Tóm tắt Luận văn Quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang

1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA DIỆP QUỐC PHONG QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÒN ĐẤT, TỈNH KIÊN GIANG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG 2 Công trình nghiên cứu tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS Nguyễn Ngọc Thao Phản biện 1:................................................................................................ ................................................................................................... ........................................... 2:................................................................................................ ................................................................................................... ...................................................... Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ. Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp..............., Nhà................................................................ Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa chỉ: ................................................................................................... ............ 3 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Để có nguồn tài chính đáp ứng nhu cầu chi tiêu, Nhà nước thường sử dụng ba hình thức động viên cơ bản bao gồm quyên góp của nhân dân, đi vay và dùng quyền lực Nhà nước để điều tiết một phần nguồn thu nhập quốc dân vào ngân sách nhà nước. Tuy nhiên các khoản quyên góp, đi vay thường không nhiều và không ổn định, vì vậy để đáp ứng nhu cầu chi cơ bản của mình, nhà nước đã sử dụng quyền lực chính trị của mình để quy định các khoản đóng góp bắt buộc cho nhà nước từ các thể nhân và pháp nhân để duy trì sự tồn tại của bộ máy và thực hiện các chức năng của Nhà nước. Chính vì vậy, chính sách thu ngân sách là một trong những nội dung quan trọng của chính sách Tài chính quốc gia, nhằm đảm bảo tập trung đầy đủ, kịp thời một phần nguồn lực tài chính Quốc gia vào tay Nhà nước để phục vụ cho chi tiêu của Nhà nước trong từng thời kỳ, đồng thời thúc đẩy sản xuất kinh doanh có hiệu quả và đảm bảo công bằng xã hội. Do vị trí quan trọng của nguồn thu ngân sách, đòi hỏi phải thu đúng, thu đủ, chống thất thu có hiệu quả là vấn đề hết sức khó khăn phức tạp, nhưng cũng là yêu cầu cấp bách vừa nhằm tăng thu cho Ngân sách Nhà nước, vừa khuyến khích sản xuất kinh doanh phát triển. Những năm gần đây, chính sách và cơ chế quản lý thu ngân sách đã có nhiều đổi mới, góp phần tăng thu cho Ngân sách, khuyến khích sản xuất, kinh doanh đúng hướng. Tuy nhiên, trong nền kinh tế hiện nay khi các thành phần kinh tế phát triển tạo nên tính cạnh tranh mạnh mẽ tạo ra nhiều thuận lợi cho phát triển nền kinh tế, nhưng đồng thời vấn đề quản lý và thu ngân sách như thế nào đảm bảo tính công bằng giữa các thành phần kinh tế ở các địa phương khác nhau trong lĩnh vực thực hiện nghĩa vụ đối với Ngân sách Nhà nước là một vấn đề đặt ra cần phải nghiên cứu và giải quyết. 4 Do vậy, quản lý nguồn thu có một vị trí quan trọng, xét trên phương diện tài chính cũng như phương diện tác động của chúng đối với quá trình điều tiết sản xuất kinh doanh và tiêu dùng của nhân dân. Nên phải cần quan tâm nhiều hơn nữa đến công tác quản lý thu thuế nhằm đảm bảo công bằng xã hội, điều tiết hợp lý. Mặt khác đảm bảo công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp Ngân sách, góp phần thúc đẩy đất nước ngày càng vững mạnh trên con đường tiến lên xã hội chủ nghĩa. Hòn Đất là huyện có diện tích lớn nhất tỉnh Kiên Giang; Bắc giáp huyện Thoại Sơn tỉnh An Giang; Nam giáp vịnh Thái Lan. Huyện Hòn Đất nằm trên quốc lộ 80, nối thành phố Rạch Giá với huyện Kiên Lương. Với vị trí địa lý và đặc điểm như vậy thời gian qua, công tác quản lý thu Ngân sách nhà nước trên điạ bàn huyện, đặc biệt là nguồn thu trong cân đối đã được chú trọng cải tiến.Thu ngân sách cơ bản đáp ứng nhu cầu chi, góp phần kích thích tăng trưởng kinh tế của huyện. Tuy nhiên là một huyện có quy mô kinh tế nhỏ,lực lượng sản xuất kém phát triển, giá trị sản xuất không cao từ đó làm cho khả năng huy động nguồn thu ngân sách nhà nước thấp trong khi nhu cầu chi cho đầu tư phát triển kinh tế xã hội là rất lớn, nguồn thu Ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện hàng năm chưa đảm bảo tự cân đối chi, chủ yếu là từ nguồn cấp quyền sử dụng đất (hàng năm chiếm trên 65%). Việc phát hiện và nuôi dưỡng các nguồn thu, triển khai các giải pháp tăng thu ngân sách để ổn định và phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn vẫn còn nhiều bất cập cần được giải quyết. Các giải pháp mà huyện áp dụng đã thực sự thiết thực, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội của địa phương nhằm đẩy mạnh nguồn thu ngân sách nhà nước chưa? Xuất phát từ đòi hỏi cần làm rõ những vấn đề trên, từ giác độ quản lý để góp phần đẩy mạnh công tác tăng thu ngân sách nhà nước, đó cũng chính là lí do mà tác giả 5 chọn đề tài: ‘‘Quản lý thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang” . 