Tóm tắt Luận văn Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương

1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO / BỘ NỘI VỤ / HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THIỆN LỘC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CÔNG TÁC THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƢƠNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2017 2 Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Phượng Phản biện 1: TS. Trần Trọng Đức Phản biện 2: TS. Lê Thị Thanh Hương Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm Luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia. Địa điểm: Phòng 210 Nhà A – Hội trường bảo vệ Luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia – Cơ sở TP. Hồ Chí Minh. Số 10 Đường 03 tháng 02, Quận 10, TP. Hồ Chí Minh. Thời gian: vào hồi 16 giờ 30 phút ngày 22 tháng 7 năm 2017. Có thể tìm hiểu Luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Website Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia. 3 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Sự phát triển nhanh chóng của khoa học, công nghệ và nền kinh tế tri thức trong xu thế toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế rộng rãi hiện nay là cơ hội, môi trường thuận lợi để thanh niên Việt Nam tiếp thu tinh hoa nhân loại, thể hiện và khẳng định tài năng, trí tuệ, bản lĩnh của tuổi trẻ, cống hiến cho sự phát triển của đất nước. Thanh niên Việt Nam đang có những thay đổi về cơ cấu xã hội, địa vị kinh tế, cũng như tâm lý, lối sống, song song đó tồn tại nhiều thách thức, khi mà một bộ phận thanh niên chưa tìm được lý tưởng sống, trình độ, năng lực cũng như kỹ năng tạo lập còn yếu, một bộ phận khác lại có lối sống thực dụng xa rời ý chí vươn lên khắc phục những khó khăn trong cuộc sống, điều này đã gây không ít trở ngại cho công tác quản lý thanh niên hiện nay. Bình Dương là thành viên của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, một trong những trung tâm phát triển năng động, có tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa, hiện đại hóa cao. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng ưu tiên phát triển công nghiệp, dịch vụ của tỉnh đã mở ra cơ hội thể hiện bản thân, cơ hội việc làm không chỉ cho thanh niên tại chổ mà còn thu hút lao động là thanh niên của nhiều nơi khác quy tụ. Với lực lượng thanh niên đông đảo, đây vừa là lợi thế, vừa là thách thức cho Bình Dương. Nhận thức được tầm quan trọng của quản lý nhà nước về công tác thanh niên, đồng thời qua thực tiễn công việc đang phụ trách tại Phòng Nội vụ thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương tác giả đã lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương” làm đề tài Luận văn tốt nghiệp chương trình cao học Quản lý công của mình. 4 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Qua tìm kiếm, nghiên cứu tài liệu, tác giả biết được trước và sau khi Quốc hội ban hành Luật Thanh niên ngày 29 tháng 11 năm 2005 và Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Khóa X ban hành Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25 tháng 7 năm 2008 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đã có một số công trình nghiên cứu và bài viết về công tác thanh niên trong phạm vi cả nước với góc độ vĩ mô của quản lý nhà nước, đưa ra các quan điểm nhìn nhận về vai trò, trách nhiệm của nhà nước đối với thanh niên và vai trò, nghĩa vụ của thanh niên đối với nhà nước và xã hội, cũng như những thời cơ, thách thức của thanh niên trước sự thay đổi nhanh chóng của tình hình kinh tế – xã hội và lịch sử như: Đề tài nghiên cứu cấp nhà nước “Cơ sở lý luận và thực tiễn của chính sách đối với thanh niên” do PTS. Nguyễn Văn Trung làm Chủ nhiệm, năm 1995; Đề tài nghiên cứu cấp bộ “Cơ sở khoa học nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về thanh niên thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa” do TS. Vũ Đăng Minh – Vụ trưởng Vụ Công tác thanh niên làm Chủ nhiệm, năm 2012; Đề tài nghiên cứu cấp bộ “Đặc trưng tâm lý tư tưởng của thanh niên dưới tác động của cơ chế thị trường” do Trần Xuân Vinh làm Chủ nhiệm, năm 1992; Đề tài nghiên cứu cấp bộ “Tình hình thanh niên thế kỷ XX – Những sự kiện quan trọng nhất” do ThS. Phạm Bằng làm Chủ nhiệm, năm 1999; Chương trình nghiên cứu cấp bộ “Những vấn đề lý luận và thực tiễn nâng cao hiệu quả công tác thanh vận trong tình hình mới” do PGS.TS Nguyễn Đắc Vinh – Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đoàn làm Chủ nhiệm, năm 2014; “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên” của tác giả Nguyễn Vĩnh Oánh, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, năm 1995; “Chính sách và Quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở một số nước trên thế 5 