Tóm tắt Luận văn Hoạt động giám sát của hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang

chức Chính quyền địa phương năm 2015 quy định tại chương VI, điều 87 hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân và Luật giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân han hành năm 2015. Thực hiện chức năng giám sát của Hội đồng nhân dân đối với việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và Nghị quyết của Hội đồng nhân dân về vị trí, vai trò rất quan trọng đại diện ý chí, nguyện vọng của nhân dân thực hiện đúng nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, thực hiện các chức năng giám sát là một trong những hoạt động quan trọng của Hội đồng nhân dân. Trong thời gian qua, hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện không ngừng được đổi mới nội dung và phương thức hoạt động ngày càng tốt hơn, củng cố niềm tin, thu hút sự quan tâm, theo dõi và tham gia tích cực của cử tri vào các hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân, đảm bảo cho hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện, nhằm từng bước loại bỏ những tiêu cực, tham nhũng trong tổ chức thực hiện quyền lực nhà nước. Tuy nhiên, trước những yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới như hiện nay, hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện vẩn còn hạn chế cụ thể :việc xây dựng chương trình, cách thức tổ chức giám sát chưa thật sự khoa học, giám sát theo kế hoạch, một số vụ việc tiêu cực của các cơ quan, tổ chức, cá nhân ở địa phương chưa được phát hiện kịp thời, nhất là trong lĩnh vực xây dựng cơ bản, phương thức nội dung chưa được đổi mới, khả năng phát hiện vụ việc trong quá trình giám sát của Hội đồng nhân dân huyện còn hạn chế, bên cạnh đó việc đôn đốc các cơ quan chức năng liên quan trong việc thực hiện các kết luận, các kiến nghị sau giám sát của Hội đồng nhân dân huyện thiếu tính cương quyết, chưa có sự theo đuổi đến cùng, một số cán bộ làm nhiệm vụ giám sát còn yếu về chuyên môn nghiệp vụ, chưa có chế tài rõ ràng dẫn đến sau giám sát còn mờ nhạt, chưa thực sự đại diện cho ý chí và nguyện vòng của nhân dân địa phương. Tất cả những điều này bắt nguồn từ chất lượng hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện. Từ những kết quả thực tiễn và những kiến thức đã học trong thời gian qua tại Học viện Hành chính quốc gia được tổ chức tại Tỉnh Kiên giang, tôi luôn trăn trở và suy nghĩ làm thế nào để nâng cao được hiệu quả hoạt động 4 giám sát của Hội đồng nhân dân huyện đáp ứng yêu cầu xây dựng một nhà nước pháp quyền XHCN trong sạch, vững mạnh. Chính vì vậy, tôi đã chọn đề tài “hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên giang” để nghiên cứu và viết luận văn tốt nghiệp. 2.Tình hình nghiên cứu đề tài Trong những năm gần đây đã có nhiều công trình nghiên cứu về giám sát và hiệu quả giám sát của cơ quan dân cử ở nước ta được đề cập nhiều trong các hội nghị tổng kết công tác Quốc hội, Hội đồng nhân dân . . . như: Nguyễn Bá Vui “Tăng cường tổ chức hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân trong thời kỳ đổi mới”, Trần thị Trà Giang “Nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân cấp Tỉnh” (từ thực tiễn Gia lai). Tô Thanh Tùng “Giám sát của Hội đồng nhân dân xã đối với chính quyền cấp xã” (qua nghiên cứu thực tiễn ở TP Hồ chí Minh) Luận văn thạc sĩ hành chính công, Học viện hành chính quốc gia TP Hồ chí Minh 2014. Nhìn chung, các công trình trên đã đi sâu nghiên cứu về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân các cấp. Tuy nhiên, mỗi công trình nghiên cứu nội dung, lĩnh vực khác nhau, địa phương khác nhau và chưa có đề tài nào nghiên cứu hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang, luận văn đề xuất phương hướng và những giái pháp chủ yếu để hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương ngày càng hoàn thiện hơn. 3.2. Nhiệm vụ Phân tích làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan tới những phạm trù nghiên cứu như: Các khái niệm Hội đồng nhân dân và giám sát của Hội đồng nhân dân, phân tích đặc điểm nội dung, vai trò, đối tượng và các hình thức giám sát của Hội đồng nhân dân huyện; -Khảo sát đánh giá đúng thực trạng hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương nhằm đề ra các giải pháp hoàn thiện hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương. -Đề xuất phương hướng và những giải pháp chủ yếu để hoàn thiện hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương trong giai đoạn tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 5 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương nhiệm kỳ 2011-2016. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: Về không gian: Nghiên cứu hoạt động giám sát của HĐND huyện trên địa bàn huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang Về thời gian: Nhiệm kỳ 2011 - 2016 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phƣơng pháp luận Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác Lê-Nin, tư tưởng Hồ chí Minh, những quan điểm đường lối của Đảng và nhà nước ta về vai trò, vị trí, chức năng giám sát của Hội đồng nhân dân. 5.3. Phương pháp nghiên cứu Luận văn này đã sử dụng các phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh, thống kê, phỏng vấn Chủ tịch Hội đồng nhân dân, tư vấn đối tượng giám sát để làm sáng tỏ những nội dung cần nghiên cứu. Song song đó, luận văn còn sử dụng và kế thừa những thành quả của một số công trình nghiên cứu khoa học, bài viết, bài báo tạp chí và các chỉ tiêu có liên quan khác. 6. Những đóng góp về khoa học và ý nghĩa thực tiễn của luận văn 6.1. Những đóng góp về khoa học -Góp phần làm rõ hơn cở sở khoa học về giám sát Hội đồng nhân dân. -Đánh giá một cách hệ thống, toàn diện thực trạng hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương nhiệm kỳ 2011- 2016. Nêu những kinh nghiệm và nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương. -Những giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo của Hội đồng nhân dân các huyện ở Tỉnh Kiên Giang, làm tài liệu phục vụ giảng dạy, học tập, nghiên cứu khoa học về chương trình giám sát của Hội đồng nhân dân Huyện trong việc nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân Huyện đến năm 2021. 