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý thu ngân sách trên địa bàn Huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa khung lý thuyết về quản lý thu ngân sách nhà nước. -Đánh giá thực trạng quản lý thu trên địa bàn huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang. - Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣơng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài tập trung vào hoạt động quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang. Phạm vi thời gian: thời gian từ năm 2012 đến nay, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện Hòn Đất đến năm 2020 và các năm tiếp theo. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu - Phƣơng pháp luận Luận văn sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp trên cơ sở đó đánh giá thực trạng quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện. 6 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa khoa học - Hệ thống hóa được khung lý thuyết về Quản lý thu ngân sách và quản lý thu ngân sách cấp huyện. - Phân tích và đánh giá một cách khoa học thực trạng quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Đề xuất được một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện quản lý thu NS trên địa bàn huyện Hòn Đất. - Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu trong lĩnh vực hành chính, đặc biệt là thuế, quản lý tài chính công. 7. Kết cấu của luận văn Nội dung luận văn ngoài phần mở đầu , kết luận được thể hiện chủ yếu ở 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học về quản lý thu Ngân sách nhà nước Chương 2: Thực trạng Quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang Chương 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang CHƢƠNG 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THU VÀ QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC 1.1.TỔNG QUAN QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC 1.1.1 Một số khái niệm 1.1.1.1. Ngân sách nhà nƣớc Theo Luật NSNN đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 25/06/2015: “Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện 7 trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước”. 1.1.1.2. Thu ngân sách nhà nƣớc nhà nƣớc cấp huyện Thu NSNN là quá trình Nhà nước sử dụng quyền lực của mình để huy động một bộ phận của cải xã hội (chủ yếu là bộ phận của cải mới được sáng tạo ra) để hình thành nên quỹ tiền tệ tập trung lớn nhất của Nhà nước nhằm thực hiện các chức năng của Nhà nước. 1.1.2. Các khoản thu của ngân sách nhà nƣớc Thu NSNN là việc nhà nước huy động một phần nguồn lực của xã hội hình thành nên quỹ tiền tệ tập trung của nhà nước nhằm đảm bảo các nhu cầu chi tiêu xác định của nhà nước. - Thuế - Phí và lệ phí - Các khoản thu từ hoạt động kinh tế của nhà nước - Thu từ hoạt động sự nghiệp - Các khoản thu khác 1.1.3. Tính tất yếu của quản lý thu ngân sách nhà nƣớc Thứ nhất, do ngân sách cấp huyện có vai trò quan trọng trong việc điều tiết kinh tế phát triển kinh tế, kích thích phát triển sản xuất Thứ hai, do ngân sách cấp huyện có vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề xã hội Thứ ba, xây dựng, thực hiện các phần kế hoạch kinh tế - xã hội huyện là đơn vị hành chính cơ sở 1.