giới” của tác giả Nguyễn Văn Trung, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, năm 1997; Chuyên đề “Chính sách thanh niên – thực trạng, đổi mới việc xây dựng và thực hiện” do Chu Xuân Việt làm Chủ nhiệm, năm 2001; “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa” của Nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, đăng trên Tạp chí Cộng sản ngày 09 tháng 8 năm 2008 ; “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên hiện nay” của tác giả Vũ Hồng Kiên, đăng trên Tạp chí Tổ chức nhà nước ngày 10 tháng 7 năm 2013;... Bên cạnh đó, tác giả biết được một số tác giả khác đã lựa chọn đề tài có liên quan đến quản lý nhà nước về công tác thanh niên làm đề tài Luận văn Thạc sĩ như: Đề tài “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay từ thực tế tỉnh Phú Thọ”, Luận văn Thạc sĩ Hành chính năm 2011 của tác giả Nguyễn Thị Hoài Lan; Đề tài “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên từ thực tiễn tỉnh Bắc Giang”, Luận văn Thạc sĩ Hành chính năm 2012 của tác giả Phan Văn Giang; Đề tài “Quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên – nghiên cứu thực tiễn tại thành phố Hồ Chí Minh”, Luận văn Thạc sĩ Hành chính năm 2012 của tác giả Đoàn Hùng Vũ Hưng; Đề tài “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở tỉnh Thái Nguyên hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ Hành chính năm 2015 của tác giả Nguyễn Thị Hường; Đề tài “Quản lý nhà nước về thanh niên trên địa bàn thành phố Hải Phòng”, Luận văn Thạc sĩ Hành chính năm 2015 của tác giả Đỗ Khắc Tiến; Đề tài “Quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên tại tỉnh Quảng Nam”, Luận văn Thạc sĩ Hành chính năm 2015 của tác giả Lê Quang Quỳnh,... Các đề tài nghiên cứu nêu trên đã hệ thống hóa các cơ sở lý luận về công tác thanh niên và đề ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên cơ sở phân tích, lý giải nhiều vấn đề liên 6 quan đến tổ chức, hoạt động và thực trạng tại một số địa phương. Đến nay, vẫn chưa có đề tài nào lựa chọn nghiên cứu thực tiễn quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Chính vì vậy, trên cơ sở kế thừa các kết quả nghiên cứu của các tác giả đi trước, tác giả sẽ tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn của quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở tỉnh Bình Dương hiện nay, để từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp với thực tiễn của địa phương, nhằm góp phần hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nước về công tác thanh niên và đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương, tìm ra những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương. - Nhiệm vụ: hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nước về công tác thanh niên; phân tích và đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương; đề xuất các giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương. - Phạm vi nghiên cứu: + Không gian: Địa bàn tỉnh Bình Dương. + Thời gian: Từ năm 2011 đến nay. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phƣơng pháp luận 7 Luận văn nghiên cứu dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng chủ nghĩa Mác – Lênin; tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm của Đảng và Nhà nước trong quản lý nhà nước về công tác thanh niên. 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu Để giải quyết các vấn đề cụ thể, Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học như: phương pháp nghiên cứu tài liệu; phương pháp phân tích; phương pháp tổng hợp. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Luận văn góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về công tác thanh niên. - Qua phân tích thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại tỉnh Bình Dương, Luận văn đề ra các giải pháp thích hợp, nếu được áp dụng sẽ góp phần hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương. - Những kết quả nghiên cứu của Luận văn này có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên nói chung và tỉnh Bình Dương nói riêng. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục Bảng biểu, sơ đồ và Danh mục tài liệu tham khảo, nội dung Luận văn được kết cấu thành 03 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Chương 3: Các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương. 8 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CÔNG TÁC THANH NIÊN 1.1. Thanh niên và công tác thanh niên 1.1.1. Khái niệm thanh niên Thanh niên là một lực lượng xã hội đặc thù, ở độ tuổi từ 16 đến 30 tuổi, mang những đặc trưng tâm, sinh lý, sung sức nhất về thể chất và phát triển trí tuệ; luôn năng động, sáng tạo, muốn tự khẳng định mình; có mặt trong tất cả các nhóm dân tộc, giai cấp, tầng lớp trong xã hội và trên mọi lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội, là nguồn lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển của xã hội hiện tại và tương lai. 1.1.2. Vị trí, vai trò của thanh niên Thứ nhất, thanh niên là lực lượng chiếm tỷ lệ cao trong tổng số lực lượng lao động xã hội, Thứ hai, thanh niên tham gia lao động trong các thành phần kinh tế đã có sự thay đổi đáng kể, phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trên con đường hội nhập kinh tế quốc tế. Thứ ba, vấn đề khởi nghiệp đã và đang là câu chuyện thời sự – kinh tế của đất nước. Mục tiêu chiến lược của khởi nghiệp là nhằm khơi dậy, hỗ trợ và phát triển tinh thần kinh doanh của thanh niên – lực lượng năng động, sáng tạo, muốn tự khẳng định mình. Thứ tư, thanh niên là lực lượng xung kích, đi đầu trong công cuộc lao động sáng tạo và bảo vệ Tổ quốc. Thứ năm, thanh niên từ thế hệ này đến thế hệ khác, kế thừa truyền thống của các thế hệ cha ông đi trước luôn phát huy mạnh mẽ lòng yêu nước, khát vọng vươn lên không quản ngại gian khổ, hy sinh để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 9 Thứ sáu, thanh niên là một trong những lực lượng quan trọng tham gia quản lý nhà nước và xã hội. 1.1.3. Khái niệm công tác thanh niên Công tác thanh niên là những hoạt động của các chủ thể trong xã hội bao gồm Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị – xã hội (mà trong đó, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là nòng cốt) và của toàn xã hội tác động tổng hợp qua lại lên đối tượng là thanh niên nhằm đáp ứng cho nhu cầu phát triển của thanh niên và yêu cầu phát triển của xã hội, thông qua quá trình tạo lập môi trường kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội ổn định, định hướng cho thanh niên học tập, rèn luyện, tự giáo dục, tự hoàn thiện nhân cách và trưởng thành, phát huy mọi tiềm năng đóng góp cho sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. 1.1.4. Hệ thống các tổ chức thanh niên 1.2. Quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nƣớc 1.2.2. Khái niệm quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên Quản lý nhà nước về công tác thanh niên là sự tác động có tổ chức, mang tính quyền lực nhà nước thông qua thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp của các cơ quan, cá nhân có thẩm quyền trong bộ máy nhà nước nhằm đề ra các chính sách, pháp luật và đảm bảo thực hiện có hiệu lực, hiệu quả trên thực tế các chính sách, pháp luật đó bằng hoạt động điều phối và huy động mọi nguồn lực cần thiết của xã hội trong thực hiện công tác thanh niên, hướng đến mục tiêu cuối cùng là tạo lập môi trường kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội ổn định, định hướng cho thanh niên học tập, rèn luyện, tự giáo dục, tự hoàn thiện nhân cách và trưởng thành, phát huy mọi tiềm năng đóng góp cho sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. 10 1.2.3. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên - Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về công tác thanh niên; - Ủy ban Quốc gia về Thanh niên Việt Nam là cơ quan tư vấn của Thủ tướng Chính phủ về công tác thanh niên. Tổ chức, hoạt động của Ủy ban Quốc gia về Thanh niên Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ quy định; - Các Bộ, cơ quan ngang Bộ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác thanh niên theo sự phân công của Chính phủ; - Ủy ban nhân dân các cấp thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở địa phương theo sự phân cấp của Chính phủ. 1.2.4. Nội dung quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên - Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về thanh niên và công tác thanh niên. - Xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược phát triển thanh niên, chính sách đối với thanh niên. - Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục chính sách, pháp luật của nhà nước đối với thanh niên, công tác thanh niên. - Tổ chức bộ máy thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác thanh niên; đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng và quản lý đội ngũ cán bộ, công chức thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác thanh niên. - Thực hiện chế độ thống kê, báo cáo và thông tin thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước về công tác thanh niên. - Quản lý và thực hiện các hoạt động đối ngoại, hợp tác quốc tế về công tác thanh niên. 11 - Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về thanh niên, công tác thanh niên. - Sơ kết, tổng kết việc thực hiện chính sách, pháp luật về thanh niên, quản lý nhà nước về công tác thanh niên 1.3. Quan điểm của Đảng và pháp luật, chính sách Nhà nƣớc trong phát triển thanh niên Việt Nam 1.3.1. Quan điểm của Đảng về công tác thanh niên 1.3.2. Pháp