Tính toán thiết kế thang nâng xây dựng tải trọng nâng 500kg, chiều cao nâng 25m

c¬ ®iÖn xoay chiÒu. NgoµI ra, do kh«ng s½n dßng mét chiÒu nªn ta ph¶I t¨ng thªm vèn ®Çu t­ thiÕt bÞ chØnh l­u. §éng c¬ ®iªnh chuyªn dïng víi dßng ®iÖn xoay chiÒu ®­îc sö dông phæ biÕn h¬n c¶. Cã 2 lo¹i ®éng c¬ kiÓu R«to d©y cuèn vµ ®éng c¬ R«to lång sãc. * §éng c¬ ®iÖn R«to d©y cuèn. CÊu t¹o phøc t¹p, ®¾t tiÒn. Nh­ng trªn m¸y n©ng v× cÇn dõng h¹ nhiÒu chÝnh x¸c vµ ªm nªn ng­êi ta hay dïng. Lo¹i nµy, ®­êng ®Æc tÝnh ë phÇn lµm viÖc rÊt cøng. Do ®ã, dï t¶I träng thay ®æi nhiÒu vËn tèc chuyÓn ®éng còng thay ®æi rÊt Ýt vµ trong c¸c phÐp tÝnh thùc tÕ cã thÓ xem nh­ vËn tèc ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu kh«ng phô thuéc vµo t¶I träng. *§éng c¬ ®iÓn R«to lång sãc: Gi¸ rÎ, cÊu t¹o vµ vËn hµnh ®¬n gi¶n, m¾c trùc tiÕp víi m¹ng ®iÖn xoay chiÒu mµ kh«ng cÇn biÕn ®æi dßng ®iÖn. Tuy nhiªn, chóng cÇn dßng ®iÖn khëi ®éng lín, mµ kh«ng cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh tèc ®é theo t¶I träng. Víi c¸c lo¹i ®éng c¬ ®iÖnchän dïng cho m¸y trôc ph¶I tho¶ m·n hai yªu cÇu: + Khi lµm viÖc thêi gian dµI víi chÕ ®é ng¾t ®o¹n lÆp ®I lÆp l¹i, víi c­êng ®é cho tr­íc, ®éng c¬ kh«ng ®­îc nãng qu¸ giíi h¹n cho phÐp, ®Ó kh«ng lµm háng vËt liÖu c¸hc ®iÖn trong ®éng c¬. + C«ng suÊt ®éng c¬ ®iÖn ph¶I ®ñ ®Ó ®¶m b¶o më m¸y víi gia tèc cho tr­íc. *KÕt luËn: Tõ viÖc ph©n tich trªn , ta ®I ®Õn kÕt luËn lùa chän ®éng c¬ ®iÖn cho m¸y n©ng cña m×nh: lµ lo¹i ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu kiÓu lång sãc (MTK). C«ng suÊt tÜnh khi n©ng vËt b»ng trong t¶I ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc (2 – 78 [2] ) N= (KW) Trong ®ã; N: C«ng suÊt tÜnh khi n©ng vËt [ KW] Q0: Träng l­îng n©ng ( N ): Q0 = 9600 (N) Vn: VËn tèc n©ng V0 = 0,4 m/s =24 m/phót h: HiÖu suÊt cña c¬ cÊu h = h1 . h2. h0 Víi hp = 0,9604 : HiÖu suÊt pal¨ng c¸p h0 = 0,96 HiÖu suÊt cña tang, tra b¶ng ( 1 – 9 [2] ) h0 = o,98 HiÖu suÊt bé truyÒn kÓ c¶ khíp nèi Víi gi¶ thiÕt bé truyÒn ®îc chÕ t¹o thµnh h«p gi¶m tèchai cÊp, b¸nh r¨ng trô Thay sè: h = 0,9604 . 0,96 . 0,98 = 0,9 VËy ta cã c«ng suÊt tÜnh n©ng vËt lµ: N= (KW) Víi gi¸ trÞ N võa t×m ®­îc ta chän dßng ®iÖn xoay chiÒu R«to lång sãc ( MTK ). Lo¹i ®éng c¬ kÝ hiÖu ( K132 – M4). §éng c¬ ®iÖn cña ViÖt H­ng cã c¸c th«ng sè sau: + §éng c¬ K 132 – M4 + ChÕ ®é lµm viÖc C§% = 25% + Sè vßng quay danh nghÜa: ndc = 1445 ( vßng/phót) + C«ng suÊt : N®c = 5,5 (KW) + HÖ sè qu¸ t¶i: +M«men v« l¨ng: (GiDi2) = 0,12 (Kg/m2) + Träng l­îng m®c = 72 (Kg). 3.6. X¸c ®Þnh tû sè truyÒn chung. Tõ c¸c th«ng sè trªn ta tÝnh ®­îc tû sè truyÒn cña hép gi¶m tèc theo c«ng thøc (3 – 15 [2] ) i= Trong ®ã: n®c: Tèc ®é quay cña trôc ®éng c¬: 1445 (V/P) nt: Tèc ®é quay cña tang cuèn c¸p nt = (V/P) Víi: Vn: VËn tèc cña vËt n¨ng Vn = 0,4 (m/s) a: Béi suÊt cña Pal¨ng a = 1 D0: §­êng kÝnh tang tÝnh ®Õn t©m c¸p nt = (V/P) VËy ta cã tû sè truyÒn chung tõ ®éng c¬ ®Õn tang ®Ó ®¶m b¶o vËn tèc n©ng 24 mÐt/phót cña bµn n©ng lµ: i0 = 3.7. TÝnh chän phanh. 3.7.1. Chän lo¹i phanh. Phanh lµ mét bé phËn quan träng trong m¸y trôc, ®¶m b¶o cho phanh trôc ho¹t ®éng b×nh th­êng vµ ®¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh n©ng, h¹ vËt n©ng. Phanh ®­îc sö dông ®Ó treo, Gi÷ vµ ®iÒu chØnh khi h¹ vËt n©ng. Ngoµi ra, phanh cßn cã kh¶ n¨ng triÖt tiÓu ®éng n¨ng cña c¸c khèi l­îng chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn vµ chuyÓn ®éng quay trong c¬ cÊu, còng nh­ víi vËt n¨ng. Qu¸ tr×nh phanh ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch ®­a vµo c¬ cÊu c¸c lùc c¶n phô d­íi d¹ng lùc ma s¸t. Lùc ma s¸t nµy sinh ra m«men phanh l¬n h¬n m«men xo¾n trªn trôc ®Æt phanh ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh treo gi÷ vËt n©ng hay ®iÒu chØnh tèc ®é. Phanh th­êng ®­îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: + Theo kÕt cÊu: Phanh quèc, phanh ®ai, phanh ®Üa + Theo nguyªn t¾c ho¹t ®éng: Phanh ®iÒu khiÓn, phanh tù ®éng + Thep trang th¸i lµm viÖc: Phanh th­êng më vµ phanhth­êng ®ãng. Trong ®ã: Phanh quèc th­êng ®îc sö dung trong c¸c lo¹i têi vµ c¬ cÊu m¸y truccã truyÒn ®éng ®éc lËp. Phanh ®ai th­êng ®îc dïng trong c¬ cÊu m¸y trôc cã truyÒn ®éng chung cho nhãm c¬ cÊu. Phanh ®Üa th­êng ®­îc dóngö dông réng r¶i trong c¸c Pal¨ng ®iÖn. Víi phanh ®iÒu khiÓn th× qu¸ tr×nh phanh ®­îc thùc hiÖn cã thÓ dïng tay ng­êi ®iÒu khiÓn hay dïng lùc hót cña nam ch©m ®iÖn. Phanh th­êng më lµ phanh cã bé phËn t¹o ma s¸t th­¬ng xuyªn ®Ó hë kh«ng tiÕp xóc víi nhau, khi c¬ cÊu n©ng kh«ng lµm viÖckhi cÇn phanh ph¶i dung ngo¹i lùc ®Ó ®ãng phanh. Phanh th­êng ®ãng lµ lo¹i phanh cã bÒ mÆt ma s¸t lu«n tiÕp xóc víi nhau khi c¬ cÊu kh«ng lµm viÖc. Khi c¬ cÊulµm viÖc ph¶i sö dông ngo¹i lùc ®Ó më phanh. Tøc lµ ph¶i triÖt tiªu ma s¸t cña phanh. Trong c¸c thang n©ng x©y dung chØ sö dông lo¹i phanh th­êng ®ãng do nã cã ®é an toµn cao h¬n. Phanh th­êng ®ãng th× th­¬ng dö dông hai lo¹i phanh ®iÖn tõ vµ phanh thuû lùc. *Víi phanh ®iÖn tõ: - ­u ®iÓm +Lµm viÖc nhanh nhËy, ®é an toµn cao khi cã che ch¾n tèt + Gi¸ thµnh rÎ - Nh­îc ®iÓm + KÝch th­íc kh¸ cång kÒnh + Khi lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn c«ng tr¬ng nhiÒu bôi c¸t, kh«ng ®­îc che ch¾n tèt th× c¸c lß xo nhanh chãng gi¶m t¸c dông dÉn tíi ®é an toµn gi¶m. * Phanh ®iÖn – thuû lùc - ­u ®iÓm +Lµm viÖc an toµn + Cã lùc më phanh lín, cã kich th­íc nhá gän, h×nh thøc ®Ñp + Thu©n lîi ngay trong c¶ ®iÒu kiÖn thi c«ng kh¾c nhiÖt cña c¸c m«i tr­êng kh¸c nhau + Tuæi thä cña phanh cao - Nh­îc ®iÓm + Gi¸ thµnh ®¾t * KÕt luËn Qua qu¸ tr×nh ph©n tÝch vÒ c¸c lo¹i phanh th­êng dïng trong m¸y trôc, dùa vµo nh÷ng ­u ®iÓm mµ cã kh¶ n¨ng ®¸p øng trong ®iÒu kiÖn c«ng t¸c cô thÓ cña thang n©ng lµm viÖc ngoµi c«ng tr­êng ®Ó n©ng vËt liÖu x©y dùng ta chän phanh th­êng ®ãng kiÓu 2 guèc truyÒn ®éng ®iÖn – thuû lùc. 3.7.2. TÝnh to¸n phanh. Do ®Æc ®iÓm cña thanh n©ng, ta chän vÞ trÝ ®Æt phanh. Phanh cã thÓ ®Æt bÊt kú trôc nµo trªn c¬ cÊu nh­ng v× m« men phanh nhá nhÊt. Tøc lµ, trôc dÉn cña c¬ cÊu hay gäi lµ truc cña ®éng c¬. Nh­ vËy, phanh sÏ nhÑ vµ rÊt gän. M«men phanh cña c¬ cÊu (theo c«ng thøc 3.14 [2] ) Mph = ( N.m) Trong ®ã: N: HÖ sè an toµn phanh: n = 1,75 (tra b¶ng 3.2[2] ) Q0: Träng l­îng n©ng, ë ®ay bao gåm träng l­îng hµng n©ng vµ träng l­îng bµn n©ng kh«ng tÝnh ®Õn lùc c¶n cña ma s¸t trªn toµn bé c¬ cÊu: Q0 = 8000 ( N) D0: ®­êng kÝnh