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC 1.2.1. Mục đích, yêu cầu và công cụ quản lý thu NSNN Công tác quản lý thu NSNN nhằm vào việc phát hiện, khai thác, bồi dưỡng, tạo mới và tính toán chính xác các nguồn tài chính đất 8 nước và đồng thời với đó là hoàn thiện các chính sách chế độ về thu cho phù hợp và đây là một trong những nhiệm vụ lớn của nhà nước trong tổ chức quản lý kinh tế. 1.2.1.1 Mục đích quản lý thu ngân sách nhà nƣớc - Đảm bảo tập trung một bộ phận nguồn lực tài chính quốc gia vào tay Nhà nước để trang trải các khoản chi phí cần thiết của Nhà nước trong từng thời kỳ cụ thể theo đúng các quy định pháp luật về thu ngân sách. - Đảm bảo khuyến khích, thúc đẩy sản xuất phát triển, tạo ra nguồn thu của NSNN ngày càng lớn hơn. - Trong quá trình quản lý thu phải coi trọng yêu cầu công bằng xã hội, đảm bảo thực hiện nghiêm túc, đúng đắn các chính sách, chế độ thu do cơ quan có thẩm quyền ban hành. 1.2.1.2. Công cụ quản lý thu ngân sách nhà nƣớc + Công cụ pháp luật + Mục lục NSNN + Kế hoạch hóa + Kiểm toán 1.2.2 Quản lý thu ngân sách nhà nƣớc cấp huyện 1.2.2.1. Khái niệm quản lý thu ngân sách nhà nƣớc cấp huyện Quản lý thu NSNN cấp huyện là quá trình nhà nước sử dụng tổng hợp các công cụ, biện pháp dựa trên quyền lực chính trị của nhà nước để tập trung các nguồn lực trong nền KT-XH tại địa phương cho nhà nước theo quy định của pháp luật và kiểm soát các nhân tố ảnh hưởng đến thu ngân sách theo đúng mục tiêu mà nhà nước đã đề ra. 1.2.2.2. Hệ thống văn bản quản lý thu ngân sách - Luật ngân sách nhà nước ngày 16/12/2002 (nay là luật ngân sách nhà nước năm 2015). 9 - Nghị định số 60/2003/NĐ-CP 6/6/2003 của chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Ngân sách nhà nước 2002 (nay là Nghị định 163/NĐ-CP ngày 21/12/2016 của Chính phủ quy định chi tiết cho luật ngân sách năm 2015). - Thông tư số 59/2003/TT-BTC ngày 23/6/2003 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện Nghị định số 60/2003/NĐ-CP ngày 6/6/2003 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Ngân sách Nhà nước. - Nghị Quyết số 15/2014/NQ-HĐND ngày 24/12/2014 của HĐND Huyện Hòn Đất khóa X, kỳ họp thứ 3 về việc phê chuẩn dự toán thu, chi ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện năm 2015. - Quyết định số 45/2015/QĐ-UBND ngày 23/12/2015 của UBND tỉnh Kiên Giang về dự toán ngân sách và phân bổ dự toán ngân sách năm 2016. - Nghị Quyết số 13/2015/NQ-HĐND ngày 25/12/2015 của HĐND huyện Hòn Đất về việc phê chuẩn dự toán thu, chi ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện năm 2016. 1.2.2.3. Tổ chức bộ máy thu nộp ngân sách cấp Huyện Bộ máy thu nộp ngân sách cấp huyện tập chung chủ yếu tại Chi cục thuế huyện, gồm có Chi cục trưởng, một số Phó Chi cục trưởng và các bộ phận chuyên môn 1.2.2.4. Quy trình quản lý thu ngân sách nhà nƣớc Thứ nhất, Lập dự toán thu ngân sách Thứ hai, Chấp hành dự toán thu ngân sách Thứ ba, Quyết toán thu ngân sách nhà nước 1.2.2.5. Công tác thông tin tuyên truyền Cơ quan nhà nước có trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về thuế, phối hợp với cơ quan quản lý thuế trong việc 10 quản lý thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ thuế 1.2.2.6. Kiểm tra và giám sát trong quá trình thực hiện thu NSNN - Thanh tra, kiểm tra thuế phải dựa vào các quy định của pháp luật và tuân thủ theo pháp luật; coi pháp luật là cơ sở pháp lý và chuẩn mực để kết luận vấn đề thanh tra, kiểm tra; tránh mọi biểu hiện chủ quan và tuỳ tiện trong công tác thanh tra và kết luận vấn đề thanh tra, kiểm tra. - Thanh tra, kiểm tra thuế phải bảo đảm chính xác, khách quan, trung thực; xử lý đúng người đúng tội, không bao che, không quy chụp cho các đối tượng được thanh tra, kiểm tra. - Thanh tra, kiểm tra thuế phải tuân thủ nguyên tắc công khai và dân chủ. 1.2.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến quản lý thu ngân sách nhà nƣớc Thể chế, cơ chế chính sách liên quan đến thu Ngân sách Nhà nước Bộ máy tổ chức, quản lý và con người Trình độ phát triển KT-XH của địa phương 1.3. KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƢƠNG TRONG QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH VÀ BÀI HỌC RÚT RA ĐỐI VỚI HUYỆN HÒN ĐẤT 1.3.1. Kinh nghiệm của quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh 1.3.2. Kinh nghiệm quản lý thu ngân sách của của huyện Hƣớng Hóa, tỉnh Quảng Trị 11 1.3.3. Thu ngân sách nhà nƣớc ở huyện Đắk Mil tỉnh Đăk Nông 1.3.4. Bài học rút ra đối với huyện Hòn Đất Một là, tiếp tục rà soát và đơn giản hóa hệ thống pháp luật về thuế, tạo điều kiện cho DN trong quá trình thực hiện, đơn giản hóa thủ tục hành chính về mức thuế suất, phương pháp tính, giá tính cũng như mẫu biểu kê khai. Hai là, tăng cường tuân thủ tự nguyện thông qua tuyên truyền, giáo dục, tuyên truyền bằng cả các phương tiện truyền thông cũng như mạng xã hội. Ba là, cần áp dụng hệ thống quản lý thuế hiện đại dựa trên nền tảng tin học hiện đại tiến tới áp dụng tự động hóa đầy đủ các mẫu kê khai thuế; tăng cường sử dụng các hình