Tóm tắt Luận văn Năng lực thực thi công vụ của công chức văn hóa - xã hội cấp xã tại thành phố Thái Nguyên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO --------/-------- BỘ NỘI VỤ -----/----- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THU TRANG NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC VĂN HÓA - XÃ HỘI CẤP XÃ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI – 2017 Luận văn được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: NGƢỜI HƢỚNG DẪN: PGS. TS. NGUYỄN MINH PHƢƠNG Phản biện 1: Phản biện 2: Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp tầng Hội trường bảo vệ Luận văn Thạc sĩ Học viện Hành chính Quốc gia Số: 77, Nguyễn Chí Thanh, Đống Đa, Hà Nội Thời gian: vào hồi h ngày tháng năm 2017 Có thể tìm hiểu luận văn tại thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web của Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã) là nơi có tuyệt đại bộ phận nhân dân cư trú và sinh sống. Hệ thống chính trị cơ sở có vai trò rất quan trọng trong việc tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tăng cường đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của dân, huy động mọi khả năng phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư. Địa bàn cấp xã cũng là nơi trực tiếp triển khai thực hiện các nhiệm vụ chính trị - văn hoá - xã hội nói chung của đất nước. Đội ngũ cán bộ, công chức chính quyền cấp xã là nơi trực tiếp nắm bắt mọi chủ trương, đường lối chính sách của đảng, pháp luật của nhà nước; là cầu nối giữa dân với Đảng, giữa dân với nước. Bên cạnh đó đội ngũ này còn có vai trò rất quan trọng trong việc tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, phát triển kinh tế xã hội. Do đó, yêu cầu về tiêu chuẩn đối với đội ngũ công cán bộ, công chức cấp xã nói chung và công chức Văn hoá - xã hội nói riêng trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước như hiện nay đã được đảng và nhà nước quan tâm nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước chính quyền cơ sở. Để kiện toàn, củng cố, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động của cơ quan cấp xã nói chung và hoạt động của công chức cấp xã nói riêng, trên cơ sở Luật Cán bộ công chức năm 2008, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 92/2009/NĐ-CP của Chính phủ về chức danh, số lượng, một số chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; Nghị định số 112/2011/NĐ- CP của Chính phủ: Về công chức xã, phường, thị trấn. Căn cứ vào Nghị 2 định này, Bộ Nội vụ đã ban hành Thông tư số 06/2012/TT-BNV nhằm hướng dẫn về chức trách, tiêu chuẩn cụ thể, nhiệm vụ và tuyển dụng công chức xã, phường, thị trấn. Trong thực tiễn giải quyết công việc, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, năng lực thực thi công vụ của công chức nói chung và công chức Văn hóa - xã hội cấp xã còn nhiều hạn chế và bộc lộ một số yếu kém. Đây là một trong những yếu tố gây trở ngại cho sự phát triển KT-XH ở địa phương. Do đó, công chức Văn hóa - xã hội cần phải được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực thực thi công vụ, đặc biệt là năng lực áp dụng pháp luật, kỹ năng tuyên truyền, vận động thuyết phục; có nghiệp vụ giỏi, có trình độ lý luận chính trị, đạo đức, trách nhiệm và tinh thần tận tụy trong công việc. Qua đó góp phần vào quá trình cải cách hành chính nhà nước, thực hiện thắng lợi công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Thực hiện các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, trong những năm qua, các cấp, các ngành đã đặc biệt quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức nói chung và cán bộ, công chức cấp xã nói riêng. Do đó, trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức trong cả hệ thống cơ quan nhà nước đã được nâng lên. Đối với thành phố thuộc tỉnh Thái Nguyên là thành phố có đặc thù so với các địa phương khác như: dân cư gồm nhiều dân tộc sinh sống (8 dân tộc) nên có sự đa dạng, đan xen về văn hóa của các dân tộc khác nhau; đồng thời cũng là địa phương có nhiều trường Đại học, khu công nghiệp nên dân số chủ yếu không phải là người bản địa, mà là từ nhiều địa phương khác nhau trong cả nước. Điều này khiến cho thành phố có sự đa dạng về văn hóa, song cũng có nhiều mặt phức tạp về hoạt động văn hóa như: nhiều phong tục tập quán; lối sống, nền văn hóa khác