïc ñoå boû vaøo caùc oâ choân laáp cuûa BCL, sau ñoù ñöôïc neùn vaø bao phuû moät lôùp ñaát daøy khoaûng 1,5cm (hay vaät lieäu bao phuû) ôû cuoái moãi ngaøy. Khi baõi choân laáp hôïp veä sinh ñaõ söû duïng heát coâng suaát thieát keá cuûa noù, moät lôùp ñaát (hay vaät lieäu bao phuû) sau cuøng daøy khoaûng 60cm ñöôïc phuû leân treân. BCL hôïp veä sinh coù heä thoáng thu vaø xöû lyù nöôùc roø ræ, khí thaûi töø baõi choân laáp. Baõi choân laáp hôïp veä sinh coù nhöõng öu ñieåm sau: ÔÛ nhöõng nôi coù ñaát troáng, BCL hôïp veä sinh thöôøng laø phöông phaùp kinh teá nhaát cho vieäc ñoå boû chaát thaûi raén. Ñaàu tö ban ñaàu vaø chi phí hoaït ñoäng cuûa BCL hôïp veä sinh thaáp so vôùi caùc phöông phaùp khaùc (ñoát, uû phaân). BCL hôïp veä sinh coù theå nhaän taát caû caùc loaïi CTR maø khoâng caàn thieát phaûi thu gom rieâng leû hay phaân loaïi. BCL hôïp veä sinh raát linh hoaït trong khi söû duïng. Ví duï, khi khoái löôïng CTR gia taêng coù theå taêng cöôøng theâm coâng nhaân vaø thieát bò cô giôùi, trong khi ñoù caùc phöông phaùp khaùc phaûi môû roäng nhaø maùy ñeå taêng coâng suaát. Do bò neùn chaët vaø phuû ñaát leân treân neân caùc coân truøng, chuoät boï, ruoài muoãi khoâng sinh soâi naåy nôû ñöôïc. Caùc hieän töôïng chaùy ngaàm hay chaùy buøng khoù coù theå xaûy ra, ngoaøi ra giaûm thieåu ñöôïc caùc muøi hoâi thoái gaây oâ nhieãm khoâng khí. Goùp phaàn laøm giaûm naïn oâ nhieãm nöôùc ngaàm vaø nöôùc maët. Caùc BCL hôïp veä sinh sau khi ñoùng cöûa coù theå xaây döïng thaønh caùc coâng vieân, caùc saân chôi, saân vaän ñoäng, coâng vieân giaùo duïc, saân golf, hay caùc coâng trình phuïc vuï nghæ ngôi giaûi trí (recreational facilities). Ví duï, ôû Hoa Kyø coù caùc saân vaän ñoäng Denver, Colorado, Mout Transhmore coù nguoàn goác laø caùc baõi choân laáp. Tuy nhieân, caùc BCL hôïp veä sinh cuõng coù moät soá nhöôïc ñieåm sau: Caùc baõi choân laáp hôïp veä sinh ñoøi hoûi dieän tích ñaát ñai lôùn. Moät thaønh phoá ñoâng daân cö, coù soá löôïng raùc thaûi caøng nhieàu thì dieän tích baõi thaûi caøng lôùn. Ngöôøi ta öôùc tính moät thaønh phoá coù quy moâ 10.000 daân thì löôïng raùc thaûi moãi naêm coù theå laáp ñaày dieän tích 1 hecta vôùi chieàu saâu 3m. Caùc lôùp ñaát phuû ôû caùc BCL hôïp veä sinh thöôøng hay bò gioù thoåi vaø phaùt taùn ñi xa. Caùc BCL hôïp veä sinh thöôøng sinh ra caùc khí CH4 hoaëc khí H2S ñoäc haïi coù khaû naêng gaây chaùy noå hay gaây ngaït. Tuy nhieân khí CH4 coù theå ñöôïc thu hoài ñeå laøm khí ñoát. Neáu khoâng xaây döïng vaø quaûn lyù toát coù theå gaây ra oâ nhhieãm nöôùc ngaàm vaø oâ nhieãm khoâng khí. Theo chöùc naêng Thoâng thöôøng, BCL chaát