Tóm tắt Luận văn Thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ / / HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ XUÂN HƯƠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ LAO ĐỘNG NƯỚC NGOÀI Ở TỈNH QUẢNG NGÃI Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 60 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THỪA THIÊN HUẾ- NĂM 2017 Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HUỲNH VĂN THỚI Phản biện 1 :.................................................................................... ................................................................................... Phảnbiện 2 :...................................................................................... ................................................................................... Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành Chính Quốc gia Địa điểm : Phòng họp............, nhà............ – Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ Học viện Hành chính Quốc gia Số :.........–Đường....................................– Quận :........... Thành phố........... Thời gian : vào hồi............. giờ............ tháng...............năm 201.............. Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong xu thế toàn cầu hóa, hội nhập và phát triển kinh tế thế giới, Việt Nam đã trở thành thành viên của nhiều tổ chức thế. Thị trường lao động Việt Nam cũng trở lên linh hoạt và đa dạng hơn, dòng lao động nước ngoài vào Việt Nam ngày càng đông hơn, thị trường lao động Việt Nam cũng sẵn sàng đón nhận lực lượng lao động từ các nước khác trên thế giới. Vấn đề quản lý lao động nước ngoài, đặc biệt trong những năm gần đây đã được Đảng, Nhà nước cũng như chính quyền địa phương đặc biệt coi trọng nhằm thực hiện đúng cam kết trên diễn đàn chung thế giới, đồng thời đảm bảo sự phát triển lành mạnh, cạnh tranh, bình đẳng và bảo vệ lao động trong nước. Việc quản lý đối với lực lượng lao động này là một bài toán vô cùng phức tạp đối với các cơ quan quản lý lao động, các ngành chức năng về trật tự và an toàn xã hội và những ảnh hưởng từ lực lượng này đến cuộc sống của nhân dân. Đặc biệt, thời gian qua một trong những vấn đề nổi cộm là tình hình sử dụng bất hợp pháp lao động nước ngoài (LĐNN) trong các doanh nghiệp tại Việt Nam nói chung và tỉnh Quảng Ngãi nói riêng. Để khắc phục tình trạng này, Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh công tác quản lý người lao động nước ngoài. Pháp luật về quản lý lao động nước ngoài tại Việt Nam qui định tại Điều 48 Hiến pháp năm 2013 “ Người nước ngoài cư trú ở Việt Nam phải tuân theo Hiến pháp và pháp luật Việt Nam; được bảo hộ tính 2 mạng, tài sản và các quyền, lợi ích chính đáng theo pháp luật Việt Nam”; Bộ Luật lao động năm 2012 là văn bản pháp lý có giá trị cao nhất hiện nay và Nghị định số 11/2016/NĐ-CP ngày 03 tháng 02 năm 2016 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Bộ luật Lao động về lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam có hiệu lực từ ngày 01 tháng 4 năm 2016. Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác quản lý nhà nước về lao động người nước ngoài làm việc tại tỉnh Quảng Ngãi là người trực tiếp thực thi nhiệm vụ về công tác này nhận thấy có một số vấn đề cần tìm hiểu thêm để hướng đến giải quyết một cách hợp pháp, hợp lý. Vì vậy, bản thân lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi” làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Một số nghiên cứu như: - Tác giả Phạm Mạnh Hùng với bài viết "Lao động nước ngoài tại Việt Nam - Góc nhìn khác". - Tác giả Sally Baber và Max Tunon, Văn phòng Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, Tổ chức Lao động Quốc tế với bài viết "Hội nhập ASEAN tác động đến lao động di cư Việt Nam như thế nào?". - Tác giả Lê Quốc Lý, Lê Văn Cương (Tạp chí kinh tế và dự báo số 24 (440), tháng 12/2008) "Hội nhập kinh tế quốc tế và vấn đề việc làm ở Việt Nam". 