tang tÝnh ®Õn t©m c¸p D0 = 230 +12 = 242.10-3(m) h = 0,9: HiÖu suÊt chung cña c¬ cÊu a = 1: Béi suÊt cña c¸p i0: 41,59 Mph = ( N.m ) §Ó an toµn: ta thªm hÖ sè an toµn k = 2,5 => Mph = 2,5 ´ 36,65 = 91,64 ( N.m ) Ta thÊy phanh cã kÝch th­íc nhá gän vµ ®­îc sö dông phæ biÕn hiÖn nay lµ phanh m¸, truyÒn ®éng ®iÖn thuû lùc, theo kÕt cÊu cña BHUVT MAM. C¨n cø vµo m«men phanh yªu cÇu ta chän phanh TT160 cã m«men phanh.Mph =100 (N.m) víi c¸c th«ng sè sau: + Mphanh = 100 (N.m). + §­êng kÝnh cña b¸nh phanh = 160 (m.m). + §é më phanh = 1 (m.m). + Con ®Èy ®iÖn – thuû lùc. + B­íc ®Èy: 25 (m.m). + Khèi l­îng phanh = 19 (Kg). H×nh3.4 Ta cÇn kiÓm tra thêi gian phanh theo c«ng thøc (2 – 29 [2] ) cho vÞ trÝ nguy hiÓm nhÊt lµ khi phanh ®ang vËn chuyÓnvËt vµ ®i xuèng. tph = Trong ®ã: Mph*: M«men phanh = 91,64 (N.m) Mn*: M«men khi h¹ vËt Mh = Víi Sh = ( N ) lùc c¨ng c¸p trªn tang khi h¹ vËt. C«ng thøc (2 – 22 [2] ) Sh== 3,841,6 (N) Mh==20,11 (N.m) tph==0,039 (S) Gi¸ trÞ nµy n»m trong giíi h¹n cho phÐp. Nh­ vËy viÖc tÝnh to¸n vµ chän lµ tho¶ m·n. 3.8. Bé truyÒn. Lµ c¬ cÊu truyÒn ®éng ¨n khíp trùc tiÕp cña b¸nh r¨ng hoÆc trôc vÝt, cã tû sè truyÒn kh«ng ®æi vµ ®­îc dïng ®Ó gi¶m vËn tèc gãc vµ t¨ng m« men xo¾n. Bé truyÒn mét cÊp th­êng ®­îc dïng khi cÇn tû sè truyÒn nhá (1<10) th× hép gi¶m tèc hai cÊp ®­îc sö dông réng r·i h¬n. tû sè truyÒn lín h¬n n÷a ng­êi ta th­êng dïng bé truyÒn ba cÊp. Bé truyÒn ®­îc thùc hiÖn d­íi d¹ng hép gi¶m tèc hai cÊp b¸nh r¨ng trô, tiÖn lîi cho viÖc trän va de mua s¾m, c¨n cø vµo c«ng suÊt ph¶i truyÒn, chÕ ®é lµm viÖc trung b×nh, sè vßng quay truc vµo, tû sè truyÒn vµ yªu cÇu vÒ l¾p r¸p, ta chän hép gi¶m tèc cã c¸c th«ng sè sau: KÝ hiÖu: U2-350 Tû sè truyÒn thùc tÕ: i=40 Tæng kho¶ng c¸ch trôc: A=An+Ac A=200+150=350 (mm) KiÓu hép: hai cÊp b¸nh r¨ng trô r¨ng nghiªng KiÓu l¾p trôc: trôc ra vµ trôc vµo cïng mét phÝa §Çu ra lµm liÒn khíp r¨ng Sè vßng quay trôc vµo lµ 1500 vßng/phót Sai sè cña tû sè truyÒn lµ: di==-3,8% Víi sai sè cña tû sè truyÒn lµ di=3,8% tho¶ m·n víi ®iÒu kiÖn -5<di<5 KiÓm tra kh¶ n¨ng t¶i cña hép gi¶m tèc. Kh¶ n¨ng m« men dÉn ®Õn trôc vµo: Mvµo===36,15 (Nm) Kh¶ n¨ng truyÒn ë trôc ra: Mra=i. Mvµo=40x36,15 =1452 (N.m) M«men yeu cÇu dÉn ®Õn trôc vµo: MY/Cvµo=9550==34,83 Yªu cÇu m«men truyÒn ë trôc ra: My/cra=My/cvµo.iy/c=34,83x41,59=1448,5(N.m) Þ Mra > My/cra VËy hép gi¶m tèc ®· chän ®ñ ®iÒu kiÖn lµm viÖc. 3.9. Mét sè bé phËn kh¸c cña c¬ cÊu n©ng. Khíp nèi cña trôc ®éng c¬ víi trôc gi¶m tèc C¨n cø vµo t×nh tr¹ng lµm viÖc thùc tÕ cña m¸y vµ yªu cÇu an toµn trong sö dông còng nh­ b¶o hé lao ®éng ta chän khíp khíp mÒn. Lµm viÖc nhÑ nhµng, khö ®­îc mét phÇn qu¸n tÝnh cña mét sè bé phËn quay. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng sai sãt trong qu¸ tr×nh l¾p ghÐp trong c¸c bé phËn trong c¬ cÊu n©ng. Kh«ng cã tiÕng ån. Víi khíp nèi mÒn ta chän lo¹i khíp nèi vßng ®µn håi, lo¹i khíp nµy mang ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè cña lo¹i khíp mÒn nh­: Cã thÓ l¾p hai trôc kh«ng ®ång ®Òu tuyÖt ®èi Tr¸nh ®­îc chÊn ®éng vµ va ®Ëp khi më m¸y vµ phanh tÝnh chän khíp nèi. C¨n cø vµo ®­êng kÝnh cña b¸nh phanh lµ D=160(mm) vµ m«men truyÒn, ta chän khíp nèi chèt b¹c ®µn håi cã b¸nh phanh víi: §­êng kÝnh b¸nh phanh: 160 mm M«men xo¾n lín nhÊt: 181 Nm M«men v«l¨ng: 1,265 Nm2 M«men lín nhÊt lµ khíp ph¶i truyÒn xuÊt hiÖn trong hai tr­êng hîp: Khi më m¸y n©ng vËt. Khi phanh h·m vËt n©ng. Khi më m¸y n©ng vËt. Víi hÖ sè qu¸ t¶i lín nhÊt ®· quy ®Þnh, m«men xuÊt hiÖn khi më m¸y lµ: Mmax=2,5.Mdn Víi Mdn===36,3 (N.m) ÞMmax=2,5x36,3=90,75 (N.m) PhÇn d­ ®Ó th¾ng momen qu¸n tÝnh cña c¶ hÖ thèng Md=Mmax- Mn Víi Mn: momen tÜnh khi n©ng vËt Mn===51,7 (N.m) ÞMn=90,75-51,7=39,05 (N.m) Mét phÇn m«men d­ nµy tiªu hao trong viÖc th¾ng qu¸n tÝnh c¸c chi tiÕt m¸y trªn trôc ®éng c¬, cßn l¹i lµ phÇn truyÒn qua khíp. M«men v«l¨ng nöa phÝa ®éng c¬ lÊy = 40% m«men v«n¨ng cña c¶ khíp. (GiDi2)K=0,4.1,265=0,506 (N.m2) M«men v«n¨ng cña c¸c chi tiÕt quay trªn gi¸ cña ®éng c¬ S(GiDi2)t=(GiDi2)+(GiDi2)K= 8+0,565 =8,506 (N.m2) M«men v«n¨ng t­¬ng ®­¬ng cña vËt n©ng chuyÓn vÒ trôc ®éng c¬. S(GiDi2)td= 0,1.Q0. = 0,19600. 0,2648 (N.m) Tæng m«men cña c¶ hÖ thèng: S(GiDi2) = b(GiDi2)+ (GiDi2)td =1,2(8+0,506)+0,2648=10,472 (N.m) Tæng m«men v«n¨ng cña phÇn c¬ cÊu tõ nöa khíp phÝa hép gi¶m tèc vÒ phÝa sau kÓ c¶ vËt n©ng: S(GiDi2)’=S(GiDi2)+ S(GiDi2)td= 10,472-8,506=1,966 (N.m2) PhÇn m«men d­ truyÒn qua khíp: M¢d=Md. =39,05=7,33 (N.m) Tæng m«men truyÒn qua khíp MK¢= Mn+M’d= 51,7+7,33 = 59,03 (N.m) Khi phanh h·m vËt ®ang n©ng. M«men ®Æt lªn phanh lµ: Mph= 91,64 (N.m) Tæng m«men ®Ó th¾ng qu¸n tÝnh cña c¶ hÖ thèng Mqt=Mph+Mt Trong ®ã: Mt= Mh= 20,11 Mqt= 91,64+20,11 =111,75 (N.m) XuÊt ph¸t tõ ph­¬ng tr×nh thêi gian phanh (3-6[2]) thn= + Trong ®ã: S(GiDi2)t=8,506 b= (1,1 ¸1,2). HÖ sè kÓ ®Õn ¶nh h­ëng qu¸n tÝnh cña c¸c chi tiÕt m¸y, ta chän: b=1,1 ni = ndc=1445 (v/p) Q0= 9600 N.m D0=242: §­êng kÝnh tang tÝnh ®Õn t©m c¸p thn=+=0,3226+6,9.10-6= 0,3226 (s) M«men truyÒn qua khíp ®Ó th¾ng qu¸n tÝnh Mk’’=Mqt===101,6 (N.m) Nh­ vËy ph¶i kiÓm tra kh¶ n¨ng truyÒn t¶i cña khíp theo m«men yªu cÇu lµ 101,6 KiÓm tra theo ®iÒu kiÖn lµm viÖc an toµn cña khíp nèi M.k1.k2=Mk’’.k1.k2=101,6.1,2.1,3=158,5 (N.m) Gi¸ trÞ nµy nhá h¬n gi¸ trÞ lín nhÊt mµ khíp cã thÓ truyÒn ®­îc Mmax=181 N.m Víi k1=1,3; k2=1,2: C¸c hÖ sè tÝnh ®Õn møc ®é quan träng cña c¬ cÊu vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña khíp nèi 3.10. Bé phËn tang. CÆp ®Çu trªn tang Ph­¬ng ph¸p cÆp ®Çu trªn tang phæ biÕn hiÖn nay lµ sö dông vµ dïng vÝt b¾t chÆt lªn trªn nh­ h×nh vÏ: H×nh 3.5 CÆp ®Çu c¸p trªn tang Trong ®ã: 1: Thµnh bªn cña tang cuèn c¸p 2: C¸p 3: TÊm cÆp c¸p 4: VÝt 5: §Öm V× tang cã sè vßng dù tr÷ kh«ng dïng ®Õn (nh­ ®· chän) lµ hai vßng, do ®ã lùc t¸c dông kh«ng ph¶i lµ lín nhÊt Smax, mµ lµ lùc S0 nhá h¬n do cã ma s¸t gi÷a c¸c vßng c¸p S0 (c«ng thøc 2.16[2]) S0= Trong ®ã: Smax: Lùc c¨ng lín nhÊt ë nh¸nh khi n©ng vËt Smax=1000N f: hÖ sè ma s¸t gi÷a tang víi mÆt tang vµ tÊm kÑp, f=0,12¸0,16, ë ®©y ta chän f=0,15 a: gãc «m ma s¸t cña c¸c vßng c¸p dù tr÷ trªn tang (a³3p) Ta chän f= 4.p efµ tra b¶ng 2.12[2] ta cã efµ =6,59 ÞS0= =1517,4 (N) Lùc kÐo c¸c bu l«ng kÑp P===505,8 (N) Lùc uèn bul«ng P0=P.f = 5058.0,15 = 758,7 (N) Øng suÊt tæng céng sinh ra trong nót do uèn vµ kÐo (c«ng thøc 2.17[2]) dS=dk+du= trong ®ã: z: sè