Tóm tắt Luận văn Thanh tra cấp huyện – Từ thực tiễn huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk

1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ../. ..../ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN ĐÌNH QUANG THANH TRA CẤP HUYỆN – TỪ THỰC TIỄN HUYỆN BUÔN ĐÔN, TỈNH ĐĂK LĂK Chuyên ngành: Luật Hiến pháp - Luật Hành chính Mã số: 60 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH ĐĂK LĂK – NĂM 2017 2 Công trình đƣợc hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: Tiến sĩ Trần Đức Lƣợng Phản biện 1: Tiến sĩ Nguyễn Minh Sản, Học Viện Hành chính Quốc gia Phản biện 2: Tiến sĩ Đỗ Văn Dương, Trường Chính trị tỉnh Đăk Lăk Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng , Nhà . – Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số:.. Đường .. Quận TP... Thời gian: Vào hồi 16 giờ 26 tháng 5 năm 2017 Có thể tỉm hiểu Luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia. Hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia 3 MỞ ĐẦU Để xây dựng nền hành chính Nhà nước hiện đại, chuyên nghiệp, kỷ cương, năng động, có hiệu lực và hiệu quả, đòi hỏi phải thực hiện tốt nhiều chức năng, nhiệm vụ trong quản lý nhà nước, trong đó có công tác thanh tra. Vì công tác thanh tra là một trong những nội dung cơ bản của hoạt động quản lý hành chính nhà nước, là một chức năng thiết yếu của quản lý nhà nước. Đánh giá đầy đủ tình hình thực tiễn của công tác thanh tra cấp huyện trong thời gian qua, cũng như những vấn đề vướng mắc đang đặt ra về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện hiện nay, để từ đó đề ra các giải pháp thích hợp hoàn thiện pháp luật về thanh tra, góp nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả của hoạt động thanh tra cấp huyện trong thời gian tới. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Trong những năm qua đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học, nhiều bài viết chuyên khảo trên các Báo thanh tra, Tạp chí thanh tra và các Báo, Tạp chí chuyên ngành khác đề cập đến tổ chức và hoạt động của thanh tra nhà nước ở những khía cạnh và mức độ khác nhau, chưa có công trình nào nghiên cứu một cách cơ bản và hệ thống chuyên sâu về tổ chức và hoạt động thanh tra cấp huyện nói chung và Thanh tra huyện Buôn Đôn nói riêng. Vì vậy, đề tài của luận văn không trùng với các công trình đã công bố trước đây. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu Luận văn này nghiên cứu các quy định của pháp luật hiện hành về tổ chức và hoạt động thanh tra, trong đó tập trung nghiên cứu, phân tích và đánh giá hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện; nghiên cứu, đánh giá và 4 phân tích thực trạng về tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk nhằm đánh giá được những ưu điểm và những hạn chế, bất cập của quy định hiện hành, từ đó kiến nghị phương hướng và giải pháp sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về thanh tra và các văn bản có liên quan để phù hợp với tình hình thực tế, nâng cao chất lượng hoạt động của thanh tra cấp huyện. - Nhiệm vụ nghiên cứu Luận văn có nhiệm vụ làm rõ khái niệm, đặc điểm, vai trò, nguyên tắc hoạt động và chức năng, nhiệm vụ thanh tra cấp huyện; quy định của pháp luật về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện; thực trạng tổ chức và hoạt động của thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk. Trên cơ sở đó kiến nghị các giải pháp hoàn thiện pháp luật về thanh tra và các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của cơ quan Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu + Các văn bản pháp luật quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện. + Tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk. - Phạm vi nghiên cứu - Các văn bản quy phạm pháp luật quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện. - Tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk từ năm 2011 đến nay. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5 - Phương pháp luận: Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật nói chung và công tác thanh tra nói riêng. - Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: Phương pháp phân tích, phương pháp tổng hợp, phương pháp thống kê, phương pháp so sánh và một số phương pháp khác để làm sáng tỏ bản chất của vấn đề. