Ứng dụng phần mềm Surfer trong công tác vẽ đường bình độ thành lập bản đồ địa hình

ử dụng laser 250m K/C đo tới tấm phản xạ 60 x 60 (mm) C¸c th«ng sè kü thuËt TC-705 Chế độ đo chính xác Fine ± 5mm+2ppm Chế độ nhanh Rapid ± 5mm+2ppm Chế độ liên tục Tracking 1mm C¸c th«ng sè kü thuËt TC-705 Giá trị hiển thị nhỏ nhất Thời gian thực hiện một phép đo Đo khoảng cách sử dụng tia Laser (TCR) Khoảng cách đo không sử dụng gương 80m (TCR) / 170m (Power) / 500m Ultra Độ chính xác ± 3mm+2ppm / ± 5 mm+2ppm Truyền dữ liệu Bộ nhớ 10 000 khối dữ liệu Truyền dữ liệu trực tuyến Qua cáp truyền RS232 định dạng chuẩn GSI Định dạng dữ liệu GSI / IDEX / ASCII / Tự do định dạng số liệu Màn hình hiển thị Tinh thể lỏng 6 dòng x 31 ký tự Dọi tâm Kiểu dọi tâm Sử dụng tia Laser Độ chính xác 1.5mm độ cao 1.5m Trọng lượng gồm 01pin 5.3 kg Kích thước 151 x 203 x 316 (mm) Môi trường hoạt động Nhiệt độ - 20 độ C đến +50 độ C Chịu nước, độ ẩm và bụi Tiêu chuẩn IPX54 Nhiệt độ bảo quản - 40 độ C đến +70 độ C C¸c ký hiÖu hiÓn thÞ HiÓn thÞ Néi dung HiÓn thÞ Néi dung V Gãc ®øng N To¹ ®é X HR Gãc ngang ph¶i E To¹ ®é Y HL Gãc ngang tr¸i H To¹ ®é Z HD Kho¶ng c¸ch ngang m ®¬n vÞ mÐt dH Chªnh cao ft ®¬n vÞ fÝt SD Kho¶ng c¸ch nghiªng fi ®¬n vÞ fit vµ inch PhÝm chøc n¨ng cè ®Þnh PhÝm Tªn phÝm Chøc n¨ng ALL phÝm kho¶ng c¸ch vµ gãc Ghi l¹i d÷ liÖu DIST phÝm ®o kho¶ng c¸ch vµ gãc HiÖn kÕt qu¶ lªn mµn h×nh, ch­a ghi l¹i d÷ liÖu USER PhÝm cã thÓ Ên ®Þnh mét trong sè c¸c chøc n¨ng tõ menu FNC PROG Gäi c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông SHIFT ChuyÓn tíi chøc n¨ng thø hai cña c¸c phÝm( nh­ EDM, FNC, MENU, phÝm ®Ìn chiÕu s¸ng mµn h×nh, ESC) vµ bËt chuyÓn gi÷a ch÷ c¸i\ sè khi nhËp d÷ liÖu POWER phÝm nguån ®iÖn T¾t më (ON/OFF) nguån ®iÖn X¸c nhËn d÷ liÖu nhËp; tiÕp tôc tr­êng tiÕp theo CE Xãa ký tù/ ng¾t EDM C¸c tæ hîp phÝm SHIFT + DIST ® EDM: Truy cËp tíi c¸c chøc n¨ng ®o kho¶ng c¸ch hay hiÖu chuÈn kho¶ng c¸ch ®o dµi (ppm). SHIFT + USER ® FNC: Truy cËp nhanh tíi c¸c chøc n¨ng hç trî cho viÖc kh¶o s¸t. SHIFT + PROG ® MENU: Truy cËp tíi môc Qu¶n lý d÷ liÖu, c¸c cµi ®Æt víi m¸y vµ c¸c chøc n¨ng hiÖu chØnh. SHIFT + CE ® ESC: Tho¸t khái mét mµn h×nh ®èi tho¹i hoÆc chÕ ®é so¹n th¶o, trë vÒ môc tr­íc ®ã SHIFT + ­ ® Cuén mµn h×nh lªn nÕu mét ®èi tho¹i v­ît qu¸ mét trang mµn h×nh SHIFT + ¯ ® Cuén mµn h×nh xuèng nÕu mét ®èi tho¹i v­ît qu¸ mét mµn h×nh PtNr : M13 Hr : 1600 Hz : 236056’14” V : 92012’23” HD : 123.569m C¸c nót chøc n¨ng mÒm: C¸c nót lµ mét d·y c¸c lÖnh xuÊt hiÖn ë hµng cuèi cïng cña mµn h×nh. Chóng cã thÓ ®­îc chän b»ng c¸c phÝm ®iÒu khiÓn (phÝm mòi tªn) vµ ®­îc kÝch häat b»ng phÝm ¿. Tïy thuéc vµo chøc n¨ng/ øng dông mµ c¸c nót kh¸c cã thÓ hiÖn h÷u. C¸c nót quan träng SET ChÊp nhËn c¸c gi¸ trÞ ®ang thÓ hiÖn vµ tho¸t khái ®èi tho¹i OK ChÊp nhËn th«ng b¸o hay ®èi tho¹i hoÆc tho¸t khái ®èi tho¹i EXIT Tho¸t nhanh khái mét chøc n¨ng/ øng dông hay mét menu. Kh«ng chÊp nhËn thay ®æi. PREV Trë vÒ mµn h×nh tr­íc ®ã NEXT TiÕp tôc CÊu tróc MENU SHIFT + PROG ® KÝch ho¹t chøc n¨ng Menu PhÝm tõ 1¸6 phÝm t¾t ®Ó gäi c¸c chøc n¨ng trong menu; hoÆc ­ ¯ chän menu ¿ thùc hiÖn chøc n¨ng cña menu ®· chän tho¸t khái menu, trë vÒ chÕ ®é ®o MENU QICK SETTING ALL SETTING DATA MANAGER CALIBRATION SYSTEM INFO H×nh 2.3 CÊu tróc Menu Tïy thuéc vµo version phÇn mÒm mµ s¾p xÕp thø tù c¸c biÓu t­îng menu cã thÓ kh¸c nhau QICK SETTING Contrast : 50% Tilt Corr : 1-Axis USER-Key : IRRL TRIGGER-key : ALL CALIBRATION 1 HZ-COLLIMATION 2 V-INDEX SYSTEM INFO Free Jobs : 3 Tilt Corr : Off USER-key : REC TRIGGER-key : DIST Battery : 50% Instr. Temp : 210c DSP Heater : Off Calibration Values Hz-Coll : -0.015g V-Index : +0.008g SETTING 1 SYSTEM SETTING 2 ANGLE SETTING 3 UNIT SETTING 4 EDM SETTING 5 COMMUNICATION 6 DATE/TIME DATA MANAGER 1 VIEW/EDIT DATA 2 INITIALIZE MEMORY 3 DATA DOWLOAD 4 MEMORY STATISTIC H×nh 2.4 C¸c chøc n¨ng trong Menu II.2. C«ng t¸c ®o ®¹c 1. Nèi nguån ®iÖn 2. L¾p ®Æt m¸y ®Ó ®o L¾p ®Æt m¸y trªn gi¸ 3 ch©n,lÊy th¨ng b»ng vµ lÊy t©m m¸y chÝnh x¸c ®Ó ®¶m b¶o ®o tèt nhÊt. * LÊy th¨ng b»ng vµ lÊy t©m m¸y a. §Æt ch©n: §Çu tiªn kÐo dµi c¸c ch©n ®Õn ®é dµi thÝch hîp råi vÆn chÆt c¸c èc cè ®Þnh. L¾p ®Æt m¸y lªn ch©n: ®Æt m¸y cÈn thËn lªn ch©n vµ xª dÞch m¸y b»ng c¸ch níi láng èc h·m m¸y (èc 5/8’’). NÕu qu¶ däi ®inh vÞ ®øng trªn t©m ®iÓm nhÑ nhµng vÆn chÆt èc h·m m¸y. LÊy th¨ng b»ng s¬ bé m¸y dïng bät thuû trßn xoay èc lÊy th¨ng b»ng A&B ®Ó dÞch chuyÓn bät n­íc trong bät thuû trßn. Bät n­íc hiÖn ®ang ë trªn ®­êng vu«ng gãc víi ®­êng ch¹y qua t©m cña 2 èc lÊy th¨ng b»ng ®ang ®­îc ®iÒu chØnh; Xoay èc lÊy th¨ng b»ng C ®Ó ®­a bät n­íc vµo t©m cña bät èng thuû trßn LÊy t©m m¸y dïng bät thuû dµi (1) Quay m¸y theo chiÒu ngang b»ng c¸ch dïng èc kÑp/vi ®éng ngang vµ ®Æt bät thuû dµi song song víi ®­êng nèi 2 èc lÊy th¨ng b»ng A&B sau ®ã ®­a bät vµo t©m cña bät «ng thuû dµi b»ng c¸ch xoay èc A&B (2) Quay m¸y 900 xung quanh trôc ®øng vµ xoay èc lÊy th¨ng b»ng C ®Ó ®­a bät n­íc vµo t©m bät thuû dµi (3) LÆp l¹i c¸c b­íc (1)&(2) cho mçi lÇn quay 900 cña m¸y vµ kiÓm tra xem bät n­íc cã ®óng ë t©m cña bät èng thuû dµi ë 4 vÞ trÝ cña nã e. LÊy t©m m¸y b»ng c¸ch dïng kÝnh däi t©m quang häc: dïng m¾t ®iÒu chØnh kÝnh m¾t cña däi t©m quang häc. Tr­ît nhÑ m¸y b»ng c¸ch níi láng èc h·m m¸y ®Æt ®iÓm ®¸nh dÊu X lªn dÊu t©m sau ®ã vÆn chÆt èc h·m m¸y. Tr­ît nhÑ m¸y cÈn thËn kh«ng ®Ó quay ®iÒu ®ã cho phÐp b¹n cã ®­îc sù dÞch chuyÓn Ýt nhÊt cña bät èng thuû. f. Hoµn thµnh viÖc lÊy th»ng b»ng m¸y: LÊy th»ng b»ng m¸y chÝnh x¸c nh­ ë b­íc 4 quay m¸y vµ kiÓm tra xem bät n­íc cã ë t©m cña bät ång thuû dµi kh«ng bÊt kÓ vÞ trÝ xoay nµo cña èng kÝnh sau ®ã vÆn chÆt èc h·m m¸y 3. BËt c«ng t¾c nguån(Power switch) cu¶ m¸y a.Ph¶i ®¶m b¶o m¸y ®· ë vÞ trÝ c©n b»ng b.BËt c«ng t¾c nguån BËt c«ng t¾c nguån ON LEICA TC-705 H×nh 2.5 Mµn h×nh khëi ®éng m¸y Leica TC-705 Tõ mµn h×nh ®o, cã thÓ gäi tÊt c¶ c¸c chøc n¨ng/ øng dông FNC (chøc n¨ng), EDM (cÊu h×nh) cho tÝn hiÖu ®o), PROG (c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông), MENU, LIGHT (chiÕu s¸ng mµn h×nh), LEVEL (c©n b»ng) vµ LASER PLUMMET (däi t©m laser). c. T¹o d÷ liÖu tr¹m Môc nµy t¹o ra khèi d÷ liÖu kh«ng chøa täa ®é. Ph­¬ng vÞ nhËp b»ng tay Thñ tôc tiÕn hµnh: : Nót nµy hiÓn thÞ trªn mµn h×nh ®o, cã t¸c dông kÝch ho¹t viÖc x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè tr¹m vµ ®Þnh h­íng bµn ®é. SETUP Stn : 100 Hi : 1.500m BsPt : 101 BsBrg: 0000’00” H×nh 2.6 T¹o d÷ liÖu tr¹m kh«ng chøa täa ®é Tr¹m: Tr¹m (Station) cã thÓ ®­îc ®Þnh nghÜa víi mét tªn tr¹m ChuyÓn Cursor tíi ²Stn² vµ nhËp tªn tr¹m vµ chiÒu cao m¸y (hi). §ãng mµn h×nh nhËp b»ng phÝm ¿ Ph­¬ng vÞ: ph­¬ng vÞ ®­îc x¸c ®Þnh víi tªn vµ m« t¶ cña ®iÓm ®Ých ChuyÓn cursor tíi ²BsPt² vµ nhËp vµo tªn ®iÓm ®Þnh h­íng. Kh¼ng ®Þnh b»ng phÝm ¿ NhËp vµo b»ng tay gi¸ trÞ gãc ®Þnh h­íng hoÆc ®Æt vÒ 0 b»ng Gãc ph­¬ng vÞ ®­îc hiÓn thÞ liªn tôc nh­ng kh«ng thÓ thay ®æi ®­îc trong chÕ ®é so¹n/söa C¸c nót: : §Æt gãc b»ng vÒ 00 hoÆc 0 gon : C¸c gi¸ trÞ nhËp ®­îc ghi l¹i vµ trë vÒ mµn h×nh ®o NhËp täa ®é tr¹m ®o theo c¸ch thñ c«ng: cã thÓ nhËp tªn, chiÒu cao vµ täa ®é tr¹m m¸y theo lèi thñ c«ng STATION Stn : 41 EO : 1475687.345m NO : 1693425.602m HO : 1325.687m H×nh 2.7 NhËp täa ®é tr¹m thñ c«ng -ChuyÓn con trá tíi dßng cÇn nhËp. NhËp sè liÖu vµ kÕt thóc b»ng phÝm ¿ - : Kh¼ng ®Þnh c¸c gi¸ trÞ ®· nhËp vµ trë vÒ mµn h×nh chÕ ®é ®o : §Æt täa ®é tr¹m vÒ (0/0/0) : Trë l¹i mµn h×nh chÕ ®é ®o nh­ng kh«ng ghi l¹i c¸c gi¸ trÞ võa nhËp : Trë vÒ mµn h×nh setup d. ThiÕt lËp c¸c ch­¬ng tr×nh ®Ó tiÕn hµnh ®o ®¹c víi d÷ liÖu tr¹m cã täa ®é. Dïng phÝm PROG ®Ó gäi menu ch­¬ng tr×nh vµ thùc hiÖn mét øng dông b»ng phÝm ¿ SETTING OUT 1[×] SetJob 2[×] SetStation 3[] SetOrientation Start H×nh 2.8 T¹o d÷ liÖu tr¹m cã täa ®é Mét dÊu "·" chØ ra r»ng cã mét Job ®· ®­îc lËp vµ r»ng trong Job ®ã cã c¸c th«ng sè tr¹m/ph­¬ng vÞ míi nhÊt t­¬ng øng víi tr¹m/ph­¬ng vÞ hiÖn t¹i. PhÝm tõ 1¸4: PhÝm t¾t ®Ó khëi ®éng mét ch­¬ng tr×nh. ­ ¯: Chän hay bá qua mét ch­¬ng tr×nh khëi sù. Tr­êng lùa chän ®­îc ®¸nh dÊu bëi thanh focus mµu ®en. ¿: Thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh khëi sù ®· ®¸nh dÊu. : Tho¸t ra khái mµn h×nh C¸c ch­¬ng tr×nh khëi sù vµ trë vÒ menu ch­¬ng tr×nh hoÆc chän mét øng dông kh¸c. C¸c lçi cã thÓ m¾c ph¶i: "SET A JOB FIRST" "NO STATION IN SYSTEM" • Ch­a thiÕt lËp Job ® TiÕn hµnh viÖc thiÕt lËp Job ("SET JOB") vµ lùa chän mét Job hîp lÖ hoÆc t¹o ra mét Job míi. "SET A STATION FIRST" "NO STATION IN SYSTEM" • Ch­a cã tr¹m hîp lÖ nµo ®­îc thiÕt lËp trong Job ® TiÕn hµnh viÖc ThiÕt lËp tr¹m (SET STATION) vµ ®Þnh nghÜa ra mét tr¹m hîp lÖ. "SET ORIENTATION FIRST" "NO ORIENTATION IN SYSTEM" • Ch­a thiÕt lËp ph­¬ng vÞ trong Job ® TiÕn hµnh viÖc thiÕt lËp ph­¬ng vÞ ("SET ORIENTATION") vµ l­u ý r»ng Job vµ c¸c th«ng sè tr¹m lµ cã gi¸ trÞ. Setting job ( §Æt tªn c«ng viÖc) Toµn bé d÷ liÖu ®Òu ®­îc ghi vµo trong c¸c Jobs, ë ®©y, c¸c Job cã vai trß gièng nh­ c¸c th­ môc. C¸c jobs chøa c¸c sè liÖu ë c¸c d¹ng kh¸c nhau (nh­ d÷ liÖu ®o, code, täa ®é cøng, th«ng sè tr¹m,…), ®­îc qu¶n lý riªng biÖt vµ cã thÓ ®äc ra, söa ch÷a hay xãa bá mét c¸ch riªng rÏ. NÕu Job ch­a ®­îc t¹o ra mµ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ALL hay REC trong chÕ ®é ®o, th× hÖ thèng tù t¹o ra mét Job víi tªn lµ "DEFAULT". Sö dông c«ng cô "TPS setup" trong phÇn mÒm Survey Office cho TPS700 cho phÐp ®Æt sè Job lµ 8 (qu¶n lý d÷ liÖu hçn hîp) hoÆc lµ 16 (ChØ cho sè liÖu ®o hoÆc cho täa ®é cøng). C¸c ghi chó 1/2 Job sè 1 trong tæng sè 2 Job SELECT JOB 1/2 Job : Project-A04 ◄► Oper : R.FISCHER Date : 04/03/2008 Time : 08:30 H×nh 2.9 C¸ch t¹o Job míi khi ®o Lùa chän: Sö dông c¸c phÝm mòi tªn ®Ó cuén qua c¸c Job cã trong bé nhí. Chän Job NhËp l¹i tªn Job NEW §Þnh nghÜa mét Job míi. KÝch ho¹t mµn h×nh nhËp tªn Job míi vµ tªn ng­êi ®o. SET ThiÕt lËp Job vµ tiÕp tôc môc "ThiÕt lËp täa ®é tr¹m" EXIT Trë vÒ môc "C¸c ch­¬ng tr×nh khëi sù" ThiÕt lËp täa ®é tr¹m Mäi tÝnh to¸n täa ®é ®Òu liªn quan tíi täa ®é tr¹m hiÖn hµnh. §iÓm tr¹m ®ßi hái mÆt ph¼ng täa ®é (E, N). Cao ®é tr¹m cã thÓ nhËp hay kh«ng tïy ý. C¸c täa ®é cã thÓ nhËp b»ng tay hoÆc ®äc ra tõ bé nhí trong. NÕu ®iÓm ®ã cã s½n trong bé nhí: SET STATION Stn : 200 Hi : 1.600m EO : 1000.000m NO : 1000.000m HO : 1000.000m H×nh 2.10 Chän ®iÓm cã s½n trong bé nhí m¸y NhËp mét tªn ®iÓm hiÖn h÷u trong bé nhí hoÆc t×m ®iÓm b»ng Wildcard («) : ThiÕt lËp vµ ghi l¹i c¸c täa ®é tr¹m. Trë vÒ ch­¬ng tr×nh khëi sù : KÝch häat chÕ ®é t×m kiÕm toµn côc cho viÖc t×m kiÕm tªn ®iÓm trªn ph¹m vi toµn bé nhí. SHIFT + ¯ Cuén mµn h×nh : Khëi ®éng chøc n¨ng "HEIGHT TRANSFER" (TruyÒn ®é cao). NÕu nhËp b»ng tay: NÕu mét tªn ®iÓm ®­îc nhËp vµo mµ kh«ng t×m thÊy ë bé nhí trong cña m¸y, hÖ thèng tù ®éng kÝch ho¹t chÕ ®é nhËp b»ng tay. NhËp tªn ®iÓm (Point ID) NhËp c¸c gi¸ trÞ täa ®é vµ ®é cao : chÊp nhËn vµ ghi l¹i c¸c gi¸ trÞ täa ®é tr¹m. Trë vÒ môc "SETSTATION" §o ®¹c (Surveying) Ch­¬ng tr×nh Surveying hç trî cho viÖc ®o mét sè l­îng kh«ng h¹n chÕ c¸c ®iÓm ®o. D÷ liÖu sau khi ®o cã thÓ ®­îc ghi vµo bé nhí trong hay truyÒn ra c¸c thiÕt bÞ nhí ngoµi theo cæng RS232. Tr×nh tù tiÕn hµnh: NhËp vµo tªn ®iÓm NhËp code nÕu cÇn NhËp vµo chiÒu cao g­¬ng míi hoÆc thay ®æi chiÒu cao hiÖn t¹i TiÕn hµnh ®o vµ ghi l¹i sè liÖu víi c¸c phÝm ALL hoÆc DIST + USER (nÕu nh­ chøc n¨ng REC ®­îc Ên ®Þnh cho phÝm USER) Khëi ®éng chøc n¨ng Qick Code. Sö dông tæ hîp phÝm SHIFT + ­/¯ b¹n cã thÓ chuyÓn nhanh chãng vµ dÔ dµng gi÷a c¸c mµn h×nh kh¸c nhau. SURVEYING 1 PtID : AB-13 Hr : 1.600m Code : Baum Hz : 125034’45” V : 75045’34” HD : 345.467m Mµn h×nh ®o 1 Hz : 125034’45” SD : 335.573m dH : 72.083m Mµn h×nh ®o 2 E : 1739.420m N : 932.711m H : 456.123m Mµn h×nh ®o 3 H×nh 2.11 Mµn h×nh khi tiÕn hµnh ®o ®¹c II.3. TruyÒn sè liÖu II.3.1. Ph­¬ng ph¸p truyÒn sè liÖu 1. ThiÕt lËp c¸c th«ng sè COMMUNICATION Baudrate: 19200◄► Databits: 8◄► Parity : None◄► Endmark : CR/LF◄► Stopbits: 1◄► H×nh 2.12 Menu ®Æt chÕ ®é truyÒn d÷ liÖu §Ó trao ®æi d÷ liÖu gi÷a m¸y tÝnh PC vµ m¸y ®o, cÇn thiÕt ®Æt c¸c th«ng sè ho¹t ®éng cho giao diÖn nèi tiÕp TS 232. C¸c th«ng sè chuÈn cña m¸y h·ng Leica: 19200 Baud,7 Databit, Parity Even, 1 Stopbit, CRLF. Baudrate: Tèc ®é truyÒn cã thÓ ®Æt: 2400, 4800, 9600, 19200 (bit/gi©y) Databits: 7: TruyÒn d÷ liÖu ®­îc thùc hiÖn víi 7 bit d÷ liÖu, ®­îc ®Æt tù ®éng nÕu parity lµ “Even” hoÆc "Odd" 8: TruyÒn d÷ liÖu ®­îc thùc hiÖn víi 8 bit d÷ liÖu, ®­îc ®Æt tù ®éng nÕu parity lµ “None”. Parity Even: KiÓm tra ch½n lÎ kiÓu ch½n Odd: KiÓm tra ch½n lÎ kiÓu lÎ None: Kh«ng kiÓm tra ( nÕu Databits ®­îc ®Æt lµ 8) Endmark CRLF Carriage Return (ký tù 13 trong b¶ng m· ASCI); Line feed CR Carriage Return Stopbits: Tuú thuéc vµo viÖc ®Æt cho sè bit d÷ liÖu (Databits) vµ kiÓm tra ch½n lÎ (Parity) mµ sè bit dõng cã thÓ lµ 0, 1 hoÆc 2. 