Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải cho công ty thuộc da perrin rostaing tannery tại khu công nghiệp long thành công - Suất 50 m3/ngày đêm

TÍNH TOAÙN THIEÁT KEÁ HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI CHO COÂNG TY THUOÄC DA PERRIN ROSTAING TANNERY TAÏI KHU COÂNG NGHIEÄP LONG THAØNH COÂNG - SUAÁT 50 M3/NGAØY ÑEÂM. GIÔÙI THIEÄU 1.1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi Nöôùc ta ñang trong thôøi kyø thöïc hieän chính saùch coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Vaø böôùc ñaàu ñaõ gia nhaäp Toå chöùc Thöông Maïi Quoác Teá - WTO. Muïc tieâu cuûa quoác gia laø thu huùt caùc nguoàn löïc, caùc voán ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam. Höôùng ñi hieän nay laø ñaàu tö phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp muõi nhoïn, caùc vuøng kinh teá troïng ñieåm, môû roäng vaø phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát vaø khu coâng ngheä cao. Theo Boä Thöông maïi, giaøy deùp laø moät trong boán maët haøng coù kim ngaïch xuaát khaåu cao cuûa ngaønh kinh teá, seáp thöù tö sau daàu thoâ, haøng deät may vaø thuûy saûn. Kim ngaïch xuaát khaåu trong 9 thaùng ñaàu naêm 2001 ñaït 1,125 tyû USD (TL 17, soá 14 ngaøy 10/10/2001). Vôùi haøng ngaøn coâng ty, xí nghieäp, cô sôû thuoäc da trong caû nöôùc ñaõ ñem veà cho ñaát nöôùc moät löôïng ngoaïi teä lôùn vaø taïo ra coâng aên vieäc laøm cho haøng vaïn lao ñoäng Vôùi toác ñoä taêng tröôûng lieân tuïc töø naêm 1993 ñeán nay, ngaønh kinh teá muõi nhoïn naøy höùa heïn seõ phaùt trieån roäng lôùn hôn nöõa. Neáu nhö vaøo naêm 1998, nhu caàu cuûa thò tröôøng Theá giôùi laø 10 tyû taán saûn phaåm thì naêm 2005 laø 17 tyû döï ñoaùn ñeán naêm 2010 laø 20 tyû taán saûn phaåm. Ngaønh coâng nghieäp thuoäc da cuõng ñoùng goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, taïo coâng aên vieäc laøm cho haøng traêm ngöôøi ñeåø coù thu nhaäp oån ñònh. Ngoaøi ra, ngaønh thuoäc da cuõng ñaõ cung caáp nguyeân lieäu cho caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc, goùp phaàn taêng nguoàn ngaân saùch cuûa nhaø nöôùc. Beân caïnh vieäc phaùt trieån kinh teá, gia taêng saûn löôïng, caùc vaán ñeà moâi tröôøng, chaát thaûi coâng nghieäp cuõng laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa caùc nhaø quaûn lyù vaø nhaø saûn xuaát. Ngaønh thuoäc da ñaõ taïo ra caùc hoùa chaát thaûi trong quùa trình hoaït ñoäng saûn xuaát. Caùc thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi thuoäc da raát ñoäc haïi, taùc ñoäng ñeán coäng ñoàng xung quanh, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng ñaát, nöôùc vaø khoâng khí. Tröôùc hieän thöïc caáp baùch ñoù, em nhaän thaáy raèng ñeà taøi: “Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi coâng ty thuoäc da Perrin Rostaing Tannery khu coâng nghieäp Long Thaønh” thöïc söï coù yù nghóa. Muïc ñích cuûa ñeà taøi Muïc ñích cuûa vieäc trieån khai thöïc hieän xöû lyù nöôùc thaûi thuoäc da coâng ty Perrin Rostaing Tannery laø ñaùp öùng yeâu caàu cuûa Luaät baûo veä moâi tröôøng vaø caùc quy ñònh cuûa Sôû Taøi nguyeân Moâi tröôøng tænh Ñoàng Nai. Ñoàng thôøi haïn cheá oâ nhieãm moâi tröôøng töø caùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty, taïo ñieàu kieän cho coâng ty sôùm ñi vaøo hoaït ñoäng mang laïi vieäc laøm cho ngöôøi daân. Vaø ñaây cuõng laø muïc ñích cuûa vieäc thöïc hieän luaän vaên toát nghieäp. Phöông phaùp thöïc hieän Ñeå hoaøn thaønh vieäc trieån khai thöïc hieän xöû lyù nöôùc thaûi thuoäc da coâng ty Perrin Rostaing Tannery caàn aùp duïng moät soá phöông phaùp nhö sau: Phöông phaùp khaûo cöùu taøi lieäu Tieâu chuaån xaây dựng Phöông phaùp khaûo saùt thöïc teá Phöông phaùp toång hôïp taøi lieäu Phöông phaùp thoáng keâ Phöông phaùp so saùnh Phöông phaùp chuyeân gia Noäi dung cuûa ñeà taøi Giôùi thieäu caùc coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi thuoäc da Löïa choïn coâng ngheä xöû lyù Tính toaùn thieát keá coâng trình CHÖÔNG 2 SÔ LÖÔÏC NGAØNH THUOÄC DA VAØ COÂNG TY PERRIN ROSTAING TANNERY Toång quan veà ngaønh thuoäc da Phaân boá, quy moâ saûn xuaát cuûa coâng ty thuoäc da Caùc xí nghieäp, cô sôû thuoäc da ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh naèm raûi raùc trong caùc quaän huyeän, nhö tieåu thuû coâng nghieäp thuoäc da naèm treân ñöôøng AÂu cô, phöôøng 9, quaän Taân Bình, quaän 11 vaø caùc xí nghieäp naèm trong khu coâng nghieäp… coù hai daïng saûn xuaát trong ngaønh thuoäc da taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh: Caùc xí nghieäp trung bình, lôùn coù coâng suaát töø 2 – 4 taán da/ngaøy nhö: coâng ty da Saøi Goøn, coâng ty thuoäc da Bình Lôïi, coâng ty Tamico. Caùc tieåu thuû coâng nghieäp da do tö nhaân quaûn lyù, voán ñaàu tö nhoû, maùy moùc thieát bò laïc haäu, dieän tích heïp, naèm xen keõ vôùi khu daân cö, coâng suaát nhoû khoaûng 150 – 300kg da/ngaøy. Trong ñoù, caùc cô sôû saûn xuaát nhoû thöôøng chieám ña soá. Moät soá cô sôû saûn xuaát thuoäc da ñöôïc lieät keâ ôû baûng 1 Baûng 1_ Danh muïc caùc cô sôû cheá bieán da ñöôïc khaûo saùt taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh Stt  Teân cô sôû  Ñòa ñieåm  Saûn phaåm  Coâng suaát (taán/ngaøy)   1  Xí nghieäp da Bình Lôïi  Bình Thaïnh  Da traâu, boø thuoäc  2400   2  Xí nghieäp lieân doanh Tamico  Taân bình  nt  1800   3  Nhaø maùy cheá bieán da Taân Bình  Taân bình  nt  180   4  Cô sôû Hieäp Thaønh Höng  Taân bình  nt  18   5  Cô sôû thuoäc da Höng Thaùi  Taân bình  nt  15   6  HTX da Hieäp Thaønh  Taân bình  nt  13   7  TSX Höõu Nghò  Taân Bình  nt  57   8  HTX da Kim Thaønh  Taân Bình  nt  12   9  HTX da Phöôùc Höng  Taân Bình  nt  9   (Nguoàn: nghieân cöùu thöïc nghieäm, ñeà xuaát coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh thuoäc da TP.HCM- Nguyeãn Nhö Sang). Caùc nhaø maùy thuoäc da treân ñòa baøn thaønh phoá, taäp trung chuû yeáu ôû Taân Bình, Bình Chaùnh taïi vì ñaây laø ngaønh truyeàn thoáng ñaõ coù töø laâu ñôøi. Ñaëc thuø cuûa ngaønh thuoäc da laø söû duïng nguyeân lieäu da soáng nhö: da traâu, da boø, da lôïn, deâ, cöøu, …; coâng ngheä saûn xuaát töø thoâ sô ñeán hieän ñaïi, söû duïng moät löôïng nöôùc lôùn, nhieàu loaïi hoùa chaát neân ngaønh naøy thaûi ra nöôùc thaûi coù noàng ñoä caùc chaát cao, caùc chaát thaûi raén, khí ñoäc vaø vi sinh vaät gaây beänh. Qua baûng 2 cho thaáy coâng ngheä thuoäc da ôû thaønh phoá chuû yeáu laø thuoäc Crom, moät ít laø thuoäc Tannia vaø pheøn nhoâm. Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên Thuaän lôïi Thuoäc da laø moät ngaønh ngheà truyeàn thoáng ñaõ coù töø laâu ñôøi, chính vì theá kinh nghieäm trong saûn xuaát kinh doanh caùc côû sôû ñöôïc tích luõy ngaøy caøng taêng. Thò tröôøng nguyeân lieäu vaø tieâu thuï saûn phaåm cuûa ngaønh thuoäc da töông ñoái oån ñònh. Ñoái vôùi coâng ty Perrin Rostaing Tannery, nguyeân lieäu ñöôïc nhaäp töø nöôùc ngoaøi, saûn phaåm laøm ra cung caáp 80% cho caùc coâng ty, doanh nghieäp Vieät Nam, 20% ñöôïc xuaát khaåu. Ngaønh noâng nghieäp chaên nuoâi phaùt trieån laø nguoàn nguyeân lieäu oån ñònh cung caáp cho caùc nhaø maùy thuoäc da. Ñoäi nguõ lao ñoäng taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh, khu coâng nghieäp Long Thaønh, Ñoàng Nai doài daøo neân ñoù laø ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc coâng ty thuoäc da vaø caùc coâng ty saûn xuaát ra caùc saûn phaåm khaùc. Khoù khaên Do ngaønh ngheà thuyeàn thoáng neân trang thieát bò maùy moùc coøn laïc haäu, möùc ñoä töï ñoäng hoùa chöa cao, aûnh höôûng ñeán chaát löôïng saûn phaåm, daãn ñeán khoù caïnh tranh cuøng caùc saûn phaåm khaùc. Tröø caùc coâng ty lieân doanh hoaëc ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoaøi, coøn laïi phaàn lôùn laø cô sôû saûn xuaát nhoû naèm xen keõ vôùi khu daân cö, gaây neân hieän töôïng oâ nhieãm moâi tröôøng, vì vaäy caàn phaûi di dôøi caùc cô sôû saûn xuaát ra ngoaïi thaønh. Thieáu voán ñaàu tö caû veà coâng ngheä vaø voán ñaàu tö cho coâng taùc baûo veä moâi tröôøng, nhö heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, khí, … cuõng nhö caùc heä thoáng xöû lyù moâi tröôøng khaùc nhaèm ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng. Ña soá caùc nhaø maùy thuoäc da chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaøn chænh gaây neân oâ nhieãm moâi tröôøng, nhöng vieäc di dôøi cuûa caùc nhaø maùy gaëp raát nhieàu khoù khaên vì chöa coù chính saùch hoã trôï hôïp lyù. Ñaëc ñieåm coâng ngheä saûn xuaát cuûa ngaønh thuoäc da Thuoäc da laø quaù trình söû duïng ña hoùa chaát ñeå coá ñònh caáu truùc cuûa Collagen laøm cho da khoâng bò thoái röõa, coù tính chaát beàn nhieät, khoâng cöùng gioøn khi laïnh vaø khoâng bò nhaên vaø thoái röõa khi aåm vaø noùng (theo Löông Ñöùc Phaåm). Quaù trình coâng ngheä Caùc coâng ñoaïn saûn xuaát thuoäc da goàm: Baûo quaûn vaø xöû lyù da nguyeân lieäu Baûo quaûn nguyeân lieäu Röûa da Hoài töôi da Ngaâm voâi laøm meàm da Laøm xoáp Thuoäc da Thuoäc da Taùch nöôùc Laøm meàm da Saáy, gia coá, ñaùnh boùng, nhuoäm Nhieân lieäu, nguyeân lieäu Nguyeân lieäu Caùc loaïi nguyeân lieäu chính: nguyeân lieäu chính söû duïng cho coâng nghieäp thuoäc da laø da caùc loaïi ñoäng vaät. Da ñoäng vaät goàm 4 lôùp: Lôùp loâng: Laø phaàn ngoaøi cuøng ñöôïc taåy boû Lôùp bieåu bì (lôùp da maët) laø lôùp ngoaøi cuûa da, coù ñaëc tính khoâng thích hôïp cho coâng ngheä thuoäc da, sau khi thuoäc, saûn phaåm keùm chaát löôïng hôn so vôùi lôùp bì caät, deã nhaøu, raùch, ñoä beàn keùm. Lôùp bì caät: hay lôùp moâ maïch lieân keát (corium) coù caáu taïo daïng sôïi colaten ñöôïc duøng cho thuoäc da, lôùp naøy coù ñaëc tính meàm, coù ñoä beàn cao, khoâng cöùng, gioøn khi thôøi tieát thay ñoåi, khoâng bò phaân huûy trong ñieàu kieän thöôøng. Lôùp baïc nhaïc môõ elastin, lôùp trong cuøng deã bò thoái röûa, ñoä beàn keùm khi thôøi tieát thay ñoåi. Lôùp naøy ñöôïc naïo xeùn boû khi taïo ra saûn phaåm da thaønh phaåm. Ngoaøi nguyeân lieäu chính laø da ñoäng vaät coøn coù caùc nguyeân lieäu khaùc nhö caùc chaát phuï da, caùc khoùa chaát duøng ñeå thuoäc vaø nhuoäm maàu, nguyeân lieäu muoái duøng ñeå öôùp baûo quaûn gia. Nhieân lieäu phuïc vuï cho quaù trình thuoäc da bao goàm: Naêng löôïng ñieän cung caáp cho caùc thieát bò, ñoäng cô vaø maùy moùc khaùc, hôi nöôùc cung caáp ñeå aáp say da… Saûn phaåm ñaàu ra Phuï thuoäc vaøo nhaø maùy saûn xuaát muoán taïo ra saûn phaåm gì ñeå ñaùp öùng nhu caàu thò tröôøng, nhìn chung coù caùc saûn phaåûm sau: da thuoäc laàn 1, da thuoäc laàn 2, …. Caùc saûn phaåm khoâng mong muoán ñoù laø nöôùc thaûi töø caùc coâng ñoaïn saûn xuaát, chaát thaûi raén, vaø khí boác leân muøi hoâi thoái. Moãi coâng ñoaïn saûn xuaát taïo ra tính chaát nöôùc thaûi khaùc nhau, chaát thaûi raén khaùc nhau vaø muøi hoâi thoái ôû töøng coâng ñoaïn; muøi cuûa hoùa chaát, muøi cuûa caùc chaát thaûi ra bò phaân huûy. Ngoaøi caùc chaát thaûi taïo ra do quaù trình saûn xuaát tröïc tieáp thì nöôùc thaûi taïo ra töø quaù trình sinh hoaït cuûa coâng nhaân nhaân vieân, raùc thaûi ra trong quaù trình sinh hoaït (raùc sinh hoaït). Quy trình saûn xuaát cuûa coâng ngheä thuoäc da (theo Löông Ñöùc Phaåm-XLNT baèng CNSH); thuoäc da duøng 2 phöông phaùp thuoäc da Tannin vaø thuoäc Croâm. Hình 1_ Sô ñoà coâng ngheä thuoäc da b) Sô ñoà coâng ngheä da cöùng Tannin Hình 2_ Sô ñoà coâng ngheä thuoäc da Tamin c) Thuoäc da meàm Hình 3_ Sô ñoà coâng ngheä da meàm d) Quy trình thuoäc da vaø caùc doøng thaûi Hình 4_ Sô ñoà coâng ngheä vaø doøng thaûi ngaønh thuoäc da (Löông Ñöùc Phaåm) Quy trình saûn xuaát cuûa coâng ngheä thuoäc da bao goàm: Baûo quaûn da baèng caùch öôùp muoái hay saáy khoâ, thöôøng thöôøng duøng phöông phaùp öôùp baèng muoái. Hoà töôi ñeå laáy laïi löôïng nöôùc ñaõ maát trong quaù trình baûo quaûn, thöôøng sau hoài töôi löôïng nöôùc trong da chieám 70 – 80%. Ngaâm voâi, taåy loâng, duøng voâi vaø Natrisunfit Na2S vôùi muïc ñích thuûy phaân caùc proâtein ôû xung quanh loã chaân loâng laøm cho chaân loâng roäng ra, meàm ñi vaø traùnh ra khoûi da. Xeùn dieàm, naïo thòt baèng bieän phaùp cô hoïc ñeå taùch phaàn loâng coøn laïi, dieàm vaø thòt baïc nhaïc naïo ra xeùn sau ñoù xeû da, xeùn tæa. Khöû voâi laøm meàm da vôùi muïc ñích taùch löôïng voâi coøn dö trong da ñeå traùnh hieän töôïng laøm cöùng da vaø cho da deã xaâm