Trình bày tích luỹ tư bản về mặt chất và về mặt lượng, ý nghĩa thực tiến rút ra khi nghiên cứu lý thuyết này với việc quản lý các Doanh nghiệp ở nước tă hiện nay khi chuyển sang nền Kinh tế

tr×nh bµy tÝch luü t­ b¶n vÒ mÆt chÊt vµ vÒ mÆt l­îng, ý nghÜa thùc tiÕn rót ra khi nghiªn cøu lý thuyÕt nµy víi viÖc qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp ë n­íc t¨ hiÖn nay khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®Æt vÊn ®Ò Sù chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ b­íc ®i ®óng ®¾n cu¶ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc trong 15 n¨m qua lµ sù cè g¾ng cña nhiÒu cÊp nhiÒu ngµnh, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ®em l¹i bé mÆt ph¸t triÓn cho ViÖt Nam t¹o b­íc ®i vµ kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Mét trong c¸c yÕu tè ®em l¹i thµnh c«ng th× vÊn ®Ò huy ®éng vèn vµ sö dông vèn lµ yÕu tè quan träng vµ c¬ b¶n nhÊt bëi lÎ nã lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, yªu cÇu tÊt yÕu ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña bÊt kú quèc gia nµo trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay. TÝch luü vèn ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt ®¸p øng cho môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Trong doanh nghiÖp vÊn ®Ò tÝch luü vèn ®­îc xem lµ yÕu tè ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ më réng s¶n xuÊt t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ ®em l¹i thu nhËp cao trong t­¬ng lai, cïng víi nã viÖc ph©n bè vµ sö dông hiÖu qu¶ còng lµ bµi to¸n ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp cÇn cã sù lùa chän vµ ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt. ThÊy râ ®­îc tÇm quan träng cña viÖc tÝch luü vèn hiÖn nay, trong giíi h¹n cña bµi viÕt nµy em tËp trung nghiªn cøu vÊn ®Ò tÝch luü t­ b¶n ë c¸c gãc ®é mÆt ch¸t vµ mÆt l­îng ®ång thêi ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶ thu nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch luü ®¸p øng nhu cÇu trong doanh nghiÖp nãi riªng vµ kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung trong giai ®o¹n tíi. Bµi viÕt d­íi d¹ng ®Ó ¸n cña m«n Kinh tÕ chÝnh trÞ nªn néi dung gåm cã: PhÇn I : Lý luËn chung vÒ tÝch luü t­ b¶n PhÇn II: Lµm râ c¸c kh¸i niÖm: doanh nghiÖp, vèn doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. PhÇn III: ý nghÜa thùc tiªnh÷ng mµ viÖc nghiªn cøu. §­îc sù h­íng dÉn vµ gióp ®ì cña thÇy c« gi¸o Kinh tÕ ChÝnh trÞ, sù cè g¾ng cña b¶n th©n, em ®· hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Trong qu¸ tr×nh lµm bµi em kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc sai sãt vµ h¹n chÕ. RÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn söa ch÷a kh¾c phôc sai sãt ®Ó bµi viÕt nµy trë nªn hoµn thiÖn vµ mang l¹i ý nghÜa thùc tiÔn.  Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò A. Lý luËn chung vÒ tÝch luü t­ b¶n I. MÆt chÊt cña tÝch luü t­ b¶n. 1. Thùc chÊt vµ ®éng c¬ cña tÝch luü t­ b¶n. §Ó lµm râ kh¸i niÖm thÕ nµo lµ tÝch luü t­ b¶n? Chóng ta cÇn ph©n biÖt t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i vµ ®æi míi kh«ng ngõng theo mét qui m« kh«ng ®æi n¨m sau b»ng n¨m tr­íc, cßn t¸i s¶n xuÊt më réng còng lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®æi míi kh«ng ngõng víi qui m« n¨m sau lín h¬n n¨m tr­íc. §Æc tr­ng chñ yÕu cña chñ nghÜa t­ b¶n lµ t¸i s¶n xuÊt më réng (më réng s¶n xuÊt) muèn thùc hiÖn ®iÒu ®ã th× sè gi¸ trÞ thÆng d­ mµ nhµ t­ b¶n bãc lét cña c«ng nh©n kh«ng ®­îc ®em hÕt cho tiªu dïng mµ ph¶i giµnh mét phÇn cho tÝch luü ®Ó mua thªm t­ b¶n kh¶ biÕn vµ t­ b¶n bÊt biÕn cho ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n suÊt. Nh­ vËy tÝch luü t­ b¶n b»ng c¸ch t­ b¶n ho¸ gi¸ trÞ thÆng d­. VÝ dô: Cã mét nhµ t­ b¶n c¸ biÖt cã l­îng t­ b¶n lµ 100(®v) trong ®ã gåm 80c vµ 20v. NÕu m’=100% th× sÏ thu ®­îc 20m. Gi¶ sö trong 20m ®ã mét nöa dµnh cho tiªu dïng c¸ nh©n vµ mét nöa cho tÝch luü (10m) sè 10m nµy 8m cho c phô thªm vµ 2m cho v phô thªm. Nh­ vËy ®Çu n¨m sau l­îng t­ b¶n sÏ lµ 110(®v) trong ®ã 88c vµ 22v. ë ®©y h­ëng thô cña nhµ t­ b¶n vµ ý muèn lµm giµu cña hä vÒ c¬ b¶n lµ thèng nhÊt víi nhau v× ý muèn lµm giµu tuy tr­íc m¾t cã thÓ ¶nh h­ën tíi h­ëng thô cña nhµ t­ b¶n nh­ng vÒ l©u dµi nã l¹i t¨ng h­ëng thô cña nhµ t­ b¶n do ®ã ý muèn chñ quan cña nhµ t­ b¶n phï hîp víi qui luËt kh¸ch quan cña nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. Ngµy nay t­ b¶n tÝch luü chiÕm mét tû träng ngµy cµng lín trong toµn t­ b¶n, lóc ®Çu b»ng mét l­îng t­ b¶n nhá vµ tµi khÐo lÐo cña m×nh mµ nhµ t­ b¶n ®· lµm cho qui m« vµ lîi nhuËn kh«ng ngõng lín m¹nh. C¸c-mac ®· nãi “T­ b¶n øng tr­íc chØ lµ mét giät n­íc trong dßng s«ng cña sù tÝch luü mµ th«i”. §éng c¬ cña TLTB vµ t¸i s¶n xuÊt më réng TBCN. Môc ®Ých cña s¶n xuÊt t­ b¶n lµ sù lín lªn kh«ng ngõng cña gi¸ trÞ ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã c¸c nhµ t­ b¶n kh«ng ngõng tÝch luü vµ t¸i s¶n xuÊt më réng xem ®ã lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó bãc lét c«ng nh©n vµ lµm giµu cho b¶n th©n. Nh­ vËy tÝch luü gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh lµm cho nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n lín nhanh muèn t¸i s¶n xuÊt më réng th× ph¶i cã vèn lín tÝch luü lµ nguån gèc c¬ b¶n t¹o ra vèn lín ®ã. TÝch luü vèn g¾n chÆt víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng v× vËy muèn më réng s¶n xuÊt th× nhµ t­ b¶n ph¶i tÝch luü vèn vµ chiÕm dông vèn . MÆt kh¸c do c¹nh tranh, c¸c nhµ t­ b¶n buéc ph¶i tÝch luü kh«ng ngõng lµm cho t­ b¶n cña m×nh t¨ng lªn. NÕu kh«ng tÝch luü th× kh«ng thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng ®ång nghÜa víi sù ph¸ s¶n. Trªn thùc tÕ ban ®Çu nhµ t­ b¶n rÊt tiÕt kiÖm ®Ó ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt ®Ó hy väng vµo kÕt qu¶ ®Çu t­ s¶n xuÊt cña m×nh vµ tiªu dïng t­ b¶n t¨ng lªn cïng víi thêi gian cïng víi sù lín m¹nh cña qui m« tÝch luü. ë n­íc ta th× tÝch luü lµ ®Ó më réng s¶n xuÊt n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ x· héi v× môc tiªu cu¶ giai cÊp c«ng nh©n vµ cña toµn x· héi, môc tiªu “d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh”. TÝch luü vèn ®­îc chóng ta coi lµ chiÕn l­îc vµ lµ ch×a kho¸ cña sù thµnh c«ng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. 