2. Chän chøc n¨ng truyÒn d÷ liÖu §Ó truyÒn sè liÖu tõ m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö TC sang m¸y tÝnh ta cã thÓ dïng ch­¬ng tr×nh cã tªn lµ Leica Survey Office. Ch­¬ng tr×nh cµi ®Æt cho Leica Survey Office n»m trªn ®Üa CD ®i kÌm theo khi mua m¸y toµn ®¹c. PhÇn mÒm Leica Survey Office ch¹y ®­îc trªn c¸c hÖ ®iÒu hµnh MS Window 95, MS Window 98 vµ NT 4.0. §Ó cµi ®Æt, gäi ch­¬ng tr×nh "Setup.exe" trong th­ môc \SOffice\Language\Disk1 trªn CD-Rom vµ theo c¸c h­íng dÉn trªn mµn h×nh. Khi sö dông c¸c m¸y TPS700, chän tïy chän "Standard" hoÆc "User defined" vµ chän môc TPS700 Tools. Khi truyÒn d÷ liÖu th× víi m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö TC, vµo môc Data Download, môc nµy cho phÐp truyÒn d÷ liÖu ®o theo cæng giao diÖn nèi tiÕp víi thiÕt bÞ nhËn (m¸y tÝnh). Sö dông c¸ch truyÒn nµy cho phÐp truyÒn d÷ liÖu kh«ng cã kiÓm tra trong qu¸ tr×nh truyÒn. Víi chøc n¨ng ®Æc biÖt nµy, cã thÓ truyÒn d÷ liÖu ®o theo cæng giao diÖn nèi DATA DOWNLOAD Jop : Präect_04B ◄ ► Data: Mesurments◄ ► Form: EASI◄ ► tiÕp víi c¸c thiÕt bÞ nhËn (vÝ dô mét m¸y tÝnh Laptop). Sö dông c¸ch truyÒn nµy cho phÐp truyÒn d÷ liÖu kh«ng cã kiÓm tra qu¸ tr×nh truyÒn. H×nh 2.13 Menu truyÒn d÷ liÖu ÿ ÷ : Lùa chän c¸c th«ng sè cô thÓ. : TruyÒn d÷ liÖu theo cæng giao diÖn. Jop : Lùa chän Jop ®Ó truyÒn. Data : Chän kiÓu d÷ liÖu truyÒn. Cã thÓ truyÒn c¸c ®iÓm to¹ ®é hay c¸c sè ®o mét c¸ch riªng lÎ. Format : Lùa chän ®Þnh d¹ng d÷ liÖu. C¸c ®Þnh d¹ng cã thÓ lùa chän phô thuéc vµo c¸c Format ®· n¹p vµo m¸y. C¸c ®Þnh d¹ng míi cã thÓ ®­îc n¹p vµo khi sö dông ch­¬ng tr×nh Leica Survey Office (môc Data Exchange Manager). C¸c ®Þnh d¹ng chuÈn cña Leica GS18/16 còng ®­îc hç trî. II.3.2. Khu«n d¹ng d÷ liÖu File d÷ liÖu khi chuyÓn tõ m¸y toµn ®¹c sang m¸y tÝnh: H×nh 2.14 File sè liÖu trong m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö Sau khi xö lý ta ®­îc file sè liÖu nh­ sau: H×nh 2.15 File sè liÖu sau khi ®­îc xö lý II.4. Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh II.4.1. Thµnh lËp B§§H theo ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng Tr­íc ®©y ®Ó ®o vÏ b¶n ®å, th«ng th­êng thùc hiÖn theo ph­¬ng ph¸p toµn ®¹c, trong ®ã sö dông thiÕt bÞ ®o lµ m¸y kinh vÜ quang häc, kÕt hîp ghi sæ vµ biªn vÏ b¶n ®å b»ng tay kÕt hîp sö dông c¸c lo¹i th­íc chuyªn dông. Quy tr×nh ®­îc thùc hiÖn theo c¸c b­íc sau: 1. ChuÈn bÞ b¶n vÏ §Ó chuÈn bÞ ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh ta cÇn chän giÊy lo¹i tèt, sau ®ã chuyÓn lªn giÊy hÖ thèng l­íi « vu«ng ®Ó chuyÓn c¸c ®iÓm khèng chÕ lªn b¶n vÏ . GiÊy vÏ ®­îc gi¸n lªn mét tÊm v¸n gç máng cã kÝch th­íc 50x50cm hoÆc lªn tÊm kÏm ®Ó chèng co d·n cña giÊy . 2. Dùng luíi « vu«ng L­íi « vu«ng lµ mét hÖ thèng c¸c ®­êng th¼ng c¸ch ®Òu nhau, song song víi hÖ trôc toË ®é ph¼ng vu«ng gãc OX vµ OY. §Ó thùc hiÖn ta cã thÓ dïng c¸c dông cô compa vµ th­íc tû lÖ hoÆc th­íc Drobusev hoÆc m¸y triÓn to¹ ®é. Sai sè dùng l­íi « vu«ng kh«ng v­ît qu¸ +0.1mm Ph­¬ng ph¸p dïng th­íc Drobusev Th­íc Drobusev ®­îc lµm b»ng hîp kim ®Æc biÖt cã hÖ sè d·n në nhiÖt nhá, trªn cã 6 lç, c¹nh v¸t. Lç ®Çu tiªn (®iÓm) lµ ®o¹n th¼ng cßn c¸c c¹nh vÊt cßn l¹i lµ cung trßn t©m O víi b¸n kÝnh lÇn l­ît lµ c¸c gi¸ trÞ 10cm, 20cm, 30cm, 40cm, 50cm, c¹nh v¸t cuèi cïng cña th­íc lµ mét cung c¸ch v¹ch 0 mét ®o¹n lµ D= (502cm + 502cm)1/2 Tr×nh tù dùng l­íi « vu«ng b»ng th­íc nh­ sau B­íc 1 : §Æt c¹nh v¸t cña th­íc song song víi mÐp d­íi cña b¶n vÏ, dïng bót ch× ®¸nh dÊu ®iÓm O vµ v¹ch c¸c ®o¹n cung cña lç trªn th­íc. KÎ mét ®­êng th¼ng qua 5 cung B­íc 2: §Æt th­íc vu«ng goc víi ®­êng th¼ng võa dùng sao cho v¹ch 0 trïng víi v¹ch thø 6 cña b­íc 1. T­¬ng tù v¹ch ®­îc 6 v¹ch B­íc 3: §Æt th­íc n»m trªn ®­êng chÐo cña h×nh vu«ng sao cho v¹ch 0 trïng víi v¹ch 0 ë b­íc1vµ mÐp cuèi cïng cña th­íc c¾t cung thø 5 ë b­íc 2. Nèi giao ®iÓm nµy víi ®iÓm ®Çu cña b­íc 2 ta nhËn ®­îc ®­êng th¼ng phÝa bªn ph¶i B­íc 4 vµ 5: lµm t­¬ng tô nh­ trªn B­íc 6: Nçi c¸c ®iÓm t­¬ng tù trªn 2 c¹ch ®èi diÖn ta sÏ nh©n ®­îc l­íi « vu«ng 3.TriÓn ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa lªn b¶n vÏ Sau khi dùng xong l­íi « vu«ng tiÕn hµnh ®­a vÞ trÝ cña c¸c ®iÓm kh«ng chÐ tr¾c ®Þa lªn b¶n vÏ. C«ng viÖc nµy gäi lµ triÓn ®iÓm. Dùa vµo to¹ ®é sè liÖu sau b×nh sai cña tÊt c¶ c¸c ®iÓm khèng chÕ cÊp nhµ n­íc, cÊp c¬ së vµ l­íi ®o vÏ cã trong khu ®o, ta chän to¹ ®é ®iÓm gãc khung T©y Nam cã c¸c gi¸ trÞ sè X va Y nhá nhÊt ®Ó sao cho tÊt c¶ c¸c ®iÓm khèng chÕ n»m gäc vµ c©n ®èi trong b¶n vÏ, sai sè triÓn ®iÓm khèng chÕ kh«ng v­ît qu¸ 0.2mm ViÖc triÓn ®iÓm khèng chÕ ta chØ cã thÓ dïng m¸y triÓn to¹ ®é hoÆc compa vµ th­íc tØ lÖ ®Ó triÓn ®iÓm khèng chÕ. NÕu dïng compa vµ th­íc tØ lÖ th× ta ph¶i tÝnh sè gia to¹ ®é Dx vµ Dy gi÷a ®iÓm khèng chÕ vµ ®iÓm gãc khung T©y Nam Sau khi triÓn xong c¸c ®iÓm khèng chÕ ta tiÕn hµnh kiÓm tra b»ng c¸ch ®o kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®iÓm khèng chÕ,tÝnh chiÒu dµi thùc tÕ cña nã theo tØ lÖ b¶n ®å råi so s¸nh víi chiÒu dµi tÝnh tõ sè gia to¹ ®é ( S= (DX2 + DY2 )1/2 Chªnh lÖch gi÷a hai trÞ sè nµy kh«ng ®­îc qu¸ sai sè triÓn ®iÓm d< 0.2mm x Mbd Tr­íc khi chuyÓn c¸c ®iÓm chi tiÕt lªn b¶n ®å, ta ph¶i kiÓm tra l¹i sæ ®o. NÕu sai sãt ph¶i bæ sung kÞp thêi, sau ®ã tÝnh to¸n c¸c ®¹i l­îng sau: B­íc 1: TÝnh kho¶ng c¸ch: Tõ kÕt qu¶ ®o ®­îc ta tÝnh ra chiÒu dµi n»m ngang theo c«ng thøc sau: S= k.l.cos2v Trong ®ã : l lµ hiÖu sè ®äc chØ trªn vµ chØ d­íi cña mia K = 100 lµ hÖ sè nh©n V lµ gãc ®øng B­íc 2 : TÝnh ®é cao H cña ®iÓm chi tiÕt TÝnh chªnh cao gi÷a ®iÓm tr¹m m¸y vµ ®iÓm chi tiÕt theo c«ng thøc: H = S .tgv + i – l Trong ®ã : S : lµ kho¶ng c¸ch gãc ngang V: lµ gãc ®øng i: lµ chiÒu cao m¸y l: lµ chiÒu cao ®iÓm ng¾m Cã chªnh cao h gi÷a tr¹m ®o vµ ®iÓm chi tiÕt, ta tÝnh ®­îc ®é cao cña ®iÓm chi tiÕt Hct = HM + h Trong ®ã : HM ®é cao ®iÓm tr¹m ®o II.4.2. Thµnh lËp B§§H tõ sè liÖu ®o cña m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö 1. Quy tr×nh thµnh lËp b¶n ®å sè ®Þa h×nh tõ d÷ liÖu m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö. H×nh2.16 Quy tr×nh thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tõ d÷ liÖu m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö. 2. S¬ ®å thuËt to¸n cña c¸c m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö §Ó thùc hiÖn viÖc tù ®éng thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph­¬ng ph¸p sè tõ d÷ liÖu ®o ®­îc cña c¸c m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö, chóng ta cÇn ph¶i chuyÓn vÒ mét khu«n d¹ng nhÊt ®Þnh. C¸c khu«n d¹ng chÝnh cña d÷ liÖu ®o chi tiÕt lµ to¹ ®é vu«ng gãc x, y, H vµ to¹ ®é cùc. D÷ liÖu nhËn ®­îc cña c¸c m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö còng ®­îc l­u d÷ d­íi hai d¹ng c¬ b¶n ®ã lµ d¹ng to¹ ®é cùc vµ d¹ng to¹ ®é vu«ng gãc. §èi víi d¹ng d÷ liÖu to¹ ®é vu«ng gãc chóng ta chuyÓn ngay vÒ quy c¸ch d÷ liÖu x, y, H ®Ó thùc hiÖn viÖc sè ho¸ b¶n ®å ®Þa h×nh. §èi víi d÷ liÖu to¹ ®é cùc th× cÇn ph©n tÝch cÊu tróc d÷ liÖu ®o ®¹c cña tõng lo¹i m¸y, tõ ®ã chuyÓn ®æi vÒ mét d¹ng chung nhÊt, sau ®ã tÝnh to¸n ®Ó ®­a vÒ d¹ng X, Y vµ H theo mét quy chuÈn chung. §èi víi d÷ liÖu to¹ ®é cùc, khu«n d¹ng d÷ liÖu trong tÖp tin sau khi chuyÓn ®æi ®­îc thèng nhÊt nh­ sau: Thø tù, Kh_c¸ch_nghiªng, Gãc_b»ng, Chªnh_cao, Cao_mia, Ghi_chó §èi víi d÷ liÖu to¹ ®é vu«ng gãc, khu«n d¹ng d÷ liÖu trong tÖp tin sau khi chuyÓn ®æi trùc tiÕp tõ d÷ liÖu ®o ngoµi thùc ®Þa hoÆc tõ tÖp d÷ liÖu to¹ ®é cùc ®­îc thèng nhÊt nh­ sau: Thø tù, To¹ ®é_X, To¹_®é_Y, §é_Cao_H, Ghi_chó §Ó cã c¬ së cho viÖc x©y dùng c¸c modul ch­¬ng tr×nh, ph¶i thùc hiÖn viÖc ph©n tÝch c¸c khu«n d¹ng d÷ liÖu cô thÓ ®èi víi tõng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö. S¬ ®å thuËt to¸n H×nh 2.17 S¬ ®å thuËt to¸n cña m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö CH¦¬ng III: Giíi thiÖu chung vÒ phÇn mÒm surfer 8.0 III.1. Giíi thiÖu vÒ phÇn mÒm surfer 8.0 Surfer 8.0 lµ phÇn mÒm ch¹y trong m«i tr­êng Windows, lµ phÇn mÒm dïng ®Ó tÝnh vµ vÏ c¸c ®­êng ®ång gi¸ trÞ (vÝ dô: ®­êng ®ång møc cña ®Þa h×nh, ®­êng ®¼ng cét n­íc, ®­êng ®¼ng øng suÊt,…), thÓ hiÖn ë tr¹ng ë d¹ng mÆt ph¼ng hoÆc kh«ng gian 3 chiÒu. Ngoµi ra, Surfer cßn cã thÓ tÝnh khèi l­îng ®µo ®¾p cña hè mãng, x¸c ®Þnh mÆt c¾t däc cña mét tuyÕn Ên ®Þnh tr­íc. Surfer cã thÓ kÕt hîp víi AutoCAD ®Ó cho ta bé b¶n vÏ hoµn thiÖn nhÊt vÒ mét c«ng tr×nh. Giao diÖn cña phÇn mÒm Surfer 8.0 H×nh 3.1 Giao diÖn cña phÇn mÒm Surfer 8.0 III.2. C¸ch vµo sè liÖu trong Surfer 8.0 Surfer 8.0 cho phÐp vµo sè ë 2 d¹ng sau: - D¹ng file: Mét file cã Ýt nhÊt 3 cét: mét cét cã gi¸ trÞ hoµnh ®é OX, mét cét lµ c¸c gi¸ trÞ tung ®é OY vµ mét cét lµ gi¸ trÞ OZ; ngoµi ra cßn cã thÓ cã cét ghi tªn ®iÓm hoÆc ghi chó cña ®iÓm. - D¹ng hµm sè ®· biÕt z = f(x,y) III.2.1. Vµo sè liÖu theo file Sau khi vµo Surfer, ta vµo File, vµo New H×nh 3.2 C¸ch t¹o mét file míi trong Surfer 8.0 Lóc ®ã sÏ xuÊt hiÖn cöa sæ Lµm viÖc víi file ®· vÏ Vµo sè liÖu tÝnh to¸n Khi chän WorkSheet Þ OK, khi ®ã xuÊt hiÖn mét b¶ng tÝnh ®iÖn tö (gièng nh­ Excel) ®Ó b¾t ®Çu vµo sè liÖu. H×nh 3.3 B¶ng sè liÖu míi trong Surfer 8.0 Còng nh­ b¶ng tÝnh cña c¸c phÇn mÒm kh¸c, cÊu t¹o cña b¶ng tÝnh ®iÖn tö gåm c¸c hµng vµ c¸c cét, tªn cña ®iÓm ®­îc ®¸nh sè (1, 2, 3, 4), tªn cét ®­îc ®¸nh dÊu b»ng ch÷ (A, B, C, …, AA, BB, CC …). Giao gi÷a mét cét vµ mét hµng ta ®­îc 1 «. Nh­ vËy, tªn cña « sÏ lµ: Ch÷-sè, vÝ dô trªn h×nh vÏ trªn, con trá ®ang ë « A1. III.2.2. Mét sè chøc n¨ng cña Menu: File T¹o file míi Më file d÷ liÖu ®· cã §ãng file d÷ liÖu ®ang lµm viÖc Ghi vµo file hiÖn hµnh Ghi file ®ang lµm viÖc víi tªn kh¸c Tho¸t khái Surfer vÒ Window Edit Format Nh÷ng thuéc tÝnh cña « Thay ®æi ®é réng cña cét ChiÒu cao cña hµng Data Lo¹i d÷ liÖu TÝnh to¸n gi÷a c¸c hµng, cét trong b¶ng Thèng kª d÷ liÖu B¶ng tÝnh cña Surfer chñ yÕu dïng ®Ó so¹n file d÷ liÖu, kh¶ n¨ng tÝnh to¸n gi÷a c¸c hµng, cét vµ c¸c « rÊt h¹n chÕ. Khi vµo sè liÖu, nªn vµo theo kiÓu: - Cét A: täa ®é X cña ®iÓm - Cét B: täa ®é Y cña ®iÓm - Cét C: täa ®é Z cña ®iÓm - Cét D: tªn cña ®iÓm ( cét nµy cã thÓ cã hoÆc kh«ng) Sau ®ã vµo file ® Save, ®Æt tªn cho file muèn l­u. Surfer cßn cho phÐp ®äc mét file cña mét phÇn mÒm kh¸c ®Ó lµm sè liÖu cña Surfer b»ng c¸ch: vµo File ® Open: H×nh 3.4 C¸ch më mét file sè liÖu trong Surfer 8.0 Sau khi chän Open ta ®­îc b¶ng sau: H×nh 3.5 Më b¶ng sè liÖu ®· cã Trong file sè liÖu qunlan.txt sè liÖu ®­îc vµo: - Cét A: thø tù ®iÓm - Cét B: täa ®é X cña ®iÓm - Cét C: täa ®é Y cña ®iÓm - Cét D: täa ®é Z cña ®iÓm - Cét E: ghi chó ®iÓm Ta còng cã thÓ vµo sè liÖu theo hµm håi quy z = f(x,y). Khi vµo sè liÖu theo khu«n d¹ng nµy, kh«ng cÇn vµo WorkSheet mµ vµo trùc tiÕp (vµo GRID, trong Function) víi ®iÒu kiÖn ph¶i biÕt hµm z = f(x,y) vµ giíi h¹n cña vïng vÏ. III.3. Néi suy l­íi ®iÓm III.3.1. Thao t¸c néi suy l­íi ®iÓm Tõ file sè liÖu ng­êi dïng (*.DAT) , Surfer kh«ng vÏ ngay mµ ph¶i qua b­íc trung gian "tÝnh to¸n, néi suy l­íi ®iÓm", (tõ file *.DAT sau khi tÝnh to¸n, néi suy l­íi ®iÓm sÏ cho ra file *.GRID), sau khi néi suy l­íi ®iÓm, Surfer míi cã thÓ vÏ ®­îc ë d¹ng ®­êng ®ång møc hoÆc d¹ng bÒ mÆt ( tõ file *.GRID thµnh file *.SRF) C¸ch t¹o l­íi ®iÓm nh­ sau: Surfer chia vïng vÏ thµnh mét l­íi h×nh ch÷ nhËt ®Òu, môc ®Ých cña néi suy l­íi ®iÓm lµ tõ sè liÖu cña c¸c ®iÓm ®· cã, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ OZ t¹i tõng ®iÓm nót cña l­íi ch÷ nhËt ®ã. Muèn néi suy l­íi ®iÓm, vµo chøc n¨ng GRID trong thanh Menu ngang, chän DATA, xuÊt hiÖn cöa sæ: H×nh 3.6 Më file sè liÖu khi néi suy Chän quanlan.DAT, chän OK. XuÊt hiÖn tiÕp cöa sæ vÒ néi suy sè liÖu: H×nh 3.7 Cöa sæ néi suy sè liÖu trong Surfer 8.0 Data Columns: c¸c cét sè liÖu, Surfer mÆc ®Þnh cét ®Çu tiªn th­êng lµ cét A, nh­ng trong sè liÖu nµy ta b¾t ®Çu chän tõ cét B chøa c¸c täa ®é X, lÇn l­ît c¸c cét tiÕp theo chøa c¸c täa ®é Y, Z Grid Line Geometry: c¸c th«ng sè h×nh häc cña l­íi , bao gåm: - X Direction (ph¹m vi khèng chÕ cña X): bÐ nhÊt (Minimum); lín nhÊt (Maximum); Spacing (kho¶ng c¸ch DX cña l­íi); # of Lines ( sè ®­êng kÎ l­íi theo ph­¬ng OX); ta cã thÓ cho gi¸ trÞ cña Spacing hoÆc # of Lines. - Y Direction (ph¹m vi khèng chÕ cña Y): bÐ nhÊt (Minimum); lín nhÊt (Maximum); Spacing (kho¶ng c¸ch DY cña l­íi); # of Lines (sè ®­êng kÎ l­íi theo ph­¬ng OY); ta cã thÓ cho gi¸ trÞ cña Spacing hoÆc # of Lines. Output Grid File: tÖp kÕt qu¶ cña viÖc néi suy l­íi ®iÓm; nh÷ng tÖp nµy th­êng cã kiÓu mÆc ®Þnh lµ *.GRID, cã thÓ vµo Change ®Ó thay ®æi. Gridding Method: (ph­¬ng ph¸p néi suy) ®©y lµ ®iÓm quan träng nhÊt khi néi suy l­íi ®iÓm, viÖc chän ph­¬ng ph¸p ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn kÕt qu¶ vÏ. Khi sè liÖu vµo lµ c¸c ®iÓm rêi r¹c, cïng mét sè liÖu, chän