nhaäp hoùa chaát thuoäc. Laøm xoáp taïo moâi tröôøng pH thích hôïp ñeå caùc chaát thuoäc deã khuyeách taùn vaøo da vaø lieân keát vôùi caùc phaân töû collegen. Thuoäc da laø duøng hoùa chaát thuoäc Tannin (Tannin nhaân taïo hay Tannin thaûo moäc) vaø caùc hôïp chaát Croâm ñöa vaøo da, coá ñònh trong caùc caáu truùc Collegen laøm cho da khoâng bò thoái röõa vaø coù caùc tính chaát phuø hôïp vôùi muïc ñích söû duïng. Thuoäc Croâm: thuoäc Croâm ñoøi hoûi quaù trình ngaâm voâi laâu hôn vaø quaù trình laøm meàm da ngaén hôn laø thuoäc Tannin. Da ñöôïc ñöa vaøo troáng quay chöùa dung dòch acid, NaCl, muoái Croâm, Cr2(SO4)3, Cr(OH)SO4, Cr(OH)Cl2. Noàng ñoä muoái trong dung dòch thöôøng laø 8%, töông öùng 25-26% Cr2O3. Quaù trình naøy duøng clo saûn xuaát da caùc loaïi da nheï dai vaø beàn. Nöôùc thaûi mang tính acid vaø croâm cao. Thuoäc Tannin: duøng chaát Tannini ñeå coá ñònh caáu truùc collagen. Quaù trình naøy duøng clo caùc loaïi da naëng, mòn vaø boùng, deã taïo hình, coù tính chaát phuø hôïp vôùi muïc tieâu söû duïng. Caùc hoùa chaát thuoäc Tannin thaûo moäc ñöôïc taùch chieát töø caây tuøng, soài… Tannin nhaân taïo hay sgntan laø phöùc chaát cuûa Phenolsunphonicaxit Formaldehit, chaát dieät khuaån. Thôøi gian thuoäc keùo daøi vaøi tuaàn coù khi vaøi thaùng. Nöôùc thaûi coâng ñoaïn naøy khoâng lôùn nhöng haøm löôïng chaát raén, ñoä maøu, COD raát cao. Thuoäc pheøn: Quaù trình thuoäc pheøn töông töï nhö thuoäc Croâm, chæ khaùc loaïi hoùa chaát ñöa vaøo ñeå thuoäc, duøng pheøn nhoâm ñeå thuoäc. Quaù trình naøy thoâng thöôøng coù quy trình thuoäc laïi. Saûn phaåm thuoäc pheøn thöôøng duøng cho caùc loaïi da öôùt, chaát löôïng khoâng cao. Hoaøn taát: sau khi thuoäc: coâng ñoaïn uû ñeå coá ñònh caùc chaát thuoäc vaø ñeå taùch nöôùc, thuoäc laïi, nhuoäm aên daàu, saáy khoâ vaø ñaùnh boùng sôn, ti laøm maát neáp nhaên, taïo ra caùc saûn phaåm coù tính ña daïng veà maøu saéc. Khaû naêng gaây oâ nhieãm Phaân tích khaû naêng gaây oâ nhieãm Ñaëc ñieåm ngaønh thuoäc da, coù nhieàu nguoàn thaûi trong taát caû caùc coâng ñoaïn cuûa quaù trình thuoäc da laø ñeàu söû duïng nöôùc. Ñònh möùc nöôùc tieâu thuï cho 1 taán da nguyeân lieäu laø 30 – 70 m3. Löôïng nöôùc thaûi cuõng xaáp xæ möùc tieâu thuï. Trong nöôùc thaûi chöùa ñuû thaønh phaàn hoùa chaát söû duïng ôû moãi coâng ñoaïn vaø nhöõng chaát taùch ra töø da. Trong nöôùc thaûi ngoaøi caùc hoùa chaát duøng cho thuoäc da coøn coù caùc chaát lô löûng, chaát raén toång coäng, daàu, môû, BOD, COD … raát cao. Caùc hoùa chaát duøng trong coâng ngheä thuoäc da goàm coù: muoái aên, ñaù voâi (Natrisunfat –Na2S), voâi (Ca(OH)2), soda (Na2CO3), amonsunfat ((NH4)2SO4), coù theå coù Na2SiF6, HCl, NaHCO3, H2SO4, tannin, croâmsunfat (Cr2(SO4)3, daàu thöïc vaät, ñoäng vaät, sgntan, chaát trôï nhuoäm, thuoác nhuoäm, dung moâi höõu cô, axit formic, oxit kim loaïi, sôn, chaát taïo maøu. Caùc chaát oâ nhieãm taùch ra töø da: hôïp chaát chöùa Nitô (proteâin, peptit, axitamin, cologen), chaát beùo, axit beùo, kertain vaø saûn phaåm thuûy phaân, loâng vuïn, da vuïn … Nhaän daïng nöôùc thaûi thuoäc da: nöôùc thaûi thuoäc da thöôøng coù maøu (tannin cho maøu naâu ñen, croâm cho maøu xanh), muøi khoù chòu, haøm löôïng SS, DS, TS, BOD, COD cao. Nöôùc thaûi mang tính kieàm ôû coâng ñoaïn ñaàu (ngaâm nöôùc, ngaâm voâi khöû loâng), mang tính axit ôû coâng ñoaïn laøm xoáp, thuoäc da. Baûng 2_ Ñaëc tính nöôùc thaûi thuoäc da Coâng ñoaïn  Löu löôïng thaûi (m3/taán da)  pH  TS (mg/l)  SS (mg/l)  BOD (mg/l)   Hoài töôi  2.5 – 4.0  7.5-8.0  9000-28000  2500-4000  1100-2500   Ngaâm voâi  6.5 – 10  10-12.5  16000-54000  4500-6500  6000-9000   Khöû voâi  7.0 – 8.0  3-9  1200-12000  200-1200  1000-2000   Thuoäc Tannin  20 – 40  5.0-6.8  8000-50000  5000-20000  6000-12000   Laøm xoáp  2.0 – 3.0  2.9-4.0  16000-45000  600-6000  600-2200   Thuoäc Croâm  4.0 – 5.0  2.6-3.2  2400-12000  300-1000  800-1200    30 – 35  7.5-10  10000-25000  1200-6000  2000-3000   (Nguoàn: coâng ngheä XLNT baèng bieän phaùp sinh hoïc - Löông Ñöùc Phaåm) Taûi löôïng chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi phuï thuoäc vaøo töøng loaïi da, coâng ngheä thuoäc (thuoäc Croâm hay Tannin), coâng ngheä cuõ hay môùi löôïng hoùa chaát ñöa vaøo, coâng ngheä nhuoäm vaø hoøa tan hoùa chaát ñöa vaøo söû duïng, doøng nöôùc thaûi chung coù ñaëc tính nhö sau: (theo Löông Ñöùc Phaåm) Nhieät ñoä : 20 – 60oC pH : 3 – 12 Chaát raén lô löõng (SS) : 1250 – 6000 (mg/l) BOD5 : 2000 – 3000 (mg/l) COD : 2500 – 3000 (mg/l) Daàu môõ : 100 – 500 (mg/l) Cr3+ : 70 – 170 (mg/l) S2- : 120 -170 (mg/l) Hieän nay, caû nöôùc ñaõ coù moät soá coâng ty, xí nghieäp thuoäc da ñaõ coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Vieän nghieân cöùu da giaày (Haø Noäi), coâng ty da Saøi Goøn, coâng ty Ñaëng Tö Kyù, … Tuy nhieân hieäu quaû xöû lyù chöa cao, coøn laïi moät soá cô sôû khaùc xaûû tröïc tieáp nöôùc thaûi ra keânh, raïch, soâng, coáng thoaùt nöôùc chung cuûa thaønh phoá. Thaønh phaàn – tính chaát nöôùc thaûi thuoäc da Trong quaù trình saûn xuaát thuoäc da caàn phaûi söû duïng moät löôïng nöôùc lôùn töø 80 – 100m3/taán da. Nöôùc ñöôïc söû duïng tröïc tieáp vaøo caùc coâng ñoaïn ngaâm voâi, röûa hoài töôi hoøa tan caùc hoùa chaát. Löôïng nöôùc thaûi xaáp xæ baèng löôïng nöôùc caáp, mang theo nhieàu chaát höõu cô, kim loaïi … Trong coâng ñoaïn baûo quaûn, muoái aên NaCl ñöôïc söû duïng ñeå öôùp da soáng, khi thôøi tieát noùng aåm coù theå söû duïng muoái Na2SiF6 ñeå khöû truøng. Nöôùc thaûi cuûa coâng ñoaïn naøy laø nöôùc röûa da coù chöùa muoái vaø caùc taïp chaát cuûa da. Da ñöôïc öôùp muoái sau ñoù ñem röûa ngaâm hoài töôi coù theå coù theâm caùc hoùa chaát nhö NaOCL, NaCO3, nöôùc thaûi coâng ñoaïn naøy chöùa nhieàu chaát höõu cô, chaát lô löûng vaø caùc muoái. Coâng ñoaïn khöû voâi laøm meàm da söû duïng löôïng lôùn nöôùc vaø caùc hoùa chaát (NH4)2SO4, NH4Cl ñeå taùch löôïng voâi coøn laïi vaø duøng men vi sinh laøm meàm da, nöôùc thaûi coâng ñoaïn naøy mang tính kieàm coù chöùa chaát höõu cô proteâin, haøm löôïng amon, amoniac. Trong coâng ñoaïn laøm xoáp, caùc hoùa chaát söû duïng laø axit, axetic, axitsunphuric, axitformic, caùc axit naøy chaám döùt hoaït ñoäng cuûa caùc enzym, moâi tröôøng pH 2.0 - 3.5 taïo moâi tröôøng thích hôïp cho caùc hoùa chaát thuoäc khuyeách taùn vaøo da, lieân keát caùc collegen, nöôùc thaûi coù SS, Croâm, tính axit, neáu thuoäc Tannin BOD5 cao, nöôùc ñen. Coâng ñoaïn eùp: nöôùc nhuoäm trung hoøa, aên daàu, hoaøn thieän nöôùc thaûi chöùa croâm, thuoác nhuoäm, kim loaïi, daàu … Nhìn chung, nöôùc thaûi thuoäc da laø nguoàn oâ nhieãm naëng, mang tính ñoäc, gaây nhieàu taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng, neáu khoâng ñöôïc xöû lyù trieät ñeå tröôùc khi xaû thaûi ra nguoàn nöôùc. Baûng 3_ Thaønh phaàn – tính chaát nöôùc thaûi nhuoäm da Croâm Stt  Thoâng soá  Ñôn vò  Giaù trò   1  pH  mgCaCO3/l  3.9 – 5.3   2  Ñoä kieàm  mg/l  1475 – 1630   3  Chaát raén toång coäng  mg/l  22436 – 25780   4  Chaát raén bay hôi  mg/l  6277 – 6755   5  COD  mg/l  3250 – 8500   6  BOD5  mg/l  2576 – 3696   7  TOD  mg/l  18.2 – 22.8   8  N-amonia  mg/l  114 – 157   9  chloride  mg/l  5924 – 20500   10  chlomine  mg/l  32 – 115   (Nguoàn: Nghieân cöùu thöïc nghieäm, ñeà xuaát coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh thuoäc da TP.HCM-Nguyeãn Nhö Sang) Baûng 4_ Thaønh phaàn – tính chaát nöôùc thaûi thuoäc da Tannin Stt  Thoâng soá  Ñôn vò  Giaù trò   1  pH   4.5 – 6   2  Ñoä maøu  mg/l  1870 – 2695   3  BOD5  mg/l  1750 - 2500   4  COD  mg/l  3750 – 5600   5  SS  mg/l  1840 – 2578   6  TS  mg/l  5726 - 7600   7  TVS  mg/l  1780 - 2400   (Nguoàn: Nghieân cöùu thöïc nghieäm, ñeà xuaát coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh thuoäc da TP.HCM-Nguyeãn Nhö Sang) Baûng 5_ Taûi löôïng oâ nhieãm do nöôùc thaûi thuoäc da Teân cô sôû  Löu löôïng (m3/ngaøy)  SS  BOD5  COD  SO42-  Cr   XN da Bình Lôïi  400  1.16  0.6  1.52  0.36  10   XN VL Tamico  300  087  0.45  1.14  0.27  7.5   NM da Taân Bình  30  0.09  0.05  0.11  0.03  0.75   Cô sôû da  10  0.06  0.03  0.08  0.02  0.5   Toång coâng suaát TB cuûa VN  2.000.000  5800  3000  7600  1800  50.000   (Nguoàn: Trung taâm thoâng tin kinh teá vaø khoa hoïc kyõ thuaät – Boä coâng ngheä hoïc 1995). Baûng 6_ Thaønh phaàn – Tính chaát nöôùc thaûi taïi coáng xaû chung cuûa 1 soá cô sôû thuoäc da ôû Tp.HCM. Stt  Chæ tieâu  Maãu 1  Maãu 2  Maãu 3  Maãu 4  Maãu 5  Maãu 6   1  pH  4.04  5.02  4.26  7.66  12.39  0.03   2  CODrc  764  1005  2567  398  7116  13674   3  CODlitaâm  472  726  1288  268  3977  8615   4  BODlaéng  330  240  256  80  1000  6700   5  SS  258  360  907  150  3780  -   6  TDS  2340  10540  4160  718  4500  -   7  Crtc  0.724  67.02  113.93  0.418  0.571  0.693   8  SO42-  360  333  391  134  -  -   9  Collorli taâm  430  1320  445  380  1326  509   10  Daàutc  KPH  15  12  14  1106  2852   11  TS  -  -  -  -  -  30570   (Nguoàn: Nghieân cöùu thöïc nghieäm ñeà xuaát CN XL nöôùc thaûi ngaønh thuoäc da Tp.HCM – Nguyeãn Nhö Sang). Ghi chuù: KPH: Khoâng phaùt hieän Ngoaïi tröø pH. Caùc chæ tieâu khaùc coù ñôn vò laø mg/l Thôøi gian laáy maãu 22/11/1997 Ñòa ñieåm laáy maãu: Maãu 1 : 19/6, Maãu 2: 28/17, Maãu 3: 42/31, Maãu 4: 43/1-2, Maãu 5 Coâng ty Tamico, Maãu 6: 16/15 (Aâu cô, F9, TB) Baûng 7_ Thaønh phaàn tính chaát nöôùc thaûi töøng coâng ñoaïn cuûa XN LD Tamico Coâng ñoaïn  Löu löôïng - Q  BOD  SS    m3/ngaøy  %Q  pH  mg/l  g/ngaøy  % toång soá  mg/l  g/ngaøy  %toång soá   Hoài töôi  126  42.1  6.8  2800  277  19.8  4000  554  30   Taåy loâng  47  15.7  11.5  15500  728  52  2210  1039  56.1   Ngaâm voâi  17  10.1  11.7  650  30  2.2  0  78  4.2   Taåy voâi  30.5  5.6  9.5  6000  183  12.9  1650  64  3.4   Ngaâm acid  16.8  5.0  2.5  2900  48  3.5  2100  87  4.7   Thuoäc  15.3  2.9  3.6  6500  100  7  5200  17  0.9   Thuoäc laïi laàn 1  8.7  2.9  4.0  2000  18  1.2  1100  5  0.3   Thuoäc laïi laàn 2  8.7  100  3.7  2200  19  1.4  600  7  0.4   Toång  300     1403  100  850  1051  100   (Nguoàn: Keát quaû khaûo saùt taïi XN lieân doanh Tamico). Toùm laïi: Nöôùc thaûi ngaønh thuoäc da gaây ra oâ nhieãm nghieâm troïng ñeán moâi tröôøng cuõng nhö söùc khoûe con ngöôøi do thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi coù chöùa haøm löôïng caùc chaát oâ nhieãm raát cao. Caùc chaát höõu cô coù noàng ñoä cao trong nöôùc thaûi laøm giaûm noàng ñoä oxy hoøa tan trong nöôùc. Chaát lô löûng nhieàu laøm nöôùc vaån ñuïc, keát laéng keùm aûnh höôûng ñeán ñoäng, thöïc vaät trong nöôùc. Muoái laøm taêng ñoä maën cuûa nöôùc, maøu toái aûnh höôûng maøu cuûa nguoàn aûnh höôûng ñeán quang hôïp rong taûo, tính ñoäc cuûa Cr3+ chæ baèng 1/100 ñoäc cuûa Cr6+. Cr3+ gaây dò öùng da, sô cöùng ñoäng maïch, öùc cheá sinh tröôûng vi sinh vaät, laøm giaûm khaû naêng phaân huûy caùc chaát höõu cô cuûa chuùng. S2- taïo ra muøi tröùng thoái, gaây ngoä ñoäc vi sinh vaät. 2.2.5.3. Söï taùc ñoäng cuûa nöôùc thaûi thuoäc da ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoûe Ñaëc tính cuûa nöôùc thaûi cuûa töøng coâng ñoaïn thuoäc da laø raát khaùc nhau nhö ñaõ trình baøy ôû caùc baûng treân. Chuùng taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoûe con ngöôøi thoâng qua baûng sau: Baûng 8_ Caùc chæ tieâu oâ nhieãm nöôùc thaûi qua töøng coâng ñoaïn vaø taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoûe Coâng ñoaïn  Caùc chæ tieâu oâ nhieãm chính  Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng   Röûa, ngaâm hoài töôi  Nöôùc thaûi nhieãm BOD, COD, DS. Ñoái vôùi nguyeân lieäu laø da muoái thì nöôùc thaûi nhieãm theâm chæ tieâu Cl-  Nöôùc thaûi nhieãm BOD, COD: gaây ra söï thieáu huït oxy trong nöôùc, phaân huûy yeám khí sinh ra muøi (khí H2S, NH3) gaây ñoäc sinh vaät   Ngaâm voâi, taåy loâng, röûa, naïo baïc nhaïc, röûa voâi, röûa  Nöôùc thaûi coù ñoä maën BOD, sulphide, SS cao  - Sulphide: khí noàng ñoä lôùn hôn 600mg/l thì ñaây laø chaát taåy. - SS: vaån ñuïc, gaây ra laéng caën trong moâi tröôøng thieáu huït oâxy, xaûy ra yeám khí aûnh höôûng ñeán thuûy sinh. Clorua: nöôùc coù vò maën haøm löôïng TDS cao gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc. - Aûnh höôûng söùc khoûe con ngöôøi caùc beänh ngoaøi da, vieâm pheá