thức dịch vụ thanh toán hiện đại của các ngân hàng thương mại như: thu thuế qua ATM, bưu điện, internet Bốn là, không ngừng nâng cao năng lực nghiệp vụ của cán bộ công chức quản lý thuế, hải quan với việc tham gia các lớp đào tạo nghiệp vụ chuyên môn Từ đó, tạo ra một đội ngũ quản lý thuế, hải quan giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ, trung thực khách quan. Năm là, Tăng cường công tác khai thác nguồn thu có hiệu quả, đặc biệt cần thực hiện thường xuyên, có chiều sâu và thông qua nhiều kênh thông tin trong công tác tuyên truyền chính sách, pháp luật thuế đến mọi tầng lớp dân cư để tạo sự chuyển về nhận thức, trách nhiệm, nghĩa vụ thuế của người nộp thuế. TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 Trong chương 1, luận văn đã xây dựng khung lý thuyết với những vấn đề chung về thu ngân sách, bao gồm khái niệm, các nhân tố ảnh hưởng đến thu ngân sách. Chương này cũng đã đi sâu tìm hiểu khái 12 niệm về quản lý thu ngân sách cấp Huyện, nội dung quản lý thu ngân sách và các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu ngân sách, chương này cũng đề cập đến kinh nghiệm quản lý thu ngân sách của một số địa phương, nhằm rút ra bài học kinh nghiệm quản lý thu ngân sách đối với huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang. Điều đó sẽ làm nền tảng cho việc phân tích, đánh giá thực trạng quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện trong chương 2 và và đề xuất giải pháp hoàn thiện ở chương 3. CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÒN ĐẤT, TỈNH KIÊN GIANG 2.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH TẠI HUYỆN HÒN ĐẤT, TỈNH KIÊN GIANG 2.1.1. Điều kiện tự nhiên Hòn Đất là huyện nằm trong vùng Tứ giác Long Xuyên thuộc tỉnh Kiên Giang, có diện tích tự nhiên gần 104.000 ha với 80% đất lúa, tương đương với diện tích của một số tỉnh trong khu vực. Huyện có 12 xã và 02 thị trấn với dân số hiện nay trên 171.000 người, trong đó dân tộc Kinh 86,4%, dân tộc Khmer 12,8%, đa số sống bằng nghề nông nghiệp, thu nhập bình quân đầu người năm 2013 ước đạt 35 triệu đồng/người/năm, tăng 6,5 triệu đồng so với năm 2011, tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 4,42%. 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội từ năm 2012 đến 2016 Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 13%/năm. Thu nhập bình quân đầu người 42,5 triệu đồng/năm. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, tỷ trọng nông-lâm-ngư nghiệp giảm từ 72,68% xuống còn 61,47%; công nghiệp-xây dựng tăng từ 9,57% lên 15,21%; thương mại- dịch vụ tăng từ 17,75% lên 23,32%, . Các tiềm năng, lợi thế về sản xuất 13 lúa, thuỷ sản, công nghiệp chế biến được quan tâm đầu tư và khai thác hiệu quả hơn. 2.1.3. Tác động của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đến quản lý thu ngân sách huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang Tình hình thời tiết, giá cả luôn có những biến động không thuận lợi cho sản xuất kinh doanh. Một số địa bàn rộng, vùng sâu, vùng xa không thực hiện uỷ nhiệm thu thuế công thương nghiệp – ngoài quốc doanh, cán bộ quản lý địa bàn mỏng Chính sách pháp luật thuế thường xuyên sửa đổi, bổ sung nên cũng gây không ít khó khăn cho cán bộ thuế trong việc nghiên cứu, áp dụng thực hiện; bên cạnh đó, tính tuân thủ Pháp luật của người nộp thuế chưa nghiêm còn chây ỳ, dây dưa, né tránh trong việc chấp hành nghĩa vụ thuế; 2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÒN ĐẤT, TỈNH KIÊN GIANG 2.2.1. Tình hình thu ngân sách trên địa bàn giai đoạn từ 2012-2016 Trong những năm qua tình hình thu ngân sách trên địa bàn giai đoạn 2012 - 2016 đã có những chuyển biến đáng kể, tình hình thu ngân sách trên địa bàn được thể hiện ở bảng dưới đây: 14 Bảng số 2.1 Thu NSNN chi tiết theo các khoản thu từ 2012-2016 Đơn vị tính: Triệu đồng Chỉ tiêu Năm 2012 Năm 2013 Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016 (ƣớc) A. Tổng thu NSNN tại địa phƣơng 118.548 85.629 87.861 190.771 267.326 + Thuế công thương nghiệp 17.998 21.711 21.642 22.052 12.147 + Thuế sử dụng đất NN 117 54 19 13 14 + Thuế nhà đất 139 8 18 10 9 + Thu tiền sử dụng dất 61.022 14.686 19.147 55.842 4.913 + Thu tiền cho thuê đất 2.248 1.777 2.271 2.063 687 + Lệ phí trước bạ 5.210 6.044 6.633 7.050 4.746 + Phí lệ phí 1.040 2.691 2.960 2.501 1.034 + Thuế thu nhập cá nhân 8.689 11.267 11.937 16.059 1.460 + Thu khác ngân sách 3.790 13.614 5.876 567 2.254 + Thu tại xã 877 726 1.246 