thaûi coù theå phaân ra caùc loaïi sau: BCL CTR nguy haïi (hazardous waste landfill) BCL CTR chæ ñònh (designated waste) BCL CTR ñoâ thò (municipal solid waste landfill) Baûng 8. Phaân loaïi baõi raùc veä sinh LOAÏI BAÕI CTR  LOAÏI CHAÁT THAÛI   I  CTR ñoäc haïi   II  CTR chæ ñònh   III  CTR ñoâ thò   (Nguoàn: Nguyeãn Vaên Phöôùc, 2004, giaùo trình Xöû lí chaát thaûi raén, Vieän Taøi Nguyeân vaø Moâi tröôøng) Chaát thaûi theo quy ñònh laø chaát thaûi khoâng nguy haïi, coù theå giaûi phoùng nhöõng thaønh phaàn coù noàng ñoä vöôït quaù tieâu chuaån chaát löôïng nöôùc hoaëc laø nhöõng chaát thaûi ñaõñöôïc DOHS (State Department of Health Service) cho pheùp. Löu yù raèng heä thoáng phaân loaïi naøy chuù troïng ñeán baûo veä nguoàn nöôùc maët, nöôùc ngaàm hôn laø vaán ñeà phaùt taùn khí baõi raùc vaø chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí. Baõi choân laáp chaát thaûi raén sinh hoaït hoãn hôïp Moät löôïng nhaát ñònh caùc chaát thaûi raén coâng nghieäp khoâng nguy haïi vaø buøn töø traïm xöû lyù nöôùc thaûi ñöôïc pheùp ñoå ôû nhieàu baõi choân laáp thuoäc nhoùm III. Buøn töø traïm xöû lyù nöôùc thaûi chæ ñöôïc pheùp ñoå ra baõi choân laáp neáu ñaõ taùch nöôùc neáu ñaït noàng ñoä chaát raén töø 51% trôû leân. Ví duï, ôû California, buøn ñoå ôû baõi choân laáp CTRSH phaûi ñaït tyû leä khoái löôïng chaát thaûi raén : buøn laø 5:1. Vaät lieäu che phuû trung gian vaø che phuû cuoái cuøng cuûa BCL coù theå laø ñaát hay nhöõng vaät lieäu khaùc nhö phaân compost töø raùc vuôøn vaø raùc sinh hoaït, huøn coáng raûnh, xaø baàn… Ñeå taêng theâm söùc chöùa cuûa BCL, nhöõng BCL ñaõ ñoùng cöûa ôû moät soá nôi coù theå taùi söû duïng baèng caùch ñaøo phaàn chaát thaûi ñaõ phaân huûy ñeå thu hoài kim loaïi vaø söû duïng phaàn coøn laïi laøm vaät lieäu che phuû haøng ngaøy cho chaát thaûi môùi. Trong moät soá tröôøng hôïp, chaát thaûi ñaõ phaân huûy ñöôïc ñaøo leân, döï tröõ vaø laép ñaët lôùp loùt ñaùy tröôùc khi söû duïng laïi BCL. Baõi choân laáp chaát thaûi ñaõ nghieàn CTR ñöôïc nghieàn nhoû tröôùc khi ñoå ra baõi choân laáp. Chaát thaûi ñaõ nghieàn coù theå taêng khoái löôïng leân 35% so vôùi chaát thaûi chöa nghieàn vaø khoâng caàn che phuû haøng ngaøy. Caùc vaán ñeà veà muøi, ruoài nhaëng, chuoät, boï vaø gioù thoåi bay raùc khoâng coøn quan troïng nöõa vì raùc nghieàn coù theå neùn toát hôn vaø coù beà maët ñoàng nhaát hôn, löôïng chaát thaûi che phuû giaûm vaø moät soá loaïi vaät lieäu che phuû khaùc coù theå khoáng cheá ñöôïc nöôùc ngaám vaøo baõi choân laáp trong quaù trình vaän haønh. Nhöõng ñieåm baát lôïi chính cuûa phöông phaùp naøy laø caàn coù thieát bò neùn