Tóm tắt luận văn Lý luận và thực tiễn việc công nhận các bản án và quyết định dân sự của tòa án nước ngoài tại tòa án nhân dân thành phố Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT NGÔ XUÂN HUY Lý luËn vµ thùc tiÔn viÖc C¤NG NHËN C¸C B¶N ¸N Vµ QUYÕT §ÞNH D¢N Sù CñA TßA ¸N N¦íC NGOµI T¹I TßA ¸N NH¢N D¢N THµNH PHè Hµ NéI Chuyên ngành: Luật Quốc tế Mã số: 60 38 01 08 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN LAN NGUYÊN HÀ NỘI – 2014 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, những số liệu nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả Ngô Xuân Huy MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các từ viết tắt MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 7 Chương 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG NHẬN VÀ THI HÀNH BẢN ÁN, QUYẾT ĐỊNH DÂN SỰ CỦA TÒA ÁN NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM .......................................................................... 15 1.1. Khái quát lý luận về công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài .......................................................... 15 1.1.1. Khái niệm bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài .................... 15 1.1.2. Khái niệm công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài ........................................ Error! Bookmark not defined. 1.2. Đặc điểm của pháp luật công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài .......... Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Khái quát pháp luật quốc tế về công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài .... Error! Bookmark not defined. 1.2.2. Ý nghĩa của việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài ............................. Error! Bookmark not defined. Chương 2: PHÁP LUẬT VÀ THI HÀNH PHÁP LUẬT VỀ CÔNG NHẬN VÀ CHO THI HÀNH TẠI VIỆT NAM BẢN ÁN, QUYẾT ĐỊNH DÂN SỰ CỦA TÒA ÁN NƯỚC NGOÀIError! Bookmark not defined. 2.1. Khái quát lịch sử pháp luật tố tụng dân sự Việt Nam về công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoàiError! Bookmark not defined. 2.1.1. Giai đoạn trước khi có Bộ luật tố tụng dân sựError! Bookmark not defined. 2.1.2. Giai đoạn sau khi có Bộ Luật tố tụng dân sựError! Bookmark not defined. 2.2. Nguyên tắc công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài Error! Bookmark not defined. 2.2.1. Tòa án Việt Nam xem xét công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài mà Việt Nam và các nước đó đã ký kết hoặc gia nhập điều ước quốc tế về vấn đề nàyError! Bookmark not defined. 2.2.2. Bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài được pháp luật Việt Nam quy định công nhận và cho thi hành ... Error! Bookmark not defined. 2.2.3. Bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài cũng có thể được tòa án Việt Nam xem xét công nhận và cho thi hành tại Việt Nam trên cơ sở có đi có lại mà không đòi hỏi Việt Nam và nước đó phải ký kết hoặc gia nhập điều ước quốc tế về vấn đề đó ......... Error! Bookmark not defined. 2.2.4. Bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài không có yêu cầu thi hành tại Việt Nam và không có đơn yêu cầu thi hành tại Việt Nam không công nhận thì đương nhiên được công nhận tại Việt Nam theo điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc gia nhập .... Error! Bookmark not defined. 2.2.5. Tòa án Việt Nam chỉ xem xét việc không công nhận bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài không có yêu cầu tại Việt Nam khi có đơn yêu cầu không công nhận .......... Error! Bookmark not defined. 2.2.6. Bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài sẽ không được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam nếu việc công nhận và cho thi hành đó trái với nguyên tắc cơ bản của pháp luật VIệt Nam và trật tự công cộng .......................................... Error! Bookmark not defined. 2.2.7. Nguyên tắc quyền miễn trừ quốc gia .......... Error! Bookmark not defined. 2.2.8. Thẩm quyền của tòa án Việt Nam ............... Error! Bookmark not defined. 2.2.9. Các điều ước quốc tế ................................... Error! Bookmark not defined. 2.3. Thẩm quyền của Tòa án Việt Nam .......... Error! Bookmark not defined. 2.4. Quyền yêu cầu công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài .................. Error! Bookmark not defined. 2.5. Thủ tục công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài .............................. Error! Bookmark not defined. 2.5.1. Bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài được xem xét công nhận và cho thi hành ........................... Error! Bookmark not defined. 