Tóm tắt Luận văn Quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm trên địa bàn huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ........./......... ...../..... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN LÊ BẢO TRÂM QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ AN TOÀN VỆ SINH THỰC PHẨM TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH- NĂM 2017 Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: Tiến sĩ Trần Trọng Đức Phản biện 1: Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Anh. Phản biện 2: Tiến sĩ Nguyễn Văn Bảng. Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia. Địa điểm: phòng họp 210, Nhà A- Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia. Số 10, Đướng 3/2, Phường 12, Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh. Thời gian: Vào lúc15 giờ 00 ngày 21 tháng 7 năm 2017 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia. 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Vệ sinh an toàn thực phẩm là một vấn đề vô cùng cấp thiết và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của con người. Thực phẩm vệ sinh, an toàn đóng góp to lớn trong việc cải thiện sức khỏe con người, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và chất lượng giống nòi. Mặt khác, an toàn thực phẩm không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mà còn liên quan chặt chẽ đến năng suất, hiệu quả phát triển kinh tế, thương mại, du lịch và an sinh xã hội nhất là trong bối cảnh đất nước ta hiện nay đang bước vào thời kỳ hội nhập và quốc tế hóa. Những năm gần đây, công tác đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, phòng, chống ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm ngày càng được mọi tầng lớp xã hội quan tâm. Vấn đề bảo đảm an toàn thực phẩm trong được các cấp ủy đảng, chính quyền quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đạt kết quả nhất định. Nhận thức của nhà quản lý, người sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm và người tiêu dùng về an toàn thực phẩm bước đầu có chuyển biến. Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý an toàn thực phẩm đã được xây dựng và từng bước được hoàn thiện. Bộ máy tổ chức cơ quan quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm từ trung ương đến địa phương đang được kiện toàn, thực hiện phân công, phân cấp, công tác phối hợp giữa các bộ, ngành và địa phương bước đầu có hiệu quả. Tuy nhiên, an toàn vệ sinh thực phẩm trong cả nước nói chung và ở thành phố Hồ Chí Minh nói riêng đang là mối lo của người dân. Gần đây, nhiều sự việc liên tục xảy ra xoay quanh vấn đề về vệ sinh an toàn thực phẩm như: sử dụng hóa chất cấm trong 2 nuôi trồng, chế biến nông sản, thủy sản, thực phẩm, việc sản xuất sản phẩm kém chất lượng, đã gây ảnh hưởng xấu đến xuất khẩu và tiêu dùng. Huyện Bình Chánh từ năm 2011 đến nay đã xảy ra 03 trường hợp ngộ độc thực phẩm với 157/365 người bị ngộ độc. Đồng thời, với địa bàn rộng, dân cư phân bố không đồng đều, phần lớn là dân nhập cư, số lượng các cơ sở kinh doanh, ăn uống, cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm, bếp ăn tập thể, căn tin, thức ăn đường phố. ngày càng tăng, ý thức về vệ sinh an toàn thực phẩm của một bộ phận người dân vẫn chưa có chuyển biến đáng kể. Điều đó tạo ra cho chính quyền huyện Bình Chánh nhiều thách thức trong công tác quản lý về an toàn vệ sinh thực phẩm. Bên cạnh đó, thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra ATVSTP tại huyện Bình Chánh còn bộc lộ nhiều yếu kém, vấn đề chỉ đạo điều hành chưa khả thi, đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất còn hạn hẹp, sự phối hợp giữa các cấp, các ngành chưa đồng bộ và niềm tin của người dân đối với cơ quan QLNN về ATVSTP chưa cao. Xuất phát từ những lý do trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) trên địa bàn huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh” nhằm phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm và trên cơ sở đó đề ra một số giải pháp để công tác quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm ngày càng hiệu quả. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài 3 An toàn vệ sinh thực phẩm đã và đang thu hút sự quan tâm của toàn xã hội. Có rất nhiều công trình nghiên cứu đề tài quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm như: - Chu Thế Vinh (2013) “Thực trạng an toàn vệ sinh thực phẩm ở các cơ sở ăn uống và công tác quản lý tại thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng” năm 2012-2013, tác giả đã có nhìn nhận sâu sắc về thực trạng ATVSTP tại thành phố Đà Lạt. Nghiên cứu đã đánh giá thực trạng điều kiện ATVSTP ở các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống tại Thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. - Trần Thị Khúc (2014) “Quản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh”, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Hà Nội. Nghiên cứu đã đánh giá được thực trạng công tác quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. - Ngô Thị Xuân (2014), Quản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm trên địa bàn huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học Thương mại, Hà Nội. Nghiên cứu đã đánh giá được thực trạng công tác quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm trên địa bàn huyện Thái Thụy - Nguyễn Lê Uyên (2011), Quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh. Nghiên cứu đã khái quát và đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Các công trình nghiên cứu nói trên đều có những đóng góp nhất định về mặt lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về an 4 toàn vệ sinh thực phẩm. Tuy nhiên, chưa có đề tài nào tiếp cận nghiên cứu quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm trên địa bàn huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu luận văn 3.1. Mục đích : đề ra giải pháp tăng cường QLNN về ATVSTP tại huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh. 3.2. Nhiệm vụ - Hệ thống hóa cơ sở lý luận quản lý nhà nước đối với công tác an toàn vệ sinh thực phẩm. - Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm của huyện Bình Chánh từ năm 2011 đến năm 2016. - Đề xuất một số giải pháp nâng cao hoạt động quản lý nhà nước đối với công tác đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu : hoạt động quả lý nhà nước về lĩnh vực an toàn vệ sinh thực phẩm. 4.2. Phạm vi nghiên cứu đề tài + Không gian: Đề tài nghiên cứu về hoạt động quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm trong lĩnh vực y tế trên địa bàn huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh. + Thời gian: Từ năm 2011 đến năm 2016. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử - Phương pháp thu thập dữ liệu, phương pháp phân tích dữ liệu (thống kê, so sánh, phân tích, đồ thị) 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 5 - Kết quả nghiên cứu góp phần làm cơ sở để Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện Bình Chánh nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm trên địa bàn Huyện. - Luận văn có thể dùng làm tài liệu phục vụ học tập, giảng dạy, và vận dụng vào quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn chia làm ba chương: - Chương I. Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm. - Chương II. Thực trạng quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm tại huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh. - Chương III. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm tại huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh. 6 CHƢƠNG 1. CƠ SƠ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ AN TOÀN VỆ SINH THỰC PHẨM 1.1. Khái niệm, tầm quan trọng của an toàn vệ sinh thực phẩm 1.1.1. Khái niệm an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) An toàn vệ sinh thực phẩm là tất cả các điều kiện, biện pháp cần thiết từ khâu sản xuất, chế biến, bảo quản, phân phối, vận chuyển cũng như sử dụng nhằm đảm bảo cho thực phẩm sạch sẽ, an toàn, không gây hại cho sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng. Như vậy, an toàn vệ sinh thực phẩm là công việc đòi hỏi sự tham gia của nhiều ngành, nhiều khâu co liên quan đến thực phẩm như nông nghiệp, thú y, cơ sở chế biến thực phẩm, y tế, người tiêu dùng. 1.1.2. Tầm quan trọng của an toàn vệ sinh thực phẩm a. Đối với sức khỏe Trước mắt, thực phẩm là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cho sự phát triển của cơ thể, đảm bảo sức khỏe con người song cũng là nguồn gốc gây bệnh nếu không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Về lâu dài, thực phẩm chẳng những có tác động lớn đối với sức khỏe mỗi con người mà còn ảnh hưởng lâu dài đến nòi giống của dân tộc. b. Đối với kinh tế Những thiệt hại khi thực phẩm không an toàn thành nhiều hậu quả khác nhau, từ bệnh cấp tính, mãn tính đến tử vong, cụ thể: - Thiệt hại chính do các bệnh gây ra từ thực phẩm đối với cá nhân là chi phí khám bệnh, hồi phục sức khỏe, chi phí do phải chăm sóc người đau yếu, bị mất lương do phải nghỉ làm 7 - Đối với nhà sản xuất, đó là những chi phí do phải thu hồi, bảo quản sản phẩm, tiêu hủy sản phẩm, những thiệt hại đó làm mất lợi nhuận của nhà sản xuất và tổn thất nặng nề nhất là mất lòng tin của người tiêu dùng. - Ngoài ra còn có các thiệt hại khác như phải điều tra, khảo sát, phân tách, thẩm tra độc hại, giải quyết hậu quả 1.2. Quản lý nhà nƣớc về an toàn vệ sinh thực phẩm 1.2.1. Khái niệm Quản lý nhà nƣớc (QLNN) về ATVSTP Quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm là hoạt động có tổ chức của nhà nước thông qua các văn bản pháp luật, các công cụ, chính sách của nhà nước sẽ tác động đến tình hình thực hiện an toàn vệ sinh thực phẩm của đơn vị sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng nhăm định hướng, dẫn dắt các chủ thể này thực hiện tốt các vấn đề về an toàn vệ sinh thực phẩm. 1.2.2. Sự cần thiết quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm Quản lý ATVSTP đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo đảm nguồn cung ứng thực phẩm an toàn, chất lượng và bổ dưỡng cho cộng đồng. Mặt khác, bảo đảm chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm còn là một trong những điều kiện tiên quyết, thiết yếu để thúc đẩy sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm phát triển ở cả thị trường nội địa và xuất khẩu, góp phần phát triển kinh tế quốc gia và quốc tế. Do đó, Nhà nước có vai trò quan trọng trong việc hoạch định chính sách và tạo khung pháp lý nhằm giảm thiểu những rủi ro, những mối nguy đối với an toàn thực phẩm hay đề ra những quy định mà các nhà sản xuất, kinh doanh thực phẩm phải đáp ứng để bảo đảm thực phẩm an toàn từ khâu sản xuất tới lưu thông. Nhìn chung, quản lý ATVSTP không những là trách nhiệm và nghĩa vụ của các cấp, 8 ngành chức năng mà còn cần sự đóng góp của toàn xã hội, đặc biệt là sự tham gia tích cực từ phía người sản xuất, người kinh doanh và người tiêu dùng nhằm mục đích bảo đảm sức khoẻ cho người tiêu dùng và mang lại quyền lợi cho chính mình. 1.2.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc về vệ sinh an toàn thực phẩm Một là, hoạt động xây dựng, ban hành các chính sách, văn bản pháp luật về ATVSTP. Hai là, tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực QLNN về ATVSTP. Ba là, hoạt động thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm về ATVSTP. 1.2.4. Trách nhiệm quản lý nhà nƣớc về an toàn vệ sinh thực phẩm ở cấp huyện Phòng Y tế là cơ quan tham mưu cho Ủy ban nhân dân Huyện thực hiện chức năng QLNN về ATVSTP lĩnh vực y tế. Phòng Kinh tế tham mưu Ủy ban nhân dân huyện QLNN về ATVSTP lĩnh vực nông nghiệp, công thương. Trung tâm Y tế dự phòng Huyện là đơn vị có chức năng y tế dự phòng, giúp UBND Huyện tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện, phổ biến các kiến thức các quy định của pháp luật về ATVSTP ; tổ chức cấp giấy xác nhận kiến thức về ATVSTP ; tổ chức thực hiện kiểm nghiệm ATVSTP ; tổ chức kiểm tra, hướng dẫn các cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm thực hiện các quy định về đảm bảo ATVSTP ,... Trạm Y tế xã-thị trấn là cơ quan thường trực BCĐ liên ngành về ATVSTP, là cơ quan chuyên môn giúp UBND xã-thị trấn thực hiện QLNN về ATVSTP trên địa bàn xã-thị trấn 9 1.2.