luật, chính sách của Nhà nƣớc về phát triển thanh niên 1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên của thành phố Hồ Chí Minh 12 Tiểu kết Chƣơng 1 Thanh niên là một lực lượng xã hội đặc thù, ở độ tuổi nhất định, mang những đặc trưng tâm, sinh lý, sung sức nhất về thể chất và phát triển trí tuệ, luôn năng động, sáng tạo, muốn tự khẳng định mình; có mặt trong tất cả các nhóm dân tộc, giai cấp, tầng lớp trong xã hội và trên mọi lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội, là nguồn lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển của xã hội hiện tại và tương lai. Bối cảnh Việt Nam đang tiến hành công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, có rất nhiều cơ hội và cũng đan xen không ít những khó khăn, thách thức. Với niềm tin sâu sắc vào thanh niên, Đảng và Nhà nước ta đã không ngừng bồi dưỡng, phát huy vai trò làm chủ và tiềm năng to lớn của thanh niên, tạo điều kiện tốt nhất cho thanh niên học tập, rèn luyện và trưởng thành. Vì vậy, để xứng đáng với vai trò người chủ của hiện tại và tương lai, xứng đáng với kỳ vọng của xã hội, thanh niên phải không ngừng nỗ lực rèn luyện thể chất, trí tuệ, tinh thần, lực lượng của mình, phải đi đầu trong cuộc đấu tranh chiến thắng nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng và bảo vệ đất nước, phấn đấu vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. 13 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CÔNG TÁC THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƢƠNG 2.1. Tổng quan tình hình kinh tế – xã hội tỉnh Bình Dƣơng 2.2. Tình hình quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng 2.2.1. Tình hình thanh niên Cùng với sự gia tăng dân số, thanh niên tỉnh Bình Dương ngày càng tăng tăng về số lượng, tỷ lệ thanh niên trong tổng dân số luôn chiếm tỷ trọng cao trên 30%. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng ưu tiên phát triển công nghiệp, dịch vụ của tỉnh đã mở ra nhiều cơ hội việc làm, do đó, ngoài lực lượng lao động tại chổ, còn thu hút rất nhiều lao động là người nhập cư, trong đó lao động là thanh niên chiếm số lượng đông đảo của nhiều nơi khác quy tụ. 2.2.2. Tổ chức bộ máy và triển khai thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên Về cơ bản, nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên được chính quyền tỉnh Bình Dương triển khai thực hiện đúng theo quy định của Luật Thanh niên; Nghị định số 120/2007/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư số 15/2014/TT-BNV của Bộ Nội vụ. 2.2.3. Tình hình quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng 2.2.3.1. Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các chương trình, dự án, chính sách tạo cơ hội thuận lợi cho thanh niên được học tập, đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng nghề nghiệp 2.2.3.2. Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các chương trình, dự án, chính sách nhằm góp phần nâng cao chất lượng lao 14 động, giải quyết việc làm, tăng thu nhập và cải thiện đời sống cho thanh niên 2.2.3.3. Tạo lập môi trường xã hội lành mạnh, tạo điều kiện cho thanh niên nâng cao thể chất, tinh thần, kỹ năng sống 2.2.3.4. Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các chương trình giáo dục chính trị tư tưởng; giáo dục truyền thống, lý tưởng, đạo đức, lối sống pháp luật cho thanh niên 2.2.3.5. Hợp tác quốc tế về công tác thanh niên 2.2.4. Thực trạng giám sát, thanh tra, kiểm tra nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên 2.3. Đánh giá tình hình quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng 2.3.1. Những ƣu điểm Để đạt được những kết quả khả quan trong nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên, Bình Dương đã mang đến bài học kinh nghiệm từ thực tiễn quản lý nhà nước về công tác thanh niên được thể hiện qua: - Bài học thứ nhất đó là, kết hợp giữa tinh thần đoàn kết nhất trí trong toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Bình Dương với việc không ngừng tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để thanh niên dám nghĩ, dám làm, quyết tâm vượt mọi khó khăn vươn lên. - Bài học thứ hai là, luôn trân trọng và phát huy tối đa những lợi thế của địa phương, đi đôi với việc tranh thủ, huy động, khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực cho sự phát triển của thanh niên. - Bài học thứ ba là, phải đảm bảo phát triển kinh tế gắn với tiến bộ và công bằng xã hội, hết sức chú trọng phát triển lực lượng thanh niên bền vững, đảm bảo nguồn lực con người cho sự phát triển thịnh vượng của địa phương. 