bul«ng: z=2 d1: ®­êng kÝnh trong cña bul«ng, d1=15mm l0: kho¶ng c¸ch tõ tay ®ßn ®Õn chç ®Æt lùc, l0=30mm dS==52,3 (N/mm2) VËy vÝt cÊy nµy cã thÓ lµm b»ng thÐp CT3, cã øng suÊt cho phÐp [d]=75¸85 N/mm2 Thôc tang. Tang ®­îc ®Æt trªn c¸c æ l¨n vµ c¸c trôc tang, v× sö dông tang mét ®Çu cuèn lªn lùc t¸c dông cuèn lªn tang thay ®æi, lùc nµy cã gi¸ trÞ lín nhÊt b»ng víi lùc c¸p cuèn lªn tang khi nã lµm viÖc ë vÞ trÝ bÊt lîi nhÊt. S¬ ®å kÕt cÊu tang S¬ ®å tÝnh to¸n cña tang víi c¸p ë ®iÓm B H×nh 3.7. S¬ ®å lùc t¸c dôg lªn trôc Lùc p = Smax= 10000 N Ph¶n lùc t¹i æ A RA= =7121 (N) Ph¶n lùc t¹i D RD= P-RA =10000-7121=2879 (N) M«men uèn t¹i B MB= 7121.190=1352990 (N.m) M«men uèn t¹i C MC=2879.110=316690 (N.m) Khi ®ã biÓu ®å néi lùc trôc tang sÏ lµ: H×nh 3.8 Trôc tang khi lµm viÖc còng nh­ khi kh«ng lµm viÖc ®Òu kh«ng chÞu xo¾n chØ chÞu m«men uèn. §ång thêi trôc tang quay cïng chiÒu víi tang khi lµm viÖc nã chÞu øng suÊt uèn theo chu k× ®èi xøng. VËt liÖu ®Ó lµm tang th«ng th­êng cã thÓ dïng thÐp 45 cã ®Æc tÝnh sau: db=610 N/mm2 dch=430 N/mm2 d-1 =250 N/mm2 Þøng suÊt cho phÐp víi chu k× ®èi xøng x¸c ®Þnh s¬ bé theo c«ng thøc (1-12[2]) [d]= trong ®ã: [n]: HÖ sè an toµn cho phÐp, [n]= n1+ n2+ n3 n1: HÖ sè an toµn phô thuéc vµo møc ®é quan träng cña chi tiÕt vµ c¬ khÝ, tra b¶ng (1-6[2]) n1=1,3 n2: HÖ sè t¶i träng tÝnh ®Õn chÕ ®é lµm viÖc cña c¬ cÊu, t¶i träng qu¸n tÝnh khi më m¸y vµ phanh, tÝnh chÊt t¶i träng. Tra b¶ng (1-7[2]) n2=1,1 n3: HÖ sè tÝnh ®Õn c¸c ¶nh h­ëng cña c¸c khuyÕt tËt ë bªn trong cña vËt liÖu, ®Õn søc bÒn mái cña chi tiÕt ®èi víi vËt ®óc b»ng thÐp, n3=1,3 [n]=1,3.1,1.1,3=1.86 k’: HÖ sè kÓ ®Õn tËp trung øng suÊt vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng søc bÒn mái cña chi tiÕt, tra b¶ng (1-5[2]), k’=2 [d]==67,2 (N/mm2) TÝnh ®­êng kÝnh trôc §­êng kÝnh trôc t¹i B (vµ ®iÓm C) cña trôc dB===58,6 (mm) VËy ta chän dB= dC=60mm KiÓm tra trôc t¹i tiÕt diÖn nguy hiÓm cã kh¶ n¨ng tËp trung øng suÊt lín nhÊt. H×nh 3.9 KiÓm tra víi mÆt c¾t B øng suÊt lín nhÊt dn= = =62,63 (N/mm2) Sè giê lµm viÖc tæng céng T=24.365.A.Kn. Kng Trong ®ã: A: Thêi gian phôc vô (n¨m) A=15 Kn: HÖ sè sö dông trong n¨m Kng: HÖ sè sö dông trong ngµy Víi chÕ ®é lµm viÖc trung b×nh tra b¶ng (1-1[2]) Kn=0,25, Kng=0,33 T=24.365.15.0,25.0,33=10840,5 (h) Sè chu k× lµm viÖc tæng céng Z0=60.T.nt.(C§) nt===54,7 Z0=60.10840,5.54,7.0,2=8894630,25 Sè chu k× lµm viÖc t­¬ng ®­¬ng Zt®=Z1+ Z2+ Z3 Zt®= Z0. =5343843,79 HÖ sè chÕ ®é lµm viÖc KC===1,08 ÞGiíi h¹n mái tÝnh to¸n d-1=d-1’.kc=250.1,08=270 (N/mm2) HÖ sè an toµn hd= Trong ®ã: b: HÖ sè chÊt l­îng bÒ mÆt, b=0,85 ed: HÖ sè kÝch th­íc, lÊy ed=0,7 Kd: HÖ sè tËp trung øng suÊt, Kd=1 hd==2,565 HÖ sè an toµn cho phÐp [h], víi chÕ ®é lµm viÖc trung b×nh, tÝnh chÊt t¶i lµm viÖc giíi h¹n vËt c¸n vµ rÌn, [h]=1,6 (tra b¶ng 1-8[2]) Ta thÊy:hd=2,565 > 1,6= [ h ], Trôc tho¶ m·n ®iÒu kiÖn lµm viÖc: TÝnh chän æ trôc C¨n cø vµo ®iÒu kiÖn lµm viÖc thùc tÕ cña trôc tang cïng víi ®­êng kÝnh trôc cïng víi nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm cña æ trôc vµ æ l¨n, ta chän æ l¨n lµ phï hîp h¬n do ®­êng kÝnh trôc nhá. + KÝnh th­íc nhá gän + Lµm viÖc an toµn vµ æn ®Þnh + RÔ thay thÕ vµ gi¸ thµnh h¹ + §iÒu kiÖn b«i tr¬n dÔ dµng TÝnh chän æ l¨n. æ ®ì t¹i A cña trôc tang ta l¾p æ bi lång cÇu 2 d·y cho phÐp ®é ®ång t©m cao. §­êng kÝnh trôc t¹i vÞ trÝ nµy do chÞu t¶i nhá lªn ta lÊy ®­êng kÝnh trôc t¹i ®©y = 45mm, t¶i träng lín nhÊt t¸c dông lªn æ lµ t¶i träng h­íng t©m vµ b»ng ph¶n lùc RA=7121 N. T¶i träng lín nhÊt trong tr­êng hîp kh«ng cã lùc chiÕu trôc Rtr=RA.kv. kt. kn Trong ®ã: kv, kn lÊy =1, ®­îc lÊy trong c¸c b¶ng tÝnh chi tiÕt m¸y Kt=1,2 (theo b¶ng 9-3[1]) Rt1=7121.1.1,2.1=8545,2 (N) C¨n cø vµo hÖ sè Q1=Q=80000N, Þ Rt1=8545,2N Q2=0,5Q=40000, Þ Rt2=4273 N Q3=0,3Q=26660, Þ Rt3=2849 N Tû lÖ thêi gian t¸c dông cña 3 t¶i träng nµy theo s¬ ®å gia t¶i lµ 3:2:1 T¶i träng t­¬ng ®­¬ng t¸c dông lªn æ nh­ sau: Rt®= Trong ®ã a1===0,6 a2=a3====0,2 Sè vßng quay cña tang xem nh­ kh«ng ®æi b1=b2=b3==1 T¶i träng t­¬ng ®­¬ng t¸c dông lªn æ Rt®= Rt®=10252,5 (N) Thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña æ lµ H=T.C§% Víi thêi gian phôc vôc¶u æ lµ 5 n¨m, tra b¶ng (1-1[2]) chÕ ®é lµm viÖc trung b×nh, tÝnh ®­îc sè giê 14460 giê, H= 14460.0,25=3615 (h) Sè vßng quay cña æ, n=nt=24 v/p HÖ sè kh¶ n¨ng lµm viÖc yªu cÇu. Cy/c = 0,1.Rt®. (n.h)0,3= 0,1.10252,57.(24.3615)0,3=31069,095 C¨n cø vµo hÖ sè kh¶ n¨ng lµm viÖc ta chän æ bi ®ì lång cÇu 2 d·y(IOCT-5720-51 vµ 8545-57) kiÓu 1509 víi th«ng sè sau: §­êng trong cña æ: d=45mm §­êng kÝnh ngoµi cña æ: D=85mm ChiÒu cao æ: B= 23mm §­êng kÝnh bi: dbi=9,35mm HÖ sè kh¶ n¨ng lµm viÖc: c=35000 T¶i träng tÜnh cho phÐp: Qt=10800N Sè vßng quay giíi h¹n trong 1 phót: n=8000 v/p Víi lo¹i æ nµy hoµn toµn ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu ®Ó lµm viÖc. ®èi víi æ cßn l¹i ta cònö dông lo¹i æ bi lång cÇu hai d·y lo¹i 1509 theo IOCT. 5720-51. Ch­¬ng 4 TÝnh to¸n thiÕt kÕ hÖ thèng truyÒn ®éng ®iÖn 4.1.NhiÖm vô thiÕt kÕ. Yªu cÇu ph¶i ®¹t ®­îc ®èi víi hÖ thèng truyÒn ®éng ®iÖn nªu trªn lµ ph¶i sö dông ®­îc dßng ®iÖn xoay chiÒu 3 pha 220/380v. C«ng suÊt ®Þnh møc cña c¸c ®éng c¬ ®iÖn t­¬ng øng lµ 5,5 (kW). §éng c¬ cÇn ph¶i ®æi ®­îc chiÒu quay trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. 4.2. X©y dùng s¬ ®å truyÒn ®éng. Dùa vµo yªu cÇu cña thang n©ng x©y dùng vµ ®Æc ®iÓm chøc n¨ng cña bé phËn truyÒn ®éng ®iÖn nh­ ®· chän ë trªn ta chän ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu 3 pha ro to lßng sãc do ®ã ta x©y dùng ®­îc s¬ ®å truyÒn ®éng ®iÖn sau. H×nh 4.1. S¬ ®å m¹ch ®iÖn 4.3. X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè c¬ b¶n cña hÖ thèng ®iÖn. 1. X¸c ®Þnh c­êng ®é ®ßng ®iÖn. C­êng ®é dßng ®iÖn qua mçi d©y ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc(TµI liÖu nµo) P = .Ud.I®.cosj ® I® = ® I® = = 9,7 (A) 2. Chän linh kiÖn +Chän linh kÞªn ®èi víi ®éng c¬ ®iÖn a. C­êng ®é dßng ®iÖn khi khëi ®éng ®éng c¬ (Ik®). Ik® = Id.Kk® Trong ®ã: - Kk® : HÖ sè an toµn khëi ®éng( béi suÊt dßng ®iÖn ®Þnh møc) Kk® = 2¸8 Ta chän Kk® = 5 , Do ®éng c¬ ®iÖn lµ ®éng c¬ ro to lßng soc ® Ik® = 9,7 . 