nhau cùng tồn tại; đồng thời cũng có nhiều tệ nạn xã hội phát sinh trong đó. Chính điều này đòi hỏi năng lực thực thi công vụ của 3 đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã tại thành phố Thái Nguyên phải có đầy đủ về trình độ chuyên môn, đạo đức, am hiểu văn hóa vùng miền; nắm vững hệ thống pháp luật của nhà nước; có kiến thức quản lý nhà nước về hoạt động văn hóa ở cơ sở. Song, năng lực thực thi công vụ của công chức văn hóa xã hội cấp xã còn nhiều hạn chế như: một số công chức trình độ còn chắp vá; không được đào tạo bài bản về kiến thức chuyên môn cũng như kiến thức quản lý nhà nước; Một số công chức đã lớn tuổi, trưởng thành từ cán bộ phong trào từ các khu dân cư, không có trình độ về chuyên môn, sự am hiểu pháp luật cũng như am hiểu văn hóa của các dân tộc cùng sinh sống. Chính điều này ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động quản lý nhà nước của chính quyền trên lĩnh vực quản lý hoạt động về văn hóa ở cơ sở. Từ những thực trạng như vậy, việc nâng cao trình độ, năng lực và đạo đức cho công chức Văn hóa- xã hội cấp xã trên địa bàn thành phố Thái Nguyên là yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Đó cũng chính là lý do để tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã tại thành phố Thái Nguyên” làm đề tài nghiên cứu tốt nghiệp chương trình thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Liên quan đến nội dung đề tài đã có một số đề tài, công trình nghiên cứu, bài viết về năng lực, chất lượng đội ngũ CBCC. Nổi bật có các công trình nghiên cứu như: - TS. Thang Văn Phúc, TS Nguyễn Minh Phương - đồng chủ biên (2005), Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức. - TS. Nguyễn Minh Sản (2009), Pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Việt Nam hiện nay - những vấn đề lý luận và thực tiễn, Sách tham khảo, Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội. 4 - TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai - Chủ biên (2007), Nâng cao năng lực tổ chức thực tiễn của cán bộ chủ chốt cấp xã qua khảo sát ở đồng bằng Sông Hồng, Nxb Chính trị quốc gia, HN. - TS. Nguyễn Thị Hồng Hải, Một số vấn đề về phát triển năng lực thực thi công vụ của công chức nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, tham luận tại hội thảo: Học viện hành chính, Cải cách hành chính nhà nước ở Việt nam dưới góc nhìn của các nhà khoa học, kỷ yếu hội thảo. Liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài có một số luận văn thạc sĩ luật học ở Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh như: Lương Thị Quyên (2005), Nâng cao chất lượng thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã qua nghiên cứu thực tiễn của tỉnh Hải Dương; Võ Duy Nam (2006), Xây dựng tiêu chuẩn, phương pháp đánh giá thực thi công vụ hàng năm của cán bộ, công chức, lấy thực tiễn ở thành phố Cần Thơ; Phạm Thị Tuyết Minh (2011), Đánh giá thực thi công vụ của cán bộ chuyên trách cấp xã tại tỉnh Vĩnh Long. Các luận văn thạc sĩ liên quan đến đề tài này ở Học viện Hành chính như: Võ Thị Thu Thuỷ (2009), Nâng cao năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức cấp xã ở Thành phố Cần Thơ; Trần Thị Cẩm Hồng (2009), Nâng cao năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức phường tại Hà Nội (từ thực tiễn quận Đống Đa)"; Trần Minh Lý (2010), Nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã ở tỉnh Đồng Tháp; Lý Thị Kim Bình (2011) Nâng cao năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức cấp xã tỉnh Tuyên Quang; Trần Việt Cường (2012)“Nâng cao năng lực thực thi công vụ cho công chức hành chính quận - nghiên cứu thực tiễn tại ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm”; Nguyễn Huy Hoàng (2012)“Công tác đào tạo, bồi dưỡng đối với công chức Văn hóa - xã hội cấp xã, phường, thị trấn từ thực tiễn của tỉnh Nam định”; Hứa Thị Minh Hồng (2015)“Năng lực thực thi công vụ của công chức Tư pháp - hộ tịch phường 5 tại thành phố Thái Nguyên”; Vũ Văn Liệu (2015)“Năng lực của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã huyện Cát Hải, thành phố Hải Phòng”. Có thể nói, các công trình khoa học, nghiên cứu chuyên khảo, các luận văn và các bài viết chuyên đề liên quan đến vấn đề năng lực của cán bộ, công chức cấp xã đã đề cập đến những khía cạnh, góc độ khác nhau về năng lực của các chức danh công chức khác nhau, đó đều là những công trình có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn, là cơ sở để kế thừa cho việc nghiên cứu tiếp theo. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn Mục đích: Đưa ra những đề xuất, kiến nghị góp phần nâng cao năng lực thực thi công vụ cho công chức Văn hóa - xã hội cấp xã tại thành phố Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay. Nhiệm vụ: - Hệ thống hóa và phân tích làm rõ cơ sở lý luận về năng lực thực thi công chức Văn hóa - xã hội cấp xã. - Khảo sát, đánh giá thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã trên địa bàn thành phố Thái Nguyên. - Đề xuất các quan điểm và các giải pháp nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã trên địa bàn thành phố. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn Đối tượng nghiên cứu: Năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức Văn hóa - xã hội cấp xã của thành phố Thái nguyên, tỉnh Thái Nguyên. Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi thời gian: Luận văn tập trung đánh giá năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã của thành phố Thái Nguyên từ 2010 - 2016. 6 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp luận: Luận văn thực hiện dựa trên cơ sở sử dụng tổng hợp các nguyên tắc và phương pháp luận khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, phương pháp lịch sử và lôgic, phân tích và tổng hợp, quy nạp và diễn dịch, khảo sát điều tra xã hội học Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện việc nghiên cứu đề tài, trong quá trình nghiên cứu, tác giả luận văn đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học cụ thể như: Phương pháp phân tích được áp dụng khi xem xét quy định của các văn bản pháp luật về cán bộ, công chức. Về phương pháp thống kê, điều tra xã hội học tác giả đã sử dụng khi tìm hiểu một số nguyên nhân phát sinh các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả công tác giải quyết công việc của công chức Văn hóa - xã hội. Ngoài ra, tác giả luận văn còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phương pháp so sánh, phương pháp lịch sử, phương pháp lôgic và phương pháp bình luận. 6. Ý nghĩa luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn Ý nghĩa luận Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần làm sáng tỏ thêm quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta về vấn đề cán bộ, trong đó có việc nâng cao năng lực thực thi công vụ cho công chức Văn hóa - xã hội cấp cấp xã trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Ý nghĩa thực tiễn - Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã. - Đánh giá thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã tại thành phố Thái Nguyên và xác định các yêu cầu đặt 7 ra đối với việc nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã, nhằm đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước của địa phương trong giai đoạn hiện nay. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương, cụ thể: Chương 1: Cơ sở lý luận về năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã. Chương 2: Thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã trên địa bàn thành phố Thái Nguyên. Chương 3: Quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã trên địa bàn Thành Phố Thái Nguyên giai đoạn hiện nay. 8 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC VĂN HÓA - XÃ HỘI CẤP XÃ 1.1. Công chức Văn hóa - xã hội cấp xã và năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 1.1.1. Chức trách, nhiệm vụ và đặc điểm của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 1.1.1.1. Khái niệm công chức Văn hóa - xã hội cấp xã Theo khoản 3 Điều 4 Luật Cán bộ, công chức, quy định: “công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.” 