Vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Khiếu nại là quyền cơ bản của công dân, thực hiện quyền khiếu nại là một hình thức dân chủ trực tiếp để nhân dân tham gia hoạt động quản lý nhà nước, quản lý xã hội, giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, công chức nhà nước. Giải quyết khiếu nại hành chính là trách nhiệm, nghĩa vụ của các cơ quan hành chính nhà nước và là chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan thanh tra nhà nước. Giải quyết tốt khiếu nại hành chính của công dân nhằm phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa; góp phần đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, tiêu cực trong các cơ quan nhà nước; góp phần ổn định tình hình chính trị, thúc đẩy kinh tế phát triển. Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời đã đặc biệt quan tâm tới việc khiếu nại của nhân dân và căn dặn, nhắc nhở các cơ quan nhà nước phải nêu cao ý thức trách nhiệm trong việc giải quyết khiếu nại của nhân dân: Đồng bào có oan ức mới khiếu nại, hoặc vì chưa hiểu rõ chính sách của Đảng và Chính phủ mà khiếu nại. Ta phải giải quyết nhanh, tốt thì đồng bào mới thấy rõ Đảng và Chính phủ quan tâm lo lắng đến quyền lợi của họ. Do đó mối quan hệ giữa nhân dân với Đảng, Chính phủ ngày càng được củng cố tốt hơn 108. tr. 5]. Tinh thần, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được thể hiện sâu sắc trong các bản Hiến pháp và được thể chế hóa trong những văn bản pháp luật. Điều 74 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã quy định: Công dân có quyền khiếu nại, quyền tố cáo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân hoặc bất cứ cá nhân nào. Việc khiếu nại, tố cáo phải được cơ quan nhà nước xem xét, giải quyết trong thời hạn pháp luật quy định. Nghiêm cấm việc trả thù người khiếu nại, tố cáo hoặc lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo để vu khống, vu cáo, làm hại người khác. Mọi hành vi xâm hại lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tập thể và công dân phải được kịp thời xử lý nghiêm minh. Người bị thiệt hại có quyền được bồi thường về vật chất và phục hồi về danh dự [15, tr. 2]. Các cơ quan thanh tra nhà nước có vai trò, trách nhiệm đặc biệt trong giải quyết các khiếu nại hành chính. Kể từ khi mới được thành lập, Ban thanh tra đặc biệt được giao nhiệm vụ quan trọng trong công tác giải quyết khiếu nại. Điều 2 Sắc lệnh số 64/SL ngày 23/11/1945 quy định: "Ban thanh tra đặc biệt có toàn quyền nhận các đơn khiếu nại của nhân dân". Tiếp sau đó trong nhiều văn bản pháp luật nhất là Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998 quy định cụ thể vai trò, trách nhiệm của các cơ quan thanh tra trong việc giải quyết khiếu nại hành chính: - Xác minh, kết luận, kiến nghị thủ trưởng cơ quan hành chính nhà nước cùng cấp giải quyết các khiếu nại hành chính; - Giải quyết khiếu nại hành chính theo thẩm quyền và giải quyết khiếu nại theo ủy quyền của Thủ trưởng cơ quan hành chính cùng cấp; - Tiếp dân, nhận các khiếu nại của công dân; - Quản lý nhà nước về công tác giải quyết khiếu nại. Thực tế cho thấy, các cơ quan thanh tra ở bất cứ giai đoạn nào cũng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Mỗi năm, thanh tra các cấp, các ngành đã giải quyết và tham mưu cho Thủ trưởng cơ quan cùng cấp giải quyết hàng chục nghìn vụ việc khiếu nại, tiến hành được hàng trăm cuộc thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của các ngành, các cấp trong việc giải quyết khiếu nại. Qua đó phát hiện và xử lý nhiều hành vi vi phạm pháp luật, thu hồi cho ngân sách nhà nước một số lượng lớn tài sản có giá trị, khôi phục lại quyền và lợi ích hợp pháp cho nhiều công dân với, góp phần quan trọng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, phát huy quyền dân chủ nhân dân. Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay việc nhận thức và thực hiện vai trò, trách nhiệm của các cơ quan thanh tra trong giải quyết khiếu nại hành chính có những hạn chế nhất định. Hơn nữa, một số vấn đề lý luận, định hướng hoàn thiện pháp luật quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan thanh tra nhà nước trong công tác này cũng cần phải tiếp tục được làm rõ. Do đó, việc nghiên cứu để khẳng định vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong việc giải quyết các khiếu nại hành chính là cần thiết. Vì vậy, với những lý do trên dưới giác độ lý luận về nhà nước và pháp luật tôi chọn đề tài "Vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam" làm luận văn thạc sĩ luật học. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài 2.1. Tình hình nghiên cứu trong nước Từ trước tới nay đã có một số công trình khoa học nghiên cứu ở mức độ nhất định về vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo; nghiên cứu những quy định pháp luật về khiếu nại, tố cáo như nghiên cứu việc giải quyết khiếu nại của công dân trong hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước (trong đó có các cơ quan thanh tra nhà nước) khi thiết lập Tòa án hành chính ở Việt Nam; nghiên cứu về cải cách thủ tục hành chính trong tổ chức tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan thanh tra nhà nước; nghiên cứu các quy định pháp luật và phương hướng hoàn thiện các quy định pháp luật về quyền khiếu nại, tố cáo của công dân trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Việt Nam. Tuy nhiên, việc nghiên cứu đầy đủ và toàn diện về vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết các khiếu nại hành chính chưa được đề cập tới. 2.2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài Khi nghiên cứu để xây dựng Đề án thành lập Tòa án hành chính ở Việt Nam và xây dựng Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998, Thanh tra nhà nước và các cơ quan hữu quan có nghiên cứu một số vấn đề lý luận và quy định pháp luật về quyền khiếu nại, tố cáo của công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo của một số nước trên thế giới; về tài phán hành chính ở Cộng hòa Pháp, Cộng hòa Liên bang Đức, Thụy Điển, Trung Quốc, Thái Lan Đồng thời đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo quốc tế về vấn đề này. Đây là những thông tin, tài liệu tốt phục vụ việc nghiên cứu về giải quyết khiếu kiện hành chính ở Việt Nam và việc nghiên cứu đề tài này. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích của luận văn Luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn để xác định vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong việc giải quyết khiếu nại hành chính. Đề xuất nhưng giải pháp pháp lý nhằm nâng cao hơn nữa vai trò các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính ở nước ta hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ của luận văn Làm rõ cơ sở lý luận và cơ sở pháp luật xác định vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính. Đánh giá thực trạng việc thực hiện vai trò của các cơ quan thanh tra trong giải quyết khiếu nại hành chính. Đề xuất các giải pháp nâng cao hơn nữa vai trò của các cơ quan thanh tra trong giải quyết khiếu nại hành chính, hoàn thiện các văn bản pháp luật về khiếu nại. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính, là nghiên cứu vai trò của Thanh tra nhà nước, thanh tra cấp tỉnh, cấp huyện, cấp Bộ, cấp Sở trong giải quyết các khiếu nại đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, công chức trong cơ quan hành chính nhà nước. Nghiên cứu những vấn đề lý luận về vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính thể hiện trong các văn kiện của Đảng, văn bản pháp luật của Nhà nước, qua thực tiễn công tác giải quyết khiếu nại hành chính của các cơ quan thanh tra trên phạm vi cả nước, trong thời gian từ năm 1998 đến nay(kể từ khi có Luật khiếu nại, tố cáo đến nay). Giới hạn nghiên cứu vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính nằm trong giai đoạn giải quyết ở các cơ quan hành chính nhà nước. Việc giải quyết khiếu kiện hành chính trong giai đoạn xét xử tại Tòa án hành chính không đề cập trực tiếp trong luận văn này. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu Việc nghiên cứu đề tài dựa trên phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, đồng thời đứng trên quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về nhà nước và pháp luật và yêu cầu của việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, của dân, do dân và vì dân. Vận dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, điều tra xã hội học, tổng kết thực tiễn, phương pháp lịch sử cụ thể. 6. Đóng góp về lý luận và thực tiễn của luận văn Thông qua việc nghiên cứu đề tài này luận văn góp phần làm sáng tỏ và khẳng định rõ hơn những vấn đề lý luận về vai trò của các cơ quan thanh tra trong giải quyết khiếu nại hành chính. Tổng kết thực tiễn về việc thực hiện vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính ở nước ta, và tìm ra những bất cập, nguyên nhân, điều kiện của những bất cập đó. Đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa vai trò của các cơ quan này trong giải quyết khiếu nại hành chính ở nước ta trong thời gian tới. Luận văn có thể là tài liệu tham khảo để nghiên cứu sửa đổi, bổ sung một số văn bản pháp luật có liên quan, phục vụ cho cán bộ, thanh tra viên vận dụng trong hoạt động thực tiễn, đáp ứng yêu cầu nghiên cứu lý luận về thanh tra, giải quyết khiếu nại hành chính. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 chương, 10 tiết.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
mµ thanh tra ®−îc giao nhiÖm vô thÈm tra x¸c minh,
kÕt luËn kh«ng cã g× phøc t¹p. Nh÷ng khiÕu n¹i phøc t¹p, do lÞch sö ®Ó l¹i,
khiÕu n¹i ®«ng ng−êi sÏ do v¨n b¶n kh¸c ®iÒu chØnh. Do ®ã c¸c c¬ quan thanh
tra cã ®ñ kh¶ n¨ng thùc hiÖn tèt nhiÖm vô tham m−u gióp thñ tr−ëng c¬ quan
qu¶n lý cïng cÊp trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i thuéc thÈm quyÒn.
92
§Ó tiÕn hµnh viÖc thÈm tra, x¸c minh ®¹t kÕt qu¶, th× cÇn ph¶i trao cho
c¸c c¬ quan thanh tra nh÷ng quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh nh»m thu thËp c¸c th«ng tin, tµi
liÖu nhanh chãng, cã hiÖu qu¶, ®ång thêi cã quyÒn xö lý ®èi víi c¬ quan, tæ
chøc, c¸ nh©n cã liªn quan kh«ng cung cÊp, cung cÊp kh«ng ®Çy ®ñ, kh«ng chÝnh
x¸c c¸c th«ng tin, tµi liÖu cÇn thiÕt ®Õ phôc vô cho viÖc x¸c minh, kÕt luËn.
Tr−êng hîp cÇn thiÕt cã quyÒn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p xö lý vi ph¹m. §ång thêi
cÇn bæ sung c¸c quy ®Þnh ®Ó t¨ng c−êng tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan thanh tra, c¸n
bé thanh tra khi tiÕn hµnh thÈm tra, x¸c minh. Ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ph¸p
luËt vÒ kÕt qu¶ thÈm tra, x¸c minh vµ kiÕn nghÞ cña m×nh. Tr−êng hîp g©y thiÖt
h¹i cho ng−êi khiÕu n¹i th× ph¶i båi th−êng. MÆt kh¸c, còng cÇn cã quy ®Þnh vÒ
tr¸ch nhiÖm cña thñ tr−ëng c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc trong viÖc sö dông kÕt qu¶
thÈm tra, x¸c minh, kÕt luËn cña thanh tra. Tr−êng hîp kh«ng ®ång ý, kh«ng sö
dông kÕt luËn, ®Ò xuÊt cña thanh tra th× thñ tr−ëng ph¶i nãi râ lý do. C¬ quan
thanh tra cã quyÒn b¶o l−u ý kiÕn cña m×nh vµ b¸o c¸o víi thñ tr−ëng c¬ quan
qu¶n lý cÊp trªn vµ thñ tr−ëng c¬ quan thanh tra nhµ n−íc cÊp trªn.