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được chia bố cục thành 3 chương: 6 Chương 1. Cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Chương 2. Thực trạng hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang Chương 3. Phương hướng và giải pháp hoàn thiện hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN HUYỆN 1.1. Những vấn đề cơ bản về Hội đồng nhân dân huyện 1.1.1. Khái niệm Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan Nhà nước cấp trên. Đại biểu Hội đồng nhân dân là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân địa phương, chịu trách nhiệm trước cử tri địa phương và trước Hội đồng nhân dân về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đại biểu của mình. Đại biểu Hội đồng nhân dân bình đẳng trong thảo luận và quyết định các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân. Các đại biểu HĐND được bầu ở một hay nhiều đơn vị bầu cử hợp thành tổ đại biểu HĐND. Số lượng các tổ đại biểu do thường trực HĐND quyết định. Thường trực Hội đồng nhân dân là cơ quan thường trực của Hội đồng nhân dân, thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Luật này và các quy định, khác của pháp luật có liên quan; chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Hội đồng nhân dân. Thành viên của Thường trực Hội đồng nhân dân không thể đồng thời là thành viên của Ủy ban nhân dân cùng cấp. Ban của Hội đồng nhân dân là cơ quan của Hội đồng nhân dân, có nhiệm vụ thẩm tra dự thảo nghị quyết, báo cáo, đề án trước khi trình Hội đồng nhân dân, giám sát, kiến nghị về những vấn đề thuộc lĩnh vực Ban phụ trách; chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Hội đồng nhân dân. 1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ Trên cơ sở vị trí, tính chất của Hội đồng nhân dân huyện được quy định trong Hiến pháp năm 2013, Luật tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015 và các văn bản khác quy định Hội đồng nhân dân có các chức năng như sau: Một là, chức năng Quyết định 7 Chức năng cơ bản nhất của Hội đồng nhân dân là căn cứ vào Hiến pháp, Luật, văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên để ra các quyết định (dưới hình thức ban hành nghị quyết) về những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân . Chẳng hạn như: các vấn đề của địa phương do Luật định, giám sát việc tuân theo Hiến pháp và Pháp luật ở địa phương và việc thực hiện nghị quyết của Hội đồng nhân dân . Nội dung phạm vi điều chỉnh nghị quyết của Hội đồng nhân dân các cấp phụ thuộc vào nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân từng cấp do Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan quy định. Có thể kể một số Nghị quyết của HĐND về các lĩnh vực như: Tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp Luật; xây dựng chính quyền, kinh tế, tài nguyên, môi trường, giáo dục đào tạo, khoa học, công nghệ, văn hóa, thông tin, thể dục, thể thao, y tế, lao động, chính sách xã hội, dân tộc, tôn giáo, quốc phòng, an ninh, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội Dựa vào tính chất pháp lý, nghị quyết của HĐND gồm 2 loại: Nghị quyết quy phạm và nghị quyết cá biệt. Hai là, chức năng giám sát Ngoài chức năng quyết định, HĐND còn thực hiện chức năng giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa phương, việc thực hiện nghị quyết của HĐND mỗi cấp, giám sát hoạt động của thường trực HĐND, UBND, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp, các Ban của HĐND cấp mình, giám sát văn bản quy phạm pháp luật của UBND cùng cấp và văn bản của Hội đồng nhân dân cấp dưới. Hội đồng nhân dân thực hiện quyền giám sát của mình tại kỳ họp, giám sát của thường trực HĐND, giám sát của các Ban của HĐND, giám sát của các Tổ đại biểu HĐND và giám sát của đại biểu HĐND. Nội dung giám sát do HĐND quyết định theo đề nghị của thường trực HĐND trên cơ sở các kiến nghị của Ban của HĐND, Tổ đại biểu HĐND, đại biểu Hội đồng nhân dân , Ủy Ban mặt trận tổ quốc Việt nam cùng cấp và ý kiến, kiến nghị của cử tri địa phương. Hội đồng nhân dân thực hiện quyền giám sát thông qua các hoạt động sau đây: -Xem xét báo cáo công tác của thường trực HĐND, UBND, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp. -Xem xét báo cáo của UBND cùng cấp về tình hình thi hành Hiến pháp, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của HĐND cùng cấp. 8 -Xem xét văn bản của UBND cùng cấp có dấu hiệu trái với Hiến pháp, các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của HĐND cùng cấp. -Xem xét trả lời chất vấn của Chủ tịch UBND, phó chủ tịch UBND, ủy viên UBND, Chánh án Tòa án Nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp. -Xem xét trả lời chất vấn của Chủ tịch UBND, phó chủ tịch UBND, ủy viên UBND, Chánh án Tòa án Nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp -Thành lập đoàn giám sát về một vấn đề nhất định khi xét thấy cần thiết và xem xét kết quả giám sát của Đoàn giám sát. -Kiểm tra tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính trên địa bàn. -Bỏ phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do HĐND bầu. Căn cứ vào kết quả giám sát, HĐND có các quyền sau đây: -Yêu cầu UBND, Chủ tịch UBND cùng cấp ban hành văn bản để thi hành Hiến pháp, pháp luật và Nghị quyết của HĐND. -Bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ văn bản của UBND, Chủ tịch UBND cùng cấp trái với Hiến pháp, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan Nhà nước cấp trên và nghị quyết của HĐND. -Ra Nghị quyết về trả lời chất vấn và trách nhiệm của người trả lời chất vấn và trách nhiệm của người trả lời chất vấn khi xét thấy cần thiết. -Miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch HĐND, phó Chủ tịch HĐND, Trưởng ban, Phó trưởng bản của HĐND, Chủ tịch UBND, Phó chủ tịch UBND và ủy viên UBND. Thường trực HĐND thực hiện chức năng giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật tại địa phương. Để thực hiện chức năng này, thường trực HĐND tiến hành một số hoạt động giám sát sau đây: -Hoạt động của UBND và các cơ quan chuyên môn của UBND, Tòa án Nhân dân, Viện kiểm tra Nhân dân cùng cấp. -Giám sát cơ quan Nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân và công