Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải thủy sản, xí nghiệp xuất nhập khẩu thủy sản Thuận An I, An Giang, công suất 400 m3/ngàyđêm
Tính tốn thiết kế hệ thống xử lý nước thải xí nghiệp chế biến thủy sản XNK Thuận An 1 An Giang MỤC LỤC CHƯƠNG 1 MỞ ĐẦU 1 1.1. Đặt vấn đề 1 1.2. Mục đích nghiên cứu 2 1.3. Nội dung nghiên cứu 2 1.4. Phương pháp nghiên cứu 2 1.5. Phạm vi nghiên cứu 2 CHƯƠNG 2 TỔNG QUAN VỀ NGÀNH THỦY SẢN 3 2.1. Tổng quan nghành chế biến thủy sản ở Việt Nam 3 2.2. Tổng quan về xí nghiệp chế biến thủy sản XNK Thuận An 1, An Giang 5 2.2.1. Giới thiệu chung về công ty 5 2.2.2. Cơ cấu tổ chức 6 2.3. Tóm tắt hiện trạng sản xuất 6 2.3.1. Nhà xưởng 6 2.3.2. Trang thiết bị chính 7 2.3.3. Hệ thống phụ trợ 7 2.3.3.1. Nguồn nước sử dụng cho khu vực sản xuất 7 2.3.3.2. Nguồn nước đá 8 2.3.3.3. Hệ thống xử lý chất thải 8 2.4. Quy trình sản xuất tại công ty 8 2.4.1. Đặc tính nguyên liệu – nhiên liệu 8 2.4.1.1. Nguyên liệu 8 2.4.1.2. Nhiên liệu 9 2.4.2. Quy trình sản xuất 10 2.5. Vấn đề gây ô nhiễm của công ty 12 2.5.1. Ô nhiễm do khí thải, bụi, mùi 12 2.5.2. Ô nhiễm do chất thải rắn 12 2.5.3. Ô nhiễm do nước thải 12 CHƯƠNG 3 TỔNG QUAN VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ NƯỚC THẢI THỦY SẢN 15 3.1. Xử lý nước thải bằng phương pháp cơ học 15 3.1.1. Song chắn rác 15 3.1.2. Bể lắng 15 3.1.2.1. Bể lắng đứng 16 3.1.2.2. Bể lắng ngang 16 3.1.2.3. Bể lắng ly tâm 16 3.1.3. Bể vớt dầu mỡ 17 3.1.4. Bể lọc 17 3.2. Xử lý nước thải bằng phương pháp hóa lý 17 3.2.1. Phương pháp đông tụ và keo tụ 18 3.2.1.1. Phương pháp đông tụ 18 3.2.1.2. Phương pháp keo tụ 19 3.2.2. Tuyển nổi 19 3.2.3. Khử trùng nước thải 20 3.2.3.1. Phương pháp phổ biến nhất hiện nay là phương pháp Chlor hoá 20 3.2.3.2. Phương pháp Clor hoá nước thải bằng Clorua vôi 21 3.2.3.3. Phương pháp Ozon hoá 21 3.3. Xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học 21 3.3.1. Xử lí nước thải bằng phương pháp sinh học trong điều kiện tự nhiên 22 3.3.1.1. Hồ sinh vật 22 3.3.1.2. Cánh đồng tưới - Cánh đồng lọc 23 3.3.2. Xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học trong điều kiện nhân tạo 24 3.3.2.1. Bể lọc sinh học 24 3.3.2.2. Bể hiếu khí có bùn hoạt tính – Bể Aerotank 25 3.3.2.3. Quá trình xử lý sinh học kỵ khí - Bể UASB 26 3.4. Một số công nghệ xử lý nước thải thủy sản ở Việt Nam 28 3.4.1. Hệ thống xử lý nước thải xí nghiệp đông lạnh Việt Thắng, Nha Trang 28 3.4.2. Hệ thống xử lý nước thải xí nghiệp chế biến thủy sản Ngô Quyền, Rạch Giá, Kiên Giang, công suất 520 m3/ngày đêm 29 3.4.3. Hệ thống xử lý nước thải công ty chế biến thủy sản xuất khẩu Nha Trang ( F17) 500 m3/ngày đêm 30 3.4.4. Hệ thống xử lý nước thải xí nghiệp đông lạnh thủy hải sản Cofidec 31 CHƯƠNG 4 TÍNH TOÁN THIẾT KẾ HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI 32 4.1. Đề xuất và lựa chọn phương án xử lý 32 4.2. Tính toán các công trình đơn vị 35 4.2.1. Tính toán phương án 1 35 4.2.1.1. Song chắn rác 36 4.2.1.2. Hố thu gom 40 4.2.1.3. Bể điều hoà 41 4.2.1.4. Bể lắng I 45 4.2.1.5. Bể tuyển nổi 51 4.2.1.6. Bể Aerotank 59 4.2.1.7. Bể lắng II 69 4.2.1.8. Bể khử trùng 74 4.2.1.9. Sân phơi bùn 76 4.2.2. Tính toán phương án 2 78 4.2.2.1. Song chắn rác tính tương tự phương án 1 79 4.2.2.2. Hố thu gom tính tương tự phương án 1 79 4.2.2.3. Bể điều hòa tính tương tự phương án 1 79 4.2.2.4. Bể UASB 80 4.2.2.5. Bể Aerotank tính tương tự phương án 1 89 4.2.2.6. Bể lắng 2 tính tương tự phương án 1 89 4.2.2.7. Bể khử trùng tính tương tự phương án 1 89 4.2.2.8. Sân phơi bùn tính tương tự phương án 1 89 CHƯƠNG 5 KHÁI TOÁN CÔNG TRÌNH VÀ LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN XỬ LÝ 90 5.1. Vốn đầu tư cho từng hạng mục công trình trong phương án 1 90 5.1.1. Phần xây dựng 90 5.1.2. Phần thiết bị 91 5.1.3. Chi phí quản lý và vận hành 92 5.1.4. Tổng chi phí đầu tư 93 5.2. Vốn đầu tư cho từng hạng mục công trình trong phương án 2 93 5.2.1. Phần xây dựng 93 5.2.2. Phần thiết bị 94 5.2.3. Chi phí quản lý và vận hành 95 5.2.4. Tổng chi phí đầu tư 96 5.3. Chọn lựa công nghệ xử lý 96 CHƯƠNG 6 QUẢN LÝ VÀ VẬN HÀNH HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI 97 6.1. Chạy thử 97 6.2. Vận hành hàng ngày 97 6.3. Các sự cố và cách khắc phục 98 6.4. Một số sự cố ở các công trình đơn vị 98 DANH MỤC CÁC BẢNG CHƯƠNG 1 MỞ ĐẦU 1.1. Đặt vấn đề Nguồn gốc mọi sự biến đổi về môi trường sống đang xảy ra hiện nay trên thế giới cũng như ở nước ta là các hoạt động kinh tế , phát triển của xã hội loài người. Các hoạt động này một mặt làm cải thiện chất lượng cuộc sống của con người , mặt khác lại đang tạo ra hàng loạt khan hiếm , cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên, gây ô nhiễm , suy thoái môi trường khắp mọi nơi trên thế giới. Vì vậy, bảo vệ môi trường trở thành vấn đề toàn cầu, là quốc sách của hầu hết các nước trên thế giới. Việt Nam đang trong giai đoạn thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Nền kinh tế thị trường là động lực thúc đẩy sự phát triển của mọi ngành kinh tế, trong đó có ngành chế biến lương thực, thực phẩm tạo ra các sản phẩm có giá trị phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng trong nước cũng như xuất khẩu. Tuy nhiên, ngành này cũng tạo ra một lượng lớn chất thải rắn, khí, lỏng là một trong những nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường chung của đất nước. Cùng với ngành công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm thì ngành chế biến thuỷ sản cũng trong tình trạng đó. Do đặc điểm công nghệ của ngành, ngành chế biến thuỷ sản đã sử dụng một lượng nước khá lớn trong quá trình chế biến. Vì vậy, ngành đã thải ra một lượng nước khá lớn cùng với các chất thải rắn, khí thải. Vấn đề ô nhiễm nguồn nước do ngành chế biến thuỷ sản thải trực tiếp ra môi trường đang là mối quan tâm hàng đầu của các nhà quản lý môi trường. Nước bị nhiễm bẩn sẽ ảnh hưởng đến con người và sự sống của các loài thuỷ sinh cũng như các loài động thực vật sống gần đó. Vì vậy, việc nghiên cứu xử lý nước thải ngành chế biến thuỷ sản cũng như các ngành công nghiệp khác là một yêu cầu cấp thiết đặt ra không chỉ đối với những nhà làm công tác bảo vệ môi trường mà còn cho tất cả mọi người chúng ta. 1.2. Mục đích nghiên cứu Với hiện trạng môi trường như vậy, vấn đề nghiên cứu công nghệ thích hợp xử lý nước thải cho ngành chế biến thuỷ sản là cần thiết. Đề tài này được thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu và đề xuất công nghệ xử lý thích hợp cho một trường hợp cụ thể, đó là Xí nghiệp chế biến thuỷ sản XNK Thuận An 1 An Giang. 1.3. Nội dung nghiên cứu - Điều tra thực địa, thu thập số liệu về các hoạt động của công ty, lấy mẫu nước thải tại nguồn xa thải. - Phân tích các chỉ tiêu ô nhiễm, đánh giá mức độ ô nhiễm tại các nguồn thải. - Đề xuất và lựa chọn công nghệ xử lý phù hợp. - Tính toán và thiết kế công nghệ đã lựa chọn. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Quá trình làm đồ án đòi hỏi người thực hiện phải tiến hành với nhiều khía cạnh khác nhau, do đó phải vận dụng nhiều phương pháp khác nhau: - Phương pháp điều tra khảo sát thực địa. - Phương pháp tổng hợp tài liệu. - Phương pháp phân tích, so sánh các quy trình công nghệ xử lý có liên quan. đến nghành chế biến thủy sản. 1.5. Phạm vi nghiên cứu Việc ứng dụng công nghệ xử lý chung cho một ngành công nghiệp là rất khó khăn , do mỗi nhà máy có đặc trưng riêng về công nghệ, nguyên liệu, nhiên liệu nên thành phần và tính chất nước thải khác nhau. Phạm vi ứng dụng của đề tài là xử lý nước thải của Xí nghiệp chế biến thuỷ sản XNK Thuận An 1 An Giang và một số công ty khác nếu có cùng đặc tính chất thải đặc trưng.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải thủy sản, xí nghiệp xuất nhập khẩu thủy sản Thuận An I, An Giang, công suất 400 m3/ngàyđêm, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LÔØI CAÛM ÔN
Em xin göûi lôøi caûm ôn chaân thaønh nhaát ñeán quyù Thaày Coâ khoa moâi tröôøng vaø coâng ngheä sinh hoïc tröôøng Ñaïi Hoïc Kyõ Thuaät Coâng Ngheä Tp. Hoà Chí Minh, nhöõng ngöôøi ñaõ dìu daét em taän tình, ñaõ truyeàn ñaït cho em nhöõng kieán thöùc vaø kinh nghieäm quyù baùu trong suoát thôøi gian em hoïc taäp taïi tröôøng.