ph­¬ng ph¸p néi suy kh¸c nhau sÏ cho kÕt qu¶ kh¸c nhau. C¬ së cña viÖc chän ph­¬ng ph¸p lµ sù ph©n bè vµ mËt ®é c¸c ®iÓm ®o. Víi mçi ph­¬ng ph¸p néi suy, sÏ cã mét cÆp Options (tham sè tïy chän) t­¬ng øng Sau khi chän ®­îc ph­¬ng ph¸p víi Options vµ Search hîp lý, chän Ok, ch­¬ng tr×nh sÏ tÝnh to¸n ®Ó cho ra kÕt qu¶. III.3.2. C¸c ph­¬ng ph¸p néi suy Trong Surfer 8.0 cã 12 ph­¬ng ph¸p néi suy: - Inverse Distance to a Power (tû lÖ nghÞch kho¶ng c¸ch) - Kriging (ph­¬ng ph¸p Kriging) - Minimum Curvature (®é cong tèi thiÓu) - Plynomial Regression (hµm håi quy ®a thøc) - Modified Shepad’s Method (ph­¬ng ph¸p Shepard) - Triangulation with Linear Interpolation (néi suy tam gi¸c) - Radial Basis Functions ( hµm sè c¬ b¶n tia) - Natural Neighbor - Nearest Neighbor - Moving Average - Data Metrics - Local Polynomial C¸c ph­¬ng ph¸p nµy ®Òu sö dông thuËt to¸n néi suy theo träng sè. Gi¶ sö cã N ®iÓm víi gi¸ trÞ lµ: (Z1, Z2, Z3 …, Z4) th× gi¸ trÞ néi suy t¹i ®iÓm nót l­íi (vÝ dô G) ®­îc tÝnh nh­ sau: G = Trong ®ã: G – gi¸ trÞ cÇn néi suy t¹i mét ®iÓm nót l­íi N – sè ®iÓm lµm c¬ së néi suy Wi – träng sè cña ®iÓm thø i ®èi víi ®iÓm cÇn néi suy Zi - gi¸ trÞ t¹i ®iÓm thø i Träng sè Wi ®­îc chän 0 <= Wi <= 1 vµ phô thuéc vµo kho¶ng c¸ch gi÷a ®iÓm cÇn néi suy vµ ®iÓm thø i ®ã (®iÓm cµng gÇn th× Wi gÇn víi 1, ®iÓm cµng xa Wi gÇn víi 0), phô thuéc vµo ph­¬ng ph¸p néi suy. L­u ý r»ng sè ®iÓm N lu«n nhá h¬n hoÆc b»ng sè ®iÓm ®o bëi khi néi suy l­íi ®iÓm, Surfer cho phÐp ta ®Æt c¸ch t×m kiÕm (Search): t×m kiÕm trªn toµn bé d÷ liÖu (khi ®ã N = sè ®iÓm ®o) hoÆc chØ mét sè ®iÓm xung quanh ®iÓm néi suy. - Ph­¬ng ph¸p tû lÖ nghÞch kho¶ng c¸ch (Inverse Distance to a Power) nhanh nh­ng ph¸t sinh xu h­íng "bull’s eye" – hay xuÊt hiÖn c¸c ®­êng ®ång t©m xung quanh ®iÓm ®o. - Ph­¬ng ph¸p Kriging lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p rÊt mÒm dÎo, dïng ®­îc víi hÇu hÕt c¸c sè liÖu, rÊt hiÖu qu¶. §©y lµ ph­¬ng ph¸p th­êng ®­îc dïng nhÊt. V× vËy, ph­¬ng ph¸p néi suy mÆc ®Þnh cña Surfer lµ Kriging. - Ph­¬ng ph¸p ®é cong tèi thiÓu (Minimum Curvature) lµ ph­¬ng ph¸p néi suy cho kÕt qu¶ kh¸ tr¬n, tÝnh rÊt nhanh nh­ng Ýt chÝnh x¸c, nªn dïng khi c¸c gi¸ trÞ ban ®Çu ph©n bè rÊt ®Òu ®Æn. - Ph­¬ng ph¸p håi quy ®a thøc (Plynomial Regression) th­êng ®­îc sö dông cho khuynh h­íng ph©n tÝch bÒ mÆt (dïng ®Ó vÏ d¹ng bÒ mÆt 3 chiÒu Surfer 3D). §©y lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh rÊt nhanh nh­ng xuÊt hiÖn xu h­íng côc bé kh«ng s¸t thùc tÕ trong l­íi ®iÓm. - Ph­¬ng ph¸p Radial Basis Functions lµ mét ph­¬ng ph¸p kh¸ linh ho¹t nh­ Kriging. KÕt qu¶ néi suy gÇn gièng víi kÕt qu¶ néi suy theo Kriging. - Ph­¬ng ph¸p Shepard (Modified Shepard’s Method) t­¬ng tù ph­¬ng ph¸p tû lÖ nghÞch kho¶ng c¸ch nh­ng Ýt xuÊt hiÖn xu h­íng "bull’s eye" h¬n, nhÊt lµ khi lµm tr¬n l­íi. - Ph­¬ng ph¸p néi suy tam gi¸c (Triangulation with Linear Interpolation) tÝnh nhanh nhÊt. Lµ ph­¬ng ph¸p néi suy tuyÕn tÝnh nªn kÕt qu¶ néi suy kh«ng tr¬n, hay xuÊt hiÖn c¸c ®o¹n th¼ng gi÷a c¸c ®iÓm ®o. Khi néi suy mét ®iÓm nµo ®ã, chØ dùa vµo 3 ®iÓm l©n cËn. D­íi ®©y lµ h×nh vÏ khi thùc hiÖn néi suy víi mét sè ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau: H×nh 3.8 Inverse Distiance to a Power ( tû lÖ nghÞch kho¶ng c¸ch) H×nh 3.9 Kriging ( ph­¬ng ph¸p Kriging) H×nh 3.10 Minimum Curvature (®é cong tèi thiÓu) H×nh 3.11 Radial Basis Functions (hµm sè c¬ b¶n tia) H×nh 3.12 Triangulation with Linear Interpolation (néi suy tam gi¸c) H×nh 3.13 Modified Shepad’s Method (ph­¬ng ph¸p Shepard) III.4. Lµm tr¬n ®­êng néi suy Surfer cho phÐp lµm tr¬n c¸c ®­êng cong cña b¶n vÏ trªn l­íi *.GRD, cã hai ph­¬ng ph¸p néi suy: Spline hoÆc Matrix. Th«ng th­êng hay dïng ph­¬ng ph¸p Spline. Cã thÓ lµm tr¬n trong ph¹m vi Ên ®Þnh. C¸ch lµm nh­ sau: Vµo GIRD chän Spline Smooth H×nh 3.14 Më file sè liÖu cÇn lµm tr¬n Sau khi chän xong, nhÊp chuét vµo Open H×nh 3.15 C¸c th«ng sè khi lµm tr¬n III.5. VÏ ®­êng ®¼ng trÞ bÒ mÆt III.5.1. VÏ ®­êng ®¼ng trÞ Ta ®· cã tÖp quanlan.GRD, vµo Map chän Contour Map chän tiÕp New Contour Map Khi ®ã sÏ hiÖn ra b¶ng H×nh 3.16 Më tÖp tin cÇn vÏ ®­êng b×nh ®é Khi ®ã Surfer sÏ cho ra H×nh 3.17 Néi suy b»ng ph­¬ng ph¸p Kriging Sau ®ã ta kick ®óp chuét vµo b¶n vÏ sÏ hiÖn ra b¶ng H×nh 3.18 B¶ng th«ng sè vÏ ®­êng ®¼ng trÞ Chän General Chän Levels Level: trÞ sè cña ®­êng ®¼ng trÞ Line: kiÓu ®­êng ®¼ng trÞ Fill: mµu t« (chØ cã ë chÕ ®é Fill Contour) Label: cã hiÖu nh·n (tªn) cña ®­êng ®¼ng trÞ kh«ng Hach: cã hiÖn nÐt ch¶i cña ®­êng ®¼ng trÞ ®ã kh«ng III.5.2. Xem b¶n vÏ Surfer cho phÐp xem ë nhiÒu chÕ ®é, nh÷ng chÕ ®é xem ®ã ®Òu n»m trong chøc n¨ng View: Xem tæng quan Xem ®Çy mµn h×nh Xem víi tû lÖ 1:1 Dµnh toµn bé mµn h×nh ®Ó xem b¶n vÏ VÏ l¹i Tù ®éng vÏ l¹i Fill to Window: Khi vµo chøc n¨ng nµy, Surfer sÏ cho hiÖn ph¹m vi b¶n vÏ kÝn mµn h×nh lµm viÖc Page: cho phÐp hiÖn toµn bé trang lµm viÖc (lÒ tr¸i, ph¶i, trªn, d­íi), b¶n vÏ n»m trong trang lµm viÖc ®ã Actal Size: Xem b¶n vÏ ë chÕ ®é 100% (tû lÖ 1cm trªn mµn h×nh = 1cm trong b¶n vÏ) III.6. Tû lÖ b¶n vÏ Tr­íc tiªn, ta l­u ý r»ng tû lÖ b¶n vÏ kh«ng ph¶i ¸p ®Æt cho toµn b¶n vÏ mµ chØ cho tõng ®èi t­îng lùa chän. Trong c¸c ®èi t­îng, Surfer kh«ng cho phÐp ®Æt tû lÖ cho c¸c ®èi t­îng vÏ b»ng tay vµ v¨n b¶n (sö dông thanh c«ng cô vÏ c¸c h×nh ch÷ nhËt, elip, ®o¹n th¼ng …). C¸ch lµm nh­ sau: - Dïng chuét ®Ó chän ®èi t­îng cÇn ®Æt tû lÖ (nhÊp chuét vµo vïng ®èi t­îng cÇn chän) - Vµo Map ® Scale (l­u ý r»ng nÕu ch­a chän ®­îc ®èi t­îng hoÆc chän ®­îc ®èi t­îng nh­ng ®èi t­îng ®ã thuéc lo¹i kh«ng ¸p ®­îc tû lÖ th× chøc n¨ng Scale bÞ mê, kh«ng cã ¸p dông): X Scale: tû lÖ theo ph­¬ng ngang OX - 1cm = ? Map units (®¬n vÞ b¶n vÏ) tøc lµ 1cm trong b¶n vÏ in ra – b»ng bao nhiªu (?) ®¬n vÞ thËt. VÝ dô, täa ®é cña c¸c ®iÓm ®o ®¹c khi vµo sè liÖu tÝnh theo mÐt, khi in ra giÊy muèn cã tû lÖ 1/200 (1cm trong b¶n vÏ = 2m trong thùc tÕ th× (?) = 2 - Length: chiÒu dµi theo ph­¬ng ngang OX cña ®èi t­îng khi in ra giÊy. Nh­ vËy, Length phô thuéc vµo (?) vµ ng­îc l¹i Th«ng th­êng, trong kü thuËt ta hay Ên ®Þnh tû lÖ, khi ®ã chiÒu dµi OX Length cã thÓ n»m trän trong b¶n vÏ, nh­ng còng cã khi v­ît ra ngoµi khæ b¶n vÏ. Y Scale: tû lÖ theo ph­¬ng ®øng OY – c¸ch lµm t­¬ng tù Proportional: nÕu cã dÊu x th× x¸c ®Þnh tû lÖ ®èi t­îng theo OX thÕ nµo, theo OY còng nh­ thÕ Z Scale: tû lÖ cña gi¸ trÞ OZ (chØ dïng trong