3 - Đề tài KX.02.01/11-15 "Vấn đề lao động người nước ngoài tại Việt Nam trong thời kỳ hội nhập quốc tế" do TS. Nguyễn Thị Lan Hương chủ nhiệm. Ngoài ra, còn một số bài báo và nghiên cứu khác cũng đề cập đến tình hình lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam như: "Tăng cường quản lý lao động người nước ngoài" của tác giả Vũ Yến đăng ngày 21/4/2015 trên Báo Quảng Ngãi; "Những điểm mới về lao động nước ngoài tại Việt Nam" của tác giả Trần Quang Minh đăng trên Thời báo kinh tế Sài Gòn ngày 09/3/2016; "Một số vấn đề về quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam cần được sửa đổi" của Tiến sĩ Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội đăng trên Tạp chí Lao động và Xã hội ngày 30/6/2016; "Pháp luật về quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam" của ThS Phạm Thị Hương Giang đăng trên Tạp chí Dân chủ và Pháp luật ngày 28/01/2017. Những công trình nghiên cứu nêu trên đã tiếp cận một số khía cạnh của công tác quản lý lao động nước ngoài.Tuy nhiên đến nay chưa có một công trình nghiên cứu một cách toàn diện về phương diện lý luận, thực tiễn tình hình thực hiện pháp luật đối với lao động nước ngoài làm việc tại tỉnh Quảng Ngãi. Vì vậy, đề tài: “Thực hiện pháp luật đối với lao động người nước ngoài làm việc ở tỉnh Quảng Ngãi” là công trình đầu tiên nghiên cứu một cách toàn diện, về thực hiện pháp luật quản lý nhà nước về lao động người nước ngoài làm việc ở tỉnh Quảng Ngãi. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 4 3.1 Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý lao động người nước ngoài, thực hiện pháp luật quản lý lao động nước ngoài tại Việt Nam, các yếu tố tác động đến thực hiện pháp luật về lao động nước ngoài tại Việt Nam và những bất cập trong việc thực hiện pháp luật đối với người lao động nước ngoài làm việc tại tỉnh Quảng Ngãi. Trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp xây dựng quy tắc xử sự nhằm khắc phục và hạn chế thực trạng; góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật, áp dụng pháp luật đối với vấn đề quản lý nhà nước về người nước ngoài vào làm việc ở tỉnh Quảng Ngãi. 3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn thực hiện những nhiệm vụ cơ bản sau: - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về quản lý lao động người nước ngoài, thực hiện pháp luật quản lý lao động nước ngoài tại Việt Nam, các yếu tố tác động đến thực hiện pháp luật về lao động nước ngoài tại Việt Nam... - Phân tích, đánh giá các quy định của pháp luật về sử dụng lao động nước ngoài, thực tiễn áp dụng. - Luận văn còn nêu lên những điểm hạn chế trong các quy định pháp luật hiện hành về sử dụng lao động người nước ngoài. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1.Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu những vấn đề pháp lý liên quan đến người nước ngoài đến làm việc ở tỉnh Quảng Ngãi. 5 4.2.Phạm vi nghiên cứu: Trong khuôn khổ của luận văn, không đi sâu vào phân tích từng loại lao động mà chỉ đề cập đến những quy định chung. - Phạm vi không gian: Tỉnh Quảng Ngãi. - Phạm vi thời gian: từ năm 2014 đến nay. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1.Phương pháp luận Đề tài nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lê nin; tư tưởng Hồ Chí Minh; các quan điểm, đường lối chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về quản lý lao động người nước ngoài. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp khảo cứu tài liệu - Phương pháp phân tích, đánh giá - Phương pháp phỏng vấn - Phương pháp thống kê Ngoài ra, luận văn còn sử dụng phương pháp so sánh, tổng hợp, phỏng vấn...