Vai trò của cha mẹ trong việc giáo dục về sức khỏe sinh sản cho con cái trong độ tuổi dậy thì

trẻ em gái thường dậy thì sớm hơn trẻ em trai 1- 2 năm) Tuổi dậy thì là giai đoạn chuyển tiếp của sự phát triển con người từ trẻ con thành người lớn. Đặc trưng của giai đoạn này là sự phát triển đạc biệt mạnh mẽ cả về thể chất , tâm lý, tình cảm và khả năng hòa nhập xã hội , cộng đồng.7 Khi nói đến tuổi dậy thì bạn trẻ cần quan tâm đến sự thay đổi về tâm sinh lý. Với những thay đổi này, cần có hiểu biết đầy đủ để tránh những sai lầm không đáng có làm ảnh hưởng đến việc phát triển về tinh thần, thể chất và bệnh tật có thể xảy đến.8 CHƯƠNG 2 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 2. 1. NHẬN THỨC CỦA CHA MẸ VỚI VẤN ĐỀ CHĂM SÓC SỨC KHỎE CỦA CON CÁI Tìm hiểu về nhận thức của cha mẹ về SKSS cho con cái mình ở tuổi dậy thì thì ta có thể tìm hiểu trên rất nhiều phương diện, đó là mức độ hiểu biết, quan niệm, suy nghĩ, sự quan tâm, mức độ quan tâm của họ về giáo dục SKSS. Nhận thức là cơ sở để tạo nên hoạt động, có nhận thức đúng thì mới có hành động đúng, phù hợp, nhận thức sai sẽ khiến chúng ta có những hành động lệch lạc. Nhận thức của cha mẹ trong vấn đề SKSS có đúng, có tốt thì việc giáo dục cho con cái họ mới được nâng cao về chất lượng để tác động vào suy nghĩ và tình cảm của chúng trong quá trình phát triển tâm sinh lí. 2.1.1 Sự quan tâm của cha mẹ về việc giáo dục SKSS cho con cái: Trước khi đi vào tìm hiểu về nhận thức của cha mẹ về việc giáo dục SKSS cho con em họ thì ta cần phải xem họ có quan tâm đến vấn đề này không, để từ đó họ sẽ có sự quan tâm ra sao? Những hành động giáo dục ra sao? Khi được hỏi rằng: “Ông/bà có quan tâm đến vấn đề giáo dục SKSS cho con mình không?” thì số người trả lời là “có” chiếm 98%, còn 2% là “không quan tâm”. Như vậy bước đầu tiên ta khẳng định rằng phần lớn các bậc cha mẹ đều có sự quan tâm đến vấn đề giáo dục SKSS cho con họ. Nhưng còn một số ít lại nói rằng họ không quan tâm. Điều này cũng khẳng định một điều rằng vẫn còn một số cha mẹ còn thiếu hụt kiến thức và coi đây là vấn đề không đáng quan tâm. Thông qua điều tra bằng bảng hỏi về sự quan tâm của cha mẹ với con cái về SKSS ta có: 7 8 Bảng 1: Tương quan giữa giới và sự quan tâm đến giáo dục SKSS của cha mẹ Nam Nữ Số người % Số người % Có 39 95.1 61 100 Không 2 4.9 0 0 Tổng 41 100 61 100 Chỉ có 2 người nam là không quan tâm đến giáo dục SKSS cho con. Hầu hết dù là cha hay mẹ thì họ sự quan tâm của họ về giáo dục SKSS là khá đồng đều. Trong rất ít những người không quan tâm đến giáo dục SKSS cho con cái thì chỉ có nam giới. Chứng tỏ vẫn có sự khác nhau giữa nhận thức của cha và mẹ về việc giáo dục SKSS cho con cái. Bước đầu ta đã biết được rằng hầu hết các cha mẹ đều có sự quan tâm đến vấn đề SKSS của con cái. Bên cạnh đó, có một số ít cho rằng đây là việc bình thường. 2.1.2 Mức độ đánh giá của cha mẹ về việc giáo dục cho con cái về SKSS: Để đánh giá được nhận thức của cha mẹ trong việc giáo dục SKSS cho con cái, ta cần tìm hiểu cả mức độ dánh giá về sự cần thiết của giáo dục SKSS. Vì chỉ khi cha mẹ đánh giá đúng tầm quan trọng của việc giáo dục SKSS này thì họ sẽ có cách quan tâm, giáo dục khác nhau. Sự đánh giá này sẽ cho ta thấy rõ hơn những suy nghĩ của cha mẹ ở mỗi bậc thang khác nhau. Bảng 2: Tương quan giữa giới với mức độ đánh giá về sự cần thiết của việc giáo dục SKSS 0 20 40 60 80 Nam Nữ Không cần thiết Bình thường Cần thiết Rất cần thiết Qua bảng số liệu trên ta thấy tỉ lệ nữ đánh giá việc rất cần thiết của việc giáo dục SKSS cho con là 67.2%, nam là 58.5% ít hơn nữ là 8.7%. Phụ nữ luôn đánh giá cao mức độ quan trọng và cần thiết của việc giáo dục hơn đàn ông. Nhưng so với chính nam giới với nhau thì tỷ lệ nam giới đánh giá việc giáo dục