2. MÆt l­îng cña tÝch luü. MÆt l­îng cña tÝch luü TB chÝnh lµ qui m« khèi l­îng cña t­ b¶n cho tÝch luü, nh©n tè ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn khèi l­îng t­ b¶n dµnh cho tÝch luü chÝnh lµ khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ vµ tû lÖ ph©n chia khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ k cho tiªu dïng vµ ®Çu t­ cña nhµ t­ b¶n. Do ®ã nh©n tè lµm t¨ng qui m« tÝch luü còng chÝnh lµ nh©n tè lµm t¨ng l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ c¸c nh©n tè ®ã lµ: Mét lµ møc ®é bãc lét søc lao ®éng c«ng nh©n lµm thuª cho nhµ t­ b¶n cã nghÜa lµ hä ®· b¸n søc lao ®éng cña m×nh cho nhµ t­ b¶n. TËn dông thuÇn lîi nµy nhµ t­ b¶n bãc lét søc lao ®éng b»ng c¸ch c¾t xÐn vµo tiÒn c«ng nh­ng biÖn ph¸p mµ nhµ t­ b¶n ¸p dông chñ yÕu ®ã lµ t¨ng c­êng ®é lao ®éng vµ kÐo dµi ngµy lao ®éng. ViÖc t¨ng c­êng ®é lao ®éng vµ kÐo dµi ngµy lao ®éng ®· lµm khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ t¨ng lªn vµ ®· lµm t¨ng tÝch luü. ViÖc t¨ng c­êng ®é lao ®éng vµ kÐo dµi ngµy lao ®éng cßn mang l¹i thuËn lîi n÷a ®ã lµ nhµ t­ b¶n ®­îc nhiÒus¶n phÈm lao ®éng h¬n trong khi kh«ng cÇn t¨ng thªm t­ b¶n bÊt biÕn mµ chØ cÇn t¨ng thªm nguyªn vËt liÖu. Hai lµ tr×nh ®é n¨ng xuÊt x· héi, viÖc n©ng cao n¨ng xuÊt x· héi lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ thÆng d­ vµ t¨ng thªm yÕu tè vËt chÊt cho qóa tr×nh tÝch luü khoa häc kÜ thuËt ph¸t triÓn th× qui m« cña tÝch luü cµng lín vµ do ®ã ¶nh h­ëng ®Õn qui m« cña t­ b¶n x· héi. Ba lµ sù chªnh lÖch gi÷a t­ b¶n sö dông vµ t­ b¶n tiªu dïng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¸c bé phËn cÊu thµnh nªn m¸y mãc ®Òu ho¹t ®éng tøc lµ nã tham gia hÕt vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­ng chóng chØ hao mßn dÇn do ®ã gi¸ trÞ ®­îc chuyÓn tõng s¶n phÈm do vËy cã sù chªnh lÖch gi÷a t­ b¶n sö dông vµ t­ b¶n tiªu dïng. Nh÷ng m¸y mãc khi ®· khÊu hao hÕt nh­ng vÉn thÓ dïng cho s¶n xuÊt ch¼ng kh¸c nµo lùc l­îng t­ b¶n. Bèn lµ qui m« cña t­ b¶n øng tr­íc; víi mét tr×nh ®é bãc lét kh«ng ®æi th× khèi l­îng gÝa trÞ thÆng d­ phô thuéc vµo t­ b¶n øng tr­íc, do vËy t­ b¶n øng tr­íc cµng nhiÒu th× khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ cµng lín. XuÊt ph¸t tõ c«ng thøc Khi m’ kh«ng ®æi th× v cµng lín th× khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ cµng nhiÒu t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng qui m« cña tÝch luü TB. Ngµy nay do cÊu t¹o h÷u c¬ t­ b¶n c/m t¨ng lªn míi nh×n ta t­ëng r»ng ng­êi lao ®éng ngµy cµng ®­îc nghØ ng¬i thÕ nh­ng thùc tÕ ng­îc l¹i hä cµng ph¶i lµm viÖc c¨ng th¼ng bÞ v¾t kiÖt søc bëi c­êng ®é lao ®éng vµ sù tËp trung cao ®é trong lao ®éng. 3. Mèi quan hÖ gi÷a tÝch luü, tÝch luü tËp trung t­ b¶n. Mét trong nh÷ng qui luËt cña tÝch luü t­ b¶n lµ qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung vèn ngµy cµng t¨ng. TÝch tô vèn lµ sù t¨ng lªn cña qui m« t­ b¶n c¸ biÖt b»ng viÖc biÕn mét phÇn lîi nhuËn thµnh vèn ®Çu t­ phô thªm vµo chu k× s¶n xuÊt tiÕp theo tÝch tô vèn lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tÝch luü vèn. Khèi l­îng lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp t¹o ra ngµy cµng lín chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ chuyÓn mét phÇn lîi nhuËn ®Ó tÝch luü vèn vµ kh«ng ngõng t¨ng qui m« s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh tÝch luü vèn cßn x¶y ra qu¸ tr×nh tËp trung t­ b¶n. kh¸c víi tÝch luü vµ tÝch tô tËp trung t­ b¶n lµ tËp trung khèi l­îng lín vµo tay mét ng­êi nµy th× nã biÕn khái tay nhiÒu ng­êi ë n¬i kh¸c. Sù tiÕn bé cña tÝch luü còng lµm t¨ng thªm vËt liÖu cho sù tËp trung tøc lµ lµm t¨ng thªm vËt liÖu theo sù tËp trung tøc lµ lµm t¨ng thªm nh÷ng t­ b¶n c¸ biÖt v× vËy muèn thùc hiÖn th× tr­íc ®ã ph¶i tËp trung t­ b¶n. Nh­ vËy tËp trung vèn lµ sù t¨ng thªm qui m« vèn cña doanh nghiÖp c¸ biÖt b»ng c¸ch hîp nhÊt nhiÒu doanh nghiÖp c¸ biÖt cã s½n thµnh mét doanh nghiÖp míi cã qui m« lín h¬n. TËp trung vèn cã thÓ ®­îc thùc hiÖn theo kiÓu c¸ lín nuèt c¸ bÐ hoÆc chÝnh qu¸ tr×nh c¹nh tranh sÏ thóc ®Èy c¸c nhµ doanh nghiÖp riªng lÎ liªn kÕt l¹i víi nhau h×nh thµnh nªn nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ lín nh»m t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng vµ mÆt kh¸c còng lµ sù ph¸ s¶n. H¬n n÷a tËp trung vèn cßn ®­îc thùc hiÖn qua con ®­êng tÝn dông, chÝnh tÝn dông lµm t¨ng ­u thÕ cña doanh nghiÖp cã vèn lín giµnh quyÒn chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng søc c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­êng, th«n tÝnh vèn cña c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh. TÝch tô vµ tËp trung tuy cã sù kh¸c nhau vÒ nguån tÝch luü nh­ng nã ®Òu gióp c¸c doanh nghiÖp cã ®ñ vèn ®Ó th¾ng trong c¹nh tranh. HiÖn nay trªn thÕ giíi m« h×nh KTTT ®ang ®­îc ¸p dông réng r·i vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ bªn c¹nh nh÷ng mÆt h¹n chÕ. Sù c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt ë c¸c n­íc TB chñ nghÜa diÔn ra ngµy cµng khèc liÖt ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp kh«ng ngõng tÝch luü më réng s¶n xuÊt th«ng qua c¸c thÞ tr­êng cæ phiÕu, tµi chÝnh, tÝn dông t¹o ra mét xu h­íng gi¶m tiªu dïng ®Ó cã ®­îc nh÷ng kho¶n thu nhËp lín h¬n trong t­¬ng lai.ë c¸c n­íc ®ang trong giai ®o¹n ph¸t triÓn th× vÊn ®Ò ®Æt ra lµ nh÷ng khã kh¨n vÒ kÜ thuËt, c«ng nghÖ qu¶n lý tiÕn tiÕn tr×nh ®é chuyªn m«n, ®Æc biÖt lµ vèn yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Hä ph¶i kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n ®ã, tr­íc m¾t ®iÒu quan träng nhÊt hä ph¶i huy ®éng vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt. VÊn ®Ò lµ ph¶i huy ®éng vèn ë ®©u vµ nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ tèi ­u ph¶i ch¨ng lµ tõ néi lùc: th«ng qua tiÕt kiÖm trong mäi tÇng líp d©n c­ mäi tæ chøc x· héi, mäi cÊp mäi ngµnh ®Ó ®Èy m¹nh tÝch luü, vµ huy ®éng tõ n­íc ngoµi qua c¸c ch­¬ng tr×nh viÖn trî, cho vay, liªn doanh liªn kÕt. ViÖt Nam hiÖn nay còng gÆp nhiÒu vÊn ®Ò tån t¹i trong viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn cho qu¸ tr×nh tÝch luü vµ t¸i s¶n xuÊt më réng ®ã lµ bµi to¸n khã ®Æt ra ®ßi hái sõ nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Tãm l¹i viÖc nghiªn cøu mÆt chÊt vµ mÆt l­îng TLTB cã ý nghÜa thùc hiÖn ®èi víi n­íc ta. NÕu ta tr×u t­îng ho¸ quan hÖ TBCN th× c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta cïng ph¶i tÝch luü ®Ó më réng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ho¸ s¶n xuÊt. Nguån gèc cña sù tÝch luü còng lµ s¶n phÈm thÆng d­ do ng­êi lao ®éng t¹o ra t¹o thµnh vèn cho c¸c doanh nghiÖp v× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn t¨ng qui m« tÝch luü më réng s¶n xuÊt lµm ¨n hiÖu qu¶. Quy luËt chung cña sù tÝch luü t­ b¶n. TÝch luü t­ b¶n lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn ph©n cùc trong x· héi, x· héi sÏ xuÊt hiÖn hai giai cÊp ®èi lËp nhau vÒ quyÒn lîi mét giai cÊp gåm mét sè Ýt ng­êi víi sè l­îng cña c¶i khæng lå. Mét giai cÊp nghÌo lµm c«ng ¨n l­¬ng. §ã lµ biÓu hiÖn cña sù m©u thuÉn trong x· héi t­ b¶n “sù ®èi lËp gi÷a tÝnh x· héi ho¸ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt chiÕm h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa”. Sù m©u thuÉn sÏ ngµy cµng trë nªn gay g¾t ®ßi hái giai cÊp t­ b¶n tù ®iÒu chØnh ®Ó cho ng­êi lao ®éng cã cuéc sèng ®Çy ®ñ h¬n. II. Lµm râ h¬n kh¸i niÖm vÒ doanh nghiÖp, vèn doanh nghiÖp trong nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN. 1. ViÖc øng dông lý thuyÕt nµy vµo thùc tiÔn lµ yªu cÇu kh¸ch quan ®Ó nh»m môc ®Ých em xin tr×nh baú c¸c kh¸i niÖm lµm c¬ së cho viÖc lµm râ vÊn ®Ò. Doanh nghiÖp lµ chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr­êng nh»m môc ®Ých t¨ng thªm gi¸ trÞ tµi s¶n do m×nh së h÷u. Vèn lµ toµn bé nguån lùc mµ doanh nghiÖp cã thÓ cã cho qu¸ tr×nh ®Çu vµo ho¹t ®éng kinh doanh ®em l¹i lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Trong t×nh h×nh hiÖn nay doanh nghiÖp cã vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta ló h×nh thøc mµ doanh nghiÖp tån t¹i lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc doanh nghiÖp liªn doanh liªn kÕt vµ doanh nghiÖp t­ nh©n. Hä lµm ¨n nhanh nhËy vµ hiÖu qu¶ ®em l¹i bé mÆt ph¸t triÓn cho ViÖt Nam. §Ó tiÕn hµnh c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã t­ liÖu s¶n xuÊt vµ nh©n c«ng mµ muèn cã nã doanh nhiÖp ph¶i cã vèn ®Ó trang tr¶i cho ho¹t ®éng cña m×nh ngoµi vèn do chÝnh chñ doanh nghiÖp bá ra hoÆc ®­îc bæ xung tõ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Ngoµi ra ®Ó më réng s¶n xuÊt th× doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng nguån vèn nhµn rçi tõ trong d©n c­, c¸c tÇng líp x· héi hoÆc qua c¸c kªnh thu vèn nh­ ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông, tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc, tõ n­íc ngoµi. 2. Vai trß cña vèn. Vèn cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc t¹o ra mäi cña c¶i vËt chÊt cho x· héi vµ tiÕn bé x· héi, nã lµ nh©n tè v« cïng quan träng ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh øng dông tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, chuyÓn dÞch c¬ cÊu vµ ®Èy nhanh tèc ®é kinh tÕ nhê ®ã ®êi sèng nh©n d©n ngµy mét n©ng cao c¸c nguån lùc vÒ con ng­êi tµi nguyªn ®­îc khai th¸c hiÖu qu¶ h¬n tõ ®ã t¸c ®éng m¹nh ®Õn c¬ cÊu kinh tÕ cña ®Êt n­íc ®­îc chuyÓn dÞch nhanh chãng theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. §¹i héi §¶ng IX ®· ®Æt ra môc tiªu phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2020 n­íc ta trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp tiÕn tíi ra nhËp c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i WTO, AFTA... vµ héi nhËp víi thÕ giíi. §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu ®ã ®ßi hái sù nç lùc cña toµn §¶ng toµn d©n, mäi c¸ nh©n mäi tæ chøc trong nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt ph¶i nhÊn m¹nh vai trß chñ ®¹o cña doanh nghiÖp vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i sö dông nguån vèn sao cho ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt nhiÒu yªu cÇu ®Æt ra lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®æi míi c«ng nghÖ t¹o ra s¶n phÈm níi cã søc c¹nh tranh cao kh«ng nh÷ng thÕ vèn cßn ®Ó t¨ng c­êng ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ®Çu t­ cho lÜnh vùc míi vµo c«ng nghÖ mòi nhän ®Ó më réng ¶nh h­ëng trªn thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp. Thùc tÕ ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i huy ®éng vãn viÖc nµy phô thuéc vµo chÝnh s¸ch huy ®oäng vèn cña nhµ n­íc vµ kh¶ n¨ng cña tõng doanh nghiÖp. v× vËy doanh nghiÖp cÇn ph¶i thùc hiÖn tiÕt kiÖm dån tiÒn cho më réng s¶n xuÊt ë k× tiÕp theo. Ngµy nay hÖ thèng doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh thËt ®a d¹ng hä chñ ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn m«i tr­êng ngµy cµng hoµn thiÖn hä ho¹t ®éng v× quyÒn lîi thiÕt thùc cña b¶n th©n hä. Doanh nghiÖp muèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt ngoµi viÖc ®­a vµo nguån vèn tù cã hä ph¶i dùa vµo nguån lùc tõ néi bé vµ tõ bªn ngoµi doanh nghiÖp. III. ý nghÜa thùc tiÔn cña viÖc nghiªn cøu. 1. Thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp ë n­íc ta hiÖn nay. Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ buéc doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc. §iÒu cÇn thiÕt nhÊt lµ g¾n liÒn víi viÖc thùc hiÖn lé tr×nh héi nhËp cÇn ph¶i x©y dùng vµ thùc hiÖn cho ®­îc mét lé tr×nh n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ x¸c ®Þnh c¸c c«ng viÖc cô thÓ cho tõng ngµnh, tõng giai ®o¹n ®ång thêi khÈn tr­¬ng ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch biÖn ph¸p cô thÓ vµ tæ chøc thùc hiÖn triÖt ®Ó kiªn quyÕt nh»m thùc hiÖn lé tr×nh ®ã. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay ®· t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ®ång thêi cã thªm mét sè lo¹i thÞ truêng míi nh­ thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng khoa häc c«ng nghÖ... VÒ vèn ®Çu t­ n¨m 2000 chÝnh phñ vµ ngµnh ng©n hµng ®· ®­a ra nhiÒu biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t­ vay vèn song tû lÖ sè doanh nghiÖp cã sè vay ng©n hµng vÉn giò ë møc lµ 74% trong khi ®ã tû lÖ doanh nghiÖp ®i vay tõ nguån kh¸c t¨ng lªn 63%. §Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n viÖc ®i vay c¸c nguån vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hiÖn nay cßn nhiÒu bÊt cËp vÒ c¬ chÕ xuÊt khÈu vµ chÊt l­îng ho¹t ®éng nhÊt lµ nh÷ng yÕu kiÖn trong viÖc æn ®Þnh thÞ tr­êng thiÕu linh ho¹t vµ chñ ®éng trong xö lý gi¸ vµ thiÕt lËp c¸c kªnh ph©n phèi cho hµng ho¸ ViÖt Nam tû lÖ hµng gia c«ng cßn lín, s¶n phÈm cã hµm l­îng c«ng nghÖ cao chiÕm tû träng kh«ng ®¸ng ®Ó dÞch vô cho viÖc coi träng nh­ mét lÜnh vùc ®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho xuÊt khÈu. Mét vÊn ®Ò quan träng kh¸c cã liªn quan ®Õn søc c¹nh tranh trong doanh nghiÖp lµ chi phÝ ®Çu vµo cña chóng ta qu¸ cao. TÝnh chung tõ 1996 ®Õn nay chi phÝ ®Çu vµo t¨ng 32,42% trong khi tû lÖ t¨ng gi¸ ®Çu ra lµ 22,82% lµm cho tû suÊt doanh lîi b×nh qu©n cña doanh nghiÖp tõ 16,8% gi¶m xuèng cßn 6,2% thÊp h¬n xÊp xØ 2 lÇn so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ 3 lÇn so víi Ch©u ¢u. VÊn ®Ò gi¸ n«ng s¶n thÊp thu nhËp cña n«ng d©n ngµy cµng thu hÑp mÆt kh¸c kh«ng kÐm phÇn quan träng dÉn c¸c chi phÝ ®Çu vµo qu¸ cao vÒ ®iÖn, x¨ng dÇu, ph©n bãn, thuû lîi, cµy bõa... mµ trong thêi gian qua chóng ta quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn c¸c biÖn ph¸p b¶o hé xö lý ®Çu ra h¬n lµ c¸c biÖn ph¸p ®Çu vµo ®Ó chi phÝ s¶n xuÊt vµ b¸n hµng cho n«ng d©n. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã lµ cho ViÖt Nam trë thµnh mét n¬i ®¾t ®á søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ thÞ tr­êng ViÖt Nam gi¶m dÇn c¸c nhµ ®Çu t­ e ng¹i, thËm chÝ mét sè nhµ ®Çu t­ lín ®· rót vèn khái ViÖt Nam ... VÊn ®Ò lµ ë chç hÇu hÕt c¸c chi phÝ ®Çu vµo hiÖn nay cña doanh nghiÖp ®Òu liªn quan ®Õn c¸c ngµnh ®éc quyÒn nh­ ®iÖn, x¨ng dÇu, b­u chÝnh viÔn th«ng, hµng kh«ng... Trong thêi gian võa qua c¸c ngµnh nµy liªn tôc t¨ng gi¸ hoÆc duy tr× møc gi¸ cao víi nhiÒu lý do kh¸c nhau, trong ®ã cã lý do ph¶i tr¶ nî ®Çu t­. §· ®Õn lóc chóng ta cÇn cã mét sù nh×n nhËn ®i vµo thùc chÊt ho¹t ®éng vµ hiÖu qu¶. Qua nh÷ng con sè ®iÒu tra cho thÊy sè doanh nghiÖp nhµ n­íc míi thµnh lËp t¨ng lªn ®¸nh kÓ, tæng doanh thu hµng n¨m lµm ra sÊp xØ 300 tû ®ång, sù ph©n bæ doanh nghiÖp theo ngµnh hîp lý h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña doanh nghiÖp nhµ n­íc 11,7% gÊp 1,5 lÇn tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ. Sè doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i chiÕm 11,3% tæng doanh nghiÖp trong ®ã 11,3% sè doanh nghiÖp nhµ n­íc 69,0% sè doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng. L·i thùc hiÖn n¨m 1999 lµ 15.271 tû ®ång. §èi víi khu vùc t­ nh©n khi nhµ n­íc ban hµnh luËt c«ng ty vµ luËt doanh nghiÖp th× ®Õn n¨m 1995 ®· cã 15.276 doanh nghiÖp vµ ®Õn n¨m 1999 sè doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp ®· lªn ®Õn 30.500 t¨ng gÊp 74 lÇn so víi n¨m 1991. Tæng vèn ®Çu t­ n¨m 1991 lµ 6.430 tû ®ång ®Õn n¨m 2000 ®· lªn ®Õn xÊp xØ 160.000 tû ®ång. Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n cã mÆt trong hÇu hÕt c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n tû träng % cña khu vùc t­ nh©n chiÕm 22,44% khu vùc ®Çu t­ nhµ n­íc 35,4% khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc 42,16%. Tuy nhiªn vÉn cßn nhiÒu nh÷ng tån t¹i cÇn ph¶i kh¾c phôc. Sè l­îng doanh nghiÖp nhµ n­íc cßn nhiÒu, qui m« cßn nhá, chång chÐo vÒ ngµnh nghÒ vµ tæ chøc qu¶n lý, sù ph©n bæ doanh nghiÖp theo vïng l·nh thæ cßn ch­a hîp lý. Cßn tån t¹i nhiÒu doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç ph¶i gi¶i thÓ hoÆc s¸t nhËp víi nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç. HiÖn nay cã 1.822 doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç chiÕm 30,8% tæng sè doanh nghiÖp víi sè l·i luü kÕ lµ 5.079 tû ®ång. Doanh nghiÖp cßn bÞ rµng buéc bëi chÕ ®é b¶o toµn vµ ph¸t triÓn víi ®iÒu kiÖn ®i vay ng©n hµng, chÕ ®é tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng vµ c¸c quyÒn lîi thiÕt thùc kh¸c cña ng­êi lao ®éng. §¹i héi §¶ng IX ®· kh¼ng ®Þnh ph¶i chó träng ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu, tËp trung ®Çu t­ cho c¸c mÆt hµng cã lîi th× xuÊt khÈu chñ lùc, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp tù do c¹nh tran t×m kiÕm thÞ tr­êng chuÈn bÞ cho viÖc tham gia AFTA, APEC... c¸c gi¶i ph¸p ®Ò ra cho doanh nghiÖp hiÖn nay lµ hoµn chØnh chÝnh s¸ch, ph¸p luËt x©y dùng m«i tr­êng kinh doanh æn ®Þnh më réng thÞ tr­îng trong n­íc vµ ngoµi n­íc, t¨ng c­êng c¸c dÞch vô hç trî cho c¸c doanh nghiÖp nhÊt lµ doanh nghiÖp t­ nh©n ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ hiÖu qu¶. Tuy nhiªn biÖn ph¸p c¬ b¶n vÉn lµ xuÊt ph¸t tõ néi lùc cña mçi doanh nghiÖp vÒ sù h­ng thÞnh vµ phån vinh cña n­íc ta. §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp cÇn cã vèn ®Çu t­ ban ®Çu vµ vèn bæ sung ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn s¶n xuÊt kinh doanh h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau: nguån vèn chñ së høu vµ nguån vèn vay. Nguån vèn chñ së h÷u biÓu hiÓn quyÒn së h÷u cña ng­êi chñ vÒ c¸c tµi s¶n hiÖn cã ë doanh nghiÖp. C¸c C«ng ty doanh nghiÖp Nhµ n­íc th× nguån vèn ban ®Çu cã thÓ lÊy tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc, c¸c C«ng ty liªn doanh th× c¸c thµnh viªn tham gia gãp vèn. §èi víi C«ng ty cæ phÇn hoÆc C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n th× nguån vèn ®­îc huy ®éng bëi c¸c cæ ®«ng. Ngoµi ra nguån