4.039 588 Tổng thu NS trên địa bàn/Dự toán được giao(%) 140,7% 85,6% 109,3% 243,9% 152,7% Nguồn: Báo cáo quyết toán NSNN huyện Hòn Đất 15 2.2.2. Tình hình ban hành và thực hiện văn bản quản lý thu ngân sách trên địa bàn Trong những năm quan, quản lý thu ngân sách nói chung và quản lý thu ngân sách tại huyện Hòn Đất chịu sự điều chỉnh của Luật ngân sách nhà nước và các văn bản pháp luật khác có liên quan, 2.2.3. Tổ chức bộ máy quản lý thu ngân sách trên địa bàn Chi cục thuế huyện Hòn đất là cơ quan trực thuộc Cục Thuế tỉnh Kiên giang có nhiệm vụ quản lý nguồn thu Ngân sách trên địa bàn huyện, có nhiệm vụ quản lý nguồn thu Ngân sách trên địa bàn huyện, SƠ ĐỒ TỔ CHỨC BỘ MÁY CHI CỤC THUẾ HUYÊN HÒN ĐẤT 2.2.4. Công tác thông tin tuyên truyền Tập trung phổ biến, tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ người nộp thuế về các chính sách và thủ tục hành chính thuế, nhất là các qui định mới được ban hành hoặc sửa đổi bổ sung (thuế GTGT, thuế TNDN, thuế TNCN, phát hành, sử dụng hóa đơn...). Đẩy mạnh thông tin, tuyên Chi Cục Trƣởng Chi Cục Phó Tổ HCQT - TV Tổ TT-KT Tổ NV-TH Tổ Quản lý DN Liên Đội thuế 16 truyền về cải cách thủ tục hành chính thuế, mục đích, ý nghĩa, tác động, hiệu quả của việc cải tiến thủ tục, đổi mới 2.2.5. Công tác lập dự toán thu ngân sách Trên cơ sở Luật NSNN 2002, Nghị định số 60/2003/NĐ-CP về Quy định và hướng dẫn thi hành Luật NSNN (nay là luật ngân sách năm 2015 và Nghị định số 163/NĐ-CP quy định chi tiết cho luật NS năm 2015), Thông tư số 59/2003/TT-BTC hướng dẫn thực hiện Nghị định 60, Quyết định của Bộ tài chính về việc giao dự toán thu, chi NSNN hàng năm, Nghị quyết của HĐND tỉnh về nhiệm vụ phát triển KT-XH và các văn bản khác làm căn cứ lập dự toán thu hàng năm. 2.2.6. Quản lý thực hiện dự toán ngân sách Khi được giao dự toán thu hàng năm, Chi cục Thuế huyện và các cơ quan khác được giao nhiệm vụ thu ngân sách tiến hành thực hiện lập kế hoạch thu ngân sách hàng quý để gửi cho cơ quan tài chính làm căn cứ điều hành ngân sách. Trong công tác lập kế hoạch thu quý, cơ quan thuế lập dự toán thu thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác thuộc phạm vi quản lý, cơ quan tài chính và các cơ quan thu khác được uỷ quyền lập dự toán thu các khoản thu còn lại của ngân sách nhà nước. Cơ quan thu phải có trách nhiệm đôn đốc việc kê khai đăng ký nộp thuế, cấp mã số thuế và giấy chứng nhận đăng ký thuế cho các cơ sở kinh doanh. Cơ quan thuế, cơ quan tài chính và KBNN có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ, đôn đốc, kiểm tra, tổ chức thực hiện thu ngân sách theo đúng thẩm quyền được giao theo lĩnh vực quản lý. 2.2.7. Quyết toán ngân sách Quyết toán NSNN là khâu cuối cùng của quy trình NSNN, là việc tổng kết đánh giá lại tình hình thực hiện thu ngân sách năm trước. Trong công tác quyết toán thu ngân sách tại Huyện Hòn Đất đã thực 17 hiện theo đúng quy định của nhà nước về quy trình, thu tục tuy nhiên trong triển khai thực hiện vẫn còn những nội dung tồn tại cụ thể: Thứ nhất, ý nghĩa quyết toán ngân sách đang bị xem nhẹ chỉ mới đơn thuần tổng hợp các khoản thu ngân sách của một năm. Việc quyết toán nếu vượt kế hoạch đều được đánh giá là thực hiện dự toán tốt nhưng chưa có đánh giá lại nguyên nhân chênh lệch giữa thực thu với dự toán. Thứ hai, số liệu về quyết toán thu ngân sách chưa được đánh giá một cách toàn diện và chưa được làm căn cứ để lập kế hoạch của năm tiếp theo. Thứ ba, công tác thẩm tra, phê duyệt quyết toán của HĐND tỉnh chưa thực sự tốt do số liệu còn phụ thuộc vào số liệu do UBND huyện Hòn Đất trình lên, HĐND tỉnh không tham gia vào các khâu của công tác quyết toán nên nắm bắt chưa cụ thể các nội dung trong báo cáo quyết toán, năng lực về tài chính ngân sách của các đại biểu HĐND chưa cao do đó quyết toán thường được phê duyệt ngay khi trình lên mà không có điều chỉnh. Thứ tư, chưa công khai quyết toán thu hàng năm cho người dân biết được hàng năm họ đã thực hiện nộp vào ngân sách bao nhiêu, 2.2.8. Thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm Chi cục Thuế Huyện Hòn Đất đã chủ động xây dựng kế hoạch thanh, kiểm tra. Tập trung triển khai công tác “chống các hành vi vi phạm về hóa đơn: qua ứng dụng “đối chiếu bảng kê hóa đơn” trong toàn Huyện nhằm phát hiện ngăn chặn xử lý kịp thời hành vi mua bán hóa đơn bất hợp pháp. Phối hợp với cơ quan An ninh điều tra, Cảnh sát phòng chống tội phạm về kinh tế để điều tra, xác minh một số đường dây sử dụng hóa đơn