tr­êng hîp vÏ ë d¹ng kh«ng gian 3 chiÒu – Surfer 3D) – c¸ch lµm còng t­¬ng tù nh­ X Scale. III.7. Bæ sung cho b¶n vÏ III.7.1. HiÖn thanh tû lÖ Muèn hiÖn thanh tû lÖ cña mét b¶n vÏ, tuÇn tù c¸c b­íc nh­ sau: - NhÊp chuét vµ khu vùc b¶n vÏ ®Ó xuÊt hiÖn 8 « vu«ng ë 4 gãc vµ trung ®iÓm c¹nh - Vµo Menu ® MAP, chän Scale Bar (nÕu kh«ng cã thao t¸c nhÊp chuét nh­ trªn chøc n¨ng nµy sÏ bÞ mê, kh«ng cã t¸c dông), xuÊt hiÖn khung héi tho¹i: Cycle Spacing: ®é dµi thËt cña ®¬n vÞ th­íc ®o tû lÖ (mét kho¶ng tr¾ng hoÆc mét kho¶ng ®en) Label Increnment: b­íc nh¶y (sè gia) cña nh·n thanh tû lÖ (vÝ dô nÕu b»ng 1 nh·n thanh tû lÖ lµ: 0.00, 1.00, 2.00, 3.00, 4.00…; nÕu b»ng 2: 0.00, 2.00, 4.00, 6.00, 8.00,… Th«ng th­êng, nªn chän Cycle Spacing = Label Increment Font, Format: chän kiÓu ch÷ vµ d¹ng hiÓn thÞ nh·n cña thanh tû lÖ III.7.2. Mµu nÒn b¶n vÏ Lµ thao t¸c víi ®èi t­îng (lµ b¶n vÏ) nªn tr­íc khi chän chøc n¨ng nµy, ph¶i nhÊp chuét vµo khu vùc b¶n vÏ ®Ó xuÊt hiÖn 8 « vu«ng ë 4 gãc vµ trung ®iÓm 4 c¹nh. Sau khi nhÊp chuét sÏ hiÖn ra b¶ng Ta chän Background. Sau ®ã ta chän mµu cña vïng vµ mµu cña ®­êng th¼ng, nhÊp chuét vµo OK III.7.3. VÏ ®­êng gÊp khóc khÐp kÝn (polygon) NhÊp chuét vµo biÓu t­îng trong thanh c«ng cô, khi ®ã, mçi lÇn nhÊp chuét sÏ cã mét ®iÓm g·y, nÕu gi÷ chuét tr¸i th× khi rª chuét ®Õn ®©u con trá chuét sÏ nèi tíi ®ã (lóc nµy ®­êng gÊp khóc nh×n kh¸ tr¬n). Khi ®ang rª chuét, nÕu: - NhÊp chuét ph¶i, kÕt qu¶ sÏ Undo l¹i mét b­íc (®iÓm g·y cuèi cïng) - NhÊn phÝm ESC, sÏ hñy bá lÖnh trªn - NhÊp ®óp chuét, kÕt thóc thao t¸c vÏ nµy, ®iÓm cuèi cïng sÏ tù ®éng nèi víi ®iÓm ®Çu tiªn ®Ó trë thµnh ®­êng khÐp kÝn III.7.4. VÏ ®­êng gÊp khóc (polyLine) NhÊp chuét vµo biÓu t­îng trªn thanh c«ng cô, c¸c thao t¸c còng t­¬ng tù nh­ trªn nh­ng khi kÕt thóc (nhÊp chuét tr¸i) ®iÓm cuèi cïng sÏ kh«ng nèi víi ®iÓm ®Çu tiªn III.7.5. Thªm biÓu t­îng (Symbol) Dïng biÓu t­îng ta cã thÓ thªm biÓu t­îng vµo mét vÞ trÝ nµo ®ã trªn b¶n vÏ (còng gièng nh­ Symbol cña ®iÓm). NÕu muèn thay ®æi h×nh d¹ng, nhÊp ®óp chuét vµo biÓu t­îng ®ã ®Ó chØnh söa III.7.6. Thay ®æi thuéc tÝnh Khi muèn thay ®æi thuéc tÝnh (®«i khi c¶ tïy chän) cña mét ®èi t­îng, h·y nhÊp ®óp chuét vµo biÓu t­îng ®ã. Tïy theo lo¹i ®èi t­îng ta sÏ cã mét b¶ng héi tho¹i t­¬ng øng, cho phÐp ta thay ®æi c¸c thuéc tÝnh cña ®èi t­îng C¸c thuéc tÝnh cã thÓ thay ®æi ®­îc lµ: - Thuéc tÝnh ®­êng th¼ng (Line Attributes) - Thuéc tÝnh mµu t« (Fill Attributes) - Thuéc tÝnh v¨n b¶n (Text Attributes) - Thay ®æi thuéc tÝnh cña biÓu t­îng (Symbol Attributes) III.8. In b¶n vÏ vµ chuyÓn sang phÇn mÒm øng dông kh¸c Surfer cã thÓ in trùc tiÕp tõ Windows. V× b¶n th©n kh«ng cã Driver riªng cho m¸y in nªn Surfer thõa kÕ tÊt c¶ c¸c Driver cho c¸c m¸y in cã trong Printer thuéc Control Panel cña Windows. III.8.1. In b¶n vÏ tõ SURFER Vµo chøc n¨ng File sau ®ã chän Print: Ta chän m¸y in vµ khæ giÊy thÝch hîp sau ®ã nhÊp chuét vµo OK. III.8.2. ChuyÓn sang øng dông kh¸c 1. ChuyÓn sang [.WMF] §Ó chuyÓn b¶n ®å thµnh mét File ë d¹ng [.WMF ], ta lµm nh­ sau: - T¹o mét b¶n ®å hoÆc më mét b¶n ®å tõ 1 file cã s½n, bëi chØ cã thÓ chuyÓn b¶n ®å ®ang lµm viÖc sang phÇn mÒm øng dông kh¸c - Vµo chøc n¨ng FILE trong thùc ®¬n chÝnh, chän Export sÏ xuÊt hiÖn khung cöa sæ: Ta chän kiÓu file lµ Windows Picture [.WMF], ®Æt tªn file cÇn l­u vµ nhÊp chuét vµo Save 2. ChuyÓn sang [.CLP] C¸c thao t¸c gièng nh­ khi chuyÓn sang [.WMF] nh­ng khi chän kiÓu ta chän lµ Windows Clipboard [.CLP] 3. ChuyÓn sang [.DXF] Khi ®ang lµm viÖc víi mét b¶n vÏ, muèn chuyÓn b¶n vÏ ®ã sang AutoCad ta lµm nh­ sau: Vµo chøc n¨ng FILE trong thùc ®¬n chÝnh, chän Export, sau ®ã viÕt tªn file.DXF, nhÊp chuét vµo OK, xuÊt hiÖn khung cöa sæ ®Ó tïy chän c¸c th«ng sè khi chuyÓn ®æi Sau khi chän ®­îc c¸c th«ng sè thÝch hîp ta nhÊp chuét vµo OK, b¶n vÏ sÏ ®­îc chuyÓn sang 1 file [.DXF] C¸c th«ng sè tïy chän khi chuyÓn ®æi - Format: d¹ng cña file sÏ truy xuÊt [.DXF] lµ ASCII hay d¹ng m· Binary - All lines same color: Ên ®Þnh mµu mÆc ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng ®­îc truy xuÊt. Khi ®ã, c¸c ®èi t­îng trong b¶n vÏ cña Surfer cã thÓ cã nhiÒu mµu kh¸c nhau nh­ng khi chuyÓn sang AutoCad sÏ cã cïng mét mµu, ®ã lµ mµu mÆc ®Þnh cña AutoCad. - All lines same width: Ên ®Þnh bÒ réng mÆc ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng ®­îc truy xuÊt sang AutoCad. VÝ dô, c¸c ®o¹n th¼ng trong b¶n vÏ cã thÓ cã kÝch th­íc ®Ëm hoÆc m¶nh kh¸c nhau nh­ng khi chøc n¨ng nµo ®­îc kÝch ho¹t th× bÒ réng cña c¸c ®o¹n th¼ng ®ã khi chuyÓn sang AutoCad ®Òu b»ng nhau vµ b»ng gi¸ trÞ mÆc ®Þnh trong AutoCad. - All lines same style: Ên ®Þnh kiÓu(d¹ng) mÆc ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng (lµ ®o¹n th¼ng) ®­îc truy xuÊt sang AutoCad. NghÜa lµ trong b¶n vÏ cña Surfer cã nhiÒu ®o¹n th¼ng cã kiÓu kh¸c nhau: ®­êng liÒn nÐt, ®­êng nÐt ®øt th­a, nÐt ®øt dµy,… khi chøc n¨ng nµy ®­îc kÝch ho¹t th× kiÓu cña c¸c ®o¹n th¼ng ®ã trong b¶n vÏ AutoCad sÏ cã cïng mét kiÓu, ®ã lµ kiÓu mÆc ®Þnh (th­êng lµ ®­êng liÒn nÐt) - All Text as Areas: khi chøc n¨ng nµy ®­îc kÝch ho¹t, trong qu¸ tr×nh chuyÓn b¶n vÏ tõ Surfer sang AutoCad tÊt c¶ c¸c ch÷ (Text) ®­îc coi lµ c¸c vïng (Areas) ghÐp l¹i víi nhau. NÕu chøc n¨ng nµy kh«ng ®­îc kÝch ho¹t thi c¸c ch÷ trong b¶n vÏ cña Surfer vÉn lµ c¸c ký tù trong b¶n vÏ cña AutoCad. Ch­¬ng IV: Thùc nghiÖm IV.1. øng dông phÇn mÒm Surfer 8.0 vÏ ®­êng b×nh ®é Sau khi nhËp sè liÖu vµ ch¹y phÇn mÒm Surfer 8.0 víi ph­¬ng ph¸p néi suy Kriging ta ®­îc: Sau khi néi suy ®­êng ®ång møc b»ng ph­¬ng ph¸p Kriging ta chuyÓn sang AutoCad 2007 b»ng c¸ch: vµo File ® chän Export, khi ®ã sÏ hiÖn ra b¶ng NhÊp chuét vµo Save Lùa chän c¸c th«ng sè nh­ b¶ng trªn råi nhÊp chuét vµo OK. Khi ®ã ta sÏ cã File banve.dxf IV.2. VÏ, chØnh söa vµ biªn tËp b¶n ®å IV.2.1. ThiÕt lËp b¶n vÏ trong AutoCad 2007 1. §Æt ®¬n vÞ cho b¶n vÏ LÖnh Units Vµo Format ® Units LÖnh nµy dïng ®Ó ®Æt ®é chÝnh x¸c vµ ®¬n vÞ ®o cho c¸c ®¹i l­îng tr¾c ®Þa trong m«i tr­êng Autocad. C¸c ®¹i l­îng ®o trong tr¾c ®Þa th­êng lµ kho¶ng c¸ch vµ gãc. Th«ng th­êng ta chon ®¬n vÞ ®é dµi lµ sè thùc Decimal, ®¬n vÞ cña gãc th­êng chän lµ Deg/min/Sec (®é phót gi©y), hoÆc Grad nh­ h×nh sau. §é chÝnh x¸c (prectision) cña tõng lo¹i trÞ ®o, tuú theo c«ng viÖc cô thÓ ®Ó chän. Khi chän chóng t© nhÊn chuét vµo cöa sæ Direction ®Ó chän gãc quay. §èi víi c«ng t¸c tr¾c ®Þa ta lÊy h­íng b¾c lµm trôc X gãc ®o ®­îc quay thuËnj theo chiÒu kim ®ång hå. V× vËy chóng ta chän gãc quay trong tr¾c lµ ClockWise. 