SKSS cho con là rất cần thiết lại chiếm một tỷ lệ cao, hơn 50% trong số họ đánh giá cao về việc giáo dục SKSS cho con mình. Còn đánh giá về sự cần thiết thì nam giới chiếm 24.4% (trong 100% nam giới) và nữ đánh chiếm 26.2% (trong 100% nữ giới). Điều này thể hiện nhận thức giữa hai bên nam và nữ về sự cần thiết trong giáo dục con cái về SKSS có sự cân xứng khá đồng đều. Đáng mừng là chỉ có một số ít người cho rằng việc giáo dục SKSS cho con mình là bình thường và rất ít người cho rằng không cần thiết. Vậy, nữ giới vẫn hiểu được tầm quan trọng trong việc giáo dục con cái về SKSS hơn nam giới. 2.1.3 Mức độ quan tâm của cha mẹ về việc giáo dục SKSS cho con cái Qua bảng 1 ở trên ta thấy các bậc cha mẹ đều nói rằng mình quan tâm, nhưng họ quan tâm với mức độ như thế nào là một điều ta cần bàn tới. Bởi vì mức độ quan tâm của cha mẹ sẽ ảnh hưởng đến nội dung, phương pháp mà họ giáo dục cho con cái họ. Mức độ quan tâm cũng thể hiện một phần nhận thức của cha mẹ được biểu hiện ra bằng hành động để giáo dục cho con cái họ. 0 20 40 60 80 Nam Nữ Bảng 3: Tương quan giữa giới và mức độ quan tâm giáo dục SKSS của cha mẹ Thường xuyên Thỉnh thoảng Ít khi Không bao giờ Nam NữMức độ quan tâm Số người % Số người % Thường xuyên 10 25.6 29 47.6 Thỉnh thoảng 27 60.2 28 45.9 Ít khi 1 2.6 3 4.9 Không bao giờ 1 2.6 1 1.6 Tổng 39 100 61 100 Ở mức độ thường xuyên thì cha chiếm 25.6%, mẹ chiếm 47.6%. Ta thấy rằng nam giới cũng thường giáo dục con về SKSS nhưng vẫn ít hơn nữ giới. Nhưng ở mức độ tỉnh thoảng thì lại có sự tương đồng giữa nam và nữ (nam chiếm 60.2%, nữ chiếm 45.9%). Với mức độ thỉnh thoảng, chứng tỏ cha mẹ chỉ cảm thấy khi nào cần thiết hoặc tùy từng thời điểm thì cha mẹ mới giáo dục cho con về SKSS. Đó là do trong thời đại hiện nay, các bậc cha mẹ thường bạn rộn với công việc, Con cái thường phải học cả ngày ở trường nên ít có thời gian chia sẻ với con. Hơn nữa, đây cũng là một vấn đề mà cha mẹ quan tâm nhưng họ lại không muốn nói quá nhiều về SKSS, họ cho rằng con mình vẫn còn nhỏ để biết, một số gia đình cho rằng việc giáo dục về SKSS phải do nhà trường. Qua đó, ta thấy rằng hầu như cả cha và mẹ đều có giáo dục cho con về SKSS nhưng không thường xuyên. Do rất nhiều lí do như đã nêu trên. 2.1.4 Nhận thức của cha mẹ về giai đoạn giáo dục cho con cái: Tuy đề tài này nói về vai trò của cha mẹ trong việc giáo dục SKSS cho con cái trong độ tuổi dậy thì nhưng ở phần 2.1 này, do nói về nhận thức của cha mẹ nên chúng tôi muốn đưa vào thêm một số nội dung như là theo các bậc cha mẹ thì việc giáo dục cho con về SKSS trong giai đoạn nào là tốt nhất? Và giáo dục cho con trai hay con gái là quan trọng hơn? Chính những điều trên sẽ làm rõ hơn về nhận thức của các bậc phụ huynh để giáo dục con được tốt hơn khi họ lựa chọn được thời điểm giáo dục, và họ có nhận thức như thế nào trong việc lựa chọn đứa con nào để giáo dục (nam hay nữ). Khi được hỏi “Theo ông/bà giáo dục SKSS cho con ở giai đoạn nào là tốt nhất?” thì bảng số liệu sau sẽ cho thấy các bậc cha mẹ đánh giá giai đoạn nào là thời điểm tốt nhất để giáo dục. Bảng 4: Nhận thức của cha mẹ về giai đoạn giáo dục SKSS 30 68 2 Trước tuổi dậy thì Trong tuổi dậy thì Sau tuổi dậy thì Có 68% các bậc cha mẹ cho rằng nên giáo dục con trong giai đoạn tuổi dậy thì, 30% đồng y giáo dục con trước khi dậy thì là tốt nhất và chỉ có 2% nghĩ rằng giáo dục cho con sau dậy thì mới là tốt. Con số 68% đã cho thấy hầu như đối với mỗi cha mẹ thì giáo dục cho con về SKSS trong thời điểm này là thích hợp, bởi ở lứa tuổi này các em đang có rất nhiều những chuyển biến, thay đổi về tâm sinh lí, các em lại chưa có đủ kiến thức để trang bị cho mình những hiểu biết nhất định về SKSS nhưng lại rất tò mò, và cũng rất ngại bàn về SKSS. Theo các bậc cha