Ñeå hoaøn thaønh ñoà aùn toát nghieäp naøy, em xin chaân thaønh caûm ôn thaày Laâm Vónh Sôn ñaõ taän tình höôùng daãn, cung caáp cho em nhöõng kieán thöùc quyù baùu, nhöõng kinh nghieäm trong quaù trình hoaøn thaønh ñoà aùn.
Xin chaân thaønh caûm ôn caùc baïn trong lôùp 08HMT1 ñaõ goùp yù, giuùp ñôõ, hoã trôï saùch vôû, taøi lieäu ñeå toâi hoaøn thaønh ñoà aùn toát nghieäp naøy.
TP. Hoà Chí Minh, Ngaøy 14 thaùng 07 naêm 2010
Sinh vieân thöïc hieän
Phan Vaên Duõng
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
COÄNG HOAØ XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT NAM
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KTCN TP.HCM
Ñoäc laäp - Töï do - Haïnh phuùc
KHOA: KYÕ THUAÄT MOÂI TRÖÔØNG
& CN SINH HOÏC
NHIEÄM VUÏ ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP
Hoï vaø teân : Phan Vaên Duõng MSSV : 08B1080014
Ngaønh : Kyõ thuaät Moâi Tröôøng Lôùp : 08HMT1
1. Ñaàu ñeà ñoà aùn toát nghieäp: Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi thuûy saûn, xí nghieäp XNK thuûy saûn Thuaän An I, An Giang, coâng suaát 400 m3/ngaøyñeâm.
2. Nhieäm vuï ( yeâu caàu veà noäi dung vaø soá lieäu ban ñaàu):
Toång quan.
Xaùc ñònh ñaëc tính nöôùc thaûi, löïa choïn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi.
Tính toaùn thieát keá vaø döï toaùn kinh phí ñaàu tö.
Theå hieän caùc coâng trình ñôn vò treân baûn veõ A3.
3. Ngaøy giao ñoà aùn toát nghieäp: 19/04/2010
4. Ngaøy hoaøn thaønh nhieäm vuï: 12/07/2010
5. Hoï teân ngöôøi höôùng daãn: Phaàn höôùng daãn:
Ths. Laâm Vónh Sôn …………………………………
Noäi dung vaø yeâu caàu ñoà aùn toát nghieäp ñaõ ñöôïc thoâng qua boä moân.
Ngaøy thaùng naêm 2010
CHUÛ NGHIEÄM BOÄ MOÂN. NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN CHÍNH
(Kyù vaø ghi roõ hoï teân) (Kyù vaø ghi roõ hoï teân)
PHAÀN DAØNH CHO KHOA, BOÄ MOÂN
Ngöôøi duyeät (chaám sô boä):……………………………………………………..
Ñôn vò:…………………………………………………………………………..
Ngaøy baûo veä:………………………………………………………………….....
Ñieåm toång keát:………………………………………………………………......
Nôi löu tröõ ñoà aùn toát nghieäp:……………………………………………………
NHAÄN XEÙT CUÛA GIAÙO VIEÂN HÖÔÙNG DAÃN
Tp HCM, ngaøy thaùng naêm
NHAÄN XEÙT CUÛA GIAÙO VIEÂN PHAÛN BIEÄN
Tp HCM, ngaøy thaùng naêm
MUÏC LUÏC
CHÖÔNG 1 MÔÛ ÑAÀU 1
1.1. Ñaët vaán ñeà 1
1.2. Muïc ñích nghieân cöùu 2
1.3. Noäi dung nghieân cöùu 2
1.4. Phöông phaùp nghieân cöùu 2
1.5. Phaïm vi nghieân cöùu 2
CHÖÔNG 2 TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH THUÛY SAÛN 3
2.1. Toång quan nghaønh cheá bieán thuûy saûn ôû Vieät Nam 3
2.2. Toång quan veà xí nghieäp cheá bieán thuûy saûn XNK Thuaän An 1, An Giang 5
2.2.1. Giôùi thieäu chung veà coâng ty 5
2.2.2. Cô caáu toå chöùc 6
2.3. Toùm taét hieän traïng saûn xuaát 6
2.3.1. Nhaø xöôûng 6
2.3.2. Trang thieát bò chính 7
2.3.3. Heä thoáng phuï trôï 7
2.3.3.1. Nguoàn nöôùc söû duïng cho khu vöïc saûn xuaát 7
2.3.3.2. Nguoàn nöôùc ñaù 8
2.3.3.3. Heä thoáng xöû lyù chaát thaûi 8
2.4. Quy trình saûn xuaát taïi coâng ty 8
2.4.1. Ñaëc tính nguyeân lieäu – nhieân lieäu 8
2.4.1.1. Nguyeân lieäu 8
2.4.1.2. Nhieân lieäu 9
2.4.2. Quy trình saûn xuaát 10
2.5. Vaán ñeà gaây oâ nhieãm cuûa coâng ty 12
2.5.1. OÂ nhieãm do khí thaûi, buïi, muøi 12
2.5.2. OÂ nhieãm do chaát thaûi raén 12
2.5.3. OÂ nhieãm do nöôùc thaûi 12
CHÖÔNG 3 TOÅNG QUAN VEÀ CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI THUÛY SAÛN 15
3.1. Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp cô hoïc 15
3.1.1. Song chaén raùc 15
3.1.2. Beå laéng 15
3.1.2.1. Beå laéng ñöùng 16
3.1.2.2. Beå laéng ngang 16
3.1.2.3. Beå laéng ly taâm 16
3.1.3. Beå vôùt daàu môõ 17
3.1.4. Beå loïc 17
3.2. Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp hoùa lyù 17
3.2.1. Phöông phaùp ñoâng tuï vaø keo tuï 18
3.2.1.1. Phöông phaùp ñoâng tuï 18
3.2.1.2. Phöông phaùp keo tuï 19
3.2.2. Tuyeån noåi 19
3.2.3. Khöû truøng nöôùc thaûi 20
3.2.3.1. Phöông phaùp phoå bieán nhaát hieän nay laø phöông phaùp Chlor hoaù 20
3.2.3.2. Phöông phaùp Clor hoaù nöôùc thaûi baèng Clorua voâi 21
3.2.3.3. Phöông phaùp Ozon hoaù 21
3.3. Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc 21
3.3.1. Xöû lí nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc trong ñieàu kieän töï nhieân 22
3.3.1.1. Hoà sinh vaät 22
3.3.1.2. Caùnh ñoàng töôùi - Caùnh ñoàng loïc 23
3.3.2. Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo 24
3.3.2.1. Beå loïc sinh hoïc 24
3.3.2.2. Beå hieáu khí coù buøn hoaït tính – Beå Aerotank 25
3.3.2.3. Quaù trình xöû lyù sinh hoïc kî khí - Beå UASB 26
3.4. Moät soá coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi thuûy saûn ôû Vieät Nam 28
3.4.1. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi xí nghieäp ñoâng laïnh Vieät Thaéng, Nha Trang 28
3.4.2. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi xí nghieäp cheá bieán thuûy saûn Ngoâ Quyeàn, Raïch Giaù, Kieân Giang, coâng suaát 520 m3/ngaøy ñeâm 29
3.4.3. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi coâng ty cheá bieán thuûy saûn xuaát khaåu Nha Trang ( F17) 500 m3/ngaøy ñeâm 30
3.4.4. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi xí nghieäp ñoâng laïnh thuûy haûi saûn Cofidec 31
CHÖÔNG 4 TÍNH TOAÙN THIEÁT KEÁ HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI 32
4.1. Ñeà xuaát vaø löïa choïn phöông aùn xöû lyù 32
4.2. Tính toaùn caùc coâng trình ñôn vò 35
4.2.1. Tính toaùn phöông aùn 1 35
4.2.1.1. Song chaén raùc 36
4.2.1.2. Hoá thu gom 40
4.2.1.3. Beå ñieàu hoaø 41
4.2.1.4. Beå laéng I 45
4.2.1.5. Beå tuyeån noåi 51
4.2.1.6. Beå Aerotank 59
4.2.1.7. Beå laéng II 69
4.2.1.8. Beå khöû truøng 74
4.2.1.9. Saân phôi buøn 76
4.2.2. Tính toaùn phöông aùn 2 78
4.2.2.1. Song chaén raùc tính töông töï phöông aùn 1 79
4.2.2.2. Hoá thu gom tính töông töï phöông aùn 1 79
4.2.2.3. Beå ñieàu hoøa tính töông töï phöông aùn 1 79
4.2.2.4. Beå UASB 80
4.2.2.5. Beå Aerotank tính töông töï phöông aùn 1 89
4.2.2.6. Beå laéng 2 tính töông töï phöông aùn 1 89
4.2.2.7. Beå khöû truøng tính töông töï phöông aùn 1 89
4.2.2.8. Saân phôi buøn tính töông töï phöông aùn 1 89
CHÖÔNG 5 KHAÙI TOAÙN COÂNG TRÌNH VAØ LÖÏA CHOÏN PHÖÔNG AÙN XÖÛ LYÙ 90
5.1. Voán ñaàu tö cho töøng haïng muïc coâng trình trong phöông aùn 1 90
5.1.1. Phaàn xaây döïng 90
5.1.2. Phaàn thieát bò 91
5.1.3. Chi phí quaûn lyù vaø vaän haønh 92
5.1.4. Toång chi phí ñaàu tö 93
5.2. Voán ñaàu tö cho töøng haïng muïc coâng trình trong phöông aùn 2 93
5.2.1. Phaàn xaây döïng 93
5.2.2. Phaàn thieát bò 94
5.2.3. Chi phí quaûn lyù vaø vaän haønh 95
5.2.4. Toång chi phí ñaàu tö 96
5.3. Choïn löïa coâng ngheä xöû lyù 96
CHÖÔNG 6 QUAÛN LYÙ VAØ VAÄN HAØNH HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI 97
6.1. Chaïy thöû 97
6.2. Vaän haønh haøng ngaøy 97
6.3. Caùc söï coá vaø caùch khaéc phuïc 98
6.4. Moät soá söï coá ôû caùc coâng trình ñôn vò 98
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG
Baûng 2.1. Tình hình saûn xuaát kinh doanh. 5
Baûng 2.2. Trang thieát bò trong coâng ty. 7