dân trong việc thi hành Hiến pháp, Luật, các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên và các nghị quyết của HĐND cùng cấp. -Giám sát việc thực thi pháp luật về khiếu nại, tố cáo tổ chức Đoàn giám sát hoạt giao cho các Ban của HĐND giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo. 9 -Quyết định việc thành lập đoàn giám sát theo chương trình giám sát của mình hoặc yêu cầu của HĐND, đề nghị của các Ban của HĐND, các đại biểu HĐND. Các Ban của HĐND giúp HĐND giám sát. -Giám sát các hoạt động của Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp. -Giám sát hoạt động của UBND và các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cùng cấp trong lĩnh vực phụ trách. -Giám sát văn bản quy phạm pháp luật thuộc phạm vi phụ trách. -Tổ chức khảo sát tình hình thực hiện các quy định của pháp luật về lĩnh vực phụ trách do HĐND hoặc thường trực HĐND phân công. -Báo cáo kết quả hoạt động giám sát với HĐND, thường trực HĐND. -Ngoài ra, các Ban của HĐND có thể cử thành viên đến cơ quan, tổ chức hữu quan để xem xét, xác minh về vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Ban, tổ chức nghiên cứu, xử lý và xem xét việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân. Tóm lại, chức năng của HĐND thể hiện trên hai hướng. một là, quyết định những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND (dưới hình thức ban hành nghị quyết); hai là, giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa phương, việc thực hiện nghị quyết của HĐND mỗi cấp; giám sát hoạt động của thường trực HĐND, UBND, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân từng cấp, các Ban của HĐND cấp mình, giám sát văn bản quy phạm pháp luật của UBND cùng cấp và văn bản HĐND cấp dưới. 1.1.3. Vị trí, vai trò HĐND và UBND hợp thành chính quyền địa phương. HĐND cùng các cơ quan nhà nước ở địa phương thực hiện chức năng quản lý nhà nước theo lãnh thổ, kết hợp với quản lý theo ngành, lĩnh vực, kết hợp hài hòa giữa lợi ích của nhân dân địa phương với lợi ích chung của cả nước. Trong chính quyền địa phương, HĐND được xác định là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên. Vai trò của HĐND Huyện được thể hiện như sau: Một là, HĐND huyện là cơ quan đại diện cho ý chí của Nhân dân địa phương, do Nhân dân trong Huyện bầu ra, chịu trách nhiệm trước Nhân dân Huyện và HĐND Huyện. Hai là, Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương được thể hiện các mặt sau đây: 10 +Có quyền căn cứ vào Hiến pháp và pháp luật ra Nghị quyết Hội đồng nhân dân quyết định những vấn đề quan trong ở địa phương trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng an ninh. +Căn cứ vào pháp luật , bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm các chức danh của UBND là cơ quan chấp hành của mình, bầu miễn nhiệm, bãi nhiệm Hội thẩm nhân dân của Tòa án nhân dân cùng cấp, có quyền bỏ phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do HĐND bầu ra. +Có quyền giám sát việc tuân theo Hiến pháp, pháp luật ở địa phương, đồng thời chịu sự giám sát, hướng dẩn của HĐND-UBND cấp trên. Như vậy, Hội đồng nhân dân huyện vừa là một tổ chức có tính chất quyền lực, vừa có tính chất đại diện, vừa thực hiện chức năng quản lý Nhà nước, chức năng quản lý xã hội ở địa phương. Trong tính chất và hoạt động của mình phải thể hiện đầy đủ cả hai mặt thì mới thực sự là cơ quan nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. 1.2. Hoạt động giám sát của HĐND huyện 1.2.1 Khái niệm Giám sát vừa là hình thức, chức năng hoạt động thực thi quyền lực, vừa là phương thức bảo đảm cho quyền lực nhà nước thực hiện theo quy định của pháp luật. Trong quản lý nhà nước, giám sát có vai trò đặc biệt quan trọng. có thể khẳng định rằng, ở đâu có quyền lực nhà nước, ở đâu có quản lý thì ở đó có giám sát, giám sát để hạn chế quyền lực, tránh vi phạm của quyền lực giám sát để bảo đảm cho quản lý đúng pháp luật. 1.2.2. Hình thức giám sát của HĐND huyện 1.2.2.1. Giám sát tại kỳ họp Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND thực hiện giám sát thông qua: Xem xét các báo cáo; Chất vấn và xem xét trả lời chất vấn tại kỳ họp Hội đồng nhân dân; Xem xét văn bản quy phạm pháp luật có dấu hiệu trái với Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên, nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp; Giám sát chuyên đề của Hội đồng nhân dân; Hội đồng nhân dân lấy phiếu tín nhiệm. 1.2.2.2. Giám sát ngoài kỳ họp Thành lập đoàn giám sát khi xét thấy cần thiết. Giám sát qua các buổi tiếp xúc cử tri. Việc tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND thể hiện ở hai tương tác quan trọng: thứ nhất, cử tri phản ánh ý kiến, kiến nghị của mình tới đại biểu HĐND, đại biểu HĐND lắng nghe, trả lời những ý kiến, kiến nghị phản ánh của cử tri hoặc tổng hợp, tiếp thu có chọn lọc những ý kiến đó để yêu cầu các cơ quan chức năng giải quyết. Thứ hai, 11 Đại biểu HĐND thông báo đến cử tri tình hình kinh tế - xã hội của địa phương trong kỳ, báo cáo kết quả giải quyết các kiến nghị của cử tri trong lần TXCT trước và báo cáo hoạt động của đại biểu, kết quả kỳ họp HĐND, đồng thời phổ biến các Nghị quyết của HĐND và tuyên truyền, vận động cử tri thực hiện Nghị quyết. Giám sát qua tiếp công dân. Tiếp công dân là việc cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân quy định tại Điều 4 của Luật Tiếp công dân năm 2013 đón tiếp để lắng nghe, tiếp nhận khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân; giải thích, hướng dẫn cho công dân về việc thực hiện khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh theo đúng quy định của pháp luật. Kiến nghị, phản ánh là việc công dân cung cấp thông tin, trình bày ý kiến, nguyện vọng, đề xuất giải pháp với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến việc thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật, công tác quản lý trong các lĩnh vực đời sống xã hội thuộc trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân đó. Giám sát thông qua giải quyết khiếu nại tố cáo của công dân. Như vậy, các hình thức giám sát được luật quy định tương đối chi tiết, cụ thể. Nếu so sánh với Luật tổ chức HĐND và UBND năm 2003, thì Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 bổ sung thêm một số điểm mới: Luật hóa hoạt động giám sát, hoạt động giám sát ngày càng cụ thể chi tiết hơn, chủ thể, hình thức hoạt động giám sát đa dạng hơn; bỏ phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do HĐND bầu. việc quy định theo hướng mở rộng các hình thức giám sát của HĐND là bảo đảm pháp lý quan trọng để HĐND đảm bảo cho việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn đã được pháp luật quy định và thực hiện các nghị quyết của HĐND đạt hiệu quả. 1.2.3. Nội dung giám sát Giám sát trong lĩnh vực quốc phòng an ninh, xây dựng chính quyền; giám sát trên lĩnh vực kinh tế, tài nguyên môi trường. Giám sát trên lĩnh vực giáo dục, sự nghiệp văn hóa, thông tin, thể dục thể thao, y tế, dân số, việc làm, chính sách ưu đãi người có công, chính sách bảo trợ xã hội, xóa đói giảm nghèo, chính sách dân tộc, tôn giáo. Giám sát việc thi hành Hiến pháp, pháp Luật ở địa phương, việc thực hiện nghị quyết của HĐND huyện, giám sát hoạt động của thường 12 trực HĐND, UBND, TAND, VKSND cùng cấp; Ban của HĐND cấp mình, giám sát văn bản quy phạm pháp luật của UBND cùng cấp và các văn bản của HĐND cấp xã. Tuy nhiên, căn cứ điều 54, mục 3, chương III, Luật tổ chức Chính quyền địa năm 2015. Nội dung giám sát của HĐND thành phố thuộc tỉnh, ngoài việc thực hiện các nội dung giám sát chung của HĐND cấp huyện, riêng đối với HĐND thành phố thuộc tỉnh, nội dung giám sát còn bổ sung thêm, gồm: Giám sát việc quy hoạch xây dựng và phát triển đô thị; việc thực hiện các dự án đầu tư công trình đô thị trên địa bàn theo quy định của pháp luật. Giám sát việc thực hiện cơ chế, chính sách thu hút đầu tư phát triển đô thị; chương trình, kế hoạch xây dựng công trình hạ tầng đô thị, giao thông theo quy định của pháp luật. Giám sát việc quản lý dân cư và tổ chức đời sống dân cư, bảo đảm trật tự nơi công cộng, cảnh quan đô thị trên địa bàn. 1.3. Vai trò hoạt động giám sát của HĐND huyện Hoạt động giám sát của HĐND huyện có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính nghiêm minh và thống nhất của pháp chế XHCN trên địa bàn của Huyện và loại trừ những hành vi vi phạm Hiến pháp, pháp luật ở địa phương, vi phạm các quy định của Chính quyền địa phương. Thông qua hoạt động giám sát mà HĐND huyện, một mặt nắm bắt được thực tiễn thực hiện các Nghị quyết phát triển kinh tế- xã hội và các văn bản quy phạm pháp luật do mình ban hành của các cơ quan nhà nước ở địa phương và qua đó cũng thấy được những hạn chế, thiếu xót trong các nghị quyết, văn bản, chính sách do mình ban hành, nắm được tình hình thực tiễn của đời sống kinh tế- xã hội trên địa bàn để đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND huyện. Tiểu kết chƣơng 1 Trong chương 1 trên cơ sở phân tích nội dung và cấu trúc của các thuật ngữ giám sát, kết hợp với sự phân tích những quy định hiện nay của pháp luật về quyền giám sát của HĐND, tác giả đã xác định bản chất và nội dung của quyền giám sát của HĐND một cách cụ thể. Để làm rõ hơn những nội dung và bản chất của quyền giám sát của HĐND tác giả xây dựng các tiêu chí để đánh giá chất lượng hoạt động giám sát của HĐND huyện phù hợp với Hiến pháp và pháp luật của các cơ quan nhà nước. Tác giả cũng đã nêu ra những tác động của hoạt động giám sát 13 làm chuyển biến kinh tế- xã hội ở địa phương, pháp chế, kỳ luật trong việc thực hiện Hiến pháp, nghị quyết của HĐND sau khi có hoạt động giám sát của HĐND huyện. Chƣơng 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁTCỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN HUYỆN KIÊN LƢƠNG, TỈNH KIÊN GIANG 2.1. Khái quát về HĐND huyện Kiên Lƣơng Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương khóa IX, nhiệm kỳ 2011- 2016 gồm đại biểu được bầu là 30 đại biểu. Trong 30 người trúng cử đại biểu HĐND huyện, có cơ cấu như sau: Nữ 10 người, chiếm 34,48%; Dân tộc 03 người; Tôn giáo 01 người; Người ngoài Đảng 01 người; Tái cử 06 người; Trình độ văn hóa: Tốt nghiệp 12/12là 29 chiếm 100%; Trình độ chuyên môn: Sơ cấp 0, trung cấp 0, Đại học 27 người chiếm 93,1%, Sau đại học 02 người chiếm 6,9%; Trình độ lý luận chính trị: Sơ cấp 0, Trung cấp 05 người, chiếm 17,24%, Cao cấp 23 người, chiếm 79,31%. *Về tổ chức Bộ máy: HĐND huyên Kiên Lương gồm Thường trực HĐND; 2 ban của HĐND: Ban Kinh tế- xã hội và Ban Pháp chế; 5 tổ đại biểu. Ngoài ra còn có 2 chuyên viên của văn phòng HĐND- UBND được bố trí làm thư ký. Thường trực Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương : Tại kỳ họp thứ nhất HĐND huyện đã bầu thường trực HĐND gồm 3 thành viên: 01 Chủ tịch; 02 Phó chủ tịch. Trong đó, Chủ tịch HĐND là Phó Bí thư thường trực Huyện ủy kiêm chủ tịch HĐND Huyện, 01 Phó chủ tịch là ủy viên Ban thường vụ Huyện ủy và 01 phó chủ tịch là Ủy viên Ban chấp hành Huyện ủy hoạt động chuyên trách. Các Ban của HĐND huyện có 2 Ban: Ban kinh tế -xã hội có 05 thành viên (trong đó có 04 thành viên hoạt động kiêm nhiệm); Ban pháp chế có 05 thành viên (trong đó có 04 thành viên hoạt động kiêm nhiệm ); Bộ phận văn phòng giúp việc có 02 chuyên viên, đồng thời bố trí làm thư ký; Số lượng đại biểu HĐND huyện nhiệm kỳ này bầu thiếu 01 so với nhiệm kỳ trước, tuy nhiên chất lượng đại biểu của HĐND được nâng lên, yêu cầu tiêu chuẩn cao hơn trước, đa số là Thủ trưởng của các Ban, ngành của Huyện và phải là đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam. Với cơ cấu như trên thì việc hoạt động của thường trực HĐND huyện cũng có những thuận lợi và hạn chế nhất định. Trụ sở và bộ máy giúp việc của HĐND huyện: địa điểm trụ sở của HĐND huyện bố trí cùng với trụ sở của UBND Huyện để thuận tiện 14 trong việc phối hợp công tác. Các điều kiện phục vụ cho công tác hoạt động của Hội đồng nhân dân đều do văn phòng HĐND và UBND đảm nhiệm. ở Huyện có bố trí 02 chuyên viên văn phòng giúp việc thường xuyên cho hoạt động của HĐND huyện đủ năng lực công tác đáp ứng yêu cầu phục vụ cho cơ quan HĐND, đồng thời tại các kỳ họp thì bố trí làm thư ký của kỳ họp HĐND. 2.2. Thực trạng hoạt động giám sát của HĐND huyện Kiên Lƣơng 2.2.1. Hoạt động giám sát tại kỳ họp : Về xem xét, đánh giá báo cáo, dự thảo nghị quyết tại kỳ họp Căn cứ vào quy chế hoạt động trong những năm qua Huyện Kiên Lương rất coi trọng công