3.2.1.2. VÒ viÖc tiÕp c«ng d©n nhËn c¸c khiÕu n¹i
Thanh tra lµ c¬ quan cã vai trß quan träng trong c«ng t¸c gi¶i quyÕt
khiÕu n¹i kh¸c víi c¸c c¬ quan chuyªn m«n, thanh tra nhµ n−íc c¸c cÊp cã
tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc tiÕp c«ng d©n, nhËn c¸c khiÕu n¹i vµ gióp thñ
tr−ëng c¬ qu¶n lý nhµ n−íc cïng cÊp trong viÖc tæ chøc tiÕp c«ng d©n, nhËn
c¸c khiÕu n¹i. Theo quy ®Þnh cña LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o vµ c¸c v¨n b¶n h−íng
dÉn thi hµnh ®· x¸c ®Þnh kh¸ râ vÒ tr¸ch nhiÖm nµy cña c¸c c¬ quan thanh tra.
Tuy nhiªn, hiÖn nay LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt khiÕu n¹i, tè
c¸o vÉn gi÷ nguyªn quy ®Þnh ®ã nªn c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc ph¶i qu¸n
triÖt LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o n¨m 1998 ®Ó tæ chøc c«ng t¸c tiÕp c«ng d©n. Qua
nghiªn cøu cho thÊy mét sè quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c nµy cã nh÷ng tån t¹i vµ bÊt
cËp cÇn ph¶i chØnh söa.
ViÖc tiÕp c«ng d©n cña Trung −¬ng §¶ng vµ Nhµ n−íc t¹i Hµ Néi vµ
Thµnh phè Hå ChÝ Minh vÉn thùc hiÖn theo NghÞ ®Þnh sè 89/CP ngµy 7/8/1997.
93
NhiÒu quy ®Þnh kh«ng cßn phï hîp nh− vÒ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý trô së; sù phèi
hîp gi÷a c¸c c¬ quan, tæ chøc trong viÖc tiÕp c«ng d©n, nhËn xö lý ®¬n th−,
chuyÓn ®¬n khiÕu n¹i; tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan, tæ chøc trong viÖc tiÕp
nhËn, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i do Trô së chuyÓn ®Õn, b¸o c¸o kÕt qu¶ cho trô së
tiÕp c«ng d©n; viÖc xö lý ®èi víi khiÕu n¹i ®· cã quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt cuèi
cïng khi trô së nhËn ®−îc… ViÖc thiÕu nh÷ng quy ®Þnh nãi trªn ®· g©y ra
nh÷ng trë ng¹i, khã kh¨n trong ho¹t ®éng cña hai trô së.
C¸c c¬ quan tiÕp c«ng d©n cña ñy ban nh©n d©n c¸c cÊp mçi n¬i tæ
chøc mét kh¸c, cã n¬i x¸c ®Þnh thuéc ñy ban nh©n d©n cïng cÊp qu¶n lý, cã
n¬i do c¬ quan thanh tra qu¶n lý. V× vËy, sù ®Çu t− vÒ c¸n bé, ®iÒu kiÖn,
ph−¬ng tiÖn lµm viÖc rÊt kh¸c nhau, viÖc xö lý c¸c mèi quan hÖ gi÷a trô së
tiÕp d©n víi c¸c c¬ quan, tæ chøc h÷u quan còng ch−a ®−îc thùc sù lµm râ.
Tõ thùc tiÔn tæ chøc, ho¹t ®éng cña c«ng t¸c tiÕp c«ng d©n chóng t«i
®Ò xuÊt h−íng xö lý nh− sau:
Mét lµ, viÖc tiÕp c«ng d©n cña c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc ®−îc tæ
chøc ®Ó tiÕp nhËn c¸c khiÕu n¹i thuéc thÈm quyÒn cña thanh tra hoÆc thÈm quyÒn
cña thñ tr−ëng c¬ quan cïng cÊp. CÇn ®Èy m¹nh vµ t¨ng c−êng h¬n n÷a vÒ ®Çu t−
®iÒu kiÖn, ph−¬ng tiÖn vËt chÊt, con ng−êi cho bé phËn lµm c«ng t¸c tiÕp c«ng
d©n. Cã hÖ thèng m¸y vi tÝnh nèi m¹ng víi c¸c c¬ quan thanh tra, c¬ quan hµnh
chÝnh trong ph¹m vi c¶ n−íc, n¾m b¾t kÞp thêi c¸c th«ng tin vÒ khiÕu n¹i, gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i, xö lý t×nh tr¹ng chång chÐo, trïng l¾p. Tõ ®ã cã kiÕn nghÞ ®óng
®¾n ®Ó thñ tr−ëng cã h−íng xö lý tèt c¸c t×nh huèng x¶y ra. Khi nhËn ®−îc khiÕu
n¹i kh«ng thuéc thÈm quyÒn th× cã tr¸ch nhiÖm h−íng dÉn cho ng−êi d©n ®Õn
khiÕu n¹i ®óng c¬ quan cã thÈm quyÒn, ®ång thêi theo dâi, kiÓm tra, ®«n ®èc
viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®ã. C¬ quan nhËn ®−îc khiÕu n¹i ph¶i cã tr¸ch nhiÖm
b¸o c¸o hoÆc th«ng b¸o vÒ viÖc gi¶i quyÕt cho c¬ quan thanh tra biÕt.
Hai lµ, c¬ quan thanh tra cÇn phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan, tæ
chøc h÷u quan trong viÖc gióp thñ tr−ëng c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc cïng cÊp
94
tæ chøc tèt viÖc tiÕp c«ng d©n, chuÈn bÞ ®Çy ®ñ hå s¬ tµi liÖu liªn quan ®Õn néi
dung tiÕp c«ng d©n. Tr−êng hîp cÇn thiÕt cã thÓ tr¶ lêi ngay cho c«ng d©n biÕt
vÒ h−íng gi¶i quyÕt vô viÖc, gi¶i thÝch, h−íng dÉn ®Ó ng−êi d©n thùc hiÖn
®óng quyÒn khiÕu n¹i cña m×nh. Tr−êng hîp khiÕu n¹i ®«ng ng−êi th× thanh
tra ph¶i lµm nßng cèt ®Ó tham m−u cho thñ tr−ëng gi¶i quyÕt kÞp thêi, tr¸nh
t×nh tr¹ng trë thµnh ®iÓm nãng, g©y mÊt trËt tù trÞ an.
Ba lµ, Thanh tra nhµ n−íc (nay lµ Thanh tra ChÝnh phñ) lµ ®Çu mèi
qu¶n lý Trô së tiÕp c«ng d©n cña Trung −¬ng §¶ng vµ Nhµ n−íc ë Hµ Néi vµ
Thµnh phè Hå ChÝ Minh cã tr¸ch nhiÖm nhËn c¸c khiÕu n¹i, tè c¸o, kiÕn nghÞ,
ph¶n ¸nh cña nh©n d©n ®èi víi c¸c c¬ quan nhµ n−íc, tæ chøc §¶ng, ®oµn thÓ
chÝnh trÞ-x· héi. Cã tr¸ch nhiÖm theo dâi, kiÓm tra, ®«n ®èc c¸c c¬ quan, tæ
chøc trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i do Trô së chuyÓn ®Õn. Tr−êng hîp
c¸c c¬ quan, tæ chøc kh«ng gi¶i quyÕt th× kiÕn nghÞ víi thñ tr−ëng c¬ quan cã
thÈm quyÒn xö lý.
Bèn lµ, cñng cè, kiÖn toµn Trô së tiÕp c«ng d©n ë c¸c ®Þa ph−¬ng, cÇn
cã c¸c quy ®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh râ ®Þa vÞ ph¸p lý cña Trô së. Lµ c¬ quan tiÕp c«ng
d©n cña ñy ban nh©n d©n cïng cÊp, cã tr¸ch nhiÖm nhËn c¸c khiÕu n¹i thuéc
thÈm quyÒn gi¶i quyÕt cña ñy ban nh©n d©n. Trô së do ñy ban nh©n d©n qu¶n
lý song cã sù phèi hîp chÆt chÏ víi c¬ quan thanh tra, Héi ®ång d©n d©n cïng
cÊp, §oµn ®¹i biÓu Quèc héi ë ®Þa ph−¬ng, tæ chøc §¶ng trong viÖc nhËn c¸c
khiÕu n¹i cña nh©n d©n. Trô së cã tr¸ch nhiÖm theo dâi, kiÓm tra, ®«n ®èc,
viÖc gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i ®· chuyÓn ®Õn c¸c c¬ quan, tæ chøc h÷u quan.
Trô së nµy cã tr¸ch nhiÖm nhËn vµ tr¶ lêi kÕt qu¶ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i thuéc
thÈm quyÒn cña ñy ban nh©n d©n cïng cÊp, thùc hiÖn nguyªn t¾c "mét cöa"
trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i mµ hiÖn nay c¸c ®Þa ph−¬ng ®ang ¸p dông.
N¨m lµ, ®æi míi ph−¬ng ph¸p c¸ch thøc quy tr×nh tiÕp c«ng d©n, cã
thñ tôc ®¬n gi¶n, gän nhÑ, dÔ thùc hiÖn, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ng−êi d©n
®−a ®¬n khiÕu n¹i hoÆc tr×nh bµy trùc tiÕp khiÕu n¹i. Cã lÞch tiÕp c«ng d©n vµ
95
néi quy tiÕp c«ng d©n râ rµng. Ph¶i th«ng b¸o c«ng khai viÖc xö lý c¸c khiÕu
n¹i cho ng−êi d©n biÕt ®Ó theo dâi, gi¸m s¸t.
3.2.1.3. VÒ qu¶n lý nhµ n−íc c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i
§©y lµ nhiÖm vô quan träng, phøc t¹p cã nhiÒu néi dung cña c¸c c¬
quan thanh tra nhµ n−íc, tuy kh«ng ph¶i lµ viÖc trùc tiÕp gi¶i quyÕt song cã
t¸c dông thiÕt thùc hç trî ®¾c lùc cho c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i. Lµm tèt
c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n−íc, gióp cho viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hiÖu qu¶ cao
h¬n, bÒn v÷ng h¬n, c¸c vô viÖc khiÕu n¹i sÏ gi¶m ®i ®¸ng kÓ, quyÕt ®Þnh gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i ®−îc tæ chøc thi hµnh tèt, ng−êi d©n n¾m ®−îc chÝnh s¸ch
ph¸p luËt, thùc hiÖn ®óng quyÒn khiÕu n¹i cña m×nh. Tõ ®ã t¨ng c−êng, cñng
cè lßng tin cña nh©n d©n vµ c¸c c¬ quan §¶ng, Nhµ n−íc.