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận Luận văn đề xuất phương hướng và các giải pháp phù hợp góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật về thanh tra, đặc biệt là về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện. - Ý nghĩa thực tiễn Luận văn góp phần làm rõ tính đặc thù về tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk. Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cơ quan Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk. 7. Kết cấu của luận văn Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện. Chƣơng 2: Thực trạng pháp luật và việc thực hiện pháp luật quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện – Từ thực tiễn huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk. Chƣơng 3: Phương hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk. 6 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA CẤP HUYỆN 1.1. Thanh tra cấp huyện 1.1.1. Khái niệm thanh tra cấp huyện 1.1.1.1. Khái niệm thanh tra Thanh tra (tiếng Anh là Inspect) xuất phát từ nguồn gốc La tinh (Inspectare), có nghĩa là “nhìn vào bên trong”, chỉ một sự kiểm tra, xem xét từ bên ngoài đối với hoạt động của một số đối tượng nhất định. Có rất nhiều khái niệm về thanh tra. Theo Từ điển pháp luật Anh – Việt năm 1994, thanh tra là “sự kiểm soát, kiểm kê đối với đối tượng bị thanh tra” [ 19, tr.203]. Theo từ điển Tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học năm 2016 thì thanh tra có nghĩa là “kiểm soát, xem xét tại chỗ việc làm của địa phương, cơ quan, xí nghiệp” [51, tr.1156]. Với nghĩa này thì thanh tra bao hàm cả nghĩa kiểm soát. Ở nước ta, thuật ngữ “thanh tra” lần đầu tiên xuất hiện tại Sắc lệnh số 64/SL ngày 23/11/1945 do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký thành lập Ban thanh tra đặc biệt. Sắc lệnh nêu rõ: “Chính phủ sẽ lập ngay một Ban thanh tra đặc biệt, có uỷ nhiệm là đi giám sát tất cả các công việc và các nhân viên của Uỷ ban nhân dân và các cơ quan của Chính phủ” [6, tr.1]. Theo Luật Thanh tra 2010: “Thanh tra Nhà nước là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Thanh 7 tra nhà nước bao gồm thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành”[28, tr.8]. Như vậy, theo Luật Thanh tra năm 2010 thì nội hàm của khái niệm Thanh tra nhà nước gồm mục đích của hoạt động thanh tra, chủ thể tiến hành thanh tra, nội dung thanh tra và đối tượng thanh tra. 1.1.1.2. Khái niệm thanh tra cấp huyện Theo Luật Thanh tra năm 2010 thì Thanh tra cấp huyện là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện, có trách nhiệm giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật. Thanh tra cấp huyện có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng; chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và công tác của Ủy ban nhân dân cấp huyện; đồng thời chịu sự hướng dẫn, kiểm tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Thanh tra cấp tỉnh. 1.1.2. Đặc điểm, vai trò, mục đích và nguyên tắc hoạt động thanh tra cấp huyện 1.1.2.1. Đặc điểm của hoạt động thanh tra cấp huyện Thứ nhất, hoạt động thanh tra cấp huyện luôn gắn với hoạt động quản lý nhà nước ở cấp huyện. Thứ hai, hoạt động thanh tra cấp huyện mang tính quyền lực nhà nước ở cấp huyện. Thứ ba, hoạt động thanh tra cấp huyện có tính khách quan. Thứ tư, hoạt động thanh tra cấp huyện có tính độc lập tương đối. 1.1.2.2. Vai trò của hoạt động thanh tra cấp huyện 8 Thứ nhất, hoạt động thanh tra cấp huyện là một trong những chức năng thiết yếu của hoạt động quản lý hành chính nhà nước ở cấp huyện. Thứ hai, hoạt động thanh tra cấp huyện góp phần đảm bảo pháp chế, kỷ cương, kỷ luật trong quản lý nhà nước ở cấp huyện. Thứ ba, hoạt động thanh tra cấp huyện góp phần đảm bảo việc thực hiện các quyền, tự do công dân. Thứ tư, hoạt động thanh tra cấp huyện là một biện pháp hạn chế sự lạm dụng quyền lực, phòng ngừa, phát hiện và xử lý những hành vi vi phạm pháp luật. Thứ năm, hoạt động thanh tra cấp huyện góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên địa bàn cấp huyện. 1.1.2.3. Mục đích của hoạt động thanh tra cấp huyện Theo Luật Thanh tra năm 2010 thì “Mục đích hoạt động thanh tra nhằm phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng quy định của pháp luật; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân” [28, tr.7,8]. 