raùc vaø cuõng caàn phaàn baõi choân thoâng thöôøng ñeå choân laáp chaát thaûi khoâng neùn ñöôïc. Phöông phaùp naøy coù theå aùp duïng ñöôïc ôû nhöõng nôi coù chi phí choân laáp cao, vaät lieäu che phuû khoâng saün coù vaø löôïng möa thaáp hoaëc taäp trung theo muøa. CTR ñaõ nghieàn cuõng coù theå saûn xuaát phaân höõu cô duøng laøm lôùp che phuû trung gian. Baõi choân laáp nhöõng thaønh phaàn chaát thaûi rieâng bieät BCL nhöõng thaønh phaàn chaát thaûi rieâng bieät goïi laø baõi choân laáp ñôn (monofill). Tro, ximaêng vaø nhöõng chaát thaûi töông töï, thöôøng ñònh nghóa laø chaát thaûi theo quy ñònh, ñöôïc choân ôû nhöõng baõi choân laáp rieâng ñeå taùch bieät chuùng vôùi caùc thaønh phaàn khaùc cuûa CTR sinh hoaït. Vì tro coù chöùa moät phaàn nhoû caùc chaát höõu cô khoâng chaùy, neân muøi sinh ra do quaù trình khöû sulfate trôû thaønh vaán ñeà caàn quan taâm ñoái vôùi baõi choân laáp tro. Ñeå khaéc phuïc muøi töø caùc baõi choân laáp tro naøy caàn laép ñaët heä thoáng thu hoài khí. Caùc loaïi baõi choân laáp khaùc Beân caïnh nhöõng BCL coå ñieån ñaõ moâ taû, moät soá phöông phaùp choân laáp ñaëc bieät ñaõ ñöôïc thieát keá tuyø theo muïc ñích quaûn lyù baõi choân laáp nhö 1) BCL ñöôïc thieát keá nhaèm taêng toác ñoä sinh khí, 2) BCL vaän haønh nhö nhöõng ñôn vò xöû lyù CTR hôïp nhaát. Baõi choân laáp ñöôïc thieát keá ñeå taêng toác ñoä sinh khí: Neáu löôïng khí thaûi phaùt sinh vaø thu hoài töø quaù trình phaân huûy kò khí CTR ñöôïc khoáng cheá ñaït cöïc ñaïi, khi ñoù caàn thieát keá baõi choân laáp CTR ñaëc bieät. Chaúng haïn, ñeå taän duïng ñoä saâu CTR ñöôïc ñoå ôû nhöõng ñôn nguyeân rieâng bieät khoâng caàn lôùp che phuû trung gian vaø nöôùc roø ræ ñöôïc tuaàn hoaøn trôû laïi ñeå taêng hieäu quaû quaù trình phaân huûy sinh hoïc. Ñieåm baát lôïi cuûa loaïi BCL naøy laø löôïng nöôùc roø ræ dö phaûi ñöôïc xöû lyù. Baõi choân laáp ñoùng vai troø nhö nhöõng ñôn vò xöû lyù CTR hôïp nhaát: Caùc thaønh phaàn höõu cô ñöôïc taùch rieâng vaø ñoå vaøo baõi choân laáp rieâng ñeå coù theå taêng toác ñoä phaân huûy sinh hoïc baèng caùch taêng ñoä aåm cuûa raùc nhö söû duïng nöôùc roø ræ tuaàn hoaøn, boå sung buøn töø traïm xöû lyù nöôùc thaûi hoaëc phaân ñoäng vaät. CTR ñaõ bò phaân huûy duøng laøm vaät lieäu che phuû cho nhöõng khu vöïc choân laáp môùi vaø ñôn nguyeân naøy laïi ñöôïc duøng cho loaïi raùc môùi. Theo ñòa hình Caùc phöông phaùp chuû yeáu : Ñoå vaøo hoá ñaøo, möông raõnh. Ñoå vaøo khu ñaát baèng. Ñoå vaøo khu vöïc coù ñòa hình heûm nuùi, loõm nuùi. Phöông phaùp hoá ñaøo / raõnh (Excavated Cell/Trench Method) Phöông phaùp ñaøo raõnh choân CTR laø phöông phaùp lyù