2 . §Æt giíi h¹n b¶n vÏ Th«ng th­êng ta ®Æt giíi h¹n cho b¶n vÏ ®Ó khu ®o vÏ cña ta n»m gän trong giíi h¹n mµ ta ®· ®Þnh nghÜa, ®Ó khi thùc hiÖn c¸c lÖnh di chuyÓn mµn h×nh ®­îc thuËn tiÖn. C«ng viÖc nµy ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: Vµo Format ® Drawing Limits. Lóc nµy trªn mµn h×nh xuÊt hiÖn dßng lÖnh yªu cÇu nhËp vµo to¹ ®é cña gãc bªn tr¸i phÝa d­íi YX min (Y = 2309952, X = 475038) vµ to¹ ®é gãc phÝa trªn bªn ph¶i YX max (Y = 2311271, X = 475958) cña khu ®o. §Ó toµn bé khu ®o vÏ n»m trong mµn h×nh lµm viÖc vµo: View ® Zoo ® All. Sau ®ã ta vµo Tool ® Drafting Settings…sÏ hiÖn ra b¶ng: Ta chän Gid X spacing lµ 100, Grid Y spacing lµ 100. §¸nh dÊu vµo Snap On vµ Grid On 2. VÏ khung b¶n ®å tr­íc hÕt ta vµo giíi h¹n b¶n vÏ sau ®ã ta ®Æt chÕ ®é b¶n vÏ hiÓn thÞ c¸c m¾t l­íi. Trong b¶ng Drawing Aids Tû lÖ b¶n ®å 1: 1000 ® X Spacing = 100m vµ y Spacing = 100m Dïng lÖnh vÏ Polyline ®Ó vÏ khung trong cña tê b¶n ®å. Dïng lÖnh Modify ® Offset (vµo kho¶ng c¸ch lµ 10 t­¬ng øng lµ 1cm cña b¶n ®å tû lÖ 1:1000) ®Ó t¹o khung bªn ngoµi. Khung bªn ngoµi còng cã ®é ®Ëm lµ 1mm. §Ó t¹o ®­îc ®é ®Ëm nµy ta vµo lÖnh Modify ® Object ® Polyline ®Ó söa ®é dµy cña nÐt. Sau ®ã t¹o mÊu khung b¶n ®å, dïng lÖnh Move ®Ó ®­a mÊu khung b¶n ®å vÒ ®óng to¹ ®é m¾t l­íi khung b¶n ®å. Tr­íc khi dïng lÖnh Move ta ph¶i ®Æt chÕ ®é Snap ®Ó vÞ trÝ mÊu khung b¾t chÝnh x¸c vµo c¸c m¾t l­íi. *To¹ m¾t l­íi tiÕp theo tõ c©u lÖnh cña ch­¬ng tr×nh ta vµo Modify ® Array hoÆc kÝch vµo biÓu t­îng trªn thanh c«ng cô, trªn mµn h×nh xuÊt hiÖn c©u lÖnh yªu cÇu ta chän ®èi tùng, dïng chuét ta chän bao c¶ ®«i t­îng lµ mÊu khung. Command: Array Select object: Other corner: 4 found Select object: ………………… Rectangular or Polar array (/P): Ch­ng tr×nh hái h×nh thøc tr¶i m¶ng, h×nh ch÷ nhËt hay h×nh trßn (R lµ h×nh ch÷ nhËt, P lµ h×nh trßn) ë ®©y ta chän h×nh ch÷ nhËt lµ R. Chóng ta gâ sè hµng vµ sè cét. Rectangular or Polar array (/P): r Number of row (---) :4 Number of columns (½½½) :4 Ta nhÊn Enter, trªn mµn h×nh tiÕp tôc cã c¸c c©u lÖnh: kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c hµng vµ c¸c cét. Víi b¶n ®å tû lÖ 1:1000 kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c hµng vµ c¸c cét lµ 100m, c¸c b¶n ®å tû lÖ kh¸c sÏ tÝnh ra trªn c¬ së cña b¶n ®å nµy. Khi ®ã ta tiÕp tôc gâ trªn bµn phÝm Units cell or distance between rows (---): 100 Distance between columns (½½½): 100 Ta cã c¸c b¶n ®å víi c¸c mÊu khung, sau ®ã dïng lÖnh Text ®Ó viÕt to¹ ®é cho c¸ckhung d­íi cña tê b¶n ®å. Quy c¸ch viÕt theo quy ph¹m hiÖn hµnh. Sau khi vÏ xong khung b¶n ®å, ta cho hiªn c¸c m¾t l­íi vµ vµo Insert® DWG Reference, khi ®ã sÏ hiÖn ra b¶ng Khi ®ã ta ®· chuyÓn c¸c ®­êng ®ång møc vµo trong khung b¶n ®å 3. thiÕt lËp líp th«ng tin C¸c ®èi t­îng cã cïng thuéc tÝnh trong Autocad ®­îc x¸c ®Þnh trong mét Layer. Layer lµ mét líp th«ng tin qu¶n lý mét nhãm ®èi t­îng cã cïng thuéc tÝnh. VÝ dô: trong b¶n ®å ®Þa h×nh c¸c ®õng nhùa ®­îc ®Þnh nghÜa Linetype (kiÓu ®õng cña ®èi t­îng), Color (mÇu cña ®èi t­îng) vµ tr¹ng th¸y biÓu thÞ cña ®èi t­îng (ON/OFF). ViÖc ®Æt Layer cña c¸c ®èi t­îng ®­îc tiÕn hµnh theo hai c¸ch C¸ch 1: Tõ menu ® Fomat Layer C¸ch 2: vµo biÓu t­îng trªn mµn h×nh sÏ cho ta hép tho¹i sau: Khi ®Æt líp th«ng tin ta vµo nhÊp chuét ph¶i vµ chän New Layer nh­ h×nh d­íi Ta cã thÓ ®Æt c¸c thuéc tÝnh cho tõng ®èi t­îng nh­ Linetype. Dïng chuét tr¸i nhÊp vµo vÞ trÝ Linetype cho ta hép tho¹i sau: NhÊn vµo Load cho ta kiÓu ®­êng, muèn chän kiÓu ®­êng nµo ta nhÊn chuét tr¸i vµo kiÓu ®­êng ®ã, nhÊn OK. Sau ®ã ta thiÕt lËp c¸c líp th«ng tin: 4 . VÏ chi tiÕt Trong ph­¬ng ph¸p to¹ ®é cùc ®Ó vÏ ®­îc c¸c ®iÓm ®o chi tiÕt ngoµi c¸c ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ (®iÓm tr¹m m¸y) ta ph¶i cã sè liÖu ®o cña c¸c ®iÓm ®Þa h×nh vµ c¸c ®iÓm ®Þa vËt lµ c¸c gãc cùc, c¹nh cùc. Gãc cùc lµ gãc tÝnh tõ h­íng trôc cùc theo chiÒu kim ®ång hå ®Õn c¹nh cùc. C¹nh cùc lµ chiÒu dµi ngang tÝnh tù ®iÓm tr¹m m¸y O ®Õn ®iÓm vÏ chi tiÕt I. §Ó vÏ c¸c ®iÓm chi tiÕt b»ng c¸ch nhËp kho¶ng c¸ch tõ m¸y tíi ®iÓm ®ã, vµ gãc tõ h­íng khëi ®Çu ®Õn ®iÓm ®ã. Ta lÇn l­ît thùc hiÖn c¸c b­íc sau: - Vµo líp th«ng tin cña ®iÓm chi tiÕt cÇn vÏ nh­: §­êng, m­¬ng, nhµ, c©y… §Ó tiÕn hµnh vÏ c¸c ®iÓm chi tiÕt ta ph¶i ®æi hÖ to¹ ®é tuyÖt ®èi UCS vÒ hÖ to¹ ®é t­¬ng ®èi, b»ng c¸ch vµo menu Tool ® UCS ® Object, trªn mµn h×nh sÏ hiÖn ra c©u lÖnh yªu cÇu ta ph¶i chän ®èi t­îng lµm ®­êng ®Þnh h­íng. Command: UCS Origin/ Zaxis/ 3point/ Object/ View/ X/ Y/ Z/ Prev/ Restore/ Save/ ?/ : §Ó nhËp to¹ ®é c¸c ®iÓm chi tiÕt cña tr¹m m¸y, ta vµo lÖnh vÏ ®­êng th¼ng sau ®ã nhËp to¹ ®é ®iÓm chi tiÕt theo khu«n d¹ng. Sau khi nhËp xong c¸c ®iÓm chi tiÕt cña tr¹m m¸y, ®Ó chuyÓn vÒ hÖ to¹ ®é tuyÖt ®èi ta vµo menu: Tool ® UCS ® World. IV.2.2. VÏ c¸c ®èi t­îng trªn b¶n ®å 1. T¹o vµ tr¶i c¸c ký hiÖu lªn b¶n ®å Trong b¶n ®å ta ph¶i vÏ rÊt nhiÒu c¸c ký hiÖu gièng nhau vÝ dô: C©y lóa, cét ®iÖn, c©y c«ng nghiÖp, mèc, bê lë…NÕu ë mét vÞ trÝ nµo ®ã cã c©y lóa ta l¹i vÏ míi mét c©y lóa th× ®ßi hái mÊt rÊt nhiÒu c«ng søc kh«ng ®¶m b¶o thêi gian cho c«ng viÖc. V× vËy phÇn mÒm Autocad gióp ta rót g¾n thêi gian b»ng c¸ch t¹o s¼n mét ký hiÖu víi h×nh d¹ng vµ kÝch th­íc theo quy ph¹m quy ®Þnh (t¹o Block) ®Ó mçi khi dïng ®Õn ký hiÖu nµy ta gäi ra ( Insert) ®Ó dïng mµ kh«ng mÊt c«ng t¹o l¹i. C¸c ký hiÖu cã hai d¹ng c¬ b¶n, c¸c d¹ng kh¸c chØ lµ d¹ng ®Æc biÖt cña hai d¹ng nµy ®ã lµ: ký hiÖu d¹ng ®iÓm nh­ c©y lóa, cét ®iÖn… Ký hiÖu d¹ng ®­êng nh­ ®­êng tÇu, bê lë… 2. VÏ c¸c ký hiÖu trªn b¶n ®å - VÏ c©y lóa T¹o c©y lóa víi kÝch th­íc ®óng theo quy ph¹m cña b¶n ®å tû lÖ 1:1000 tr­íc hÕt ta vÏ mét ®o¹n th¼ng 2.5mm (trªn b¶n vÏ, nÕu tÝnh theo tû lÖ b¶n ®å 1:1000 sÏ cã kÝch th­íc thùc tÕ lµ 2.5m) sau ®ã dïng lÖnh Modify ® Offset (copy ®o¹n th¼ng song song víi ®o¹n th¼ng lóc tr­íc víi kho¶ng c¸ch 0.6m, ta lµm nh­ vËy hai lÇn) lóc nµy ta cã ba ®o¹n th¼ng song song víi nhau. Vµo lÖnh Polyline ®Ó nèi ®Çu cña ®o¹n th¼ng n»m ngang víi kho¶ng c¸ch 1.2m, tiÕp tôc dïng lÖnh Offset ®Ó copy hai ®­êng th¼ng ë d­íi cña c©y lóa víi kho¶ng c¸ch la 0.5m, tiÕp tôc Offset ®o¹n th¼ng n»m ngang lªn phÝa trªn cña c©y lóa víi kho¶ng c¸ch lµ 0.8m. Vµo Polyline ®Ó nèi c¸c ®iÓm sao cho nã t¹o thµnh