mẹ, nên giáo dục con trong độ tuổi khoảng 13-18 là tốt nhất tùy vào từng cha mẹ mà chọn thời điểm giáo dục. Những điều cha mẹ lo lắng cho con trong độ tuổi dậy thì là các em vẫn “còn non”, “đang lớn”, sợ rằng nếu không giáo dục các em sẽ tò mò quá mà ảnh hưởng đến học tập. Trong bảng hỏi thì 30% cha mẹ cho rằng giáo dục cho con trước tuổi dậy thì. Ngày nay, các em có một cuộc sống phát triển toàn diện, được nuôi nấng, chăm sóc đầy đủ. Vì vậy, có nhiều em đã dậy thì trước tuổi. Và điều đó đã khiến các bậc cha mẹ phải có sự chuẩn bị trước cho các em một số kiến thức về SKSS. Đây là một quan điểm thể hiện sự nhận thức của cha mẹ còn hạn chế. Giáo dục cho con về SKSS là một quá trình. Nếu không giáo dục con trong đúng giai đoạn phát triển của các em thì sẽ khiến cho các em không có sự hiểu biết rõ ràng về cơ thể mình, về những gì mình muốn biết. Liệu rằng, đợi đến mai sau có gia đình thì các em mới được hiểu về về SKSS có quá muộn không? * Nhận thức của cha mẹ về việc giáo dục SKSS cho con trai hay con gái là quan trọng Trong thời đại hiện nay, sự phân biệt giữa nam và nữ vẫn còn tồn tại trong rất nhiều vấn đề, lĩnh vực của đời sống. Đề tài của chúng tôi muốn tìm hiểu thêm rằng cha mẹ có phân biệt giữa việc giáo dục ai là quan trọng hay không? Dù là con trai hay con gái thì việc giáo dục SKSS cũng là một vấn đề nên giáo dục cho cả hai giới. Với bảng số liệu sau ta sẽ thấy các bậc cha mẹ có nhận thức như thế nào về việc giáo dục cho con trai hay con gái. Bảng 5: Nhận thức của cha mẹ về việc giáo dục cho con trai hay con gái quan trọng hơn Bảng 5: Nhận thức của cha mẹ về việc giáo dục SKSS con trai hay con gái là quan trọng hơn 0 27 73 Con trai Con gái Cả hai Slice 4 Qua bảng số liệu trên ta thấy có một điều đáng mừng là mọi người đều cho rằng nên giáo dục cả nam lẫn nữ chiếm 73%. Đặc biệt, nên giáo dục con gái quan trọng hơn chiếm 27%. Còn đối với việc giáo dục cho riêng con trai thì không ai cho rằng đó là quan trọng. Cha mẹ đã có nhận thức tốt hơn trong việc lựa chọn ai là người nên được giáo dục về SKSS, cha mẹ không phân biệt nhiều giữa nam và nữ nữa.  Những y kiến trên phần nào thể hiện rõ nhận thức của các bậc cha mẹ, họ đã có những nhận thức về giai đoạn giáo dục, mức độ giáo dục, và có sự hiểu biết khá sâu sắc khi cho rằng phải giáo dục cả con trai và gái nhưng với nội dung giáo dục khác nhau. Khác với những quan niệm trước kia là chỉ chú trọng vào giáo dục cho con gái vì quan niệm có con gái trong nhà như “quả bom nổ chậm”, còn con trai thì không đáng lo. Điều này thể hiện được các cha nẹ đã coi giáo dục SKSS là một nhiệm vụ quan trọng bên cạnh việc dạy dỗ học hành, hướng nghiệp cho con cái. 2.2. NỘI DUNG GIÁO DỤC Gia đình với tư cách là một thiết chế đóng vai trò quan trọng trọng đời sống xã hội, là môi trường xã hội hóa đầu tiên của mỗi cá nhân.Gia đình có các chức năng như: điều chỉnh hành vi tình dục và giới, duy trì sự tái sinh sản từ thế hệ này sang thế hệ khác,chăm sóc và bảo vệ trẻ em, xã hội hó trẻ em, đảm bảo cung cấp kinh tế gia đình... Trong đó, việc giáo dục trẻ em nằm trong quá trình xã hội hóa trẻ em là một chức năng quan trọng của gia đình. Giáo dục của gia đình không chỉ dừng lại ở việc định hướng lựa chọn nghề ngiệp, giáo dục đạo đức, lối sống, giá trị cảu gia đình cho con cái... mà các gia đình còn cần phải nên giáo dục cho con cả về giới tính và SKSS. Có như vậy việc giáo dục mới toàn diện và giúp trẻ phát triển tốt hơn để có kiến thức vào đời. Trong phần này chúng tôi tìm hiểu về những nội dung giáo dục của cha mẹ, cha mẹ thường giáo dục cho con trai có những nội dung như thế nào, con gái có những nội dung như thế nào, và trình độ học vấn hay vai trò của bố mẹ có ảnh hưởng ra sao đến nội dung giáo dục cho con cái. Cha mẹ thường tìm hiểu những nội dung đó ở những nguồn nào? * Những nội dung về SKSS mà cha mẹ giáo dục cho con cái Theo nghiên cứu “Vai trò và trách nhiệm của nam giới trong gia đình và chăm sóc SKSS” của tổ chức Path Canada tại Việt Nam: cha mẹ thường giải thích về sự thay đổi tâm lí (42.6% với con trai và 35% với con gái); hướng dẫn vệ sinh thân thể (15.8% với con trai và 35.3% với con gái); chỉ dẫn con tìm hiểu qua sách báo (11.3% với con trai và 6% với con gái); chỉ có rất ít cha mẹ hướng dẫn con về tình dục an toàn (6.5% với con trai và 3.1 %với con gái). Có tới hơn 30% cha mẹ chỉ dừng ở hướng dẫn con chung chung như “tình bạn trong sáng”.Trên đây là những số liệu mà chúng tôi có được thông qua tìm hiểu về những nội dung giáo dục của cha mẹ dàh cho con cái trên báo “Phụ nữ thủ đô”, hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam, số 51, 989, ngày 23/12/2009. Nội dung giáo dục thể hiện trong cuộc điều tra của chúng tôi được thông qua bảng số liệu sau Bảng 6: Nội dung giáo dục SKSS của cha mẹ 28.5 27.7 29.7 14.1 0 Thay đổi cơ thể trong giai đoạn dậy thì Thay đổi về tâm sinh lí Quan hệ bạn bè, người yêu Quan hệ tình dục và các biện pháp phòng tránh (thai, các bệnh lây lan về tình dục) KhácỞ đây ta thấy cha mẹ thường giáo dục cho con cái mình trên một số nội dung về sự thay đổi của cơ thể, tâm sinh lí, quan hệ bạn bè người yêu, quan hệ tình dục. Cha mẹ không chỉ giáo dục một nội dung mà họ có thể giáo dục nhiều nội dung xen kẽ lẫn nhau và các nội dung mà cha mẹ lựa chọn để giáo dục cho con mình thì chiếm khá đồng đều, ít có phần nội dung nào là quan trọng nhất và chiếm phần lớn so với các nội dung khác. Nhìn vào trong biểu đồ ta thấy rằng, số cha mẹ chọn về nội dung giáo dục cho con về quan hệ bạn bè, người yêu chiếm nhiều nhất là 29.7%. , tiếp đó là những thay đổi cơ thể trong giai đoạn dậy thì chiếm 28.5%, và thay đổi về tâm sinh lí chiếm 27.7%. Nhưng về quan hệ tình dục và các biện pháp phòng tránh (thai, bệnh lây lan qua đường tình dục ) là được giáo dục ít nhất, chỉ chiếm 14.1%. Tuy nhiên để thể hiện rõ hơn về vấn đề này ta cần làm rõ hơn về vai trò của từng người trong gia đình khi giáo dục những nội dung nào cho con cái họ về SKSS. 0 10 20 30 40 Nam Nữ Bảng 7: Tương quan giới với những nội dung giáo dục SKSS cho con cái Thay đổi cơ thể Thay đổi tâm sinh lí Quan hệ bạn bè, người yêu Quan hệ tình dục và các biện pháp phòng tránh Qua bảng trên ta thấy được sự đồng đều trong giữa nam và nữ trong việc giáo dục con cái về SKSS. Trong quan niệm trước đây việc giáo dục trong gia đình thường là trách nhiệm của người phụ nữ, đặc biệt với vấn đề giáo dục “tế nhị” này. Nhưng thực tế hiện nay trách nhiệm giáo dục cho con cái không chỉ riêng vai trò của người phụ nữ mà vai trò của người cha chũng rất quan trọng. Người cha cùng người mẹ tham gia vào giáo dục cho con về những vấn đề SKSS. Ở nội dung giáo dục là “thay đổi cơ thể” thì tỷ lệ người mẹ vẫn là người chủ đạo trong việc giáo dục con, chiếm 29.5%, còn người cha chỉ chiếm 26.3%. Ở nội dung “thay đổi tâm sinh lí” tương ứng với tỉ lệ 26.3% của cha và 28.3% của mẹ. Về “quan hệ bạn bè, tình yêu” thì cha có tỉ lệ là 36.8%, mẹ là 26.6%. Về “quan hệ tình dục và các biện pháp phòng tránh” thì tỷ lệ người cha chỉ là 10.8%, mẹ là 15.6%. Như vậy việc giáo dục SKSS trong các gia đình hiện nay có sự chia sẻ, tham gia của cha lẫn mẹ. Mặc dù tùy vào từng đứa con mà có những nội dung giáo dục riêng, có sự giáo dục giữa cha và mẹ khác nhau. Những nội dung giáo dục thường chỉ xoay quanh việc thay đổi tâm sinh lí và quan hệ bạn bè, tình yêu. Nhưng ta thấy các bậc cha mẹ ít giáo dục về quan hệ tình dục và các biện pháp phòng tránh. Họ nghĩ rằng con mình còn nhỏ, không nên nói tới vấn đề này quá sớm. Chủ yếu các