1.1.2.4. Nguyên tắc trong hoạt động thanh tra cấp huyện Luật Thanh tra năm 2010 tại Điều 7 quy định hoạt động thanh tra “tuân theo pháp luật; bảo đảm chính xác, khách quan, trung thực, công khai, dân chủ, kịp thời; Không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng 9 thanh tra; không làm cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra” [28, tr.10,11]. Nguyên tắc tuân theo pháp luật là nguyên tắc quan trọng trước hết trong hoạt động thanh tra. 1.2. Tổ chức và hoạt động của cơ quan thanh tra cấp huyện 1.2.1. Tổ chức của cơ quan thanh tra cấp huyện Luật Thanh tra năm 2010 quy định: “1. Thanh tra huyện là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện, có trách nhiệm giúp Ủy ban nhân dân cùng cấp quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật. 2. Thanh tra huyện có Chánh Thanh tra, Phó Chánh Thanh tra và Thanh tra viên. Chánh Thanh tra huyện do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức sau khi thống nhất với Chánh Thanh tra tỉnh. Phó Chánh Thanh tra huyện giúp Chánh Thanh tra huyện thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công của Chánh Thanh tra huyện. 3. Thanh tra huyện chịu sự chỉ đạo, điều hành của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp và chịu sự chỉ đạo về công tác, hướng dẫn về nghiệp vụ thanh tra của Thanh tra tỉnh” [28, tr.33,34]. 1.2.2. Hoạt động của cơ quan thanh tra cấp huyện 1.2.2.1. Về chức năng Thanh tra cấp huyện là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện. Thanh tra cấp huyện có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng; chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và 10 công tác của Ủy ban nhân dân cấp huyện; đồng thời chịu sự hướng dẫn, kiểm tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Thanh tra cấp tỉnh. Thanh tra cấp huyện có chức năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật. 1.2.2.2. Về nhiệm vụ, quyền hạn - Thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn, của cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân cấp huyện. - Thanh tra vụ việc có liên quan đến trách nhiệm của nhiều Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn, nhiều cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân cấp huyện. - Thanh tra vụ việc khác do Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp huyện giao. - Thực hiện nhiệm vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo. - Thực hiện nhiệm vụ phòng ngừa và chống tham nhũng theo quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng. - Tổng hợp, báo cáo kết quả về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Uỷ ban nhân dân cấp huyện. - Kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền đình chỉ việc thi hành hoặc hủy bỏ những quy định trái pháp luật được phát hiện qua công tác thanh tra. 11 - Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra của Thanh tra huyện. 1.3. Mối quan hệ giữa thanh tra cấp huyện với các cơ quan, tổ chức khác 1.3.1. Quan hệ giữa thanh tra cấp huyện với Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện 1.3.2. Quan hệ của thanh tra cấp huyện trong hệ thống thanh tra nhà nước 1.3.3. Quan hệ giữa thanh tra cấp huyện với các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện. 1.4. Những yếu tố tác động đến tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk 1.4.1. Điều kiện tự nhiên 1.4.2. Về tình hình kinh tế - xã hội 1.4.3. Văn hóa, phong tục, tập quán 1.4.4. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cơ quan Thanh tra huyện Buôn Đôn. 1.4.5. Sự tác động của nền kinh tế thị trường 1.4.6. Sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy huyện và sự quản lý điều hành của Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện 1.4.7. Mức độ hoàn thiện của hệ thống pháp luật 12 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ VIỆC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT QUY ĐỊNH VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA CẤP HUYỆN – TỪ THỰC TIỄN THANH TRA HUYỆN BUÔN ĐÔN, TỈNH ĐĂK LĂK 2.1. Thực trạng pháp luật và việc thực hiện pháp luật quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện 2.1.1. Thực trạng pháp luật và thực hiện pháp luật về tổ chức thanh tra cấp huyện Về số lượng biên chế và số lượng Phó Chánh Thanh tra cấp huyện chưa được Luật quy định cụ thể mà phụ thuộc vào sự phân bổ của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện. Việc tuyển dụng, sử dụng, quản lý cán bộ, công chức ngành Thanh tra, trong đó có thanh tra cấp huyện chưa có các quy định quy định riêng mang tính chuyên ngành, nhất là chức danhChánh Thanh tra và Phó Chánh Thanh. 