Baûng 2.3. Danh muïc caùc loaïi hoaù chaát 8
Baûng 2.4. Caùc thoâng soá oâ nhieãm trong nöôùc thaûi 13
Baûng 4.1. Caùc thoâng soá thieát keá song chaén raùc 40
Baûng 4.2. Caùc thoâng soá thieát keá hoá thu gom 41
Baûng 4.3. Caùc thoâng soá thieát keá beå ñieàu hoøa 45
Baûng 4.4. Caùc thoâng soá thieát keá beå laéng I 50
Baûng 4.5. Caùc thoâng soá tính toaùn beå thuyeå noåi 51
Baûng 4.6. Caùc thoâng soá thieát keá beå tuyeån noåi 59
Baûng 4.7. Caùc thoâng soá tính toaùn beå aerotank 60
Baûng 4.8. Caùc thoâng soá thieát keá beå Aerotank 68
Baûng 4.9. Caùc thoâng soá thieát keá beå laéng II 73
Baûng 4.10. Caùc thoâng soá thieát keá beå khöû truøng 76
Baûng 4.11. Caùc thoâng soá thieát keá saân phôi buøn 78
Baûng 4.12. Caùc thoâng soá thieát keá beå UASB 89
Baûng 5.1. Voán ñaàu tö phaàn xaây döïng phöông aùn 1 90
Baûng 5.2. Voán ñaàu tö phaàn thieát bò phöông aùn 1 91
Baûng 5.3. Chi phí ñieän naêng 1 naêm cuûa phöông aùn 1 92
Baûng 5.4. Voán ñaàu tö phaàn xaây döïng phöông aùn 2 93
Baûng 5.5. Voán ñaàu tö phaàn thieát bò phöông aùn 2 94
Baûng 5.6. Chi phí ñieän naêng 1 naêm cuûa phöông aùn 2 95
DANH MUÏC CAÙC HÌNH
Hình 2.1. Quy trình cheá bieán toâm voû laët ñaàu (HLSO) ñoâng laïnh 10
Hình 2.2. Quy trình cheá bieán toâm thòt (PD, PUD, PTO) ñoâng laïnh 11
Hình 3.1. Hoà sinh vaät 22
Hình 3.2. Moâ hình beå UASB 27
Hình 3.3. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi xí nghieäp ñoâng laïnh Vieät Thaéng 28
Hình 3.4. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi xí nghieäp cheá bieán thuûy saûn Ngoâ Quyeàn 29
Hình 3.5. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi coâng ty cheá bieán thuûy saûn xuaát khaåu Nha Trang 30
Hình 3.6. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi xí nghieäp ñoâng laïnh thuûy haûi saûn Cofidec 31
Hình 4.1. Song chaén raùc 39
Hình 4.2. Taám chaén khí 81
Hình 4.3. Taám höôùng doøng 83
CHÖÔNG 1 MÔÛ ÑAÀU
Ñaët vaán ñeà
Nguoàn goác moïi söï bieán ñoåi veà moâi tröôøng soáng ñang xaûy ra hieän nay treân theá giôùi cuõng nhö ôû nöôùc ta laø caùc hoaït ñoäng kinh teá , phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Caùc hoaït ñoäng naøy moät maët laøm caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng cuûa con ngöôøi , maët khaùc laïi ñang taïo ra haøng loaït khan hieám , caïn kieät nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, gaây oâ nhieãm , suy thoaùi moâi tröôøng khaép moïi nôi treân theá giôùi. Vì vaäy, baûo veä moâi tröôøng trôû thaønh vaán ñeà toaøn caàu, laø quoác saùch cuûa haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi.
Vieät Nam ñang trong giai ñoaïn thöïc hieän coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. Neàn kinh teá thò tröôøng laø ñoäng löïc thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa moïi ngaønh kinh teá, trong ñoù coù ngaønh cheá bieán löông thöïc, thöïc phaåm taïo ra caùc saûn phaåm coù giaù trò phuïc vuï cho nhu caàu tieâu duøng trong nöôùc cuõng nhö xuaát khaåu. Tuy nhieân, ngaønh naøy cuõng taïo ra moät löôïng lôùn chaát thaûi raén, khí, loûng… laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây ra oâ nhieãm moâi tröôøng chung cuûa ñaát nöôùc. Cuøng vôùi ngaønh coâng nghieäp cheá bieán löông thöïc, thöïc phaåm thì ngaønh cheá bieán thuyû saûn cuõng trong tình traïng ñoù. Do ñaëc ñieåm coâng ngheä cuûa ngaønh, ngaønh cheá bieán thuyû saûn ñaõ söû duïng moät löôïng nöôùc khaù lôùn trong quaù trình cheá bieán. Vì vaäy, ngaønh ñaõ thaûi ra moät löôïng nöôùc khaù lôùn cuøng vôùi caùc chaát thaûi raén, khí thaûi. Vaán ñeà oâ nhieãm nguoàn nöôùc do ngaønh cheá bieán thuyû saûn thaûi tröïc tieáp ra moâi tröôøng ñang laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa caùc nhaø quaûn lyù moâi tröôøng. Nöôùc bò nhieãm baån seõ aûnh höôûng ñeán con ngöôøi vaø söï soáng cuûa caùc loaøi thuyû sinh cuõng nhö caùc loaøi ñoäng thöïc vaät soáng gaàn ñoù. Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán thuyû saûn cuõng nhö caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc laø moät yeâu caàu caáp thieát ñaët ra khoâng chæ ñoái vôùi nhöõng nhaø laøm coâng taùc baûo veä moâi tröôøng maø coøn cho taát caû moïi ngöôøi chuùng ta.
Muïc ñích nghieân cöùu
Vôùi hieän traïng moâi tröôøng nhö vaäy, vaán ñeà nghieân cöùu coâng ngheä thích hôïp xöû lyù nöôùc thaûi cho ngaønh cheá bieán thuyû saûn laø caàn thieát. Ñeà taøi naøy ñöôïc thöïc hieän nhaèm muïc ñích nghieân cöùu vaø ñeà xuaát coâng ngheä xöû lyù thích hôïp cho moät tröôøng hôïp cuï theå, ñoù laø Xí nghieäp cheá bieán thuyû saûn XNK Thuaän An 1 An Giang.
Noäi dung nghieân cöùu
Ñieàu tra thöïc ñòa, thu thaäp soá lieäu veà caùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty, laáy maãu nöôùc thaûi taïi nguoàn xa thaûi.
Phaân tích caùc chæ tieâu oâ nhieãm, ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm taïi caùc nguoàn thaûi.
Ñeà xuaát vaø löïa choïn coâng ngheä xöû lyù phuø hôïp.
Tính toaùn vaø thieát keá coâng ngheä ñaõ löïa choïn.
Phöông phaùp nghieân cöùu
Quaù trình laøm ñoà aùn ñoøi hoûi ngöôøi thöïc hieän phaûi tieán haønh vôùi nhieàu khía caïnh khaùc nhau, do ñoù phaûi vaän duïng nhieàu phöông phaùp khaùc nhau:
- Phöông phaùp ñieàu tra khaûo saùt thöïc ñòa.
- Phöông phaùp toång hôïp taøi lieäu.
- Phöông phaùp phaân tích, so saùnh caùc quy trình coâng ngheä xöû lyù coù lieân quan. ñeán nghaønh cheá bieán thuûy saûn.
Phaïm vi nghieân cöùu
Vieäc öùng duïng coâng ngheä xöû lyù chung cho moät ngaønh coâng nghieäp laø raát khoù khaên , do moãi nhaø maùy coù ñaëc tröng rieâng veà coâng ngheä, nguyeân lieäu, nhieân lieäu… neân thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi khaùc nhau. Phaïm vi öùng duïng cuûa ñeà taøi laø xöû lyù nöôùc thaûi cuûa Xí nghieäp cheá bieán thuyû saûn XNK Thuaän An 1 An Giang vaø moät soá coâng ty khaùc neáu coù cuøng ñaëc tính chaát thaûi ñaëc tröng.
CHÖÔNG 2 TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH THUÛY SAÛN
Toång quan nghaønh cheá bieán thuûy saûn ôû Vieät Nam
Nöôùc ta coù khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa, aåm öôùt cuõng nhö chòu söï chi phoái cuûa caùc yeáu toá nhö gioù, möa, ñòa hình, thoå nhöôõng, thaûm thöïc vaät neân taïo ñieàu kieän hình thaønh doøng chaûy vôùi heä thoáng soâng ngoaøi daøy ñaëc. Khoâng keå ñeán caùc soâng suoái thì toång chieàu daøi cuûa caùc con soâng l 41.000 km.
Theo thoáng keâ cuûa Boä thuyû saûn thì hieän nay chuùng ta coù hôn 1.470.000 ha maët nöôùc soâng ngoaøi coù theå duøng cho nuoâi troàng thuyû saûn. Ngoaøi ra coøn coù khoaûng 544.500.000 ha ruoäng truõng vaø khoaûng 56.200.000 ha hoà coù theå duøng ñeå nuoâi caù. Tính ñeán nay caû nöôùc xaây döïng ñöôïc 650 hoà, ñaäp vöøa vaø lôùn, 5.300 hoà vaø ñaäp nhoû vôùi dung tích xaáp xæ 12 tæ m3, ñaëc bieät chuùng ta coù nhieàu hoà thieân nhieân vaø nhaân taïo raát lôùn nhö hoà Taây ( 10 – 14 trieäu m3), hoà Thaùc Baø (3000 trieäu m3), hoà Caám Sôn (250 trieäu m3).