5 = 48,5 (A) b. Chän cÇu ch×. Dßng ®iÖn ®Þnh møc cña cÇu ch× ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn ICC Trong ®ã: C : lµ h»ng sè x¸c ®Þnh ( C = 2,5) ICC = Tõ th«ng sè dßng ®iÖn ®Þnh møc cña cÇu ch× ta chän ®­îc cÇu ch× kiÓu èng cã sîi lâi kÝn th¸o ®­îc cña Liªn X«: Lo¹i pp-2, cã Icc = 40(A), dßng ®iÖn cña d©y ch¶y : I = 15 (A) - Chän d©y ch× cã: a =10, ® Igh = 15A Ta cã : Igh = a.d= 10. d = 15 ® d = 1,31(mm) 4.3. Chän r¬ le nhiÖt. Chän r¬ le nhiÖt lo¹i: TP-1 (hë) cña liªn x«, lo¹i nµy cã :I® = 25A 4.4.Chän c«ng t¾c t¬: Chän c«ng t¾c t¬ lo¹i: KT 9002-99E, cã c¸c th«ng sè. + Dßng ®iÖn ®Þnh møc: I®m = 15A + Uc® = 220V, cã hép dËp hå quang + TÇn sè ®ãng trong 1 giê : 300 + Sè l­îng tiÕp ®iÓm phô: 9 4.5. Chän AT TO MAT. Ta chän lo¹i cÇu dao lo¹i pB - 31, cña liªn x«, cã hép dËp hå quang, dßng ®iÖn ®Þnh møc khi ng¾t I®m = 100A CH¦¥NG 5 :TÝNH TO¸N KÕT CÊU BµN N¢NG Qua tham kh¶o thùc tÕ vÒ c¸c lo¹i bµn n©ng cña thang n©ng x©y dung ta cã cÊu t¹o thËt cña bµn n©ng. H×nh 5.1 5.1. S¬ ®å tÝnh to¸n. Tõ cÊu t¹o thùc tÕ ®«Ý víi lo¹i bµn n©ng tiÕt kÕ,tõ ®ã ta ®Ò xuÊt s¬ ®å tÝnh bµn n©ng sau: H×nh 5.2 - Tõ m« h×nh tÝnh to¸n s¬ bé ta chän mét sè kÝch th­íc cho bµn n©ng: + Kho¶ng c¸ch gi÷a hai trôc b¸nh xe di chuyÓn trªn kÕt cÊu thÐp b»ng 1200mm. + ChiÒu dµi bµn n©ng 1200 (mm) + T¶i träng: Lµ t¶i träng cña hµng n©ng, ®Æt gi÷a bµn n©ng. Träng l­îng b¶n th©n cña bµn n©ng coi nh­ ®Æt t¹i vÞ trÝ gi÷a dÇm. Q = Q1 +Q2 =5000 + 3000 = 8000 (N) 5.2. TÝnh to¸n. 5.2.1. X¸c ®Þnh c¸c ph¶n lùc t¹i c¸c gèi vµ biÓu ®å lùc c¾t, m« men. - Tõ m« h×nh tÝnh to¸n (H×nh 5.3.), ta cã: Xc-Xd=0 (1) Xc = (1’) Q-Yc =0 (2) Yc = Q = 8000 Q.600 –Xd.1200=0 (3) Xd = =4000 (3’) BiÓu ®å m«men vµ lùc c¾t: (BiÓu ®å lùc c¾t QC) (BiÓu ®å m«men uÊn Mu) H×nh 5.3.BiÓu ®å néi lùc bµn n©ng Tõ biÓu ®å néi lùc ta nhËn thÊy t¹i mÆt c¾t E-E ®èi víi nh¸nh dÇm E-F lµ chÞu lùc lín nhÊt. Do ®ã ta tÝnh chän mÆt c¾t t¹i vÞ trÝ nµy. Sau ®ã lÊy c¸c mÆt kh¸c cïng mét mÆt c¾t víi mÆt c¾t E-E. §iÒu hiÓn nhiÖn lµ t¹i E-E ®· tháa m·n th× t¹i c¸c mÆt c¾t kh¸c còng tháa m·n: 5.2.1.1. Chän vËt liÖu chÕ t¹o: Ta sö dông lo¹i thÐp CT3 lµm vËt liÖu chÕ t¹o + C¸c th«ng sè vÒ thÐp CT3 ®· cho trong phÇn tÝnh chän mÆt cña cét chän d¹ng mÆt c¾t. - Ta sö dông hai thÐp h×nh ch÷ C óp bông vµo nhau. - TÝnh chän lo¹i mÆt c¾t ®o¹n EF theo ®iÒu kiÖn bÒn ®èi víi thanh chÞu uèn ®óng t©m. Khi ®ã, øng xuÊt uèn ®­îc x¸c dÞnh theo c«ng thøc: Trong ®ã: s: lµ øng suÊt tÝnh to¸n kÓ ®Õn Mu Mu: M«men uèn t¹i mÆt c¾t tÝnh to¸n. [s]: øng suÊt cho phÐp, s = 140N/mm2 - Khi ®ã, ta chØ kÓ ®Õn ¶nh h­ëng cña m«men uèn, ®Ó chän mÆt c¾t sau ®ã kiÓm tra l¹i mÆt c¾t theo ®iÒu kiÖn bÒn. - §Ó kÓ ®Õn t¶i träng do sµn l¸t bÒn mÆt cña bµn n©ng, c¸c khung thµnh bªn ch¾n xung quanh vµ mét sè yÕu tè kh¸c t¸c ®éng vµo bµn n©ng ta gi¶m øng suÊt cho phÐp xuèng 30%. Khi ®ã øng suÊt cho phÐp dïng cho tÝnh to¸n [s]u = (1-0,3).140 = 98 (N/mm2). Ta cã: V× Wu = 2.Wx Þ Wx = = 24,48979 (cm3) Trong ®ã: Wx: M«men chèng uèn cña mÆt c¾t ch÷ C. Tra b¶ng thÐp h×nh trong b¶ng 4 thÐp ch÷ C TOCT 8240 - 56, [II]. Ta chän ®­îc mÆt c¾t ch÷ C cã sè hiÖu C100. Víi F lµ diÖn tÝch mÆt c¾t, F = 10,9 (cm2), h = 100(mm), Jy = 20,4 (cm4) Wx = 34,8 (cm3), b = 46 (mm), Z0 = 14,4 (mm) - Ta dïng hai thÐp gãc ch÷ C nµy ®Ó t¹o kÕt cÊu cho toµn bé kÕt cÊu chÞu lùc chÝnh cña bµng n©ng, lÊy c¸c mÆt c¾t kh¸c cïng mét c¾t víi mÆt c¾t võa chän. 5.2.1.3. KiÓm tra. Do trong qu¸ tr×nh tÝnh chän mÆt c¾t cña bµn n©ng, ch­a kÓ ®Õn ¶nh h­ëng cña lùc c¾t t¸c ®éng lªn kÕt cÊu bµn n©ng, do vËy ta cÇn thiÕt ph¶i kiÓm tra l¹i mÆt c¾t ®ã theo ®iÒu kiÖn bÒn: Trong ®ã: QC: Lùc c¾t t¹i vÞ trÝ mµ ta ®ang xÐt, [N]; QC = 8000(N) Thay sè: s = (N/mm2) Gi¸ trÞ nµy nhá h¬n gi¸ trÞ øng suÊt cho phÐp tÝnh to¸n, v× vËy viÖc chän mÆt c¾t trªn lµ tháa m·n. * KiÓm tra bÒn t¹i mÆt c¾t D - D. Nh­ phÇn tr­íc ta ®· chän mÆt c¾t cña tÊt c¶ c¸c ®o¹n CE vµ EF ®Òu lµ hai mÆt c¾t ch÷ C100 hµn óp bông. Tuy nhiªn v× ®o¹n CE mÆt c¾t bè trÝ kh¸c so víi mÆt c¾t ë ®o¹n EF. T¹i ®©y hai thÐp ch÷ C hµn óp bông cã d¹ng nh­ h×nh (h×nh 5.4). H×nh 54 Ta còng ¸p dông c«ng thøc kiÓm tra bÒn: Trong ®ã: Mu: M«men uèn t¹i mÆt c¾t D - D ta ®ang kiÓm tra, [N.mm] JYng: M«men qu¸n tÝnh cña mÆt c¾t, [mm4] xmax: Kho¶ng c¸ch lín nhÊt tõ mÐp xa nhÊt cña mÆt c¾t ®Õn trôc quay theo ph­¬ng x. QC: Lùc c¾t t¹i mÆt c¾t ta ®ang kiÓm tra, QC = 4000 (N) Fng: DiÖn tÝch mÆt c¾t t¹i tiÕt diÖn ®ang xÐt, [mm2] X¸c ®Þnh JYng: = 2584860,8 (mm4) xmax = (mm) Thay sè vµo c«ng thøc ta ®­îc: (N/nn2) < 98 (N/mm2222) Gi¸ trÞ nµy nhá h¬n gi¸ trÞ øng suÊt tÝnh to¸n, v× vËy mÆt c¾t trªn ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn bÒn. Do vËy viÖc chän mÆt c¾t lµ hai thÐp h×nh C100 ghÐp l¹i b»ng hµn lµ ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña bµn n©ng hay viÖc chän mÆt c¾t nh­ trªn lµ hîp lý. 5.2.2. TÝnh æn ®Þnh cña thanh n©ng. Thang n©ng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc ngoµi c«ng tr­êng chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau t¸c ®éng. §Ó ®¶m b¶o an tßan cña thang n©ng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc còng nh­ cña c«ng nh©n lµm viÖc xung quanh th× thang n©ng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh. - C«ng thøc tæng qu¸t x¸c ®Þnh: k = - C¸c lo¹i t¶i träng t¸c dông lªn thang n©ng. + Träng t¶i hµng n©ng: Ta x¸c ®Þnh träng l­îng hµng n©ng theo t¶i träng danh nghÜa: Q = 5000 (N) + Träng l­îng cña bµn n©ng: G = 3000 (N) Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc th× bµn n©ng mang hµng n©ng chuyÓn ®éng lªn (xuèng), do vËy ph¶i kÓ ®Õn lùc sinh ra do qu¸n tÝnh, ng­êi ta x¸c ®Þnh t¶i träng nµy theo c«ng thøc (8-50), [I]: Pi = k.Q + G Trong ®ã: k : hÖ sè ®iÒu chØnh, lÊy theo chÕ ®é lµm viÖc. + Víi chÕ ®é lµm viÖc nhÑ : k = 1,1 + Víi chÕ ®é lµm viÖc trung b×nh : k = 1,2 + Víi chÕ ®é lµm viÖc nÆng : k = 1,3 Trong bµi C§% = 25%, chÕ ®é lµm viÖc trung b×nh, lÊy k = 1,2 Thay sè: Pi = (1,2. 