Tóm tắt Luận văn Quyền làm việc của người khuyết tật tại Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT NGUYỄN THỊ QUẾ QUYỀN LÀM VIỆC CỦA NGƯỜI KHUYẾT TẬT TẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI – 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT NGUYỄN THỊ QUẾ QUYỀN LÀM VIỆC CỦA NGƯỜI KHUYẾT TẬT TẠI VIỆT NAM Chuyên ngành: Pháp luật về quyền con người Mã số: Chương trình đào tạo thí điểm LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. HOÀNG NGỌC GIAO HÀ NỘI – 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội. Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! NGƯỜI CAM ĐOAN Nguyễn Thị Quế MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các từ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 9 Chương 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUYỀN LÀM VIỆC CỦA NGƯỜI KHUYẾT TẬT VÀ KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI . Error! Bookmark not defined. 1.1. Các khái niệm cơ bản ....................... Error! Bookmark not defined. 1.1.1. Khái niệm người khuyết tật theo công ước quốc tế và luật người khuyết tật ............................................ Error! Bookmark not defined. 1.1.2. Khái niệm người lao động khuyết tật . Error! Bookmark not defined. 1.1.3. Quyền làm việc của người khuyết tật trong mối quan hệ với các quyền khác .......................................... Error! Bookmark not defined. 1.1.4. Quyền làm việc của người khuyết tật – Quyền con ngườiError! Bookmark not defined. 1.2. Kinh nghiệm của một số quốc gia đảm bảo quyền làm việc của người khuyết tật ........................ Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Quyền làm việc của người khuyết tật tại Nhật BảnError! Bookmark not defined. 1.2.2. Quyền làm việc của người khuyết tật tại MalaysiaError! Bookmark not defined. 1.2.3. Quyền làm việc của người khuyết tật ở nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa .................................... Error! Bookmark not defined. 1.2.4. Quyền làm việc của người khuyết tật ở MỹError! Bookmark not defined. Kết luận chương 1 ......................................... Error! Bookmark not defined. Chương 2: THỰC TRẠNG NGƯỜI KHUYẾT TẬT TẠI VIỆT NAM VÀ CÁC CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT, THỂ CHẾ ĐẢM BẢO QUYỀN LÀM VIỆC CỦA NGƯỜI KHUYẾT TẬT TẠI VIỆT NAMError! Bookmark not defined. 2.1. Thực trạng lao động khuyết tật tại Việt NamError! Bookmark not defined. 2.1.1. Tỷ lệ lao động khuyết tật .................... Error! Bookmark not defined. 2.1.2. Các dạng khuyết tật theo lứa tuổi ....... Error! Bookmark not defined. 2.1.3. Giáo dục và đào tạo ............................ Error! Bookmark not defined. 2.1.4. Tham gia lực lượng lao động và việc làmError! Bookmark not defined. 2.1.5. Mức sống và thu nhập ........................ Error! Bookmark not defined. 2.2. Chính sách, pháp luật, cơ chế đảm bảo quyền làm việc của người khuyết tật tại Việt Nam ......... Error! Bookmark not defined. 2.2.1. Chính sách đảm bảo quyền làm việc của người khuyết tậtError! Bookmark not defined. 2.2.2. Pháp luật đảm bảo quyền làm việc của người khuyết tậtError! Bookmark not defined. 2.2.3. Thể chế đảm bảo quyền làm việc của người khuyết tậtError! Bookmark not defined. Kết luận chương 2 ......................................... Error! Bookmark not defined. Chương 3: KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN VỀ CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT, THỂ CHẾ CỦA VIỆT NAM TRONG VIỆC ĐẢM BẢO QUYỀN LÀM VIỆC CỦA NGƯỜI KHUYẾT TẬTError! Bookmark not defined. 