2.5.2. Đơn yêu cầu và hồ sơ kèm theo đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoàiError! Bookmark not defined. 2.5.3. Thủ tục công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết dân sự của Tòa án nước ngoài ............................ Error! Bookmark not defined. 2.6. Thủ tục công nhân và cho thi hành bản án quyết định trọng tài của TANN tại Việt Nam ............................ Error! Bookmark not defined. 2.6.1. Nộp đơn yêu cầu .......................................... Error! Bookmark not defined. 2.6.2. Thụ lý đơn yêu cầu ...................................... Error! Bookmark not defined. 2.6.3. Chuẩn bị xét đơn yêu cầu ............................ Error! Bookmark not defined. 2.6.4. Phiên họp xét đơn yêu cầu .......................... Error! Bookmark not defined. 2.7. Thủ tục xét đơn yêu cầu không công nhận và thi hành tại Việt Nam các bản án, quyết định dân sự của TANN không có yêu cầu thi hành tại Việt Nam ...................................... Error! Bookmark not defined. 2.7.1. Nộp đơn yêu cầu không công nhận ............. Error! Bookmark not defined. 2.7.2. Thụ lý đơn yêu cầu không công nhận. Sau khi nhận được đơn yêu cầu và các giấy tờ tài liệu kèm theo, Bộ tư pháp sẽ kiểm tra tính hợp pháp của các giấy tờ, lập hồ sơ và gửi đến TAND cấp tỉnh có thẩm quyền. Khi nhận được hồ sơ, Tòa án sẽ tiến hành kiểm tra xem xét vào sổ thụ lý. ............................................... Error! Bookmark not defined. 2.7.3. Xét đơn yêu cầu không công nhận. Thủ tục này được tiến hành qua hai bước ....................................................... Error! Bookmark not defined. 2.7.4. Lệ phí ........................................................... Error! Bookmark not defined. 2.8. Thủ tục kháng cáo kháng nghị như quy định của việc công nhận và cho thi hành bản án quyết định dân sự theo quy định của phápError! Bookmark not defined. Chương 3: THỰC TRẠNG VỀ VẤN ĐỀ CÔNG NHẬN VÀ CHO THI HÀNH BẢN ÁN, QUYẾT ĐỊNH CỦA TÒA ÁN NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM CŨNG NHƯ TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HÀ NỘI VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤTError! Bookmark not defined. 3.1. Thực trạng .................................................. Error! Bookmark not defined. 3.1.1. Tình hình công nhận và thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài tại Việt Nam trong xu hướng phát triển sắp tớiError! Bookmark not defined. 3.1.2. Những thuận lợi và khó khăn khi công nhận và thi hành bản án, quyết định Tòa án nước ngoài của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội.Error! Bookmark not defined. 3.2. Một số kiến nghị hoàn thiện hệ thống pháp luật về công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài .................................................. Error! Bookmark not defined. 3.2.1. Sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật trong nước về công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, quyết định của Trọng tài nước ngoàiError! Bookmark not defined. 3.2.2. Sửa đổi, bổ sung, ký kết các điều ước quốc tế mới, đồng thời tiếp tục việc “nội luật hóa” các điều ước quốc tế về công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, quyết định của Trọng tài nước ngoài ........... Error! Bookmark not defined. 3.2.3. Sửa đổi, bổ sung các điều ước quốc tế hiện hành về công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, quyết định của Trọng tài nước ngoài.Error! Bookmark not defined. 3.3. Tiếp tục việc “Nội luật hóa” các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên về công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, quyết định của Trọng tài nước ngoàiError! Bookmark not defined. 3.4. Đề cao trách nhiệm của cơ quan Nhà nước trong việc triển khai các giải pháp xây dựng và áp dụng pháp luật về công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, quyết định của Trọng tài nước ngoàiError! Bookmark not defined. KẾT LUẬN .............................................................. Error! Bookmark not defined. TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................... Error! Bookmark not defined. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BLTTDS: Bộ luật tố tụng dân sự TAND: Tòa án nhân dân TTTP: Tương trợ tư pháp TANN: Tòa án nước ngoài MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong thêi ®¹i ngµy nay, hîp t¸c quèc tÕ lµ yªu cÇu kh¸ch quan cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi quèc gia trong céng ®ång quèc tÕ. Qu¸ tr×nh hîp t¸c ph¸t sinh nhiÒu mèi quan hÖ kh¸c nhau kh«ng chØ cã c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia nµy víi c¸c quèc gia kh¸c mµ cßn cã mèi quan hÖ gi÷a c«ng d©n, ph¸p nh©n cña n-íc nµy lµ vÊn ®Ò quan träng ®-îc nhiÒu n-íc quan t©m. N-íc ta ®ang tham gia vµo qu¸ tr×nh giao l-u vµ hîp t¸c quèc tÕ điÒu ®ã sÏ n¶y sinh ngµy cµng nhiÒu c¸c mèi quan hÖ cã yÕu tè n-íc ngoµi thuéc c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, d©n sù, lao ®éng, h«n nh©n gia ®×nh vµ h×nh sù ®ßi hái ph¶i ®-îc ®iÒu chØnh b»ng ph¸p luËt vµ c¸c hiÖp ®Þnh t-¬ng trî t- ph¸p gi÷a c¸c n-íc víi nhau. Mét trong c¸c lÜnh vùc ®ã lµ viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh t¹i ViÖt Nam b¶n ¸n, quyÕt dÞnh d©n sù cña tßa ¸n n-íc ngoµi, quyÕt cña träng tµi n-íc ngoµi. Song song tån t¹i bªn c¹nh hÖ thèng ph¸p luËt cña tõng quèc gia, LuËt quèc tÕ cã nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n nh-: Duy tr× hßa b×nh vµ an ninh quèc tÕ, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn tiÕn bé cña c¸c quan hÖ x· héi trªn quy m« khu vùc vµ toµn cÇu, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn hîp t¸c trªn tÊt c¶ c¸c mÆt cña ®êi sèng quèc tÕ. Trong thêi gian qua, cïng víi viÖc më réng quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ, c«ng cuéc ®æi míi trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi cña §Êt n-íc ta hiÖn nay ®ang diÔn ra s«i ®éng. X©y dùng Nhµ n-íc ph¸p quyÒn XHCN cña d©n, do d©n vµ v× d©n ®·, ®ang vµ sÏ lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô träng t©m. Muèn x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam cÇn ph¶i cã ®-îc nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa vµ kh«ng ngõng tranh thñ sù hîp t¸c quèc tÕ trªn tÊt c¶ c¸c lÝnh vùc cña ®êi sèng x· héi, ®©y lµ mét ®ßi hái mang tÝnh tÊt yÕu, kh¸ch quan. Tr-íc hÕt ®ã lµ viÖc tham gia th¶o luËn, tháa thuËn ký kÕt gia nhËp c¸c ®iÒu -íc quèc tÕ, giµnh cho nhau, ®¶m b¶o cho nhau, c«ng nhËn lÉn nhau vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý còng nh- nh÷ng quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p kh¸c trªn c¬ së h÷u nghÞ, hîp t¸c toµn diÖn, cïng chung sèng hßa b×nh æn ®Þnh, ph¸t triÓn bÒn v÷ng hai bªn cïng cã lîi. VÒ vÊn ®Ò c«ng nhËn nhau vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý, viÖc c«ng nhËn vµ thi hµnh c¸c vÊn ®Ò cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi quèc tÕ nãi chung còng nh- viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n nãi riªng lµ vÊn ®Ò ph¸p lý c¬ b¶n vµ chuyªn s©u cña lÜnh vùc t- ph¸p cña mçi quèc gia còng nh- quèc tÕ. §©y võa lµ vÊn ®Ò chñ quyÒn võa lµ vÊn ®Ò ph¸p lý quèc tÕ trong quan hÖ bang giao, các vụ việc ngày càng đa dạng về hình thức , thể loại, phức tap̣ cả về tính chất làm nảy sinh ra nhiều vấn đề pháp lý đòi hỏi các quốc gia cần xây dưṇg môṭ cơ chế pháp lý để giải quyết những vấn đề này, trong đó các tranh chấp phát sinh chủ yếu giữa các quèc gia, cá nhân, pháp nhân các nước trong lĩnh vực dân sự theo nghÜa réng có yếu tố nước ngoài. Để giải quyết vấn đề nay , trên thế giới hiêṇ nay có hai phương thức chủ yếu là giải quyết tranh chấp thông qua thương lươṇg , hoà giải và phương thức giải quyết tranh chấ p tại các thiết chế tài phán Toà án hoặc Trọng tài . Hiện nay, việc công nhận và thi hành bản án, quyết định dân sự của TANN là một trong những nội dung quan trọng của hoạt động tương trợ tư pháp, một thủ tục đặc biệt của hoạt động tố tụng dân sự quốc tế. Thực tiễn hiện nay cho thấy, số lượng các bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài cần được công nhận và thi hành tại Việt Nam ngày càng tăng, điều đó dẫn đến nhu cầu hợp tác giữa các quốc gia để thoả thuận công nhận và thi hành tại lãnh thổ của nhau các bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài là một đòi hỏi tất yếu khách quan. Nếu pháp luật của nước ta thông thoáng và đồng bộ trong việc thi hành và công nhận bản án, quyết định của Tòa án ngoài tại Viêt Nam sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư nước vào Việt Nam hợp tác làm ăn cũng như thúc đẩy giao lưu thương mại quốc tế giữa nước ta và các nước khác trên thế giới ngày càng được mở rộng hơn. Một trong những yếu tố đảm bảo cho tính có thể thi hành của Tòa án nước ngoài là ngoài các quy định về công nhận và cho thi hành quyết định phải rất hợp lý và chặt chẽ, tránh trường hợp bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài có thể bị bên thua kiện yêu cầu huỷ một cách tuỳ tiện. Việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết định của Tòa án ngoài tại Việt Nam