quaûn, dò öùng da - Daàu giaûm khaû naêng khueách taùn oxy vaøo nöôùc. - Gaây ra thieáu huït oxy trong nöôùc, phaân huûy yeám khí, sinh ra muøi, khí H2S, NH3 gaây ñoäc haïi ñeán thuûy sinh   Ngaâm acid  Nöôùc thaûi nhieãm DS, acid cao    Thuoäc  Nöôùc thaûi nhieãm acid, crom    Röûa  Nöôùc thaûi nhieãm acid, crom    Nhuoäm aên daàu  Nöôùc thaûi nhieãm crom, daàu, maøu, BOD, COD    Ngaâm vaø röûa  Nöôùc thaûi nhieàu maøu, BOD    (Nguoàn: Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp, taäp 3 – Laâm Minh Trieát, Nguyeãn Phöôùc Daân, Nguyeãn Nhö Sang, 1998-1999). Giôùi thieäu veà coâng ty Perrin Rostaing Tannery Ñieàu kieän töï nhieân vaø kinh teá xaõ hoäi Coâng ty Perrin – Rostaing Tannery ñang ñöôïc trieån khai thi coâng taïi khu coâng nghieäp Long Thaønh, Ñoàng Nai. Vò trí ñòa lyù Coâng ty Perrin – Rostaing Tannery (Vieät Nam) naèm treân loâ DII-3, ñöôøng Phöôùc Hoøa khu coâng nghieäp Long Thaønh, huyeän Long Thaønh, tænh Ñoàng Nai. Phía Baéc laø ñöôøng Phöôùc Hoøa Phía Nam giaùp coâng ty Rostaing Technic Phía Taây giaùp khu ñaát troáng Phía Ñoâng giaùp vôùi ñöôøng Long Phöôùc. Khu coâng nghieäp Long Thaønh laø khu coâng nghieäp môùi quy hoaïch cô sôû haï taàng hoaøn chænh, oån ñònh. Khu coâng nghieäp naèm xa khu daân cö. Ñieàu kieän töï nhieân Khí haäu Coâng ty Perrin – Rostaing Tannery treân ñòa baøn Ñoàng Nai gaàn thaønh phoá Hoà Chí Minh cho neân ñieàu kieän khí haäu khoâng khaùc maáy khí haäu ôû tp.HCM. Khí haäu oân hoøa, ñaëc tröng khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa cuûa vuøng ñoàng baèng. Coù hai muøa roõ reät muøa möa töø thaùng 5 – 11, muøa khoâ töø thaùng 12 – 4 naêm sau. Nhieät ñoä trung bình haøng naêm khoaûng 28oC Ñoä aåm töông ñoái trung bình 82% - 85% (muøa möa) veà muøa khoâ laø 70% - 76%. Löôïng boác hôi trung bình 1169.4 mm/naêm, chieám 60% toång löôïng möa. Löôïng möa trung bình naêm laø 1859.4mm Toång löôïng böùc xaï maët trôøi trong naêm khoaûng 145 – 152 kcal/cm2. Soá giôø naéng trong naêm 2488 giôø Gioùù khu vöïc naèm trong vuøng coù caùc höôùng gioù chính laø Ñoâng Nam, Taây, Taây Nam, xen keõ thaùng 5 – 10, toác ñoä gioù trung bình 6.8 m/s. Ñòa hình Vuøng ñaát thuoäc khu coâng nghieäp Long Thaønh tænh Ñoàng Nai ñaõ ñöôïc quy hoaïch, ñaát baèng phaúng coù caùc coâng trình nhö ñöôøng noäi boä, thoaùt nöôùc möa. Ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi Coâng ty Perrin – Rostaing Tannery naèm treân loâ D.11-3 ñöôøng Phöôùc Hoøa, khu coâng nghieäp Long Thaønh, huyeän Long Thaønh, tænh Ñoàng Nai vôùi toång dieän tích maët baèng laø 9.000 m2. Ñoàng Nai laø tænh coù nhieàu trieån voïng trong töông lai. Ñoàng Nai coù nhieàu khu coâng nghieäp vôùi cô sôû vaät chaát phaùt trieån kinh teá dòch vuï ñoàng ñeàu. Daân cö ñoâng ñuùc, gaàn ñoâ thò lôùn laø TP.HCM, Vuõng Taøu neân khu coâng nghieäp Long Thaønh deã daøng thu huùt löïc löôïng lao ñoäng coù trình ñoä cao. Vôùi söï quan taâm cuûa cô quan tænh Ñoàng Nai, sôû Taøi nguyeân Moâi tröôøng tænh Ñoàng Nai vaø ban quaûn lyù khu coâng nghieäp ñaõ taïo ñieàu kieän raát thuaän lôïi cho coâng ty hoaït ñoäng saûn xuaát giai ñoïan hieän taïi vaø töông lai. Toång quan hoaït ñoäng cuûa coâng ty Coâng ty thuoäc da Perrin – Rostaing Tannery (Vieät Nam) lieân doanh giöõa hai ñoái taùc laø: Plantciones Quira S.A vaø xí nghieäp Rostain Vieät Nam truï sôû taïi khu coâng nghieäp Bieân Hoøa II. Lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa coâng ty saûn xuaát caùc loaïi da töø nguyeân lieäu da ñaõ sô cheá vaø saûn xuaát caùc saûn phaåm töø da ñeå xuaát khaåu. Coâng ty naèm ôû vò trí loâ DII-3 ñöôøng Phöôùc Hoøa, Khu Coâng Nghieäp Long Thaønh, huyeän Long Thaønh, tænh Ñoàng Nai, vôùi dieän tích laø 9000 m2. Hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa coâng ty söû duïng ñieän löôùi ñieän cuûa quoác gia. Nguoàn nöôùc do khu coâng nghieäp cung caáp. Nhu caàu veà ñieän laø khoaûng 400.000 kwh/naêm. Nhu caàu veà nöôùc laø döï truø laø 50m3/ngaøyñeâm. Nhu caàu lao ñoäng khoaûng 50 ngöôøi Vieät Nam. Quy trình coâng ngheä saûn xuaát Do ñaëc ñieåm coâng ty söû duïng nguyeân lieäu da laø “wet-blue hide” da ñaõ thuoäc 1 laàn baèng hoùa chaát thuoäc da coù croâm ôû daïng khoâ neân quy trình saûn xuaát coâng ty nhö sau: Hình 5_ Sô ñoà coâng ngheä saûn xuaát thuoäc da croâm Nguyeân lieäu caùc coâng ñoaïn saûn xuaát Da ñaõ thuoäc moät laàn → eùp taùch nöôùc Laïng da Hoùa chaát thuoäc da → thuoäc laïi Thuoác nhuoäm, dung dòch ñeäm, daàu → nhuoäm Saáy khoâ Hoùa chaát → hoaøn taát Ño ñaïc Veà thuoäc da baèng hôïp chaát töï nhieân Tanning coâng ty cuõng theo quy trình coâng ngheä chung (hình 3) vaø hoùa chaát duøng cho vieäc ngaâm da tröôùc khi taåy loâng laø NaOCl.Hình 6_ Quy trình thuoäc da duøng hôïp chaát thöïc vaät Thuyeát minh quy trình saûn xuaát Thuoäc da duøng croâm Coâng ty thuoäc da theo caû 2 caùch: thuoäc da croâm vaø duøng hôïp chaá chieát xuaát töø thöïc vaät Trong thôøi gian ñaàu coâng ty cho hoaït ñoäng daây chuyeàn thuoäc laïi croâm. Da nguyeân lieäu coâng ty laø da ñaõ thuoäc 1 laàn baèng hoùa chaát croâm ôû daïng khoâ. Quy trình saûn xuaát nhö hình 5 Thuyeát minh coâng ngheä saûn xuaát Da ñaõ thuoäc 1 laàn (ñöôïc nhaäp veà) ñem ñi eùp ñeå loaïi ñoä aåm ñeán möùc ñoä caàn thieát; Da thuù thöôøng daøy hôn möùc caàn thieát neân ôû böôùc naøy ngöôøi ta laïng da. Caùc taám da taïo ra seõ coù ñoä daøy töông ñoái vôùi maët trong saàn suøi. Tieáp theo ngöôøi ta seõ baøo nhaün maët saàn suøi naøy. Nhöõng taám da moûng, taùch ra töø maët trong cuûa taám da ñöôïc duøng laøm nguyeân lieäu cho ngaønh may maëc. Ñeå taïo cho da thuoäc maøu saéc vaø caùc tính chaát maø ta mong muoán, caùc taám da thuoäc ñöôïc cho vaøo thuøng khaùc ñeå thuoäc laïi, nhuoäm maøu vaø nhuoäm daàu aên. Thuoäc laïi laø böôùc thuoäc laàn thöù hai, ngaén hôn vaø thöôøng duøng hoùa chaát thuoäc khoâng coù croâm. Sau khi thaùo dung dòch thuoäc da khoûi thuøng, ngöôøi ta cho phaåm maøu vaøo ñeå nhuoäm maøu cho da. Sau ñoù thaùo dung dòch nhuoäm maøu ra, laáy da ra vaø eùp nöôùc cho ñeán ñoä aåm caàn thieát, roài ñöa trôû laïi vaøo thuøng, cho hoãn hôïp daàu vaøo, cho thuøng quay. Coâng