3.1. Tổng quan đánh giá ......................... Error! Bookmark not defined. 3.1.1. Về Chính sách .................................... Error! Bookmark not defined. 3.1.2. Về pháp luật ....................................... Error! Bookmark not defined. 3.1.3. Về thể chế ........................................... Error! Bookmark not defined. 3.2. Một số giải pháp nhằm đảm bảo thực thi quyền làm việc của người khuyết tật Việt Nam ....... Error! Bookmark not defined. 3.2.1. Hoàn thiện pháp luật .......................... Error! Bookmark not defined. 3.2.2. Hoàn thiện chính sách ........................ Error! Bookmark not defined. 3.2.3. Hoàn thiện thể chế .............................. Error! Bookmark not defined. Kết luận chương 3 ......................................... Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN .................................................... Error! Bookmark not defined. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 1 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BLĐTBXH: Bộ lao động thương binh xã hội CNTT: Công nghệ thông tin ĐHQG: Đại học Quốc gia ĐTMSDC: Điều tra mức sống dân cư LĐTBXH: Lao động thương binh xã hội NKT: Người khuyết tật TĐTDS: Tổng điều tra dân số UBND: Ủy ban nhân dân DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang Bảng 2.1: Tỷ lệ khuyết tật theo dạng khuyết tật, mức độ khó khăn và giới tính Error! Bookmark not defined. Bảng 2.2: So sánh cơ cấu người khuyết tật theo nhóm tuổi, năm 1995, 2005 và 2009 Error! Bookmark not defined. Bảng 2.3: Giáo dục và đào tạo theo tình trạng khuyết tật và mức độ khó khăn Error! Bookmark not defined. Bảng 2.4: Tình trạng đi học của trẻ theo tình trạng khuyết tật và mức độ khó khăn Error! Bookmark not defined. Bảng 2.5: Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động theo mức độ khuyết tật Error! Bookmark not defined. Bảng 2.6: Thu nhập bình quân của người khuyết tật chia theo nhóm tuổi và lĩnh vực nghề nghiệp Error! Bookmark not defined. Bảng 3.1: Mức chi phí đào tạo nghề cho học viên là người khuyết tật Error! Bookmark not defined. Bảng 3.2: Sở lao động thương binh xã hội tỉnh Đồng Nai – Đào tạo cho người khuyết tật Error! Bookmark not defined. Bảng 3.3: Đào tạo nghề cho người khuyết tật tại tỉnh Hải Dương Error! Bookmark not defined. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Hiện nay số người khuyết tật ở nước ta chiếm khoảng 6% dân số trong đó có 60% người là đang trong độ tuổi lao động và có khả năng lao động nhất định. Với những đặc tính của mình như chăm chỉ, tận tuỵ, tính kỷ luật cao người khuyết tật cũng là một nguồn lực mang lại nhiều giá trị cho xã hội. Rất nhiều người khuyết tật có khiếm khuyết một phần cơ thể vẫn có thể làm các công việc phù hợp để nuôi sống bản thân và giúp ích cho xã hội, đây được coi là một quyền hết sức chính đáng của người khuyết tật. Từ việc có thể lao động, giúp ích cho bản thân, gia đình và cộng đồng, người khuyết tật sẽ có thêm sự tự tin để tham gia vào các quyền kinh tế xã hội, văn hoá,dân sự chính trị khác của minh như học hành, kết hôn,tham gia sinh hoạt văn hoá xã hội, chính trị. Bởi vậy có thể nói quyền làm việc là một trong những quyền căn bản tạo tiền đề để người khuyết tật có thể thực hiện được những quyền khác. Quyền này cũng đã được quy định trong luật người khuyết tật của Việt Nam. Tuy nhiên hiện nay quyền làm việc của người khuyết tật tại Việt Nam vẫn chưa được quan tâm đúng mức dẫn đến lãng phí nguồn lao động không nhỏ, tạo thêm gánh nặng cho phúc lợi xã