Maët khaùc, chuùng ta coù bôø bieån daøi treân 3200 km , coù raát nhieàu vònh thuaän lôïi keát hôïp vôùi heä thoáng soâng ngoøi, ao hoà laø nguoàn lôïi to lôùn ñeå phaùt trieån ngaønh ngheà nuoâi troàng, ñaùnh baét vaø cheá bieán ñoäng thöïc vaät cheá bieán thuyû haûi saûn. Rong bieån vaø caùc loaøi thuyû saûn thaân meàm, caù vaø caùc loaøi nhuyeãn theå, giaùp xaùc coù trong bieån, ao, hoà, soâng suoái laø nguoàn protit coù giaù trò to lôùn, giaøu caùc vitamin vaø caùc nguyeân toá vi löôïng, laø nguoàn nguyeân lieäu cho ngaønh coâng nghieäp, laø kho taøng vaø taøi nguyeân voâ taän veà ñoäng vaät, thöïc vaät. Bieån Vieät Nam thuoäc vuøng bieån nhieät ñôùi neân coù nguoàn lôïi voâ cuøng phong phuù. Theo soá lieäu ñieàu tra cuûa nhöõng naêm 1980- 1990 thì heä thöïc vaät thuyû sinh coù tôùi 1300 loaøi vaø phaân loaøi goàm 8 loaøi coû bieån vaø gaàn 650 loaøi rong, gaàn 600 loaøi phuø du, khu heä ñoäng vaät coù 9250 loaøi vaø phaân loaøi trong ñoù coù khoaûng 470 loaøi ñoäng vaät noåi, 6400 loaøi ñoäng vaät ñaùy, treân 2000 loaøi caù, 5 loaøi ruøa bieån, 10 loaøi raén bieån. Toång tröû löôïng caù ôû taàng treân vuøng bieån Vieät Nam khoaûng 1.2 – 1.3 trieäu taán, khaû naêng khai thaùc cho pheùp laø 700-800 nghìn taán/ naêm. Theo soá lieäu thoáng keâ chöa ñaày ñuû thì toâm he khoaûng 55- 70 nghìn taán/naêm vaø khaû naêng cho pheùp laø 50 nghìn taán/naêm. Caùc nguoàn lôïi giaùp xaùc khaùc laø 22 nghìn taán/naêm. Nguoàn lôïi nhuyeãn theå (möïc) laø 64-67 nghìn taán/naêm vôùi khaû naêng khai thaùc cho pheùp laø 13 nghìn taán /naêm. Nhö vaäy nguoàn lôïi thuyû saûn chuû yeáu laø toâm caù, coù khoaûng 3 trieäu taán/ naêm nhöng hieän nay môùi khai thaùc hôn 1 trieäu taán/naêm.
Cuøng vôùi ngaønh nuoâi troàng thuyû saûn, khai thaùc thuyû saûn thì ngaønh cheá bieán thuyû saûn ñaõ ñoùng goùp xöùng ñaùng chung trong thaønh tích cuûa ngaønh thuyû saûn Vieät Nam. Nguoàn ngoaïi teä cô baûn cuûa ngaønh ñem laïi cho ñaát nöôùc laø cuûa ngaønh cheá bieán thuyû saûn. Trong ñoù maët haøng ñoâng laïnh chieám khoaûng 80%. Trong 5 naêm (1991-1995) ngaønh ñaõ thu veà 13 trieäu USD, taêng 529,24% so vôùi keá hoaïch 5 naêm (1982-1985) vaø taêng 143% so vôùi keá hoaïch 5 naêm (1986-1990), taêng 49 laàn trong 15 naêm. Toác ñoä trung bình trong 5 naêm (1991-1995) ñaït treân 21% / naêm, thuoäc nhoùm haøng taêng tröôûng maïnh nhaát cuûa ngaønh kinh teá quoác doanh Vieät Nam (trong naêm 1995 ñaït 550 trieäu USD). Toång kim ngaïch xuaát khaåu (1991-1995) coù ñöôïc laø do ngaønh ñaõ xuaát khaåu ñöôïc 127.700 taán saûn phaåm (taêng 156,86% so vôùi naêm 1990) cho 25 nöôùc treân theá giôùi, trong ñoù coù tôùi 75% löôïng haøng ñöôïc nhaäp cho thò tröôøng Nhaät, Singapore, Hong Kong, EU, ñaït 30 trieäu USD/ naêm. Saûn phaåm thuyû haûi saûn cuûa Vieät Nam ñöùng thöù 19 veà saûn löôïng, ñöùng thöù 30 veà kim ngaïch xuaát khaåu, vaø ñöùng haøng thöù naêm veà nuoâi toâm.
Ngaønh cheá bieán thuyû saûn laø moät phaàn cô baûn cuûa ngaønh thuyû saûn, ngaønh coù heä thoáng cô sôû vaät chaát töông ñoái lôùn, böôùc ñaàu tieáp caän vôùi trình ñoä khu vöïc, coù ñoäi nguõ quaûn lyù coù kinh nghieäm, coâng nhaân kyõ thuaät coù tay ngheà gioûi. Saûn löôïng xuaát khaåu 120.000 – 130.000 taán/ naêm, toång dung löôïng kho baûo quaûn laïnh laø 230 ngaøn taán, naêng löïc saûn xuaát nöôùc ñaù laø 3.300 taán/ ngaøy, ñoäi xe vaän taûi laïnh hôn 1000 chieác vôùi troïng taûi treân 4000 taán, taøu vaän taûi laïnh khoaûng 28 chieác, vôùi toång troïng taûi 6150 taán. Cheá bieán nöôùc naém ñöôïc duy trì ôû möùc 150 trieäu lít/ naêm. Ñoái vôùi haøng cheá bieán xuaát khaåu, ngaønh ñang chuyeån daàn töø hình thöùc baùn nguyeân lieäu sang xuaát khaåu caùc saûn phaåm töôi soáng, saøn phaåm aên lieàn vaø saûn phaåm baùn leû sieâu thò coù giaù trò cao hôn. Tuy vaây, giaù trò caùc maët haøng ñoâng laïnh cuûa nöôùc ta chæ baèng 1/2 hay 2/3 giaù trò xuaát khaåu caùc maët haøng töông töï cuûa Trung Quoác, Ñaøi Loan, Thaùi Lan. Hieän nay caû nöôùc coù khoaûng 168 nhaø maùy, cô sôû cheá bieán ñoâng laïnh vôùi coâng suaát toång coäng khoaûng 100.000 taán saûn phaåm/ naêm.
Quy trình coâng ngheä cheá bieán haøng ñoäng laïnh ôû nöôùc ta hieän nay chuû yeáu döøng ôû möùc ñoä sô cheá vaø baûo quaûn ñoâng laïnh. Chuû yeáu laø ñöa toâm caù töø nôi ñaùnh baét veà sô cheá, ñoùng goùi, caáp ñoâng, baûo quaûn laïnh … vaø xuaát khaåu. Veà thieát bò, ñaïi ña soá caùc nhaø maùy vaø cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn ñoâng laïnh ñöôïc xaây döïng sau 1975, taäp trung vaøo nhöõng naêm 80 cho neân coøn töông ñoái môùi, trang bò baèng maùy caáp ñoâng kieåu tieáp xuùc 2 baêng chuyeàn.
Toång quan veà xí nghieäp cheá bieán thuûy saûn XNK Thuaän An 1, An Giang
Giôùi thieäu chung veà coâng ty
Teân cô sôû: Xí nghieäp cheá bieán thuûy saûn Thuaän An 1, An Giang.
Ñòa chæ: AÁp Bình Höng 2, xaõ Bình Myõ, huyeän Chaâu Phuù, tænh An Giang.
Naêm thaønh laäp: thaùng 10/1996.
Naêm baét ñaàu hoaït ñoäng : 1997.
Tình hình saûn xuaát kinh doanh:
Baûng 2.1. Tình hình saûn xuaát kinh doanh.
Naêm 2007
Naêm 2008
Naêm 2009
Saûn phaåm
Möïc, Gheï, Caù
Toâm, Möïc, Gheï
Toâm
Saûn löôïng
1500 taán
2800 taán
3080 taán
Kim ngaïch
12.000.000 USD
20.645.000 USD
22.709.500 USD
Thò tröôøng
Chaâu AÂu, Nhaät, Haøn Quoác,…
Myõ, Chaâu AÂu, Nhaät, Haøn Quoác
Myõ, Chaâu AÂu, Nhaät, Haøn Quoác
Cô caáu toå chöùc
Coâng nhaân
Toång soá coâng nhaân saûn xuaát: 363 ngöôøi.
Soá löôïng coâng nhaân taïi thôøi ñieåm cao nhaát/ca saûn xuaát: 363 ngöôøi.
Trong ñoù:
Khu tieáp nhaän nguyeân lieäu: 12 ngöôøi.
Khu vöïc sô cheá: 98 ngöôøi.
Khu vöïc cheá bieán: 121 ngöôøi.
Khu vöïc caáp ñoâng bao goùi: 26 ngöôøi.
Khu vöïc khaùc: 82 ngöôøi.
Khu vöïc baêng chuyeàn IQF: 24 ngöôøi.
Toùm taét hieän traïng saûn xuaát
Nhaø xöôûng
Toång dieän tích caùc khu vöïc saûn xuaát chính: 2.916,34 m2. Trong ñoù:
Khu vöïc tieáp nhaän: 84,00m2.
Khu vöïc sô cheá: 182,00m2.
Khu vöïc cheá bieán: 227,94m2.
Khu vöïc caáp ñoâng: 926,40m2.
Khu vöïc kho laïnh: 261,00m2.
Khu vöïc saûn xuaát khaùc: 1232,00m2.
Moâ taû hieän traïng ñieàu kieän cô sôû vaät chaát nhaø xöôûng vaø keát caáu: Keát caáu nhaø xöôûng khung theùp tieàn cheá, töôøng xaây gaïch thu hoài, maùi lôïp tol maï keõm, xung quanh beân trong oáp gaïch men cao 1,25m. Caùc vaùch ngaên baèng nhoâm, kính. Neàn baèng ñaù maøi maøu traéng, traàn taám nhoâm soùng. Trang bò caùc thieát bò laïnh, quaït thoâng gioù.
Trang thieát bò chính
Baûng 2.2. Trang thieát bò trong coâng ty.
STT
Teân trang thieát bò
Nöôùc saûn xuaát
Soá löôïng
Naêm ñöa vaøo söû duïng
1
Heä thoáng caáp ñoâng tieáp xuùc 1taán/meû. Sabro – HM128L
Ñan Maïch
04 boä
1997
2
Heä thoáng kho tröõ ñoâng 200 taán Capland 15HP
Myõ
04 boä
1997
3
Heä thoáng haáp- Caáp ñoâng IQF 500kg/h-Carnitech-Mycom
Ñan Maïch
1 boä
2002
4
Heä thoáng kho tröõ ñoâng 150 taán Bitzer + Surely
Ñöùc + Nhaät
01 boä
2002
5
Caùc thieát bò khaùc:
Maùy huùt chaân khoâng
Maùy doø kim loaïi
Noài hôi
Maùy laøm laïnh nöôùc
Maùy SX ñaù vaåy 15taán/ngaøy
Heä thoáng xöû lyù, loïc nöôùc 60m3/giôø
Ñaøi Loan
Nhaät
Vieät Nam
Ñan Maïch
Vieät Nam
Vieät Nam
01
01
01
01
01
01
2002
2002
2002
2002
1997
1997
Nhaän xeùt chung veà hieän traïng hoaït ñoäng cuûa caùc thieát bò: Caùc loaïi trang thieát bò ñang hoaït ñoäng toát.