để thu thập thêm những thông tin phục vụ cho quá trình phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật quản lý người lao động nước ngoài tại Quảng Ngãi. 6. Ý nghĩa của luận văn và thực tiễn của luận văn Luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo trong công tác quản lý lao động người nước ngoài, trên cơ sở này vận dụng 6 ban hành quy chế phối hợp giữa các sở, ban ngành có liên quan trong việc quản lý lao động người nước ngoài. Kết quả nghiên cứu là cơ sở cho việc tổ chức, triển khai công tác quản lý nhà nước về thực hiện pháp luật đối với lao động là người nước ngoài làm việc ở tỉnh Quảng Ngãi trong tình hình hiện nay. 7. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, giải thích từ ngữ viết tắt và danh mục tài liệu tham khảo; cấu trúc của luận văn gồm 3 chương, cụ thể như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý của thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Chương 2: Thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi. Chương 3: Phương hướng, giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi. 7 Chương I CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ LAO ĐỘNG NƯỚC NGOÀI LÀM VIỆC TẠI VIỆT NAM 1.1. Tổng quan về quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam và pháp luật quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam 1.1.1. Quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam 1.1.1.1. Khái niệm quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam Khái niệm quản lý Quản lý là sự tác động chỉ huy, điều khiển các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người để chúng phát triển phù hợp với quy luật, đạt tới mục đích đã đề ra và đúng với ý trí của người quản lý. Khái niệm quản lý lao động nước ngoài Quản lý nhà nước về lao động nước ngoài là việc nhà nước xác định mục tiêu và bằng pháp quyền, được thể hiện thành văn bản nhằm tác động có tổ chức lên các quan hệ và hoạt động của lao động nước ngoài nhằm khai thác và sử dụng có hiệu quả nhất nguồn lao động này phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế -xã hội của đất nước. Đối tượng của quản lý nhà nước về lao động nước ngoài là toàn bộ các chủ thể: nhà nước, doanh nghiệp và tổ chức có người 8 lao động nước ngoài làm việc và cá nhân người lao động nước người, cùng với các quan hệ giữa các chủ thể đó. 1.1.1.2. Đặc điểm quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam Lao động nước ngoài là công dân nước ngoài, không có quốc tịch Việt Nam, đáp ứng những điều kiện pháp luật quy định để được phép làm việc tại Việt Nam cho tổ chức, cá nhân Việt Nam hoặc tổ chức nước ngoài tại Việt Nam. Thứ nhất, quản lý lao động nước ngoài là một quá trình gắn bó chặt chẽ với việc bảo vệ quyền con người và có tính quốc tế sâu sắc. Thứ hai, quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam là một quá trình liên quan tới nhiều ngành, tất cả các địa phương và nhiều quan hệ lao động. Thứ ba, quản lý LĐNN tại Việt Nam là một quá trình thực hiện liên quan tới nhiều yếu tố thực thi pháp luật. Thứ tư, quản lý LĐNN tại Việt Nam là một quá trình giải quyết các quyền lợi hài hòa, đảm bảo các lợi ích hợp pháp giữa doanh nghiệp, nhà thầu, tổ chức kinh tế, có người nước ngoài và LĐNN cùng với nhà chức trách của nước sở tại trên cơ sở đảm bảo về an toàn lao động, an ninh chính trị, trật tự xã hội, điều kiện sinh hoạt và môi trường sống, kể cả chính sách an sinh xã hội đang thực thi tại những vùng được thụ hưởng. Thứ năm, quản lý LĐNN tại Việt Nam còn là một quá trình ứng phó, tiếp kiến và tiếp giao văn hóa, có ảnh hưởng và tác động 9 làm thay đổi một số quan niệm về đời sống văn hóa tinh thần, vui chơi giải trí và cải thiện kinh tế của một bộ phận dân cư nơi có lao động nước ngoài sinh sống và làm việc. 1.1.1.3. Mục tiêu quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam Thực