là một trong những động thái thể hiện tinh thần hợp tác hữu nghị sẵn sàng trợ giúp pháp lý đối với các nước hữu quan. Nếu việc công nhận và thi hành các quyết định đó không trái với pháp luật quốc gia cũng như các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia ký kết,chưa thể quy định một cách rõ ràng khái niệm trật tự công cộng, hoặc nếu không chấp nhận xu hướng phân định “trật tự công cộng quốc gia” và “trật tự công cộng quốc tế” tại các văn bản quy phạm pháp luật tài phán tòa án và về trọng tài, thì cũng cần phải thống nhất. Ở một chừng mực nào đó, về cách hiểu, giải thích và áp dụng các quy định này trong thực tiễn xét xử của Toà án Việt Nam nói chung và thực tiễn công nhận và thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài tại Hà Nội nói riêng. Mặc dù vấn đề về công nhận và thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài đã được thiết lập và vận hành một cách có hiệu quả, nhưng nó vẫn không thể tránh khỏi những tồn tại nhất định trong thực tiễn cuộc sống. Rất nhiều điểm bất cập của các Điều ước quốc tế đã đến lúc cần được loại bỏ để thay thế bằng những quy định mới phù hợp hơn. Trong khi việc sửa đổi Điều ước quốc tế chưa được tiến hành, thì sự thống nhất và tìm ra các phương pháp và cơ chế khác trong việc giải quyết các quan hệ quốc tế giữa các nước thành viên về cách hiểu và áp dụng những điều khoản của Điều ước quốc tế trong giải quyết quan hệ quốc tế là rất cần thiết. Việc hiểu đúng, đồng thời áp dụng phần nào linh hoạt những quy định của Điều ước cũng đặc biệt quan trọng với Việt Nam, nhất là trong khi pháp luật nước ta vẫn còn nhiều điểm chưa tương đồng với nhau và chưa phù hợp với quy tắc chung của quốc tế. ë n-íc ta trong lÜnh vùc ho¹t ®éng t- ph¸p §¶ng vµ nhµ n-íc ta rÊt quan t©m tró träng thÓ hiÖn rÊt râ ë c¸c chñ tr-¬ng chÝnh s¸ch trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y coi Tßa ¸n cã vai trß trung t©m quan träng trong hÖ thèng c¬ quan t- ph¸p vµ c¶i c¸ch t- ph¸p, tßa ¸n lµ c¬ quan duy nhÊt nh©n danh Nhµ n-íc tiÕn hµnh ho¹t ®éng xÐt xö c¸c lo¹i ¸n nãi chung vµ c¸c quyÕt ®Þnh t- ph¸p nãi riªng [7]. Trong nh÷ng n¨m qua, viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n còng nh- c¸c quyÕt ®Þnh d©n sù cña tßa ¸n vµ vÊn ®Ò ñy th¸c t- ph¸p ngµy cµng nhiÒu vÒ sè l-îng, ®a d¹ng vÒ lo¹i viÖc. T¹i Tßa ¸n nh©n d©n thµnh phè Hµ Néi bªn c¹nh ho¹t ®éng xÐt xö trªn ®Þa bµn th× viÖc cho c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n cña Tßa ¸n n-íc ngoµi l¹i cã ý nghÜa quan träng lµ thñ ®«, trung t©m chÝnh trÞ, kinh tÕ v¨n hãa cña c¶ n-íc, l¹i cã nhiÒu c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao, c¸c tæ chøc quèc tÕ, ph¸p nh©n vµ c¸ nh©n n-íc ngoµi ®¶m b¶o cho hîp t¸c, h÷u nghÞ vµ hßa b×nh. Nh÷ng quan hÖ, viÖc yªu cÇu ®-îc gi¶i quyÕt nhanh chãng ®óng quy ®Þnh cña luËt ph¸p quèc tÕ còng nh- ph¸p luËt trong n-íc lµ nhiÖm vô hÕt søc nÆng nÒ nh-ng còng rÊt vinh dù. §©y võa thÓ hiÖn sù hîp t¸c còng nh- ®¶m b¶o vÒ mÆt chñ quyÒn quèc gia còng nh- quyÒn n¨ng chñ thÓ quèc tÕ cña ViÖt Nam. Ngoµi nh÷ng mÆt ®· ®¹t ®-îc th× viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n còng nh- c¸c quyÕt ®Þnh d©n sù cña Tßa ¸n n-íc ngoµi ë Tßa ¸n nh©n d©n thµnh phè Hµ Néi cßn nh÷ng h¹n chÕ, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan cña t×nh h×nh quèc tÕ ngµy cµng phøc t¹p ®an xen th¸ch thøc vµ c¬ héi, th× còng cßn nguyªn nh©n chñ quan duy ý chÝ, ®Æc biÖt lµ vÒ c¸i t©m còng nh- c¸i tÇm cña mçi chóng ta vÉn ch-a ®¸p øng ®-îc xu thÕ héi nhËp cña thÕ giíi, ¶nh h-ëng kh«ng nhá ®Õn quan hÖ ngo¹i giao cña ®Êt n-íc. §©y kh«ng chØ lµ h¹n chÕ cña Hµ Néi mµ cßn lµ h¹n chÕ chung cña c¶ n-íc do kh«ng ®-îc trang bÞ nÒn t¶ng vÒ ngo¹i ng÷, v¨n hãa, khoa häc kü thuËt, øng dông c¸c thµnh tùu tiªn tiÕn cña thÕ giíi, kh«ng ®Çu t- vÒ thêi gian còng nh- vÒ c¬ së vËt chÊt cho viÖc chuyªn s©u nghiªn cøu vÒ v¨n hãa quèc tÕ vµ ®Æc biÖt lµ vÒ LuËt quèc tÕ, víi T«i lµ mét c¸n bé trong ngµnh tßa ¸n T«i còng kh«ng lµ ngo¹i lÖ h¹n chÕ chung ®ã. Là một vấn đề còn khá mới mẻ, nên thời gian qua, việc công nhận và cho thi hành các bản án và quyết định dân sự quy định này đã phát sinh một số vướng mắc, cả về mặt quy định của pháp luật cũng như thực tiễn thi hành. Chính vì lý do này Tôi đã chọn đề tài: “Lý luËn vµ thùc tiÔn viÖc c«ng nhËn c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh d©n sù cña tßa ¸n n-íc ngoµi t¹i tßa ¸n nh©n d©n thµnh phè Hµ Néi” làm đề tài nghiên cứu của luận văn thạc sĩ chuyên ngành Luật quốc tế. 2. Tình hình nghiên cứu ViÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh d©n sù cña tßa ¸n