15 2.3.2. Những hạn chế Thứ nhất, thanh niên Bình Dương có số lượng đông nhưng chất lượng nguồn nhân lực vẫn chưa cao, chưa đáp ứng đủ yêu cầu phát triển nhanh và hội nhập sâu rộng của tỉnh. Thứ hai, tỷ lệ tập hợp thanh niên của tổ chức Đoàn còn thấp, đặc biệt là khả năng đoàn kết, tập hợp lực lượng thanh niên là công nhân lao động còn hạn chế. Thứ ba, việc ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, chiến lược, chính sách, Chương trình Phát triển Thanh niên tại cơ sở còn chậm, nhiều nội dung chưa được triển khai đồng bộ và hiệu quả còn chưa như mong đợi. Thứ tư, còn tồn tại hiện tượng các cơ quan chuyên môn, các cấp chính quyền giao việc tham mưu, tổ chức thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên cho chức Đoàn. Thứ năm, các chính sách dành cho thanh niên còn hạn chế về số lượng, các tiêu chí phát triển thanh niên đa số được lồng ghép vào chỉ tiêu phát triển kinh tế – xã hội chung của địa phương, chưa xây dựng hệ tiêu chí riêng biệt. Thứ sáu, các chính sách về thanh niên còn chung chung, chưa cụ thể đối với từng đối tượng thanh niên, chưa có chính sách đặc thù cho các đối tượng là thanh niên khuyết tật, thanh niên dân tộc thiểu số; các chính sách đối với thanh niên công nhân – lực lượng lao động chính của tỉnh, còn ít, công tác đào tạo bồi dưỡng nghiêng về đào tạo nghề phổ thông, chưa có chính sách đào tạo nghề chất lượng cao, sử dụng, ứng dụng khoa học công nghệ. Thứ bảy, Hội đồng nhân dân các cấp chưa ban hành được Nghị quyết chuyên biệt về thanh niên, dẫn đến chưa thực hiện được giám sát chuyên đề về thanh niên. 16 Thứ tám, chưa phát huy được tiềm năng hợp tác quốc tế trong thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên. 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế Thứ nhất, do hệ thống các chính sách, pháp luật về công tác thanh niên nhìn chung vẫn còn đang trong quá trình hoàn thiện; một số quy định và chính sách về thanh niên còn tồn tại nhiều bất cập, đặt nặng tính lý thuyết hàn lâm, khó áp dụng trên thực tế. Thứ hai, sự phân định chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn trong thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên vẫn chưa rõ ràng. Thứ ba, tỉnh vẫn chưa có cuộc điều tra, khảo sát chuyên đề nào toàn diện về thanh niên, dẫn đến khó khăn trong công tác dự báo tình hình thanh niên và khả năng bao quát trong trong công tác hoạch định, thực thi chính sách thanh niên. Thứ tư, các tiêu chí phát triển thanh niên đa số được xác định lồng ghép vào chỉ tiêu phát triển kinh tế – xã hội chung của địa phương, do đó, khó nhìn thấy được hiệu quả của quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Thứ năm, nhận thức của một bộ phận cán bộ, công chức làm công tác thanh niên chưa cao, chưa thật sự quan tâm và nhìn thấy được tầm quan trọng của quản lý nhà nước về công tác thanh niên, vị trí và vai trò của thanh niên trong đời sống kinh tế – xã hội. Thứ sáu, hoạt động kiểm tra, giám sát chưa được thực hiện đầy đủ, cũng là nguyên nhân dẫn đến hiệu lực và hiệu quả của quản lý nhà nước về công tác thanh niên chưa cao. 17 Tiểu kết Chƣơng 2 Bình Dương là thành viên của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, một trong những trung tâm phát triển năng động, có tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa, hiện đại hóa cao, Bình Dương đang phát triển mạnh các Khu Công nghiệp và Liên hợp Công nghiệp – Dịch vụ – Đô thị lớn, là địa điểm hấp dẫn thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước góp phần thực hiện thành công công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng ưu tiên phát triển công nghiệp, dịch vụ của tỉnh đã mở ra cơ hội khởi nghiệp để thể hiện bản thân, cơ hội việc làm không chỉ cho thanh niên tại chổ mà còn thu hút lao động là thanh niên của nhiều nơi khác quy tụ. Với lực lượng thanh niên đông đảo, đây vừa là lợi thế, vừa là thách thức cho Bình Dương. Lợi thế nguồn nhân lực trẻ, năng động sẽ là nguồn lực quan trọng đóng góp cho sự ổn định và phát triển kinh tế – xã hội nhưng thách thức đặt ra là phải làm thế nào để định hướng cho thanh niên ý thức được vai trò, trách nhiệm của mình; tạo lập và xây dựng môi trường sống, học tập và làm việc tích cực; thúc đẩy, tạo động lực để thanh niên trong không ngừng học tập, rèn luyện tư tưởng, bản lĩnh cá nhân, trau dồi kỹ năng, dám nghĩ, dám làm, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Bình Dương nói riêng và cả nước nói chung là việc làm vô cùng quan trọng và cấp thiết đặt ra cho quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh. 18 Chƣơng 3: CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CÔNG TÁC THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƢƠNG 3.1. Nhóm các giải pháp về nâng cao nhận thức trong hệ thống chính trị và đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay - Đối với các cấp ủy Đảng: quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng về vai trò, vị trí của thanh niên và công tác thanh niên