hiện chức năng Nhà nước trong xây dựng, phát triển kinh tế và bảo vệ tổ quốc đối với tiến trình hội nhập toàn cầu hóa. Đảm bảo thực hiện các quy tắc xử sự theo thông lệ ngoại giao, hợp tác cùng phát triển về các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa và các lĩnh vực đời sống xã hội khác . . . khi Nhà nước Việt Nam tham gia cam kết, phê chuẩn trên cơ sở pháp luật Việt Nam. Phải đáp ứng nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài một cách hợp lý. Phát triển kinh tế có thể dẫn tới sự thiếu hụt lao động trong một số lĩnh vực. 1.1.2.1. Khái niệm pháp luật về quản lý lao động nước ngoài làm vệc tại Việt Nam Pháp luật quản lý lao động nước ngoài là tổng thể các quy tắc xử sự do Nhà nước ban hành hoặc thừa nhận điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong việc Nhà nước tác động vào đối tượng quản lý là những người nước ngoài nhập cư vào nước sở tại để làm ăn, sinh sống. 1.1.2.2. Đặc điểm pháp luật về quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam 10 Thứ nhất, pháp luật về quản lý lao động nước ngoài bị ảnh hưởng khá nhiều và cơ bản bởi các điều ước quốc tế, đồng thời bị ảnh hưởng bởi các chính sách về lao động của quốc gia. gắn chặt với chính sách trong từng giai đoạn phát triển kinh tế, xã hội. Thứ hai, pháp luật về quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam phải được xây dựng trên nguyên tắc cơ bản là: bảo đảm an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội, bảo đảm hiệu quả kinh tế và bảo vệ việc làm cho người lao động trong nước, hướng tới các mối quan hệ quốc tế và bảo vệ quyền con người. Thứ ba, pháp luật quản lý lao động người nước ngoài thể hiện sự tôn trọng các quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động nước ngoài tại Việt Nam. Thứ tư, pháp luật quản lý lao động nước ngoài bảo vệ việc làm cho người lao động Việt Nam. 1.1.2.3. Vai trò của pháp luật về quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam Thiết lập nên các nguyên tắc quản lý và mô hình quản lý đối với lao động nước ngoài Pháp luật là một công cụ hay phương thức quản lý quan trọng nhất của chính quyền. 1.2 Khái quát về thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam 1.2.1. Khái niệm thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam 11 “Thực hiện pháp luật quản lý lao động nước ngoài là quá trình làm cho pháp luật quản lý lao động nước ngoài được đi vào cuộc sống bằng hành vi hợp pháp của các chủ thể tham gia trong quá trình quản lý lao động nước ngoài” Các hình thức thực hiện như sau: Tuân thủ pháp luật Thi hành pháp luật Sử dụng pháp luật Áp dụng pháp luật 1.2.2. Nguyên tắc thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam 1.2.2.1. Nguyên tắc tôn trọng quyền con người Quyền con người hiện nay được xem là trung tâm của đời sống chính trị hiện đại. 1.2.2.2. Nguyên tắc bảo đảm an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội Lao động nước ngoài bên cạnh những ảnh hưởng hữu ích cho sự phát triển kinh tế, xã hội, đôi khi gây rắc rối cho các vấn đề an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội. Một lực lượng lớn người lao động đến từ quốc gia thù địch không bao giờ gây sự dễ chịu cho quốc gia sở tại. 1.2.2.3. Nguyên tắc bảo đảm hiệu quả kinh tế và bảo vệ việc làm cho người lao động Việt Nam Số lượng lao động nước ngoài gia tăng khiến việc làm cho lao động trong nước có thể sụt giảm. 12 1.2.2.4. Nguyên tắc tôn trọng các quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động nước ngoài Là hệ quả tất yếu của nguyên tắc tôn trọng quyền con người, nguyên tắc này đòi hỏi không thể vi phạm các quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động nhập cư. 1.2.3. Các yếu tố tác động đến thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam 1.2.3.1. Yếu tố kinh tế * Hội nhập kinh tế