Qu¶n lý nhµ n−íc vÒ c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i bao gåm nhiÒu néi
dung, nhiÒu ho¹t ®éng g¾n bã chÆt chÏ víi nhau. LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o n¨m
1998 ®· qui ®Þnh t−¬ng ®èi ®Çy ®ñ vÒ néi dung cña c«ng t¸c nµy, x¸c ®Þnh
tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô cña c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc. Khi ®Ò cËp ®Õn
c«ng t¸c nµy th× mçi néi dung ®Òu cã vai trß vµ ý nghÜa rÊt quan träng, song
c¬ b¶n chñ yÕu, cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh lµ viÖc thanh tra, kiÓm tra tr¸ch nhiÖm
trong thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i.
KiÓm tra, thanh tra tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan nhµ n−íc trong thùc
hiÖn ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i bao gåm: kiÓm tra, thanh tra viÖc tuyªn truyÒn phæ
biÕn ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i; tæ chøc tiÕp c«ng d©n, nhËn khiÕu n¹i; gi¶i quyÕt
khiÕu n¹i, thi hµnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i v.v… MÆc dï LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o
n¨m 1998 vµ c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn thi hµnh ®· ®Ò cËp ®Õn néi dung nµy.
Nh−ng c¸c quy ®Þnh ch−a ®Çy ®ñ, thiÕu c¬ së cho c¸c c¬ quan thanh tra tiÕn
hµnh nh−: x¸c ®Þnh nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña c¸c ®oµn thanh tra, kiÓm tra;
tr×nh tù thñ tôc tiÕn hµnh; kÕt luËn, kiÕn nghÞ vµ quyÕt ®Þnh xö lý. §Æc biÖt lµ
hÖ qu¶ ph¸p lý, gi¸ trÞ cña kÕt luËn vµ quyÕt ®Þnh xö lý cña thanh tra, nhÊt lµ
trong tr−êng hîp cã vi ph¹m trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, g©y thiÖt h¹i cho c«ng
96
d©n v.v… V× vËy, cÇn bæ sung nh÷ng qui ®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh râ tÝnh chÊt cña
ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra tr¸ch nhiÖm; quyÒn h¹n cña ®oµn thanh tra, kiÓm
tra: cã quyÒn kÕt luËn vÒ nh÷ng vi ph¹m, tr−êng hîp cÇn thiÕt cã quyÒn xö lý
hoÆc kiÕn nghÞ c¬ quan cã thÈm quyÒn xö lý, quyÕt ®Þnh buéc c¸c c¬ quan, c¸
nh©n kh¾c phôc hËu qu¶ do nh÷ng vi ph¹m g©y ra, ®ång thêi b¸o c¸o vÒ kÕt qu¶
thùc hiÖn kÕt luËn, kiÕn nghÞ, quyÕt ®Þnh xö lý cho c¬ quan thanh tra. CÇn cã
qui ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm cña thñ tr−ëng c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc, c¸ nh©n cã
tr¸ch nhiÖm mµ kh«ng chÊp hµnh ®óng c¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i.
§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ thanh tra, kiÓm tra tr¸ch nhiÖm, c¸c c¬ quan thanh
tra nhµ n−íc cÇn ®æi míi ph−¬ng thøc ho¹t ®éng. ChuyÓn m¹nh tõ viÖc trùc tiÕp
gi¶i quyÕt khiÕu n¹i sang thanh tra, kiÓm tra tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c cÊp, c¸c
ngµnh. TÝch cùc chñ ®éng tæ chøc nhiÒu cuéc, nhiÒu ®oµn thanh tra, kiÓm tra víi
qui m«, thêi gian kh¸c nhau, tiÕn hµnh th−êng xuyªn, liªn tôc trªn ph¹m vi c¶
n−íc, tËp trung vµo nh÷ng ®iÓm nãng, nh÷ng ®Þa ph−¬ng, c¬ quan ®Ó xÈy ra
nhiÒu khiÕu n¹i, cã nhiÒu vi ph¹m trong c«ng t¸c qu¶n lý. Tõ ®ã cã kÕt luËn lµm
râ tr¸ch nhiÖm, cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi, nghiªm minh. §ång thêi cÇn ph¶i
phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c cÊp ñy §¶ng, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, c¸c tæ chøc
®oµn thÓ th¸o gì nh÷ng khã kh¨n v−íng m¾c, gãp phÇn söa ch÷a sai lÇm khuyÕt
®iÓm, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ë ®Þa ph−¬ng c¬ së. Trong
chØ ®¹o ho¹t ®éng, c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc kh«ng lµm thay tr¸ch nhiÖm
cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i mµ chØ tËp trung chñ yÕu
vµo viÖc thanh tra, kiÓm tra tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp c¸c ngµnh trong viÖc thùc hiÖn
ph¸p luËt gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tæ chøc thi hµnh quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i…
TiÕn hµnh tæng kÕt th−êng xuyªn c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, c«ng
t¸c thanh tra, kiÓm tra tr¸ch nhiÖm, tõ ®ã rót ra bµi häc kinh nghiÖm, phæ biÕn
s©u réng trong c¸c c¬ quan thanh tra, c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n−íc. KhÈn
tr−¬ng nghiªn cøu hoµn thiÖn c¸c qui tr×nh vÒ nghiÖp vô gi¶i quyÕt khiÕu n¹i,
nghiÖp vô thanh tra, kiÓm tra tr¸ch nhiÖm, lµm c¬ së ph¸p lý cho viÖc tæ chøc
thùc hiÖn, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i.
97
3.2.1.4. T¨ng c−êng vai trß cña Thanh tra nhµ n−íc (Thanh tra
ChÝnh phñ) trong viÖc ph¸t hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi
cïng cã vi ph¹m ph¸p luËt
§Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n, LuËt khiÕu n¹i, tè
c¸o n¨m 1998 vµ LuËt khiÕu n¹i ®−îc söa ®æi n¨m 2004 ®Òu x¸c ®Þnh vai trß
quan träng cña Tæng thanh tra trong viÖc gióp Thñ t−íng xem xÐt l¹i quyÕt
®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng cña Bé tr−ëng, Thñ tr−ëng c¬ quan ngang
bé, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n c¸c tØnh; trong tr−êng hîp cã vi ph¹m ph¸p luËt
g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña nhµ n−íc, quyÒn lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n
th× kiÕn nghÞ hoÆc yªu cÇu ng−êi ®· ra quyÕt ®Þnh xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh gi¶i
quyÕt ®ã, nÕu sau 30 ngµy mµ kiÕn nghÞ hoÆc yªu cÇu ®ã kh«ng ®−îc thùc
hiÖn th× b¸o c¸o Thñ t−íng ChÝnh phñ xem xÐt, quyÕt ®Þnh. §Ó thùc hiÖn
nhiÖm vô nµy, cÇn qui ®Þnh, h−íng dÉn cô thÓ h¬n.
Tæng Thanh tra khi ph¸t hiÖn quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt cuèi cïng cña Bé
tr−ëng, Thñ tr−ëng c¬ quan ngang bé, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp tØnh cã
dÊu hiÖu vi ph¹m ph¸p luËt g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña nhµ n−íc, quyÒn lîi
Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n, c¬ quan, tæ chøc th× kiÓm tra, xem xÐt ®èi víi
quyÕt ®Þnh ®ã; nÕu thÊy cÇn thiÕt th× yªu cÇu ng−êi ra quyÕt ®Þnh cung cÊp
th«ng tin tµi liÖu hoÆc b¶n sao hå s¬ vô viÖc khiÕu n¹i vµ b¸o c¸o b»ng v¨n
b¶n vÒ viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®ã. NÕu cã mét trong c¸c c¨n cø kÕt luËn cã
vi ph¹m ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt th× ra v¨n b¶n kiÕn nghÞ hoÆc yªu cÇu
Bé tr−ëng, Thñ tr−ëng c¬ quan ngang bé, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp tØnh
xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt ®ã.
Bé tr−ëng, Thñ tr−ëng c¬ quan ngang bé, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n
tØnh khi nhËn ®−îc kiÕn nghÞ hoÆc yªu cÇu cña Tæng Thanh tra cã tr¸ch nhiÖm
xem xÐt l¹i vô viÖc khiÕu n¹i trong thêi gian 90 ngµy, kÕt tõ ngµy nhËn ®−îc
kiÕn nghÞ hoÆc yªu cÇu ®ã.
Trong thêi h¹n 30 ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®−îc kiÕn nghÞ hoÆc yªu cÇu
Bé tr−ëng, Thñ tr−ëng c¬ quan ngang bé, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp tØnh,
98
b¸o c¸o víi Tæng Thanh tra vÒ viÖc thùc hiÖn kiÕn nghÞ hoÆc yªu cÇu ®ã.
Trong tr−êng hîp kiÕn nghÞ hoÆc yªu cÇu kh«ng ®−îc thùc hiÖn th× Tæng
Thanh tra b¸o c¸o Thñ t−íng ChÝnh phñ vµ kiÕn nghÞ biÖn ph¸p xö lý ng−êi cè
t×nh tr× ho·n kh«ng thùc hiÖn kiÕn nghÞ hoÆc yªu cÇu xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh
gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng.
3.2.2. Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i
hµnh chÝnh.
3.2.2.1. Hoµn thiÖn c¬ chÕ xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu
n¹i cuèi cïng cã vi ph¹m ph¸p luËt
CÇn x¸c ®Þnh râ c¸c c¨n cø ®Ó xem xÐt l¹i ®èi víi quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt
khiÕu n¹i cuèi cïng cã vi ph¹m ph¸p luËt, ®ã lµ c¸c c¨n cø sau ®©y: ph¸t hiÖn
t×nh tiÕt míi lµm thay ®æi c¬ b¶n néi dung quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt cuèi cïng; quyÕt
®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng kh«ng phï hîp víi c¸c t×nh tiÕt kh¸ch quan
cña néi dung vô viÖc khiÕu n¹i; cã c¸c vi ph¹m vÒ tr×nh tù, thñ tôc khi x¸c minh,
kÕt luËn, ra quyÕt gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña nhµ
n−íc, quyÒn lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n, tæ chøc; cã nh÷ng sai lÇm nghiªm
träng trong viÖc ¸p dông chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vÒ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i g©y thiÖt
h¹i ®Õn lîi Ých cña nhµ n−íc, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n, c¬ quan, tæ
chøc; quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng ban hµnh kh«ng ®óng thÈm quyÒn.
Ng−êi ®· gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp ®Çy ®ñ
c¸c th«ng tin, tµi liÖu hoÆc b¶n sao hå s¬ vô viÖc khiÕu n¹i khi ng−êi cã thÈm
quyÒn yªu cÇu hoÆc kiÕn nghÞ xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh ®ã vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm
vÒ tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc cña c¸c th«ng tin, tµi liÖu ®· cung cÊp. Thêi h¹n yªu
cÇu xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng cã vi ph¹m ph¸p luËt lµ
12 th¸ng, kÓ tõ ngµy quyÕt ®Þnh ®ã cã hiÖu lùc thi hµnh; trõ tr−êng hîp Thñ
t−íng ChÝnh phñ yªu cÇu xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng.
