Ứng dụng phần mềm activinspire để thiết kế bài giảng môn sinh học nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy

I. ĐẶT VẤN ĐỀ "Sinh häc lµ khoa häc thùc nghiÖm, ph­¬ng ph¸p d¹y häc g¾n bã chÆt chÏ víi thiÕt bÞ d¹y häc, do ®ã d¹y Sinh häc kh«ng thÓ thiÕu c¸c ph­¬ng tiÖn trùc quan nh­ m« h×nh, tranh vÏ, mÉu vËt, phim ¶nh...". TrÝch: SGV SH BanKH TN Bé s¸ch thø hai-NXBGD Hiện nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào môn Sinh học đã phần nào giúp cho giáo viên dễ dàng hơn trong việc thiết kế bài giảng sinh động và thu hút được sự chú ý của học sinh. Các chương trình tập huấn trước đây thường hướng giáo viên sử dụng phần mềm Powerpoint để thiết kế bài giảng. Tuy nhiên, phần mềm này có một nhược điểm đó là không có được sự tương tác giữa học sinh, giáo viên với nội dung bài giảng. Nội dung bài học được xây dựng mang tính chất trình chiếu, chính vì vậy trong thời gian qua đã có khá nhiều những phần mềm được tạo ra nhằm khắc phục nhược điểm đó như: Violet (Bạch Kim – Việt Nam): tận dụng các tính năng của Flash để thiết kế bài giảng.Lecture Maker & Teaching Mate (Hàn Quốc) – hệ thống thiết kế bài giảng điện tử và quản lý tài nguyên, tạo ngân hàng đề thi… Phần mềm này hiện đang được Cục CNTT triển khai, tập huấn cho các giáo viên cốt cán của các địa phương.Microsoft LCDs: chương trình thiết kế bài giảng điện tử theo chuẩn SCORM của hãng Microsoft.ActivInspire: phần mềm hỗ trợ dạy học tương tác của hãng Promethean (Anh). ……. Trong số các phần mềm trên, phần mềm ActivInspire hỗ trợ rất tốt sự tương tác giữa giáo viên với học sinh trong quá trình dạy học, ngoài ra phần mềm còn giúp cho giáo viên dễ dàng thiết kế những ý tưởng sư phạm phong phú. II. GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ HỆ THỐNG BẢNG ĐIỆN TỬ TƯƠNG TÁC HỆ THỐNG BẢNG ĐIỆN TỬ TƯƠNG TÁC GỒM1/ ACTIVBOARD - Bảng trắng tương tác trong lớp họcĐược thiết kế dành cho lớp học, Activboard rất bền ngay cả khi học sinh ném bất kỳ vật gì vào bảng . Không như các loại bảng khác, hệ thống lưới điện từ của bảng không bị ảnh hưởng bởi những tác động hư hại trên bề mặt và cho phép bạn điều khiển với sự chính xác lạ thường. Kết hợp MÁY CHIẾU với bảng điện tử Activboard tạo ra khả năng điều chỉnh độ cao của bảng trắng, giảm hiệu ứng đổ bóng và tăng cường độ an toàn cho máy chiếu. 2/ ACTIVINSPIREPHẦN MỀM THIẾT KẾ BÀI GIẢNGBao gồm các giáo cụ điện tử, công cụ toán học ảo, ghi hình và âm thanh, và trên 14,000 tài nguyên quốc tế để cung cấp một bộ công cụ giảng dạy hoàn chỉnh dành cho mọi lứa tuổi, hỗ trợ giáo viên chuẩn bị bài giảng, soạn giáo án một cách nhanh chóng, dễ dàng, trình bày bài giảng sinh động, thực tế đến với các môn học, lôi cuốn giúp nâng cao năng lực của trẻ và trình độ chuyên môn của giáo viên. 3/ ACTIVOTEHỆ THỐNG PHẢN HỒI CỦA HỌC SINHKhông dây và dễ sử dụng với người dùng, thiết bị Activote có hình quả trứng. Đó là phương pháp hiệu quả, nhanh chóng để nhận các ý kiến phản hồi từ toàn thể lớp học, thậm chí tạo động lực cho cả những học sinh e ngại nhất. Giáo viên có thể ngay lập tức đánh giá năng lực học sinh qua kết quả trả lời và biểu đồ kết quả. 4/ ACTIVSLATEKHI BẠN MUỐN GIẢNG DẠY TỪ BẤT CỨ NƠI NÀO TRONG PHÒNG HỌC.Cho phép giáo viên có thể di chuyển đến bất cứ nơi nào trong lớp học mà vẫn có thể điều khiển, kiểm soát được bài giảng. Có thể trang bị bao nhiêu bảng điều khiển Activslate