trong tình hình mới; ban hành Nghị quyết, Chương trình hành động về công tác thanh niên qua từng giai đoạn thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, để đưa đến sự thống nhất trong nhận thức của toàn hệ thống chính trị. - Đối với Hội đồng nhân dân các cấp: ban hành Nghị quyết thực hiện nhiệm vụ phát triển thanh niên; đưa nội dung giám sát kết quả thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn vào Chương trình làm việc của Hội đồng nhân dân, thường xuyên tổ chức giám sát định kỳ, giám sát chuyên đề đối với Ủy ban nhân dân cùng cấp và Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp dưới trong tổ chức thực hiện công tác thanh niên. - Đối với Ủy ban nhân dân các cấp: thống nhất nhận thức về sự cần thiết của nhà nước trong quản lý nhà nước về công tác thanh niên, xác định trách nhiệm của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong công tác tham mưu thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Các chính sách, giải pháp đặt ra cho việc thực hiện phát triển thanh niên phải là những chính sách, giải pháp riêng biệt, không lồng ghép trong các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của toàn dân. - Ban Chỉ đạo Chương trình Phát triển Thanh niên các cấp: ngoài sự phân định nhiệm vụ được nêu trong Quy chế phối hợp, các 19 thành viên khác của Ban Chỉ đạo phải xây dựng Chương trình phối hợp thực hiện nhiệm vụ được của mình với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cùng cấp. - Đối với các tổ chức Đoàn thể chính trị – xã hội: phải chủ động tham gia nhiều hơn nữa vào công tác thanh niên. - Đối với đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác tham mưu thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên cần nâng cao nhận thức vào trang bị những kỹ năng, phương tiện cần thiết trong thực hiện nhiệm vụ. 3.2. Nhóm các giải pháp về công tác thống kê, nghiên cứu, dự báo, đánh giá tình hình thanh niên định kỳ và lập kế hoạch triển khai thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên Công tác thống kê, nghiên cứu, dự báo và đánh giá tình hình thanh niên là bước đầu, đóng vai trò rất quan trọng trong quản lý nhà nước về công tác thanh niên, vì nếu không có các chỉ số thông tin cơ bản cần thiết về tình hình thanh niên thì rất khó đề ra các chính sách, quy định đối với công tác thanh niên một cách sát thực. 3.3. Nhóm các giải pháp về hoàn thiện hệ thống chính sách, quy định của tỉnh đối với công tác thanh niên thông qua thể chế hóa các chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc 3.3.1. Hoàn thiện hệ thống chính sách, quy định tạo cơ hội và điều kiện thuận lợi cho thanh niên được học tập, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng nghề nghiệp, đáp ứng nhu cầu tình hình mới 3.3.2. Hoàn thiện hệ thống chính sách, quy định nhằm góp phần nâng cao chất lượng lao động, giải quyết việc làm, tăng thu nhập và cải thiện đời sống cho thanh niên 20 3.3.3. Hoàn thiện hệ thống chính sách, quy định trong xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, tạo điều kiện cho thanh niên nâng cao thể chất, tinh thần, kỹ năng sống 3.3.4. Hoàn thiện hệ thống chính sách, quy định trong giáo dục chính trị tư tưởng, giáo dục truyền thống, lý tưởng, đạo đức, lối sống, pháp luật cho thanh niên 3.4. Nhóm các giải pháp về đổi mới nội dung, phƣơng pháp quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên hiện nay nói chung, tại Bình Dƣơng nói riêng 3.4.1. Đổi mới nội dung quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên - Cần thiết phải sửa đổi Luật Thanh niên theo hướng bổ sung quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của từng cơ quan quản lý nhà nước trong thực hiện công tác thanh niên; bổ sung cơ chế phối hợp trong xây dựng, thực hiện chính sách, pháp luật đối với thanh niên của Hội đồng công tác thanh niên. - Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp phải ban hành Nghị quyết về nhiệm vụ phát triển thanh niên hàng năm, 05 năm giao Chính phủ, Ủy ban nhân dân cùng cấp xây dựng kế hoạch tổ chức triển khai, thường xuyên theo dõi, giám sát kết quả tổ chức thực hiện. - Không thực hiện lồng ghép chính sách thanh niên trong các chính sách phát triển ngành, lĩnh vực, địa phương như hiện nay, mà xây dựng và tách bạch mục tiêu phát triển thanh niên thông qua các chỉ số thanh niên và công tác thanh niên, coi việc thực hiện các chỉ tiêu phát triển thanh niên là một trong những chỉ số đánh giá sự tăng trưởng, hiệu quả phát triển kinh tế – xã hội của từng địa phương, ngành, lĩnh vực và cả nước. 21 - Đặt nội dung tập huấn nội dung quản lý nhà nước về công tác thanh niên là nhiệm vụ bồi dưỡng trong năm phải hoàn thành của cán bộ, công chức làm công tác thanh niên. - Tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, gia