§Ó t¨ng c−êng tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña ng−êi ®· ra quyÕt ®Þnh gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng trong viÖc söa ch÷a, kh¾c phôc sai lÇm, cÇn cã
99
h−íng dÉn: Bé tr−ëng. Thñ tr−ëng c¬ quan ngang bé, Chñ tÞch ñy ban nh©n
d©n cÊp tØnh cã tr¸ch nhiÖm tù xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i
cuèi cïng cña m×nh khi ph¸t hiÖn cã mét trong c¸c c¨n cø nh− ®· nªu ë trªn.
Trong tr−êng hîp cã ®ñ c¨n cø kh¼ng ®Þnh viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng
cã vi ph¹m ph¸p luËt th× ph¶i ra quyÕt ®Þnh míi thay thÕ quyÕt ®Þnh cò, gi¶i
quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¬ quan, tæ
chøc vµ c«ng d©n.
CÇn quy ®Þnh râ chñ thÓ cã quyÒn kiÕn nghÞ hoÆc yªu cÇu xem xÐt l¹i
®èi víi quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt cuèi cïng cã vi ph¹m ph¸p luËt: Tæng thanh tra
víi t− c¸ch lµ thµnh viªn ChÝnh phñ, ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan Thanh tra ChÝnh
phñ cã chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n−íc vÒ c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, cã thÈm
quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm yªu cÇu hoÆc ®Ò nghÞ ng−êi ®· gi¶i quyÕt xem xÐt l¹i
quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt cuèi cïng cã vi ph¹m ph¸p luËt.
Bé tr−ëng, Thñ tr−ëng c¬ quan ngang bé khi ph¸t hiÖn quyÕt ®Þnh gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng cña Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp tØnh liªn quan
®Õn lÜnh vùc qu¶n lý nhµ n−íc cña bé ngµnh m×nh cã dÊu hiÖu vi ph¹m ph¸p
luËt g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña Nhµ n−íc, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña
c«ng d©n, c¬ quan, tæ chøc th× kiÓm tra, xem xÐt ®èi víi quyÕt ®Þnh ®ã; nÕu
thÊy cÇn thiÕt yªu cÇu ng−êi ra quyÕt ®Þnh cung cÊp th«ng tin, tµi liÖu hoÆc
b¶n sao hå s¬ vÒ vô viÖc khiÕu n¹i vµ b¸o c¸o b»ng v¨n b¶n vÒ viÖc gi¶i quyÕt
khiÕu n¹i ®ã.
NÕu cã mét trong c¸c c¨n cø vi ph¹m nªu trªn th× ra v¨n b¶n yªu cÇu
Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp tØnh xem xÐt l¹i viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®ã.
ViÖc xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng cã vi ph¹m
ph¸p luËt ®−îc tiÕn hµnh trªn c¬ së xem xÐt hå s¬ cña vô viÖc; nÕu thÊy cÇn
thiÕt th× ng−êi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh viÖc thÈm tra x¸c minh ®Ó lµm râ néi
dung khiÕu n¹i, viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng cña ng−êi ®· gi¶i quyÕt
tr−íc ®ã. Bé tr−ëng, Thñ tr−ëng c¬ quan ngang bé, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n
100
cÊp tØnh sau khi xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng nÕu
thÊy cã mét trong c¸c c¨n cø vi ph¹m nh− ®· nªu trªn th× ph¶i ra quyÕt ®Þnh
söa ®æi, bæ sung hoÆc thay thÕ vµ göi quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt ®ã cho nh÷ng
ng−êi cã thÈm quyÒn biÕt.
3.2.2.2. Më réng tÝnh d©n chñ, c«ng khai trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i
§Ó ®¶m b¶o tÝnh c«ng khai, d©n chñ trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i,
LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2004 ®· quy ®Þnh viÖc gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i lÇn ®Çu ph¶i tæ chøc viÖc gÆp gì, ®èi tho¹i víi ng−êi khiÕu n¹i
vµ ng−êi bÞ khiÕu n¹i, c¸c lÇn gi¶i quyÕt tiÕp theo khi cÇn thiÕt th× tæ chøc viÖc
gÆp gì, ®èi tho¹i gi÷a ng−êi khiÕu n¹i vµ ng−êi bÞ khiÕu n¹i.
CÇn cã h−íng dÉn cô thÓ ®Ó thùc hiÖn nh− sau: trong qu¸ tr×nh gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i, ng−êi gi¶i quyÕt khiÕu n¹i lÇn ®Çu ph¶i gÆp gì, ®èi tho¹i trùc
tiÕp víi ng−êi khiÕu n¹i, ng−êi bÞ khiÕu n¹i, ng−êi cã quyÒn vµ lîi Ých cã liªn
quan ®Ó lµm râ néi dung khiÕu n¹i, yªu cÇu cña ng−êi khiÕu n¹i vµ h−íng gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i; viÖc gÆp gì ®èi tho¹i ph¶i tiÕn hµnh c«ng khai, d©n chñ; nÕu
thÊy cÇn thiÕt cã thÓ mêi ®¹i diÖn tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi tham dù. §èi víi
c¸c lÇn khiÕu n¹i c¸c lÇn tiÕp theo viÖc gÆp gì ®èi tho¹i ®−îc thùc hiÖn khi
thÊy cÇn thiÕt; tr−êng hîp khiÕu n¹i phøc t¹p, ®«ng ng−êi, gay g¾t, kÐo dµi th×
ng−êi khiÕu n¹i c¸c lÇn tiÕp theo ph¶i gÆp gì, ®èi tho¹i trùc tiÕp víi ng−êi
khiÕu n¹i, ng−êi bÞ khiÕu n¹i, ng−êi cã quyÒn, lîi Ých cã liªn quan (nÕu cã);
viÖc gÆp gì, ®èi tho¹i ®−îc tiÕn hµnh nh− lÇn ®Çu. Ng−êi khiÕu n¹i ®−îc ñy
quyÒn cho ng−êi ®¹i diÖn cña m×nh tham gia viÖc gÆp gì, ®èi tho¹i. ViÖc gÆp
gì, ®èi tho¹i ph¶i ®−îc lËp thµnh biªn b¶n. KÕt qu¶ viÖc gÆp gì, ®èi tho¹i lµ
mét trong nh÷ng c¨n cø lµm c¬ së cho viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i.
C¸c c¬ quan nhµ n−íc cÇn ph¶i c«ng khai c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn
viÖc ban hµnh quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, thùc hiÖn hµnh vi hµnh chÝnh, nh÷ng c¨n
cø ®Ó gi¶i quyÕt khiÕu n¹i. Trong tr−êng hîp cÇn thiÕt c«ng d©n cã quyÒn yªu
cÇu c¬ quan nhµ n−íc gi¶i tr×nh vÒ tÝnh ®óng ®¾n cña viÖc ban hµnh quyÕt ®Þnh
101
hµnh chÝnh, thùc hiÖn hµnh vi hµnh chÝnh. Ph¶i c«ng khai kÕt qu¶ gi¶i quyÕt
khiÕu n¹i ®Ó nh©n d©n theo dâi, kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn. Tr−êng hîp
cÇn thiÕt ph¶i th«ng b¸o kÕt qu¶ thi hµnh quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i,
quyÕt ®Þnh xö lý ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc vi ph¹m.
Më réng sù tham gia cña c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng trong viÖc gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i, c¸c tranh chÊp ph¸t sinh tõ c¬ së. Trong thùc tiÔn nhiÒu vô
viÖc khiÕu n¹i b¾t ®Çu ph¸t sinh tõ nh÷ng vô viÖc nhá lÎ tõ c¬ së, nÕu ngay tõ
®Çu c¸c tæ chøc ®oµn thÓ phèi hîp chÆt chÏ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng lµm
tèt viÖc hßa gi¶i, gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp tõ c¬ së th× h¹n chÕ ®−îc nhiÒu
khiÕu n¹i v−ît cÊp lªn trªn. ChÝnh v× vËy ®èi víi nh÷ng khiÕu n¹i tõ c¸c ®Þa
ph−¬ng, hoÆc khiÕu n¹i phøc t¹p ®«ng ng−êi cÇn ph¶i t¨ng c−êng sù tham gia
cña Héi n«ng d©n, Héi cùu chiÕn binh, Héi phô n÷ vµ c¸c tæ chøc ®oµn thÓ
kh¸c trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng.
3.2.2.3. Më réng quy ®Þnh vÒ ng−êi ®¹i diÖn cña ng−êi khiÕu n¹i
LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o quy ®Þnh ng−êi khiÕu n¹i v× nh÷ng lý do kh¸ch
quan mµ kh«ng thùc hiÖn quyÒn khiÕu n¹i cña m×nh cã thÓ ñy quyÒn cho
ng−êi ®¹i diÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó thùc hiÖn quyÒn khiÕu n¹i. Tuy
nhiªn, trong NghÞ ®Þnh sè 67/1999/N§-CP chØ giíi h¹n viÖc ®¹i diÖn khiÕu n¹i
®èi víi ng−êi ch−a thµnh niªn, ng−êi m¾c bÖnh t©m thÇn hoÆc m¾c bÖnh kh¸c
mµ kh«ng thÓ nhËn thøc vµ lµm chñ ®−îc hµnh vi cña m×nh th× th«ng qua
ng−êi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt ®Ó thùc hiÖn quyÒn khiÕu n¹i; ng−êi èm ®au, giµ
yÕu, cã nh−îc ®iÓm vÒ thÓ chÊt hoÆc v× lý do kh¸ch quan kh¸c mµ kh«ng thÓ
tù m×nh khiÕu n¹i th× cã thÓ ñy quyÒn cho ng−êi ®¹i diÖn lµ cha, mÑ, vî,
chång, con, anh, chÞ, em ruét ®· thµnh niªn ®Ó thùc hiÖn quyÒn khiÕu n¹i. Quy
®Þnh trªn cßn bã hÑp ®Õn quyÒn cña ng−êi khiÕu n¹i, v× vËy cÇn söa ®æi, bæ
sung theo h−íng ng−êi khiÕu n¹i cã thÓ ñy quyÒn cho ng−êi ®¹i diÖn theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt (theo quy ®Þnh cña Bé LuËt d©n sù) ®Ó thùc hiÖn quyÒn
khiÕu n¹i cña m×nh. Ng−êi ®¹i diÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt cã thÓ lµ luËt
102
s−, ng−êi cã hiÓu biÕt ph¸p luËt hoÆc ng−êi kh¸c mµ ng−êi khiÕu n¹i tin t−ëng,
ñy quyÒn ®Ó thùc hiÖn quyÒn khiÕu n¹i víi c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn.