cũng được, và nó cho phép kiểm soát xem cái nào đang hoạt động vào bất kì lúc nào. Activslate làm cho việc tham dự của học sinh dễ hơn bao giờ hết. Vì có thể chuyển Activslate từ người này sang người khác cho nên không ai cần phải rời khỏi chỗ ngồi. 5/ ACTIVTABLETBẢNG ĐỒ HỌA CHO PHÉP BẠN SOẠN GIÁO ÁN BẤT KỲ ĐÂU VÀ BẤT KỲ LÚC NÀO. Thiết bị không dây hỗ trợ giáo viên soạn giáo án, không cần sử dụng chuột hay bảng điện tử. Tạo cho giáo viên sự linh hoạt hơn để chuẩn bị bài giảng thậm chí khi đang ở xa Activboard của mình. Chỉ việc gắn nó vào cổng USB của máy vi tính cá nhân của mình và bạn có thể vẽ, thiết kế và tạo ra các bảng giấy lật (trang trình bày) bất kì đâu và bất kì lúc nào 6/ ACTIVPENBÚT KHÔNG PIN ĐẶC BIỆT ĐƯỢC SỬ DỤNG CHO MỌI BẢNG ĐIỆN TỬ ACTIVBOARD Activpen dùng để viết như những cây bút thông thường, ngoài ra nó đóng vai trò như một con chuột: có thể kích hoạt các đối tượng, kéo và thả, tô sáng, mở các công cụ, các trang trình bày, đoạn phim. Con trỏ chuột cho giáo viên biết đang ở chỗ nào, chính xác đến từng milimet. Activpen cho phép giáo viên và học sinh có sự điều khiển và kiểm soát chính xác. III. SỬ DỤNG PHẦN MỀM ACTIVINSPIRE TRONG THIẾT KẾ BÀI GIẢNG SINH HỌC 1. Thiết kế các câu hỏi trong phần kiểm tra bài cũ a. Dạng điền ghi chú vào hình vẽ Giáo viên có thể tự thiết kế những bức tranh và yêu cầu học sinh lên bảng chọn đáp án để điền vào hình chú thích. Nếu đáp án nào đúng lời chú thích sẽ được giữ lại, nếu đáp án nào sai thì lời chú thích đó sẽ tự trở lại vị trí ban đầu Để thiết kế được dạng bài tập này, giáo viên cần vào mục Trình duyệt thuộc tính (biểu tượng ) trên thanh công cụ Sau đó trọn Thùng chứa trong mục này trọn lựa hai chức năng Có thể chứa và Trở lại nếu không chứa. Ví dụ: b. Thiết lập các câu hỏi trắc nghiệm khách quan Giáo viên sẽ tạo ra các câu hỏi TNKQ và cho học sinh sử dụng Activote để trả lời. Activote là một thiết bị được kết nối với bảng tương tác qua thiết bị không dây Activhup. Trên Activote có các đáp án A, B, C, D, E, F, học sinh có thể dùng để trả lời các câu hỏi trắc nghiệm bằng cách lựa chọn một phương án phù hợp hoặc trả lời các câu hỏi dưới dạng sắp sếp các đáp án để trở thành một nội dung phù hợp nhất. Khi đăng kí mỗi thiết bị sẽ có một mã số riêng và đó cũng chính là mã số của học sinh sử dụng thiết bị đó trong cả giờ học. Bảng tương tác sẽ nhận tín hiệu trả lời của học sinh và sẽ thống kê kết quả của cả lớp ngay sau khi hết thời gian trả lời: Phương án trả lời, thời điểm trả lời, tỉ lệ học sinh trả lời cho từng đáp án, kết quả được lưu lại, có thể xuất ra dưới dạng bảng tính Excel và được thống kê sau mỗi bài học. Ví dụ: Lưu ý: Để học sinh sử dụng được Activote, trước hết giáo viên cần phải đăng kí thiết bị vào Activhub. Cắm Activhub vào cổng USB, sau đó vào trình duyệt bỏ phiếu và chọn biểu tượng Activote 2. Thiết kế nội dung bài giảng Khi sử dụng phần mềm ActivInspire với nguồn tài nguyên rất phong phú của nhiều nước trên thế giới và có các công cụ rất hữu ích sẽ giúp cho nội dung giảng dạy thêm sinh động, phong phú hơn. Với mục đích tạo sự tương tác giữa học sinh với nội dung bài giảng, trong quá trình thiết kế, giáo viên có thể tạo được những tình huống có vấn đề khi để tự học sinh lên bảng tương tác vào từng đối tượng. Có thể sử dụng công cụ Màn che, che bớt một số hình ảnh để học sinh lên bảng tác động vào, khi đó sẽ tạo ra những hình ảnh tiếp theo, hoặc có thể sử dụng Mực ma thuật để học sinh tự tương tác vào đối tượng để có thể nhìn thấy được cấu tạo bên trong của đối tượng….. Ví dụ: Quan sát cấu tạo bên trong của virut. Giáo viên vẽ hình chiếc kính lúp và sử dụng công cụ Mực ma thuật, khi học sinh lên bảng di chuyển kính lúp đến đối tượng Virut HIV sẽ quan sát được cấu tạo bên trong của virut này. Lưu ý: Để tạo được hiệu ứng như trên, ngoài việc sử dụng công cụ Mực ma thuật, giáo viên cần phải biết thiết lập các đối tượng ở mỗi lớp khác nhau, đối tượng ở lớp trên cùng sẽ che đối tượng ở những lớp dưới. Mực ma thuật khi đó sẽ cho ta nhìn thấy được đối tượng ở lớp dưới. Ví dụ: Phần mềm ActivInspire giúp giáo viên dễ dàng tạo được phiếu học tập để yêu cầu học sinh lên bảng trình bày. Học sinh sử dụng Activpen để viết phần trình bày của mình rất dễ dàng như dùng phấn viết lên bảng đen. Ví dụ: 3. Thiết kế hoạt động củng cố kiến thức Trong hoạt động củng cố kiến thức, giáo viên có rất nhiều lựa chọn để phần kết thúc bài học diễn ra hay và tạo sự hào hứng cho học sinh. Giáo viên có thể tiếp tục sử dụng thiết bị Activote để kích thích học sinh tham gia vào trò chơi giống chương trình Ai là triệu phú, Đấu trường 100…. Giáo viên đưa ra mỗi câu hỏi để chọn ra người trả lời nhanh nhất,…..Hoặc giáo viên có thể tạo ra trò chơi ô chữ để học sinh lên bảng tự chọn câu hỏi và tự viết câu trả lời, sau đó kiểm tra đáp án có đúng không, từ đó tìm ra từ khóa của trò chơi,… Ví dụ: Giáo viên thiết kế trò chơi ô chữ IV. ĐÁNH GIÁ VIỆC ỨNG DỤNG PHẦN MỀM ACTIVINSPIRE VÀO VIỆC GIẢNG DẠY MÔN SINH HỌC Trong quá trình ứng dụng phần mềm để giảng dạy đã cho thấy kết quả thu được rất tốt ở những lớp giáo viên thường xuyên sử dụng phần mềm này. Học sinh sau mỗi buổi học đều rất hào hứng, khả năng tiếp thu bài học tăng lên, phần củng cố bài học và kiểm tra bài cũ không còn mang tính chất căng thẳng như cách kiểm tra trước đây. Nhiều giáo viên sử dụng phần mềm kết hợp với việc tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm, làm việc tập thể, tự hoàn thiện phiếu học tâp,….. đã tạo cho học sinh tích cực chủ động để tự tìm hiểu về nội dung bài giảng. Tuy nhiên, do đây là một phần mềm dạy học mới, mặc dù được trang bị ngôn ngữ Tiếng Việt nhưng số lượng giáo viên thường xuyên dạy học bằng phần mềm này chưa thực sự nhiều. Phần lớn là giáo viên trẻ đã biết về tin học. Do đó, việc triển khai ứng dụng phần mềm này vẫn chưa thực sự đạt hiệu quả cao trong bộ môn Sinh học. V. KẾT LUẬN Việc ứng dụng CNTT vào quá trình thiết kế và giảng dạy đã tạo cho bộ môn Sinh học ngày càng có được những hình ảnh, đoạn phim, sự tương tác cao giữa giáo viên, học sinh với nội dung bài giảng,…điều đó đã giúp cho giáo viên dễ dàng hơn trong việc thiết kế bài giảng, dễ dàng hơn cho học sinh hiểu được những nội dung trừu tượng trong Sinh học. Trong quá trình ứng dụng phần mềm ActivInspire bản thân tôi thấy đã thu được nhiều hiệu quả cao trong mỗi tiết dạy của mình. Tuy nhiên, đây vẫn là một phần mềm rất mới mà bản thân tôi vẫn chưa khai thác được hết các tính năng, trong phần trình bày ý tưởng của mình tôi không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được sự góp ý của đồng nghiệp để tôi có thêm nhiều ý tưởng tốt hơn trong việc giảng dạy. Tôi xin chân thành cảm ơn!!!!! Vũ Thư, ngày 17/02/2011 GV giảng dạy môn Sinh học PHẠM QUANG TIẾN