hội. Một phần do quan niệm xã hội luôn coi những người khuyết tật là vô dụng,không có khả năng lao động, các chủ lao động chưa nhận thức được năng lực của người khuyết tật (những đặc điểm hơn hẳn người bình thường như sự trung thành, tận tuỵ, làm việc hết mình) nên chưa có chiến lược sắp xếp và sử dụng người lao động khuyết tật. Mặt khác các chính sách hỗ trợ, khuyến khích, tuyên truyền của nhà nước chưa thực sự hiệu quả, cộng với tâm lý tự ti của chính bản thân người khuyết tật đã tạo thành rào cản rất lớn. Tại Việt Nam,một số người khuyết tật bị lợi dụng trở thành công cụ kiếm tiền của những kẻ bất lương là hiện trạng chúng ta có thể thấy hàng ngày. Tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, đặc biệt tại các địa điểm du lịch, các khu chợ đông đúc, các ngã tư nhộn nhịp những người khuyết tật với bộ dạng bẩn thỉu, nhếch nhác, đáng thương được tung ra để xin tiền. Đây là một trong những chiêu trò lợi dụng lòng thương hại của mọi người và cơ thể khiếm khuyết của người khuyết tật để trục lợi của một số cá nhân hành nghề “chăn dắt”.Điều này không những làm mất mĩ quan đường phố,ảnh hưởng đến ngành du lịch mà còn hạ nhục nhân phẩm, danh dự của người khuyết tật. Đây rõ ràng là hai mặt của một vấn đề, từ chỗ không được đảm bảo quyền làm việc đến bị lợi dụng và trà đạp lên danh dự, nhân phẩm để kiếm tiền. Chính vì thực trạng trên tại Việt Nam, yêu cầu cần có một đề tài nghiên cứu khoa học về quyền có việc làm của người khuyết tật là hết sức cấp thiết. Nghiên cứu này hi vọng có thể qua thực trạng tại Việt Nam hiện nay, chỉ ra các nguyên nhân căn bản nhất và một vài giải pháp để khắc phúc. 2. Tình hình nghiên cứu Ở nước ta, bảo vệ quyền con người nói chung và bảo vệ quyền của người khuyết tật nói riêng, trong đó có quyền làm việc của người khuết tật là vấn đề đã được Đảng, Nhà nước cùng các nhà khoa học xã hội hết sức quan tâm nghiên cứu. Đầu tiên phải kể đến các công trình nghiên cứu về quyền con người nói chung - tạo tiền đề cho việc nghiên cứu quyền của các nhóm người yếu thế trong xã hội - nở rộ và đạt được nhiều thành tựu trong những năm gần đây: Trung tâm Nghiên cứu Quyền con người biên tập hai tập chuyên khảo: “Quyền con người, quyền công dân” của nhiều tác giả, xuất bản năm 1995; “Tìm hiểu vấn đề nhân quyền trong thế giới hiện đại” do TS. Chu Hồng Thanh chủ biên, Nxb. Lao động, Hà Nội, 1996; Báo cáo tổng thuật Đề tài KX.07- 16 nghiên cứu về “Các điều kiện đảm bảo quyền con người, quyền công dân trong sự nghiệp đổi mới đất nước” do GS.TS Hoàng Văn Hảo chủ nhiệm “Giáo trình lý luận và pháp luật về quyền con người” của tập thể tác giả do GS.TS. Nguyễn Đăng Dung, T.S Vũ Công Giao, ThS. Lã Khánh Tùng (đồng chủ biên) và cuốn sách nhiều tập “Quyền con người” tiếp cận đa ngành, liên ngành của GS.TS Võ Khánh Vinh chủ biên, Nxb. Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2010; v.v Trong nhóm quyền của người khuyết tật nói chung và quyền làm việc của người khuyết tật nói riêng cũng hết sức được quan tâm, nghiên cứu, có thể kể đến các công trình nghiên cứu sau: Luận án tiến sĩ luật học “Hoàn thiện pháp luật về quyền của người khuyết tật tại Việt Nam hiện nay” Nguyễn Thị Báo – học viện chính trị hành chính quốc gia Hồ Chí Minh; Báo cáo thực hiện các “chính sách về việc làm cho người khuyết tật – nhìn từ góc độ luật pháp” – tham luận của cục việc làm, bộ lao động thương binh xã hội năm 2008 tại hội thảo về chính sách việc làm đối với người khuyết tật; Luận văn “pháp luật về lao động tàn tật ở Việt Nam” Phạm Thị Thanh Việt, luận văn thạc sĩ kinh tế năm 