1.1.1.2. Chức trách, nhiệm vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã Chức trách, nhiệm vụ cụ thể của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã đã được quy định rõ tại điều 9 của Thông tư 06/2012/ TT_BNV như sau: - Tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân cấp xã trong các lĩnh vực: Văn hóa, thể dục thể thao, du lịch, thông tin, truyền thông, lao động, thương binh, xã hội, y tế, giáo dục theo quy định của pháp luật. - Trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ sau: + Tổ chức, theo dõi và báo cáo về các hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, du lịch, y tế và giáo dục trên địa bàn; tổ chức thực hiện việc xây dựng đời sống văn hóa ở cộng đồng dân cư và xây dựng gia đình văn hóa trên địa bàn cấp xã; + Thực hiện các nhiệm vụ thông tin, truyền thông về tình hình kinh tế - xã hội ở địa phương; + Thống kê dân số, lao động, việc làm, ngành nghề trên địa bàn; theo dõi, tổng hợp, báo cáo về số lượng và tình hình biến động các đối tượng 9 chính sách lao động, thương binh và xã hội; theo dõi, đôn đốc việc thực hiện và chi trả các chế độ đối với người hưởng chính sách xã hội và người có công; quản lý nghĩa trang liệt sĩ và các công trình ghi công liệt sĩ; thực hiện các hoạt động bảo trợ xã hội và chương trình xóa đói, giảm nghèo trên địa bàn cấp xã; + Chủ trì, phối hợp với công chức khác và trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố xây dựng hương ước, quy ước ở thôn, tổ dân phố và thực hiện công tác giáo dục tại địa bàn cấp xã. - Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật chuyên ngành và do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã giao. 1.1.1.3. Đặc điểm của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã Thứ nhất, công chức Văn hóa - xã hội cấp xã là người trực tiếp làm việc với người dân. Mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực Văn hóa - xã hội đều được đội ngũ công chức Văn hóa - xã hội cấp xã phổ biến, triển khai để nhân dân hiểu rõ và thi hành. Thứ hai, công chức Văn hóa - xã hội cấp xã là người đại diện cho quần chúng nhân dân lao động ở địa phương, thường hội tụ đủ các vai trò khác nhau mà họ phải thể hiện như: công dân; đồng hương, bà con, họ hàng; người đại diện của cộng đồng; đại diện cho Nhà nước... Họ là người trực tiếp giải quyết tất cả các yêu cầu, quyền lợi chính đáng từ nhân dân về các hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, du lịch, y tế, giáo dục, chính sách bảo trợ trên địa bàn địa phương. Thứ ba, Công chức Văn hóa -xã hội thường được điều chuyển từ cán bộ các đoàn thể nhân dân (đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; Hội phụ nữ xã) nên tính ổn định thấp hơn so với công chức nhà nước cấp trên. 10 Thứ tư, Công chức Văn hóa - xã hội có tính chuyên môn hóa thấp, đồng thời họ thường phải kiêm nghiệm nhiều công việc khác nhau. Họ là những người xuất phát từ cơ sở, nên xét một khía cạnh nào đó họ dễ bị chi phối, ảnh hưởng rất nhiều bởi những phong tục tập quán làng quê của địa phương, dòng họ. 1.1.2. Năng lực thực thi công vụ và các yếu tố cấu thành năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 1.1.2.1. Khái niệm năng lực 1.1.2.2. Năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã Năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã được thể hiện trong những nội dung cụ thể như sau: - Năng lực lập chương trình, kế hoạch công tác văn hóa, văn nghệ, thông tin tuyên truyền, thể dục thể thao, công tác lao động - thương binh - xã hội và năng lực thực hiện chương trình kế hoạch đó. - Năng lực tuyên truyền, giáo dục, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, tình hình kinh tế - xã hội ở địa phương và đấu tranh chống âm mưu tuyên truyền phá hoại của địch, báo cáo thông tin về dư luận quần chúng và tình hình môi trường văn hóa ở địa phương lên chủ tịch UBND cấp xã. - Năng lực tổ chức các hoạt động thể dục thể thao, văn hóa nghệ thuật, xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa. - Năng lực thông tin dân số, lao động, tình hình việc làm, ngành nghề trên địa bàn, số lượng người hưởng chính sách lao động - thương binh - xã hội. - Năng lực theo dõi và đôn đốc việc chi trả trợ cấp cho người hưởng chính sách lao động - thương binh - xã hội. - Năng lực theo dõi thực hiện chương trình xóa đói giảm nghèo. 