tác này. Đó là một trong những hình thức hoạt động chủ yếu, quan trọng nhất của HĐND là nơi để đại biểu HĐND thảo luận và quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương nên đã được Huyện ủy quan tâm chỉ đạo, lãnh đạo. Thường trực HĐND huyện, các Ban của HĐND huyện và đại biểu HĐND huyện tập trung tổ chức thực hiện sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Công tác phối kết hợp giữa thường trực HĐND huyện với UBND huyện. Ban thường trực UBMTTQVN Huyện và một số Ban, ngành liên quan để chuẩn bị kỳ họp được chú trọng. Nhìn chung, trong những năm qua hoạt động giám sát của HĐND huyện tại các kỳ họp đã có những chuyển biến tích cực từ khâu chuẩn bị chương trình, nội dung, quy trình, thủ tục tiến hành kỳ họp luôn được đổi mới, vừa đảm bảo nội dung, quy trình, thủ tục tiến hành kỳ họp luôn được đổi mới, vừa đảm bảo nội dung, vừa sinh động, thu hút sự quan tâm của đại biểu và cử tri, phong cách làm việc của tập thể đại biểu HĐND đã thể hiện được tính dân chủ, trí tuệ, đổi mới, đoàn kết . . . từ đó, chất lượng hoạt động tại các kỳ họp ngày càng được nâng cao rõ rệt. Về chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp Chất vấn và trả lời chất vấn chính là hình thức hoạt động giảm sát của đại biểu với các ngành, các cấp có liên quan trong thời gian giữa hai kỳ họp và giám sát trực tiếp tại kỳ họp HĐND. Qua đó đã thúc đẩy nâng cao trách nhiệm của các cơ quan điều hành, tạo được bầu không khí dân chủ, thẳng thắn, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của kỳ họp. Kết thúc phiên chất vấn, chủ tịch HĐND huyện có đánh giá nhận xét khái quát một số nội dung tại phiên họp chất vấn và trả lời chất vấn, các ý kiến trả lời có bám vào trọng tâm của câu hỏi, đồng thời đề nghị UBND huyện chỉ đạo các phòng, Ban chuyên môn thực hiện lời hứa của mình với cử tri, những vấn đề cử tri quan tâm phải được giải quyết sớm, 15 hiệu quả, xác định trách nhiệm của các cấp, các ngành trong giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri và đại biểu HĐND huyện. Về xem xét tính hợp hiến, hợp pháp các văn bản quy phạm pháp luật của UBND cùng cấp, nghị quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp Theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015. Hội đồng nhân dân ban hành văn bản quy phạm pháp luật với hình thức Nghị quyết, Ủy ban nhân dân ban hành văn bản quy phạm pháp luật dưới hình thức Quyết định. Với vị trí vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, HĐND huyện có quyền xem xét đánh giá về tính hợp Hiến, hợp pháp các văn bản quy phạm pháp luật của UBND huyện và các nghị quyết của HĐND huyện. Thực tiễn ở Huyện Kiên Lương, HĐND huyện khi xem xét văn bản quy phạm pháp luật do UBND huyện và HĐND huyện ban hành thường tập trung phân tích tính hợp Hiến, hợp pháp về thủ tục xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật của những cơ quan nói trên và hình thức pháp lý của các văn bản. Theo báo cáo thống kê của phòng Tư pháp Huyện Kiên Lương. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay số lượng ban hành văn bản QPPL của HĐND huyện là : 71 văn bản; quyết định quy phạm pháp luật của UBND huyện là 56 văn bản; Chỉ thị QPPL của UBND huyện là 27 văn bản. trong đó Nghị quyết của HĐND huyện có hiệu lực 9 văn bản, QPPL của UBND huyện còn hiệu lực 22. Chỉ thị QPPL của UBND huyện còn hiệu lực 01 văn bản. song song kiểm tra văn bản theo thẩm quyền đối với văn bản của xã, thị trấn là : Nghị quyết QPPL : 39 văn bản; Quyết định QWPPL : 235 văn bản; chỉ thị QPPL và 03; nghị quyết cá biệt 209 văn bản. quyết định cá biệt 3.949 văn bản. văn bản thông thường: 4.095 văn bản. như vậy, có thể thấy lượng văn bản được HĐND, UBND huyện ban hành cũng tương đối nhiều, có hiệu lực với tất cả các ngành nghề, lĩnh vực khác nhau, một số văn bản đôi khi không còn phù hợp với thực tế cần sửa đổi, bổ sung nhằm phù hợp với quy định của Hiến pháp, pháp luật và văn bản của các cơ quan cấp trên [33,tr4]. Về giám sát chuyên đề Giám sát chuyên đề gần như bao hàm các hình thức giám sát khác; nội dung giám sát chuyên đề được lựa chọn là những nội dung quan trọng có tác động mạnh đến đời sống người dân và trong phát triển kinh tế - xã hội; đối tượng chịu sự giám sát và địa bàn giám sát rộng; thời gian triển khai giám sát dài nên có điều kiện xem xét, nghiên cứu kỹ những vấn đề liên quan đến nội dung giám sát; kết quả giám sát được 16 báo cáo cho đại biểu HĐND và những kiến nghị sau giám sát có tính pháp lý cao. Về lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do HĐND bầu Một trong những điểm mới là nội dung quan trọng liên quan đến chức năng giám sát của HĐND là Luật tổ chức HĐND và UBND ban hành năm 2003 và Luật tổ chức chính quyền địa phương ban hành năm 2015 quy định về việc HĐND bỏ phiếu tín nhiệm với các chức danh do HĐND bầu. đây là hình thức giám sát rất quan trọng của các cơ quan đại diện quyền lực nhà nước ở địa phương đối với các chức danh do HĐND bầu và những người bị đưa ra bỏ phiếu tín nhiệm cũng chính là những đối tượng thuộc quyền giám sát trực tiếp của HĐND. 2.2.2. Hoạt động giám sát ngoài kỳ họp Về thành lập đoàn giám sát theo chuyên đề Một trong những hình thức giám sát đặc biệt quan trọng của HĐND, là việc thành lập đoàn giám sát theo chuyên đề, đây là hình thức giám sát gắn liền với mọi mặt đời sống nhà nước, xã hội ở địa phương. Qua hình thức này được giúp cho HĐND nắm được thực trạng thực hiện các nghị quyết của HĐND và việc thực hiện Hiến pháp, pháp luật. HĐND huyện khóa X từ 2011-2016, đã tổ chức 52 đoàn giám sát, khảo sát trong đó có 2 ban giám sát 28 cuộc, thường trực HĐND giám sát được 24 cuộc. qua đó đã có 127 kiến nghị, tỷ lệ các kiến nghị được các cơ quan tiếp thu giải quyết hơn 85%. Qua kết quả giám sát cho thấy, công tác xây dựng cơ bản đạt kết quả khả quan, chủ đầu tư thường xuyên kiểm tra, giám sát về chất lượng công trình cũng như việc thi công đúng bản vẽ kỹ thuật nhằm bảo đảm công trình khi hoàn thành có chất lượng tốt, giá trị sử dụng bền lâu. Về hoạt động phối hợp giám sát Thường trực HĐND, các Ban HĐND huyện tích cực phối hợp tham gia cùng thường trực HĐND tỉnh giám sát việc trả lời các ý kiến, kiến nghị của cử tri và giám sát một số lĩnh