n-íc ngoµi ®· ®-îc giíi khoa häc ph¸p lý trong n-íc nghiªn cøu, nhÊt lµ nh÷ng ng-êi trùc tiÕp lµm trong ngµnh Tßa ¸n quan t©m. §· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu, bµi viÕt ®Ò cËp ®Õn mét sè khÝa c¹nh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®Ò tµi Qua nghiªn cøu nh÷ng c«ng tr×nh: - Những vấn đề lý luận và thực tiễn của công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, quyết định của Trọng tài nước ngoài (Công trình nghiên cứu khoa học của Viện Khoa học xét xử - Tòa án nhân dân tối cao năm 2009. Mã số: TPT/K-09-03)... - Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao – ViÖn khoa häc xÐt xử “Ph¸p luËt vÒ c«ng nhËn vµ cho thi hµnh t¹i ViÖt Nam B¶n ¸n, quyÕt ®Þnh D©n sù cña Tßa ¸n n-íc ngoµi, QuyÕt ®Þnh cña Träng tµi n-íc ngoµi- tËp 4”, 2009 Nhà xuất bản Tư pháp, Hà Nội. - PGS. TS. Hoàng Phước Hiệp „ Mấy vấn đề về công nhận và thi hành tại Việt Nam các bản án, quyết định của Tòa án và trọng tài nước ngoài‟‟, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, Năm 2000. - Các báo cáo tổng kết ngành Tòa án nhân dân hàng năm. - Ngoài ra, một số báo cáo của Bộ Tư pháp cũng đã tổng kết các vấn đề có liên quan đến việc công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài. Bên cạnh các công trình nghiên cứu khoa học, vấn đề luận án nghiên cứu cũng được đề cập trong nhiều bài viết đăng trên các tạp chí khoa học pháp lý chuyên ngành của Việt Nam - Đặc biệt là đề tài nghiên cứu khoa học cấp NN, chuyên đề 09 “ công nhận” bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài để làm cơ sở “ thi hành” việc ghi vào sổ sự thay đổi hộ tịch”. Các đề tài và các báo cáo đã cho thÊy c¸c t¸c gi¶ míi chØ ®Ò cËp mÆt nµy hay mÆt kh¸c; Tổng kết rút kinh nghiệm của các chỉ số thống kê số liệu cña viÖc ¸p dông ph¸p luËt trong n-íc mµ ch-a cã c«ng tr×nh nµo nghiªn cøu mét c¸ch hÖ thèng, ®Çy ®ñ, cô thÓ ViÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh d©n sù cña tßa ¸n n-íc ngoµi t¹i Thµnh phè Hµ Néi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu -Vấn đề “ Lý luận và thực tiễn việc công nhận các bản án và quyết định dân sự của tòa án nước ngoài tại tòa án nhân dân thành phố Hà Nội” trong khuôn khổ những quy đinh cơ bản của pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế có liên quan để hoàn thành đề tài. - Thời gian nghiên cứu: đề tài nghiên cứu trong thời gian từ năm 2009 đến năm 2013 4. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Môc ®Ých cña luËn v¨n + Nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh dân sự cña tßa ¸n n-íc ngoµi t¹i TAND thµnh phè Hµ Néi. + §¸nh gi¸ thùc tiÔn cña viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh dân sự cña tßa ¸n n-íc ngoµi t¹i TAND thµnh phè Hµ Néi. + §Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p b¶o ®¶m viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ cña sù hîp t¸c quèc tÕ cña Hµ Néi trªn mäi ph-¬ng diÖn cña c«ng t¸c xÐt xö vµ thi hµnh ¸n, nó chung viÖc c«ng nhËn cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh d©n sù cña tßa ¸n n-íc ngoµi t¹i TAND thµnh phè Hµ Néi nãi riªng. - NhiÖm vô cña luËn v¨n + X©y dùng c¬ së lý luËn cho viÖc hiÓu biÕt LuËt quèc tÕ nãi chung cña viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n n-íc ngoµi vµ viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n n-íc ngoµi t¹i TAND thµnh phè Hµ Néi nãi riªng. + §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®-îc, nh÷ng -u ®iÓm, h¹n chÕ cña viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n n-íc ngoµi t¹i TAND thµnh phè Hµ Néi vµ rót ra c¸c nguyªn nh©n chñ quan, nguyªn nh©n kh¸ch quan cña h¹n chÕ. + Nªu ra c¸c quan ®iÓm, yªu cÇu vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ nh-: T¨ng c-êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi ho¹t ®éng ngµnh tßa ¸n; §ãng gãp hoµn thiÖn c¸c quy ph¹m ph¸p luËt nh»m ®¶m b¶o ¸p dông giao l-u hîp t¸c trong lÜnh vùc t- ph¸p; KiÖn toµn tæ chøc, n©ng cao ý thøc tin thÇn häc hái nghiªn cøu, tr¸ch nhiÖm, ®¹o ®øc, n¨ng lùc hiÓu biÕt ph¸p luËt quèc tÕ trong viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n n-íc ngoµi nh»m b¶o ®¶m viÖc ¸p dông LuËt quèc tÕ còng nh- luËt trong n-íc viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n n-íc ngoµi t¹i TAND Thµnh phè Hµ Néi. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu - C¬ së lý luËn LuËn v¨n ®-îc nghiªn cøu trªn c¬ së lý luËn cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin, t- t-ëng Hå ChÝ Minh vµ quan ®iÓm cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vÒ Nhµ n-íc vµ ph¸p luËt, trong ®ã cã vÊn ®Ò x©y dùng Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa vµ viÖc më réng giao l-u hîp t¸c quèc tÕ nãi chung còng nh- trong c«ng t¸c Tßa ¸n nãi riªng. Nghiên cứu qua sách báo và tập chí, những bài bình luận khoa hoc pháp lý về việc cho công nhận và thi hành bản án quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài tại Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội. - Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu LuËn v¨n sö dông ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin vÒ Duy vËt biªn chøng, duy vËt lÞch sö, ph-¬ng ph¸p lÞch sö vµ logic, ph-¬ng ph¸p kÕt hîp gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn, ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp, thèng kª, so s¸nh, ®iÒu tra, kh¶o s¸t, ph-¬ng ph¸p l-îc hãa, ¸p dông vµ dÞch thuËt viÖc thùc thi l-îc hãa c¸c ®iÒu -íc quèc tÕ ; ph-¬ng ph¸p ®Þnh danh ký kÕt c«ng nhËn, gia nhËp phª chuÈn thùc thi theo luËt ph¸p quèc tÕ. 6. Đóng góp của luận văn - LuËn v¨n lµm s¸ng tá c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ho¹t ®éng ¸p dông LuËt quèc tÕ trong viÖc c«ng nhËn cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh dân sự cña tßa ¸n n-íc ngoµi, lµm râ nh÷ng ®Æc thï cña viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n quyÕt ®Þnh dân sự cña tßa ¸n n-íc ngoµi t¹i TAND Thµnh phè Hµ Néi. - Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng, nªu ra nh÷ng bÊt cËp trong ho¹t ®éng ¸p dông LuËt quèc tÕ vµ ph¸p luËt trong n-íc, ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶ thi nh»m ®¶m b¶o ¸p dông ph¸p luËt nãi chung vµ t¹i TAND Thµnh phè Hµ Néi nãi riªng cã hiÖu qu¶, ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng cuéc c¶i c¸ch nÒn t- ph¸p n-íc ta. 7. ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn cña luËn v¨n - LuËn v¨n lµ mét trong nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu hîp lý vÒ ho¹t ®éng ¸p dông LuËt Quèc tÕ vµ LuËt trong n-íc vÒ viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n quyết định dân sự. Gãp phÇn nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn cña viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh dân sự cña tßa ¸n n-íc ngoµi t¹i TAND Thµnh phè Hµ Néi, lµm phong phó nh÷ng lý luËn trong lÜnh vùc nµy. - KÕt qu¶ nghiªn cøu cña luËt v¨n gãp phÇn cung cÊp c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cho nh÷ng ng-êi trùc tiÕp lµm trong ngµnh tßa ¸n vÒ viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh dân sự cña tßa ¸n n-íc ngoµi t¹i TAND Thµnh phè Hµ Néi. - LuËn v¨n cã thÓ sö dông lµm tµi liÖu th¶m kh¶o cho c«ng t¸c nghiªn cøu gi¶ng d¹y, häc tËp trong c¸c tr-êng ®¹i häc chuyªn ngµnh luËt vµ kh«ng chuyªn ngµnh luËt, hÖ thèng c¸c tr-êng chÝnh trÞ cña §¶ng, cho nh÷ng ng-êi ®ang trùc tiÕp lµm c«ng viÖc c«ng nhËn vµ cho thi hµnh c¸c b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh dân sự cña tßa ¸n n-íc ngoµi t¹i TAND Thµnh phè Hµ Néi. 8. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu , phần kết luâṇ và danh muc̣ tà i liêụ tham khảo . Luâṇ văn chia làm 3 chương. Chương 1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG NHẬN VÀ THI HÀNH BẢN ÁN, QUYẾT ĐỊNH DÂN SỰ CỦA TÒA ÁN NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM 1.1. Khái quát lý luận về công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài 1.1.1. Khái niệm bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài Trong tư pháp quốc tế, việc xác định Tòa án có thẩm quyền tài phán cũng đồng nghĩa với việc xác định được “quốc tịch” của pháp quyết do Tòa án dó ban hành. Xuất phát từ nguyên tắc “Tôn trọng chủ quyển quốc gia” và nguyên tắc “quyền tài phán lãnh thổ” (Teritoral Jurisdiction) mà phán quyết của Tòa án của một quốc gia sẽ được xác định là phán quyết của Tòa án nước ngoài tại một quốc gia khác. Vậy, quốc tịch cho phán quyết của tòa án được xác định căn cứ vào hai tiêu chí “lãnh thổ” nơi phán quyết được ban hành và tiêu chí “luật tòa án” (tiêu chí “luật tòa án”- “lex fori” có nội dung là: nơi có trụ sở tòa án là nơi pháp luật của quốc gia đó được áp dụng giải quyết). Như vậy, phán quyết của tòa án là phán quyết của tòa án nước ngoài nếu như nó được xem xét bởi một quốc gia khác không ban hành phán quyết đó. Điều này có nghĩa rằng nguyên tắc “quyền tài phán lãnh thổ” đã được áp dụng để xác định phán quyết của một tòa án có phải là phán quyết của tòa án nước ngoài hay không. Đối với mỗi một quốc gia thì bất kỳ một phán quyết nào của tòa án không phải do tòa án của quốc gia đó ban hành đều là phán quyết của tòa án nước ngoài mà không phân biệt phán quyết đó được tuyên ở đâu. Theo