và vấn đề lao động di cư đến Việt Nam - Tác động tích cực: + Một là, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao góp phần nâng cao năng suất lao động xã hội. + Hai là, tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. + Ba là, tạo môi trường cạnh tranh giữa lao động Việt Nam với lao động nước ngoài. + Bốn là, góp phần đào tạo nhân lực tại chỗ theo tương tác thẩm thấu. - Tác động tiêu cực: + Một là, làm giảm thu nhập yếu tố thuần trong tổng thu nhập quốc gia. + Hai là, du nhập lối sống và văn hoá ngoại lai không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của người Việt. 1.2.3.2. Yếu tố chính trị - hành chính - Đảm bảo an ninh, chủ quyền, lợi ích quốc gia dân tộc 13 - Công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật về quản lý lao động nước ngoài tại Việt Nam - Công tác phối hợp chỉ đạo thực hiện pháp luật về lao động nước ngoài tại Việt Nam - Nhận thức về quyền và nghĩa vụ của người lao động nước ngoài về chính sách, pháp luật của Việt Nam - Nhận thức của lãnh đạo và hoạt động của cơ quan xúc tiến tại địa phương 1.2.3.3. Yếu tố pháp lý Lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam phải có đủ các điều do pháp luật quy định. 1.2.3.4. Yếu tố truyền thống lịch sử, giao lưu, tiếp biến văn hóa, xã hội Phương diện như lương tâm, chính trị, văn hoá, nghệ thuật, thẩm mỹ, tư tưởng, khoa học; công nghệ, thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng; tính cách, khí hậu, thời tiết... chúng có vai trò đặc biệt to lớn trong việc điều chỉnh ý thức, hành vi của con người. 1.3 Nội dung thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam 1.3.1. Thực hiện quy định về đối tượng, tiêu chuẩn, điều kiện người nước ngoài làm việc tại Việt Nam 1.3.2. Thực hiện quy định về hồ sơ, thủ tục pháp lý đảm bảo cho người nước ngoài khi làm việc tại Việt Nam 1.3.3 Thực hiện quy định về cấp giấy phép lao động, cấp lại 14 giấy phép lao động, việc sử dụng giấy phép lao động cho người nước ngoài làm việc tại Việt Nam 1.3.4. Thực hiện quy định về trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc quản lý người nước ngoài làm việc tại Việt Nam 1.3.5. Thực hiện quy định về việc thanh tra, xử lý vi phạm liên quan tới người nước ngoài làm việc tại Việt Nam. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 Trong chương 1 của luận văn đã đề cập đến một số vấn đề lý luận về thực hiện pháp luật đối với lao động người nước ngoài làm việc tại Việt Nam, những quy định cụ thể của pháp luật về quản lý lao động nước ngoài tại Việt Nam theo pháp luật Việt Nam, các yếu tố tác động đến thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài... Từ những lý luận và căn cứ pháp lý trên là luận cứ khoa học để phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài tại tỉnh Quảng Ngãi trong chương 2 cũng như đề xuất phương hướng, giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi trong chương 3. 15 Chương 2 THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ LAO ĐỘNG NƯỚC NGOÀI Ở TỈNH QUẢNG NGÃI 2.1. Tình hình lao động nước ngoài và quản lý lao động nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi 2.2 Đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi 2.2.1. Các phương diện đánh giá 2.2.1.1. Về đối tượng, tiêu chuẩn, điều kiện người nước ngoài làm việc tại Việt Nam 2.2.1.2. Về thủ tục pháp lý hồ sơ đảm bảo cho người NNN khi làm việc ở Việt Nam 2.2.1.3. Về cấp giấy phép lao động, cấp lại giấy 2.2.1.4. Trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc quản lý người nước ngoài làm việc tại Việt Nam 2.2.1.5. Về việc thanh tra, xử lý vi phạm liên quan tới người nước ngoài làm việc tại Việt Nam 2.2.2. Đánh giá chung 2.2.2.1. Kết quả đạt được Một là, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp, tổ chức trong tuyển và sử dụng lao động nước