töôûng cho nhöõng khu vöïc coù ñoä saâu thích hôïp, vaät lieäu che phuû saün coù vaø möïc nöôùc ngaàm khoâng gaàn beà maët, thích hôïp söû duïng cho nhöõng ñaát ñai baèng phaúng hay nghieâng ñeàu vaø ñaëc bieät laø nhöõng nôi maø chieàu saâu lôùp ñaát ñaøo taïi baõi ñoå ñuû ñeå bao phuû lôùp raùc neùn. Trong phöông phaùp naøy, ñaàu tieân phaûi ñaøo hoá / raõnh, laép ñaët heä thoáng lôùp loùt, heä thoáng thu nöôùc roø ræ vaø heä thoáng thoaùt khí. Ñaát ñaøo ñöôïc duøng laøm vaät lieäu che phuû haøng ngaøy (ôû cuoái moãi ngaøy hoaït ñoäng, phuû leân treân raùc ñaõ neùn moät lôùp vaät lieäu bao phuû (ñaát) daøy töø 0,15 - 0,3 m ñeå traùnh phaùt sinh vaø lan truyeàn muøi hoâi, traùnh ruoài muoãi sinh soáng, traùnh nöôùc möa ngaám vaøo raùc phaùt sinh nöôùc roø ræ, traùnh raùc bay,…) hoaëc lôùp che phuû cuoái cuøng. Lôùp loùt coù theå laø lôùp maøng ñòa chaát toång hôïp, lôùp ñaát seùt coù ñoä thaåm thaáu thaáp hoaëc keát hôïp caû hai loaïi naøy ñeå haïn cheá söï lan truyeàn cuûa nöôùc roø ræ vaø khí thaûi phaùt sinh töø BCL. Hoá choân laáp thöôøng coù daïng hình vuoâng vôùi kích thöôùc moãi caïnh coù theå leân ñeán 305m vaø ñoä doác maët treân dao ñoäng trong khoaûng 1,5:1 ñeán 2:1. Möông coù chieàu daøi thay ñoåi trong khoaûng 61 – 305m, chieàu saâu töø 0,9 – 3,0m vaø chieàu roäng töø 4,6 – 15,2m. Sau ñoù CTR ñöôïc ñoå vaøo hoá / raõnh vôùi chieàu daøy töø 0,45 - 0,60 m. Xe uûi seõ traûi ñeàu raùc treân beà maët hoá / raõnh ñaøo vaø raùc ñöôïc neùn baèng xe lu hay xe ñaàm chaân cöøu. Hoaït ñoäng cöù tieáp tuïc dieãn ra ñeán khi ñaït chieàu cao thieát keá laáp ñaày moãi ngaøy. Chieàu daøi söû duïng moãi ngaøy phuï thuoäc vaøo chieàu cao laáp ñaày vaø khoái löôïng CTR. Chieàu daøi cuõng phaûi ñuû ñeå traùnh gaây söï chaäm treã cho caùc xe thu gom raùc chôø ñôïi ñoå raùc. Chieàu roäng cuûa raõnh ít nhaát cuõng baèng 2 laàn chieàu roäng cuûa thieát bò neùn eùp ñeå caùc loáp xe hay ñeá xe neùn taát caû caùc vaät lieäu treân dieän tích laøm vieäc. Ñaát bao phuû moãi ngaøy ñöôïc laáy baèng caùch ñaøo caùc raõnh keá beân hay tieáp tuïc ñaøo raõnh ñang ñöôïc laáp ñaày. Trong moät soá tröôøng hôïp, BCL ñöôïc pheùp xaây döïng döôùi möïc nöôùc ngaàm neáu caáu truùc baõi choân ñaûm baûo ngaên nöôùc ngaàm thaám töø beân ngoaøi vaøo cuõng nhö nöôùc roø ræ vaø nöôùc thaûi phaùt taùn ra moâi tröôøng xung quanh. BCL daïng naøy thöôøng ñöôïc thaùo nöôùc, ñaøo vaø loùt ñaùy theo quy ñònh. Caùc thieát bò thaùo nöôùc phaûi hoaït ñoäng lieân tuïc cho ñeán khi ñoå CTR vaøo baõi choân ñeå traùnh hieän töôïng taïo aùp suaát naâng coù theå laøm lôùp ñaùy bò nhaác leân vaø raùch. Phöông phaùp choân laáp