5000 + 3000) =9000 (N) V× bµn n©ng di chuyÓn trªn kÕt cÊu thÐp, do vËy mµ lùc nµy ph¶i gi¶m ®i. Khi ®ã: Pi tinh = 7826 (N) (1 = k) = (1 = 0,5) = 1,15 Víi k = 0,15: hÖ sè kÓ ®Õn sù kh«ng ®ång t©m vµ ma s¸t khi bµn n©ng di chuyÓn trªn cét. §iÓm ®Æt lùc cña gi¸ trÞ Pi tinh ë träng t©m cña bµn n©ng. - Träng l­îng bµn th©n cña cét. Nh­ phÇn 4 ta ®· lÊy, Träng l­îng b¶n th©n cña kÕt cÊu thÐp cña cét trªn 1(m) dµi lµ 300 (N). Khi ®ã, träng l­îng cña b¶n th©n kÕt cÊu thÐp tÝnh cho 21m dµi lµ 21.300 = 6300 (N) ®Æt t¹i träng t©m cét. - T¶i träng do träng l­îng b¶n th©n ®éng c¬ + phanh + hép gi¶m tèc + tang vµ mét sè chi tiÕt kh¸c cña c¬ cÊu n©ng. Pccn = 193 + 720 + 190 = 1843 (N) Víi Ptang = (D2 - d222) = 193 (N) Trong ®ã: D : §­êng kÝnh ngoµi cña tang. D: §­êng kÝnh trong cña tang. Ltang: chiÒu dµi tang g = 5 (T/m3) - víi gang P®c = 720 (N) Pphanh = 190 (N) Phép gi¶m tèc = 700 (N) §iÓm ®Æt lùc t¹i träng t©m cña toµn bé c¬ cÊu n©ng. - T¶i träng do xµn ®Õ cña m¸y. S¬ bé ta lÊy träng l­îng cña xµn cét 1500 (N). §iÓm ®Æt lùc t¹i t©m cña xµn ®Õ, lÊy b»ng 1/2 chiÒu dµi. - T¶i träng giã: Do kÕt cÊu thÐp c¶u thang n©ng thùc tÕ ®­îc b¸m vµo c«ng tr×nh x©y dùng lµ c¸c nhµ cao tÇng th× kho¶ng c¸ch gi÷a hai gi»ng lµ 3,5 - 4 (m). Khi ®ã, ta coi kho¶ng c¸ch gi÷a hai thanh gi»ng ®ã nh­ mét dÇm ®Æt th¼ng ®øng, chÞu lùc ngang víi chiÒu dµi cña dÇm lµ ng¾n (4m), khi ®ã t¶i träng giã t¸c dông vµo nã lµ kh«ng ®¸ng kÓ, do vËy ®Ó thuËn lîi trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n th× ta bá qua t¶i träng nµy. - Lùc kÐo c¸p cuèn vµo tang: Smax = 10000 (N) C«ng thøc tæng qu¸t, ®iÓm g©y l¹t t¹i ®iÓm A (h×nh vÏ) Kcd = Trong ®ã: Mcl: M«men chèng lËt, [N.m] ML: M«men lËt [N.m] [k«®] : §é æn ®Þnh cho phÐp, [k«®] = 1,15 TÝnh: Mcl = Pmax. 1,400 + Pcnn.0,843 + Smax.1,043 + K. 0,63 = 1500 . 1,4 + 1803. 0,843 + 10000.1,043 + 6300.0,63 = 18002,7(N.m) (N.m) ML = Pi tinh . 0,48 = 7826 . 0,48 = 3756,48 (N.m) K = Nh­ vËy m¸y ®¶m b¶o sù æn ®Þnh trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. Ch­¬ng 6. Quy tr×nh chÕ t¹o mét sè chi tiÕt 6.1. Quy trinh chª t¹o chi tiÕt trôc tang. Bao gåm c¸c nguyªn c«ng sau. * Gia c«ng chu©n bÞ. + C¾t ®­t ph«i + Kháa ®©u + Khoan lç t©m * Gia c«ng tr­íc nhiÖt luyÖn. + TiÖn th«. + TiÖn tinh. + Gia c«ng c¸c bÒ mÆt ®Þnh h×nh. NhiÖt luyÖn : T«i. Gia c«ng sau nhiÖt luyÖn. + Mµi th« c¸c cæ trôc. + Mµi tinh c¸c cæ trôc. Tæng kiªm tra s¶n phÈm gia c«ng. C¸c nguyªn c«ng ®­îc thùc hiÖn cô thÓ nh­ sau: Nguyªn c«ng 1 ( Gia c«ng ®Çu trôc thø nhÊt ) - TiÖn mÆt ®Çu. - Khoan t©m. TiÖn ngoµi. H×nh 6.1 B­íc 1 : TiÖn mÆt ®Çu. + ChÕ ®é c¨t. t = 1 (mm). s = 0,15 ( mm ¤v ). n = 180 ( v / p ). b = 60 ( m / p ). + ThiÕt bÞ gia c«ng. M¸y tiÖn 1k62. Dao ®Çu cong g¾n T15k6. B­íc 2 : Khoan lç t©m. s = tiÕn b»ng tay. n = 460 ( m / p ). B­íc 3: TiÖn ngoµi lµm chuÈn. + ChÕ ®é c¾t . t = 1,5 ( mm ). s = 0,15 (mm / p ). n = 230 ( v / p ). v = 80 ( m / p ). + ThiÕt bÞ gia c«ng . Dao v¸t g¾n T15K6. Nguyªn c«ng 2 : Tiªn mÆt ®Çu . TiÖn ngoµi . V¸t mÐp . TiÖn tinh H×nh 6 .2 B­íc 1 : TiÖn mÆt ®Çu . + ChÕ ®é c¾t . + ThiÕt bÞ gia c«ng. t = 1 ( mm ). M¸y tiÖn 1K62. s = 0,15 ( mm ). Dao ®Çu cong g¾n T15K6 n = 180 ( v / p ). v = 60 ( m / p ). B­íc 2 : TiÖn ngoµi. §¹t f 65,5 ; L = 110 mm + ChÕ ®é c¾t + ThiÕt bÞ gia c«ng. t = 1,5 ( mm ) Dao v¸t g¾n T15K6 s = 0,15 ( v / p ) n = 230 ( v / p ) v = 80 ( m / p ) + B­íc 3 : TiÖn th« ngoµi . Tõ f 60,5 ®¹t ®Õn f 45,5 - ChÕ ®é c¾t : nh­ b­íc 2 - Thiªt bÞ gia c«ng : nh­ b­íc 2 + B­íc 4 : V¸t mÐp. V¸t mÐp 1´45 ; s = dïng tay n = 230 ( v / p ) V¸t mÐp 4´45 ; s = dïng tay n = 230 ( v / p ) Dao v¸t mÐp l­ìi réng + B­íc 5 : TiÖn tinh. Tõ f 60,5 ®¹t f 60 ±0,2 , Tõ f 45,5 ®¹t f ±0,2 ChÕ ®é c¾t t = 0,15 ( v / p ) s = 0,15 ( mm / v ) n = 230 ( v / p ) v = 80 ( m / p ) ThiÕt bÞ gia c«ng . Dao v¸t g¾n T15K6 M¸y tiÖn 1K62 Nguyªn c«ng 3 : ( Gia c«ng ®Çu trôc cßn l¹i ) TiÖn mÆt ®Çu Khoan lç t©m TiÖn th« ngoµi V¸t mÐp TiÖn tinh H×nh 6.3 B­íc 1 : TiÖn mÆt ®Çu. + ChÕ ®é c¾t t = 1 ( mm ) s = 0,15 ( mm / v ) n = 180 ( v / p ) v = 60 ( m / p ) + ThiÕt bÞ gia c«ng M¸y tiÖn 1K62 Dao ®Çu cong g¾n T15K6 B­íc 2 : Khoan lç t©m . s = dïng tay n = 460 ( v / p ). B­íc 3 : TiÖn th« ngoµi ®¹t f60,5 ; L =200 ( mm ) + ChÕ ®é c¾t t = 1,5 ( mm ) s = 0,15 ( mm / p ) n = 230 ( v / p ) v = 80 ( m / P ) + ThiÕt bÞ gia c«ng : dao v¸t g¾n T15K6. B­íc 4 : TiÖn th« ngoµi , tõ f60,5 ®¹t f45; L = 120. + ChÕ ®é c¾t : Nh­ b­íc 3 + ThiÕt bÞ gia c«ng : Nh­ b­íc 3 B­íc 5 : V¸t mÐp. + V¸t mÐp 1´45 ; s = dïng tay n = 230 (v/p) + V¸t mÐp 4´45 ; s = dïng tay n = 118 (v/p) Dao v¸t mÐp l­ìi réng. B­íc 6 : Gia c«ng tinh : Tõ Æ65,5 ®¹t Æ60±0,2 ; Tõ Æ45,5 ®¹t Æ45±0.,2. + ChÕ ®é c¾t t = 0,15 (mm) s = 0,15 (mm/vg) n =230 (vg/ph) v = 80 (m/ph) + ThiÕt bÞ gia c«ng: Dao v¸t g¾n T15K6 M¸y tiÖn 1K62 Nguyªn c«ng 4: Phay r·nh then (45x18). H×nh 6.4 Chi tiÕt ®­îc g¸: §Þnh vÞ trªn hai khèi “V” ng¾n B­íc1: Phay th« r·nh then ®¹t (44x17,5) + ChÕ ®é c¾t: t = 2 (mm) B = 44 (mm) nm¸y = 300 (vg/ph) S = 0,12 (mm/vg) V = 19 (m/ph) + ThiÕt bÞ gia c«ng: M¸y phay ®øng 6H12 Dao phay ngãn thÐp giã P18, f17 B­íc2: Phay tinh r·nh then ®¹t (45x18) + ChÕ ®é c¾t: t = 0,5 (mm) S = 0,065 (mm/vg) nm¸y = 450 (vg/ph) + ThiÕt bÞ gia c«ng: - M¸y phay ®øng 6H12 - Dao phay ngãn thÐp giã P18, f18 Nguyªn c«ng 5: NhiÖt luyÖn NhÞªt luyÖn cæ trôc f60, f45, ®¹t ®é cøng 48¸52 HRC Nguyªn c«ng6: Mµi cæ trôc (f60, f45) phÇn trôc cã r·nh then H×nh 6.5 G¸ ph«i: Chèng t©m hai ®Çu , kÑp tèc + ChÕ ®é c¾t: t = 0,09 (mm) S = 97 (m/ph) n1 = 920 (vg/ph) v2 = 22,9 (m/ph) +ThiÕt bÞ gia c«ng: M¸y mµi 3264A §¸ mµi cã ®­êng kÝnh D = 500 mm, ®¸ cã kÕt dÝnh kª ra mÝt, ®é h¹t 50%, H = 100 (mm) Nguyªn c«ng7: Mµi cæ trôc phÇn kh«ng cã r·nh then( Theo nh­ nguyªn c«ng 6) ch­¬ng 7 : Quy tr×nh l¾p dùng Qu¸ tr×nh l¾p dùng thang n©ng lµ kh©u quan träng ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng lµm viÖc cña thang n©ng. Trong qu¸ tr×nh l¾p dùng thang n©ng do yªu cÇu cao vÒ an toµn trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, tuæi thä cña m¸y, còng nh­ an toµn cña c«ng nh©n tham gia l¾p dùng, c«ng nh©n lµm viÖc xung quanh. Do ®ã yªu cÇu qu¸ tr×nh l¾p dùng ph¶i tho¶ m·n c¸c yªu cÇu sau: - Ph¶i l¾p dùng theo dóng c¸c b­íc trong quy tr×nh l¾p dùng ®· ®­îc ghi trong thiÕt kÕ. - Ph¶i thùc hiÖn ®óng c¸c thao t¸c, siÕt bu l«ng t¹i c¸c vÞ trÝ l¾p ghÐp ph¶i ®ñ lùc. - C¸c cuÊn vµo tang ph¶i ®¶m b¶o ®ång ®Òu, kh«ng ®Ó c¸p n»m ra ngoµi r·nh tang. - ChØ ®­îc ®ãng cÇu giao ®iÖn khi ®· kiÓm tra ®Çy ®ñ vµ an toµn. - Ph¶i thùc hiÖn ®Çu ®ñ c¸c yªu cÇu vÒ an toµn lao ®éng. 7.1. §Ò xuÊt mét sè ph­¬ng ¸n l¾p dùng 7.1.1. Ph­¬ng ¸n 1: L¾p tõ trªn xuèng d­íi. - Víi ph­¬ng ¸n l¾p dùng lo¹i nµy th× c¸c ®èt cña thanh ®­îc chång lÇn l­ît tõ d­íi lªn cho ®Õn khi ®Õn ®èt cuèi cïng. Víi ph­¬ng ¸n l¾p dùng nµy cã mét sè ­u, nh­îc ®iÓm sau: + ¦u ®iÓm: Qu¸ tr×nh l¾p dùng kh¸ ®¬n gi¶n, nhÑ nhµng, cã thÓ dïng ngay c¬ cÊu n©ng cña thang n©ng kÕt hîp víi mét vµi bé phËn trî gióp lµ cã thÓ l¾p dùng dÔ dµng. Trong qu¸ tr×nh l¾p dùng cã thÓ kÕt