2.1.2. Thực trạng pháp luật và thực hiện pháp luật về hoạt động thanh tra cấp huyện Thứ nhất, có sự phụ thuộc quá lớn của Thanh tra cấp huyện vào cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp (Ủy ban nhân dân cấp huyện) và người đứng đầu là Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện cả về về tổ chức, nhân sự, kinh phí, trong việc xây dựng chương trình, kế hoạch thanh tra, trong quá trình tiến hành thanh tra cũng như giai đoạn kết thúc, kết luận và kiến nghị xử lý. Thứ hai, Luật Thanh tra quy định về thời hạn thanh tra, thời hạn báo cáo kết quả thanh tra và thời hạn ban hành kết luận thanh tra 13 chưa rõ nên đã có những ảnh hưởng nhất định đến chất lượng, hiệu quả của hoạt động thanh tra. Thứ ba, mặc dù Luật Thanh tra quy định Chánh Thanh tra cấp huyện có quyền ra quyết định thanh tra và có thẩm quyền ký ban hành kết luận thanh tra, nhưng trên thực tế trong rất nhiều trường hợp trước khi ký ban hành kết luận vẫn phải xin ý kiến của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện, nhất là những nội dung liên quan đến cán bộ chủ chốt của huyện. Thứ tư, việc thi hành kết luận thanh tra chủ yếu phụ thuộc vào thủ trưởng cơ quan quản lý và ý thức chấp hành của đối tượng thanh tra, nên tính hiệu quả của kết luận thanh tra không cao. Thứ năm, việc xây dựng chương trình, kế hoạch thanh tra còn phụ thuộc quá nhiều vào việc phê duyệt của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện, điều này làm mất đi tính độc lập, chủ động và tự chịu trách nhiệm đối với công tác thanh tra của Thanh tra cấp huyện. 2.2. Thực trạng tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk từ năm 2011 đến nay 2.2.1. Thực trạng tổ chức Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk 2.2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển Thanh tra huyện Buôn Đôn được thành lập sau khi huyện Buôn Đôn được thành lập vào tháng 10 năm 1995. Khi mới thành lập Thanh tra huyện chỉ có 03 cán bộ, trong đó có một Chánh Thanh tra và hai cán bộ thanh. 2.2.1.2. Cơ cấu về nhân sự 14 Thanh tra huyện Buôn Đôn tính đến ngày 31/12/2016 có 01 Chánh Thanh tra, 02 Phó Chánh Thanh tra và 02 thanh tra viên. 2.2.1.3. Nhận xét chung - Về ưu điểm Chánh Thanh tra huyện là ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ huyện, thành viên Ủy ban nhân dân huyện sẽ rất thuận lợi trong việc tiếp thu, lĩnh hội sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy và chính quyền huyện về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và đặc biệt là công tác phòng, chống tham nhũng. - Về hạn chế Thứ nhất, mỗi Phó Chánh Thanh tra giúp việc cho Chánh Thanh tra được phân công phụ trách những lĩnh vực riêng nên không thể nắm bắt hết tình hình của các lĩnh vực trên địa bàn toàn huyện. Thứ hai, hiện nay biên chế Thanh tra huyện ít nên rất khó hoàn thành tốt khối lượng lớn công việc mà thanh tra huyện phải đảm nhiệm. Thư ba, hiện nay việc bổ nhiệm thanh tra viên chủ yếu chỉ căn cứ vào các quy định về văn bằng, chứng chỉ, ít chú ý đến những đòi hỏi năng lực về thực tiễn để xây dựng, củng cố đội ngũ cán bộ thanh tra đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; công tác đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, thanh tra viên, nhất là đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu một số lĩnh vực chưa được quan tâm đúng mức. 2.2.2. Thực trạng về hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk từ năm 2011 đến nay 2.2.2.1. Về công tác thanh tra - Trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước về thanh tra Về xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch thanh tra, việc thực hiện báo cáo kết quả về công tác thanh tra, việc theo dõi, đôn 15 đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện, Thanh tra huyện - Về hoạt động thanh tra kinh tế - xã hội + Về ưu điểm Thanh tra huyện đã chủ động xây dựng kế hoạch thanh tra và đã tổ chức triển khai thực hiện toàn diện, có hiệu quả kế hoạch thanh tra hàng năm đã được Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện phê duyệt. Việc chỉ đạo, điều hành hoạt động thanh tra sâu sát, cụ thể, phân công trách nhiệm rõ ràng, hầu hết các cuộc thanh tra của