treân khu vöïc ñaát baèng phaúng Phöông phaùp naøy ñöôïc söû duïng khi ñòa hình khoâng cho pheùp ñaøo hoá hoaëc möông. Khu vöïc baõi choân laáp ñöôïc loùt ñaùy vaø laép ñaët heä thoáng thu nöôùc roø ræ. Vaät lieäu che phuû phaûi ñöôïc chôû ñeán baèng xe taûi hoaëc xe xuùc ñaát töø nhöõng khu vöïc laân caän. ÔÛ nhöõng khu vöïc khoâng coù saün vaät lieäu che phuû, phaân compost laøm töø raùc vöôøn vaø raùc sinh hoaït ñöôïc duøng thay theá, cuõng coù theå duøng caùc loaïi vaät lieäu che phuû taïm thôøi di ñoäng ñöôïc nhö ñaát vaø maøng ñòa chaát. Ñaát vaø maøng ñòa chaát phuû treân beà maët ñôn nguyeân ñaõ ñoå raùc coù theå thaùo ra khi caàn ñoå lôùp tieáp theo. Trong phöông phaùp naøy, ñaàu tieân phaûi xaây döïng moät con ñeâ ñaát (ñeå ñôõ chaát thaûi khi noù ñöôïc ñoå vaø traûi thaønh lôùp moûng), laép ñaët heä thoáng lôùp loùt, heä thoáng thu nöôùc roø ræ vaø heä thoáng thoaùt khí cho khu vöïc ñoå raùc. CTR ñöôïc ñoå treân maët ñaát, sau ñoù söû duïng xe uûi traûi raùc ra thaønh nhöõng daõy daøi vaø heïp, moãi lôùp coù chieàu saâu thay ñoåi töø 0,4 – 0,75 m. Moãi lôùp ñöôïc neùn baèng xe lu hay ñaàm chaân cöøu, sau khi lôùp döôùi ñöôïc neùn xong thì tieáp tuïc ñoå, traûi ñeàu vaø neùn theâm moät lôùp môùi ôû treân. Hoaït ñoäng cöù tieáp dieãn nhö theá trong suoát thôøi gian laøm vieäc cuûa ngaøy, ñeán khi chieàu daøy cuûa chaát thaûi ñaït ñeán ñoä cao töø 1,8 -3 m. ÔÛ cuoái moãi ngaøy hoaït ñoäng, moät lôùp ñaát (vaät lieäu bao phuû) daøy töø 0,15 - 0,3 m ñöôïc phuû leân treân raùc ñaõ neùn. Chieàu roäng cuûa khu vöïc ñoå raùc thöôøng töø 2,5 – 6,0 m, chieàu daøi BCL thay ñoåi phuï thuoäc vaøo khoái löôïng raùc, ñieàu kieän baõi ñoå vaø trang thieát bò. Khi moät taàng raùc choân, neùn vaø phuû ñaát ñöôïc hoaøn thaønh thì taàng keá tieáp ñöôïc ñaët leân treân taàng beân döôùi cho tôùi khi ñaït ñeán ñoä cao thieát keá. Phöông phaùp loõm nuùi (Cayon/Depression Method) Caùc heûm nuùi, khe nuùi, hoá ñaøo, nôi khai thaùc moû… coù theå ñöôïc söû duïng laøm baõi choân laáp. Kyõ thuaät ñoå vaø neùn chaát thaûi trong caùc khe nuùi, moõm nuùi, moû ñaù phuï thuoäc vaøo ñòa hình, ñòa chaát vaø thuûy vaên cuûa baõi ñoå, ñaëc ñieåm cuûa vaät lieäu bao phuû, thieát bò kieåm soaùt nöôùc roø ræ, khí baõi raùc vaø ñöôøng vaøo khu vöïc baõi choân laáp. Thoaùt nöôùc beà maët laø moät yeáu toá quan troïng trong phöông phaùp loõm nuùi. Trong phöông phaùp naøy ôû moãi taàng phaûi choân laáp ñoaïn ñaàu vaø cuoái tröôùc ñeå traùnh vieäc öù ñoïng nöôùc trong khu vöïc choân laáp. Phöông phaùp choân laáp nhieàu lôùp trong tröôøng hôïp naøy töông töï nhö BCL daïng baèng phaúng. Neáu ñaùy töông ñoái