2009.... Ngoài ra, còn nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả khác đã được đăng trong các tập san, tạp chí chuyên ngành như: Tạp chí Nhà nước và pháp luật, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, Tạp chí Toà án nhân dân, Tạp chí Lập pháp. Nhìn chung các công trình nghiên cứu trên đều đã đạt được những thành tựu nhất định trong việc nghiên cứu các vấn đề quyền con người, pháp luật về người khuyết tật tại Việt Nam....nhưng vẫn chủ yếu tiếp cận dưới góc độ pháp luật chứ chưa tiếp cận một cách sâu sắc dưới góc độ “quyền” mà cụ thể ở đây là quyền làm việc của người khuyết tật. Tuy nhiên những nghiên cứu trên vẫn là những tài liệu tham khảo hết sức quan trọng trong quá trình thực hiện nghiên cứu này. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về quyền làm việc của người khuyết tật ở Việt Nam, đồng thời nghiên cứu thực trạng quy định của pháp luật cũng như thực tiễn áp dụng, làm sáng tỏ những bất cập hạn chế, để đưa ra những kiến nghị và giải pháp tăng cường bảo đảm quyền làm việc của người khuyết tật tại Việt Nam. 3.2. Nhiệm vụ Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, nhiệm vụ nghiên cứu đặt ra là: - Làm rõ những khái niệm cơ bản về quyền làm việc của người khuyết tật. - Phân tích các chính sách, pháp luật và thể chế của nhà nước trong việc hỗ trợ đảm bảo quyền làm việc của người khuyết tật. - Nghiên cứu kinh nghiệm của một số quốc gia về việc đảm bảo quyền làm việc của người khuyết tật. - Kiến nghị hoàn thiện các chính sách, pháp luật và thể chế nhằm nâng cao việc đảm bảo quyền làm việc của người khuyết tật. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu là các văn bản pháp luật quốc gia liên quan đến quyền làm việc của người khuyết tật tại Việt Nam. Các cơ chế liên quan đến việc thực thi quyền làm việc của người khuyết tật tại Việt Nam. - Phạm vi nghiên cứu bao gồm: Những vấn đề chung về bảo vệ quyền làm việc của người khuyết tật tại Việt Nam.Quy định của luật người khuyết tật hiện hành và thực tiễn bảo vệ quyền làm việc của người khuyết tật. Hoàn thiện các quy định của pháp luật, các chính sách, thể chế nhằm nâng cao việc bảo vệ quyền làm việc của người khuyết tật tại Việt Nam. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác- LêNin (duy vật biện chứng và duy vật lịch sử), tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về Nhà nước và Pháp luật, về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, về bảo vệ quyền con người. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Cơ sở phương pháp luận của đề tài là chủ nghĩa duy vật biện chứng Mác – Lênin. Cùng với việc sử dụng các phương pháp nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học xã hội nói chung bao gồm phương pháp phân tích, so sánh và tổng hợp từ góc độ lý luận về quyền con người nói chung và quyền làm việc của người khuyết tật nói riêng. 6. Những điểm mới về mặt khoa học của luận văn Luận văn đi sâu nghiên cứu vào một mảng nhỏ của nhóm những đối tượng dễ bị tổn thương đó là quyền làm việc của người khuyết tật. Nhưng có thể nói đây là quyền hết sức quan trọng cần được đảm bảo. Bởi lẽ đây sẽ là quyền cơ bản làm tiền đề để phát triển các nhóm quyền khác của người khuyết tật. Mác đã nói: kinh tê quyết định chính trị. Việc NKT có thể tự lập về kinh tế sẽ đảm bảo để NKT có cơ hội thực hiện các quyền kinh tế xã hội, chính trị khác của mình. Luận văn nghiên cứu một cách có hệ thống các công cụ để nhà nước giúp NKT đảm bảo quyền làm việc đó là: Chính sách, pháp luật và thể chế để thực thi các chính sách pháp luật của nhà nước. Qua nghiên cứu, phát hiện ra các thiếu sót, khuyết điểm để từ đó đưa ra các giải pháp kiến nghị phù hợp. Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các cơ quan nhà nước trong việc xây dựng và thực hiện pháp luật có liên quan (đến chủ đề của luận văn). Ngoài ra, luận văn còn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho hoạt động giảng dạy, nghiên cứu ở Khoa Luật ĐHQG Hà Nội và các cơ sở đào tạo khác ở Việt Nam. 7. Kết quả nghiên cứu và ý nghĩa của luận văn Đề tài là một đóng góp khiêm tốn trong việc giải quyết về mặt khoa học một trong những nội dung cấp thiết hiện nay ở nước ta là bảo vệ quyền làm việc của người khuyết tật. Luận văn sẽ đóng góp một phần lý luận và kinh nghiệm thực tiễn cho việc thực hiện có hiệu quả việc bảo vệ quyền làm việc của người khuyết tật. Kết quả của luận văn có giá trị tham khảo cho những ai quan tâm đến lĩnh vực này. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục từ viết tắt, danh mục bảng biểu thì luận văn được kết cầu gồm 3 chương: Chương 1. Lý luận chung về quyền làm việc của người khuyết tật và kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới. Chương 2. Thực trạng người khuyết tật tại Việt Nam và các chính sách, pháp luật, thể chế đảm bảo quyền làm việc của người khuyết tật tại Việt Nam. Chương 3. Kiến nghị hoàn thiện về chính sách, pháp luật, thể chế của Việt Nam trong việc đảm bảo quyền làm việc của người khuyết tật. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT 1. Bộ lao động thương binh xã hội (2012), Thông tư 26/2012/TT-BLĐTBXH hướng dẫn một số điều của nghị định số 28/2012/NĐ-CP ngày 10 tháng 4 năm 2012 của Chính Phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật người khuyết tật, Hà Nội. 2. Chính phủ (2012), Nghị Định 28/2012/ NĐ – CP của chính phủ về quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số của Luật Người khuyết tật, Hà Nội. 3. Chính phủ (2013), Nghị định 136/2013/NĐ – CP ngày 21/10/2013 quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội, Hà Nội. 4. Chính phủ (2013), Nghị định số 14/2013/NĐ- CP ngày 5/2/2013 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 07/2007/NĐ – CP ngày 12/10/2007 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật TGPL, Hà Nội. 5. Chính phủ (2013), Nghị định số 144/2013/NĐ –CP ngày 29/10/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính về bảo trợ, cứu trợ xã hội và chăm sóc trẻ em, Hà Nội. 6. Cộng hòa nhân dân Trung Hoa (1990), Luật Người khuyết tật Trung Hoa. 7. Hoa Kỳ (1990), luật người khuyết tật Hoa Kỳ. 8. Khoa luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2011), Giáo trình lý luận và pháp luật về quyền con người, NXB Đại học quốc gia Hà Nội. 9. Khoa luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2011), Luật quốc tế về quyền của các nhóm người dễ bị tổn thương, Hà Nội. 10. Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2011), Luật nhân quyền quốc tế những vấn đề cơ bản, NXB Lao động - Xã hội, Hà Nội. 11. Khoa luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2012), Giới thiệu công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR, 1966), NXB Hồng Đức, Hà Nội. 12. Liên hợp quốc (1945), Hiến chương Liên hợp quốc. 13. Liên hợp quốc (1948), Tuyên ngôn toàn thế giới về quyền con người. 14. Liên hợp Quốc (2006), Công ước quốc tế về quyền của Người khuyết tật. 15. Quốc hôị nước CHXHCN Viêṭ Nam (1992), Hiến pháp năm 1992, Hà Nội. 16. Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (2013) Hiến pháp năm 2013, Hà Nội. 17. Quốc hôị nước CHXHCN Viêṭ Nam (1994), Bộ luật lao động, Hà Nội. 18. Quốc hôị nước CHXHCN Viêṭ Nam (2010), Luật Người khuyết tật Việt Nam, Hà Nội. 19. Tổ chức lao động thế giới (ILO) (1983), Công ước số 159. 