nghĩa thuần túy, phán quyết của tòa án nước ngoài bao gồm tất cả các phán quyết mà không phân biệt phán quyết đó có hiệu lực hay chưa có hiệu lực. Tuy nhiên, trong lĩnh vực công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án thì chỉ những phán quyết đã có hiệu lực pháp luật mới được xem xét công nhận và cho thi hành. Trong một số trường hợp đặc biệt, phán quyết của tòa án tuy chưa có hiệu lực nhưng cũng có thể được xem xét công nhận và cho thi hành tại một quốc gia khác (quy định tại Khoản 3 Điều 21 Hiệp định tương trợ tư pháp giữa Cộng hòa Pháp và Việt Nam) [51]. Theo pháp luật một số nước, việc phán quyết của tòa án nước ngoài được công nhận và cho thi hành tại quốc gia đó được xác định trên hai căn cứ đó là phán quyết đó có mang tính tài sản hay không? Và phán quyết đó có cần cưỡng chế thi hành hay không? Bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài có thể bao gồm nhiều loại phán quyết khác nhau tùy thuộc và tiêu chí phân loại. Căn cứ vào nội dung của phán quyết, phán quyết của tòa án nước ngoài có thể chia thành các loại như: các phán quyết về dân sự, hôn nhân gia đình, lao động, thương mại, hành chính, hình sự, Căn cứ vào tính chất cần phải thi hành của phán quyết, phán quyết của tòa án nước ngoài được chia thành hai loại: phán quyết chỉ cần công nhận mà không cần thi hành và phán quyết cần được công nhận và thi hành. Căn cứ vào tính chất tài sản của phán quyết, phán quyết của tòa án nước ngoài được chia thành hai loại: phán quyết mang tính chất tài sản và phán quyết không mang tính chất tài sản. Trên thực tế, quy định của pháp luật về công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài chỉ bao gồm các bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài mang tính chất tài sản mà không bao gồm tất cả các bản án, quyết định dân sự được tòa án nước ngoài ban hành. Đối với những bản án không mang tính chất tài sản thì thông thường, chỉ cần tiến hành thủ tục công nhận là đủ mà không cần tiến hành thủ tục cho thi hành. Điều này được lý giải bởi bản thân các phán quyết đó không có nội dung phải thi hành tại các quốc gia không ban hành quyết định đó và cũng không cần phải tiến hành cưỡng chế thi hành tại quốc gia không ban hành phán quyết đó. Do đó, thực tế thì những bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài được công nhận và cho thi hành tại một quốc gia nơi bản án, quyết định dân sự đó được yêu cầu thi hành không bao gồm tất cả các bản án, quyết định dân sự mà chỉ bao gồm những bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài mang tính chất tài sản hoặc những bản án, quyết định dân sự cần phải tiến hành thủ tục cưỡng chế thi hành. Pháp luật quốc tế về phán quyết của tòa án cũng quy định rất khác nhau về nội hàm của khái niệm phán quyết. Theo quy định tại Điều 25 Công ước La Hay về công nhận và cho thi hành các phán quyết về những vấn đề TÀI LIỆU THAM KHẢO I. Tiếng Việt 1. Chính phủ (1997), Nghị định số 70/Cp ngày 12/6/1997 của Chính Phủ về án phí lệ phí Tòa án, Hà Nội. 2. Chính phủ (2006), Nghị định số 138/2006/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành các quy định của BLDS về quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài, Hà Nội. 3. Chính phủ (2009), Nghị định số 51/200/NĐ-CP hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị quyết số 19/2008/QH12 ngày 03/6/2008 của Quốc hội về việc thí điểm cho tổ chức, cá nhân nước ngoài mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam, Hà Nội. 4. Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (1961), Công ước Viên về quan hệ ngoại giao. 5. Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (1963), Công ước Viên về quan hệ lãnh sự. 6. Đại hội đồng Liên hợp quốc (1969), Công ước Viên về luật Điều ước quốc tế. 7. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết 48-NQ/TW về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020, Hà Nội. 8. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết 49-NQ/TW về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nội. 9. Nguyễn Bá Diến (chủ biên) (2001), Giáo trình tư pháp quốc tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội. 10. Du Ma Quốc gia Nga (2002), Bộ luật Tố tụng dân sự Nga, Bản dịch tiếng Việt, Hà Nội. 11. Dương văn Hậu (2000), “Bàn về điều kiện và tiêu chuẩn trọng tài viên”, Tạp chí luật học, (3). 12. Hiệp định TTTP Việt Nam – Ba Lan (n 1993). 13. Hiệp định TTTP Việt Nam – Cu (1984). 14. Hiệp định TTTTP Việt Nam – CHLB Đức (1980). 15. Hoàng Phước Hiệp (1994), Vấn đề công nhận và thi hành ở Việt Nam quyết định của Trọng tài nước ngoài, tạp chí nhà nước và pháp luật, số 3/1994. 