mét c©y lóa cã h×nh d¹ng vµ kÝch th­íng nh­ h×nh vÏ, råi xo¸ nh÷ng chç kh«ng cÇn thiÕt. - VÏ cét ®iÖn Ta thÊy cét ®iÖn cã hai phÇn gièng nhau do vËy ta chØ viÖc vÏ mét bªn, bªn cßn l¹i lÊy ®èi xøng. Tr­íc hÕt ta vÏ mét ®o¹n th¼ng cã chiÒu dµi 5m, cuèi ®o¹n th¼ng vÒ bªn tay ph¶i ta vÏ mét ®­êng trßn cã b¸n kÝnh 0.05m mét ®­êng trßn ngoµi nhá cã b¸n kÝnh lµ 0.5m, dïng lÖnh Trim (select object): chän ®­êng trßn ngoµi sau ®ã nhÊn chuét ph¶i, tiÕp tôc nhÊn chuét tr¸i vµo ®o¹n th¼ng nèi gi÷a hai ®­êng trßn, ®Çu phÝa tay tr¸i mµn h×nh ta vÏ mét ®o¹n th¼ng trïm khÝt lªn ®o¹n th¼ng tr­íc víi kho¶ng c¸ch lµ 2m, tiÕp tôc dïng c¸c c«ng cô vÏ line ®Ó vÏ nèt mét bªn. Khi ch­a lÊy ®èi xøng: Sau khi vÏ xong mét bªn, vµo lÖnh Mirror (®èi xøng) cã c¸c command sau: Select object: Chän ®èi t­îng, sau khi chän ®èi t­îng nhÊn chuét ph¶i, First point of mirror line: chän ®iÓm thø nhÊt cña ®iÓm ®èi xøng. Select point: chän ®iÓm thø hai cña ®iÓm ®èi xøng. H×nh d¹ng vµ kÝch th­íc cña cét ®iÖn nh­ sau: - VÏ ®­êng bê lì (Taly) tr­íc hÕt ta vµo mét ký hiÖu cã d¹ng vµ kÝch th­íc (nh­ h×nh vÏ) C¸c thao c¸c trªn b¶n vÏ tû lÖ 1:1000, vÏ mét ®o¹n th¼ng cã chiÒu dµi lµ 5m b»ng c¸ch vµo lÖnh Draw ® Line hoÆc kÝch vµo biÓu t­îng trªn thanh c«ng cô råi nhËp chiÒu dµi, ta vÏ mét ®o¹n th¼ng n»m ngang b¾t vµo cuèi ®­êng th¼ng võa vÏ víi chiÒu dµi 2m, sau cïng ta vÏ mét ®­êng th¼ng b¾t vµo cuèi ®­êng n»m ngang theo chiÒu th¼ng ®øng víi chiÒu dµi 3m. Sau ®ã ta xo¸ ®o¹n th¼ng n»m ngang nµy ®i. Khi vÏ song ta t¹o Block, viÖc t¹o Block nµy t­¬ng tù nh­ viÖc t¹o Block ë trªn, tªn Block lµ TL. §Ó tr¶i Taly th× khi trªn dßng lÖnh xuÊt hiÖn: Command: me (lÖnh measure) Select object to measure: XuÊt hiÖn dßng nµy th× ta kÝch chuét tr¸i vµo ®­êng cÇn t¹o bê lë. Trªn mµn h×nh xuÊt hiÖn nh­ sau: MEASURE Select object to measure ………………………. / Block: Ta gâ b (tõ bµn phÝm) mµn h×nh xuÊt hiÖn Select object to measure / Block: b …………………………… Block name to insert: taly (tªn cña Block gâ tõ bµn phÝm) TiÕp tôc cã dßng lÖnh Align block with object? ta Ên Enter TiÕp tôc cã dßng lÖnh Segment lenqth: 4 (gâ tõ bµn phÝm) Sau khi thùc hiÖn xong c¸c b­íc nh­ trªn ta cã Taly sau - LÖnh t¹o block sau khi vÏ xong c¸c ký hiÖu chóng ta t¹o Block b»ng c¸ch vµo menu Draw ® block ® Make hoÆc vµo thanh c«ng cô trªn mµn h×nh sÏ cho ta hép tho¹i sau: Tõ vÞ trÝ Block name ®¸nh ký hiÖu (Lua) nhÊn chuét vµo select objects råi chän toµn bé ®èi t­îng t¹o thµnh ký hiÖu. Trong hép tho¹i Base point yªu cÇu chØ ra ®iÓm ®Æc tr­ng cho ký hiÖu, ta cã thÓ nhËp to¹ ®é X, Y cña ®iÓm ®Æc tr­ng cña ký hiÖu hoÆc vµo select point chän ®iÓm chuÈn, khi gäi ký hiÖu th× ®iÓm chuÈn võa ®­îc chän sÏ trïng víi ®iÓm kÝch trá cña phÇn mÒm. KÕt thóc viÖc t¹o mét ký hiÖu Ên OK. * Gäi ký hiÖu (Insert Block) Khi gäi ký hiÖu, vµo Insert ® Block, hoÆc vµo tõ biÓu t­îng cña thanh c«ng cô trªn mµn h×nh cho ta hép tho¹i, nhÊn chuét vµo Block sau ®ã chän tªn Block cÇn gäi: XuÊt hiÖn Command sau: Insert point: chØ vÞ trÝ mµ ta cÇn ®­a ký hiÖu ra - X Scale factor / Conner ? XYZ. Khi xuÊt hiÖn command nµy trªn mµn h×nh nÕu ta ®ång ý víi tû lÖ theo trôc X lµ 1 th× Ên Enter. - Y Scale factor (default = X). khi xuÊt hiÖn command nµy nÕu ®ång ý víi mÆc ®Þnh cña m¸y th× Ên Enter, tû lÖ theo trôc Y còng b»ng 1. Nh­ vËy ta gäi mét ký hiÖu ®óng b»ng kÝch th­íc lóc t¹o. - Rotation Angle: Vµo gãc quay cña ký tù, th«ng th­êng trong m¸y mÆc ®Þnh lµ 0, nÐu ®ång ý th× Ên Enter. * LÖnh Array (tr¶i m¶ng) Khi gäi ký hiÖu ra b¶n vÏ chóng ta chØ cã thÓ gäi ®­îc mét ký hiÖu. Nh­ng khi ë ®ã l¹i cã nhiÒu ký hiÖu, gåm nhiÒu hµng vµ nhiÒu cét gi÷a c¸c hµng vµ c¸c cét nµy l¹i c¸ch nhau mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh vµ nÕu nh­ lµm thñ c«ng th× rÊt l©u. PhÇn mÒm Autocad cho phÐp ta lµm ®ùc c«ng viÖc trªn mµ kh«ng tèn thêi gian ®ã chÝnh lµ c«ng t¸c tr¶i m¶ng Array. IV.2.3. Biªn tËp b¶n ®å Qu¸ tr×nh biªn tËp vµ chØnh sö b¶n ®å lµ b­íc quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc khi lµm b¶n ®å. Khi biªn tËp lµ chØnh söa ta sÏ lµm viªc víi tõng Layer riªng, b»ng c¸ch ta chØ cho hiÓn thÞ tõng Layer, do vËy viÖc ta ph¶i më hép tho¹i layer kÝch chuét vµo Format ® Layer, råi hiÓn thÞ mét Layer lµm viÖc, cßn c¸c Layer kh¸c th× kh«ng hiÓn thÞ: Trong hép tho¹i ta thÊy chØ cã líp Layer ®­îc hiÓn thÞ lµ cho phÐp ta chØnh söa, h×nh cã mÇu vµng nghÜa lµ Layer ®ang bËt vµ h×nh cã mÇu vµng cho biÕt líp nµy ®ang hiÓn thÞ, h×nh cho phÐp ta chØnh s÷a c¸c ®èi t­îng thuéc Layer Êy. Vµ nÕu , t¾t vµ (®ãng) cã nghÜa lµ Layer ®ang t¾t th× ta kh«ng thÓ chØnh s÷a c¸c ®èi t­îng ®ã ®­îc. C¸ch s÷a ch÷a c¸c thuéc tÝnh: nÕu mét ®èi t­îng nµo ®ã ta muèn thay ®æi nh­ kiÓu ®­êng, mÇu s¾c ta lµm nh­ sau: Dïng chuét tr¸i chän ®èi t­îng cÇn söa, sau ®ã vµo Modify ® Properties, lóc nµy ta sÏ ®æi thuéc tÝnh cña ®èi t­îng b»ng c¸ch chän l¹i c¸c thuéc tÝnh cho ®èi t­îng ®ã. KÕt luËn Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ th«ng tin vµ ®iÖn tö th× c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng ®· trë nªn l¹c hËu. Nhu cÇu thùc tÕ ngµy cµng cao, ®ßi hái nghµnh tr¾c ®Þa ph¶i cã ph­¬ng ph¸p míi t¹o ra b¶n ®å ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thùc tiÔn. C«ng nghÖ ®ã lµ c«ng nghÖ b¶n ®å sè. Trong c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tõ sè liÖu ®o cña m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö th× viÖc øng dông c¸c phÇn mÒm lµ rÊt quan träng. ChÝnh v× thÕ, ®Ò tµi: "øng dông phÇn mÒm Surfer trong c«ng t¸c vÏ ®­êng b×nh ®é thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh" ®· nghiªn cøu vÒ viÖc øng dông phÇn mÒm Surfer vµ AutoCad ®Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh. Trong thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi, ®­îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o TS. §inh C«ng Hßa vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n em ®· hoµn thµnh ®å ¸n cña m×nh. Do thêi gian vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn ®å ¸n cã thÓ cßn nhiÒu thiÕu sãt. RÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, th¸ng 6 - 2008 Sinh viªn thùc hiÖn Ng« ThÕ Anh Tµi liÖu tham kh¶o [1]. NguyÔn Träng San, §µo Quang HiÕu, §inh C«ng Hßa. Gi¸o tr×nh Tr¾c ®Þa c¬ së tËp (1+2). Nxb X©y Dùng. Hµ Néi 2002 [2]. NguyÔn Hoµi Nam. Tµi liÖu h­íng dÉn sö dông phÇn mÒm Surfer [3]. Ts. §inh C«ng Hßa. Gi¸o tr×nh tin häc øng dông