11 - Năng lực báo cáo công tác văn hóa, văn nghệ, thông tin tuyên truyền, thể dục thể thao, công tác lao động - thương binh xã hội ở xã, phường, thị trấn. 1.1.2.3. Những yếu tố cấu thành năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã - Trình độ đào tạo (tri thức) của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã. - Kỹ năng thực hành công chức Văn hóa - xã hội cấp xã. - Thái độ, hành vi công chức Văn hóa - xã hội cấp xã. - Kinh nghiệm thực tiễn công chức Văn hóa - xã hội cấp xã. - Ý thức trách nhiệm, đạo đức công chức Văn hóa - xã hội cấp xã. - Sức khoẻ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã. 1.2. Những yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 1.2.1. Chức năng, nhiệm vụ quản lý về Văn hóa - xã hội của Ủy ban nhân dân cấp xã 1.2.2. Thể chế quản lý đối với Công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 1.2.3. Công tác quản lý của các cơ quan có thẩm quyền và hoạt động giám sát của người dân, cộng đồng đối với Công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 1.2.4. Môi trường thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 1.3. Yêu cầu nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 1.3.1. Xuất phát từ vị trí, vai trò và nhiệm vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã trong chính quyền cơ sở 1.3.2. Yêu cầu tiêu chuẩn đối với công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 1.3.3. Khắc phục những hạn chế về năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã hiện nay. 12 1.3.4. Yêu cầu đổi mới nâng cao chất lượng hoạt động của chính quyền cấp xã 1.3.5. Xuất phát từ yêu cầu của CCHC và nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của địa phương trong thời gian tới 13 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC VĂN HÓA - XÃ HỘI CẤP XÃ THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN 2.1. Khái quát tình hình, đặc điểm kinh tế - xã hội của thành phố Thái Nguyên 2.1.1. Vị trí địa lý 2.1.2. Đặc điểm dân cư 2.1.3. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội 2.1.4. Tác động của đặc điểm và tình hình kinh tế - xã hội địa phương đối với năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội 2.2. Thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã thành phố Thái Nguyên 2.2.1. Về kiến thức, trình độ - Trình độ chuyên môn: Về trình độ trình độ chuyên môn của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã của thành phố Thái Nguyên có trình độ tương đối cao, nhưng tỉ lệ bằng cấp không đúng chuyên môn còn khá nhiều. Qua số liệu của phòng Nội vụ thành phố thì đây là đội ngũ công chức có tỉ lệ bằng cấp trái nghề nhiều nhất. Việc này đồng nghĩa với việc công chức Văn hóa - xã hội hoặc phải kiêm nhiệm hoặc được bổ sung từ các vị trí khác (chức danh cán bộ không trúng trong kỳ bầu cử HĐND) nhưng không đúng chuyên ngành. - Kiến thức quản lý nhà nước Kiến thức quản lý nhà nước của công chức cấp xã nói chung và công chức Văn hóa - xã hội nói riêng tại thành phố Thái Nguyên còn khá thấp. Trong đó kiến thức quản lý nhà nước của đội ngũ công chức Văn hóa - xã hội là thấp nhất, có 96% chưa qua đào tạo. Nhìn vào số liệu đó có thể thấy đội ngũ công chứa Văn hóa - xã hội cấp cơ sở tại thành phố Thái Nguyên 14 đang “trắng” về kiến thức quản lý nhà nước (chỉ có 4% có chứng chỉ chuyên viên). - Trình độ lý luận chính trị Số công chức Văn hóa - xã hội ở thành phố Thái Nguyên có trình độ trung cấp lý luận chính trị chiếm 22%, số chưa qua bồi dưỡng chiếm 88%, Như vậy so với các chức danh công chức khác công chức Văn hóa - xã hội có trình độ lý luận chính trị thấp hơn hẳn. Tuy nhiên, trên thực tế mảng kiến thức này rất quan trọng đối với vị trí công tác của người công chức Văn hóa - xã hội, nó đòi hỏi họ phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, giữ vững lập trường, kiên định trong mọi hoàn cảnh. Vì vậy tỷ lệ 88% chưa qua đào tạo bồi dưỡng là một thách thức không nhỏ trong công tác đào tạo và bồi dưỡng. 2.2.2. Về kỹ năng, phương pháp thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã Trong tổng số 300 phiếu điều tra khi đánh giá về kỹ năng, phương pháp thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã của Thành phố Thái Nguyên 16% (45 phiếu) đánh giá là rất tốt; 25% (75 phiếu) đánh giá là khá tốt; 57% (171 phiếu) đánh giá là chưa tốt; 2% (9 phiếu) đánh giá là kém. Qua số liệu khảo sát trên đây, có thể nhận thấy phần kỹ năng, phương pháp thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội còn yếu. Điều này chứng tỏ bằng cấp của đội ngũ này khá cao nhưng lại không tương xứng với kỹ năng, phương pháp thực thi công việc, điều đó tức là lý luận không gắn với thực tiễn. 15 2.2.3. Về cách ứng xử, giao tiếp, quan hệ, lề lối làm việc của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã Đánh giá về thái độ phục vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã ở thành phố Thái Nguyên đa số các ý kiến đánh giá ở mức độ nhiệt tình, hòa nhã, thân thiện, chuyên nghiệp với 288/300 phiếu (chiếm 96%), trong khi đó ý kiến chọn chưa nhiệt tình, vui vẻ, niềm nở, không chuyên nghiệp chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ là 12/300 phiếu (chiếm 4%). Điều này cho thấy ý thức, thái độ phục vụ của công chức Văn hóa - xã hội tương đối tốt, không có thái độ ngạo mạn, hạch sách, nhũng nhiễu nhân dân, coi thường kỷ cương, pháp luật. Tuy nhiên vẫn còn một số ý kiến của người dân cho rằng còn một số công chức Văn hóa - xã hội hay đi làm muộn, về sớm hơn thời gian quy định, khiến cho công dân, tổ chức liên hệ công việc không gặp; tác phong thiếu chuyên nghiệp (như ăn uống, làm việc tư trong giờ làm việc, quên đeo biển hiệu, trang phục chưa gọn gàng) điều này ảnh hưởng đến hiệu quả công việc, giảm niềm tin của nhân dân vào chính quyền. 2.2.4. Về đạo đức, trách nhiệm công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã Qua khảo sát đánh giá về đạo đức công vụ của công chức Văn hóa - xã hội có 28 phiếu đánh giá rất tốt (chiếm 9,33%); 217 phiếu đánh giá khá tốt (chiếm 72,33%); 55 phiếu cho rằng chưa tốt (chiếm 18,33%); không có phiếu nào đánh giá là kém. Như vậy có thể khẳng định đạo đức công vụ về cơ bản là tốt và đây là một yếu tố đã được chú trọng và quan tâm hơn trong năng lực thực thi công vụ hiện nay. Tuy nhiên vẫn còn 18,33% ý kiến cho rằng đạo đức công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã ở thành phố chưa tốt. Ý kiến này chủ yếu thể hiện ở nhóm đối tượng điều tra là người dân. Chính vì vậy đội ngũ này cần được rèn luyện, trau dồi hơn nữa về đạo đức và trách nhiệm đối với nhiệm vụ được phân công. 16 2.2.5. Về mức độ hoàn thành nhiệm vụ công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã Mức độ hoàn thành nhiệm vụ của công chức Văn hóa - xã hội xã phường tại thành phố Thái Nguyên được tác giả tổng hợp qua báo cáo kết quả đánh giá, phân loại hàng năm tổng hợp, mức độ hoàn thành nhiệm vụ của công chức Văn hóa - xã hội tại các xã, phường của thành phố. Mỗi xã, phường có 2 công chức phụ trách 2 mảng công việc trong lĩnh vực văn hóa - xã hội 2.2.6. Về mức độ hài lòng của người dân đối với hoạt động của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã Qua khảo sát về mức độ hài lòng của người dân với hoạt động của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, có 52 phiếu đánh giá rất hài lòng (chiếm 17,4%); 212 phiếu đánh giá hài lòng (chiếm 70,6%) và 36 phiếu đánh giá chưa hài lòng (chiếm 12%). Như vậy có thể thấy yêu cầu của người dân về chất lượng hoạt động của đội ngũ cán bộ công chức Văn hóa - xã hội khá cao. 2.3. Đánh giá những ƣu, khuyết điểm và nguyên nhân của thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 2.3.1. Những ưu điểm và nguyên nhân 2.3.1.1. Những ưu điểm - Hiện nay hầu hết các công chức Văn hóa - xã hội cấp xã ở thành phố Thái nguyên đều là người dân địa phương, nắm vững những đặc điểm về đời sống vật chất cũng như tinh thần, tâm lý của dân cư trong địa bàn công tác, từ đó họ có phương pháp tiếp cận, giải quyết vấn đề nảy sinh hợp tình, hợp lý. - Công chức Văn hóa - xã hội ở thành phố Thái Nguyên có trình độ văn hóa cũng như trình độ chuyên môn tương đối cao so với các huyện trong tỉnh, hầu hết đều đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về chức danh chuyên môn 17 theo quy định của pháp luật. Đây là nền tảng, cơ sở quan trọng tạo điều kiện thuận lợi để công tác Văn hóa - xã hội triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao đạt kết quả tốt. - Đội ngũ công chức Văn hóa - xã hội ở thành phố Thái Nguyên đã có sự kế thừa giữa các thế hệ, theo đó ngày càng được trẻ hóa về số lượng và nâng cao về trình độ. Đây là cơ sở và nền tảng quan trọng góp phần nâng cao năng lực công chức Văn hóa - xã hội trong thời gian tới. Cùng với đó họ cũng được đánh giá cao về cách ứng xử, giao tiếp, quan hệ, lề lối làm việc cũng như về đạo đức, trách nhiệm khi tiến hành thực thi nhiệm vụ được giao. Đây chính là ưu điểm, thế mạnh của công chức Văn hóa - xã hội trong việc nâng cao năng lực thực thi nhiệm vụ của mình góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị của cơ quan. 2.3.2 Những hạn chế và nguyên nhân 2.3.2.1. Những hạn chế - Về quy định của pháp luật về chức