hîp ngay víi viÖc leo thang gi»ng vµo t­êng ®Ó t¨ng c­êng ®é æn ®Þnh cho m¸y. Víi c¸ch l¾p dùng nµy th× khi c«ng tr×nh x©y dùng cao ®Õn ®©u th× l¾p thªm ®èt ®Õn ®ã, qu¸ tr×nh l¾p dùng an toµn h¬n. + Nh­îc ®iÓm: Thêi h¹n l¾p dùng l©u, gåm nhiÒu b­íc. Khi l¾p lªn chiÒu cao lín th× c«ng nh©n phôc vô l¾p dùng lµm viÖc trªn cao kh«ng lµm viÖc trªn cao kh«ng lµm viÖc ®­îc l©u. 7.1.2. Ph­¬ng Ên 2: L¾p tõ d­íi lªn trªn. Víi ph­¬ng ¸n l¾p dùng nµy th× c¸c ®èt cña thanh n©ng ®­îc ®Èy tõ d­íi lªn trªn th«ng pua mét ®èt lång ®Æt phÝa d­íi. Víi ph­¬ng ¸n l¾p dùng nµy cã mét sè ­u , nh­îc ®iÓm sau: + ¦u ®iÓm: Qóa tr×nh l¾p dùng lµ dÔ dµng, c«ng viÖc l¾p dùng lµ ®¬n gi¶n. Thêi h¹n l¾p dùng ng¾n. Qóa tr×nh l¾p dùng lµ an toµn cho c«ng nh©n phôc vô qu¸ tr×nh l¾p dùng, v× kh«ng ph¶i leo lªn cao. + Nh­îc ®iÓm Qu¸ tr×nh l¾p dùng nµy ph¶i tiÕn hµnh mét l­ît lªn chiÒu cao thiÕt kÕ, do vËy kh«ng thÓ b¾t ®­îc ngay thanh gi»ng vµo c«ng tr×nh x©y dùng trong qu¸ tr×nh d©ng ®èt. Ph¶i sö dông hÖ thèng truyÒn ®éng thuû lùc vµ mét ®èt lång cã kÝch th­íc lín. Kh«ng cã kh¶ n¨ng tù n©ng lªn cao theo c«ng tr×nh x©y dùng khi ®· l¾p gi»ng vµo t­êng 3 Lùa chän ph­¬ng ¸n Tõ viÖc ph©n tÝch hai ph­¬ng ¸n l¾p dùng trªn ta lùa chän ph­¬ng ¸n l¾p dùng thanh n©ng trong x©y dùng theo ph­¬ng ¸n 1 lµ hîp lý, do: - ThuËn lîi khi x©y dùng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng nhµ, cã kh¶ n¨ng tù d©ng theo chiÒu cao cña c«ng tr×nh. - ChiÒu cao l¾p dùng lµ thÊp, c«ng nh©n phôc vô l¾p dùng lµm viÖc kh«ng ¶nh h­ëng nhiÒu. - TËn dông ®­îc c¬ cÊu n©ng cña b¶n th©n thang n©ng. - Phï hîp víi tr×nh ®é gia c«ng chÕ t¹o ë ViÖt Nam. 7.2. Quy tr×nh l¾p dùng thang n©ng theo ph­¬ng ¸n ®· chän 1. B­íc 1: ChuÈn bÞ mãng CÇn ph¶i chuÈn bÞ mãng t¹i vÞ trÝ cÇn l¾p thang n©ng. Th«ng th­êng mãng ®­îc lµm b»ng bª t«ng víi chiÒu dµi vµ chiÒu réng theo quy ®Þnh vµ chiÒu s©u hîp lý ®Ó ®¶m b¶o ®é æn ®Þnh cña thang n©ng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, ngoµi ra cÇn ph¶i ®¶m b¶o ®é ph¼ng bÒ mÆt, ®é nh¸m cÇn thiÕt ®Ó khi l¾p thang n©ng vµo th× gãc nghiªn cña nã theo ph­¬ng ngang n»m trong ph¹m vi cho phÐp. 7.2.2. B­íc 2: §Æt khung ®Õ cña thang n©ng (H×nh 7.1). H×nh 7.1 - C¸c bé ph©n cña thang n©ng ®­îc vËn chuyÓn ®Õn vÞ trÝ cÇn l¾p dùng vµ ®­îc tËp kÕt x¸c vÞ trÝ lµm mãng, ®ång thêi ®Ó thuËn lîi cho viÖc l¾p dùng. - Khung ®Õ cña thang n©ng cã nhiÖm vô ®ì toµn bé c¬ cÊu n©ng vµ kÕt cÊu thÐp cña cét trªn nã. Do vËy, nã cÇn ®­îc ®Æt trªn nÒn bª t«ng ®Ó ®¶m b¶o ®é æn ®Þnh trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. - Víi thang n©ng x©y dùng cã t¶i träng n©ng 0,8 (tÊn) chiÒu cao n©ng 2(m) th× träng l­îng cña bµn n©ng lµ kh«ng lín. Do vËy thùc tÕ th× ng­êi ta th­êng sö dông v¸n tr­ît vµ ®ßn bÈy ®Ó ®­a nã vµo ®óng vÞ trÝ cÇn thiÕt sao cho nã ®¶m b¶o: + MÐp cña bµn n©ng khi l¾p vµo cét c¸ch mÐp xa nhÊt cña c«ng tr×nh (nhµ tÇng) th­êng tõ 100¸ 150 (mm) ®Ó ®¶m b¶o khi lµm viÖc kh«ng ch¹m vµo c«ng tr×nh. + T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi khi vËn chuyÓn vËt liÖu vµo bµn n©ng còng nh­ ®­a vËt liÖu ra khái bµn n©ng. + T¹o sù c©n ®èi vµ æn ®Þnh so víi nÒn mãng, ®iÒu chØnh sao cho gãc ®é nghiªng cña sµn ®Õ víi mãng (nÕu cã) ph¶i n»m trong ph¹m vi cho phÐp. 7.2.3. B­íc 3: §Æt bé m¸y chøa toµn bé c¬ cÊu n©ng lªn khung ®Õ thang n©ng (h×nh 7.2) H×nh 7.2 - Trong phÇn nµy ta ®­a toµn bé c¬ cÊu n©ng cña thang n©ng b»ng tay ®Æt lªn khung ®Õ thang n©ng, dïng c¸c bul«ng ®Ó ®Þnh vÞ nã vµo ®óng vÞ trÝ thiÕt kÕ trªn khung ®Õ m¸y, råi sau ®ã xiÕt chÆt bul«ng ë bèn gãc, cè ®Þnh c¬ cÊu n©ng trªn khung bÖ. 7.2.4. B­íc 4: L¾p ®Æt hÖ thèng ®iÖn gi÷a c¸c bé phËn cña c¬ cÊu n©ng. - Trong b­íc nµy, tuú theo s¬ ®å m¾c ®iÖn mµ ph¶i m¾c hÖ thèng c¸c ®­êng d©y dÉn gi÷a c¸c bé phËn víi nhau, víi d©y nguån (phanh, ®éng c¬, tay ®iÒu khiÓn). - §Ó ®¶m b¶o an toµn trong toµn bé qu¸ tr×nh lµm viÖc th× c¸c ®Çu nèi ®Òu ®­îc kÑp b»ng ®Çu kÑp ch÷ U nèi víi c¸c bé phËn b»ng bul«ng ®¶m b¶o ch¾c ch¾n vµ tr¸nh bÞ chËp. 7.2.4. B­íc 5: L¾p dùng ®èt ®Çu tiªn b»ng tay (h×nh 7.3). H×nh 7.3 - §èt ®Çu tiªn lµ ®èt chÞu t¸c dông lín h¬n so víi c¸c ®èt kh¸c trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, v× vËy nã ®­îc kÕt cÊu kh¸c so víi c¸c ®èt kh¸c. V× tÇm quan träng cña ®èt ®Çu tiªn trong toµn bé qu¸ tr×nh lµm viÖc, nªn viÖc ®Þnh vÞ, l¾p dùng nã vµo ®óng vÞ trÝ cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng. - C¸c b­íc tiÕn hµnh: + §­a ®èt lªn khung ®Õ m¸y cïng víi chôp ®Çu ®èt (côm puly dÉn h­íng), ®Æt ®èt th¼ng ®øng. + Dïng bul«ng thø nhÊt ®Þnh vÞ ®èt. + §iÒu chØnh ®Ó ®­a ®èt vµo ®óng vÞ trÝ, luån bul«ng thø hai n»m trªn ®­êng chÐo víi bul«ng thø nhÊt ®Ó ®Þnh vÞ. Sau ®ã luån hai bul«ng cßn l¹i vµo hai gãc cßn l¹i. - Trong qu¸ tr×nh dùng l¾p thang n©ng, cÇn thiÕt ph¶i cã thªm mét vµi bé phËn kh¸c ®Ó trî gióp trong qu¸ tr×nh l¾p dùng, sö dông nã ®Ó thay ®æi ph­¬ng di chuyÓn cña c¸p, thuËn lîi cho viÖc thay ®æi s¬ ®å m¾c c¸p. VÞ trÝ cña nã thÓ hiÖn ë h×nh (h×nh 7.4) H×nh 7. 4 7.3.2.. B­íc 7: §Æt Pal¨ng tù n©ng ®Ó chång ®èt (h×nh 6.5) - Pal¨ng tù n©ng lµ bé phËn bao gåm cã bµn n©ng víi c¬ cÊu di chuyÓn xe con bao gåm 8 con l¨n ®Æt trªn xe ®Ó b¸m vµo cét vµ di chuyÓn trªn kÕt cÊu thÐp, chØ cho phÐp tr­ît lªn, kh«ng cho phÐp tr­ît xuèng. Do trªn ®ã cã ®Æt c¬ cÊu mét chiÒu. - KÕt cÊu Pal¨ng d¹ng cét ®Ó n©ng ®èt vµ cã thÓ tù n©ng ®Ó kÐo bµn n©ng di chuyÓn lªn trªn nhê bè trÝ c¸c s¬ ®å m¾c c¸p kh¸c nhau. Quy tr×nh l¾p ®Æt Pal¨ng tù n©ng ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: H×nh 7.5 + Th¸o mét bªn con l¨n phÝa trªn d­íi ra khái phÇn kÕt cÊu bµn tù n©ng. + §­a bµn tù n©ng ghÐp vµo phÇn khung thÐp. Khi vµo ®óng vÞ trÝ quy ®Þnh th× l¾p c¸c con l¨n võa th¸o ®Ó bµn tù n©ng chØ cã thÓ tr­ît trªn khung thÐp. 7.2.8. B­íc 8: KÑp ®Çu c¸p trªn tang vµ cuÊn c¸p vµo tang. - Sau khi ®· ®Æt song Pal¨ng tù n©ng vµ c¸c bé phËn kh¸c theo ®óng c¸c b­íc tõ ®Çu, ta tiÕn hµnh kÑp ®Çu c¸p vµo tang. - Th«ng th­êng c¸p ®­îc cuèn thµnh vßng ®Ó tÈm dÇu, do vËy ®Ó cuÊn c¸p vµo tang mµ kh«ng bÞ xo¾n ta ph¶i dùng c¶ cuén c¸p lªn, sau ®ã nh¶ dÇn hoÆc kÐo dµi c¸p ra tõ ®Çu, gì c¸c chç bÞ xo¾n tr­íc khi cuÊn c¸p vµo tang. - §Ó cuÊn c¸p vµo tang th× ta ph¶i ®ãng ®iÖn vµo th× ta ph¶i ®ãng ®iÖn vµo nguån cho ®éng c¬ lµm viÖc, th«ng qua hép gi¶m tèc ®Ó quay tang. Trong qu¸ tr×nh cuÊn c¸p vµo tang ta ph¶i ®Ó c¸c vßng c¸p cuÊn ®Òu trªn tang, ph¶i cuèn c¸p sao cho ®Çu tù do cßn l¹i cña c¸p chØ ®Ó l¹i mét ®o¹n hîp lý, võa ®ñ ®Ó bè trÝ s¬ ®å m¾c c¸p. 7.2.9. B­íc 9: M¾c c¸p theo s¬ ®å 1 ®Ó n©ng Pal¨ng tù n©ng lªn ®Çu ®èt. - Do bµn n©ng cña Pal¨ng tù n©ng cã bè trÝ bé phËn h·m mét chiÒu nªn khi nã di chuûen lªn trªn ®Çu cña chèt th× nã tú vµo m¸ phanh gi»ng xiªn vµ bÞ gi÷ l¹i t¹i ®ã (h×nh 6.7). + §Çu tiªn th× ta ph¶i l¾p côm Puly dÉn h­íng lªn ®Çu cña chèt ®Çu tiªn, chØ dïng hai bul«ng b¾t vµo hai vÞ trÝ n»m trªn ®­êng chÐo ®Ó ®ì mÊt thêi gian th¸o vµ l¾p côm Puly h­íng dÉn. + Luån c¸p qua puly vµ qua èng cña Pal¨ng tù d©ng lªn ®óng s¬ ®å 1. + KÑp ®Çu c¸p vµo mãc. + Dïng mãc võa t¹o ®Ó mãc vµo bµn tù n©ng. + Cho ®éng c¬ lµm viÖc ®Ó kÐo bµn n©ng lªn. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña s¬ ®å 1. - Khi tang cuèn c¸p quay theo chiÒu cuèn c¸p vµo tang th× c¸p bÞ cuèn vµo tang ch¹y theo Puly dÉn h­íng ë xµn ®Õ, råi l¹i qua puly ®Æt cè ®Þnh ë ®Çu cña ®èt ®Çu qua c¸c cÆm Puly dÉn h­íng (4) vµ (7). V× c¸p cuèn vµo tang vµ mét ®Çu l¹i m¾c vµo bµn tù n©ng, nªn bµn tù n©ng bÞ kÐo lªn. Khi lªn ®Õn chiÒu cao lín nhÊt vÊp vµo Puly (3) th× dõng l¹i. Trong b­íc nµy ph¶i ®iÒu khiÓn sao cho bµn tù n©ng ch¹y tíi tèc ®é hîp lý tr¸nh vÊp m¹nh vµo Puly (3) mµ cã thÓ lµm thay ®æi vÞ trÝ toµn m¸y sau nµy. S¬ ®å m¾c c¸p sè -1 (h×nh 6.6). H×nh 7.6 H×nh 7.7 7.2.10. B­íc 10: Th¸o Puly dÉn h­íng ®Æt trªn ®èt ®Çu tiªn ra, l¾p vµo ®Çu ®èt thø hai vµ thay ®æi s¬ ®å m¾t c¸p theo s¬ ®å m¾c c¸p -2 ®Ó chång ®èt cho cét (h×nh 6.8) - ViÖc th¸o Puly dÉn h­íng chôp ®Çu ®èt thø nhÊt ra vµ l¾p vµo ®Çu ®èt thø hai nh»m môc ®Ých: + Muèn ®­a ®èt thø hai lªn th× buéc ph¶i th¸o Puly dÉn h­íng chôp ®Çu ®èt mét ra. + L¾p Puly chôp ®Çu ®èt vµo ®èt hai ngay ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian l¸p l¹i trªn ®Çu ®èt thø hai nµy. H×nh 7.8 - Nguyªn lý lµm viÖc cña s¬ ®å m¾c c¸p sè -2 Khi tang ch¹y qua th× c¸p ®­îc cuèn vµo trong tang, nh¸nh c¸p cuèn vµo tang ch¹y theo ®­êng qua Puly (2), cÆp Puly ®æi h­íng (4), cét (6), cÆp Puly ®æi h­íng (7) ®Ó kÐo nh¸nh c¸p mãc vµo ®Çu ®èt thø hai lªn, khi ®èt thø hai lªn ®Õn chiÒu cao yªu cÇu th× xoay cét cña Pal¨ng ®­a ®èt hai chång lªn ®Çu cña ®èt thø nhÊt, ®iÒu chØnh ®èt hai b»ng bu l«ng cè ®Þnh ®èt thø hai vµo ®èt thø nhÊt. Sau ®ã quay ng­îc tang ®Ó líi láng c¸p, thay ®æi s¬ ®å m¾c c¸p, ®ång thêi th¸o puly dÉn h­íng chôp ®Çu ®èt ra, dïng mãc cña Pal¨ng ®Ó h¹ xuèng vµ chång vµo ®Çu cña ®èt thø ba, dïng bu l«ng cè ®Þnh nã víi ®Çu ®èt thø ba. Sau ®ã ta l¹i sö dông l¹i s¬ ®å m¾c c¸p 1 ®Ó kÐo c¬ cÊu tù d©ng lªn ®Çu ®èt thø hai (h×nh 7.9) H×nh 7.9:Qu¸ tr×nh lÆp l¹i víi ®èt thø 3, 4 H×nh 7.10:Qu¸ tr×nh lÆp l¹i víi ®èt thø 3, 4 7.2.11. B­íc 11: l¾p thanh gi»ng ®Ó gi÷ cét vµo c«ng tr×nh (h×nh 6.11). Nh»m ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh vµ kh¶ n¨ng lµm viÖc cña thang n©ng trong c¸c c«ng tr×nh cao tÇng th× ng­êi ta tiÕn hµnh l¾p c¸c thanh gi»ng liªn kÕt gi÷a thang n©ng víi c«ng tr×nh nh»m t¨ng ®é æn ®Þnh, tÝnh ®øng v÷ng cña nã. H×nh 7.11 Do vËy trong thùc tÕ, c«ng tr×nh x©y dùng cao ®Õn ®©u th× thang n©ng cã thÓ leo ®­îc ®Õn ®ã ®Ó phôc vô c«ng t¸c vËn chuyÓn vËt liÖu. §èi víi c«ng tr×nh nhµ cao tÇng 3,5¸ 4 (m) ng­êi ta l¾p mét thanh gi»ng: Tuú tõng vÞ trÝ l¾p thang n©ng vµ thanh gi»ng cã thÓ ë c¸c d¹ng kh¸c nhau vµ c¸c h×nh thøc liªn kÕt víi c¸c c«ng tr×nh x©y dùng còng kh¸c nhau. Sù liªn kÕt cña thanh gi»ng víi c«ng tr×n x©y dùng cã thÓ b»ng c¸ch dïng c¸c tÊm ®Þnh h×nh èp vµo cét, hµn c¸c tai liªn kÕt vµo t­êng ®Ó liªn kÕt víi c¸c thanh gi»ng b»ng bul«ng hay thanh gi»ng cã thÓ ®­îc ®Æt trùc tiÕp lªn sµn c«ng tr×nh vµ ®­îc liªn kÕt b»ng bul«ng dµi b¾t xuyªn qua sµn, ®Çu cßn l¹i cña thanh gi»ng ®­îc liªn kÕt víi cét b»ng bul«ng. - §èi víi thanh gi»ng, lo¹i liªn kÕt víi c«ng tr×nh x©y dùng b»ng c¸c g¾n trùc tiÕp vµo sµn, ®­îc tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau: +X¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch cÇn thiÕt gi÷a thanh gi»ng víi cét thang n©ng, sµn nhµ, ®Þnh vÞ l¹i vÞ trÝ võa lÊy. + TiÕn hµnh khoan thñng vµo trÇn c«ng tr×nh x©y dùng. + B¾t bul«ng liªn kÕt thanh gi»ng víi sµn nhµ. - Th«ng th­êng ®Ó ®¶m b¶o an toµn sau khi chång ®­îc ®èt thø 3 th× ng­êi ta b¾t ®Çu l¾p thanh gi»ng thø nhÊt, sau ®ã cø lªn ®­îc mét tÇng th× b¾t mét thanh gi»ng. - Qu¸ tr×nh l¾p cét vµ l¾p thanh gi»ng cø tiÕp tôc cho ®Õn khi ®¹t ®­îc chiÒu cao cÇn thiÕt th× dõng l¹i. 7.2.12. B­íc 12: Th¸o bé ph©n tù n©ng ra khái thang n©ng (H×nh 7. 12). Sau khi ®· l¾p ®Æt ®¹t ®Õn chiÒu cao thiÕt kÕ th× ta tiÕn hµnh th¸o dì bé phËn tù n©ng ra khái cét. §Ó th¸o bé phËn tù n©ng ra th× ta ph¶i sö dông s¬ ®å m¾c c¸p 1 vµ th¸o bé phËn mét chiÒu chØ cho phÐp bé phËn tù n©ng di chuyÓn theo mét chiÒu ra. Khi ®ã d­íi t¸c dông cña t¶i träng b¶n tµi s¶n cè ®Þnh b¶n th©n cïng víi qu¸ tr×nh nh¶ c¸p cña tang th× nã tù tr­ît xuèng vÞ trÝ thÊp nhÊt ban ®Çu. Th¸o mét bªn con l¨n phÝa d­íi cña c¬ cÊu tù n©ng ra vµ ®­a nã ra khái cét cña thang n©ng. H×nh 7.12 7.2.13. B­íc 13: L¾p bµn n©ng §Ó cã thÓ tiÕn hµng vËn chuyÓn vËt liÖu th× ng­êi ta ph¶i tiÕn hµnh l¾p bµn n©ng vµo thang n©ng. Khi ®ã puly dÉn h­íng chôp ®Çu ®èt kh«ng th¸o ra mµ ®­îc b¾t thªm hai bul«ng ë gãc cßn l¹i ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chÞu lùc trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. - Tr×nh tù tiÕn hµnh: + §­a bµn n©ng ®Õn vÞ trÝ cÇn l¾p vµo kÕt cÊu thÐp. + Th¸o mét bªn con l¨n cña c¬ cÊu di chuyÓn bµn n©ng ra vµ ghÐp bµn n©ng vµo cét. + L¾p l¹i c¸c con l¨n võa th¸o, ®Ó cho bµn n©ng chØ ®­îc phÐp tr­ît däc trªn ®­êng dÉn h­íng cét cña thang n©ng. + M¾c c¸p theo s¬ ®å m¾c c¸p sè 3 - (H×nh 6.14), ®Ó kÐo bµn n©ng. + KÑp ®Çu c¸p vµo thanh ch¾n ngang ®Ó kÐo bµn n©ng, kÑp ®Çu vµo c¸p lo¹i nµy th­êng dïng hai bul«ng ®Ó kÑp ®Çu c¸p, lo¹i bul«ng vµ kho¶ng c¸ch gi÷a bul«ng theo quy ®Þnh, th¸o Puly ®æi h­íng sµn m¸y ra. H×nh 7.13 H×nh 7.14: S¬ ®å m¾c c¸p sè 3 7.2.14. B­íc 14: Cè ®Þnh ®Õ m¸y (Khung ®Õ thang n©ng) - §Ó cho thang n©ng kh«ng bÞ xª dÞch khái vÞ trsi quy ®Þnh, t¨ng c­êng ®é æn ®Þnh cho thang n©ng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, còng nh­ kh«ng lµm viÖc th× ng­êi ta tiÕn hµng khoan lç vµ b¾t bul«ng ®Ó gi÷a chÆt khung ®Õ m¸y vµo mãng th«ng th­êng dïng 4 bul«ng b¾t ë 4 gãc. §©y lµ b­íc cuèi cïng cña quy tr×nh l¾p dùng thang n©ng. Cßn khi muãn di chuyÓn thang n©ng tõ c«ng