vèn nµy cã thÓ bao gåm c¸c quü ph¸t triÓn, quü dù tr÷, quü khen th­ëng, vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n. Nguån vèn vay: nguån vèn nµy rÊt c¬ b¶n vµ chiÓm tû lÖ ®¸ng kÓ bëi nã kh«ng chØ bæ sung cho viÖc më réng s¶n xuÊt mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn linh ho¹t trong viÖc hoµn tr¶ c¸c kho¶n nî hÕt h¹n vµ gi¶m sè l­îng vèn vay. Nguån vèn nµy ®­îc h×nh thµnh tõ viÖc vay tÝn dông ng©n hµng d­íi h×nh thøc tÝn dông øng tr­íc trong ®ã doanh nghiÖp ®­îc sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, doanh nghiÖp cã thÓ ph¶i dïng thÕ chÊp hoÆc kh«ng dïng thÕ chÊp. Mét h×nh thøc vay n÷a lµ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu: chØ riªng doanh nghiÖp Nhµ n­íc, C«ng ty cæ phÇn cã ph¸t hµnh cæ phiÕu míi cã quyÒn vay vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh tr¸i phiÕu. Doanh nghiÖp cã thÓ vay b»ng tÝn dông th­¬ng m¹i ®ã lµ h×nh thøc vay lÉn nhau cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. T×nh h×nh thu hót vèn ®Çu t­ trong doanh nghiÖp thµnh tùu vµ h¹n chÕ. Tr­íc ®æi míi trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ quan liªu bao cÊp cña mét nÒn kinh tÕ chØ huy, ViÖt Nam kh«ng cã thÞ tr­êng tµi chÝnh. Mäi nguån lùc ®Òu ®­îc tËp trung vµo tay Nhµ n­íc ®Ó ph©n phèi theo kÕ ho¹ch cho tõng dù ¸n ®Çu t­ vµ tõng doanh nghiÖp. Nh÷ng n¨m ®æi míi ®· ®em l¹i hËu qu¶ râ rÖt. Trong n¨m n¨m 1991 - 1995 ­íc tÝnh huy ®éng vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn toµn x· héi kho¶ng 15 ®Õn 16 tû USD, trong ®ã phÇn cña Nhµ n­íc chiÕm gÇn 43% bao gåm c¶ ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc, tÝn dông ®Çu t­ Nhµ n­íc. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc tù ®Çu t­, phÇn vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chiÕm 37% ®Çu t­ cña t­ nh©n chiÕm 20%. §Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng hiÖu qu¶, phÇn lín ë d¹ng quy m« võa vµ nhá nh­ng cã mét sè doanh nghiÖp t­ nh©n ë quy m« lín. Thùc tÕ, nguån vèn mµ c¸c doanh nghiÖp ®· tÝch luü vµ huy ®éng lµ kh¸ ®a doanh nghiÖp¹g vµ phong phó. ViÖc b¶n th©n doanh nghiÖp lµm ¨n ph¸t ®¹t ®· t¹o cho t×nh h×nh tµi chÝnh cña hä trë nªn m¹nh mÏ lµ tiÒn ®Ò cho viÖc tÝch luü cho më réng s¶n xuÊt. MÆt kh¸c ®¸p øng cho nhu cÇu ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp ®· sö dông c¸c c«ng cô huy ®éng ®¹t hiÖu qu¶ ®ã lµ viÖc c¸c doanh nghiÖp vay lÉn nhau song tû lÖ nµy chØ chiÕm mét tû lÖ nhá. ThÞ tr­êng tÝn dông qua hÖ thèng ng©n hµng lµ thÞ tr­êng vèn chñ yÕu cho t×nh h×nh hiÖn nay vµ cã ý nghÜa ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. HÖ thèng ng©n hµng huy dodäng tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ tiÒn göi cña d©n c­ th«ng qua hÖ hèng c¸c quü tiÕt kiÖm vµ c¸c hîp t¸c x· tÝn dông. ThÞ tr­êng tr¸i phiÕu vµ cæ phiÕu lµ hiÖn t­îng míi ë ViÖt Nam. §©y còng lµ b­íc khëi ®Çy míi cho viÖc lËp thÞ tr­êng chøng kho¸n. C«ng cô nµy còng ®­îc doanh nghiÖp sö dông trong viÖc huy ®éng vèn ®Çu t­. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn tiÕn hµnh ph¸t hµnh tr¸i phiÕu l·i suÊt 21%/n¨m mét sè doanh nghiÖp kh¸c thuéc c¸c ngµnh ®iÖn, xi m¨ng, giao th«ng, x©y dùng ®ang lËp ®Ò ¸n ®Ó ph¸t hµnh tr¸i phiÕu. Tr¸i phiÕu vµ cæ phiÕu C«ng ty do c¸c doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸ ph¸t hµnh. HiÖn nay ®· cã kho¶ng 100 C«ng ty cæ phÇn cã ph¸t hµnh cæ phiÕu song c¸c C«ng ty nµy cã sè vèn nhá sè vèn nhá, sè l­îng cæ ®éng v× h¹n chÕ cßn lo¹i cæ phiÕu do c¸c doanh nghiÖp ph¸t hµnh g¾n víi hai h×nh thøc cæ phÇn ho¸. Mét h×nh thøc t­ nh©n ho¸ mét phÇn vèn cña doanh nghiÖp b»ng c¸ch ph¸t hµnh vµ b¸n cæ phiÕu, h×nh thøc kh¸c lµ gi÷ nguyªn vèn cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc nh­ng ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó huy ®éng thªm. cho tíi nay míi chØ cã h×nh thøc ®Çu ®­îc thùc hiÖn, 23 doanh nghiÖp cã ®Ò ¸n xin ChÝnh phñ cho phÐp cæ phÇn ho¸, trong ®ã ®· cã 5 doanh nghiÖp thùc hiÖn xong cæ phÇn ho¸. Con sè cô thÓ cña ViÖn Qu¶n lý Kinh tÕ Trung ­¬ng ®Õn n¨m 1998 tæng sè vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp do Trung ­¬ng qu¶n lý lµ 1299 tû ®ång chiÕm 16% doanh nghiÖp do ®Þa ph­¬ng qu¶n lý 6.800 tû ®ång chiÕm 84% ph©n theo thµnh phÇn doanh nghiÖp th× doanh nghiÖp quèc doanh tæng sè vèn ®Çu t­ 589 dù ¸n sè vèn ®Çu t­ 6.781 tû ®ång chiÕm 83%, doanh nghiÖp d©n doanh tæng sè dù ¸n 374 dù ¸n huy ®éng 1.325 tû ®ång chiÕm 17%. Nh­ vËy tæng sè vèn lµ 8.106 tû ®ång. Cho ®Õn n¨m 2000 tæng sè vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp quèc doanh lµ 5.232 tû ®ång cña doanh nghiÖp d©n doanh lµ 7.173 tû ®ång n©ng tæng sè vèn ®Çu t­ lµ 12.406 tû ®ång. Vèn n­íc ngoµi: thµnh t­ huy ®éng vèn cña Nhµ n­íc cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµ lµ c¬ së cho c¸c doanh nghiÖp. Theo con sè cña Uû ban Nhµ n­íc vÒ hîp t¸c vµ ®Çu t­ trong n¨m 1988 - 1995 th× vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) tæng c«ng 18.464 triÖu $ vèn ®Çu t­ ®¨ng ký 5.863 triÖu $ vèn ®Çu t­ thùc hiÖn viÖn trî chÝnh thøc ph¸t triÓn ODA cho ViÖt Nam b×nh qu©n mçi n¨m ®¹t kho¶ng 480 triÖu USD. Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua cho thÊy tiÒm n¨ng vèn tõ n­íc ngoµi tuy vèn lín, nh­ng viÖc khai th¸c vµ sö dông cßn nhiÒu bÊt cËp, viÖc ph©n bè c¸c dù ¸n ODA d©n tr¶ thêi gian thÈm ®Þnh kÐo dµi ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn t×nh h×nh thùc tÖ. Khèi l­îng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng nhanh, ®· cã hµng ngµn doanh nghiÖp vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cña 62 n­íc vµ nhµ ®Çu t­ ë ViÖt Nam. Ngµy cµng cã nhiÒu tËp tËp ®oµn lín cã n¨ng lùc tµi chÝnh vµ c«ng nghÖ cao ®Õn ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam, qui m« vèn b×nh qu©n cña mét dù ¸n t­¬ng ®èi lín trong ®ã cã c¸c dù ¸n ®Çu t­ víi sè vèn hµg tr¨m triÖu USD. Ban ®Çu x©y dùng ®­îc mét sè c¬ së c«ng nghÖ quy m« lín vµ cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao nh­ dÇu khÝ, th«ng tin viÔn th«ng ®iÖn tö cao cÊp t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. C¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®i vµo ho¹t ®éng ®· trùc tiÕp t¹o ra h¬n 300 ngµn viÖc lµm míi t¹o ra h¬n mét triÖu viÖc lµm trong c¸c ngµnh x©y dùng vµ c¸c ngµnh dÞch vô kh¸c. PhÇn n÷a t¹o ®iÒu kiÖn kÝch thÝch ®µo t¹o c¸n bé kü thuËt c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ. §¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®ã kh«ng ph¶i kh«ng cßn nhiÒu h¹n chÕ. ViÖc vay vèn ®Çu t­ ng©n hµng cña doanh nghiÖp ®ßi hái qu¸ nhiÒu giÊy tê thËm chÝ nhiÒu ng©n hµng cßn tõ chèi viÖc cho vay víi lý do lµ kh¸ch hµng míi. ChÝnh v× vËy doanh nghiÖp ph¶i sö dông c¸c nguån vèn kh¸c ngoµi ng©n hµng cã tÝnh rñi ro cao, l·i suÊt lín, hoÆc gian dèi víi c¸n bé ng©n hµng ®Ó vay vèn hËu qu¶ lµ doanh nghiÖp ®Çu t­ trong t×nh tr¹ng bÊt æn ®Þnh, thiÕu ch¾c ch¾n, kÐm hiÖu qu¶ thËm chÝ ®· x¶y ra mét sè vÞ ®æ bÕ g©y thiÖt h¹i cho x· héi. Tõ chÝnh s¸ch ®Õn thùc tÕ cßn mét kho¶ng c¸ch lín vµ c¸c biÖn ph¸p ®Çu t­, c¸c cam kÕt vÒ ®æi míi thñ tôc hµnh chÝnh trong lÜnh vùc nµy vÉn ch­a ®­îc thùc hiÖn lµ bao nhiªu. khu vùc quèc doanh vÉn ®­îc khuyÕn khÝch ®Çu t­ h¬n khu vùc d©n doanh ®Çu t­ míi vÉn ®­îc khuyÕn khÝch h¬n ®Çu t­ më réng mÆc dï vÒ mÆt kinh tÕ, ®Çu t­ më réng cã t¸c dông trùc tiÕp t¨ng hiÖu qu¶ nÒn kinh tÕ, t¨ng qui m« vèn c¸ biÖt. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ë giai ®o¹n hiÖn nay ®· ®­îc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng ®­îc mét thêi gian nh­ng hÇu hÕt c¸c C«ng ty sö dông viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®Ó huy ®éng vèn nguyªn nh©n lµ do c¸c doanh nghiÖp chØ huy ®éng vèn d­íi h×nh thøc nµy khi mµ hä cÇn më réng qui m« lín, viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ph¶i qua nhiÒu thñ tôc giÊy tê. Trong néi bé C«ng ty hä vÉn kh«ng muèn chia sÎ quyÒn së h÷u vµ quyÒn kiÓm so¸t cho c¸c cæ ®«ng. VÒ vèn ®Ó huy ®éng vèn n­íc ngoµi thùc sù ch­a ®em l¹i hiÖu qu¶. Tr­íc hÕt khèi l­îng vèn ®Çu t­ thùc hiÖn cña FDF trong n¨m 2001 cã biÓu hiÖn ch÷ng l¹i theo ­íc tÝnh cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ con sè nµy chØ ®¹t 2,2 tû USD t¨ng kho¶ng 3,2% so víi n¨m 2000, kh¸ thÊp kÓ tõ khi n¨m 1994 trë l¹i ®©y. ­íc tÝnh trong n¨m 2001 chØ cã kho¶ng 40 dù ¸n quy m« võa vµ nhá hoµn thµnh x©y dùng c¬ b¶n, b¾t ®Çu ®i vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Trong h×nh thøc ®Çu t­ BOT n¬i tËp trung kh¸ nhiÒu dù ¸n lín míi ®¹t 3%. §Æc biÖt t×nh tr¹ng kh«ng chÊp hµnh nghiªm chØnh chÕ ®é thèng kª b¸o c¸o c¸c t×nh h×nh c¬ së vµ nh÷ng ¸ch t¾c trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n do cßn nhiÒu v­íng m¾c trong kinh doanh. Víi ph¸t triÓn ODA viÖc c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông ch­a tèt nhÊt lµ kh©u chuÈn bÞ vµ tæ chøc thùc hiÖn. Vèn ODA kh«ng ®­îc hoµn l¹i ®­îc ­u tiªn sö dông cho c¸c ch­¬ng tr×nh ®Æc biÖt. Khã kh¨n chung cho viÖc huy ®éng vèn n­íc ngoµi chñ yÕu lµ do chÝnh s¸ch hai gi¸ vµ viÖc ¸p dông nhiÒu lo¹i chi phÝ kh¸c nhau gi÷a ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nhÊt lµ c¸c c­íc hµng kh«ng gi¸ ®iÖn phÝ qu¶ng c¸o... ®ang lµ trë ng¹i lín cho viÖc thu hót vèn. C©n ®èi ngo¹i tÖ cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang lµ vÊn ®Ò næi lªn nhiÒu dù ¸n triÓn khai sím nh»m vµo thÞ tr­êng trong n­íc, kh¶ n¨ng ®¸p øng ngo¹i tÖ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i h¹n chÕ nhÊt lµ thêi ®iÓm cuèi chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2. VÊn ®Ò sö dông vèn hiÖu qu¶. Giê hÕt vÊn ®Ò tiÕt kiÖm ®Æt lªn hµng ®Çu, tiÕt kiÖm trong sinh ho¹t hµng ngµy cña chñ thÓ doanh nghiÖp ë c¸c ban ngµnh c¬ quan. TiÕt kiÖm trong mäi c¬ quan cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ rÊt cÇn thiÕt bëi nã quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn vµ më réng s¶n xuÊt v× vËy vÊn ®Ò lµ lµm sao tiÕt kiÖm trë thµnh mét khÈu hiÖu ph­¬ng ch©m cho mäi doanh nghiÖp v× mét cuéc sèng trong t­¬ng lai sÏ trë nªn ®Çy ®ñ vµ h¹nh phóc h¬n n÷a. ViÖc x©y dùng c¬ së s¶n xuÊt vµ mua s¾m trang thiÕt bÞ ph¶i ®­îc sù c©n nh¾c kü cµng bëi v× khi mét quyÕt ®Þnh trong ®Çu t­ kh«ng phï hîp sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l·ng phÝ g©y thÊt tho¸t tµi s¶n. c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i xem l¹i bé m¸y hµnh chÝnh vµ bé m¸y ho¹t ®éng. Tr¸nh t×nh tr¹ng cång kÒnh d­êm dµ, chång chÐo lªn nhau c¶n trë viÖc thùc hµnh tiÕt kiÖm. Yªu cÇu ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i ph©n bè mét c¸ch hîp gi÷a tiªu dïng vµ tÝch luü nhËn thÊy vai trß cña viÖc tiÕt kiÖm ®èi víi sù ph¸t triÓn ®Ó trë thµnh phong trµo thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµo tËp trung vèn ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Trong c¸c dù ¸n ®Çu t­ doanh nghiÖp ph¶i lùa chän c¸c dù ¸n vµ ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ thi cã hiÖu qu¶ biÓu hiÖn ë chç doanh nghiÖp cã thÓ hoµn tr¶ nguån vay phï hîp víi thêi gian vay ®©y lµ bµi to¸n khã cho doanh nghiÖp v× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt rÊt nhiÒu nh÷ng sai sãt hoÆc ®æ vì x¶y ra. ViÖc ph©n bè hiÖu qu¶ thÓ hiÖn ë chç nhµ doanh nghiÖp ®æi míi c«ng nghÖ thóc cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt, doanh nghiÖp tù t×m tßi nghiªn cøu ®Çu t­ tµi lùc, trÝ lùc ®Ó nghiªn cøu t¹o ra nh÷ng t­ liÖu lao ®éng kü thuËt hiÖn ®¹i cã kh¶ n¨ng t¹o ra n¨ng suÊt cao. H¬n n÷a th«ng qua chuyÓn giao mµ c«ng nghÖ cã thÓ di chuyÓn gi÷a c¸c quèc gia ngµy nay xu h­íng héi nhËp t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng nµy trë nªn thuËn lîi vµ dÔ dµng. §Ó thuËn lîi cho qu¸ tr×nh ®Çu t­ doanh nghiÖp nªn tiÕn hµnh c¸c lo¹i quü tiÕt kiÖm nguån vèn nµy cho doanh nghiÖp cã thÓ sö dông ngay khi cÇn thiÕt hoÆc ®Ó dïng gãp vèn kinh doanh mua cæ phÇn hoÆc tr¸i phiÕu cña c¸c C«ng ty cæ phÇn kh¸c. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó cã thÓ dùa vµo sö dông hoÆc b¸n sè tµi s¶n, vËt t­ hiÖn ø ®äng, chËm lu©n chuyÓn. §èi víi nh÷ng tµi s¶n, vËt t­ kÐm hoÆc mÊt phÈm chÊt, kü thuËt l¹c lËu tån ®éng nhiÒu n¨m, nh­ng kh«ng thÓ sö dông ®­îc n÷a th× doanh nghiÖp thùc hiÖn thanh lý, nh­ng ph¶i thùc hiÖn ®óng c¸c nguyªn t¾c qu¶n lý tµi chÝnh, b¶o vÖ m«i tr­êng kh«ng ®Ó thÊt tho¸t. c¸c kho¶n chªnh lÖch do thanh lý tµi s¶n h¹ch to¸n doanh nghiÖp theo chÕ ®é hiÖn hµnh. Tr­êng hîp doanh nghiÖp thanh lý tµi s¶n mµ bÞ lç kh«ng cã k¶h n¨ng tù bï ®¾p th× Bé tµi chÝnh xem xÐt ®Ó h¹ch to¸n gi¶m vèn. Bé tµi chÝnh h­íng dÉn kiÓm tra viÖc thùc hiÖn thanh lý tµi s¶n hiÖn vËt cña doanh nghiÖp ®¶m b¶o th¸o gì khã kh¨n cho doanh nghiÖp, võa qu¶n lý ®­îc chèng thÊt tho¸t vèn vµ tµi s¶n. C¸c kho¶n nî khã ®ßi cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp cÇn tiÕn hµnh bï ®¾p b»ng dù tr÷ quü ®ång thêi tiÕn hµnh rót kinh nghiÖm kh¾c phôc nh÷ng sai ph¹m nµy. Kh©u mµ doanh nghiÖp quan t©m lµ qu¶n lý c¸c vèn l­u ®éng vèn cè ®Þnh sao cho ®¹t hiÖu qu¶ tr¸nh sö dông l·ng phÝ vµ g©y thÊt tho¸t muèn vËy doanh nghiÖp cÇn tiÕn hµnh ®èi víi vèn cè ®Þnh lµ vèn do tÝnh chÊt lín sö dông trong thêi gian dµi nªn cÇn phaØ thùc hiÖn nguyªn t¾c khÊu hao. Doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt t×nh h×nh tiªu thô s¶n phÈm do tµi s¶n cè ®Þnh ®ã chÕ t¹oa ra xem xÐt hao mßn v« h×nh cña tµi s¶n cè ®Þnh, xem xÐt nhiÖm vô ®Çu t­ cho tµi s¶n cè ®Þnh tíi viÖc trÝch lËp khÊu hao tµi s¶n cè ®inh. Vèn l­u ®éng doanh nghiÖp sö dông c¸c biÖn ph¸p tÝnh chØ tiªu vßng quay cña vèn, thêi gian vËn dông cña nguyªn vËt liÖu... Nh×n chung doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®æi míi c¸c c«ng t¸c nh­ qu¶n lý ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, ®æi míi qu¶n lý vèn vay dµi h¹n, x¸c ®Þnh vèn yªu cÇu hîp lý ban hµnh c¬ chÕ qu¶n lý c«ng nî thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. X©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp: x©y dùng c¬ chÕ tµi chÝnh, n©ng c¸o søc c¹nh tranh hiÖu qu¶ sö dông vèn vµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp, t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp tiÕn hµnh qu¶n lý chÆt chÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao. 3. C¸c gi¶i ph¸p t¨ng tÝch luü. ThÞ tr­êng vèn ë n­íc ta ph¸t triÓn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho qu¸ tr×nh tÝch luü vèn cho c¸c doanh nghiÖp. §Ó cã nguån vèn cho ph¸t triÓn chóng ta cÇn tiÕn hµnh khai th¸c tèi ®a c¸c nguån lùc trong n­íc mang tÝnh quyÕt ®Þnh: vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc vèn tÝn dông Nhµ n­íc, vèn cña c¸c doanh nghiÖp, vèn trong d©n c­ ®ång thêi khai th¸c vµ ph¸t huy kh¶ n¨ng tranh thñ vèn ë n­íc ngoµi mang tÝnh quan träng. Nguån vèn tÝn dông cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ HDF, AHB, WB... c¸c nguån vèn trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi viÖc huy ®éng vèn trong thêi gian tíi ph¶i ®¶m b¶o c¸c môc tiªu ®ång bé, ®a d¹ng ho¸ c¸c c«ng cô h×nh thøc vay vèn nh»m thu hót kh¬i dËy tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ, sö dông vèn cã hiÖu qu¶ nh»m ®¶m b¶o ph¸t triÓn néi lùc. Thùc hiÖn néi dung nµy ®ßi hái chóng ta ph¶i linh ho¹t phï hîp ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc trong thêi kú ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ do ®ã ph¶i cã chÝnh s¸ch c¬ chÕ, gi¶i ph¸p huy ®éng vèn thÝch hîp. VÊn ®Ò huy ®éng vèn trong n­íc, b¾t ®Çu tõ vèn trong d©n c­, ®Ó ®­a nguån vèn trong d©n c­ vµo dßng ch¶y cña ®Çu t­ ph¸t triÓn ph¶i t¹o lßng tin cho nh©n d©n bï vèn vµo ®Çu t­ ph¸t triÓn v× tiÒm lùc trong d©n c­ lµ rÊt lín. V× vËy Nhµ n­íc cÇn ph¶i æn ®Þnh l·i suÊt, tiÒn tÖ vµ hÖ thèng luËt ph¸p cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch lµm giµu ®Ých ®¸ng. Muèn vËy ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc c«ng cô huy ®éng vèn ®Ó mäi ng­êi d©n ë bÊt cø n¬i nµo thêi ®iÓm nµo cã c¬ héi bá vèn ph¸t triÓn. T¨ng l·i suÊt tiÕt kiÖm khuyÕn khÝch sö dông tµi kho¶n c¸ nh©n thùc hiÖn thanh to¸n tiÒn göi ë bÊt kú n¬i ®©y cã thÓ hiÖn ®¹i ho¸ thanh to¸n tÝn dông ®iÖn tö. T¹o m«i tr­êng ®Çu t­ th«ng tho¸ng thùc hiÖn quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó t¨ng l­îng vçn ®Çu t­. Cô thÓ khuyÕn khÝch m¹nh mÏ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt lµ ®Çu t­ trong c¸c lÜnh vùc vµ c¸c vïng ­u tiªn bæ sung s­a ®èi chÝnh s¸ch ®Çu t­ ®¬n gi¶n ho¸ quy chÕ ®Çu t­ trong n­íc theo h×nh thøc kinh tÕ chuyÓn giao t¹o khu«n khæ ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ gãp vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c¸c doanh nghiÖp ®­îc h­ëng ­u ®·i vÒ thuÕ vµ c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi khi thùc hiÖn c¸c dù ¸n x©y dùng kinh doanh chuyÓn giao BOT. Më réng nhiÒu h×nh thøc huy ®éng vèn chuyÓn tiÒn vÒ quü ®Çu t­. TiÕp tôc ph¸t hµnh c«ng tr¸i, c«ng tr×nh ®èi víi mét sè c«ng tr×nh cã kh¶ n¨ng håi vèn vµ tËp trung cho s¶n xuÊt. Xóc tiÕn thµnh lËp c¸c c¬ së chøng kho¸n víi quy m« phï hîp. Ban hµnh c¸c v¨n b¶n cô thÓ quy ®Þnh h×nh thøc huy ®éng vèn vµ sö dông nguån vèn hîp lý ®Ó cã hiÖu qu¶ tr¸nh l·ng phÝ. Huy ®éng vèn n­íc ngoµi môc tiªu chó träng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp ë n­íc ngoµi ®ång thêi më réng c¸c h×nh thøc tÝn dông tµi trî víi l·i suÊt ­u tiªn dµi cho c¸c lÜnh vùc ®Çu t­ cã hiÖu qu¶, qu¶n lý vµ sö dông vèn ®óng hiÖu qu¶ ®óng môc ®Ých sö dông nh»m ®­a uy tÝn cña ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ c¸c gi¶i ph¸p bao gåm: NhËn thøc ®óng vai trß thùc tÕ cña vèn vµ c«ng nghÖ n­íc ngoµi ®èi víi c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ t¹o m«i tr­êng æn ®Þnh vµ thuËn lîi ®Ó ®Çu t­ tõ nguån vèn FDI vµ ODA. Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cña ChÝnh phñ vµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ra thÞ tr­êng thÕ giíi. ®a d¹ng ho¸ c¸c nguån vèn tµi trî ph¸t triÓn cho nhiÒu ngµnh. Gi¶i quyÕt chÊm døt nî cò ®Ó vay thªm ®Çu t­ cho c¬ së vËt chÊt. §èi víi c¸c nguån vèn cÇn kh¾c phôc sù yÕu kÐm chËm trÔ trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, ®Êu thÇu... nh»m ®Èy nhanh qu¸ tr×nh gi¶i ng©n vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. §èi víi ®Çu t­ trùc tiÕp FDI cÇn khÈn tr­¬ng thùc hiÖn luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi hÕt søc quan t©m c¶i thiÖn m«i tr­êng c¶ vÒ c«ng cô vÜ m« vµ xo¸ trë ng¹i cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. C¸c nguån tÝch luü vµ ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi cho nÒn kinh tÕ ë ViÖt Nam chØ cã t¸c ®éng tíi c¸c doanh nghiÖp muèn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tÝch luü c¸c doanh nghiÖp cÇn cã biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Ó thu hót vµ sö dông vèn. §èi víi nguån vèn huy ®éng vµ tÝch luü tõ néi bé c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i thùc hµnh tiÕt kiÖm. TiÕt kiÖm ph¶i nh»m vµo c¸c ®èi t­îng phï hîp ®Æc biÖt tiÕt kiÖm trong chi tiªu mua s¾m c¸c dÞch vô ®¾t tiÒn g©y l·ng phÝ, tiÕt kiÖm thêi gian nguyªn vËt liÖu, ®Æc biÖt doanh nghiÖp cÇn x©y dùng chiÕn l­îc ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó ®¶m b¶o doanh thu ngµy cµng m¹nh t×m c¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ t¨ng lîi nhuËn. §ång thêi c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh tham m­u gióp l·nh ®¹o doanh nghiÖp chØ ®¹p s¸t thùc ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng hiÖu qu¶. C¸c lo¹i rñi ro bÊt th­êng mang tÝnh chÊt bÊt kh¶ kh¸ng nh­ thiªn tai, ho¶ ho¹n... g©y mÊt vèn, doanh nghiÖp ph¶i mua b¶o hiÓm tµi s¶n ®Ó khi cã rñi ro vèn vµ bÞ mÊt, sÏ ®­îc bï ®¾p b»ng tiÒn båi th­êng, tõ c¸c C«ng ty b¶o hiÓm. §èi víi tr­êng hîp bÞ mÊt tµi s¶n v× c¸c nguyªn nh©n kh¸c ph¶i x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n quy tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n tËp thÓ vµ xö lý theo quy ®Þnh. §èi víi c¸c tr­êng hîp c«ng nî khã ®ßi, kh«ng thu håi ®­îc ph¶i gi¶m gi¸ c¸c ®Çu t­ ng¾n h¹n (cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ng¾n h¹n mµ c¸c doanh nghiÖp ®· mua). Gi¶m gi¸ hµng tån kho doanh nghiÖp ph¶i h¹ch to¸n vµ chi phÝ kinh doanh b»ng c¸ch trÝch dù phßng. ®èi víi rñi ro tû gi¸, ®­îc coi nh­ bÊt kh¶ kh¸ng ®èi víi doanh nghiÖp do ®ã còng cÇn cã mét c¬ chÕ ®Ó ®èi phã l¹i víi sù thay ®æi nµy. Nh÷ng rñi ro mÊt vèn do nguyªn nh©n chñ quan, phÇn thiÖt h¹i sau khi b¾t båi th­êng thu håi phÕ liÖu.... Ph¶i lÊy tõ lîi nhuËn sau thuÕ ®Ó båi ®¾p. VÒ phÇn thu hót vèn cña c¸c doanh nghiÖp: doanh nghiÖp cã thÓ vay vèn tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, ng©n s¸ch Nhµ n­íc d­íi h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng hoÆc tÝn dông th­¬ng m¹i. Song ®Ó viÖc huy ®éng vèn nµy doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn dµng buéc nhÊt ®Þnh nh­ cÇn cã tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc ®­îc b¶o l·nh b»ng tµi s¶n, gÇn ®©y Ng©n hµng Nhµ n­íc ®· cã h×nh thøc vay tÝn chÊp nh­ng ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã ®Çy ®ñ ®é tin cËy. Doanh nghiÖp cÇn ph¶i hoµn chØnh giÊy tê vÒ mÆt ph¸p lý ®Ó viÖc huy ®éng trë nªn ®¬n gi¶n h¬n, mét ®iÒu cÇn thiÕt n÷a lµ doanh nghiÖp ph¶i lµm ¨n hiÖu qu¶ phï hîp víi quy ®Þnh cña luËt ph¸p, chøng minh c«ng viÖc kinh doanh cña m×nh lµ cã l·i vµ dù b¸o thùc tiÔn vÒ nhu cÇu vµ biÕn ®éng thÞ tr­êng. Xu h­íng hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i hoµn thµnh c¸c thñ tôc giÊy tê ®Ó tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n, cã thÓ nãi d­íi h×nh thøc nµy cã thÓ ®em l¹i cho doanh nghiÖp kh¶ n¨ng thu hót vèn cao vµ nhanh chãng. KÕt thóc vÊn ®Ò Doanh nghiÖp cã vèn trë thµnh mét bé phËn quan träng trong chiÕn l­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn cña n­íc ta. Gãp phÇn ph¸t huy néi lùc vµ néi thÕ so s¸nh nã cßn t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, n©ng cao søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ. ý thøc ®­îc vÊn ®Ò nµy ®ßi hái Nhµ n­íc ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tÝch luü vµ sö dông vèn trong doanh nghiÖp. Th«ng qua c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Çu t­ trong n­íc lµ quyÕt ®Þnh, ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n­íc. VÒ phÇn doanh nghiÖp “Bé phËn chiÕn l­îc trong ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn” cÇn ph¶i lu«n coi träng vÊn ®Ò tÝch luü vèn vµ t×m c¸c biÖn ph¸p sö dông. Nguån tÝch luü, ngoµi viÖc huy ®éng víi tõ t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch ®Çu t­ Nhµ n­íc b¶n th©n hä cÇn ph¶i tù thùc hµnh tiÕt kiÖm trong néi bé, ph©n bæ vµ qu¶n lý vèn chÆt chÏ t¹o tiÒn ®Ò cho qu¸ tr×nh tÝch luü vèn ®ång thêi hä ph¶i thu hót vèn ®Çu t­ qua c¸c bé phËn d©n c­, qua viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu... t¹o nguån lùc tµi chÝnh dåi dµo ®¸p øng cho nhu cÇu më réng s¶n xuÊt. Nghiªn cøu vÊn ®Ò tÝch lòy t­ b¶n kh«ng nh÷ng lµm chóng ta hiÓu râ ph­¬ng thøc lµm giµu chñ nghÜa t­ b¶n mµ cßn cã ý nghÜa thùc tiÔn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ ë ViÖt Nam hiÖn nay, gióp chóng ta cã c¸i nh×n hoµn thiÖn h¬n ®Ó thu hót vèn sao cho ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Thùc hiÖn môc tiªu: “D©n giµu, n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng, v¨n minh” ®­a ViÖt Nam cã vÞ thÕ trªn tr­êng quèc tÕ lµ nç lùc cña toµn §¶ng toµn d©n lµ sù cè g¾ng kh«ng ngõng, kh«ng mÖt mái cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong ®ã cã vai trß tÝch cùc cña c¸c doanh nghiÖp. Tµi liÖu tham kh¶o 1. C¸cM¸c quyÓn I - tËp 3 Nhµ xuÊt b¶n Hµ Néi - 1963 2. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VI, VII, VIII, IX. 3. V¨n b¶n ph¸p luËt: LuËt tæ chøc doanh nghiÖp, LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi. 4. Gi¸o tr×nh: Lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - 1998. 5. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ChÝnh trÞ - TËp I - Nhµ xuÊt bµn Gi¸o dôc 6. T¹p chÝ - Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn - Tµi chÝnh - Kinh tÕ vµ dù b¸o - Ph¸t triÓn kinh tÕ - Kinh tÕ Ch©u ¸ 7. B¸o doanh nghiÖp ViÖt Nam