vực bức xúc đang được đa số cử tri quan tâm. Bên cạnh đó việc tiếp công dân và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, thường trực HĐND huyện xây dựng lịch trực tiếp công dân, phân công đồng chí Phó chủ tịch HĐND trực tiếp tại phòng tiếp dân, đồng thời hàng tháng có phân công đại biểu tham gia tiếp công dân định kỳ. Kết quả tiếp được 67 lượt công dân, có 58 đơn nội dung khiếu kiện của công dân tập trung vào tranh chấp đất đai, bồi hoàn giải phóng mặt bằng chưa thỏa đáng, các chế độ cho người có công với cách mạng, . . . . .nhìn chung những vấn đề mà công dân đặt ra đã 17 được Chủ tịch UBND huyện chỉ đạo các cơ quan có thẩm quyền xác minh giải quyết. Về tiếp xúc cử tri Trong nhiệm kỳ 2011-2016, HĐND huyện đã tổ chức được 357 cuộc tiếp xúc cử tri, có 26.918 lượt cử tri, với 1.389 ý kiến, những ý kiến của cử tri đóng góp rất quan trọng vào hoạt động của HĐND nói chung, hoạt động giám sát của HĐND nói riêng, chất lượng hiệu quả, hiệu lực của cơ quan hành chính cũng được từng bước nâng lên để phục vụ dân sinh. 2.3. Đánh giá chung về hoạt động giám sát của HĐND huyện Kiên Lƣơng, tỉnh Kiên Giang 2.3.1. Những mặt đạt đƣợc Hàng năm, thường trực HĐND huyện đều báo cáo đánh giá kết quả thực hiện chương trình giám sát của HĐND huyện năm trước và xây dựng chương trình giám sát của HĐND huyện năm sau để đại biểu HĐND huyện, thường trực HĐND huyện phối hợp với các Ban của HĐND huyện đôn đốc, kiểm tra và tổ chức giám sát tại một số cơ quan, đơn vị, địa phương. Nhìn chung, các nghị quyết của HĐND huyện đều được UBND huyện triển khai thực hiện nghiêm túc. Qua giám sát, thường trực HĐND huyện kiến nghị các cơ quan nhà nước chấn chỉnh kịp thời những thiếu sót, vi phạm trong quá trình triển khai thực hiện nghị quyết HĐND, thực hiện Hiếp pháp, pháp luật. Công tác giám sát của HĐND được thực hiện thông qua: xem xét và đánh giá báo cáo công tác của thường trực HĐND, UBND, TAND, VKSND cùng cấp xem xét việc trả lời chất vấn của Chủ tịch HĐND, Chủ tịch UBND, các thành viên khác của UBND. Thủ trưởng các cơ quan chuyển môn thuộc UBND, Viện trưởng VKSND, Chánh án TAND cùng cấp, xem xét văn bản quy phạm pháp luật của UBND cùng cấp, nghị quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp khi phát hiện có dấu hiệu trái với Hiến pháp, pháp luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy Ban thường vụ quốc hội, văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp khi phát hiện có dấu hiệu trái với Hiến pháp, Luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy Ban thường vụ Quốc hội, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của HĐND cùng cấp; thành lập đoàn giám sát, bỏ phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do HĐND bầu. Vì vậy, việc đánh giá hoạt động giám sát của HĐND huyện cũng được xem xét thông qua những hình thức hoạt động. 18 Như vậy đã nêu ở phần trên, hoạt động giám sát của HĐND huyện được thực hiện bằng hai hình thức: giám sát tại kỳ họp HĐND huyện và giám sát giữa hai kỳ họp của thường trực HĐND, các ban của HĐND và đại biểu HĐND. Trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn hoạt động giám sát của HĐND huyện Kiên Lương trong thời gian qua (từ năm 2011-2016) đã đạt được kết quả như sau: Trong những năm qua tình hình kinh tế- xã hội, an ninh quốc phong, trật tự an toàn xã hội của Huyện Kiên Lương đã có những chuyển biến tích cực, đời sống nhân dân ngày càng được nâng lên đáng kể, kết quả hơn 4 năm qua tốc độ phát triển kinh tế chung trong Huyện tiếp tục được tăng trưởng khá, tỷ lệ tăng trưởng bình quân năm 2011 là 14% . Cơ cấu chuyển dịch đúng hướng. chính sách phát triển các thành phần kinh tế được chú trọng, hoạt động tài chính có nhiều tiến bộ, từng bước đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế- xã hội. thu ngân sách năm 2014 đạt 118% so với nghị quyết, các hộ nghèo hằng năm đều giảm mạnh, năm 2014 theo tiêu chí mới giảm 320 hộ, hộ nghèo chiếm 3,5% trung bình giảm tỷ lệ hộ nghèo hàng năm 0,5%. Bên cạnh đó các lĩnh vực như y tế, giáo dục chất lượng cũng được nâng lên. Tốt nghiệp các cấp 99% toàn Huyện. Hàng năm HĐND huyện đã xây dựng chương trình hoạch giám sát rất cụ thể và được thông qua bằng nghị quyết. Việc xây dựng chương trình giám sát đã được các đại biểu HĐND huyện căn cứ vào yêu cầu thực tiễn xã hội và tổ chức thực hiện một cách nghiêm túc. Nhìn chung hoạt động giám sát của HĐND huyện, thời gian qua đạt nhiều kết quả đáng kể, góp phần vào sự phát triển kinh tế- xã hội địa phương. Các đại biểu HĐND huyện thật sự đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, có tinh thần trách nhiệm nhất là trong hoạt động giám sát (nhất là hoạt động chất vấn). Nội dung giám sát của thường trực HĐND, các Ban của HĐND huyện trong thời gian qua đã phù hợp thực tế. trong quá trình giám sát tại địa phương các hình thức giám sát được thực hiện nghiêm túc và đầy đủ như: giám sát trực tiếp, giám sát qua chất vấn và xem xét các báo cáo tại kỳ họp; giám sát giữa hai kỳ họp của thường trực, các Ban và đại biểu HĐND, giám sát qua tiếp xúc cử tri, tiếp công dân được HĐND huyện Kiên Lương thực hiện một cách đều khắp, không ngừng coi nhẹ bất kỳ hình thức nào. Đối với hoạt động giám sát của HĐND thông qua hình thức chất vấn được đánh giá là ngày càng có hiệu quả cao, thể hiện tính dân chủ và khách quan trong hoạt động giám sát. Trong các đợt giám sát của HĐND, sau khi có kết quả giám sát nếu phát hiện một số sai trái, vi 19 phạm, tổ chức, cá nhân trên địa bàn Huyện. Đoàn sẽ đưa ra những ý kiến, kiến nghị, đề xuất và được các cơ quan, tổ chức, cá nhân chấn chỉnh và khắc phục kịp thời. Trong việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan, tổ chức, cá nhân được phát huy. Nhằm nâng cao quyền làm chủ của nhân dân, do đó không có hiện tượng dẫn đến hình thành điểm nóng, ngăn chặn, hạn chế những hành vi tiêu cực trong hoạt động của Bộ máy chính quyền góp phần đảm bảo an sinh, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Tổ chức các cuộc giám sát tại cơ sở là điều kiện để kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện Nghị quyết HĐND huyện, các văn bản pháp luật cấp trên, hoàn thành nhiệm vụ mục tiêu, kinh tế xã hội đề ra. Đồng thời qua giám sát, HĐND huyện đã phát hiện được sự không phù hợp, thiếu thực tế của mốt số nghị quyết do Hội đồng nhân dân ban hành để kịp thời sửa đổi, bổ sung. Việc kiểm tra, giám sát định kỳ, đột xuất của HĐND huyện là một trong những biện pháp buộc từng đại biểu HĐND, từng thành viên của UBND, cán bộ trong hệ thống chính trị ở cơ sở nâng cao nhận thức, trách nhiệm của mình trước nhân dân, thúc đẩy cải cách hành chính, cải tiến lề lối làm việc, góp phần xây dựng chính quyền nói riêng và hệ thống chính trị nói chung ngày càng trong sạch vững mạnh. Như vậy, thông qua một số kết quả đạt được đã thể hiện được hoạt động giám sát của HĐND huyện Kiên Lương trong thời gian qua có nhiều tiến bộ, đã phát huy được vai trò hoạt động của HĐND, cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương. 