đình, nhà trường và xã hội trong chăm lo, giáo dục thanh niên, đặc biệt là trong định hướng về học tập, nghề nghiệp, lối sống và phòng chống các tệ nạn nhằm xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, tạo điều kiện cho sự phát triển của thanh niên. - Xây dựng, ban hành cơ chế thu hút, khuyến khích trí thức trẻ tham gia hiến kế, giải quyết các vấn đề kinh tế – xã hội, tăng cường vai trò giám sát, phản biện xã hội của thanh niên trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện các cơ chế, chính sách đối với thanh niên. - Tăng cường công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra trong tổ chức thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên. - Đẩy mạnh hợp tác quốc tế thông qua việc giao lưu văn hóa, trao đổi sinh viên, hợp tác đào tạo, chuyển giao khoa học công nghệ cho đối tượng là thanh niên. Bên cạnh đó, ngoài việc ban hành các cơ chế, chính sách trong đổi mới nội dung quản lý nhà nước về công tác thanh niên nêu trên, theo tác giả tỉnh Bình Dương cần thực hiện tốt một số nội dung sau: Thứ nhất, đổi mới cách thức định hướng nghề nghiệp cho học sinh và đào tạo nghề cho thanh niên thông qua nâng cao nhận thức của xã hội và người lao động nhằm tạo sự đồng thuận trong xã hội về vai trò, vị trí của dạy nghề trong phát triển nguồn nhân lực. Thứ hai, xây dựng Đề án khuyến khích thanh niên khởi nghiệp. Thứ ba, trang bị các kỹ năng sống cần thiết cho thanh niên. Thứ tư, tăng cường công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra trong tổ chức thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên. 22 3.4.2. Đổi mới phƣơng pháp quản lý nhà nƣớc về công tác thanh niên - Đổi mới cách thức tuyên truyền để thanh niên nhận thức vị trí, vai trò của mình đối với Nhà nước và xã hội. - Đổi mới cách thức vận động thanh niên tích cực học tập và tự học tập để nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn, khoa học, kỹ thuật và tay nghề. - Đổi mới phương pháp giải quyết việc làm cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay, thay đổi dần cách thức giải quyết việc làm cho thanh niên từ phương thức định hướng, tạo ra việc làm chuyển sang phương thức phát huy vai trò chủ động, tích cực của thanh niên trong việc tự giải quyết vấn đề việc làm. 23 Tiểu kết Chƣơng 3 Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Bình Dương đã xác định “phát triển thanh niên là xây dựng thế hệ con người mới, phát triển toàn diện cả về thể chất, trí tuệ, đạo đức cách mạng, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Chăm lo, phát triển, thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước... trong đó, phát huy vai trò quan trọng về quản lý của các cơ quan nhà nước các cấp trên địa bàn tỉnh, vai trò định hướng của tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và tính xung kích của chính thanh niên”. [46] Tuy nhiên không phải lúc nào tất cả các cấp ủy Đảng, địa phương, đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác hoạch định và tổ chức thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên cũng đều nhận thức đầy đủ về vai trò, vị trí của thanh niên và tầm quan trọng của công tác quản lý nhà nước về công tác thanh niên, xem công tác thanh niên đơn thuần là nhiệm vụ công tác Dân vận của Đảng, hoặc hẹp hơn chỉ là công tác Đoàn, điều đó làm cho công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh đạt những kết quả chưa như mong đợi. Chính vì vậy, để không ngừng nâng cao hiệu lực và hiệu quả của quản lý nhà nước về công tác thanh niên, tỉnh Bình Dương phải tăng cường trách nhiệm phối hợp giữa cơ quan, ban, ngành, Đoàn thể làm công tác thanh niên; nâng cao nhận thức trong hệ thống chính trị và đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay; làm tốt công tác thống kê, nghiên cứu, dự báo, đánh giá tình hình thanh niên định kỳ và lập kế hoạch triển khai thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên; hoàn thiện hệ thống chính sách, quy định của tỉnh đối với công tác thanh niên thông qua thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước và đổi mới nội dung, phương pháp quản lý nhà nước về công tác thanh niên hiện nay,... 