3.2.2.4. CÇn x¸c ®Þnh râ hiÖu lùc, ph¹m vi ®iÒu chØnh cña LuËt
khiÕu n¹i, tè c¸o víi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c quy ®Þnh vÒ gi¶i quyÕt
khiÕu n¹i, lµm râ vai trß cña c¸c c¬ quan thanh tra trong gi¶i quyÕt khiÕu
n¹i hµnh chÝnh
HiÖn nay LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o n¨m 1998 vµ nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt
kh¸c nh− LuËt thuÕ, LuËt ®Êt ®ai, Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh... ®Òu
cã quy ®Þnh vÒ khiÕu n¹i vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hµnh chÝnh, thÈm quyÒn tr¸ch
nhiÖm cña c¸c c¬ quan thanh tra trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hµnh chÝnh. Tuy
nhiªn, trong mçi v¨n b¶n ph¸p luËt ®ã cã quy ®Þnh kh¸c nhau vÒ thÈm quyÒn,
tr×nh tù, thñ tôc gi¶i quyÕt. Do ®ã, t¹o nªn nh÷ng khã kh¨n phøc t¹p cho c«ng
d©n thùc hiÖn quyÒn khiÕu n¹i vµ c¸c c¬ quan nhµ n−íc trong viÖc gi¶i quyÕt
khiÕu n¹i. §Ó ®¸p øng yªu cÇu thùc tiÔn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hiÖn nay, cÇn quy
®Þnh râ vÒ hiÖu lùc ¸p dông c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt. LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o chØ
x¸c ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c chung nhÊt trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hµnh
chÝnh, cßn viÖc gi¶i quyÕt cô thÓ ®−îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña tõng v¨n
b¶n ph¸p luËt chuyªn ngµnh. Quy ®Þnh nh− vËy sÏ kh¾c phôc ®−îc t×nh tr¹ng
chång chÐo, m©u thuÉn gi÷a c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó
gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ c¸c khiÕu n¹i hµnh chÝnh cña c«ng d©n.
3.2.2.5. CÇn cã h−íng gi¶i quyÕt døt ®iÓm nh÷ng khiÕu n¹i do lÞch
sö ®Ó l¹i
§èi víi nh÷ng khiÕu n¹i do lÞch sö ®Ó l¹i, liªn quan ®Õn chñ tr−¬ng,
chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc qua c¸c thêi kú c¸ch m¹ng, ®Õn nay chóng
ta gÆp nhiÒu khã kh¨n trong xem xÐt, gi¶i quyÕt. V× vËy Quèc héi cÇn quyÕt
®Þnh h−íng xö lý ®Ó lµm c¬ së cho c¸c c¬ quan nhµ n−íc gi¶i quyÕt døt ®iÓm
kh«ng ®Ó d©y d−a kÐo dµi, g©y bøc xóc trong quÇn chóng nh©n d©n vµ trong
x· héi. Tr−íc ®©y Quèc héi ®· cã nghÞ quyÕt vÒ viÖc gi¶i quyÕt nhµ c¶i t¹o vµ
103
s¾p tíi Quèc héi cÇn cã nhiÒu nghÞ quyÕt n÷a ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò do
lÞch sö ®Ó l¹i. Cã nh− vËy th× míi gi¶i quyÕt ®−îc triÖt ®Ó nh÷ng khiÕu n¹i tån
®äng kÐo dµi mµ tõ tr−íc ®Õn nay chóng ta thiÕu c¬ së ph¸p lý trong viÖc xem
xÐt, gi¶i quyÕt.
3.2.2.6. Quy ®Þnh vÒ viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i kû luËt, khiÕu n¹i ®«ng
ng−êi..., gi¶i quyÕt kiÕn nghÞ, ph¶n ¶nh cña nh©n d©n
LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o quy ®Þnh rÊt nhiÒu néi dung: khiÕu n¹i, tè c¸o
kiÕn nghÞ ph¶n ¸nh... Do yªu cÇu thùc tiÔn nªn nh÷ng vÊn ®Ò nµy ®−îc ®iÒu
chØnh chung trong mét v¨n b¶n ph¸p luËt. Tuy nhiªn, mçi vÊn ®Ò cã ®Æc ®iÓm,
tÝnh chÊt, yªu cÇu gi¶i quyÕt kh¸c nhau vµ cÇn ph¶i ®−îc ®iÒu chØnh bëi nh÷ng
v¨n b¶n ph¸p luËt riªng. V× vËy trong thêi gian tíi:
- §−a néi dung khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh kû luËt ®iÒu chØnh ë mét v¨n b¶n
ph¸p luËt kh¸c ngoµi LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o. V× tuy lµ khiÕu n¹i vÒ quyÕt ®Þnh
hµnh chÝnh song khiÕu n¹i kû luËt ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc lµ néi dung g¾n
liÒn víi nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c¸n bé, c«ng chøc vµ n»m trong ho¹t
®éng qu¶n lý néi bé cña c¸c c¬ quan nhµ n−íc. Cßn khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh hµnh
chÝnh c¸ biÖt cña c«ng d©n, tæ chøc ®èi víi quyÕt ®Þnh hoÆc viÖc lµm cña c¬
quan hµnh chÝnh, c«ng chøc hµnh chÝnh trong khi thi hµnh nhiÖm vô c«ng vô
cã tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm, ph−¬ng ph¸p gi¶i quyÕt kh¸c nªn nã ph¶i ®−îc ®iÒu
chØnh ë v¨n b¶n ph¸p luËt riªng.
- §èi víi c¸c kiÕn nghÞ ph¶n ¶nh cña ng−êi d©n, ®ã lµ viÖc thÓ hiÖn ý
chÝ, nguyÖn väng cña quÇn chóng ®èi víi c¸c c¬ quan nhµ n−íc vÒ c«ng t¸c
qu¶n lý, t×nh h×nh chÊp hµnh chÝnh s¸ch, ph¸p luËt v.v … nªn liªn quan ®Õn
tr¸ch nhiÖm tiÕp nhËn vµ xö lý cña nhiÒu c¬ quan nhµ n−íc, kh«ng gièng nh−
viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh c¸ biÖt, do ®ã néi dung nµy
cÇn ®−îc ®iÒu chØnh ë mét v¨n b¶n ph¸p luËt ®éc lËp. §ã lµ luËt vÒ tr−ng cÇu
d©n ý. NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng IX ®· kh¼ng ®Þnh: "Thùc hiÖn tèt quy chÕ
d©n chñ ë c¬ së, më réng d©n chñ trùc tiÕp ë c¬ së, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh©n
104
d©n tham gia qu¶n lý x· héi, th¶o luËn vµ quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quan
träng, kh¾c phôc mäi biÓu hiÖn d©n chñ h×nh thøc. X©y dùng LuËt tr−ng cÇu
d©n ý" [6, tr. 134].
- §èi víi nh÷ng khiÕu n¹i cña nhiÒu ng−êi hay cña mét tËp thÓ quÇn
chóng nh©n d©n ë mét vïng d©n c−, mét ®Þa bµn ®èi víi nh÷ng chñ tr−¬ng,
chÝnh s¸ch, mét v¨n b¶n ph¸p luËt nµo ®ã cña c¸c c¬ quan nhµ n−íc th× kh«ng
gièng víi khiÕu n¹i ®èi víi quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh c¸ biÖt. Do ®ã nh÷ng lo¹i
viÖc nµy còng cÇn ph¶i ®iÒu chØnh ë mét v¨n b¶n ph¸p luËt ®éc lËp, ®ã lµ LuËt
vÒ biÓu t×nh.
- §èi víi khiÕu n¹i liªn quan ®Õn v¨n b¶n ph¸p quy (v¨n b¶n LuËt,
ph¸p lÖnh...) tr¸i víi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cã hiÖu lùc ph¸p lý cao h¬n hoÆc
tr¸i víi quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p cã tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm vµ viÖc xem xÐt gi¶i
quyÕt kh¸c víi viÖc khiÕu n¹i ®èi víi quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh c¸ biÖt. Do ®ã
còng cÇn ph¶i ®−îc ®iÒu chØnh bëi mét v¨n b¶n ph¸p luËt riªng. §iÒu ®ã ®Æt ra
viÖc nghiªn cøu thiÕt lËp Tßa ¸n HiÕn ph¸p ë n−íc ta trong thêi gian tíi. §Þnh
h−íng nµy n»m trong Ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu x©y dùng ph¸p luËt cña c¸c c¬
quan chøc n¨ng cña Quèc héi.
3.2.3. T¨ng c−êng sù l·nh ®¹o cña cÊp ñy §¶ng, chÝnh quyÒn ®èi
víi c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hµnh chÝnh
§Ó c¸c c¬ quan thanh tra lµm tèt h¬n n÷a vai trß cña m×nh trong gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i hµnh chÝnh th× c¸c cÊp ñy §¶ng, chÝnh quyÒn ph¶i t¨ng c−êng
h¬n n÷a l·nh ®¹o, chØ ®¹o vÒ mäi mÆt ®èi víi c¸c c¬ quan thanh tra. Tr−íc hÕt
cã ®Þnh h−íng l·nh ®¹o, chØ ®¹o toµn diÖn ®èi víi c«ng t¸c thanh tra, gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i, kiÖn toµn tæ chøc, bè trÝ c¸n bé cã n¨ng lùc, phÈm chÊt l·nh
®¹o c¬ quan thanh tra vµ lµm c«ng t¸c thanh tra.
Th−êng xuyªn chØ ®¹o, l·nh ®¹o c¬ quan thanh tra x©y dùng ®Þnh
h−íng c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò, vô viÖc næi
cém, bøc xóc ®ang tån t¹i, b¸m s¸t yªu cÇu chÝnh trÞ cña ®Þa ph−¬ng, bé
105
ngµnh vµ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Ó cã ®Þnh h−íng chØ ®¹o c«ng t¸c
gi¶i quyÕt khiÕu n¹i.
ChØ ®¹o th−êng xuyªn tËp trung, s©u s¸t vµ cô thÓ ®Ó thanh tra cïng víi
c¸c c¬ quan kh¸c gi¶i quyÕt nh÷ng vô viÖc phøc t¹p, tån ®äng kÐo dµi, khiÕu
n¹i ®«ng ng−êi, trªn c¬ së t«n träng vµ b¶o ®¶m quyÒn, lîi Ých chÝnh ®¸ng cña
ng−êi lao ®éng.
Xö lý kÞp thêi nh÷ng ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ ®óng ®¾n cña thanh tra trong
viÖc gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i cña nh©n d©n, tæ chøc tèt viÖc thi hµnh quyÕt
®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt, xö lý nghiªm minh ®èi víi
c¸c c¸n bé cã vi ph¹m, thiÕu tr¸ch nhiÖm trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i.
C¸c cÊp ñy §¶ng chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, l·nh ®¹o c¸c tæ chøc ®oµn
thÓ tham gia tÝch cùc vµo viÖc hßa gi¶i, gi¶m bít khiÕu n¹i ph¸t sinh tõ c¬ së,
gi¶i quyÕt ngay c¸c khiÕu n¹i tõ ®Þa ph−¬ng, tæ chøc tèt tuyªn truyÒn gi¸o dôc
phæ biÕn ph¸p luËt cho nh©n d©n.
§æi míi c«ng t¸c tiÕp c«ng d©n nhËn c¸c khiÕu n¹i, kiÕn nghÞ, ph¶n
¶nh cña nh©n d©n. Cã chÕ ®é chÝnh s¸ch ®·i ngé thÝch hîp víi nh÷ng ng−êi
lµm c«ng t¸c tiÕp c«ng d©n.