Heä thoáng phuï trôï
Nguoàn nöôùc söû duïng cho khu vöïc saûn xuaát
Nguoàn nöôùc ñang söû duïng: Nöôùc gieáng khoan vôùi ñoä saâu 140m. Phöông phaùp ñaûm baûo chaát löôïng nöôùc cung caáp cho khu vöïc saûn xuaát (keå caû khu vöïc saûn xuaát nöôùc ñaù)
- Heä thoáng coù laéng loïc vôùi 01 beå chöùa coù dung tích 400m3.
- Heä thoáng khöû truøng duøng Chlorine ñònh löôïng.
Nguoàn nöôùc ñaù
- Töï saûn xuaát: ñaù vaåy vôùi coâng suaát 15taán/ngaøy.
- Mua ngoaøi: ñaù caây vôùi coâng suaát 120taán/ngaøy.
Heä thoáng xöû lyù chaát thaûi
Moâ taû toùm taét heä thoáng thoaùt, xöû lyù nöôùc thaûi: Nöôùc thaûi ( Möông noåi ( oáng PVC chìm ( Coáng ngaàm ( Haàm xöû lyù ( Ao xöû lyù ( Soâng.
Chaát thaûi raén: Chaát thaûi raén chöùa trong thuøng nhöïa ñaäy naép kín, vaän chuyeån ra baõi ñoå.
Baûng 2.3. Danh muïc caùc loaïi hoaù chaát
Teân hoaù chaát
Nöôùc saûn xuaát
Muïc ñích söû duïng
Chlorine boät, nöôùc
Nhaät
Khöû truøng beà maët tieáp xuùc saûn phaåm , xöû lyù nöôùc.
Muoái aên
Vieät Nam
Baûo quaûn, ngaâm quay
Quy trình saûn xuaát taïi coâng ty
Ñaëc tính nguyeân lieäu – nhieân lieäu
Nguyeân lieäu
Nguoàn nguyeân lieäu chuû yeáu ñöôïc vaän chuyeån veà coâng ty laø caùc loaïi haûi saûn nhö toâm, cua, caù, möïc phuïc vuï cho vieäc cheá bieán caùc saûn phaåm ñoâng laïnh xuaát khaåu. Soá löôïng nguyeân lieäu ñöôïc vaän chuyeån töø caùc ñòa phöông veà coâng ty luoân thay ñoåi tuyø theo ñôn ñaët haøng vaø nhu caàu cuûa thò tröôøng. Tuy nhieân trong naêm 2002 coâng ty cheá bieán chuû yeáu maët haøng toâm ñoâng laïnh .
Do caùc loaïi thuyû haûi saûn töôi soáng raát deã bò hoûng hoaëc giaûm phaåm chaát neáu khoâng ñöôïc chuyeân chôû, giao nhaän, toàn tröõ ñuùng kyõ thuaät neân nguyeân lieäu thuyû haûi saûn ñöôïc chuyeân chôû vaø giao nhaän baèng caùc xe laïnh chuyeân duøng cuûa coâng ty vaø ñöôïc toàn tröõ trong caùc kho laïnh vôùi thôøi gian quy ñònh chaët cheõ.
Nhieân lieäu
Nhieân lieäu ñöôïc söû duïng chuû yeáu laø daàu DO duøng cho loø hôi, chaïy maùy phaùt ñieän. Ngoaøi ra coøn coù nöôùc ñeå röûa nguyeân lieäu, hoaù chaát khöû truøng. Ñoái vôùi hoaù chaát khöû truøng duøng trong cheá bieán thuyû saûn ñoâng laïnh thì coâng ty söû duïng Chlorine. Muïc ñích cuûa vieäc khöû truøng laø nhaèm baûo quaûn saûn phaåm vaø veä sinh nhaø xöôûng theo tieâu chuaån cuûa ngaønh.
Quy trình saûn xuaát
Hình 2.1. Quy trình cheá bieán toâm voû laët ñaàu (HLSO) ñoâng laïnh
Hình 2.2. Quy trình cheá bieán toâm thòt (PD, PUD, PTO) ñoâng laïnh
Vaán ñeà gaây oâ nhieãm cuûa coâng ty
Töông töï nhö caùc coâng ty cheá bieán thuûy saûn khaùc noùi rieâng vaø ngaønh cheá bieán thuûy saûn noùi chung, vaán ñeà gaây oâ nhieãm moâi tröôøng maø coâng ty caàn quan taâm trong quaù trình saûn xuaát laø oâ nhieãm moâi tröôøng do khí thaûi, buïi, muøi, oâ nhieãm moâi tröôøng do chaát thaûi raén vaø oâ nhieãm moâi tröôøng do nöôùc thaûi.
OÂ nhieãm do khí thaûi, buïi, muøi
OÂ nhieãm muøi phaùt sinh töø chaát thaûi raén, caùc chaát naøy laø pheá lieäu boû ra töø nguyeân lieäu chính (ñaàu toâm, vaây caù, xöông caù,…). Neáu ñeå laâu ngaøy seõ dieãn ra quaù trình phaân huûy laøm phaùt sinh muøi hoâi, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng beân trong vaø ngoaøi nhaø maùy. Do ñoù caàn xöû lyù trieät ñeå löôïng chaát thaûi raén phaùt sinh nhaèm haïn cheá oâ nhieãm muøi.
Khí thaûi phaùt sinh töø nhaø maùy chuû yeáu töø caùc loø hôi söû duïng daàu DO, maùy phaùt ñieän, caùc maùy neùn khí cuûa caùc thieát bò ñoâng laïnh vôùi caùc loaïi khí nhö: NH3, NO2, SO2, buïi, H2S. Tuy vaäy möùc ñoä oâ nhieãm khoâng lôùn vaø coù theå khoáng cheá neáu coâng ty thöôøng xuyeân quan taâm ñeán vieäc baûo quaûn vaø söûa chöõa trang thieát bò.
OÂ nhieãm do chaát thaûi raén
Vôùi löôïng chaát thaûi raén thaûi ra ngaøy caøng nhieàu trong quaù trình saûn xuaát maø khoâng coù bieän phaùp xöû lyù kòp thôøi thì seõ gaây oâ nhieãm muøi, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng xung quanh. Nhaèm traùnh hieän töôïng naøy, coâng ty ñaõ coù bieän phaùp taùch rieäng chaát thaûi raén töø khu vöïc saûn xuaát vôùi chaát thaûi sinh hoaït, chaát thaûi raén töø khu saûn xuaát ñöôïc ñöa ra khoûi nhaø maùy vaø mang ñi xöû lyù theo quy ñònh chung. Chaát thaûi raén töø khaâu bao bì , ñoùng goùi … vaø chaát thaûi raén sinh hoaït ñöôïc taäp trung veà vò trí rieâng vaø ñöôïc cô quan quaûn lyù coâng trình veä sinh coâng coäng maø coâng ty hôïp ñoàng vaän chuyeån ra baõi ñoã.
OÂ nhieãm do nöôùc thaûi
Nguoàn nöôùc thaûi phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng.
Nöôùc thaûi saûn xuaát : Nöôùc thaûi saûn xuaát phaùt sinh chuû yeáu töø khaâu röûa nguyeân lieäu trong quaù trình tieáp nhaän, sô cheá haûi saûn. Ñaây laø loaïi nöôùc thaûi coù ñoä oâ nhieãm cao nhaát.-
Nöôùc thaûi veä sinh coâng nghieäp : Ñaây laø löôïng nöôùc caàn duøng cho vieäc röûa saøn nhaø moãi ngaøy, ngoaøi ra coøn duøng cho vieäc röûa maùy moùc, thieát bò, röûa xe …
Nöôùc thaûi sinh hoaït : Nöôùc thaûi ra töø vieäc taém giaët, veä sinh cuûa toaøn boä coâng nhaân, caùn boä trong xí nghieäp.
Caû 3 loaïi nöôùc thaûi treân ñöôïc thoaùt chung ñeán khu vöïc xöû lyù nöôùc cuûa coâng ty. Toång löu löôïng cuûa 3 loaïi nöôùc thaûi naøy dao ñoäng khoaûng 400 m3/ng.ñ (Nguoàn töø coâng ty)
Sau ñaây laø baûng keát quaû phaân tích caùc thoâng soá oâ nhieãm trong nöôùc thaûi ñöôïc laáy töø möông thoaùt nöôùc thaûi.
Baûng 2.4. Caùc thoâng soá oâ nhieãm trong nöôùc thaûi
STT
Chæ tieâu
Ñôn vò
Keát quaû
Tieâu chuaån
1
Ph
6,9
5,5 ( 9
2
Nhieät ñoä
0C
27 ( 33
40
3
BOD5
mgO2/L
767
< 50
4
COD
mgO 2/L
1150
< 100
5
Toång caën lô löûng SS
mg/L
300
< 100
6
Toång Nitô
mg/L
80,45
< 60
7
Toång Photpho
mg/L
9,56
< 6
Nguoàn : Phoøng thí nghieäm khoa Moâi Tröôøng – Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa TP.HCM
Do thôøi gian laøm luaän vaên vaø kinh phí coù giôùi haïn neân chæ coù theå khaûo saùt söï bieán thieân cuûa caùc thoâng soá nhö: COD, BOD5, SS, pH. Neáu coù ñieàu kieän nghieân cöùu tieáp theo seõ khaûo saùt theâm haøm löôïng Nitô, Photpho ……
Qua keát quaû phaân tích nöôùc thaûi hieän taïi cuûa coâng ty, ta nhaän thaáy nöôùc thaûi cuûa coâng ty khoâng ñaït tieâu chuaån xaõ thaûi vaøo moâi tröôøng. Do vaäy, vieäc thieát keá traïm xöû lyù nöôùc thaûi cho coâng ty laø vaán ñeà caàn thieát vaø caáp baùch.