cha mẹ thường giáo dục về vệ sinh như thế nào và xem cơ thể con mình có gì thay đổi không. Thông qua phỏng vấn sâu ta thấy các bậc phụ huynh đều giáo dục con mình ở những nội dung khá cần thiết và sát thực. Khi các em đang lớn thì hầu như các em đều có những thắc mắc về bản thân, về các mối quan hệ. Trong tầm tuổi này, đối với các cha mẹ thì các em vẫn chưa đủ lớn để biết về quan hệ tình dụng và các biện pháp phòng tránh. Vì vậy nên việc lựa chọn nội dung giáo dục của cha mẹ chịu ảnh hưởng từ nhận thức của họ và sự thắc mắc của con cái họ. Trình độ học vấn của cha mẹ cũng ảnh hưởng không nhỏ đến những nội dung mà họ giáo dục cho con cái họ. Trình độ học vấn thể hiện một phần nhận thức của cha mẹ. Chúng tôi muốn xem với trình độ học vấn như thế nào thì cha mẹ sẽ giáo dục con ở nội dung ra sao? Vì vậy, chúng tôi đưa ra bảng sau để thể hiện điều đó. 0 10 20 30 40 THPT TCCN CĐ-ĐH Bảng 8: Tương quan giữa giới với nội dung giáo dục SKSS cho con cái Thay đổi cơ thể Thay đổi tâm sinh lí Quan hệ bạn bè, người yêu Quan hệ tình dục và các biện pháp phòng tránh Qua bảng số liệu trên ta thấy rằng trình độ học vấn của cha mẹ THPT , TCCN, CĐ- ĐH là có sự khác nhau về nội dung giáo dục SKSS. Về nội dung “thay đổi cơ thể” thì 39.1% tỷ lệ cha mẹ có trình độ THPT, 34.2% trình độ TCCN, 26.6% trình độ CĐ-ĐH. Nội dung “thay đổi tâm sinh lí”, 26.1% tỷ lệ cha mẹ có trình độ THPT, 27.6% trình độ TCCN, 25.5% trình độ CĐ-ĐH. Nội dung quan hệ bạn bè, người yêu có 23.9% trình độ THPT, 32.9% trình độ TCCN, 25.5% trình độ CĐ-ĐH. Nội dung “quan hệ tình dục và các biện pháp phòng tránh” tỷ lệ là 10.7% trình độ THPT, 5.3% trình độ TCCN, 22.4% trình độ CĐ-ĐH. Ta nhận thấy ở trình độ CĐ-ĐH, thì các nội dung giáo dục được giáo dục khá đồng đều và chú trọng cả bốn nội dung. Nhưng đối với cha mẹ ở THPT và TCCN thì họ lại để y ít đến nội dung quan hệ tình dục và các biện pháp phòng tránh (10.7% trình độ THPT và chỉ có rất ít người có trình độ TCCN chọn nội dung này, chiếm 5.3%). Nội dung quan hệ bạn bè, người yêu lại được cha mẹ có trình độ TCCN chọn phần lớn là 32.9%. Còn cha mẹ có trình độ THPT và CĐ-ĐH lại chọn ít hơn và gần bằng nhau về tỷ lệ. Còn nội dung thay đổi tâm sinh lí được các bậc phụ huynh đều chú trọng và không có sự phân biêt lớn giữa trình độ học vấn của họ với nội dung này. Có thể hiểu rằng vì hầu hết các cha mẹ luôn quan tâm đến những biến đổi tâm sinh lí của con, va đó cũng là nội dung cơ bản mà các cha mẹ thường chọn để giáo dục con em mình. Để có được những nội dung, những hiểu biết về SKSS thì các bậc cha mẹ thường phải có một quá trình tích lũy.Từ đó mới có thể giáo dục cho đứa con của mình về những gì mình nhận được. Ở đây, chúng tôi muốn tìm hiểu xem những nội dung giáo dục của cha mẹ dành cho con cái được lấy ở những nguồn thông tin nào. 0 5 10 15 20 25 30 35 Nam Nữ Bảng 9: Tương quan giữa giới với những phương tiện để tìm hiểu nguồn thông tin về SKSS Phương tiện truyền thông đại chúng Qua gia đình, bạn bè, đồng nghiệp Qua kinh nghiệm bản thân Qua giáo viên của con Qua các hình thức nghệ thuật Qua bảng số liệu trên ta thấy rằng các bậc cha mẹ thường tìm hiểu những nội dung về SKSS để giáo dục cho con mình thông qua những hình thức sau: phương tiện truyền thông đại chúng,gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, kinh nghiệm bản thân, giáo viên của con và các hình thức nghệ thuật. Nhưng tùy từng quan niệm của nam và nữ mà việc tìm hiểu các nguồn thông tin này lại có sự khác nhau. Nhìn vào bảng ta có thể thấy được chủ yếu các cha mẹ đều tìm hiểu thông tin về SKSS qua các phương tiện truyền thông đại chúng. Vì hiện nay các phương tiện thông tin như báo đài đều rất phát triển, và có rất nhiều các chương trình đang nói về SKSS. Tỷ lệ tương ứng của nam