bất hợp pháp chiếm đoạt tiền thuế của nhà nước, nhằm răn đe, ngăn chặn dạng tội phạm này, góp phần tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp. 18 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÒN ĐẤT, TỈNH KIÊN GIANG 2.3.1 Những kết quả đạt đƣợc Trong công tác quản lý NSNN những năm qua, huyện Hòn Đất đã đạt được những kết quả khả quan, thu ngân sách hàng năm đều cao hơn năm trước, tốc độ tăng thu cao và đều qua các năm. Thu ngân sách đã góp phần to lớn trong đảm bảo nguồn lực về tài chính để tỉnh thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ về KT-XH đã đề ra 2.3.2. Những hạn chế về quản lý thu và nguyên nhân Dự toán thu chưa sát thực tế, còn quá thấp, tỷ lệ thực hiện dự toán quá cao làm cho chính quyền địa phương và các đơn vị quản lý thu không “lo lắng” về kết quả thu được giao hàng năm; cơ cấu thu ngân sách còn bất cập chưa mang tính bền vững cho ngân sách thất thu thuế còn lớn và xảy ra trong nhiều nội dung thu cho ngân sách đặc biệt là thu thuế CTN-NQD và thu thuế TNCN;Chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm, chưa khuyến khích được phát triển sản xuất để bồi dưỡng, tạo mới nguồn thu cho ngân sách, tỷ lệ động viên vào ngân sách so với GDP còn thấp; tập trung các khoản thu chưa kịp thời vào ngân sách để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của huyện Hòn Đất; quyết toán chậm và còn mang tính hình thức, chưa đảm bảo được ý nghĩa của công tác quyết toán, báo cáo quyết toán chưa được đánh giá tốt để rút ra các kinh nghiệm cho tổ chức thu các năm tiếp theo Tiểu kết chƣơng2 Phân tích thực trạng NSNN, thu NSNN, công tác quản lý thu NSNN ở Huyện Hòn Đất từ năm 2012 đến năm 2016. Tham chiếu giữa lý luận về NSNN và thực tiễn tại địa phương. 19 Phân tích, đánh giá những kết quả đạt được trong công tác quản lý thu NSNN thời gian vừa qua, đồng thời chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế này. CHƢƠNG 3 PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÒN ĐẤT, TỈNH KIÊN GIANG 3.1. PHƢƠNG HƢỚNG HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÒN ĐẤT, TỈNH KIÊN GIANG 3.1.1 Phƣơng hƣớng hoàn thiện Xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội theo hướng hiện đại. Phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn một cách toàn diện, bền vững, gắn nông nghiệp với phát triển công nghiệp, dịch vụ và bảo vệ môi trường; nâng cai chất lượng các mô hình kinh tê tập thể. 3.1.2 Các quan điểm hoàn thiện quản lý thu NSNN huyện Hòn Đất Tập trung nhanh, tập trung tối đa, tập trung có hiệu quả các khoản thu của địa phương vào ngân sách phù hợp với trình độ phát triển KT-XH của huyện trong điều kiện mở cửa hội nhập . Đa dạng hóa bền vững nguồn thu, nâng cao chất lượng nguồn thu, khắc phục tình trạng tập trung quản lý thu vào các lĩnh vực chủ yếu. Nâng cao hơn nữa công tác chỉ đạo trong quản lý và điều hành thu ngân sách của chính quyền địa phương. Phối hợp một cách đồng bộ giữa các cấp các ngành liên quan trong công tác quản lý thu đảm bảo tính khoa học.Nâng cao trình độ, năng lực và phẩm chất đạo đức của đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý thu cùng với việc áp dụng công nghệ hiện đại vào trong quản lý. Tổ chức tốt công tác truyền thông về nghĩa vụ nộp ngân sách cho các đối tượng nộp và dân cư trên địa bàn huyện được biết để chấp 20 hành, có biện pháp thanh tra, kiểm tra, xử lý có tính răn đe đảm bảo kỹ luật kỷ cương trong thu, nộp NSNN. 3.2. HỆ THỐNG GIẢI PHÁP HOÀN THỆN QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI HUYỆN HÒN ĐẤT 3.2.1 Nâng cao chất lƣợng dự toán và quyết toán thu ngân sách nhà nƣớc hàng năm Nâng cao chất lượng lập dự toán và quyết toán. Nâng cao chất lượng thẩm định, phê duyệt dự toán và quyết toán. Thực hiện tốt công tác công khai ngân sách 3.2.2 Khai thác có hiệu quả và tích cực chống thất thu thuế, đặc biệt đối với những nội dung thu có tỷ lệ đóng góp lớn cho ngân sách 3.2.2.1 Thuế công thƣơng nghiệp – ngoài quốc doanh Đưa đầy các đối tượng sản xuất, kinh doanh trên địa bàn vào danh sách các đối tượng nộp thuế và phân loại để quản lý; Quản lý chặt chẽ doanh thu và chi phí, chấp hành chế độ kế toán, hoá đơn chứng từ của các đối tượng nộp thuế 3.2.2.2. Đối với các khoản thu từ đất đai: Hiện nay, ngân sách của huyện còn mất cân đối cao do vậy nguồn thu từ đất là nguồn thu lớn trước mắt để đáp ứng các nhu cầu chi tiêu nên cần có biện pháp khai thác có hiệu quả 3.2.2.3. Các khoản thu phí và lệ phí: Tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công. 3.2.3 Bồi dƣỡng các nguồn thu, từng bƣớc xây dựng một cơ cấu thu ngân sách mang tính bền vững cao: Đối với thu từ thuế CTN-NQD, xác định đây là nguồn thu lớn nhất cho thu ngân sách và có tính bền vững cao nhất vì đây là những khoản thu trích trực tiếp từ hoạt động của nền kinh tế xã hội cho nhà nước. Đối với thu từ đất đai và các 21 nguồn tài nguyên khoáng sản, cần xem đây là khoản thu quan trọng mang tính chất tạo đà phát triển cho nền kinh tế. Đối với thu từ khu vực có vốn đầu tư nước ngoài, đặc biệt coi trọng để phát triển nguồn thu này vừa đảm bảo cân đối trong các nguồn thu ngân sách vừa tận dụng được lợi thế so sánh của địa phương, 3.2.4. Thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh gắn với lợi thế so sánh của địa phƣơng nhằm mở rộng nguồn thu cho ngân sách: Phát triển nông nghiệp hàng hóa có giá trị kinh tế ngày càng cao gắn với xây dựng nông thôn mới; sản xuất với chế biến, tiêu thụ nâng cao giá trị nông sản và thu nhập cho người nông dân.Tập trung xây dựng và phát triển toàn diện các ngành kinh tế biển gắn với chuyển dịch cơ cấu kinh tế của huyện theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá.Tích cực huy động các nguồn lực phát triển kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất và dân sinh; chủ động, linh hoạt thu hút đầu tư phát triển CN-TM nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhanh, bền vững 3.2.5 Cải cách một số hoạt động khác nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu ngân sách nhà nƣớc 3.2.5.1 Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý thu nhằm nâng cao hiệu quả công tác thu: 3.2.5.2 Nâng cao chất lượng cán bộ và bộ máy quản lý thu thuế: 3.2.5.3 Tăng cường vận động, giáo dục, tuyên truyền về thuế 3.2.5.4 . Phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn huyện chống thất thu thuế 3.3. CÁC KIẾN NGHỊ VỚI NHÀ NƢỚC, CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƢƠNG VÀ CÁC ĐƠN VỊ LIÊN QUAN TRONG QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC 3.3.1 Cần tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện chính sách thuế. Chính sách thuế phải góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng 22 cường đầu tư đổi mới công nghệ, đáp ứng yêu cầu CNH - HĐH, hội nhập kinh tế quốc tế. Theo yêu cầu phát triển của nền kinh tế việc hoàn thiện chính sách thuế phải nhằm thiết lập một hệ thống thuế công bằng và hiệu quả, phải đơn giản, ổn định, minh bạch, công khai và có tính luật pháp cao. Áp dụng hệ thống thuế không phân biệt giữa các thành phần kinh tế cũng như giữa các DN trong nước và DN có vốn đầu tư nước ngoài, cần phải tách chính sách xã hội ra khỏi chính sách thuế. Cần nghiên cứu đổi mới phương pháp lập dự toán Ngân sách Nhà nước theo đầu vào như hiện nay sang lập dự toán Ngân sách Nhà nước theo kết quả đầu ra. Quản lý Ngân sách Nhà nước theo kết quả đầu ra được coi là công cụ để Nhà nước tập trung nguồn lực công vào nơi mang lại lợi ích cao nhất cho xã hội, giúp cải thiện chính sách công và góp phần tăng cường hiệu quả quản lý thu Ngân sách Nhà nước Cần nghiên cứu sửa đổi luật Ngân sách Nhà nước phù hợp với hội nhập kinh tế quốc tế. Hệ thống các định mức chi tiêu của ngân sách cần được cập nhật thường xuyên cho phù hợp với thực tiễn và linh hoạt cho phù hợp với sự khác biệt giữa các vùng, miền. 3.3.2 Kiến nghị với chính quyền địa phƣơng Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp chính quyền địa phương trong công tác quản lý thu ngân sách. Đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo giao cho Ngành thuế phối hợp với các Sở, Ban ngành liên quan lập Đề án đổi mới công tác quản lý thu ngân sách định hướng đến năm 2020 trình UBND tỉnh phê duyệt để trên cơ sở đó có mục tiêu cụ thể đề ra nhiệm vụ thu ngân sách hàng năm Đề nghị thường trực HĐND, các Ban HĐND tỉnh (trực tiếp là Ban Kinh tế và Ngân sách) phải có trách nhiệm tham gia ngay từ đầu quá trình lập dự toán để đảm bảo nắm cụ thể các nội dung trong dự toán, có cơ sở độc lập để có các điều chỉnh kịp thời dự toán nếu chưa 23 phù hợp có như vậy mới bảo đảm thực thi được ý chí của cơ quan dân cử trong các quyết định của mình. Đề nghị UBND tỉnh có quy định cụ thể về cơ chế trích thưởng về kết quả thu ngân sách Nhà nước, trong đó các cấp ngân sách (huyện, thành phố, xã, phường, thị trấn) quản lý và khai thác tốt nguồn thu, vượt dự toán thu hàng năm được giao thì phần vượt dự toán sẽ được