ñoaïn nhuoäm aên daàu naøy giuùp taïo ñoä meàm cho da thuoäc. Sau nhuoäm aên daàu, da ñöôïc saáy khoâ vaø gia coâng theâm hai böôùc phoå bieán nhaát laø laøm meàm da vaø ñaùnh boùng. Ngöôøi ta ñaùnh baèng caùch duøng caùt ñaùnh nheï leân caû hai maët cuûa taám da. Ñaùnh boùng baèng caùt giuùp caûi thieän lôùp tuyeát cuûa maët trong da hay laøm mòn ñi nhöõng khieám khuyeát cuûa beà maët taám da. Caùc coâng ñoaïn gia coâng tieáp theo giuùp da thuoäc coù nöôùc boùng hay khoâng thaám nöôùc. Thöôøng taát caû caùc loaïi da thuoäc ñeàu phuû bôûi ít nhaát 1 lôùp hoùa chaát. Caùc hoùa chaát cuûa coâng ñoaïn hoøan taát naøy ñöôïc sôn baèng caùch phun hay laên leân beà maët da. Thoâng thöôøng ngöôøi ta phuû 3 lôùp, sau moãi laàn thao taùc phuû ñeàu coù thôøi gian saáy khoâ, coù theå daäp kieåu hoa vaên leân da thuoäc. Cuoái cuøng taám da thuoäc ñöôïc ño baèng thieát bò ñieän töû vaø con soá dieän tích ñöôïc ñoùng daáu leân maët trong cuûa taám da. Da ñöôïc ñoùng goùi, löu tröõ trong kho. Thuoäc da baèng caùc hôïp chaát chieát xuaát töø thöïc vaät Quy trình saûn xuaát ñöôïc trình baøy ôû hình 6. Coâng ngheä naøy duøng caùc chaát chieát suaát töø voû caây laøm hoùa chaát thuoäc da. Trong giai ñoaïn 2 coâng ty seõ aùp duïng quy trình naøy ñeå thuoäc da, saûn phaåm da thuoäc duøng laøm caùc maët haøng thuû coâng. Da töôi ñöôïc ngaâm voâi, roài laáy ra caïo loâng baèng maùy. Sau ñoù, da ñöôïc ngaâm vaø röûa, roài loùc boû thòt. Sau ñoù, caùc taám da ñöôïc caét thaønh nhöõng taám hình chöõ nhaät roài ñöa vaøo thuøng xöû lyù vôùi enzyme, sau ñoù laø dung dòch muoái axit nhö thuoäc croâm; Tieáp ñoù, nhuoäm aên maøu baèng dung dòch thuoäc da yeáu. Thöôøng da thuoäc baèng coâng ngheä naøy chæ coù maøu nhaït. Nhuoäm maøu xong, da ñöôïc cho vaøo caùc beå to chöùa dung dòch thuoäc da vaø ñöôïc chuyeån töø dung dòch thuoäc da maïnh sang moät dung dòch thuoäc da chieát xuaát töø thöïc vaät laø caùc hôïp chaát polyphenolic. Khi thuoäc, caùc nhoùm phenol cuûa caùc hôïp chaát thuoäc da seõ hình thaønh lieân keát, caùc lieân keát hyñroâ vôùi caùc peùptid cuûa protein trong da ñoäng vaät. Trong moät soá tröôøng hôïp löôïng tannim seõ lieân keát laïi trong da thuoäc leân ñeán 50%. Thuoäc da kieåu naøy thöôøng khoâng taùch moûng thöïc söï nhöng noù coù böôùc laøm phaúng taïo nhöõng taám da coù ñoä daøy khoâng ñoàng nhaát. Böôùc naøy chæ loaïi boû nhöõng phaåm daøy nhaát ôû maët döôùi cuûa taám da. Sau ñoù da ñöôïc nhuoäm aên daàu; Tieáp theo da ñöôïc saáy khoâ vaø gia coâng cô hoïc Coù theå ngöôøi ta phun phuû moät lôùp hoùa chaát hoaëc eùp ñeå laøm mòn beà maët saàn suøi ôû beân trong lôùp da. Cuoái cuøng, da thuoäc ñöôïc ño, ñoùng goùi, thaønh phaåm, löu kho. Thieát bò – nguyeân lieäu – saûn phaåm Caùc loaïi thieát bò cuûa coâng ty Toaøn boä maùy moùc thieát bò saûn xuaát cuûa coâng ty laø nhöõng maùy moùc thieát bò tieân tieán coøn môùi hay ñaõ qua söõ duïng. Döï kieán ña phaàn maùy moùc seõ nhaäp khaåu töø chaâu Aâu, moät phaàn chaâu AÙ vaø moät phaàn mua taïi Vieät Nam. Caùc maùy moùc thieát bò naøy ñöôïc ñaûm baûo seõ thoûa maõn luaät an toaøn lao ñoäng Vieät Nam. Baûng 9_ Danh muïc caùc maùy moùc thieát bò Teân – quy caùch – nhaõn hieäu maùy moùc thieát bò  Giaù USD  Tình traïng  Xuaát xöù   Thuøng Olcina  60.000  Môùi  Chaâu AÂu   Thuøng Olcina  60.000  Môùi  Chaâu AÂu   Thuøng nhuoäm inox  1.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu AÂu   Thuøng nhuoäm inox  1.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu AÂu   Thuøng nhöïa  1.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu AÂu   Thuøng nhöïa  10.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu AÂu   Thuøng saáy  10.000  Môùi  Vieät Nam   Maùy laïng da  25.000  Môùi  Chaâu AÙ   Maùy laïng da  2.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu AÂu   Maùy eùp MERCIER  6.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu AÂu   Maùy eùp MERCIER  16.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu AÂu   Maùy chaø boùng da baéng caùt  15.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu AÂu   Maùy laïng da ALETTI loaïi DE1300  15.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu AÂu   Maùy laïng da ALETTI loaïi DE1300  15.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu AÂu   Framing Machine BOY  16.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu AÂu   Maùy saáy khoâ kieåu xoay  25.000  Môùi  Vieät Nam   Palisson STOLLMASCHINE  5.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu Aâu   Palisson STOLLMASCHINE  5.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu Aâu   Maùy ñaùnh boùng TURNER coù SD  10.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu Aâu   Loïc buïi  10.000  Môùi  Chaâu AÙ   Maùy ñaùnh boùng MOLISSA  10.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu Aâu   FINEFLEX  10.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu Aâu   Maùy phun  20.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu AÙ   Maùy to CHARVO  5.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu Aâu   Noài hôi  10.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu Aâu   Fenwick  5.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Chaâu Aâu   Xe taûi  10.