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc về vệ sinh an toàn thực phẩm a. Con người b. Điều kiện tự nhiên – kinh tế - xã hội c. Yếu tố pháp lý d. Trang thiết bị và phương tiện e. Sự phối hợp của cơ quan Quản lý nhà nước 1.3.1. Kinh ngiệm QLNN về ATVSTP của thế giới a. Nhật Bản b. Singapore c. Thái Lan 1.3.2. Kinh nghiệm QLNN về ATVSTP trong nƣớc a. Quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng b. Quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh 1.3.3. Bài học kinh nghiệm quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm tại huyện Bình Chánh - Hệ thống pháp luật phải thống nhất, đồng bộ, ít thay đổi, cụ thể, rõ ràng, phù hợp tình hình thực tế. - Bộ máy quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm phải hoạt động hiệu quả trên cơ sở phối hợp nhịp nhàng thống nhất giữa các cấp, các ngành. - Thường xuyên tổ chức tập huấn, đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm ở các cấp. - Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm và xây dựng cơ chế chế tài thật nặng tạo nên sự rang đe cho cơ sở. - Tăng cường đầu tư kinh phí, xây dựng chính sách hỗ trợ, động viên, khuyến khích, thu hút nhân lực, cũng như sự 10 tham gia của người dân vào hoạt động quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm. - Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, tuyên truyền, phổ biến kiến thức về đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm ở mọi nơi. 11 CHƢƠNG II. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ AN TOÀN VỆ SINH THỰC PHẨM TẠI HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 2.1. Tổng quan về huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh 2.2. Thực trạng an toàn vệ sinh thực phẩm trên địa bàn huyện Bình Chánh Vấn đề an toàn thực phẩm hiện nay ở huyện Bình Chánh vẫn còn nhiều bất cập: - Điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm của cơ sở chưa đảm bảo theo quy định của pháp luật; - Việc sử dụng các hóa chất, phụ gia, chất cấm,.. vào sản xuất, chế biến thực phẩm chưa được kiểm soát chặt chẽ; - Hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc,... được lưu thông tràn làn trên địa bàn; - Các ghánh hàng rong, thức ăn đường phố ngày càng nhiều và không đảm bảo vệ sinh. - Người dân chưa có nhận thức đúng và đủ về vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm, chưa thật sự là người tiêu dùng thông minh. 2.3.1. Chính sách, pháp luật chung của Nhà nƣớc và văn bản chỉ đạo thực hiện quản lý nhà nƣớc về an toàn vệ sinh thực phẩm ở huyện Bình Chánh a. Chính sách, pháp luật chung của Nhà nước liên quan đến an toàn vệ sinh thực phẩm Các chính sách pháp luật đã phần nào hạn chế được sự chồng chéo giữa các cơ quan liên quan đến quản lý nhà nước về ATVSTP cũng như đưa ra các biện pháp xử lý các hành vi vi phạm về ATVSTP trong quá trình thực thi công vụ. Tuy nhiên, 12 việc chậm và chưa kịp thời ban hành văn bản hướng dẫn sẽ gây khó khăn, lúng túng cho hệ thống QLNN. b. Thực trạng công tác chỉ đạo thực hiện quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm ở huyện Bình Chánh Chính quyền huyện Bình Chánh đã đề ra các mục tiêu, xây dựng kế hoạch thực hiện va có sự phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng ngành, cấp. Tuy nhiên, trên thực tế còn tồn tại những hạn chế: Thứ nhất, chưa xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm phù hợp với điều kiện địa phương. Thứ hai, chưa xây dựng quy chế phối hợp giữa các ngành trong quá trình thực thi công vụ nên vẫn còn sự chồng chéo trong quá trình quản lý. Thứ ba, cơ chế khuyến khích các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm chưa được quan tâm, cũng như chưa có chính sách thu hút, đào tạo nguồn nhân lực cho hoạt động quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm; chưa quan tâm đầu tư kinh phí, trang thiết bị phục vụ công tác quản lý về thực phẩm. 2.3.2. Sự phối hợp giữa các cấp, các ngành trong hoạt động QLNN về ATVSTP a. Sự phối hợp giữa các cấp QLNN về ATVSTP b. Sự phối hợp giữa các ngành trong QLNN về ATVSTP Giữa các cấp, các ngành QLNN về ATVSTP có sự phối hợp, hỗ trơ trong việc quản lý, tuyên truyền về ATVSTP. Tuy nhiên, hoạt động này còn thể hiện nhiều bất cập trong việc quản lý cơ sở ở địa phương gây phiền hà cho cơ sở, đồng thời lãng phí thời gian của đoàn thanh tra, kiểm tra. Đồng thời, sự phối 13 hợp giữa các cấp, các ngành chưa đồng bộ đã làm giảm hiệu lực, hiệu quả QLNN về ATVSTP. 2.3.3. Nguồn lực phục vụ cho hoạt động quản lý nhà nƣớc về an toàn vệ sinh thực phẩm a.Nguồn nhân lực phục vụ cho hoạt động QLNN về ATVSTP Lực lượng QLNN về ATVSTP trên địa bàn Huyện khá mỏng so với điều kiện địa bàn rộng lớn, cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm ngày càng nhiều. Trình độ chuyên môn của cán bộ cấp Huyện làm công tác quản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm tương đối đảm bảo, đáp ứng được yêu cầu của công việc. Tuy nhiên, một số cán bộ còn thiếu kiến thức về quản lý Nhà nước và yếu về chuyên môn (nhất là cấp xã/thị trấn) dẫn đến gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai thực thi công vụ. Hoạt động tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về ATVSTP diễn ra không thường xuyên. b. Nguồn tài chính đầu tư cho hoạt động QLNN về ATVSTP Kinh phí chương trình mục tiêu quốc gia về ATVSTP còn hạn hẹp và có xu hướng giảm. Kinh phí chủ yếu đầu tư cho hoạt động quản lý thức ăn đường phố, thông tin tuyên truyền, lễ phát động ATVSTP, công tác viên ATVSTP cấp xã, kiểm tra ATVSTP và mua mẫu giám sát nguy cơ cao. c. Trang thiết bị, phương tiện phục vụ công tác QLNN về ATVSTP Cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc cho đội ngũ QLNN về ATVSTP trên địa bàn huyện Bình Chánh cơ bản đáp ứng yêu 14 cầu công việc. Tuy nhiên, trang thiết bị chuyên môn dùng cho hoạt động QLNN về ATVSTP còn thiếu, chưa đáp ứng được nhu cầu để đảm bảo quá trình thực thi công vụ đạt hiệu quả. 2.3.4. Hoạt động tuyên truyền, tập huấn, phổ biến kiến thức về an toàn vệ sinh thực phẩm a. Hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức về ATVSTP Công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức về an toàn vệ sinh thực phẩm dưới nhiều hình thức khá đa dạng và phong phú nhưng nó không bao quát, không sâu rộng. b. Hoạt động tập huấn xác nhận kiến thức ATVSTP cho cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm. Hoạt động tập huấn xác nhận kiến thức an toàn vệ sinh thực phẩm được Trung tâm Y tế dự phòng huyện tổ chức thường xuyên và nội dung tập huấn cung cấp được kiến thức cơ bản cho cơ sở. Tuy nhiên thời gian tập huấn khá ngắn (thời gian tập huấn là 01 buổi) nên cơ sở không thể tiếp thu tất cả các kiến thức mà cơ quan QLNN cung cấp, do đó gây ra khó khăn cho cơ sở trong quá trình thực hiện. 2.3.5. Hoạt động thanh tra, kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm huyện Bình Chánh a. Quy trình thanh tra, kiểm tra b. Thực trạng thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực y tế huyện Bình Chánh - Thực trạng thanh tra, kiểm tra của đoàn liên ngành về ATVSTP các cấp Cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm có xu hướng tăng qua các năm, đặt ra cho cơ quan QLNN về 15 ATVSTP nhiều thách thức trong việc quản lý. Hàng năm khoảng 50% đến 60% cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm cấp Huyện quản lý được kiểm tra và cấp xã trên 70% cơ sở được kiểm tra về ATVSTP. Điều này cho thấy hoạt động kiểm tra của cơ quan QLNN về ATVSTP ở huyện Bình Chánh khá được quan tâm, chú trọng và đạt hiệu quả ở mức độ nhất định. - Thực trạng quản lý thức ăn đường phố Công tác QLNN về thức ăn đường phố được phân cấp cho cấp xã thực hiện kiểm tra việc đảm bảo ATVSTP. Trên địa bàn Huyện các đơn vị kinh doanh thức ăn đường phố chiếm tỷ lệ khá cao và tập trung chủ yếu ở các trường học, khu công nghiệp, các công ty, các chợ,.. Đây là loại hình khó kiểm tra, quản lý bởi đối tượng này chủ yếu là dân nhập cư, nghèo khó, địa điểm buôn bán không cố định cho nên đặt ra cho cơ quan quản lý nhiều thách thức trong việc hướng dẫn, xác nhận kiến thức ATVSTP cũng như xử lý các hành vi vi phạm về ATVSTP. c. Thực trạng vi phạm về ATVSTP, hình thức xử lý và việc chấp hành xử lý vi phạm của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm tại huyện Bình Chánh - Thực trạng vi phạm về ATVSTP của cơ sở Tình hình vi phạm về ATVSTP của Huyện qua các năm còn khá cao. Tỷ lệ sai phạm có chiều hướng tăng qua các năm, cụ thể, năm 2011 (33%) ở cấp huyện và (16%) ở cấp xã đến năm 2016 (47%) ở cấp Huyện và (36%) ở cấp xã. Điều này phản ánh hoạt động QLNN về ATVSTP của cơ quan QLNN các cấp huyện Bình Chánh hiệu quả chưa cao và cũng cho thấy công tác 16 tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về ATVSTP huyện Bình Chánh chưa hiệu quả cũng như ý thức về đảm bảo ATVSTP của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm còn thấp. - Hình thức xử lý hành vi vi phạm của cơ sở Hình thức xử lý vi phạm về ATVSTP ở huyện Bình Chánh chủ yếu là nhắc nhở (chiếm 58%), phạt tiền (chiếm 39%), các hình thức tiêu hủy, đình chỉ hoạt động, đóng cửa cơ sở chiếm tỷ lệ rât thấp (1%). Điều đó đã phản ánh việc xử lý các hành vi vi phạm của cơ sở trên địa bàn huyện Bình Chánh còn ở mức nhẹ, không đủ sức để làm thay đổi hành vi của cơ sở sản xuất, do đó công tác QLNN về ATVSTP hiệu quả chưa cao. - Thực trạng chấp hành việc xử lý hành vi vi phạm về ATVSTP của cơ sở Việc chấp hành các quyết định xử phạt của các cơ sở sản xuất, kinh doanh và chế biến thực phẩm trên địa bàn huyện là khá thấp. Sở dĩ, việc chấp hành các quyết định xử phạt của cơ sở thấp là do cơ quan QLNN chỉ ra quyết định xử phạt mà không theo dõi, đôn đốc việc chấp hành của cơ sở, không có các biện pháp chế tài. d. Sự hài lòng của người tiêu dùng, cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biên thực phẩm đối với cơ quan quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm huyện Bình Chánh Kết quả khảo sát của tác giả là 58% người được hỏi trả lời là hài lòng, 9% trả lời là rất hài lòng và những người trả lời không hài lòng chiếm tỷ lệ khá cao 33%. Qua đây, đặt ra cho cơ quan QLNN về ATVSTP phải có các biện pháp, phương hướng thực 17 hiện để quản lý tốt đối với vấn đề ATVSTP ở địa phương nhằm nâng cao sự tin cậy và bảo vệ sức khỏe của người dân. 2.4. Đánh giá chung về hoạt động Quản lý nhà nƣớc về ATVSTP trên địa bàn huyện Bình Chánh 2.4.1. Những mặt làm đƣợc Một là, các văn bản chỉ đạo, chính sách được ban hành đã định hướng cho công tác QLNN về ATVSTP, đồng thời có sự phân công rõ ràng nhiệm vụ, trách nhiệm, phân cấp quản lý hợp lý và cũng như quy định sự phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành trong thực thi công vụ. Hai là, từng bước hoàn thiện tổ chức, nhân sự, thành lập được Ban chỉ đạo liên ngành về an toàn vệ sinh thực phẩm từ huyện đến xã, thị trấn. Ba là, công tác tuyên truyền về ATVSTP trên địa bàn huyện Bình Chánh được thực hiện dưới nhiều hình thức đa dạng. Bốn là, hoạt động thanh tra, kiểm tra và xử lý các vi phạm về ATVSTP đạt được những hiệu quả nhất định. Năm là, nguồn nhân lực phục vụ cho công tác thanh tra ngày càng được hoàn thiện về chất lượng. 2.4.2. Hạn chế, nguyên nhân trong QLNN về ATVSTP huyện Bình Chánh Một là, còn nhiều bất cập trong việc phân công, phân cấp quản lý giữa các cơ quan chức năng và giữa các cấp với nhau. Hai là, việc phối hợp giữa các cơ quan chức năng còn nhiều bất cập, chưa đồng bộ, giữa cấp thành phố, cấp huyện và cấp xã; Ba là, hoạt động thanh tra, kiểm tra về an toàn vệ sinh thực phẩm chỉ thực hiện theo kế hoạch của thành phố mà 18 chưa, hình thức xử lý các cơ sở có hành vi vi phạm về ATVSTP ở huyện Bình Chánh chưa đủ sức răng đe cơ sở Bốn là, hoạt động tuyên truyền, giáo dục, phổ biến kiến thức, các