C¸c c¬ quan thanh tra, c¸c c¬ quan nhµ n−íc, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ
ph¶i gÇn gòi, th−êng xuyªn l¾ng nghe, tiÕp thu nh÷ng ý kiÕn, nguyÖn väng cña
nh©n d©n vÒ t×nh h×nh chÊp hµnh ph¸p luËt, vÒ c«ng t¸c c¸n bé, c«ng t¸c qu¶n
lý ®Ó n©ng cao n¨ng lùc, ý thøc tr¸ch nhiÖm cña m×nh tr−íc nh©n d©n.
3.2.4. T¨ng c−êng n¨ng lùc trong c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i
hµnh chÝnh cho c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc
§Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô ®−îc giao, ngoµi viÖc söa ®æi, bæ sung c¸c
v¨n b¶n ph¸p luËt x¸c ®Þnh râ h¬n, ®Çy ®ñ h¬n vÞ trÝ, vai trß, tr¸ch nhiÖm cña
c¸c c¬ quan thanh tra trong c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, ®æi míi tæ chøc ho¹t
®éng thanh tra v.v … th× viÖc n©ng cao n¨ng lùc cho c¸c c¬ quan thanh tra ®Ó
®ñ kh¶ n¨ng hoµn thµnh tèt nhiÖm vô ®−îc giao lµ yªu cÇu rÊt quan träng.
106
- C¸c c¬ quan Thanh tra nhµ n−íc ph¶i s¾p xÕp, kiÖn toµn tæ chøc theo
quy ®Þnh cña LuËt Thanh tra võa ®−îc Quèc héi th«ng qua vµ cã hiÖu lùc thi
hµnh kÓ tõ ngµy 1/10/2004, Thanh tra ChÝnh phñ ph¶i sím tham m−u cho
ChÝnh phñ ban hµnh c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn thi hµnh vµ theo thÈm quyÒn ban
hµnh c¸c v¨n b¶n ®Ó tæ chøc chØ ®¹o ho¹t ®éng thanh tra. §ång thêi h−íng dÉn
tæ chøc thùc hiÖn LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt khiÕu n¹i, tè
c¸o. KhÈn tr−¬ng cïng víi c¸c bé, ngµnh x©y dùng NghÞ ®Þnh tr×nh ChÝnh phñ
ban hµnh quy ®Þnh vÒ tæ chøc, ho¹t ®éng thanh tra c¸c bé ngµnh.
- C¸c c¬ quan thanh tra bé, ngµnh s¾p xÕp, kiÖn toµn tæ chøc, kh¾c
phôc t×nh tr¹ng chång chÐo, trïng l¾p hiÖn nay, theo nguyªn t¾c mçi mét
ngµnh chØ cã mét tæ chøc thanh tra hoÆc mét ®Çu mèi thanh tra ®¶m nhiÖm hai
chøc n¨ng thanh tra hµnh chÝnh vµ thanh tra chuyªn ngµnh. Nghiªn cøu x©y
dùng nh÷ng quy ®Þnh tr×nh cÊp cã thÈm quyÒn ban hµnh ®Ó h−íng dÉn cô thÓ
vÒ tr×nh tù, thñ tôc tiÕn hµnh thanh tra chuyªn ngµnh trong c¸c lÜnh vùc thuéc
ph¹m vi qu¶n lý nhµ n−íc cña bé, ngµnh.
- Trong c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, s¾p xÕp kiÖn toµn theo tinh thÇn
cña LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o söa ®æi bæ sung, c¬ quan thanh tra tËp trung vµo
viÖc gióp thñ tr−ëng c¬ quan cïng cÊp trong viÖc x¸c minh, kÕt luËn, kiÕn nghÞ
viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i; thùc hiÖn tèt chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n−íc vÒ c«ng
t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, trong ®ã ®Èy m¹nh thanh tra, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh
ph¸p luËt trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, thi hµnh quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i
®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt. §Èy m¹nh tuyªn truyÒn, phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt
vÒ khiÕu n¹i; ph¸t hiÖn nh÷ng s¬ hë trong c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ph¸p luËt lµm
n¶y sinh khiÕu n¹i. §æi míi c«ng t¸c l·nh ®¹o, chØ ®¹o cña thanh tra cÊp trªn
®èi víi thanh tra cÊp d−íi trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i.
- Båi d−ìng ®éi ngò c¸n bé thanh tra viªn cã ®ñ n¨ng lùc, phÈm chÊt,
tr×nh ®é lµm nhiÖm vô tiÕp c«ng d©n, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, ®¸p øng c¸c yªu
cÇu vÒ chÝnh trÞ, ®¹o ®øc lèi sèng, n¨ng lùc tr×nh ®é chuyªn m«n. X©y dùng
néi dung ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y vµ ph−¬ng thøc ®µo t¹o båi d−ìng ®a d¹ng,
107
linh ho¹t, phï hîp víi tõng ®èi t−îng. Cã chÕ ®é chÝnh s¸ch båi d−ìng thÝch
hîp cho nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c tiÕp d©n, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i.
- Trang bÞ m¸y mãc, ph−¬ng tiÖn lµm viÖc cho c¸c c¬ quan thanh tra,
øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong tiÕp d©n, xö lý ®¬n th− khiÕu n¹i, b¶o
®¶m th«ng tin th«ng suèt trong hÖ thèng c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc vµ
trong c¸c c¬ quan hµnh chÝnh ®Ó theo dâi kÞp thêi, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c t×nh h×nh
khiÕu n¹i, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i trong ph¹m vi toµn quèc.
- Xö lý nghiªm minh nh÷ng c¸n bé thanh tra viªn cã vi ph¹m ph¸p
luËt, thiÕu ý thøc tr¸ch nhiÖm trong c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i.
3.2.5. Tuyªn truyÒn, phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i vµ
vÒ vai trß cña c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i
§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vµ vai trß cña c¸c
c¬ quan thanh tra trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i th× cÇn ph¶i th−êng xuyªn
tuyªn truyÒn, phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt trong quÇn chóng nh©n d©n vµ c¸n
bé, c«ng chøc lµm c«ng t¸c tiÕp d©n, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i.
Yªu cÇu cña viÖc tuyªn truyÒn:
- Tuyªn truyÒn nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i, gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i: quyÒn, nghÜa vô cña ng−êi khiÕu n¹i, thÈm quyÒn, tr×nh tù,
thñ tôc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cña c¸c c¬ quan nhµ n−íc, c¬ quan thanh tra...
- TiÕn hµnh th−êng xuyªn, liªn tôc réng kh¾p cho c¸c ®èi t−îng c¸n
bé, nh©n d©n ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng, víi nhiÒu néi dung, h×nh thøc ®a d¹ng.
- C¸c h×nh thøc, biÖn ph¸p tuyªn truyÒn ph¶i phï hîp víi t×nh h×nh
thùc tiÔn, cã tÝnh kh¶ thi vµ ph¶i ®¶m b¶o cã hiÖu qu¶.
3.3. Mét sè kiÕn nghÞ
§Ó gi¶i quyÕt tèt khiÕu n¹i hµnh chÝnh cña c«ng d©n, kh«ng chØ t¨ng
c−êng, ®Ò cao vai trß cña c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc, c¸c c¬ quan hµnh
chÝnh nhµ n−íc vµ c¸c quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan nµy mµ vÒ
108
mÆt l©u dµi, chóng ta cÇn nghiªn cøu hoµn thiÖn c¬ chÕ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ë
ViÖt Nam, tõng b−íc më réng thÈm quyÒn cña Tßa ¸n nh©n d©n trong viÖc xÐt
xö c¸c khiÕu n¹i hµnh chÝnh, ®ång thêi thµnh lËp c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng
cña Quèc héi ®Ó gi¸m s¸t, trùc tiÕp xem xÐt, gi¶i quyÕt c¸c khiÕu kiÖn cña
c«ng d©n. §©y lµ ®Þnh h−íng l©u dµi, nh−ng d−íi gãc ®é nghiªn cøu, chóng t«i
m¹nh d¹n ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ sau:
3.3.1. Më réng thÈm quyÒn xÐt xö c¸c khiÕu kiÖn hµnh chÝnh cña
Tßa ¸n nh©n d©n
Trong thêi gian tíi cÇn söa ®æi, bæ sung Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt
c¸c vô ¸n hµnh chÝnh theo h−íng më réng tõng b−íc thÈm quyÒn xÐt xö c¸c
khiÕu kiÖn hµnh chÝnh, phï hîp víi ®iÒu kiÖn vÒ con ng−êi vµ n¨ng lùc xÐt xö
Tßa ¸n. Söa ®æi c¸c quy ®Þnh vÒ tè tông cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt
xÐt xö hµnh chÝnh.
Võa qua, Quèc héi ®· söa ®æi bæ sung LuËt ®Êt ®ai vµ Ph¸p lÖnh thñ
tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh b»ng viÖc më réng thÈm quyÒn cña Tßa ¸n
hµnh chÝnh ®èi víi c¸c khiÕu kiÖn hµnh chÝnh vÒ ®Êt ®ai (hiÖn nay chiÕm
kho¶ng 60% khiÕu n¹i hµnh chÝnh) ®· tiÕp tôc ghi nhËn vµ kh¼ng ®Þnh tÝnh −u
viÖt cña c¬ chÕ gi¶i quyÕt b»ng con ®−êng tµi ph¸n vµ ®Ò cao vai trß cña Tßa
¸n trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp nµy. V× vËy trong thêi gian tíi, cÇn tiÕp
tôc tæng kÕt, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c«ng t¸c xÐt xö hµnh chÝnh cña Tßa ¸n nh©n
d©n, tõ ®ã kh¼ng ®Þnh tÝnh tÝch cùc cña c¬ chÕ tµi ph¸n, tiÕn tíi më réng tõng
b−íc thÈm quyÒn cho Tßa ¸n trong viÖc xÐt xö c¸c khiÕu kiÖn hµnh chÝnh
trong c¸c lÜnh vùc kh¸c, ®Ó ng−êi d©n ®−îc quyÒn lùa chän nhiÒu ph−¬ng thøc
trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn cña m×nh.
Cïng víi tiÕn tr×nh c¶i c¸ch t− ph¸p, cÇn ®æi míi tæ chøc hÖ thèng tßa
¸n, tiÕn tíi x©y dùng hÖ thèng tßa ¸n theo cÊp xÐt xö (s¬ thÈm, phóc thÈm v.v.
V× vËy Tßa ¸n sÏ ®éc lËp, kh¸ch quan, chØ tu©n theo ph¸p luËt trong viÖc gi¶i
quyÕt c¸c khiÕu kiÖn hµnh chÝnh cña nh©n d©n.
109
Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt, tè tông hµnh chÝnh, söa ®æi nh÷ng
quy ®Þnh kh«ng cßn phï hîp, b¶o ®¶m tè tông phï hîp víi tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm
cña viÖc xÐt xö hµnh chÝnh mµ b¶n chÊt cña nã cã nhiÒu ®iÓm kh¸c víi tè tông
h×nh sù, d©n sù, kinh tÕ, lao ®éng. B¶o ®¶m cho ng−êi d©n ®−îc b×nh ®¼ng víi
c¬ quan hµnh chÝnh trong viÖc tham gia tè tông. ThÈm ph¸n ®éc lËp trong viÖc
®−a ra c¸c ph¸n quyÕt cho dï ®èi t−îng bÞ khiÕu kiÖn lµ ai, ë c−¬ng vÞ c«ng
t¸c nµo.