Thanh tra huyện đã được các cơ quan, tổ chức, cá nhân nhất trí, dư luận đồng tình, ủng hộ. Công tác thanh tra đã tập trung vào những lĩnh vực nổi cộm, dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng, lãng phí như quản lý sử dụng nguồn kinh phí do ngân sách nhà nước cấp và các nguồn vốn khác + Về hạn chế Thứ nhất, Thanh tra huyện Buôn Đôn vẫn còn phụ thuộc quá lớn vào Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện cả về về tổ chức, nhân sự, kinh phí, trong việc xây dựng chương trình, kế hoạch thanh tra, Thứ hai, một số lĩnh vực như xây dựng cơ bản, quản lý sử dụng đất đai chưa được thanh tra, kiểm tra. Thứ ba, nhiều cuộc thanh tra do Thanh tra huyện Buôn Đôn tiến hành thường kéo dài, vi phạm thời hạn thanh Thứ tư, về việc xây dựng báo cáo kết quả thanh tra và ban hành kết luận thanh tra không thực hiện đúng thời hạn theo quy định. Thứ năm, có không ít kết luận thanh tra do Chánh Thanh tra huyện ký ban hành không được chấp hành một cách nghiêm túc, đầy đủ, kịp thời nên hiệu lực, hiệu quả hoạt động thanh tra của Thanh tra huyện chưa cao. 16 2.2.2.2. Về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo Kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân Thanh tra huyện đã có nhiều cố gắng, nỗ lực nâng cao hiệu quả công tác này. Nhiều vụ việc phức tạp, tồn đọng nhiều năm đã được tham mưu giải quyết dứt điểm, bảo vệ được các quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, góp phần bảo đảm an ninh trật tự và an toàn xã hội. Tuy nhiên việc tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo của Thanh tra huyện vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, khuyết điểm như: + Rất nhiều vụ việc giải quyết thường để kéo dài, không đúng thời hạn luật định, thậm chí có một số vụ việc để kéo dài trong nhiều năm. + Quá trình giải quyết khiếu nại, tố cáo nhiều vụ việc không đảm bảo đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật. + Chất lượng thẩm tra, xác minh và báo cáo kết quả thẩm tra, xác minh nhiều vụ việc không đạt yêu cầu, nên phải làm đi làm lại, mất rất nhiều thời gian, công sức, gây bức xúc cho người khiếu nại, tố cáo. Những hạn chế, khuyết điểm nêu trên do nhiều nguyên nhân, trong đó đáng chú ý là những nguyên nhân cơ bản như sau: Về phía cơ quan nhà nước: + Chất lượng các quyết định hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã chưa cao, chưa phù hợp với quy định của pháp luật và thực tiễn ở địa phương. + Công tác thanh tra, kiểm tra chưa được tiến hành thường xuyên nên không kịp thời phát hiện được các hành vi vi phạm. + Một số nơi chính quyền cơ sở chưa quan tâm đúng mức tới công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. 17 + Một số đồng chí lãnh đạo các phòng, ban, ngành ở huyện, xã chưa thật sự quan tâm đầy đủ đến công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân. + Thiếu biện pháp hữu hiệu để kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện nghiêm túc các quyết định giải quyết khiếu nại, các kết luận giải quyết tố cáo đã có hiệu lực pháp luật,.. + Công tác hoà giải các mâu thuẫn, tranh chấp trong nội bộ nhân dân và giải quyết khiếu kiện ngay tại cơ sở chưa tốt. + Việc phối kết hợp giữa các cơ quan, nhất là các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện trong giải quyết khiếu nại, tố cáo chưa tốt. + Việc lưu trữ hồ sơ, tài liệu, nhất là hồ sơ về đền bù giải tỏa đất không đảm bảo, làm mất mát, thất lạc nên đã có không ít vụ khiếu kiện khi giải quyết không có hồ sơ, tài liệu làm chứng cứ. Về trách nhiệm của Thanh tra huyện: + Việc tham mưu giúp Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện trong việc tổ chức tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo chưa tốt. + Việc phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc tổ chức tuyên truyền giáo dục, phổ biến pháp luật về khiếu nại, tố cáo chưa được tổ chức thực hiện thường xuyên. + Tinh thần trách nhiệm của một số cán bộ Thanh tra huyện chưa cao, chưa chịu khó tự rèn luyện, học tập để nâng cao trình độ kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ. Về phía người khiếu nại, tố cáo: + Nhận thức pháp luật của một bộ phận nhân dân còn hạn chế, sự am hiểu về chế độ chính sách của Nhà nước chưa đầy đủ. + Không ít trường hợp công dân lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo để khiếu nại, tố cáo sai sự thật, 18 Về chính