ngoài. Hai là, tạo thuận lợi cho người lao động nước ngoài, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp và khuyến khích những điều kiện có lợi hơn 16 cho họ nhưng cũng không ảnh hưởng đến an ninh việc làm trong nước. Ba là, tạo thuận lợi cho các cơ quan nhà nước trong việc quản lý lao động nước ngoài. Bốn là, phù hợp với pháp luật các nước, thông lệ quốc tế và đặc biệt, với những cam kết của Việt Nam tại các Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Năm là, tình hình thực hiện pháp luật đối với lao động nước ngoài làm việc tại tỉnh Quảng Ngãi đảm bảo đúng quy trình, thủ tục theo quy định pháp luật. 2.2.2.2 Mặt hạn chế Một là, hạn chế trong quy định của pháp luật: Quy định về trình tự, thủ tục; Quy định về điều kiện là chuyên gia và lao động kỹ thuật quá chặt chẽ; Về hồ sơ đề nghị cấp giấy phép lao động còn quy định một số giấy tờ mà người lao động nước ngoài làm việc cho các nhà thầu trong thời gian rất ngắn khó thực hiện; Quy định cho phép được chuyển đổi mục đích nhập cảnh; Về chế tài xử phạt hành chính trong vi phạm pháp luật về quản lý lao động nước ngoài chưa đủ mức răn đe; Chưa có quy định riêng về lao động nước ngoài làm việc cho các nhà thầu nước ngoài. Công tác quản lý của các cơ quan được giao nhiệm vụ quản lý lao động nước ngoài chưa phối hợp chặt chẻ. 17 Việc xử lý vi phạm pháp luật về lao động nước ngoài làm việc không có giấy phép chưa được xử lý triệt để vì sợ ảnh hưởng đến công tác thu hút đầu tư của tỉnh. Hai là, thực hiện các nội dung pháp luật về quản lý lao động nước ngoài tại tỉnh Quảng Ngãi Một số đơn vị chưa quan tâm đúng mức đến công tác này, chưa báo cáo định kỳ, đột xuất danh sách lao động người nước ngoài đến công tác, làm việc dưới ba tháng cho cơ quan quản lý lao động tại địa phương. Ý thức tự giác chấp hành pháp luật của một số nhà thầu và người lao động nước ngoài trong việc tuyển, sử dụng và thực hiện cấp giấy phép lao động; xuất nhập cảnh và cư trú còn hạn chế. Nguyên nhân chủ yếu của những bất cập của pháp luật quản lý lao động nước ngoài Về các nguyên nhân của các bất cập về xây dựng pháp luật quản lý lao động nước ngoài Một là, nhà làm luật chưa xác định được đầy đủ các nguyên tắc của pháp luật quản lý lao động nước ngoài. Hai là, những mối liên hệ giữa các chủ thể quản lý lao động nước ngoài chưa được cụ thể hóa ở tầm văn bản có giá trị pháp lý cao. Ba là, thiếu coi trọng vai trò của tư pháp trong hoạt động hỗ trợ quản lý. Về các nguyên nhân của các bất cập về thi hành pháp luật quản lý lao động nước ngoài 18 Các địa phương thực hiện các quy định của pháp luật về lao động nước ngoài chưa nghiêm, theo dõi và quản lý lao động nước ngoài chưa được thực hiện thường xuyên, kịp thời Người sử dụng lao động nước ngoài chưa thực hiện đúng pháp luật Việt Nam Người lao động nước ngoài chưa nghiên cứu đầy đủ các quy định của pháp luật lao động Việt Nam do người sử dụng lao động cung cấp. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 Trong chương 2 của luận văn đã đề cập đến thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi, tình hình lao động nước ngoài và quản lý lao động nước ngoài qua đó đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài... Những vấn đề lý luận được đề cập trong chương 1 là luận cứ khoa học giúp tác giả luận văn phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật quản lý lao động nước ngoài tại tỉnh Quảng Ngãi trong chương 2 cũng như đề xuất phương hướng, mục tiêu, giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi trong chương 3 của luận văn. 19 Chương 3 PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ LAO ĐỘNG NƯỚC NGOÀI Ở TỈNH QUẢNG NGÃI 3.1 Phương hướng thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi Một là, hội nhập quốc tế về lao động - xã hội là một trong những nhiệm vụ trọng tâm: Thứ hai, Hoàn thiện thể chế về lao động - xã hội theo tiêu chuẩn khu vực và quốc tế, trong đó có các tiêu chuẩn lao động của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO). Thứ ba, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, phù hợp với nhu cầu, tham gia vào thị trường lao động khu vực và toàn cầu; Thứ tư, giữ vững chủ quyền, an ninh chính trị đồng thời bảo đảm hội nhập quốc tế và bảo vệ quyền con người. Thứ năm, huy động tối đa nguồn lực từ hợp tác đa phương, song phương, hợp tác với các cá nhân và tổ chức phi Chính phủ nước ngoài 20 3.2. Các giải pháp thực hiện pháp luật lao động nước ngoài tại Việt Nam nói chung và tỉnh Quảng Ngãi nói riêng 3.2.1 Giải pháp về kinh tế, xã hội liên quan tới quản lý lao động nước ngoài tại Việt Nam Một là, thiết lập chính sách quản lý lao động nước ngoài xuất phát từ lợi ích của người sử dụng lao động nước ngoài và bắt đầu từ người sử dụng lao động nước ngoài. Hai là: Gắn việc sử dụng lao động nước ngoài ở Việt Nam vào chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030. Ba là, tiến hành tổng rà soát và dự toán nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi nói riêng và cả nước nói chung. Bốn là, gắn mô hình tổ chức đời sống xã hội với mô hình quản lý lao động nước ngoài. Năm là: Hạn chế đúng mức việc sử dụng lao động nước ngoài ở một số địa bàn nhậy cảm như đảo Lý Sơn... 3.2.2 Các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật quản lý lao động nước ngoài tại Việt Nam Các giải pháp về xây dựng pháp luật: Một là, xây dựng một bộ nguyên tắc cho pháp luật quản lý lao động nước ngoài tại Việt Nam, và tách vấn đề xuất khẩu và nhập khẩu lao động để điều tiết riêng biệt. Hai là: qui định cụ thể hơn và chặt chẽ hơn những mối liên hệ giữa các chủ thể quản lý lao động nước ngoài tại Bộ luật Lao động. 21 Ba là: Coi trọng vai trò của tư pháp trong hoạt động hỗ trợ quản lý lao động nước ngoài ở Việt Nam. Bốn là, thống nhất trong kỹ thuật lập pháp. Năm là, bổ sung và sử dụng chế tài đặc thù 3.3.3. Các giải pháp về thi hành pháp luật quản lý lao động nước ngoài Một là, xác định lại mô hình thi hành pháp luật quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam và tăng cường vai trò của người sử dụng lao động. Hai là, phát huy vai trò tư vấn pháp luật và tuyên truyền pháp luật. Ba là, đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động của người lao động và người sử dụng lao động nước ngoài. Bốn là, thực hiện đúng chế độ báo cáo tình hình sử dụng lao động nước ngoài để tạo điều kiện cho việc quản lý tốt người lao động nước ngoài làm việc tại tỉnh. Năm là, xây dựng và đưa vào sử dụng ứng dụng trực tuyến đồng bộ hóa dữ liệu. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 Những yêu cầu đặt ra và cơ sở của việc hoàn thiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi; phương hướng hoàn thiện, giải pháp thực hiện pháp luật về quản lý lao động ở tỉnh Quảng Ngãi từ đó hoàn thiện và tổ chức thực hiện các quy định của luật pháp liên quan đến người nước ngoài làm việc tại Việt Nam và về lâu dài cần nghiên cứu, xây dựng, ban hành luật về người nước ngoài 22 làm việc tại Việt Nam, trong đó có quy định về quyền, trách nhiệm của người lao động, người sử dụng lao động, các cơ quan liên quan tới các hình thức đi làm việc của người LĐNN và người sử dụng lao động nước ngoài. Trên cơ đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý lao động nước ngoài tại tỉnh Quảng Ngãi cho những năm tiếp theo. Chương 3 đã đề cập tới những nội dung chính như: Tăng cường kiểm tra, giám sát thực hiện pháp luật về quản lý lao động nước ngoài, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thực hiện đúng chế độ báo cáo tình hình sử dụng lao động nước ngoài, xây dựng và đưa vào sử dụng ứng dụng trực tuyến đồng bộ hóa dữ liệu. 23 KẾT