tr×nh nµy ®Õn c«ng tr­êng kh¸c ®Ó lµm viÖc ta ph¶i tiÕn hµnh th¸o thang n©ng. 7.3. Quy tr×nh th¸o dì thang n©ng. Quy tr×nh th¸o dì thang n©ng lµ quy tr×nh ng­îc so víi quy tr×nh l¾p, tøc lµ kh©u nµo lµm sau cïng cña kh©u l¾p dùng lµ kh©u ®Çu tiªn cña quy tr×nh th¸o dì trõ viÖc th¸o dì bul«ng ë khung ®Õ thang n©ng liªn kÕt víi mãng, kh©u nµy ®­îc tiÕn hµng sau cïng ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o dì. Ch­¬ng.8 quy tr×nh tæ chøc thi c«ng Trong qu¸ tr×nh tæ chøc thi c«ng yªu cÇu c¬ b¶n ®èi víi nh©n viªn l¨p ®Æt, th¸o dì còng nh­ ®iÒu khiÓn thang n©ng x©y dùng ®ßi hái cÇn ph¶i thuÇn thôc c¸c tÝnh n¨ng vµ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña thang n©ng x©y dùng ®ång thêi ph¶i luyÖn tËp thµnh th¹o kü thuËt thao t¸c còng nh­ lo¹i trõ sù cè. Trong quµ tr×nh l¾p ®Æt m¸y, b¾t buéc ph¶i cã ng­êi phô tr¸ch, qu¶n lý chØ huy thèng nhÊt. Träng l­îng n©ng thiÕt kÕ cña cÇn l¾p dùng lµ 200 kg. Khi sö dông kh«ng ®­îc phÐp v­ît qu¸ t¶i cho phÐp. ChØ cho phÐp dïng ®Ó l¾p vµ theo dì vËn th¨ng. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng m¸y mãc gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn ®é thi c«ng tiÕn ®é vµ tiÕn ®é cña c«ng tr×nh, chÊt l­îng cña c«ng tr×nh vµ gi¶m bít søc lao ®éng cña con ng­êi muèn c¸c qu¸ tr×nh trong thi c«ng x©y dùng ®­îc liªn tôc vµ ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ vËt liÖu x©y dùng hµng ho¸ cho c¸c tÇng còng nh­ mang hµng xuèng ®­îc th«ng suèt vµ an toµn trong lao ®éng ®ßi hái bé phËn ®iÒu khiÓn vËn th¨ng vµ c¸c bé phËn kh¸c liªn quan trong qu¸ tr×nh n©ng h¹ hµng ph¶I phèi hîp nhÞp nhµng trong suèt qu¸ tr×nh, xÕp hµng, dì hµng, n©ng hµng, h¹ hµng cña m¸y. 8.1. Trong qu¸ tr×nh chÊt hµng lªn bµn n©ng. Trong qu¸ tr×nh chÊt hµng lªn bµn n©ng ng­êi chÊt hµng cÇn kiÓm tra chÊt khèi l­îng cña hµng n©ng chÊt lªn bµn n©ng cã v­ît qu¸ quy ®Þnh kh«ng, nÕu v­ît qu¸ t¶i träng n©ng cho phÐp th× vËn th¨ng sÏ kh«ng lµm viÖc ®­îc hoÆc rÊt nguy h¹i cho m¸y vµ mÊt an toµn lao ®éng, cã thÓ dÉn ®Õn tr­êng hîp bµn n©ng bÞ treo trªn kh«ng do t¶i träng n©ng v­ît qu¸ giíi h¹n vµ khi Êy c¬ cÊu khèng chÕ t¶i träng n©ng lµm viÖc. Khi chÊt hµng n©ng cÇn chó ý sao cho tÊt c¶ vËt n©ng n»m gän trong bµn n©ng, nÕu vËt n©ng cã kÝch th­íc lín h¬n so víi kÝch th­íc cña bµn n©ng, th× phÇn thß ra khái bµn n©ng ph¶i bè trÝ sao cho khi n©ng lªn h¹ xuèng kh«ng bÞ ch¹m vµo c¸c vËt cè ®Þnh,nh­ dµn gi¸o. Khi chÊt hµng xong ph¶i chèt kho¸ an toµn cña bµn n©ng, kh«ngh ®­îc xÕp hµng n©ng nh­ g¹ch, ngãi, ®¸…v­ît qu¸ chiªud cao cho phÐp cña bµn n©ng. 8.2. Qu¸ tr×nh n©ng hµng. Khi vËn th¨ng b¾t ®Çu n©ng hµng ng­êi ®iÒu khiÓn cÇn bÊm chu«ng kªu ®¸nh tÝn hiÖu b¸o vËn th¨ng ®ang lµm viÖc ®Ó mäi ng­êi tr¸nh ra khái vÞ trÝ nguy hiÓm. Sau ®ã ng­êi ®iÒu khiÓn bÊm nót cho vËn th¨ng ®i lªn ®Õn tÇng cÇn cung cÊp vËt liÖu x©y dùng, khi bµn n©ng lªn ®Õn chiÒu cao hîp lÝ sao cho mÆt sµn cña tÇng nhµ b»ng víi mÆt sµn cña bµn n©ng th× ng­êi ®iÒu khiÓn bÊm nót dõng bµn n©ng sÏ ®øng yªn thuËn tiÖn cho viÖc xÕp vµ dì hµng ®¶m b¶o an toµn lao ®éng cho c¶ ng­êi vµ hµng n©ng. 8.3. Qu¸ tr×nh dì hµng: Ng­êi dì hµng më chèt cña bµn n©ng, ®Ó cho cña bµn n©ng t× vµo sµn nhµ hoÆc cã thÓ dïng v¸n kª gi÷a bµn n©ng vµ sµn nhµ ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc dì hµng. Khi dì hµng ph¶i tuÇn tù dì tõ vÞ trÝ s¸t sµn nhµ tr­íc sau ®ã míi ®­îc lÊy hµng ë vÞ trÝ ë xa, kh«ng ®­îc phÐp cã 2 ng­êi ë trªn bµn n©ng vµ h¹n chÕ ®øng trªn bµn n©ng l©u v× sÏ g©y mÊt an toµn lao ®éng. 8.4. Qu¸ tr×nh h¹ hµng. Qu¸ tr×nh nµy lµ qu¸ tr×nh hµng ®­îc chÊt lªn bµn n©ng tõ vÞ trÝ trªn can vµ hµng ®­îc mang xuèng d­íi. Khi chÊt hµng trªn cao cµnn chó ý ®Õn an toµn lao ®éng hµng xÕp vµo bµn n©ng ph¶i ®­îc nhÑ nhµng ®Ó tr¸nh dÉn ®Õn giao ®éng m¹nh cña bµn n©ng cã thÓ dÉn ®Õn ®øt d©y c¸p g©y mÊt an toµn cho ng­êi vµ hµng n©ng. Khi hµng n©ng ®­îc chÊt xong ng­êi ®iÒu khiÓn bÊm nót ®ixuèng c¬ cÊu n©ng ho¹t ®éng lµm cho c¸p ®­îc nh¶ ra vµ bµn n©ng tõ tõ ®i xuèng vµ kÕt qu¸ tr×nh h¹ hµng. 8.5. Quy tr×nh b¶o d­ìng vµ söa ch÷a. + KiÓm tra hµng ngµy. -KiÓm tra bul«ng nèi kÕt gi÷a c¸c bé phËn ®· ®Çy ®ñ ch­a, cã hiÖn t­îng bÞ háng kh«ng. -KiÓm tra ®é an toµn vµ tin cËy cña c«ng t¸c h¹m vÞ vµ kiÓm tra c¬ cÊu n©ng vµ bé phËn an toµn cña c¬ cÊu n©ng. + KiÓm tra hµng tuÇn. -KiÓm tra t×nh tr¹ng dÇu mì, bæ xung kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ nÕu thÊy thiÕu. -KiÓm tra ®iÓm nèi kÕt gi÷a thanh gi»ng t­êng vµ th©n chÝnh, kiÓm tra d©y ®iÖn cã bÞ ®øt hay h­ háng hay kh«ng. + KiÓm tra hµng th¸ng. -KiÓm tra ®é mµi mßn cña c¸c b¸nh l¨n, rßng räc. NÕu thÊy ®é mßn qu¸ 3mm th× ph¶i thay thÕ. - KiÓm tra thanh thuû lùc. + KiÓm tra hµng quý. - KiÓm tra c¸c æ trôc cña b¸nh l¨n, rßng räc c¨n cø vµo t×nh tr¹ng cô thÓ ®Ó ®iÒu chØnh hoÆc thay míi. TiÕn hµnh thö nghiÖm r¬i, kiÓm tra ®é tin cËy cña c¬ cÊu an toµn. + KiÓm tra hµng n¨m. - kiÓm tra b¶o d­ìng ®éng c¬ ®iÖn. KÕt luËn Víi nh÷ng sè liÖu ban ®Çu ®· cho qua qu¸ tr×nh tÝnh to¸n vµ lùa chän. Ta thiÕt kÕ ®­îc thang n©ng x©y dùng cã nh÷ng th«ng sè sau : T¶i träng n©ng: Q = 500 (kg) ChiÒu cao n©ng : H = 25 (m) VËn tèc n©ng : Vn = 15 (m/phót) ChÕ ®é lµm viÖc: CD % = 25 % §éng c¬ ®iÖn:K132-M4 ChÕ ®é lµm viÖc trung b×nh Sè vßng quay : 1445 (vßng/phót) C«ng suÊt ®éng c¬ : 5,5 (KW) Träng l­îng ®éng c¬ : 72 (kg) Phanh TT160 M« men phanh : 100 (N.m) Dé më phanh : 1 (mm) Sè lÇn ®ãng më cho phÐp : 720 CÇn ®Èy ®iÖn thuû l­c TRN-16 Lùc ®Èy:160 N B­íc ®Èy:25 mm Hép gi¶m tèc U2 -350 KiÓu hép gi¶m tèchai cÊp,b¸nh r¨ng trô r¨ngnghiªng. Tû sè truyÒn : 40 KiÓu l¾p ®©u trôc ra vµ truc vµo n¨m cïng mét phÝa Sè vßng quai truc vµo : nv = 1500 (vßng/phót) Sè vßng qoay truc ra :nr = Tang cuèn c¸p. §­êng kÝnh tang: D = 230 (mm) ChiÒu dµi tang : 470 (mm) ChiÒu dµy thµnh tang: 15 (mm) §­êng kÝnh c¸p: 12 (mm) Tµi liÖu tham kh¶o: . [1]. NguyÔn V¨n Hîp, Ph¹m ThÞ NghÜa, Lª ThiÖn Thµnh: M¸y trôc vËn chuyÓn NXB GTVT – Hµ Néi 2000. [2] . Huúnh V¨n Hoµng, §µo Träng Th­êng : TÝnh to¸n m¸y trôc NXB KHKT- Hµ Néi 1975 [3]. NguyÔn V¨n Hîp, Ph¹m ThÞ NghÜa: KÕt cÊu thÐp MXD&XD NXB GTVT-Hµ Néi 1996 [4]. ATLAS M¸y Trôc ( B¶n tiÕng Nga) NXB Moc…-1970 [5]. NguyÔn Träng HiÖp, NguyÔn V¨n LÉm: ThiÕt kÕ chi tiÕt m¸y NXB Gi¸o Dôc- 1998. [6]. Vò §×nh Lai Søc bÒn vËt liÖu §HGTVT-1995 [7]. TrÞnh chÊt, Lª V¨n UyÓn: TÝnh to¸n thiÕt kÕ hÖ dÉn ®éng cã khÝ T1&T2 NXB Gi¸o Dôc – 2000