20. Tổ chức lao động thế giới (ILO) (2006), Hướng tới cơ hội việc làm bình đẳng cho Người khuyết tật thông qua hệ thống Pháp luật. 21. Trung tâm nghiên cứu quyền con người (2002), Một số văn kiện quốc tế cơ bản về con người, Hà Nội. 22. Thủ tướng chính phủ (2006), Chỉ thị số 01/2006/CT – TTg về việc đẩy mạnh thực hiện các chính sách trợ giúp người tàn tật tình hình phát triển kinh tế xã hội hiện nay, Hà Nội. 23. Thủ tướng Chính phủ (2006), Quyết định số 239/2006/QĐ – TTg ngày 24/10/2006 về việc phê duyệt Đề án trợ giúp người tàn tật gia đoạn 2006 – 2010, Hà Nội. 24. Trường đại học Luật Hà Nội (2011), Giáo trình Luật Người khuyết tật, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội. 25. Trường đại học Luật Hà Nội (2013), “Đặc san pháp luật người khuyết tật” Tạp chí luật học, Hà Nội. 26. UNFPA, Người khuyết tật Việt Nam (2011), Một số kết quả chủ yếu từ tổng điều tra dân số và nhà ở Việt Nam 2009. 27. Ủy ban thường vụ Quốc hội (1998), Pháp lệnh về người tàn tật , (ngày 30/7/1998). TIẾNG ANH 28. Charter European Commission, Charter of Fundamental Rights of the European Union (2007) (2007/C 303/01), Published in the Official Journal of the European Communities. 29. Christoph Beat Graber (2005), Copyright and Access – a Human Rights Perspective, University of Lucerne, Faculty of Law, 30. Committee on Economic Social and Cultural Rights (2001), Statement on Human rights and intellectual property, (E/C.12/2001/15, 14 December 2001). 31. Copyright Timeline: A History of Copyright in the United States (2003). Xem tại: xhFKPgy_0 (truy cập 04/07/2014). 32. Coucil of Europe (2009), Copyright and Human Rights, Strasbourg. 33. Craig Allen Nard, Andrew P. Morriss (2006), Constitutionalizing Patents: From Venice to Philadelphia, Review of Law & Economic, Vol. 2, No. 2, 2006 Case Western Reserve University School of Law. 34. European Commission (2010), Report from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the regions: Application of Directive 2004/48/EC of the European Parliament and the Council of 29 April 2004 on the enforcement of intellectual property rights, Brussels, 22.12.2010. 35. European Parliament and of the Council (2001), The Directive 2001/29/EC on the Harmonisation of Certain Aspects of Copyright and Related Rights in the Information Society. 36. French solution to illegal download and copyright infringement - tax Google and Yahoo (2010), download-and-copyright-infringement-tax-google-and-yahoo/6738 (truy cập 04/07/2014). 37. Garry Trillet (2012), Liability and Evidence in Case of Infringement of Copyright on the Internet: A legal comparison between Belgium and France: (truy cập 21/6/2014) 38. Geoff Tansey (1999), Trade, Intellectual Property, Food and Biodiversity: A discussion paper 39. Craig Allen Nard (2013), The Law of Patents, 40. Jeremy Waldron (2004), Property and Ownership. 41. Jonathan Ocko (1996), Copying, Culture, and Control: Chinese Intellectual Property Law in Historical Context, Yale Journal of Law & the Humanities: V ol. 8: Iss. 2, Article 10. 42. Jonathan Ocko (2013), Copying, Culture, and Control: Chinese Intellectual Property Law in Historical Context, Yale Journal of Law & the Humanities, V 43. Benjamin Jowett, The Politics of Aristotle, Clarendon Press, Vol II, Part I, 1885 44. Keneth C.Green (2013), The Campus Costs of P2P Compliance. -P2PCompliance-Oct08_6.pdf (truy cập 30.6.2014).