CHÖÔNG 3 TOÅNG QUAN VEÀ CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI THUÛY SAÛN
Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp cô hoïc
Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc söû duïng nhaèm muïc ñích taùch caùc chaát khoâng hoaø tan vaø moät phaàn caùc chaát ôû daïng keo ra khoûi nöôùc thaûi. Nhöõng coâng trình xöû lyù cô hoïc bao goàm :
Song chaén raùc
Song chaén raùc nhaèm chaén giöû caùc caën baån coù kích thöôùc lôùn hay ôû daïng sôïi: giaáy, rau coû, raùc … ñöôïc goïi chung laø raùc. Raùc ñöôïc chuyeån tôùi maùy nghieàn ñeå nghieàn nhoû, sau ñoù ñoå trôû laïi tröôùc song chaén raùc hoaëc chuyeån tôùi beå phaân huyû caën (beå meâtan). Ñoái vôùi caùc taïp chaát < 5 mm thöôøng duøng löôùi chaén raùc. Caáu taïo cuûa thanh chaén raùc goàm caùc thanh kim loaïi tieát dieän chöû nhaät, hình troøn hoaëc baàu duïc. Song chaén raùc ñöôïc chia laøm 2 loaïi di ñoäng hoaëc coá ñònh. Song chaén raùc ñöôïc ñaët nghieâng moät goùc 60 – 900 theo höôùng doøng chaûy.
Beå laéng
Beå laéng duøng ñeå taùch caùc chaát lô löûng coù troïng löôïng rieâng lôùn hôn troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc. Chaát lô löûng naëng hôn seõ töø töø laéng xuoáng ñaùy, coøn chaát lô löûng nheï hôn seõ noåi leân maët nöôùc. Duøng nhöõng thieát bò thu gom vaø vaän chuyeån caùc chaát baån laéng vaø noåi (ta goïi laø caën ) tôùi coâng trình xöû lyù caën .
- Döïa vaøo chöùc naêng, vò trí coù theå chia beå laéng thaønh caùc loaïi: beå laéng ñôït 1 tröôùc coâng trình xöû lyù sinh hoïc vaø beå laéng ñôït 2 sau coâng trình xöû lyù sinh hoïc .
- Döïa vaøo nguyeân taéc hoaït ñoäng, ngöôøi ta coù theå chia ra caùc loaïi beå laéng nhö: beå laéng hoaït ñoäng giaùn ñoaïn hoaëc beå laéng hoaït ñoäng lieân tuïc.
- Döïa vaøo caáu taïo coù theå chia beå laéng thaønh caùc loaïi nhö sau: beå laéng ñöùng, beå laéng ngang, beå laéng ly taâm vaø moät soá beå laéng khaùc.
Beå laéng ñöùng
Beå laéng ñöùng coù daïng hình troøn hoaëc hình chöû nhaät treân maët baèng. Beå laéng ñöùng thöôøng duøng cho caùc traïm xöû lyù coù coâng suaát döôùi 20.000 m3/ng.ñ. Nöôùc thaûi ñöôïc daãn vaøo oáng trung taâm vaø chuyeån ñoäng töø döôùi leân theo phöông thaúng ñöùng. Vaän toác doøng nöôùc chuyeån ñoäng leân phaûi nhoû hôn vaän toác cuûa caùc haït laéng. Nöôùc trong ñöôïc taäp trung vaøo maùng thu phía treân. Caën laéng ñöôïc chöùa ôû phaàn hình noùn hoaëc choùp cuït phía döôùi.
Beå laéng ngang
Beå laéng ngang coù hình daïng chöû nhaät treân maët baèng, tyû leä giöõa chieàu roäng vaø chieàu daøi khoâng nhoû hôn ¼ vaø chieàu saâu ñeán 4m. Beå laéng ngang duøng cho caùc traïm xöû lyù coù coâng suaát lôùn hôn 15.000 m3/ ng.ñ. Trong beå laéng nöôùc thaûi chuyeån ñoäng theo phöông ngang töø ñaàu beå ñeán cuoái beå vaø ñöôïc daån tôùi caùc coâng trình xöû lyù tieáp theo, vaän toác doøng chaûy trong vuøng coâng taùc cuûa beå khoâng ñöôïc vöôït quaù 40 mm/s. Beå laéng ngang coù hoá thu caën ôû ñaàu beå vaø nöôùc trong ñöôïc thu vaøo ôû maùng cuoái beå .
Beå laéng ly taâm
Beå laéng ly taâm coù daïng hình troøn treân maët baèng ,ñöôøng kính beå töø 16 ñeán 40 m (coù tröoøng hôïp tôùi 60m), chieàu cao laøm vieäc baèng 1/6 – 1/10 ñöôøng kính beå. Beå laéng ly taâm ñöôïc duøng cho caùc traïm xöû lyù coù coâng suaát lôùn hôn 20.000 m3/ng.ñ. Trong beå laéng nöôùc chaûy töø trung taâm ra quanh thaønh beå. Caën laéng ñöôïc doàn vaøo hoá thu caën ñöôïc xaây döïng ôû trung taâm ñaùy beå baèng heä thoáng caøo gom caën ôû phaàn döôùi daøn quay hôïp vôùi truïc 1 goùc 450. Ñaùy beå thöôøng laøm vôùi ñoä doác I = 0,02 – 0,05. Daøn quay vôùi toác ñoä 2-3 voøng trong 1 giôø. Nöôùc trong ñöôïc thu vaøo maùng ñaët doïc theo thaønh beå phía treân.
Beå vôùt daàu môõ
Beå vôùt daàu môû thöôøng ñöôïc aùp duïng khi xöû lyù nöôùc thaûi coù chöùa daàu môû (nöôùc thaûi coâng ngieäp) nhaèm taùch caùc taïp chaát nheï. Ñoái vôùi thaûi sinh hoaït khi haøm löôïng daàu môû khoâng cao thì vieäc vôùt daàu môû thöïc hieän ngay ôû beå laéng nhôø thieát bò gaït chaát noåi.
Beå loïc
Beå loïc nhaèm taùch caùc chaát ôû traïng thaùi lô löûng kích thöôùc nhoû baèng caùch cho nöôùc thaûi ñi qua lôùp loïc ñaëc bieät hoaëc qua lôùp vaät lieäu loïc, söû duïng chuû yeáu cho moät soá loaïi nöôùc thaûi coâng nghieäp. Quaù trình phaân rieâng ñöôïc thöïc hieän nhôø vaùch ngaên xoáp, noù cho nöôùc ñi qua vaø giöõ pha phaân taùn laïi. Quaù trình dieãn ra döôùi taùc duïng cuûa aùp suaát coät nöôùc.
Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc : coù theå loaïi boû ñöôïc ñeán 60% taïp chaát khoâng hoaø tan coù trong nöôùc thaûi vaø giaûm BOD ñeán 30%. Ñeå taêng hieäu suaát coâng taùc cuûa caùc coâng trình xöû lyù cô hoïc coù theå duøng bieän phaùp thoaùng sô boä, thoaùng gioù ñoâng tuï sinh hoïc, hieäu quaû xöû lyù coù theå ñaït tôùi 75% theo haøm löôïng chaát lô löûng vaø 40-50 % theo BOD.
Trong soá caùc coâng trình xöû lyù cô hoïc coù theå keå ñeán beå töï hoaïi, beå laéng hai voû, beå laéng trong coù ngaên phaân huyû laø nhöõng coâng trình vöøa ñeå laéng vöøa ñeå phaân huyû caën laéng.
Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp hoùa lyù
Baûn chaát cuûa quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp hoaù lyù laø aùp duïng caùc quaù trình vaät lyù vaø hoaù hoïc ñeå ñöa vaøo nöôùc thaûi chaát phaûn öùng naøo ñoù ñeå gaây taùc ñoäng vôùi caùc taïp chaát baån, bieán ñoåi hoaù hoïc, taïo thaønh caùc chaát khaùc döôùi daïng caën hoaëc chaát hoaø tan nhöng khoâng ñoäc haïi hoaëc gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Giai ñoaïn xöû lyù hoaù lyù coù theå laø giai ñoaïn xöû lyù ñoäc laäp hoaëc xöû lyù cuøng vôùi caùc phöông phaùp cô hoïc, hoaù hoïc, sinh hoïc trong coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi hoaøn chænh.
Nhöõng phöông phaùp hoaù lyù thöôøng ñöôïc aùp duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi laø: keo tuï, tuyeån noåi, ñoâng tuï, haáp phuï, trao ñoåi ion, thaám loïc ngöôïc vaø sieâu loïc …v…v…
Phöông phaùp ñoâng tuï vaø keo tuï
Quaù trình laéng chæ coù theå taùch ñöôïc caùc haït raén huyeàn phuø nhöng khoâng theå taùch ñöôïc caùc chaát gaây nhieãm baån ôû daïng keo vaø hoaø tan vì chuùng laø nhöõng haït raén coù kích thöôùc quaù nhoû. Ñeå taùch caùc haït raén ñoù moät caùch coù hieäu quaû baèng phöông phaùp laéng, caàn taêng kích thöôùc cuûa chuùng nhôø söï taùc ñoäng töông hoå giöõa caùc haït phaân taùn lieân keát thaønh taäp hôïp caùc haït, nhaèm taêng vaän toác laéng cuûa chuùng. Vieäc khöû caùc haït keo raén baèng laéng troïng löôïng ñoøi hoûi tröôùc heát caàn trung hoaø ñieän tích cuûa chuùng, thöù ñeán laø lieân keát chuùng vôùi nhau. Quaù trình trung hoaø ñieän tích thöôøng ñöôïc goïi laø quaù trình ñoâng tuï (coagulation), coøn quaù trình taïo thaønh caùc boâng lôùn hôn töø caùc haït nhoû goïi laø quaù trình keo tuï (flocculation).
Phöông phaùp ñoâng tuï
Quaù trình thuyû phaân caùc chaát ñoâng tuï vaø taïo thaønh caùc boâng keo xaûy ra theo caùc giai ñoaïn sau :
Me3 + HOH Me(OH)2+ + H+
Me(OH)2+ + HOH Me(OH)+ + H+
Me(OH)+ + HOH Me(OH)3 + H+
Me3+ + 3HOH Me(OH)3 + 3 H+
Chaát ñoâng tuï thöôøng duøng laø muoái nhoâm, saét hoaëc hoaëc hoãn hôïp cuûa chuùng. Vieäc choïn chaát ñoâng tuï phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn, tính chaát hoaù lyù, giaù thaønh, noàng ñoä taïp chaát trong nöôùc, pH .