baèng phaúng, tröôùc khi choân laáp, coù theå aùp duïng phöông phaùp ñaøo hoá / raõnh nhö trình baøy ôû treân ñeå thu ñöôïc ñaát ñaøo phuû. Öu ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø vaät lieäu che phuû saün coù cho töøng lôùp rieâng bieät sau khi laáp ñaày cuõng nhö cho toaøn boä baõi choân laáp khi ñaõ ñaït ñoä cao thieát keá. Vaät lieäu che phuû laáy töø vaùch hoaëc ñaùy nuùi tröôùc khi ñaët lôùp loùt ñaùy. Ñoái vôùi hoá choân vaø khu vöïc moû khai thaùc neáu khoâng ñuû vaät lieäu che phuû trung gian coù theå chôû töø töø nôi khaùc ñeán hoaëc duøng phaân compost laøm töø raùc vöôøn vaø raùc sinh hoaït ñeå che phuû. 3.1.2.4 Theo loaïi CTR tieáp nhaän BCL CTR khoâ: laø baõi choân laáp caùc chaát thaûi thoâng thöôøng (raùc sinh hoaït, raùc ñöôøng phoá vaø raùc coâng nghieäp). BCL CTR öôùt: laø baõi choân laáp duøng ñeå choân laáp chaát thaûi döôùi daïng buøn nhaõo. BCL CTR hoãn hôïp: laø nôi duøng ñeå choân laáp chaát thaûi thoâng thöôøng vaø caû buøn nhaõo. Ñoái vôùi caùc oâ daønh ñeå choân laáp öôùt vaø hoãn hôïp baét buoäc phaûi taêng khaû naêng haáp thuï nöôùc raùc cuûa heä thoáng thu nöôùc raùc, khoâng ñeå cho raùc thaám ñeán nöôùc ngaàm. Theo keát caáu Baõi choân laáp noåi: laø baõi choân laáp xaây noåi treân maët ñaát ôû nhöõng nôi coù ñòa hình baèng phaúng, hoaëc khoâng doác laém (vuøng ñoài goø). Chaát thaûi ñöôïc chaát thaønh ñoáng cao ñeán 15m. Trong tröôøng hôïp naøy xung quanh baõi choân laáp phaûi coù caùc ñeâ khoâng thaám ñeå ngaên chaën nöôùc raùc xaâm nhaäp vaøo nöôùc maët xung quanh cuõng nhö nöôùc maët xung quanh xaâm nhaäp vaøo baõi choân laáp. Hình 1: Baõi choân laáp noåi Baõi choân laáp chìm: laø loaïi baõi chìm döôùi maët ñaát hoaëc taän duïng caùc hoà töï nhieân, moû khai thaùc cuõ, haøo, möông, raõnh. Hình 2: Baõi choân laáp chìm Baõi choân laáp keát hôïp: laø loaïi baõi xaây döïng nöûa chìm, nöûa noåi. Chaát thaûi khoâng chæ ñöôïc choân laáp ñaày hoá maø sau ñoù tieáp tuïc ñöôïc chaát ñoáng leân treân. Hình 3: Baõi choân laáp keát hôïp chìm noåi Baõi choân laáp ôû khe nuùi: laø loaïi baõi ñöôïc hình thaønh baèng caùch taän duïng khe nuùi ôû caùc vuøng nuùi, ñoài cao.
 Hình 4 : Baõi choân laáp ôû khe nuùi Theo qui moâ Quy moâ BCL CTR ñoâ thò phuï thuoäc vaøo quy moâ cuûa ñoâ thò nhö daân soá, löôïng CTR phaùt sinh , ñaëc ñieåm CTR... Theo Thoâng tö lieân tòch soá 01/2001/TTLT-BKHCNMT-BXD: Höôùng daãn caùc quy ñònh veà baûo veä moâi tröôøng ñoái vôùi vieäc löïa choïn ñòa ñieåm, xaây döïng vaø vaän haønh BCL CTR; Quy moâ cuûa BCL coù theå ñöôïc phaân ra thaønh caùc loaïi nhoû, vöøa, lôùn vaø raát lôùn theo baûng sau  Baûng 9. Phaân