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế Từ sự phân tích trên hoạt động giám sát của HĐND huyện còn những hạn chế do các nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan như sau: Do Luật Tổ chức Chính quyền địa phương 2015 chưa có các văn bản hướng dẫn chi tiết thực hiện, nên chưa có sự nhận thức rõ ràng, đồng bộ về phân cấp, phân quyền, ủy quyền và quy định cụ thể về các vấn đề quan trọng của địa phương do HĐND xem xét, quyết định. Việc chọn đại biểu của HĐND huyện còn theo cơ cấu nên trình độ, năng lực lý luận, chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng không đồng đều, nhận thức trên các lĩnh vực của đời sống xã hội còn nhiều hạn chế, nhất là việc xem xét, quyết định những vấn đề quan trọng tại kỳ họp. 20 Cơ quan thường trực của HĐND huyện chưa đủ lực do thiếu đại biểu chuyên trách. Huyện chỉ có 4 đại biểu chuyên trách, còn lại là đại biểu hoạt động kiêm nhiệm, trong đó phần lớn công tác tại các cơ quan chuyên môn của UBND huyện và bị chi phối công tác chuyên môn của ngành nên chưa dành nhiều thời gian tham gia đầy đủ hoạt động của HĐND huyện và thực hiện nhiệm vụ đại biểu. Cơ sở cho hoạt động giám sát của HĐND nói chung, hoạt động giám sát của HĐND huyện nói riêng được quy định trong nhiều văn bản pháp luật khác nhau. Chưa có nguồn lực đầy đủ phục vụ cho hoạt động của HĐND (nhân lực của Bộ máy giúp việc, trang thiết bị kỹ thuật, kinh phí). Tiểu kết chƣơng 2 Mỗi nội dung được nêu ở trên là căn cứ đánh giá hiệu quả giám sát của HĐND huyện ở một phương diện khác nhau, nhưng tất cả đều cho thấy rằng hoạt động giám sát của HĐND huyện trong thời gian vừa qua đã có nhiều chuyển biến mạnh mẽ. Các nội dung giám sát tại kỳ họp được thực hiện đầy đủ, đại biểu HĐND giám sát việc xem xét, đánh giá báo cáo, dự thảo nghị quyết tại kỳ họp, nghe báo cáo về tổng hợp ý kiến nghị của cử tri và tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo của cử tri tại kỳ họp, xem xét việc chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp, xem xét tính hợp hiến, hợp pháp các văn bản quy phạm pháp luật của UBND cùng cấp, nghị quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp, lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do HĐND huyện bầu. Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN HUYỆN KIÊN LƢƠNG, TỈNH KIÊN GIANG 3.1.Phƣơng hƣớng Đây là vấn đề có tính quyết định đến việc phát huy hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân nói chung và hoạt động giám sát nói riêng. Đổi mới và tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động giám sát của HĐND. Trước hết, là Đảng cần phải chăm lo kiện toàn tổ chức Bộ máy của HĐND, tổ chức Đảng trong HĐND và bố trí cán bộ (nhất là cán bộ chủ chốt) làm công tác HĐND. Vấn đề này phải được giải quyết một cách toàn diện. -Chăm lo kiện toàn tổ chức Bộ máy và bố trí cán bộ làm công tác HĐND. 21 -Đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND đảm bảo tính toàn diện và đạt hiệu quả thiết thực, phải được quán triệt theo hướng nâng cao vị trí, vai trò của HĐND. Nghiên cứu, cải tiến đổi mới hoạt động của Hội đồng nhân dân huyện nhất là hoạt động giám sát tại kỳ họp. Tổ chức các lớp bồi dường lý luận nghiệp vụ, kỹ năng hoạt động công tác Hội đồng nhân dân cho đại biểu Hội đồng nhân dân huyện, nhất là trong công tác thẩm tra, giám sát, chất vấn tại kỳ họp. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn Ủy Ban nhân dân Huyện thực hiện tốt nghị quyết Hội đồng nhân dân huyện. 3.2. Những giải pháp hoàn thiện hoạt động giám sát của HĐND huyện Kiên Lƣơng. 3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện cơ cấu tổ chức, hoạt động của thường trực Hội đồng nhân dân huyện, hai Ban của Hội đồng nhân dân huyện. 3.2.2. Tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý cho hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện. 3.2.3. Đổi mới phương thức giám sát, nội dung giám sát của HĐND huyện tại kỳ họp và giữa hai kỳ họp của thường trực HĐND huyện, các Ban của HĐND huyện và đại biểu HĐND huyện. *-Đổi mới giám sát tại kỳ họp: Về xem xét các báo cáo tại kỳ họp: Về chất vấn của đại biểu HĐND huyện. Về hoạt động giám sát trong việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri và đơn thư khiếu nại của công dân. * Đổi mới giám sát ngoài kỳ họp: 3.2.4. Nâng cao trình độ của Cơ quan giúp việc, trang bị cơ sở vật chất đảm bảo cho hoạt động của HĐND. 3.2.5. Tăng cường mối quan hệ của HĐND huyện với các tổ chức khác trong hệ thống chính trị ở huyện. Tiểu kết Chƣơng 3 Căn cứ nhiệm vụ, quyền hạn theo luật định, Thường trực HĐND và các Ban HĐND phải chủ động, sáng tạo và trách nhiệm trong hoạt động giám sát; phát huy trách nhiệm của thành viên Ban trong hoạt động giám sát (nghiên cứu tài liệu, khảo sát thực tế, đóng góp ý kiến). Thường xuyên chọn vấn đề và nội dung để tổ chức giám sát qua cuộc họp, hội nghị chuyên đề. Qua đó, chất vấn, giải trình tìm ra biện pháp, giải pháp để giải quyết rốt ráo những vấn đề bức xúc, thời sự được đa số cử tri và Nhân dân quan tâm. Tăng cường số đại biểu hoạt động chuyên trách cho phù hợp. Nâng cao năng lực dự báo tình hình, sâu sát cơ sở, thực tiễn, lắng nghe tâm tư nguyện vọng, ý kiến của cử tri để thu thập thông tin, xử 22 lý thông tin và quyết định các vấn đề cần thiết giám sát. Giám sát nhằm bảo đảm pháp luật và nghị quyết của HĐND được thực hiện nghiêm chỉnh, phải đảm bảo tính