là 34.7%, nữ là 25%. Còn qua thông tin từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp thì tương ứng với nó là tỷ lệ nam chiếm 18.7%, nữ chiếm 21.4%. Bởi đặc điểm về tâm lí của phụ nữ, phụ nữ thường hay trao đổi và nói chuyện nhiều hơn nam giới nên khi họ tìm hiểu về SKSS họ cũng tìm hiểu chủ yếu qua những người xung quanh mình nhiều hơn nam giới. Qua những kinh nghiệm bản thân cũng là một điều mà các bậc phụ huynh dựa vào những điều mình đã trải qua để giáo dục cho con mình. Tương ứng với nó là tỷ lệ nam chiếm 28%, nữ chiếm 31.8%. Những người mẹ thường áp dụng những kinh nghiệm của bản thân vào giáo dục cho con mình nhiều hơn người cha. Qua giáo viên của con thì được các bậc cha mẹ ít quan tâm hơn. Tỷ lệ nam tương ứng chỉ chiếm khoảng 12%, nữ là 13.5%. Điều này cho thấy các cha mẹ ít có sự trao đổi với thầy cô giáo và nhà trường về SKSS. Chưa có sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường. Và cuối cùng là việc tìm hiểu SKSS thông qua các hình thức nghệ thuật là thấp nhất. Tương ứng với tỷ lệ nam chiếm 6.6%, nữ chiếm 8.3%. Có hai lí do để lí giải điều này.Thứ nhất, đó là do các hình thức nghệ thuật vẫn ít hướng tới nội dung SKSS, Thứ hai là quan niệm của cha mẹ rằng các hình thức nghệ thuật không phù hợp với chủ đề SKSS. Dù tìm hiểu trên bất kỳ kênh thông tin nào thì cha mẹ cũng nên có những lựa chọn phù hợp với những nội dung mà con cái họ cần được giáo dục. Hiện nay, có rất nhiều những phương tiện, kiến thức mở ra để phục vụ cho các bậc phụ huynh và con cái mình tìm hiểu, đặc biệt là những nội dung SKSS. Bên cạnh những mặt tích cực là những mặt tiêu cực. Các bậc phụ huynh nên giáo dục cho con mình nhiều nội dung hơn trong vấn đề SKSS để tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra khi chính những bậc phụ huynh lại không đủ kinh nghiệm, kiến thức để giáo dục cho con cái mình. 2.3. GIÁO DỤC SỨC KHỎE SINH SẢN CỦA CON CÁI TRONG ĐỘ TUỔI DẬY THÌ THÔNG QUA CÁC PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC Giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái ở giai đoạn dậy thì là một trong những vấn đề rất quan trọng của mỗi một gia đình. Và mỗi một gia đình sẽ có những nội dung cũng như hình thức giáo dục khác nhau. Và để cho việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái đạt hiệu quả cao thì cần phải có những phương pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng, từng thời kỳ. Giáo dục là một hoạt động có tính liên tục và có tính hệ thống giữa nội dung và hình thức cần truyền đạt. Chính vì vậy, việc lựa chọn các phương pháp giáo dục hiệu quả là vô cùng quan trọng. Do vậy, cha mẹ phải có phương pháp giáo dục hiệu quả nhất để có thể truyền đạt, chuyển giao những kiến thức, kinh nghiệm của bản thân một cách tốt nhất cho con cái của mình. Tuy nhiên việc tìm ra phương pháp giáo dục tốt nhất là một điều khó khăn đối với mỗi một gia đình. Vì mỗi một đứa con sẽ có một tính cách cũng như tâm sinh lý khác nhau. Ngoài ra , trong một gia đình thì giữa người cha và người mẹ lại có những cách hay những phương pháp giáo dục khác nhau. Do đó, việc lựa chọn phương pháp giáo dục cho con cái về vấn đề sức khỏe sinh sản cần phải được xem xét, cân nhắc để đạt hiệu quả cao nhất. Khi được hỏi về cách thức giáo dục sức khỏe sinh sản của cha mẹ đối với con cái thì kết quả thu được như sau: 0 5 10 15 20 25 30 35 Nam Nữ Bảng 10: Tương quan giữa giới với cách thức giáo dục SKSS cho con cái (%) Trao đổi trực tiếp với con cái Mua sách báo cho con tự tìm hiểu Thông qua bạn bè thân thiết của con Cho con tham gia các khóa học về SKSS Cho con tham gia các CLB liên quan đến vấn đề SKSS Tự cho con tìm hiểu Khác Như kết quả ở trên cho thấy, nội dung giáo dục về quan hệ tình dục là rất ít. Hầu như các bậc cha mẹ đều ngần ngại khi trao đổi những vấn đề đó với con cái, sợ khi nói cho con cái biết chúng sẽ tò mò làm theo. Cha mẹ không biết rằng giai đoạn dậy thì là giai đoạn mà trẻ có những thay đổi về tâm sinh lý, quan hệ tình bạn, tình yêu và có những tò mò về những điều mà các em chưa biết. Chính vì vậy, cha mẹ càng cấm đoán, càng lảng tránh thì các em càng có xu hướng tìm hiểu, hành động ngược lại với sự cấm đoán của cha mẹ để thảo mãn sự tò mò của mình. Do đó, cha mẹ không nên lảng tránh, cấm đoàn mà nên nhình thẳng vào vấn đề đó, phải thường xuyên cung cấp những thông tin, kiến thức, kinh nghiệm của mình cho con biết để chúng có những nhận thức và hành vi đúng đắn. Điều quan trọng nhất là cha mẹ phải biết cách cung cấp, phân tích, giảng giải cho các em hiểu. Đây chính là phương pháp giáo dục của cha mẹ. Vai trò của cha mẹ thể hiện như thế nào trong việc lựa chọn phương pháp giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái. Sauk hi điếu tra thì kết quả cho thấy phương pháp giáo dục được nhiều cha mẹ lựa chọn nhất chính là trò chuyện trực tiếp với con cái. Đây chính là phương pháp mà cha mẹ cho rằng sẽ có hiệu quả cao nhất khi giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái. Trong đó có 33,7% nam giới và 30,1% nứ giới lựa chọn phương pháp này. Giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái là một vấn đề mà trước đây ít gia đình quan tâm. Đến nay thì thực trạng trên đã thay đổi, các gia đình đã chú trọng và quan tâm nhiều hơn, coi đây là một trong những nội dung giáo dục quan trọn. Tuy nhiên, vấn đế sức khỏe sinh sản là một vấn đề nhạy cảm và tế nhị nên phương pháp trò chuyện, tâm sự với con là một phương pháp phù hợp. Cha mẹ là những ngưòi gần gũi nhất và có thể chia sẻ mọi vấn đề với con cái. Khi cha mẹ gần gũi với con, họ sẽ tạo được sự yêu thương, sự sẻ chia những thắc mắc trong cuộc sống vói cha mẹ. Và những đứa con sẽ cảm thấy thoải mái và dễ dàng bộc bạch những tâm sự, những vướng mắc của mình với cha mẹ. Nếu cha mẹ càng gần gũi, quan tâm trò chuyện, trao đổi trực tiếp với con cái thì việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái ngày càng dễ dàng hơn. Con cái sẽ không cảm thấy khó khăn, ngại ngùng khi trao đổi những vấn đề đó với cha mẹ vì cha mẹ cũng thường xuyên trao đổi trực tiếp . Khi cả cha mẹ và con cái đã có sự trao đổi, trò chuyện, tam sự với nhau thì cả hai bên đều cảm thấy vấn đề đó cũng không có gì là khó khăn để nói ra. Vì vậy, qua phương pháp này thì việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái trở lên dễ dàng và đạt hiẹu quả cao hơn. Ngoài ra, phương pháp giáo dục bằng cách mua sách báo về cho con tự tìm hiểu cũng là một trong những phương pháp mà được lựa chọn nhiều thứ hai với tỷ lệ là 22.9% nam giới và 20,7% nữ giới. Nhiều gia đình ngoài việc giáo dục trực tiếp thì còn mua các sách báo về cho con tìm hiểu thêm để nâng cao nhận thức. Các con có thể láy thêm những thông tin mà cha mẹ chưa cung cấp hết hay những thông tin mà cha mẹ giảng giải, phân tích chưa kỹ. Tuy nhiên, cách thức trò chuyện, trao đổi trực tiếp vẫn được nhiều gia đình lựa chọn nhất. Đối với họ việc giáo dục một cách tốt nhất để con cái có thể tiếp thu một cách nhanh nhất và hiệu quả nhất. Tuy nhiên thì việc mua sách báo cho con tìm hiểu thêm cũng là một phương pháp hay. Nó giúp con cái đọc thêm để có thể kết hợp với những kiến thức của cha mẹ cung cấp tạo thành một nguồn thông tin đầy đủ. Tuy vậy, nó vẫn không được nhiều gia đình lựa chọn nhiều. Có thể là do nhiều gia đình không có điều kiện kinh tế để mua sách báo cho con. Hay cũng có thể là do cha mẹ thấy rằng hiện nay sách báo có nhiều cái không tốt, không phù hợp với các em nên gia đình không mua để tránh việc các em dễ bị kích động và làm theo dẫn đến