sách, pháp luật: + Chính sách, pháp luật trong một số lĩnh vực chưa đầy đủ, chưa đồng bộ giữa các ngành. + Cơ chế giải quyết khiếu nại hiện nay còn phức tạp, thời hiệu khiếu nại, thời hạn giải quyết khiếu nại không phù hợp với thực tiễn. + Chính sách, pháp luật về đất đai thường xuyên thay đổi. + Cơ chế, chính sách, pháp luật trong lĩnh vực thu hồi, đền bù, giải phóng mặt bằng còn nhiều bất cập, chưa phù hợp với thực tế, chưa đảm bảo được cuộc sống ổn định của người nông dân có đất bị thu hồi. 2.2.2.3. Về hoạt động phòng, chống tham nhũng - Trong hoạt động thanh tra, một số lĩnh vực nhạy cảm dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng như xây dựng cơ bản, giải tỏa đền bù, thực hiện các chương trình mục tiêu Quốc gia trên địa bàn còn bỏ ngõ. - Sự phối hợp của Thanh tra huyện với các cơ quan có thẩm quyền trong phòng, chống tham nhũng còn hạn chế. - Tính chủ động, hiệu quả trong hoạt động phòng, chống tham nhũng chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu của công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng trong giai đoạn hiện nay. 19 Chƣơng 3 PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT QUY ĐỊNH VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA CẤP HUYỆN NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA HUYỆN BUÔN ĐÔN, TỈNH ĐĂK LĂK 3.1. Phƣơng hƣớng hoàn thiện pháp luật quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện 3.1.1. Dựa trên quan điểm xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân 3.1.2. Dựa trên quan điểm, mục tiêu phát triển ngành Thanh tra được xác định trong Chiến lược phát triển ngành Thanh tra đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 3.1.3. Phải có lộ trình và các giải pháp phù hợp với quan điểm của Đảng về thanh tra 3.1.4. Đặt trong tổng thể quá trình cải cách hành chính và hiện đại hóa nền hành chính 3.1.5. Đáp ứng nhu cầu mở cửa, hội nhập quốc tế 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật và thực hiện pháp luật quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện 3.2.1. Hoàn thiện pháp luật về thanh tra 3.2.1.1. Hoàn thiện quy định về tổ chức thanh tra cấp huyện - Tăng thẩm quyền cho cơ quan thanh tra nhà nước cấp huyện theo hướng tăng cường tính độc lập, tuân theo pháp luật trong hoạt động thanh tra. - Quy định cụ thể số lượng biên chế thanh tra cấp huyện theo từng loại đơn vị hành chính cấp huyện. 20 - Đổi mới phương thức thi tuyển, tuyển dụng và bổ nhiệm ngạch thanh tra viên. 3.2.1.2. Hoàn thiện quy định về hoạt động thanh tra cấp huyện Thứ nhất, nên giao quyền phê duyệt kế hoạch, chương trình thanh tra của thanh tra cấp huyện cho Chánh Thanh tra cấp tỉnh. Thứ hai, nên quy định tăng thêm thời gian xây dựng báo cáo kết quả thanh tra và thời gian kết luận thanh tra. Thứ ba, Tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan thanh tra nhà nước với các cơ quan có có chức năng kiểm tra, giám sát, điều tra khác. Thứ tư, xây dựng quy trình xử lý sau thanh tra để theo dõi, giám sát việc thực thi kết luận thanh tra. Thứ năm, cần quy định đối tượng thanh tra thuộc thẩm quyền của thanh tra cấp huyện theo hướng mở rộng đối tượng thanh tra và được quy định rõ trên từng lĩnh vực cụ thể. Thứ sáu, tăng thêm chức năng giám sát cho các cơ quan thanh tra nhà nước. 3.2.2. Hoàn thiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo 3.2.2.1. Hoàn thiện pháp luật về khiếu nại Cần phải sửa đổi, bổ sung các quy định sau: Nên quy định chủ thể của quyền khiếu nại là “mọi người” hoặc “mọi cá nhân”; quy định người giải quyết khiếu nại chỉ là cá nhân có thẩm quyền; quy định giải quyết khiếu nại một lần và người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại là thủ trưởng cơ quan nhà nước cấp trên trực tiếp của người có quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại; quy định người khiếu nại có quyền khiếu nại quyết định mang tính quy phạm của cơ quan nhà nước; cần quy định rút ngắn thời hạn giải quyết khiếu nại, tạo được thuận lợi cho người khiếu nại trong việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình. 21 3.2.2.2. Hoàn thiện pháp luật về tố cáo - Thứ nhất, Luật Tố cáo cần sửa đổi chủ thể của quyền tố cáo là “mọi người”, hoặc “mọi cá nhân” thay cho “công dân” cho phù hợp với thực tiễn và quy định của Hiến pháp năm 2013. - Thứ hai, Luật Tố cáo cần quy định rõ người có thẩm