3.3.2. Nghiªn cøu thµnh lËp c¬ quan chuyªn tr¸ch cña Quèc héi ®Ó
tiÕp nhËn vµ gi¶i quyÕt c¸c khiÕu kiÖn cña c«ng d©n
HiÖn nay c¸c c¬ quan cña Quèc héi gåm Héi ®ång d©n téc, c¸c ñy ban
cña Quèc héi trong ph¹m vi nhiÖm vô quyÒn h¹n cña m×nh cã tr¸ch nhiÖm tiÕp
c«ng d©n, tiÕp nhËn xö lý ®¬n th− khiÕu n¹i cña c«ng d©n, gi¸m s¸t viÖc gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i cña c«ng d©n. Trªn thùc tÕ viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô nµy hiÖu
qu¶ kh«ng cao vµ ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu mong ®îi cña nh©n d©n. ViÖc ®Ò
xuÊt nghiªn cøu thµnh lËp c¬ quan chuyªn tr¸ch thùc hiÖn c«ng t¸c nµy ®· ®Æt
ra tõ l©u vµ ®ã lµ yªu cÇu cÊp thiÕt trong t×nh h×nh hiÖn nay. NhiÒu nhµ lËp
ph¸p, nhiÒu c¬ quan chøc n¨ng ®· ®Ò xuÊt ra hai ph−¬ng ¸n. Ph−¬ng ¸n 1:
thµnh lËp ñy ban d©n nguyÖn cña Quèc héi. Ph−¬ng ¸n 2: thµnh lËp Thanh tra
Quèc héi [26, tr 2-4].
ñy ban d©n nguyÖn cã nhiÖm vô, quyÒn h¹n sau:
- ThÈm tra dù ¸n luËt, kiÕn nghÞ vÒ luËt, dù ¸n ph¸p lÖnh vµ c¸c dù ¸n
kh¸c vÒ khiÕu n¹i, tè c¸o vµ kiÕn nghÞ cña c«ng d©n; ThÈm tra b¸o c¸o vÒ
c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o cña ChÝnh phñ.
- Gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn luËt, nghÞ quyÕt cña Quèc héi, ph¸p lÖnh,
nghÞ quyÕt cña ñy ban Th−êng vô Quèc héi vÒ khiÕu n¹i, tè c¸o vµ kiÕn nghÞ
cña c«ng d©n; gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ trong viÖc ®¶m b¶o thùc hiÖn
quyÒn khiÕu n¹i, tè c¸o vµ gi¸m s¸t viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o cña c¸c
ban ngµnh, c¸c cÊp vµ c¸c ®Þa ph−¬ng.
110
- Tæ chøc viÖc tiÕp c«ng d©n, tiÕp nhËn vµ xö lý toµn bé ®¬n th− khiÕu
n¹i, tè c¸o trong lÜnh vùc hµnh chÝnh vµ kiÕn nghÞ cña c«ng d©n göi ®Õn Quèc
héi vµ c¸c c¬ quan cña Quèc héi...
Thµnh lËp Thanh tra Quèc héi: Thµnh lËp Thanh tra Quèc héi víi t−
c¸ch lµ mét c¬ quan ®éc lËp, t−¬ng tù nh− Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, ViÖn kiÓm
s¸t nh©n d©n tèi cao, ho¹t ®éng theo luËt do Quèc héi ban hµnh (LuËt Thanh
tra Quèc héi), chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc Quèc héi. Thanh tra Quèc héi cã nhiÖm
vô vµ quyÒn h¹n sau:
- Tæ chøc viÖc tiÕp d©n, tiÕp nhËn ®¬n th− khiÕu n¹i, tè c¸o cña c«ng
d©n göi tíi Quèc héi, c¸c c¬ quan cña Quèc héi, chuyÓn ®Õn c¬ quan nhµ
n−íc cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt vµ gi¸m s¸t viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tæ chøc
cña c¸c c¬ quan c«ng quyÒn.
Trong ho¹t ®éng gi¸m s¸t ®−îc thùc hiÖn c¸c quyÒn thanh tra, ®iÒu tra,
kiÓm tra ®èi víi c¸ nh©n, c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn bÞ khiÕu n¹i.
- Cã quyÒn yªu cÇu c¸c c¸ nh©n, c¬ quan h÷u quan cung cÊp tµi liÖu,
hå s¬ liªn quan.
- KiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c c¬ quan c«ng quyÒn ®Ó kh¾c phôc
sai ph¹m, kh«i phôc quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n. NÕu kiÕn nghÞ
kh«ng ®−îc chÊp thuËn, Thanh tra Quèc héi tr×nh b¸o c¸o ra ñy ban Th−êng
vô Quèc héi ®Ó xem xÐt,
3.3.3. Nghiªn cøu thµnh lËp c¬ quan tµi ph¸n hµnh chÝnh thuéc
ChÝnh phñ ®éc lËp víi c¸c c¬ quan hµnh chÝnh cÊp d−íi ®Ó xÐt xö cã hiÖu
qu¶ c¸c khiÕu kiÖn hµnh chÝnh
Chóng ta ®· cã Tßa ¸n hµnh chÝnh ®Ó xÐt xö c¸c khiÕu kiÖn cña c«ng
d©n bªn c¹nh c¸c c¬ quan hµnh chÝnh. Tuy nhiªn c¬ chÕ nµy ch−a hoµn toµn
chiÕm −u thÕ vµ phï hîp víi xu h−íng héi nhËp ph¸t triÓn cña n−íc ta víi c¸c
n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Khi chóng ta tham gia Tæ chøc th−¬ng
111
m¹i quèc tÕ th× c¬ chÕ gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn hµnh chÝnh ®ßi hái ph¶i cã sù ®æi
míi mét c¸ch m¹nh mÏ. V× vËy viÖc nghiªn cøu thiÕt lËp c¬ quan tµi ph¸n hµnh
chÝnh thuéc c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n−íc cao nhÊt nh−ng ®éc lËp víi c¬ quan
hµnh chÝnh cÊp d−íi cÇn tiÕp tôc ®Æt ra. Võa qua, trong b¸o c¸o cña Thñ t−íng
ChÝnh phñ tr×nh bµy t¹i kú häp thø 6 Quèc héi XI ®· x¸c ®Þnh: "X©y dùng ®Ò
¸n thµnh lËp c¬ quan tµi ph¸n hµnh chÝnh thuéc hÖ thèng hµnh ph¸p ®Ó tiÕp
nhËn vµ gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i cña d©n ®èi víi quyÕt ®Þnh cña c¬ quan hµnh
chÝnh, b¶o ®¶m cho d©n ®−îc tranh tông b×nh ®¼ng, c«ng khai" [2, tr. 20].
Kinh nghiÖm cña mét sè n−íc tiªn tiÕn cho thÊy ng−êi ta thiÕt lËp c¬
quan tµi ph¸n hµnh chÝnh thuéc ChÝnh phñ ®Ó gi¶i quyÕt c¸c khiÕu kiÖn hµnh
chÝnh cña c«ng d©n. Theo ®ã, khi cã khiÕu kiÖn, c¬ quan hµnh chÝnh kh«ng
tham gia gi¶i quyÕt mµ c¬ quan tµi ph¸n sÏ thô lý gi¶i quyÕt. Sau khi tiÕn hµnh
viÖc gi¶i quyÕt theo tr×nh tù tè tông chÆt chÏ, c¬ quan tµi ph¸n sÏ ®−a ra ph¸n
quyÕt buéc c¬ quan hµnh chÝnh ®· cã sai ph¹m ph¶i thi hµnh. Tr−êng hîp
ng−êi d©n kh«ng ®ång ý víi ph¸n quyÕt ®ã th× cã quyÒn khëi kiÖn ra Tßa ¸n.
Tßa ¸n sÏ tiÕp tôc xÐt xö theo tr×nh tù tè tông. ThiÕt nghÜ, thêi gian tíi chóng
ta ph¶i nghiªn cøu ®Ó thiÕt lËp c¬ quan tµi ph¸n hµnh chÝnh thuéc ChÝnh phñ,
®éc lËp víi c¬ quan hµnh chÝnh cÊp d−íi ®Ó xÐt xö c¸c khiÕu kiÖn hµnh chÝnh.
C¬ quan hµnh chÝnh ®· ra quyÕt ®Þnh bÞ khiÕu n¹i kh«ng cã tr¸ch nhiÖm gi¶i
quyÕt n÷a. Víi vÞ trÝ nµy, c¬ quan tµi ph¸n sÏ ®éc lËp, kh¸ch quan ®Ó ®−a ra
c¸c ph¸n quyÕt cña m×nh. §ång thêi c¬ chÕ nµy sÏ ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña c¬
quan hµnh chÝnh trong viÖc ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh vµ chÊp hµnh nghiªm
chØnh ph¸n quyÕt cña c¬ quan tµi ph¸n. Nh− vËy viÖc gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn
cña c«ng d©n sÏ ®−îc tiÕn hµnh kh¸ch quan, c«ng b»ng, nhanh chãng vµ hiÖu
qu¶ h¬n.
112
KÕt luËn
Ngay tõ khi c¸ch m¹ng Th¸ng 8 thµnh c«ng, nhµ n−íc ViÖt nam d©n
chñ céng hßa ®−îc thµnh lËp, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ký S¾c lÖnh sè 64/SL
ngµy 23/11/1945 thµnh lËp Ban thanh tra ®Æc biÖt - tiÒn th©n cña c¬ quan
thanh tra nhµ n−íc, Ban thanh tra ®Æc biÖt cã quyÒn: gi¸m s¸t tÊt c¶ c¸c c«ng
viÖc vµ nh©n viªn cña ñy ban hµnh chÝnh vµ c¸c c¬ quan ChÝnh phñ; cã toµn
quyÒn nhËn ®¬n khiÕu n¹i cña nh©n d©n. Tõ ®ã, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i nãi riªng
vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o, thanh tra nãi chung ®· trë thµnh nhiÖm vô
träng t©m, xuyªn suèt trong qu¸ tr×nh tr−ëng thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c c¬
quan thanh tra.
Trong mçi giai ®o¹n c¸ch m¹ng, c¬ cÊu tæ chøc cã nh÷ng thay ®æi
nhÊt ®Þnh nh−ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc vÉn
c¬ b¶n ®−îc gi÷ nguyªn. §ã lµ, thanh tra viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt
cña c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n nh»m ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi c¸c hµnh vi
vi ph¹m, kiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan nhµ n−íc thÈm quyÒn hoµn thiÖn c¬ chÕ,
chÝnh s¸ch ph¸p luËt, n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý nhµ n−íc; xÐt gi¶i quyÕt
khiÕu n¹i, tè c¸o. Vai trß cña c¸c c¬ quan thanh tra trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu
n¹i ®−îc quy ®Þnh trong nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt quan träng nh− Ph¸p lÖnh
thanh tra, LuËt thanh tra, LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o, LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè
®iÒu cña LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o vµ nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c. ThÈm quyÒn,
tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan thanh tra trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hiÖn nay
cã sù thay ®æi so víi c¸c quy ®Þnh tr−íc ®©y. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt
hiÖn hµnh, c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc cã thÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm:
- Tæ chøc viÖc tiÕp c«ng d©n, nhËn c¸c khiÕu n¹i;
- Tham m−u gióp thñ tr−ëng c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc cïng cÊp trong
viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hµnh chÝnh;
- Qu¶n lý nhµ n−íc vÒ c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i.