Caùc muoái nhoâm ñöôïc duøng laøm chaát ñoâng tuï: Al2(SO4)3.18H2O, NaAlO2, Al(OH)2Cl, Kal(SO4)2.12H2O, NH4Al(SO4)2.12H2O. Thöôøng sunfat nhoâm laøm chaát ñoâng tuï vì hoaït ñoäng hieäu quaû pH = 5 – 7.5 , tan toát trong nöôùc, söû duïng daïng khoâ hoaëc daïng dung dòch 50% vaø giaù thaønh töông ñoái reõ.
Caùc muoái saét ñöôïc duøng laøm chaát ñoâng tuï: Fe(SO)3.2H2O, Fe(SO4)3.3H2O, FeSO4.7H2O vaø FeCl3. Hieäu quaû laéng cao khi söû duïng daïng khoâ hay dung dòch 10 -15%.
Phöông phaùp keo tuï
Keo tuï laø quaù trình keát hôïp caùc haït lô löûng khi cho caùc chaát cao phaân töû vaøo nöôùc. Khaùc vôùi quaù trình ñoâng tuï, khi keo tuï thì söï keát hôïp dieãn ra khoâng chæ do tieáp xuùc tröïc tieáp maø coøn do töông taùc laãn nhau giöõa caùc phaân töû chaát keo tuï bò haáp phuï treân caùc haït lô löûng.
Söï keo tuï ñöôïc tieán haønh nhaèm thuùc ñaåy quaù trình taïo boâng hydroxyt nhoâm vaø saét vôùi muïc ñích taêng vaän toác laéng cuûa chuùng. Vieäc söû duïng chaát keo tuï cho pheùp giaûm chaát ñoâng tuï, giaûm thôøi gian ñoâng tuï vaø taêng vaän toác laéng.
Cô cheá laøm vieäc cuûa chaát keo tuï döïa treân caùc hieän töôïng sau: haáp phuï phaân töû chaát keo treân beà maët haït keo, taïo thaønh maïng löôùi phaân töû chaát keo tuï. Söï dính laïi caùc haït keo do löïc ñaåy Vanderwalls. Döôùi taùc ñoäng cuûa chaát keo tuï giöõa caùc haït keo taïo thaønh caáu truùc 3 chieàu, coù khaû naêng taùch nhanh vaø hoaøn toaøn ra khoûi nöôùc.
Chaát keo tuï thöôøng duøng coù theå laø hôïp chaát töï nhieân vaø toång hôïp chaát keo töï nhieân laø tinh boät, ete, xenlulo, dectrin (C6H10O5)n vaø dioxyt silic hoaït tính (xSiO2.yH2O).
Tuyeån noåi
Phöông phaùp tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå taùch caùc taïp chaát (ôû daïng raén hoaëc loûng) phaân taùn khoâng tan, töï laéng keùm ra khoûi pha loûng. Trong xöû lyù nöôùc thaûi, tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå khöû caùc chaát lô löûng vaø laøm ñaëc buøn sinh hoïc. Öu ñieåm cô baûn cuûa phöông phaùp naøy so vôùi phöông phaùp laéng laø coù theå khöû ñöôïc hoaøn toaøn caùc haït nhoû hoaëc nheï, laéng chaäm, trong moät thôøi gian ngaén. Khi caùc haït ñaõ noåi leân beà maët, chuùng coù theå thu gom baèng boä phaän vôùt boït.
Quaù trình tuyeån noåi ñöôïc thöïc hieän baèng caùch suïc caùc boït khí nhoû (thöôøng laø khoâng khí ) vaøo trong pha loûng. Caùc khí ñoù keát dính vôùi caùc haït vaø khi löïc noåi cuûa taäp hôïp caùc boùng khí vaø haït ñuû lôùn seõ keùo theo haït cuøng noåi leân beà maët, sau ñoù chuùng taäp hôïp laïi vôùi nhau thaønh caùc lôùp boït chöùa haøm löôïng caùc haït cao hôn trong chaát loûng ban ñaàu.
Khöû truøng nöôùc thaûi
Sau khi xöû lyù sinh hoïc, phaàn lôùn caùc vi khuaån trong nöôùc thaûi bò tieâu dieät. Khi xöû lyù trong caùc coâng trình sinh hoïc nhaân taïo (Aerophin hay Aerotank) soá löôïng vi khuaån giaûm xuoáng coøn 5%, trong hoà sinh vaät hoaëc caùnh ñoàng loïc coøn 1-2%. Nhöng ñeå tieâu dieät toaøn boä vi khuaån gaây beänh, nöôùc thaûi caàn phaûi khöû truøng Chlor hoaù, Ozon hoaù, ñieän phaân, tia cöïc tím …
Phöông phaùp phoå bieán nhaát hieän nay laø phöông phaùp Chlor hoaù
Chlor cho vaøo nöôùc thaûi döôùi daïng hôi hoaëc Clorua voâi. Löôïng Clor hoaït tính caàn thieát cho moät ñôn vò theå tích nöôùc thaûi laø: 10 g/m3 ñoái vôùi nöôùc thaûi sau xöû lyù cô hoïc, 5 g/m3 sau xöû lyù sinh hoïc hoaøn toaøn. Clor phaûi ñöôïc troän ñeàu vôùi nöôùc vaø ñeå ñaûm baûo hieäu quaû khöû truøng, thôøi gian tieáp xuùc giöõa nöôùc vaø hoaù chaát laø 30 phuùt tröôùc khi nöôùc thaûi ra nguoàn. Heä thoáng Clor hoaù nöôùc thaûi Clor hôi bao goàm thieát bò Clorato, maùng troän vaø beå tieáp xuùc. Clorato phuïc vuï cho muïc ñích chuyeån Clor hôi thaønh dung dòch Clor tröôùc khi hoaø troän vôùi nöôùc thaûi vaø ñöôïc chia thaønh 2 nhoùm: nhoùm chaân khoâng vaø nhoùm aùp löïc. Clor hôi ñöôïc vaän chuyeån veà traïm xöû lyù nöôùc thaûi döôùi daïng hôi neùn trong banlon chòu aùp. Trong traïm xöû lyù caàn phaûi coù kho caát giöõ caùc banlon naøy. Phöông phaùp duøng Clor hôi ít ñöôïc duøng phoå bieán.
Phöông phaùp Clor hoaù nöôùc thaûi baèng Clorua voâi
Aùp duïng cho traïm nöôùc thaûi coù coâng suaát döôùi 1000 m3/ngñ. Caùc coâng trình vaø thieát bò duøng trong daây chuyeàn naøy laø caùc thuøng hoaø troän, chuaån bò dung dòch Clorua voâi, thieát bò ñònh löôïng maùng troän vaø beå tieáp xuùc.
Vôùi Clorua voâi ñöôïc hoaø troän sô boä taïi thuøng hoaø troän cho ñeán dung dòch 10 -15% sau ñoù chuyeån qua thuøng dung dòch. Bôm ñònh löôïng seõ ñöa dung dòch Clorua voâi vôùi lieàu löôïng nhaát ñònh ñi hoaø troän vaøo nöôùc thaûi. Trong caùc thuøng troän dung dòch, Clorua voâi ñöôïc khuaáy troän vôùi nöôùc caáp baèng caùc caùnh khuaáy gaén vôùi truïc ñoäng cô ñieän.
Phöông phaùp Ozon hoaù
Ozon hoaù taùc ñoäng maïnh meõ vôùi caùc chaát khoaùng vaø chaát höõu cô, oxy hoaù baèng Ozon cho pheùp ñoàng thôøi khöû maøu, khöû muøi, tieät truøng cuûa nöôùc. Baèng Ozon hoaù coù theå xöû lyù phenol, saûn phaåm daàu moû, H2S, caùc hôïp chaát Asen, thuoác nhuoäm … Sau quaù trình Ozon hoaù soá löôïng vi khuaån bò tieâu dieät ñeán hôn 99%. Ngoaøi ra, Ozon coøn oxy hoaù caùc hôïp chaát Nitô, Photpho … Nhöôïc ñieåm chính cuûa phöông phaùp naøy laø giaù thaønh cao vaø thöôøng ñöôïc öùng duïng roäng raõi trong xöû lyù nöôùc caáp.
Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc
Phöông phaùp xöû lí sinh hoïc laø söû duïng khaû naêng soáng, hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät ñeå phaân huyû caùc chaát baån höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Caùc vi sinh vaät söû duïng caùc hôïp chaát höõu cô vaø moät soá khoaùng chaát laøm nguoàn dinh döôõng vaø taïo naêng löôïng. Trong quaù trình dinh döôõng, chuùng nhaän caùc chaát dinh döôõng ñeå xaây döïng teá baøo, sinh tröôûng vaø sinh saûn vì theá sinh khoái cuûa chuùng ñöôïc taêng leân. Quaù trình phaân huyõ caùc chaát höõu cô nhôø vi sinh vaät goïi laø quaù trình oxy hoaù sinh hoaù. Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc coù theå thöïc hieän trong ñieàu kieän hieáu khí (vôùi söï coù maët cuûa oxy) hoaëc trong ñieàu kieän kî khí( khoâng coù oxy).
Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc coù theå öùng duïng ñeå laøm saïch hoaøn toaøn caùc loaïi nöôùc thaûi chöùa chaát höõu cô hoaø tan hoaëc phaân taùn nhoû. Do vaäy, phöông phaùp naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng sau khi loaïi boû caùc loaïi taïp chaát thoâ ra khoûi nöôùc thaûi.
Quaù trình xöû lyù sinh hoïc goàm caùc böôùc
Chuyeån hoaù caùc hôïp chaát coù nguoàn goác cacbon ôû daïng keo vaø daïng hoaø tan thaønh theå khí vaø thaønh caùc voû teá baøo vi sinh.
Taïo ra caùc boâng caën sinh hoïc goàm caùc teá baøo vi sinh vaät vaø caùc chaát keo voâ cô trong nöôùc thaûi.
Loaïi caùc boâng caën ra khoûi nöôùc thaûi baèng quaù trình laéng.
Xöû lí nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc trong ñieàu kieän töï nhieân
Ñeå taùch caùc chaát baån höõu cô daïng keo vaø hoaø tan trong ñieàu kieän töï nhieân ngöôøi ta xöû lí nöôùc thaûi trong ao, hoà( hoà sinh vaät) hay treân ñaát (caùnh ñoàng töôùi, caùnh ñoàng loïc…).