24 KẾT LUẬN Thanh niên là một lực lượng xã hội đặc thù, ở độ tuổi nhất định từ 16 đến 30 tuổi, mang những đặc trưng tâm, sinh lý, sung sức nhất về thể chất và phát triển trí tuệ, luôn năng động, sáng tạo, muốn tự khẳng định mình; có mặt trong tất cả các nhóm dân tộc, giai cấp, tầng lớp trong xã hội và trên mọi lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội, là nguồn lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển của xã hội hiện tại và tương lai. Với niềm tin sâu sắc vào thanh niên, Đảng và Nhà nước ta đã không ngừng bồi dưỡng, phát huy vai trò làm chủ và tiềm năng to lớn của thanh niên, tạo điều kiện tốt nhất cho thanh niên học tập, rèn luyện và trưởng thành. Công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc và quản lý nhà nước về công tác thanh niên là sự tác động có tổ chức, mang tính quyền lực nhà nước thông qua thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp của các cơ quan, cá nhân có thẩm quyền trong bộ máy nhà nước nhằm đề ra các chính sách, pháp luật và đảm bảo thực hiện có hiệu lực, hiệu quả trên thực tế các chính sách, pháp luật đó bằng hoạt động điều phối và huy động mọi nguồn lực cần thiết của xã hội trong thực hiện công tác thanh niên, hướng đến mục tiêu cuối cùng là tạo lập môi trường kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội ổn định, định hướng cho thanh niên học tập, rèn luyện, tự giáo dục, tự hoàn thiện nhân cách và trưởng thành, phát huy mọi tiềm năng đóng góp cho sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Bình Dương là thành viên của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, một trong những trung tâm phát triển năng động, có tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa, hiện đại hóa cao nhất trong khu vực. Cùng với sự gia tăng dân số do sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế đã thu hút người dân từ khắp nơi trên cả nước quy tụ tìm kiếm cơ hội việc làm, 25 lựa chọn Bình Dương làm quê hương mới để định cư, thanh niên tỉnh Bình Dương ngày càng tăng về số lượng, tỷ lệ thanh niên trong tổng dân số luôn chiếm tỷ trọng cao, năm 2015 là 835.728 người, chiếm tỷ lệ 42,14% dân số toàn tỉnh. Với lực lượng thanh niên đông đảo, đây vừa là lợi thế, vừa là thách thức cho Bình Dương. Lợi thế nguồn nhân lực trẻ, năng động sẽ là nguồn lực quan trọng đóng góp cho sự ổn định và phát triển kinh tế – xã hội nhưng thách thức đặt ra là phải làm thế nào để định hướng cho thanh niên ý thức được vai trò, trách nhiệm của mình; tạo lập và xây dựng môi trường sống, học tập và làm việc tích cực; thúc đẩy, tạo động lực để thanh niên trong không ngừng học tập, rèn luyện tư tưởng, bản lĩnh cá nhân, trau dồi kỹ năng, dám nghĩ, dám làm, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Bình Dương nói riêng và cả nước nói chung là việc làm vô cùng quan trọng và cấp thiết đặt ra cho quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác thanh niên, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Bình Dương đã xác định “phát triển thanh niên là xây dựng thế hệ con người mới, phát triển toàn diện cả về thể chất, trí tuệ, đạo đức cách mạng, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Chăm lo, phát triển, thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước... trong đó, phát huy vai trò quan trọng về quản lý của các cơ quan nhà nước các cấp trên địa bàn tỉnh, vai trò định hướng của tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và tính xung kích của chính thanh niên” [46]. Tuy nhiên, quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh còn nhiều hạn chế, không phải lúc nào tất cả các cấp ủy Đảng, địa phương, đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác thanh niên cũng đều nhận thức đầy đủ về vai trò, vị trí của thanh niên và tầm quan trọng của công 26 tác quản lý nhà nước về công tác thanh niên, xem công tác thanh niên đơn thuần là nhiệm vụ công tác Dân vận của Đảng, hoặc hẹp hơn chỉ là công tác Đoàn, điều đó làm cho công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh đạt những kết quả chưa như mong đợi. Từ thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên của tỉnh Bình Dương, tác giả đã đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác thanh niên của tỉnh. Các giải pháp đề xuất đòi hỏi phải tăng cường trách nhiệm phối hợp giữa cơ quan, ban, ngành, Đoàn thể làm công tác thanh niên; nâng cao nhận thức trong hệ thống chính trị và đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay; làm tốt công tác thống kê, nghiên cứu, dự báo, đánh giá tình hình thanh niên định kỳ và lập kế hoạch triển khai thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên; hoàn thiện hệ thống chính sách, quy định của tỉnh đối với công tác thanh niên thông qua thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước và đổi mới nội dung, phương pháp quản lý nhà nước về công tác thanh niên hiện nay,.. Đề tài Luận văn nghiên cứu vấn đề khá mới trên địa bàn tỉnh Bình Dương nên điều kiện tiếp xúc thực tế công tác này còn hạn chế, làm cho Luận văn có thể chưa phản ánh hết những vấn đề trong quản lý nhà nước về công tác thanh niên của tỉnh, các giải pháp đề xuất có thể chưa phải là hữu hiệu nhất, xuất phát từ quan điểm chủ quan của tác giả, nhưng vẫn hy vọng rằng những giải pháp trên sẽ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương trong thời gian tới.