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Vieät Nam   Heä thoáng laøm laïnh  30.000  Ñaõ qua söû duïng 80%  Vieät Nam   Heä thoáng xöû lyù oâ nhieãm  50.000  Môùi, ñaõ söû duïng 80%  Vieät Nam   Toång coäng  424.000   Thieát bò vaên phoøng      Heä thoáng maùy tính  3.000  Môùi  Vieät Nam   Thieát bò lao ñoäng  5.000  Môùi  Chaâu AÙ   Heä thoáng lieân laïc  1.000  Môùi  Chaâu AÙ   Toång coäng  9.000   Coâng cuï saûn xuaát      Caân coâng nghieäp  1.500  Môùi  Chaâu AÙ   Baøn x 10  2.000  Môùi  Vieät Nam   Caùc duïng cuï khaùc  10.000  Môùi  Vieät Nam   Thuøng ñeå döï tröõ haøng x15  5.500  Môùi  Vieät Nam   Caùc coâng cuï khaùc x15  1.000  Môùi  Vieät Nam   Toång coäng  20.000   Toång coäng  453.000   (Nguoàn: Baùo caùoÑTM coâng ty Perrin – Rostaing Tannery VN). Caùc loaïi nguyeân lieäu coâng ty söû duïng Toaøn boä nguyeân lieäu vaø hoùa chaát söû duïng trong saûn xuaát cuûa döï aùn seõ ñöôïc nhaäp khaåu. Baûng 10_ Nhu caàu nguyeân vaät lieäu Stt  Teân – quy caùch - nhaõn hieäu  Soá löôïng kg     Naêm thöù 1  Naêm thöù 2  Naêm thöù 3   1  Da ñaõ thuoäc Croâm 1 laàn  198.000  29.700  386.100   2  Hoùa chaát nhuoäm laïi  3.564  5.346  6.950   3  Daàu  124.760  197.110  243.243   4  Enzyme  4.158  6.237  8.108   5  Chaát khöû truøng  1.089  1.634  2.124   6  Sulfure sulfite  29.700  44.550  57.915   7  Metabisulfite  5.940  8.910  11.583   8  Hoùa chaát nhuoäm laïi  24.354  36.531  47.494   9  Hoùa chaát thuoäc da toång hôïp  55.640  83.460  108.498   10  Hoùa chaát chieát xuaát thöïc vaät  66.500  99.750  129.675   11  Nhöïa toång hôïp  38.620  57.930  75.309   12  Nhöïa toång hôïp  22.440  33.660  43.758   13  Sodium Bicarbonat  35.640  53.460  69.498   14  Sodium Carbonate  4.950  7.425  9.653   15  Ammoniasulfate  17.820  26.730  34.749   16  Acideformic  41.640  62.460  81.198   17  Hoùa chaát thuoäc da voâ cô  59.400  89.100  115.830   Toång coäng  734.195  1.101.293  1.431.680   (Nguoàn: Baùo caùo ÑTM coâng ty Perrin – Rostaing Tannery VN). Nhu caàu tieâu thuï ñieän cuûa coâng ty khi ñi vaøo hoaït ñoäng oå ñònh laø khoaûng 400.000 kwh/naêm Nhu caàu nöôùc cuûa coâng ty söû duïng laø 50m3/ngaøy ñeâm Caùc saûn phaåm cuûa coâng ty Saûn phaåm cuûa coâng ty laø da thuoäc duøng cho caùc ngaønh saûn xuaát gaêng tay, giaày, quaàn aùo vaø tuùi saùch. Trong ñoù, 80% saûn löôïng cuûa coâng ty seõ ñöôïc baùn cho caùc nhaø saûn xuaát gaêng tay vaø giaày coù nhaø maùy saûn xuaát ñaët taïi Vieät Nam nhö Rostaing Vieät Nam, Nike, Adidas …, 20% coøn laïi seõ ñöôïc xuaát khaåu ra nöôùc ngoaøi. Naêm ñaàu coâng ty cung caáp khoaûng 10.000 m2 da thuoäc/thaùng, vôùi 30% coâng suaát hoaït ñoäng. Naêm 2 trôû ñi coâng ty seõ ñaït ñöôïc 30.000 m2 da thuoäc/thaùng. Baûng 11_ Saûn phaåm chính cuûa coâng ty thuoäc da Perrin – Rostaing Vieät Nam Teân saûn phaåm  Naêm thöù I  Naêm thöù II  Naêm saûn phaåm oån ñònh    Soá löôïng m2  Ñôn giaù öôùc tính USD/m2  Toång coäng USD  Soá löôïng m2  Ñôn giaù öôùc tính USD/m2  Toång coäng USD  Soá löôïng m2  Ñôn giaù öôùc tính USD/m2  Toång coäng USD   Da thuoäc duøng cho saûn xuaát giaày vaø gaêng tay  179.100  10  1.791.000  358.200  11  3.940.200  465.660  11  5.122.260   Da thuoäc duøng cho ngaønh may maëc vaø saûn xuaát tuùi saùch  18.900  17  325.836  37.800  20  756.000  49.140  20  982.800   Toång  198.000   2.116.836  398.000   4.696.200  514.800   6.105.060   CHÖÔNG 3 CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI THUOÄC DA Toång quan veà caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi thuoäc gia Xöû lyù cô hoïc vaø hoùa lyù Trong nöôùc thaûi thöôøng coù caùc loaïi taïp chaát coù kích thöôùc khaùc nhau. Tuøy theo kích côõ caùc haït, huyeàn phuø ñöôïc chia thaønh haït chaát raén lô löûng coù theå laéng ñöôïc, caùc haït keo ñöôïc khöû baèng ñoâng tuï. Ngoaøi ra nöôùc thaûi coøn coù phöông trình thay ñoåi cheá ñoä xaû giaùn ñoaïn. Ñeå loaïi boû caùc taïp chaát noåi, coù kích thöôùc deã laéng…duøng phöông phaùp xöû lyù cô hoïc laø thích hôïp Quaù trình xöû lyù hoùa lyù laø quaù trình xöû lyù ñoái vôùi caùc loaïi nöôùc thaûi coù haøm löôïng chaát lô löûng cao chöùa chaát ñoäc haïi vaø ñoä maøu cao. Ta duøng phöông phaùp keo töï taïo boâng löôïng naøy döôïc taùch ra töø beå laéng. Quaù trình xöû lyù cô hoïc vaø hoùa lyù seõ giuùp cho coâng trình xöû lyù sinh hoïc ñaït hieäu quaû cao. Öu ñieåm: xöû lyù moïi nguoàn nöôùc thaûi, thieát bò goïn nheï, hieäu quaû cao Nhöôïc ñieåm: chi phí hoùa chaát cao, toán naêng löôïng. Song chaén raùc Song chaén raùc ñaët tröôùc caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi, tröôùc traïm bôm… nhaèm giöõ laò caùc vaät thoâ, da thöøa… Song chaén raùc baèng saét troøn hoaëc vuoâng (saét troøn coù Φ = 8 ÷ 10 mm) khoaûng caùch giöõa caùc thanh laø 60 ÷ 100mm ñeå chaén vaät thoâ vaø töø 10 – 25 mm ñeå chaén vaät nhoû hôn. Song chaén raùc thöôøng ñaët ñöùng, nghieâng goùc 60 – 75o, löôùi chaén raùc ñaët nghieân 45 – 60o. Vaät toác doøng chaûy thöôøng laáy 0.8 – 1 m/s ñeå traùnh laéng caùt. Laáy raùc coù theå baèng cô giôùi hay cô khí töï ñoäng ñi keøm vôùi song chaén raùc thöôøng coù maùy nghieàn raùc. Beå ñieàu hoøa löu löôïng vaø chaát löôïng Löu löôïng vaø chaát löôïng nöôùc thaûi töø caùc coâng ñoaïn thuoäc da thöôøng dao ñoäng theo meû, giôø trong ngaøy. Beå ñieàu hoøa nhieäm vuï ñieàu hoøa löu löôïng vaø chaát löôïng. Trong beå phaûi coù thieát bò khuaáy troän ñeå ñaûm baûo hoøa tan vaø san ñeàu noàng ñoä caùc chaát baån trong toaøn boä theå tích beå vaø khoâng cho caën laéng trong beå. Beå laéng Quaù trình laéng coù nhieäm vuï taùch daàu môõ vaø caùc taïp chaát noåi khaùc ra khoûi nöôùc thaûi. Coù nhieàu loaïi beå laéng phuï thuoäc vaøo soá chæ tieâu oâ nhieãm. Vôùi moâ hình Tartest, tieán haønh thí nghieäm laéng tónh, maãu nöôùc thaûi töø quaù trình saûn xuaát ñöôïc ñieàu chænh pH ôû nhöõng giaù trò khaùc nhau baèng NaOH, caùc maãu ñöôïc khuaáy ñeàu vaø ñöôïc ñeå laéng 0.5 – 1 giôø. Xaùc ñònh COD, ñoä ñuïc lôùp nöôùc treân maët töø ñoù seõ xaùc ñònh ñöôïc pH toái öu vaø hieäu suaát xöû lyù COD. Trong quaù trình thuoäc Croâm, nöôùc thaûi coù chöùa acid vaø haøm löôïng croâm cao, chliride vaø caùc chaát khaùc. Vì vaäy, nöôùc thaûi caàn ñöôïc xöû lyù sô boä tröôùc khi ñöa vaøo doøng thaûi chung. Croâm trong nöôùc thaûi thuoäc da croâm toàn taïi daïng croâm III, coù theå khöû croâm baèng caùch ñieàu chænh pH ñeå taïo hyñroxide croâm. Sau ñoù laéng caën keát tuûa. Löu löôïng nöôùc thaûi cuûa quaù trình thuoäc Tannin khoâng lôùn (khoaûng 10% löu löôïng nöôùc toång coäng), nhöng noàng ñoä chaát baån cao. COD vaø ñoä maøu khoâng khöû ñöôïc baèng phöông phaùp sinh hoïc vì söï hieän dieän cuûa phaàn töû Tannin vaø moät soá ñoäc toá. Do ñoù, nöôùc thaûi loaïi naøy neân ñöôïc xöû lyù rieâng bieät ñeå taùch keo Tannin. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán quaù trình laéng: löu löôïng nöôùc thaûi, thôøi gian laéng, khoái löôïng rieâng vaø taûi troïng tính theo chaát raén, vaän toác doøng chaûy trong beå, söï neùn baèng ñóa, nhieät ñoä nöôùc vaø theå tích beå. Trong beå laéng thöôøng boá trí thieát bò taùch daàu môõ vaùng noåi. Loïc qua lôùp vaät lieäu loïc Duøng ñeå taùch caùc taïp chaát phaân taùn loaïi nhoû, kim loaïi maø beå laéng laéng chöa heát. Ngöôøi ta söû duïng caùc loaïi vaät lieäu loïc nhö: caùt thaïch anh, than hoaït tính, soûi nghieàn, beân caïnh caùc beå loïc troïng löïc coøn coù beå loïc aùp löïc, maùy vi loïc coù löôùi. Ñaëc tính cuûa lôùp vaät lieäu laø ñoä xoáp vaø beà maët rieâng. Quaù trình keo tuï, tuyeån noåi Ñeå taêng nhanh quaù trình laéng caùc chaát lô löõng phaân taùn nhoû, caùc haït keo, hay nhöïa nhuõ töông polyme vaø caùc taïp chaát khaùc, ngöôøi ta duøng phöông phaùp keo tuï. Caùc chaát ñoâng tuï thöôøng laø Al2(SO4)3, Fe2(SO4)3, FeCl3, NaAlO2, Al2(OH)5Cl. Nhoâm sulfate khi cho vaøo nöôùc hoøa tan toát trong nöôùc vaø taïo thaønh huñroxide nhoâm. Al2(SO4)3 + 3Ca(HCO3)2 = 2Al(OH)3 + 3CaSO4 + 6CO3 Xöû lyù baèng phöông phaùp keo tuï, taïo boâng laø cho vaøo nöôùc 1 loaïi hoùa chaát laø chaát keo tuï ñeå coù theå laøm cho caùc haït raát nhoû bieán thaønh nhöõng haït lôùn laéng xuoáng. Chaát keo tuï thöôøng laø pheøn nhoâm muoái nhoâm, muoái hay pheøn saét. Khi cho pheøn nhoâm vaøo nöôùc chuùng phaân ly thaønh caùc ion Al3+. Sau ñoù, caùc ion naøy phaân huûy thaønh Al(OH)3 Al3+ + 3H2O = Al(OH)3 + 3H+ Trong ñoù Al(OH)3 quyeát ñònh ñeán hieäu quaû keo tuï, coøn giaûi phoùng ra caùc ion H+ naøy seõ ñöôïc kieàm hoùa trong töï nhieân thöôøng cho voâi vaøo hay duøng soda, xuùt. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán quaù trình keo tuï: Trò soá pH cuûa nöôùc: Trò soá pH cuûa nöôùc aûnh höôûng raát lôùn vaø nhieàu maët ñeán quùa trình keo tuï, pH aûnh höôûng ñeán caùc chaát höõu cô trong nöôùc nhö acide humic, neáu pH thaáp keo acide humic mang ñieän tích aâm ñeå laéng loaïi boû khi cho chaát keo tuï vaøo, khi pH cao, noù trôû thaønh muoái acide humic deã tan, hieäu quaû khöû keùm. Aûnh höôûng cuûa pH ñoái vôùi toác ñoä keo tuï dung dòch keo, söï lieân keát caùc haït phuï thuoäc vaøo ñieän theá zeta, zeta caøng nhoû löïc ñaåy giöõa caùc haït caøng yeáu toác ñoä keo tuï cuûa noù caøng nhanh vaø ngöôïc laïi. Vì vaäy, tuøy töøng loaïi nöôùc thaûi cuï theå ñeå xaùc ñònh pH toái öu chæ xaùc ñònh baèng thöïc nghieäm löôïng duøng chaát keo tuï. Quaù trình keo tuï khoâng phaûi laø moät loaïi phaûn öùng ñôn thuaàn, neân löôïng chaát keo tuï caàn cho vaøo khoâng theå caên cöù vaøo tính toaùn ñeå xaùc ñònh. Tuøy vaøo ñieàu kieän cuï theå neân xaùc ñònh baèng thöïc nghieäm ñeå tìm ra löôïng chaát keo tuï toái öu. Toác ñoä khuaáy hoãn hôïp nöôùc thaûi vaø chaát keo tuï. Toác ñoä khuaáy troän aûnh höôûng raát lôùn söï phaùt taùn chaát keo tuï, phaân boå ñoàng ñeàu chaát keo tuï vaø cô hoäi va chaïm giöõa caùc haït keo vôùi caùc chaát baån, toác ñoä khuaáy töø nhanh ñeán chaäm daàn. Khuaáy nhanh ñeå taêng phaùt taùn haït keo vaø söï thuûy phaân caùc haït keo laø raát nhanh, taïo caùc haït boâng. Sau ñoù khuaáy chaäm daàn ñeå traùnh beå caùc haït boâng caën. Caùc taïp chaát vaø chaát tieáp xuùc cuõng aûnh höôûng ñeán quaù trình keo tuï Phöông phaùp haáp phuï Hieän nay, phöông phaùp haáp phuï ñöôïc söû duïng roäng raõi ñeå xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp. Phöông phaùp naøy duøng ñeå xöû lyù (trieät ñeå) nöôùc thaûi khoûi caùc chaát höõu cô hoøa tan sau khi xöû lyù baèng caùc phöông paùhp khaùc. Hieän töôïng taêng noàng ñoä chaát tan treân beà maët phaân chia giöõa hai pha goïi laø hieän töôïng haáp phuï vaø ñöôïc chia laøm 3 caáp: Haáp thu: Nhöõng phaân töû cuûa chaát baån hoøa tan khoâng nhöõng taäp trung treân beà maët maø coøn bò huùt saâu vaøo caùc lôùp trong cuûa chaát raén. Haáp phuï lyù hoïc: Laø quaù trình huùt cuûa moät hoaëc hoãn hôïp chaát baån hoøa tan theå khí hoaëc theå loûng treân beà maët chaát raén. Haáp phuï hoùa hoïc: Laø quaù trình huùt caùc chaát tan daïng khí döôùi taùc duïng hoùa hoïc Caùc phöông phaùp xöû lyù hoùa hoïc Phöông phaùp trung hoøa Trong nöôùc thaûi coù dao ñoäng giaù trò pH. Nöôùc thaûi coù tính acide hay tính kieàm. Vieäc trung hoøa ñöa giaù trò pH veà khoaûng giaù trò pH phuø hôïp cho quaù trình xöû lyù, pH = 6.5 – 8.5 Trung hoøa baèng caùch duøng caùc dung dòch acide hoaëc muoái acide, caùc dung dòch kieàm hoaëc acide kieàm ñeå trung hoøa dòch nöôùc thaûi. Caùc loaïi hoùa chaát nhö: CaCO3, CaO, Ca(OH)2, MgO, Mg(OH)2, NaOH, HCl Phöông phaùp oxi hoùa khöû Ñeå laøm saïch nöôùc thaûi, ngöôøi ta coù theå söû duïng caùc chaát oxy hoùa ôû daïng khí hay hoùa loûng ñeå oxy hoùa caùc chaát ñoäc haïi trong nöôùc thaûi thaønh caùc chaát ít ñoäc hôn. Nhöôïc ñieåm toán nhieàu caùc hoùa chaát ñeå xöû lyù, chæ ñöôïc duøng khi caùc taïp chaát toán nhieàu caùc hoùa chaát ñeå xöû lyù vaø khi caùc taïp chaát gaây baån trong nöôùc khoâng theå taùch baèng nhöõng phöông phaùp khaùc. Phöông phaùp sinh hoïc Sau khi xöû lyù hoùa lyù, nöôùc thaûi thuoäc da caàn phaûi ñöôïc xöû lyù sinh hoïc ñeå khöû caùc chaát höõu cô. Xöû lyù sinh hoïc laø döïa treân hoaït ñoäng soáng cuûa vi sinh vaät, chuû yeáu laø vi khuaån dò döôõng coù trong nöôùc thaûi. Vi sinh vaät khoaùng hoùa trôû thaønh nhöõng chaát voâ cô, chaát khí ñôn giaûn vaø nöôùc. Söï khaùc bieät cuûa quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc baèng coâng trình töï nhieân (soâng, ao, hoà) vaø coâng trình nhaân taïo laø thôøi gian xöû lyù ñöôïc ruùt ngaén hieäu quaû cao, ít toán dieän tích. Coù hai daïng xöû lyù sinh hoïc: Xöû lyù sinh hoïc baèng phöông phaùp hieáu khí vaø phöông phaùp kî khí. Trong ñoù, phöông phaùp hieáu khí ñöôïc aùp duïng roäng raõi. Xöû lyù sinh hoïc hieáu khí Coù nhieàu nghieân cöùu xöû lyù nöôùc thaûi thuoäc da treân moâ hình loïc sinh hoïc vaø hoà sinh hoïc. Haàu heát ñaït hieäu quaû cao, tuy nhieân, loïc sinh hoïc coù khuynh höôùng deã taéc ngheõn do muoái CaCO3 taïo thaønh ôû coâng ñoaïn sô cheá. Ñoái vôùi hoà sinh hoïc laïi ñoøi hoûi dieän tích beà maët lôùn khoâng khaû thi vôùi caùc nhaø maùy coù dieän tích nhoû heïp. Xöû lyù sinh hoïc kî khí ñaït hieäu quaû cao xong thôøi gian xöû lyù laâu theå tích lôùn seõ khoâng hieäu quaû veà kinh teá.