loaïi qui moâ BCL chaát thaûi raén STT  Loaïi baõi  Daân soá ñoâ thò hieän taïi  Löôïng raùc (taán/naêm)  Dieän tích baõi (ha)   1  Nhoû  ( 100.000  20.000  ( 10   2  Vöøa  100.000 - 300.000  65.000  10 – 30   3  Lôùn  300.000 - 1.000.000  200.000  30 – 50   4  Raát lôùn  ( 1.000.000  > 200.000  ( 50   (Nguoàn: Nguyeãn Vaên Phöôùc, 2004, giaùo trình Xöû lí chaát thaûi raén, Vieän Taøi Nguyeân vaø Moâi tröôøng) Thôøi gian hoaït ñoäng ñoái vôùi BCL chaát thaûi ít nhaát laø 5 naêm. Hieäu quaû nhaát töø 25 naêm trôû leân. 3.2 Löïa choïn ñòa ñieåm xaây döïng baõi choân raùc Nguyeân taéc chung Coâng taùc chuaån bò ñaàu tö, thöïc hieän ñaàu tö, xaây döïng baõi choân laáp phaûi tuaân theo Nghò ñònh soá 16/2005/NÑ-CP, ngaøy 07/02/2005 cuûa Chính phuû veà vieäc ban haønh quy cheá quaûn lí ñaàu tö xaây döïng. Nghò ñònh 209/2005/NÑ-CP ngaøy 16/02/2004 cuûa Chính phuû veà vieäc quaûn lyù chaát löôïng coâng trình xaây döïng vaø theo caùc quy ñònh taïi Thoâng tö lieân tòch soá 01/2001/TTLT-BKHCNMT-BXD ngaøy 18/01/2001 cuûa Boä Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng vaø Boä Xaây döïng veà vieäc höôùng daãn caùc quy ñònh veà baûo veä moâi tröôøng ñoái vôùi vieäc löïa choïn ñòa ñieåm, xaây döïng vaø vaän haønh BCL CTR. 3.2.1 Moâ taû vò trí ñòa hình Vò trí döï kieán khu ñaát döï aùn thuoäc xaõ Vónh An huyeän Vónh Cöûu vaø naèm caùch Thò traán Vónh An khoaûng 4 km veà phía Taây Nam. Töø Thò traán Vónh An ñi theo ñöôøng tænh loä 768 tôùi caëp vôùi khu ñaát döï aùn. Ñòa ñieåm ñaõ ñöôïc UBND tænh Ñoàng Nai löïa choïn vaø cho pheùp UBND huyeän Vónh Cöûu ñaàu tö xaây döïng baõi choân laáp nhìn chung laø raát thuaän lôïi. Ñaëc ñieåm cuûa khu ñaát döï aùn coù theå toùm taét nhö sau: Naèm trong quy hoaïch cuûa UBND tænh Ñoàng Nai vaø ñaõ ñöôïc pheâ duyeät. Ñaây laø moät thung luõng keïp giöõa hai quaû ñoài ñaát ñoû Bazan. Vò trí cuûa khu ñaát naèm caùch tænh loä 768 khoaûng gaàn 1 km neân raát thuaän tieän cho vieäc vaän chuyeån chaát thaûi raén töø thò traán Vónh An ra baõi raùc. Xung quanh khu ñaát döï aùn laø röøng caây tai töôïng, baïch ñaøn vaø keo ñaõ ñöôïc quy hoaïch vaø troàng khoaûng gaàn 10 naêm neân taïo ra moâi tröôøng raát trong laønh vaø coù theå taïo khaû naêng ngaên khoâng cho phaùt taùn muøi hoâi, tieáng oàn cuûa baõi raùc ñeán moâi tröôøng xung quanh. 