Hình 3.1. Hoà sinh vaät
Hoà sinh vaät
Laø caùc ao hoà coù nguoàn goác töï nhieân hoaëc nhaân taïo coøn goïi laø hoà oxy hoaù, hoà oån ñònh nöôùc thaûi,… laø hoà ñeå xöû lí nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc. Trong hoà sinh vaät dieãn ra quaù trình oxy hoaù sinh hoaù caùc chaát höõu cô nhö vi khuaån, taûo vaø caùc loaïi thuyû sinh vaät khaùc, töông töï nhö quaù trình laøm saïch nguoàn nöôùc maët. Vi sinh vaät söû duïng oxy sinh ra töø reâu taûo trong quaù trình quang hôïp cuõng nhö oxy töø khoâng khí ñeå oxy hoaù caùc chaát höõu cô, rong taûo laïi tieâu thuï CO2, photphat vaø nitrat amon sinh ra töø söï phaân huyû, oxy hoaù caùc chaát höõu cô bôûi vi sinh vaät. Ñeå hoà hoaït ñoäng bình thöôøng caàn phaûi giöõ giaù trò pH vaø nhieät ñoä toái öu. Nhieät ñoä khoâng ñöôïc thaáp hôn 60C.
Theo baûn chaát quaù trình sinh hoaù, ngöôøi ta chia hoà sinh vaät ra caùc loaïi hoà hieáu khí, hoà sinh vaät tuyø tieän (Faculative) vaø hoà sinh vaät yeám khí.
Hoà sinh vaät hieáu khí
Quaù trình xöû lí nöôùc thaûi xaûy ra trong ñieàu kieän ñaày ñuû oxy, oxy ñöôïc cung caáp qua maët thoaùng vaø nhôø quang hôïp cuûa taûo hoaëc hoà ñöôïc laøm thoaùng cöôõng böùc nhôø caùc heä thoáng thieát bò caáp khí. Ñoä saâu cuûa hoà sinh vaät hieáu khí khoâng lôùn töø 0,5-1,5m.
Hoà sinh vaät tuyø tieän
Coù ñoä saâu töø 1,5 – 2,5m , trong hoà sinh vaät tuøy tieän, theo chieàu saâu lôùp nöôùc coù theå dieãn ra hai quaù trình: oxy hoaù hieáu khí vaø leân men yeám khí caùc chaát baån höõu cô. Trong hoà sinh vaät tuyø tieän vi khuaån vaø taûo coù quan heä töông hoå ñoùng vai troø cô baûn ñoái vôùi söï chuyeån hoaù caùc chaát.
Hoà sinh vaät yeám khí:
Coù ñoä saâu treân 3m, vôùi söï tham gia cuûa haøng traêm chuûng loaïi vi khuaån kî khí baét buoäc vaø kî khí khoâng baét buoäc. Caùc vi sinh vaät naøy tieán haønh haøng chuïc phaûn öùng hoaù sinh hoïc ñeå phaân huyû vaø bieán ñoåi caùc hôïp chaát höõu cô phöùc taïp thaønh nhöõng chaát ñôn giaûn deã xöû lyù. Hieäu suaát giaûm BOD trong hoà coù theå leân ñeán 70%. Tuy nhieân nöôùc thaûi sau khi ra khoûi hoà vaãn coù BOD cao neân loaïi hoà naøy chæ chuû yeáu aùp duïng cho xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp raát ñaäm ñaëc vaø duøng laøm hoà baäc 1 trong toå hôïp nhieàu baäc.
Caùnh ñoàng töôùi - Caùnh ñoàng loïc
Caùnh ñoàng töôùi laø nhöõng khoaûng ñaát canh taùc, coù theå tieáp nhaän vaø xöû lyù nöôùc thaûi. Xöû lyù trong ñieàu kieän naøy dieãn ra döôùi taùc duïng cuûa vi sinh vaät, aùnh saùng maët trôøi, khoâng khí vaø döôùi aûnh höôûng cuûa caùc hoaït ñoäng soáng thöïc vaät, chaát thaûi bò haáp thuï vaø giöõ laïi trong ñaát, sau ñoù caùc loaïi vi khuaån coù saún trong ñaát seõ phaân huyû chuùng thaønh caùc chaát ñôn giaûn ñeå caây troàng haáp thuï. Nöôùc thaûi sau khi ngaám vaøo ñaát, moät phaàn ñöôïc caây troàng söû duïng. Phaàn coøn laïi chaûy vaøo heä thoáng tieâu nöôùc ra soâng hoaëc boå sung cho nöôùc nguoàn.
Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo
Beå loïc sinh hoïc
Beå loïc sinh hoïc laø coâng trình nhaân taïo, trong ñoù nöôùc thaûi ñöôïc loïc qua vaät lieäu raén coù bao boïc moät lôùp maøng vi sinh vaät. Beå loïc sinh hoïc goàm caùc phaàn chính nhö sau: phaàn chöùa vaät lieäu loïc, heä thoáng phaân phoái nöôùc ñaûm baûo töôùi ñeàu leân toaøn boä beà maët beå, heä thoáng thu vaø daån nöôùc sau khi loïc, heä thoáng phaân phoái khí cho beå loïc .
Quaù trinh oxy hoaù chaát thaûi trong beå loïc sinh hoïc dieãn ra gioáng nhö treân caùnh ñoàng loïc nhöng vôùi cöôøng ñoä lôùn hôn nhieàu. Maøng vi sinh vaät ñaõ söû duïng vaø xaùc vi sinh vaät cheát theo nöôùc troâi khoûi beå ñöôïc taùch khoûi nöôùc thaûi ôû beå laéng ñôït 2. Ñeå ñaûm baûo quaù trình oxy hoaù sinh hoaù dieãn ra oån ñònh, oxy ñöôïc caáp cho beå loïc baèng caùc bieän phaùp thoâng gioù töï nhieân hoaëc thoâng gioù nhaân taïo. Vaät lieäu loïc cuûa beå loïc sinh hoïc coù theå laø nhöïa Plastic, xæ voøng goám, ñaù Granit……
Beå loïc sinh hoïc nhoû gioït
Beå coù daïng hình vuoâng, hình chöõ nhaät hoaëc hình troøn treân maët baèng, beå loïc sinh hoïc nhoû gioït laøm vieäc theo nguyeân taéc sau:
- Nöôùc thaûi sau beå laéng ñôït 1 ñöôïc ñöa veà thieát bò phaân phoái, theo chu kyø töôùi ñeàu nöôùc treân toaøn boä beà maët beå loïc. Nöôùc thaûi sau khi loïc chaûy vaøo heä thoáng thu nöôùc vaø ñöôïc daãn ra khoûi beå. Oxy caáp cho beå chuû yeáu qua heä thoáng loã xung quanh thaønh beå.
- Vaät lieäu loïc cuûa beå sinh hoïc nhoû gioït thöôøng laø caùc haït cuoäi, ñaù … ñöôøng kính trung bình 20 – 30 mm. Taûi troïng nöôùc thaûi cuûa beå thaáp (0,5 – 1,5 m3/m3 vaät lieäu loïc /ngñ). Chieàu cao lôùp vaät lieäu loïc laø 1,5 – 2m. Hieäu quaû xöû lyù nöôùc thaûi theo tieâu chuaån BOD ñaït 90%. Duøng cho caùc traïm xöû lyù nöôùc thaûi coù coâng suaát döôùi 1000 m3/ngñ.
Beå loïc sinh hoïc cao taûi
Beå loïc sinh hoïc cao taûi coù caáu taïo vaø quaûn lyù khaùc vôùi beå loïc sinh hoïc nhoû gioït, nöôùc thaûi töôùi leân maët beå nhôø heä thoáng phaân phoái phaûn löïc. Beå coù taûi troïng 10 – 20 m3 nöôùc thaûi / 1m2 beà maët beå /ngñ. Neáu tröôøng hôïp BOD cuûa nöôùc thaûi quaù lôùn ngöôøi ta tieán haønh pha loaõng chuùng baèng nöôùc thaûi ñaõ laøm saïch. Beå ñöôïc thieát keá cho caùc traïm xöû lyù döôùi 5000 m3/ngñ.
Beå hieáu khí coù buøn hoaït tính – Beå Aerotank
Laø beå chöùa hoån hôïp nöôùc thaûi vaø buøn hoaït tính, khí ñöôïc caáp lieân tuïc vaøo beå ñeå troän ñeàu vaø giöõ cho buøn ôû traïng thaùi lô löûng trong nöôùc thaûi vaø caáp ñuû oxy cho vi sinh vaät oxy hoaù caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Khi ôû trong beå, caùc chaát lô löûng ñoùng vai troø laø caùc haït nhaân ñeå cho caùc vi khuaån cö truù, sinh saûn vaø phaùt trieån daàn leân thaønh caùc boâng caën goïi laø buøn hoaït tính. Vi khuaån vaø caùc vi sinh vaät soáng duøng chaát neàn (BOD) vaø chaát dinh döôõng (N , P) laøm thöùc aên ñeå chuyeån hoaù chuùng thaønh caùc chaát trô khoâng hoaø tan vaø thaønh caùc teá baøo môùi. Soá löôïng buøn hoaït tính sinh ra trong thôøi gian löu laïi trong beå Aerotank cuûa löôïng nöôùc thaûi ban ñaàu ñi vaøo trong beå khoâng ñuû laøm giaûm nhanh caùc chaát höõu cô do ñoù phaûi söû duïng laïi moät phaàn buøn hoaït tính ñaõ laéng xuoáng ñaùy ôû beå laéng ñôït 2, baèng caùch tuaàn hoaøn buøn veà beå Aerotank ñeå ñaûm baûo noàng ñoä vi sinh vaät trong beå. Phaàn buøn hoaït tính dö ñöôïc ñöa veà beå neùn buøn hoaëc caùc coâng trình xöû lyù buøn caën khaùc ñeå xöû lyù. Beå Aerotank hoaït ñoäng phaûi coù heä thoáng cung caáp khí ñaày ñuû vaø lieân tuïc.
Quaù trình xöû lyù sinh hoïc kî khí - Beå UASB
Quaù trình xöû lyù sinh hoïc kî khí laø quaù trình söû duïng caùc vi sinh vaät trong ñieàu kieän khoâng coù oxy ñeå chuyeån hoaù caùc hôïp chaát höõu cô thaønh Metan vaø caùc saûn phaåm höõu cô khaùc.
Quaù trình naøy thöôøng ñöôïc öùng duïng ñeå xöû lyù oån ñònh caën vaø xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp coù noàng ñoä BOD, COD cao.
Quaù trình chuyeån hoaù chaát höõu cô trong nöôùc thaûi baèng vi sinh yeám khí xaûy ra theo 3 giai ñoaïn:
Các file đính kèm theo tài liệu này:
DATNNU~1.DOC
bang cad - PHAN VAN DUNG (DATN - THUY SAN).dwg