16. Trần Đức Hoài – Phạm Thị Quỳnh An (2007), “Vì sao pháp luật trọng tài ít được lựa chọn để giải quyết tranh chấp”, Tạp chí khoa học pháp lý (23). 17. Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao (2012), Nghị quyết số 03/2012/NQ- HĐTP hướng dẫn thi hành một số quy định trong Phần thứ nhất “Những quy định chung”Phần thứ sáu “Vấn đề công nhận” của BLTTDS đã được sửa đổi, bổ sung theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLTTDS, 2004, 2011, Hà Nội. 18. Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao (2012), Nghị quyết số 05/2012/NQ- HĐTP hướng dẫn thi hành một số quy định trong Phần thứ hai “Thủ tục giải quyết vụ án tại Toà án cấp sơ thẩm” của BLTTDS đã được sửa đổi, bổ sung theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLTTDS, Hà Nội. 19. Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế (1954), Công ước La Hay về các vấn đề TTDS. 20. Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế (1965), Công ước La Hay về tống đạt giấy tờ tư pháp và ngoài tư pháp trong lĩnh vực dân sự và thương mại. 21. Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế (1973), Công ước La Hay về công nhận và thi hành quyết định liên quan đến nghĩa vụ cấp dưỡng. Hoàng Phước Hiệp, Vấn đề công nhận và thi hành ở Việt Nam quyết định của trọng tài nước ngoài, tập chí nhà nước và pháp luật, Số 3/ 1994. 22. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao – ViÖn khoa häc xÐt xử “Ph¸p luËt vÒ c«ng nhËn vµ cho thi hµnh t¹i ViÖt Nam B¶n ¸n, quyÕt ®Þnh D©n sù cña Tßa ¸n n-íc ngoµi, QuyÕt ®Þnh cña Träng tµi n-íc ngoµi- tËp 4”, 2009 Nhà xuất bản Tư pháp, Hà NộiLiên hiệp quốc (1958), Công ước New York công nhận và thi hành Quyết định của trọng tài nước ngoài. 23. Nhà xuất bản Chính trị quốc gia (dịch) (1998), Bộ luật Tố tụng dân sự Cộng hòa Pháp, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 24. Pháp (1804), Bộ luật Dân sự Pháp, Bản dịch tiếng Việt, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 25. Quốc hội (2004) Bộ luật Tố tụng dân sự, Hà Nội. 26. Quốc hội (2005), Bộ luật Dân sự, Hà Nội. 27. Quốc hội (2005), Luật Doanh nghiệp, Hà Nội. 28. Quốc hội (2005), Luật Nhà ở, Hà Nội. 29. Quốc hội (2005), Luật Thương mại, Hà Nội. 30. Quốc hội (2006), Luật Luật sư, Hà Nội. 31. Quốc hội (2007), Luật Tương trợ tư pháp, Hà Nội. 32. Quốc hội (2008), Luật Quốc tịch Việt Nam, Hà Nội. 33. Quốc hội (2010), Luật ký kết gia nhập thực hiện Điều ước quốc tế, Hà Nội. 34. Quốc hội (2010), Luật thi hành án dân sự, Hà Nội. 35. Quốc hội (2011), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Hà Nội. 36. Quốc hội (2013), Hiến pháp, Hà Nội. 37. Lê Minh Tâm (1991), “Một số ý kiến về hệ thống pháp luật và những tiêu chẩn xác định mức độ hoàn thiện của hệ thống pháp luật”, Tạp chí Nhà nước và pháp luật, (1). 38. Trường Đại học Luật Hà Nội (2009), Giáo trình tư pháp quốc tế, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 39. Trường Đại học luật Hà Nội (2009), Giáo trình tư pháp quốc tế, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 40. Ủy ban thường vụ Quốc hội (1989), Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án dân sự, Hà Nội. 41. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (2002), Pháp lệnh về đối xử tối huệ quốc và đối xử quốc gia trong thương mại quốc tế, Hà Nội 42. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (2009), Pháp lệnh án phí, lệ phí Toà án, Hà Nội. 43. Viện Ngôn ngữ học (2010), Từ điển Tiếng Việt, Nxb Từ điển bách khoa, Hà Nội. 44. Việt Nam - Bê-la-rút, (2000), Hiệp định TTTP và pháp lý về các vấn đề dân sự, gia đình và hình sự. 45. Việt Nam - Bun-ga-ri (1986), Hiệp định TTTP về các vấn đề dân sự, gia đình, lao động và hình sự. 46. Việt Nam - Hung-ga-ri (1985), Hiệp định TTTP về các vấn đề dân sự, gia đình và hình sự. 47. Việt Nam - Lào (1998), Hiệp định TTTP về dân sự và hình sự. 48. Việt Nam - Mông Cổ (1988), Hiệp định TTTP về các vấn đề dân sự, gia đình và hình sự. 49. Việt Nam - Nga (1998), Hiệp định TTTP và pháp lý về các vấn đề dân sự và hình sự. 50. Việt Nam - Pháp (1999), Hiệp định TTTP về các vấn đề dân sự. 51. Việt Nam - Tiệp Khắc (1982), Hiệp định TTTP và pháp lý về các vấn đề dân sự, gia đình và hình sự. 52. Việt Nam - Trung Quốc (1998), Hiệp định TTTP về các vấn đề dân sự và hình sự. 53. Viện khoa học pháplý – Bộ tư pháp (2006), Từ điển luật học, NXB Tư pháp. 54. Xaca Vacaxum và Tori Aritdumi (1987), Bình luận Bộ luật Dân sự Nhật Bản, Bản dịch Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. II. Trang Web 55. www.VIAC.org.vn 56. www.luathoc.com.vn 57. www.UNCITRAL.org.