113
NhiÖm vô tham m−u trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®−îc quy ®Þnh trong
nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt. Tuy nhiªn, cã giai ®o¹n c¸c c¬ quan thanh tra nhµ
n−íc ®−îc giao nhiÖm vô trùc tiÕp gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hµnh chÝnh nh− c¬
quan tµi ph¸n thuéc hÖ thèng c¬ quan hµnh chÝnh hoÆc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i
theo sù ñy quyÒn cña thñ tr−ëng c¬ quan qu¶n lý cïng cÊp. Quy ®Þnh ®ã lµ
®Þnh h−íng ®óng nh»m ®Ò cao vai trß cña thanh tra trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i
hµnh chÝnh, song ch−a phï hîp víi vÞ trÝ, vai trß vµ quyÒn h¹n cña thanh tra
trong hÖ thèng c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n−íc. LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o n¨m
1998, LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o n¨m 2004
®· cã quy ®Þnh phï hîp h¬n. C¸c c¬ quan thanh tra cã nhiÖm vô träng t©m lµ
thÈm tra, x¸c minh, kÕt luËn, kiÕn nghÞ thñ tr−ëng c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc
cïng cÊp trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i thuéc thÈm quyÒn.
Tæng Thanh tra nhµ n−íc nay lµ Tæng thanh tra, thµnh viªn cña ChÝnh
phñ, lµ ng−êi ®øng ®Çu Thanh tra ChÝnh phñ - c¬ quan cã chøc n¨ng qu¶n lý
nhµ n−íc vÒ c«ng t¸c khiÕu n¹i. Ngoµi quyÒn tham m−u cho Thñ t−íng ChÝnh
phñ trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, cßn cã quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®èi víi Thñ
tr−ëng c¬ quan thuéc ChÝnh phñ; gióp Thñ t−íng ChÝnh phñ trong viÖc theo
dâi, kiÓm tra, ph¸t hiÖn quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng cã vi ph¹m
ph¸p luËt x©m ph¹m lîi Ých cña Nhµ n−íc, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng
d©n, c¬ quan, tæ chøc; gióp Thñ t−íng ChÝnh phñ theo dâi, ®«n ®èc c¸c bé, c¬
quan ngang bé gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®Þa ph−¬ng, nhiÒu
lÜnh vùc qu¶n lý nhµ n−íc.
Bªn c¹nh chøc n¨ng tham m−u, c¸c c¬ quan thanh tra cßn cã vai trß quan
träng trong viÖc tiÕp c«ng d©n, nhËn c¸c khiÕu n¹i, gióp thñ tr−ëng cïng cÊp tæ
chøc viÖc tiÕp c«ng d©n; qu¶n lý nhµ n−íc vÒ c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i.
Sù thay ®æi quy ®Þnh vÒ thÈm quyÒn trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i hµnh
chÝnh cña c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc cã ý nghÜa quan träng trong c«ng
cuéc ®æi míi cña ®Êt n−íc ta, ®¸p øng yªu cÇu c¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ n−íc
114
phï hîp víi vÞ trÝ, vai trß cña c¬ quan thanh tra trong hÖ thèng c¸c c¬ quan
hµnh chÝnh nhµ n−íc vµ trong c¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t hiÖn nay.
Víi nh÷ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n nªu trªn, trong nh÷ng n¨m qua b»ng
ho¹t ®éng thùc tiÔn cña m×nh, c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc ®· ®ãng vai trß
rÊt quan träng trong c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cña c«ng d©n, nhÊt lµ viÖc
thùc hiÖn chøc n¨ng tham m−u gióp thñ tr−ëng c¬ quan qu¶n lý cïng cÊp
trong viÖc gi¶i quyÕt mét sè l−îng lín khiÕu n¹i cña c«ng d©n, gãp phÇn t¨ng
c−êng trËt tù kû c−¬ng qu¶n lý, æn ®Þnh t×nh h×nh chÝnh trÞ, x· héi, thóc ®Èy
kinh tÕ ph¸t triÓn.
§Ó phôc vô ®¾c lùc cho c«ng cuéc ®æi míi mµ träng t©m lµ ®æi míi
kinh tÕ, c¸c c¬ quan thanh tra cÇn ph¶i nç lùc, cè g¾ng nhiÒu h¬n n÷a ®Ó t¨ng
c−êng vai trß, tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, xøng ®¸ng víi
sù tin cËy cña §¶ng, Nhµ n−íc vµ sù mong ®îi cña nh©n d©n. C¸c c¬ quan
thanh tra ph¶i qu¸n triÖt sù l·nh ®¹o cña c¸c cÊp ñy §¶ng, chÝnh quyÒn ®Þa
ph−¬ng trong c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, kh«ng ngõng kiÖn toµn tæ chøc,
t¨ng c−êng n¨ng lùc, ®æi míi ph−¬ng thøc ho¹t ®éng.
§¸p øng yªu cÇu ®æi míi hiÖn nay, chóng ta cÇn nghiªn cøu söa ®æi,
bæ sung nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó n©ng cao h¬n n÷a vai trß cña c¸c c¬
quan thanh tra trong viÖc tiÕp c«ng d©n, nhËn c¸c khiÕu n¹i; tham m−u gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i; qu¶n lý nhµ n−íc vÒ c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i. Song song
víi ®ã nh»m cÇn nghiªn cøu ®Ó söa ®æi mét c¸ch c¬ b¶n c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt
®Ó hoµn thiÖn c¬ chÕ gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn hµnh chÝnh hiÖn nay, ®¸p øng yªu
cÇu thùc tiÔn cña ViÖt Nam vµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ.
115
danh môc Tµi liÖu tham kh¶o
1. ChÝnh phñ (2001), Ch−¬ng tr×nh tæng thÓ c¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ n−íc
giai ®o¹n 2001-2010.
2. ChÝnh phñ (2004), MÊy vÊn ®Ò lín vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n¨m 2005.
3. C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn ®æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng thanh tra trong
®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam (1995),
(®Ò tµi cÊp Bé).
4. C¬ së khoa häc x¸c ®Þnh m« h×nh vµ c¬ cÊu hÖ thèng tæ chøc Thanh tra
Nhµ n−íc ®¸p øng yªu cÇu c¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ n−íc (2001),
(§Ò tµi cÊp Bé).
5. Ph¹m V¨n §µm (2001), KhiÕu n¹i, tè c¸o mét h×nh thøc cña quyÒn d©n
chñ trùc tiÕp cña c«ng d©n trong qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n−íc, LuËn
v¨n tèt nghiÖp ®¹i häc.
6. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2001), V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn
thø IX, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
7. §æi míi vÒ c«ng chøc, c«ng vô ngµnh thanh tra theo h−íng c¶i c¸ch hµnh
chÝnh nhµ n−íc (1996), (§Ò tµi cÊp Bé).
8. TrÇn Ngäc §−êng (2000), Bé m¸y nhµ n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa
ViÖt Nam, tËp 2, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
9. Hoµn thiÖn c¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t nh»m n©ng cao hiÖu qu¶
qu¶n lý nhµ n−íc (2002), (®Ò tµi ®éc lËp cÊp nhµ n−íc).
10. Kû yÕu B¸c Hå víi thanh tra (1992), Nxb Thèng kª, Hµ Néi.
11. LÞch sö thanh tra ViÖt Nam (1997), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
12. LuËt thanh tra n¨m 2004 víi viÖc ®æi míi tæ chøc, ho¹t ®éng thanh tra trong
thêi kú c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa (2004), Nxb T− ph¸p, Hµ Néi.
116
13. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o cÇn ®−îc nghiªn cøu söa
®æi, bæ sung (2004), Nxb T− ph¸p, Hµ Néi.
14. Ph©n ®Þnh ph¹m vi ho¹t ®éng vµ ®æi míi ph−¬ng thøc phèi hîp gi÷a ho¹t
®éng thanh tra vµ c¸c c¬ chÕ kiÓm tra kh¸c (1993), (§Ò tµi cÊp Bé).
15. Quèc héi (2002), HiÕn ph¸p n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.
16. Quèc héi (2004), NghÞ quyÕt sè 30/2004/QH11 vÒ c«ng t¸c gi¶i quyÕt
khiÕu n¹i, tè c¸o trong lÜnh vùc qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n−íc..
17. Thanh tra Nhµ n−íc (1998), Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ LuËt khiÕu n¹i, tè
c¸o, (S¸ch h−íng dÉn nghiÖp vô).
18. Thanh tra Nhµ n−íc (1999), Hái ®¸p vÒ LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o, (S¸ch
h−íng dÉn nghiÖp vô).
19. Thanh tra Nhµ n−íc (2001), TËp bµi gi¶ng båi d−ìng Thanh tra viªn cao
cÊp, (S¸ch h−íng dÉn nghiÖp vô).
20. Thanh tra Nhµ n−íc (2002), T− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ c«ng t¸c thanh tra.
21. Thanh tra Nhµ n−íc (2004), Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña LuËt thanh tra,
(s¸ch h−íng dÉn nghiÖp vô).
22. Thanh tra Nhµ n−íc (2004), Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña LuËt söa ®æi bæ
sung mét sè ®iÒu cña LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o, (s¸ch h−íng dÉn nghiÖp vô).
23. Thanh tra nhµ n−íc (2004), B¸o c¸o t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ gi¶i quyÕt khiÕu
n¹i, tè c¸o tõ khi thùc hiÖn LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o ®Õn nay.
24. Thanh tra nhµ n−íc, Vô tiÕp d©n vµ xö lý ®¬n th− (2004), B¸o c¸o t×nh
h×nh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cña c¸c c¬ quan thanh tra nhµ n−íc.
25. Thanh tra víi cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng (1994), (§Ò tµi cÊp Bé).
26. NguyÔn ThÞ Kim Thoa (2003), Nªn cã mét c¬ quan cña Quèc héi phô
tr¸ch c«ng t¸c d©n nguyÖn.
27. ThuËt ng÷ ph¸p lý phæ th«ng (1986), Nxb Ph¸p lý, Hµ Néi.
117
28. Thùc tr¹ng tæ chøc vµ ho¹t ®éng Thanh tra Bé, ngµnh, chuyªn ngµnh ë
n−íc ta, nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra vµ gi¶i ph¸p (1997), (§Ò tµi cÊp Bé).
29. Tõ ®iÓn Anh - ViÖt (1990), Nxb §ång Nai.
30. Lª B×nh Väng (1991), T×m hiÓu Ph¸p lÖnh thanh tra, Nxb ChÝnh trÞ quèc
gia, Hµ Néi.
31. Lª B×nh Väng (1992), T×m hiÓu Ph¸p lÖnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o cña
c«ng d©n, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.
32. NguyÔn Nh− ý (1998), §¹i tõ ®iÓn TiÕng ViÖt, Nxb V¨n hãa th«ng tin,
Hµ Néi.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam.pdf