trách, nhiệm vụ và các chế độ, chính sách đãi ngộ đối với chức danh công chức Văn hóa - xã hội hiện nay còn nhiều bất cập, chưa rõ ràng. Qua khảo sát cho thấy trên 41% ý kiến đánh giá các quy định của pháp luật hiện nay là chưa hợp lý, cần có sự sửa đổi, bổ sung theo hướng cụ thể hơn, đáp ứng yêu cầu công việc. - Hạn chế về trình độ chuyên môn: Mặc dù trình độ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã tại thành phố Thái Nguyên trong những năm gần đây đã có nhiều thay đổi cả về số lượng và chất lượng, nhưng so với yêu cầu của thực tiễn vẫn chưa đáp ứng được. Tuy số công chức Văn hóa - xã hội có trình độ đại học và sau đại học chiếm tỉ lệ khá cao (88%), nhưng có nhiều người không học chuyên ngành về văn hóa, lao động, việc làm (chiếm 24%), thêm vào đó họ được tuyển vào ở vị trí mới mẻ so với chuyên ngành được học nên còn nhiều bỡ ngỡ, chưa hiểu đủ về nhiệm vụ của người công chức Văn hóa - xã hội. 18 -Về kỹ năng, phương pháp: thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn còn thấp, chưa có tính chuyên nghiệp, phần lớn thiếu khả năng độc lập, quyết đoán trong giải quyết công việc, thụ động trong thực thi các nhiệm vụ; thiếu khả năng bao quát tình hình, đồng thời chậm thích ứng với nhiệm vụ mới. Một bộ phận không nhỏ các công chức Văn hóa - xã hội cấp xã chưa có khả năng tư duy, dự báo, xây dựng chương trình kế hoạch, thiếu khả năng nghiên cứu, tổng hợp tình hình, tổng kết kinh nghiệm thực tiễn; tinh thần hợp tác, phối hợp công việc còn nhiều hạn chế, nên hiệu quả công tác không cao. - Về cách ứng xử, giao tiếp, quan hệ, lề lối làm việc: một số công chức Văn hóa - xã hội vẫn có biểu hiện quan liêu, chưa bảo đảm giờ giấc khiến người dân, tổ chức không hài lòng; tác phong thiếu chuyên nghiệp. - Về nhận thức: nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức Văn hóa - xã hội không đồng đều, thiếu chủ động sáng tạo; việc vận dụng các chủ trương, chính sách của cấp trên vào điều kiện cụ thể của từng địa phương chưa linh hoạt, nhiều nơi còn sao chép một cách máy móc. Một bộ phận ít công chức Văn hóa- xã hội không nắm vững các quy định của pháp luật, vì vậy quá trình chỉ đạo điều hành, giải quyết công việc còn mang tính chủ quan, tùy tiện theo cảm tính cá nhân, không căn cứ vào quy định của pháp luật đẫn đến vi phạm. 19 Chƣơng 3 QUAN ĐIỂM VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC VĂN HÓA - XÃ HỘI CẤP XÃ Ở THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN 3.1. Quan điểm nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 3.1.1. Nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã phải xuất phát từ quan điểm của Đảng và Nhà nước về công tác cán bộ 3.1.2. Nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã nhằm trực tiếp góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh và giải quyết các hiệu quả các vấn đề xã hội ở cơ sở 3.1.3. Nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã phải thực hiện đồng bộ các giải pháp tác động toàn diện lên các nhân tố cấu thành năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 3.1.4. Nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã phải phù hợp với thực tiễn ở địa phương, phù hợp với trình độ, kiến thức và điều kiện làm việc của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 3.2. Một số giải pháp nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 3.2.1. Giải pháp đổi mới nhận thức 3.2.1.1 Nhận thức của lãnh đạo các cấp 3.2.1.2. Nhận thức của bản thân đội ngũ công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 20 3.2.2. Giải pháp hoàn thiện thể chế quản lý công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 3.2.2.1. Xác định rõ chức trách, nhiệm vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp cấp xã 3.2.2.2. Hoàn thiện công tác tuyển dụng, đánh giá, sử dụng công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 3.2.1.3. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức Văn hóa - xã hội 3.2.1.4. Cải cách chính sách tiền lương gắn với xây dựng môi trường làm việc hợp lý tạo động lực thực sự nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 3.2.3. Giải pháp tổ chức thực hiện 3.2.3.1. Xác định rõ trách nhiệm của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp 3.2.3.2. Tăng cường giáo dục ý thức chính trị, ý thức pháp luật, nâng cao trách nhiệm, đạo đức công vụ cho công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 3.2.2.3. Phát huy tính tự giác trong tu dưỡng, học tập, rèn luyện của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 3.2.2.4. Tăng cường sự giám sát của nhân dân đối với hoạt động thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã 3.2.3.5. Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho công chức Văn hóa - xã hội cấp xã thực thi công vụ 3.4. Một số kiến nghị * Với UBND tỉnh - Nên có những yêu cầu về tiêu chuẩn cụ thể về chức danh đối với phường, xã nông thôn và xã miền núi. - Đối với công tác tuyển dụng bố trí và sử dụng công chức Văn hóa - xã hội, cần thực hiện đúng theo những quy định của pháp luật. 21 - Tăng cường và đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn đối với chức danh công chức Văn hóa - xã hội cấp cơ sở trên địa bàn tỉnh nói chung và ở thành phố Thái Nguyên nói riêng. - Với Trung Ương Nghiên cứu hoàn thiện hệ thống thể chế về chức trách, tiêu chuẩn cụ thể, nhiệm vụ và tuyển dụng công chức Văn hóa - xã hội cấp xã, phường, thị trấn. 22 KẾT LUẬN Những năm qua, đội ngũ công chức cấp xã ở nước ta đã góp phần không nhỏ vào công cuộc xây dựng nền hành chính hiệu lực, hiệu quả. Tuy nhiên trên thực tế, hoạt động QLHCNN ở cơ sở còn bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém, làm giảm sút hiệu lực, hiệu quả QLHCNN và niềm tin của nhân dân đối với chính quyền. Một trong những nguyên nhân của tình trạng trên là do năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã nói chung và công Văn hóa - xã hội nói riêng chưa đáp ứng yêu cầu QLHCNN trong bối cảnh hiện nay. Việc tập trung phân tích, làm rõ những năng lực cần thiết trong thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã, luận văn “Năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã tại thành phố Thái Nguyên” đã đạt được các mục tiêu nghiên cứu đề ra và có những đóng góp nhất định về lý luận và thực tiễn trong việc nâng cao năng lực thực thi công chức của đội ngũ này, cụ thể là: - Luận văn đã hệ thống hóa một số vấn đề có tính chất lý luận và pháp lý về năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội bao gồm: khái quát về công chức; khái niệm, đặc điểm, nhiệm vụ của công chức Văn hóa - xã hội; khái niệm, các yếu tố cấu thành và các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội; phân tích các yêu cầu nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội hiện nay. - Luận văn đã phân tích, đánh giá, định lượng được thực trạng năng lực của đội ngũ công chức Văn hóa - xã hội cấp xã ở thành phố Thái Nguyên như về cơ cấu, trình độ, thành thạo kỹ năng, phẩm chất đạo đức công vụ, kết quả thực thi nhiệm vụTrên cơ sở đó, có sự phân tích, đánh giá khách quan các ưu điểm, nhược điểm của năng lực thực thi công vụ của 23 đội ngũ này, đồng thời chỉ ra được những nguyên nhân khách quan, chủ quan của những ưu điểm và tồn tại, hạn chế đó. - Căn cứ vào các quan điểm của Đảng, Nhà nước, Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố Thái Nguyên về chất lượng công chức, về công tác văn hóa - xã hội và qua phân tích, đánh giá thực trạng đội ngũ công chức Văn hóa -xã hội ở Thái Nguyên hiện nay. Luận văn đã đề xuất được những giải pháp quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, hoàn thiện thể chế quản lý và tổ chức thực hiện nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn hóa - xã hội cấp xã ở thành phố Thái Nguyên. Đồng thời đề xuất kiến nghị về công tác tuyển dụng, sử dụng, bố trí công chức Văn hóa - xã hội; hoàn thiện, phân biệt tiêu chuẩn chức danh công chức Văn hóa - xã hội ở phường với xã, thị trấn, đảm bảo tính cụ thể và đặc thù của đơn vị hành chính; tăng cường, đổi mới công tác đào tạo, giáo dục, bồi dưỡng cho đội ngũ này đảm bảo lộ trình đến năm 2020, 100% công chức Văn hóa - xã hội cấp cơ sở đáp ứng các tiêu chuẩn theo quy định của pháp luật và yêu cầu của công việc thực tiễn đề ra. Trong quá trình nghiên cứu, học viên đã rất cầu thị, nghiêm túc, cố gắng để có được kết quả nêu trên. Tuy vậy, do thời gian có hạn, bản thân tác giả cũng chưa có nhiều kinh nghiệm thực tế nên luận văn không tránh khỏi những khiếm khuyết, tranh luận. Vì vậy, kính mong được sự đóng góp của thầy, cô và các đồng nghiệp, để luận văn có thể hoàn chỉnh và có tính ứng dụng cao. 24