quy định về ATVSTP của huyện Bình Chánh còn mang tính hình thức, chưa sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân. Năm là, kinh phí đầu tư cho hoạt đông QLNN về ATVSTP còn hạn hẹp. Sáu là, bộ máy quản lý nhà nước về ATVSTP ở huyện Bình Chánh còn thiếu về con người và yếu về chuyên môn, nghiệp vụ nhất là ở xã-thị trấn. 2.4.3. Nguyên nhân a. Nguyên nhân khách quan - Do địa bàn rộng, dân số gia tăng nhanh chóng và tốc độ đô thị hóa nhanh dẫn đến số cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm ngày càng nhiều. - Nhận thức của người sản xuất, người tiêu dùng chưa đầy đủ, tập quán ăn uống, trình độ dân trí, thu nhập thấp. - Các cơ sở sản xuất, kinh doanh chưa tạo được niềm tin ở người tiêu dùng. b. Nguyên nhân chủ quan - Các cấp ủy đảng, chính quyền chưa quyết liệt trong việc QLNN về ATVSTP . - Trình độ của cán bộ quản lý còn nhiều hạn chế, kiến thức chuyên môn còn yếu, chưa được đào tạo, nâng cao về chuyên môn. - Chưa có quy chế phối hợp giữa các cơ quan QLNN về ATVSTP. 19 - Mặc dù có nhiều cố gắng và quan tâm đối với công tác QLNN về ATVSTP, song đầu tư trang thiết bị cho hoạt động QLNN về ATVSTP còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý. - Phương tiện, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ kiểm tra nhà nước về chất lượng ATTP còn thiếu và lạc hậu. - Các chế tài đảm bảo việc thực hiện các quyết định xử phạt vi phạm hành chính chưa được mạnh dạng thực hiện. - Ý thức chấp hành pháp luật của cơ sở sản xuất, kinh doanh chưa cao; mặt khác do việc xử lý vi phạm còn nương nhẹ, chưa kiên quyết. 20 CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ AN TOÀN VỆ SINH THỰC PHẨM TẠI HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 3.1. Quan điểm, định hƣớng quản lý nhà nƣớc về an toàn vệ sinh thực phẩm huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh 3.1.1. Quan điểm chỉ đạo về an toàn vệ sinh thực phẩm của nước ta 3.1.2. Định hướng, mục tiêu QLNN về ATVSTP của huyện Bình Chánh Đảng bộ huyện Bình Chánh trong Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XI, nhiệm kỳ 2015-2020 đã đề ra Nghị quyết số 01- NQ/ĐH ngày 28 tháng 8 năm 2015 về “Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm giai đoạn 2015 - 2020 trên địa bàn huyện Bình Chánh” và Huyện ủy Bình Chánh đã ban hành Chương trình hành động số 10-Ctr/HU ngày 12 tháng 01 năm 2016 để thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ XI. Và ngày 02 tháng 8 năm 2016, Ủy ban nhân dân huyện Bình Chánh đã xây dựng và ban hành Kế hoạch số 205/KH-UBND về kế hoạch đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm giai đoạn 2016-2020 trên địa bàn huyện Bình Chánh. Huyện ủy và Ủy ban nhân dân huyện Bình Chánh đã đề ra các mục tiêu cụ thể phấn đấu thực hiện đến năm 2020 nhằm đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trên địa bàn huyện cụ thể như sau: Mục tiêu 1: Nâng cao kiến thức và thực hành về an toàn thực phẩm cho các nhóm đối tượng. 21 Mục tiêu 2: Tăng cường năng lực của hệ thống quản lý, kiểm nghiệm an toàn thực phẩm. Mục tiêu 3: Cải thiện rõ rệt tình trạng bảo đảm an toàn thực phẩm của các cơ sở sản xuất, chế biến thực phẩm. Mục tiêu 4: Cải thiện rõ tình trạng bảo đảm an toàn thực phẩm của các cơ sở kinh doanh thực phẩm. Mục tiêu 5:Ngăn ngừa có hiệu quả tình trạng ngộ độc thực phẩm cấp tính 3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nƣớc về ATVSTP tại huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh 3.2.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, công tác chỉ đạo, điều hành, bộ máy quản lý đối với hoạt động QLNN về ATVSTP Trước hết, rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến ATVSTP, sửa đổi những văn bản không còn phù hợp, bổ sung và ban hành các văn bản mới nhằm khắc phục những chồng chéo, bất cập còn tồn tại trong quá trình thực thi công vụ. Thứ hai, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và chính quyền các cấp đối với công tác bảo đảm an toàn thực phẩm. Thứ ba, tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy của Ủy ban nhân dân Huyện, Ủy ban nhân dân xã – thị trấn. Thứ tư, ban hành cơ chế phối hợp giữa các cấp, các ngành trong việc tham gia thanh tra, kiểm tra về ATVSTP để tránh sự chồng chéo, gây phiền hà cho cơ sở. 3.2.2. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức quản lý về ATVSTP 22 Trước hết, mỗi cán bộ, công chức phải trau dồi phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng. Đồng thời, phải nâng cao trình độ năng lực chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức. Cùng với đó, mỗi cán bộ, công chức phải tích cực rèn luyện tác phong công tác phù hợp Tổ chức các hoạt động giao lưu giữa giữa các quận – huyện, xã-thị trấn trong việc QLNN về ATVSTP nhằm trao đổi những kiến thức thực tế, kỹ năng, kinh nghiệm trong nghề. 3.2.3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến văn bản pháp luật về ATVSTP Thứ nhất, Chỉ đạo các phòng chức năng của huyện tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, quán triệt sâu sắc cho cán bộ, công chức, đảng viên, cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm và nhân dân những chủ trương chỉ đạo của Đảng và pháp luật của Nhà nước về đảm bảo ATVSTP Thứ hai, đa dạng hóa các hình thức, nội dung tuyên truyền, giáo dục và thường xuyên đổi mới; Thứ ba, đưa nội dung giáo dục về ATVSTP đến học sinh các trường trên địa bàn Huyện, đặc biệt là các trường THCS, THPT nhằm giáo dục kiến thức về ATVSTP cho người tiêu dùng từ nhỏ. Thứ tư, thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn kiến thức về ATVSTP cho cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm các cấp, đặt biệt là những đơn vị kinh doanh thức ăn đường phố. Đồng thời, không ngừng nâng cao hơn nữa trình độ dân trí toàn diện cho nhân dân. 23 3.2.4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về ATVSTP Phòng Y tế huyện phối hợp với Trung tâm Y tế dự phòng Huyện và Phòng Kinh tế huyện thường xuyên cập nhật danh sách các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm để thuận lợi cho công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát các đối tượng thuộc thẩm quyền quản lý. Ngoài ra, Phòng Y tế huyện Bình Chánh tham mưu Ủy ban nhân dân huyện hình thức xử lý đối với các cơ sở bị nhắc nhở, xử lý vi phạm về ATVSTP mà không khắc phục hành vi vi phạm và chấp hành các quyết định xử lý. Phòng Y tế huyện và Trung tâm Y tế dự phòng Huyện phải tăng cường kiểm tra, giám sát đối với bếp ăn tập thể tự tổ chức Các cơ quan QLNN về ATVSTP cấp huyện và cấp xã cần tăng cường kiểm tra đối với các đơn vị kinh doanh thức ăn đường phố, đây là nguy cơ gây ra ngộ độc thực phẩm rất cao. 3.3. Kiến nghị 3.3.1. Đối với Trung ương 3.3.2. Đối với địa phương 24 KẾT LUẬN Quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm là một trong những nội dung quan trọng và không thể thiếu trong hoạt động quản lý nhà nước. Tình hình an toàn vệ sinh thực phẩm huyện Bình Chánh thời gian qua diễn biến phức tạp. Do đó, việc nâng cao hiệu quả QLNN về ATVSTP sẽ góp phần cải thiện thực trạng thực phẩm kém an toàn hiện nay trên địa bàn huyện, thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội của huyện. Qua quá trình nghiên cứu Luận văn đã mang lại những kết quả chính sau: 1. Hệ thống hóa và làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận cơ bản hoạt động quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm của chính quyền cấp huyện. Theo đó, luận văn đã nêu rõ khái niệm, tầm quan trọng ATVSTP; khái niệm, sự cần thiết, nội dung, các yếu tố ảnh hưởng hoạt động QLNN về ATVSTP, trách nhiệm QLNN về ATVSTP ở cấp huyện. 2. Nghiên cứu kinh nghiệm của các nước trên thế giới và một số địa phương trong nước, rút ra bài học kinh nghiệm cho huyện Bình Chánh. 3. Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm ở huyện Bình Chánh giai đoạn 2011-2016, từ đó rút ra những mặt tích cực, hạn chế và nguyên nhân hạn chế. 4. Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm ở huyện Bình Chánh trong thời gian tới.