sẵn sàng hợp tác giữa cơ quan dân cử với cơ quan, đơn vị thực thi pháp luật, cần phối hợp để nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động của chính quyền. Do đó, phải đổi mới theo hướng thực chất và hiệu quả: từ việc xem xét báo cáo của các cơ quan, đơn vị; đến tổ chức Đoàn giám sát, khảo sát gọn, chất lượng, tránh cồng kềnh, rườm rà, gây khó khăn cho đơn vị; đổi mới việc lập chương trình, kế hoạch, thời gian, các điều kiện khác phục vụ hoạt động giám sát cho linh hoạt, hiệu quả. Có cơ chế mời các nhà chuyên môn am hiểu sâu, rộng lĩnh vực giám sát tham gia cùng các Đoàn giám sát của HĐND để nâng cao chất lượng phát hiện các vấn đề trong giám sát. Bộ máy tham mưu, giúp việc của HĐND cấp huyện cần được kiện toàn theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả; phân công, phân nhiệm cụ thể, rõ ràng; có sự liên thông, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, bảo đảm không chồng chéo và phân tán nguồn lực; nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động tham mưu, phục vụ. Bố trí hợp lý các điều kiện vật chất cần thiết phục vụ cho hoạt động giám sát. KẾT LUẬN Để nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân huyện Kiên Lương ngày một tốt hợp thì nhất thiết phải có sự thay đổi về cách nhìn nhận về Hội đồng nhân dân cũng như công tác giám sát của Hội đồng nhân dân, trong điều kiện hiện nay nhất là trong công cuộc đổi mới đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế thì vấn đề nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát của HĐND huyện là rất cần thiết, nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần xây dựng nhà nước trong sạch vững mạnh. Hội đồng nhân dân với tư cách là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân. Với chức năng, quyền hạn của mình có nhiệm vụ cụ thể hóa đường lối, chỉ thị, nghị quyết của HĐND, đề ra các quy định, chính sách của địa phương trên các lĩnh vực kinh tế- xã hội, quốc phòng an ninh, bảo đảm đường lối lãnh đao của Đảng, pháp luật của nhà nước. Đồng thời, khơi dậy và phát huy tốt mọi tiềm năng, thế mạnh của địa phương để phát triển bền vững. Vận động cử tri và nhân dân ra sức thi đua lao động 23 sản xuất nhằm thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế- xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh mà nghị quyết của cấp ủy Đảng đề ra. Từ cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của HĐND huyện được Hiến pháp và pháp luật Việt nam quy định cho thấy, trong quá trình vận hành bộ máy nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân thì hoạt động giám sát của HĐND huyện là công cụ hữu hiệu để chống sự lạm quyền, các hành vi vi phạm pháp luật, nghị quyết HĐND của các cơ quan nhà nước ở địa phương, bảo vệ quyền và lợi ích của nhân dân. Qua hoạt động giám sát để xem xét, kiểm tra tính đúng đắn trong việc thực thi Hiến pháp, pháp luật và các văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan nhà nước, các tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát của HĐND huyện. Trên cơ sở đó, đánh giá được năng lực hoạt động của các cơ quan nhà nước, các tổ chức, cá nhân được pháp luật trao cho thẩm quyền định giá được tính đúng đắn của các nghị quyết HĐND huyện bằng thực tiễn để sửa đổi, bổ sung quy định chưa phù hợp. Chất lượng hoạt động giám sát của HĐND huyện trên thực tế phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có trình độ của đại biểu HĐND huyện, năng lực, kinh nghiệm, tinh thần trách nhiệm của thường trực HĐND huyện, các Ban của HĐND huyện là yếu tố quyết định. Đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng trong công tác tổ chức cán bộ, quyết định tổ chức các Ban của HĐND huyện theo luật định và phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, góp phần hoàn thiện tổ chức của HĐND huyện, không ngừng nâng cao trình độ, năng lực hoạt động của đại biểu HĐND huyện cùng là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao chất lương hoạt động của HĐND huyện nói chunng hoạt động giám sát HĐND huyện Kiên Lương nói riêng. Đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của HĐND huyện theo yêu cầu xây dựng nhà nước Pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt nam hiện nay là vấn đề cấp thiết và có ý nghĩa quan trọng, quy trình đổi mới cần phải thực hiện các giải pháp một cách đồng vộ, toàn diện. Thực tiễn hoạt động giám sát của HĐND huyện Kiên Lương trong những năm qua cho thấy có nhiều bước tiến rõ nét về nội dung, phương thức giám sát, tổ chức thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, bám sát yêu cầu, kiến nghị của cử tri, nhân dân và đại biểu HĐND quan tâm xã hội bức xúc. Do đó, hiệu lực và hiệu qủa hoạt động giám sát được nâng lên. Hoạt động giám sát của HĐND huyện đã từng bước mở rộng dân chủ, công khai, minh bạch, bước đầu đã chú ý tới các Cơ quan, tổ chức Chính trị- Xã hội, các phương tiện thông tin đại chúng ở địa phương tham gia, phối hợp giám sát, đã cụ thể hóa một số công việc cụ thể về sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng đối với hoạt động của HĐND huyện. Song cũng còn có 24 vấn đề hạn chế về nhận thức, về tổ chức thực hiện, về cụ thể hóa quy định của pháp luật, về điều kiện đảm bảo, làm ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND huyện, cần phải có giải pháp tiếp tục khắc phục trong thời gian tới. Từ nghiên cứu và phát hiện những hạn chế về hoạt động giám sát của HĐND huyện Kiên Lương đã xác lập rõ căn cứ lý luận và thực tiễn cho việc đề xuất giải pháp khắc phục hạn chế. Theo quy luật phát triển, việc tổ chức thực hiện các giải pháp trên không có nghĩa là suôn sẽ mà nó sẽ phát sinh vấn đề mới, đòi hỏi cơ quan, cá nhân thực thi chức năng, nhiệm vụ phải giữ vững định hướng, yêu cầu cơ bản nắm vững nguyên tắc và thực thi đồng vộ những giải pháp chủ yếu đã nêu trong luận văn để nâng cao chất lượng giám sát của HĐND huyện. Được các cơ quan có thẩm quyền xem xét vận động vào thực hiện, tin chắc ràng, các giải pháp sẽ khắc phục được hạn chế trong hoạt động giám sát của HĐND huyện, góp phần nâng cho xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt nam của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. -------------------------------