quyền giải quyết là người đứng đầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền quản lý cán bộ, công chức, viên chức tại thời điểm có hành vi vi phạm bị tố cáo hay tại thời điểm phát sinh tố cáo để thống nhất trong việc thực hiện và giúp công dân gửi đơn tố cáo đến đúng cá nhân, cơ quan có thẩm quyền giải quyết. -Thứ ba, về thời hiệu tố cáo: Cần phải nghiên cứu để có quy định về thời hiệu tố cáo hành vi vi phạm pháp luật (chưa phải là tội phạm) trong lĩnh vực hành chính để phù hợp với pháp luật hình sự và xử lý vi phạm hành chính. -Thứ tư, về thời hạn giải quyết tố cáo: Cần có quy định nới rộng thời hạn giải quyết tố cáo đối với những vụ việc tố cáo phức tạp, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành nhằm đảm bảo việc giải quyết tố cáo phù hợp hơn với thực tiễn. -Thứ năm, về tố cáo tiếp: Luật Tố cáo quy định chỉ trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được tố cáo tiếp phải xác định được vụ việc đó được giải quyết đúng pháp luật hoặc không đúng pháp luật là khó khả thi trên thực tế. Do đó, cần phải có quy định hướng dẫn cụ thể về vấn đề này theo hướng quy định cụ thể mức độ xem xét vụ việc như thế nào để xác định được vụ việc đó đã được giải quyết đúng hay không đúng pháp luật, quy định thời hạn mang tính linh động hơn. 22 -Thứ sáu, về bảo vệ người tố cáo: Bổ sung các quy định cụ thể về các căn cứ để thực sự bảo vệ được người tố cáo. - Thứ bảy, về tố cáo không rõ họ tên, địa chỉ: Công nhận đối với tố cáo không rõ họ tên, địa chỉ nhằm đảm bảo mọi hành vi vi phạm pháp luật đều bị phát hiện và xử lý, đặc biệt đối với những hành vi tham nhũng. - Thứ tám, về khen thưởng người tố cáo: Tăng mức khen thưởng đối với cá nhân có thành tích xuất sắc trong việc tố cáo hành vi vi phạm pháp luật, đặc biệt mức khen thưởng đối với tố cáo hành vi tham nhũng. -Thứ chín, ban hành Nghị định quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực khiếu nại, tố cáo làm cơ sở đấu tranh, xử lý những trường hợp vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này, nhất là đối với các đối tượng lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo để gây rối an ninh trật tự, xúc phạm cán bộ, công chức, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của các cơ quan nhà nước. 3.2.3. Hoàn thiện pháp luật về phòng, chống tham nhũng Thứ nhất, quy định các hành vi tham nhũng đồng bộ với các quy định trong Bộ luật hình sự năm 2015. Thứ hai, cần mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật Phòng, chống tham nhũng đối với các hành vi tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân ngoài khu vực nhà nước. Thứ ba, tiếp tục hoàn thiện các quy định về công khai, minh bạch trong hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị. Thứ tư, cần có quy định về chế độ họp báo, phát ngôn cung cấp thông tin về công tác Phòng, chống tham nhũng. 23 Thứ năm, quy định về chuyển đổi vị trí công tác như: Chức danh phải chuyển đổi, lĩnh vực, ngành nghề định kỳ phải chuyển đổi, thời hạn chuyển đổi .. Thứ sáu, tiếp tục hoàn thiện và quy định mới về minh bạch tài sản, thu nhập nhằm kiểm soát biến động tài sản, thu nhập. Thứ bảy, hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra, kiểm sát, xét xử trong phát hiện tham nhũng. 3.3. Giải pháp nâng cao chất lƣợng hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk 3.3.1. Tính tất yếu khách quan của việc nâng cao chất lượng hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn 3.3.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk 3.3.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng và chính quyền huyện Buôn Đôn đối với Thanh tra huyện 3.3.2.2. Đổi mới việc tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác thanh tra; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, thanh tra viên cơ quan Thanh tra huyện. 3.3.2.3. Đổi mới hoạt động của Thanh tra huyện 3.3.2.4. Đảm bảo tốt về cơ sở vật chất, trang thiết bị, kinh phí cho hoạt động thanh tra. 3.3.2.5. Tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, công chức 3.3.2.6. Ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật vào hoạt động thanh tra 24 KẾT LUẬN Xây dựng nền hành chính hiện đại, chuyên nghiệp, kỷ cương, năng động, hiệu lực, hiệu quả để đáp ứng các yêu cầu phát triển của nền kinh tế thị trường, vấn đề được đặt lên hàng đầu là phải cải cách nền hành chính Nhà nước. Cải cách nền hành chính Nhà nước trước hết là quản trị tốt nền hành chính, làm cho nền hành chính có năng lực, hiệu lực, hiệu quả, nhằm tác động trực tiếp vào các quá trình xã hội. Trong sự tác động này, hoạt động thanh tra giữ vai trò hết sức quan trọng. Vì công tác thanh tra là một trong những nội dung cơ bản của hoạt động quản lý hành chính nhà nước, là một chức năng thiết yếu của quản lý nhà nước. Do đó, việc đổi mới tổ chức và hoạt động của các cơ quan thanh tra nhà nước nói chung và thanh tra nhà nước huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk nói riêng là một đòi hỏi khách quan. Với đề tài “Thanh tra cấp huyện – Từ thực tiễn huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk” tác giả đã giải quyết cơ bản mục đích, yêu cầu đặt ra của đề tài, hình thành cơ sở lý luận cho việc hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động thanh tra cấp huyện, các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk. Qua việc khảo sát, phân tích, đánh giá tình hình thực trạng pháp luật qy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện và về tổ chức và hoạt động thanh tra huyện Buôn Đôn, có thể thấy bên cạnh những thành tựu đã đạt được vẫn còn tồn tại những hạn chế, bất cập: Một số quy định của pháp luật không còn phù hợp; số lượng cán bộ, công chức thanh tra cấp huyện rất hạn chế, khó có thể thực hiện tốt tất cả các nhiệm vụ của ngành Thanh tra; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ Thanh tra huyện chưa đáp ứng cao yêu cầu nhiệm vụ; sự can thiệp quá sâu của thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước vào tổ chức và hoạt động của cơ quan thanh tra đã làm giảm tính 25 chủ động, tính độc lập cần thiết của cơ quan thanh tra. Trong khi đó, pháp luật còn thiếu các quy định bảo đảm tính độc lập cho hoạt động thanh tra, nhất là hoạt động tác nghiệp của đoàn thanh tra, thanh tra viên. Cụ thể như Thủ trưởng cơ quan thanh tra không có thẩm quyền phê duyệt chương trình, kế hoạch thanh tra, kể cả quyền quyết định thanh tra đột xuất. Trưởng đoàn thanh tra, thanh tra viên không được ra kết luận và không chịu trách nhiệm về kết luận thanh tra. Tính công khai, minh bạch trong hoạt động thanh tra còn thấp Xuất phát từ thực tiễn nêu trên, tác giả đã đề xuất một số giải giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra cấp huyện nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của Thanh tra huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk. Thứ nhất, hoàn thiện pháp luật về thanh tra, pháp luật về khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng. Thứ hai, tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng và chính quyền huyện Buôn Đôn đối với Thanh tra huyện. Thứ ba, đổi mới việc tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác thanh tra; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, thanh tra viên cơ quan Thanh tra huyện. Thứ tư, đổi mới hoạt động của Thanh tra huyện. Thứ năm, đảm bảo tốt về cơ sở vật chất, trang thiết bị, kinh phí cho hoạt động thanh tra. Thứ sáu, tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, công chức. Thứ bảy, ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật vào hoạt động thanh tra. Hoàn thiện pháp luật thanh tra phải đặt trong tổng thể quá trình cải cách hành chính mà Nhà nước ta đang thực hiện và phải dựa trên 26 quan điểm, mục tiêu phát triển ngành Thanh tra được xác định trong Chiến lược phát triển ngành Thanh tra đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Đổi mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả tổ chức và hoạt động thanh tra nhà nước huyện Buôn Đôn phải gắn liền với việc đổi mới tổ chức và hoạt động của toàn ngành thanh tra. Đây là một nhiệm vụ hết sức nặng nề và cần được tiến hành từng bước. Để làm được điều đó cần có sự quyết tâm của các cấp uỷ đảng, chính quyền huyện và lãnh đạo Thanh tra huyện, đồng thời mỗi cán bộ, công chức cơ quan Thanh tra huyện phải không ngừng học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tu dưỡng về đạo đức. Phát huy những kết quả đạt được sau hơn 70 năm hình thành và phát triển của ngành Thanh tra, ngành Thanh tra nói chung và Thanh tra huyện Buôn Đôn nói riêng chắc chắn sẽ ngày càng vững mạnh và có nhiều đóng góp cho đất nước trong công cuộc đổi mới, vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.