xem xét để bổ sung cho ngân sách cấp đó theo quy định của Chính phủ. Đề nghị UBND tham mưu trình HĐND quy định về tỷ lệ phân chia tỷ lệ được hưởng của các cấp chính quyền địa phương mà trong đó cần phải hạn chế tối đa việc các tỷ lệ phân chia này quá phức tạp theo cả nội dung thu, địa bàn thu và tỷ lệ được hưởng của các cấp ngân sách. Tăng cường phân cấp quản lý ngân sách cho ngân sách cấp huyện và ngân sách cấp xã nhằm nâng cao tính chủ động và kích thích nâng cao hiệu quả quản lý thu ngân sách tại các địa bàn cơ sở. 3.3.3 Kiến nghị với các ngành liên quan Đề nghị các đơn vị liên quan trong công tác quản lý thu NSNN thực hiện tốt quy chế phối hợp trong thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách, cụ thể: Ngành Thuế phối hợp với Kho bạc và các Ngân hàng thương mại trên địa bàn thực hiện tốt công tác ủy nhiệm thu, phối hợp với các Ban quản lý dự án trích thu thuế đối với các DN trong quá trình thanh toán nguồn vốn đầu tư từ NSNN đối với các khoản thuế xây dựng cơ bản (cả trong và ngoài tỉnh) Các cơ quan quản lý thu phối hợp với Thanh tra Nhà nước, Thanh tra tài chính, Viện kiểm sát... Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra các đối tượng nộp thuế, xử lý kịp thời và nghiêm khắc các đối tượng có hành vi vi phạm về thuế. Các trường hợp vi phạm về thuế vượt quá thẩm quyền xử lý của cơ quan thuế và các cấp chính quyền, cơ quan thuế phải lập ngay 24 hồ sơ gửi qua cơ quan Công an, Viện kiểm sát để thụ lý, giải quyết theo luật định. Tăng cường hơn nữa sự phối kết hợp giữa cơ quan thuế và các cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành và cơ quan thống kê để nắm chắc tình hình sản xuất kinh doanh trong từng lĩnh vực, việc kê khai đăng ký kinh doanh, cấp giấy phép kinh doanh. Phối hợp với Sở Kế hoạch- Đầu tư cùng xử lý trong các trường hợp các đơn vị phá sản giải thể đang nợ thuế. Cơ quan thuế thường xuyên phối hợp với Ban tuyên giáo, Ban dân vận, Mặt trận tổ quốc Việt nam, với các đoàn thể, các cơ quan thông tin đại chúng tuyên truyền, vận động về chấp hành nghĩa vụ nộp thuế theo đúng Luật. Tiểu kết chƣơng 3 Trình bày định hướng phát KT-XH của huyện Hòn Đất đến năm 2020, đánh giá các nhu cầu về vốn đặc biệt là vốn từ NSNN cần thiết để cho nhu cầu chi tiêu của huyện theo định hướng đã đề ra. Trên cơ sở nhu cầu về vốn đầu tư từ NSNN, nêu lên những quan điểm trong công tác quản lý thu NSNN nhằm góp phần vào việc đảm bảo nguồn thu cho ngân sách đáp ứng nhu cầu chi tiêu theo kế hoạch. Đề xuất hệ thống các giải pháp cụ thể và những kiến nghị nhằm hoàn thiện quản công tác quản lý thu NSNN tại Huyện Hòn Đất trong thời gian tới KẾT LUẬN Quản lý thu NSNN ở huyện nghèo như ở huyện Hòn Đất là vấn đề nhạy cảm và có ý nghĩa to lớn về cả lý luận và thực tiễn, cần phải đáp ứng cả nhiệm vụ khai thác tốt các nguồn thu, bồi dưỡng các nguồn thu cho ngân sách, bên cạnh đó phải khuyến khích được phát triển sản xuất kinh doanh của các cá nhân và tổ chức trong nền kinh tế. Với sự 25 đầu tư trong quá trình nghiên cứu luận văn đã hoàn thành, đáp ứng được yêu cầu của luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công với những nội dung khoa học sau: Thứ nhất, hệ thống hóa cơ sở khoa học về NSNN, thu NSNN, quản lý thu NSNN. Luận giải những nội dung như khái niệm, mục đích, yêu cầu, các nhân tố ảnh hưởng đến thu ngân sách cũng như nội dung quản lý thu NSNN. Tham khảo kinh nghiệm quản lý thu NSNN một số địa phương, trên cơ sở đó rút ra những vấn đề cần nghiên cứu cho quản lý thu NSNN ở Việt nam và trực tiếp ở huyện Hòn Đất. Thứ hai, khảo sát và phân tích thực trạng quản lý thu NSNN ở huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang từ năm 2012 đến năm 2016, chỉ ra những tồn tại, hạn chế đang cần xử lý hiện nay và các nguyên nhân của các hạn chế đó. Thứ ba, trên chính sách đường lối của Đảng và Nhà nước, của địa phương huyện Hòn Đất và định hướng hoàn thiện công tác quản lý thu NSNN đề xuất hệ thống giải pháp, đưa ra một số kiến nghị đối với cơ quan hữu quan đối với việc quản lý thu NSNN ở huyện Hòn Đất. Những giải pháp đưa ra phù hợp với tình hình thực tế của huyện Hòn Đất và có giá trị thực tiễn nhất định cho công tác quản lý đặc biệt là quản lý thu NSNN tại địa phương. Do nhiều hạn chế khách quan, chủ quan trong quá trình nghiên cứu, luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi những sai sót hạn chế, tác giả vô cùng trân trọng biết ơn sự thông cảm về những thiếu sót, hạn chế trên./.