3.2.2 Phaân tích khaû naêng thích hôïp cuûa vò trí baõi choân laáp 3.2.2.1 Hieän traïng maët baèng Vò trí khu ñaát döï aùn naèm caùch Thò traán Vónh An khoaûng 4 km veà phía Taây Nam. Töø Thò traán Vónh An ñi theo ñöôøng tænh loä 768 tôùi caëp vôùi khu ñaát döï aùn. Khu ñaát hieän traïng laø khu ñaát troáng, naèm trong thung luõng giöõa 2 quaû ñoài, hieän taïi chæ coù coû daïi moïc treân khu ñaát naøy, xung quanh laø röøng keo tai töôïng môùi ñöôïc troàng leân xen laãn vôùi caùc raãy mì cuûa ngöôøi daân trong vuøng. Ñieàu kieän töï nhieân Ñòa hình Xaõ Vónh An thuoäc vuøng khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa, ñaëc tröng bôûi cheá ñoä noùng aåm, möa nhieàu. Coù hai muøa roõ reät laø muøa möa vaø muøa khoâ. Muøa möa keùo daøi töø thaùng 5 keát thuùc vaøo thaùng 10, löôïng möa trung bình 2.000mm, naêm coù löôïng möa lôùn nhaát ñaït 3.335mm vaø naêm coù löôïng möa ít nhaát laø 1.404mm. Nhieät ñoä trung bình 26,7oC, ñoä aåm töông ñoái trung bình töø 75-85%, cao nhaát laø 87% vaø thaáp nhaát laø 67%, löôïng boác hôi nöôùc trung bình haøng naêm laø 977mm, löôïng boác hôi cao nhaát vaøo caùc thaùng 3,4,5 haøng naêm. Thuaän lôïi: Do thôøi gian möa taäp trung neân coù theå laäp keá hoaïch taùch nöôùc möa ra khoûi nöôùc thaûi. Khí haäu trong vuøng döï aùn töông ñoái oån ñònh, noùng aåm quanh naêm raát thích hôïp cho vieäc vieäc phaân huyû sinh hoïc xaûy ra trong BCL. Khu vöïc khoâng coù baõo ñoå boä, khoâng coù luõ queùt neân ít gaây ruûi ro cho khu vöïc BCL. Khoù khaên: Do ñieàu kieän möa nhieàu vaø ñòa hình ñoài loài loõm neân nöôùc möa coù theå chaûy doàn veà nôi coù ñòa hình thaáp do ñoù döï aùn caàn löu yù vaán ñeà naøy. Vôùi vò trí döï aùn naèm daân cö thöa thôùt neân caùc taùc ñoäng baát lôïi gaây ra do söï phaùt taùn muøi vaø khí thaûi bò haïn cheá. Caùc taùc ñoäng veà tieáng oàn do hoaït ñoäng cuûa xe taûi vaø caùc thieát bò coâng trình khaùc cuõng bò giôùi haïn. Heä sinh thaùi caïn vaø döôùi nöôùc ôû khu vöïc döï aùn ít coù giaù trò. Moâi tröôøng nöôùc Nguoàn nöôùc maët gaàn khu vöïc Döï aùn nhaát laø suoái Laùng Nguyeân. Taïi thôøi ñieåm khaûo saùt thöïc hieän baùo caùo laø muøa khoâ, suoái khoâng coù nöôùc neân khoâng theå laáy maãu phaân tích nöôùc maët. Keát quaû khoan khaûo saùt ñòa chaát taïi khu ñaát döï aùn cuõng khoâng tìm thaáy möïc nöôùc ngaàm, ñieàu ñoù cho thaáy möïc nöôùc ngaàm taïi khu vöïc döï aùn laø khaù saâu, vieäc boá trí döï aùn taïi ñaây seõ haïn cheá vieäc gaây aûnh höôûng xaáu ñeán chaát löôïng nöôùc ngaàm trong khu vöïc. Keát quaû phaân tích chaát löôïng nöôùc ngaàm taïi moät hoä daân trong vuøng ñöôïc trình baøy trong caùc baûng sau: Baûng 10. Chaát löôïng nöôùc ngaàm khu vöïc döï aùn Stt  Chæ tieâu phaân tích  Ñôn vò  Keát quaû  Tieâu chuaån so saùnh TCVN 5944-1995    Ph  -  5,8  6,5 - 8,5    Cl-  Mg/l  86,8  200 – 600    NO3-  Mg/l  1,36  45    NH3+  Mg/l  0,56  -    Fe toång coäng  Mg/l  16,7  1 – 5   (Nguoàn: CEFINEA, Thaùng 01/2005)