LUẬN Hội nhập kinh tế quốc tế là một tất yếu khách quan trong xu thế toàn cầu hóa. Hội nhập giúp các quốc gia xích lại gần nhau hơn trong sự hợp tác cùng có lợi nhưng cũng khiến các quốc gia phải đối mặt với nhiều thách thức. Trong xu thế đó, cùng với dòng di chuyển của hàng hóa và vốn, di chuyển lao động là điều không tránh khỏi. Vấn đề sử dụng lao động nước ngoài ở các nước trên thế giới xuất phát từ những đòi hỏi khách quan của mỗi nước để phát triển kinh tế - xã hội. Sử dụng lao động nói chung và sử dụng lao động nước ngoài làm việc tại các cơ sở kinh tế ở Việt Nam nói riêng là một vấn đề quan trọng trong việc sử dụng nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp phát triển của mỗi quốc gia và đặc biệt là ở nước ta. Người nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam sẽ làm tăng thêm số lượng cũng như làm phong phú thêm lực lượng lao động, đồng thời tăng tính cạnh tranh trên thị trường lao động. Tuy vậy, việc di chuyển của người nước ngoài vào vào Việt Nam sẽ làm cho số lượng và cơ cấu lao động thay đổi. Chính vì vậy, thu thập thông tin, nắm được cung - cầu và sự biến động cung - cầu lao động nói chung và lao động nước ngoài nói riêng làm cơ sở để quyết định chính sách đối với lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng lao động nước ngoài tại Việt Nam, đồng thời xây dựng chế độ thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp, tổ chức có sử dụng lao động nước ngoài, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật lao động. Đây là việc làm thường xuyên và liên tục nhằm uốn nắn những sai lệch, giải quyết vướng mắc trong quá trình thực hiện nhằm thực hiện tốt nội dung quản lý nhà nước đối với người nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận cơ bản về thực hiện pháp luật đối với lao động nước ngoài, tác giả phân tích thực trạng quản lý lao động nước ngoài trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. Kết hợp định hướng và mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý lao động nước ngoài trên địa bàn, tác giả đã đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả 24 thực hiện pháp luật đối với lao động nước ngoài trên địa bàn Quảng Ngãi trong thời gian tới. Những giải pháp nêu trên nếu được các cấp chính quyền tỉnh Quảng Ngãi áp dụng trên địa bàn sẽ mang lại lợi ích đối với thực hiện pháp luật về công tác quản lý LĐNN trên địa bàn nhằm thực hiện hiệu quả nghị định 11/2016/NĐ-CP ngày 3/2/2016 về Quy định chi tiết và thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Vì vậy lĩnh vực pháp luật này phải dựa vào mô hình quản lý lao động nước ngoài và bảo đảm các nguyên tắc: tôn trọng quyền con người; bảo đảm an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội; bảo đảm hiệu quả kinh tế và bảo vệ việc làm cho người lao động trong nước; tôn trọng các quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động nước ngoài. Tuy nhiên pháp luật Việt Nam về lĩnh vực này có nhiều bất cập do các nguyên nhân như: nhà làm luật chưa xác định được đầy đủ các nguyên tắc của pháp luật quản lý lao động nước ngoài; những mối liên hệ giữa các chủ thể quản lý lao động nước ngoài chưa được cụ thể hóa ở tầm văn bản có giá trị pháp lý cao; thiếu coi trọng vai trò của tư pháp trong hoạt động hỗ trợ quản lý. Do đó việc hoàn thiện lĩnh vực pháp luật này cần có định hướng như xây dựng pháp luật quản lý lao động nước ngoài nhằm tới các mục tiêu đáp ứng nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài một cách hợp lý và gắn việc sử dụng lao động nước ngoài của từng người sử dụng lao động với lợi ích chung của toàn xã hội, và giữ vững chủ quyền, an ninh chính trị đồng thời bảo đảm hội nhập quốc tế và bảo vệ quyền con người. Đi cùng với định hướng này cần có các giải pháp liên quan tới kinh tế, xã hội và giải pháp pháp lý.