những hành vi xấu. Hiện nay trên nhiều phương tiện truyền thông đại chúng có nhiều nội dung xấu làm cho các em dễ bị lôi kéo. Do vậy, cha mẹ cấn phải trang bị cho các em những kiến thức đầy đủ về vấn đề giáo dục sức khỏe sinh sản một cách đầy đủ nhất để giúp các em phòng và tránh được những hành vi sai lệch. Ngoài những nội dung đó thì cha mẹ cũng phải giáo dục hậu quả của những vấn đề đó khi nó xảy ra, phải quan tâm, kiểm soát chặt chẽ hơn với con. Thông qua bạn bè thân thiết của con để giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái là một phương pháp cũng được nhiều gia đình lựa chọn. Có tới 14,6% nam giới và 16,6% nữ giới lựa chọn. Vì không phải lúc nào cha mẹ cũng ở bên cạnh con mình được và không phải chuyện gì con cái cũng trao đổi với cha mẹ, mà thay vào đó là những người bạn thân thiết nhất. Vì họ là những người bạn cùng lứa tuổi, có cùng cách suy nghĩ cũng như tâm lý giống như con của mình. Cho nên, chúng dễ dàng trao đổi và chuyện trò một cách vô tư, thoải mái hơn. Tuy nhiên, đây cũng không phải là cách hay vì không phải người bạn nào cũng tốt,cũng có kiến thức về sức khỏe sinh sản. Cho nên, gia đình phải có sự kiểm soát chặt chẽ và có sự chọn lọc nhưữn ngươờ bạn thân thiết và có sự hiểu biết để tránh tình trạng bị rủ rê, lôi kéo bởi những người bạn không tốt. Hiện nay, nhà trường và các tổ chức xã hội đã mở nhiều khóa học tìm hiểu về các vấn đề sức khỏe sinh sản. Và cũng rất nhiều gia đình cho con tham gia vào các khóa học đó để cho con tìm hiểu một cách kỹ lưỡng nhất về vấn đề đó. Ngoài ra, các gia đình đều không có nhiều thời gian để trao đổi với con, giảng giải cho con mọi lúc nên họ đã đăng kí cho con mình tham gia vào các khóa học như vậy. Theo kết quả điều tra thì có tới 8,4% nam giới và 15% nữ giới lựa chọn phương pháp như vậy. Và qua số liệu trên cho thấy hiện nay cha mẹ đã quan tâm rất nhiều đến vấn đề giáo dục sức khỏe sinh sản cho con. Họ không chỉ giáo dục cho con ở nhà, không chỉ phó mặc cho nhà trường mà họ đã bỏ tiền ra để cho con tham gia vào các khóa học với một chương trình giáo dục bài bản và hệ thống như vậy. Và với phương pháp giáo dục như vậy thì hiệu quả giáo dục cũng sẽ rất cao. Bên cạnh việc cho con tham gia các khóa học thì các gia đình đã kết hợp cả phương pháp cho con tham gia các câu lạc bộ liên quan đến vấn đề sức khỏe sinh sản như câu lạc bộ sức khỏe sinh sản hay những câu lạc bộ ở trung tâm giáo dục sức khỏe cho trẻ ở giai doạn dậy thì…. Có tới 10,9% nam giới và 15% nữ giới lựa chọn phương pháp này Cách thức tự cho con tìm hiểu ít được các bậc phụ huynh tìm hiểu. Chỉ có 9,6% nam giới và 2,6% nữ giới lựa chọn. Ở đây, nam giới có tỉ lệ lựa chọn cao hơn nữ giới vì người mẹ lúc nào cũng quan tâm hơn người cha trong vấn đề giáo dục sức khỏe sinh sản. Vì nam giới có phần e ngại hơn nữ giới. Tuy nhiên, phương pháp này không phải là một phương pháp hay vì hiện nay nguồn thông tin rất là phong phú. Tuy nhiên, những thông tin đó lại có cả mặt tốt và mặt xấu mà các em lại chưa có sự hiểu biết , chưa có kinh nghiệm gì nên dễ bị ảnh hưởng bởi những thông tin không tốt và sẽ dẫn tới những hành vi xấu. Ngoài các phương pháp trên thì hầu hết các gia đình không có những phương pháp giáo dục nào khác nữa. Khi hỏi các bậc cha mẹ phương pháp nào là quan trọng nhất thì kết quả thu được là 86% cha mẹ lựa chọn phương pháp trao đổi trực tiếp, có 2% lựa chọn phương pháp mua saác báo cho con tim hiểu và 2% là phương pháp thông qua bạn bè thân thiết của con. Còn có tới 5% cha mẹ cho rằng cho con tham gia các khóa học về vấn đề sức khỏe sinh sản và 5% cho con tham gia vào các câu lạc bộ sức khỏe sinh sản là phương pháp quan trọng nhất. Không có một ai lựa chọn phương pháp tự cho con tìm hiểu là quan trọng nhất Bảng11: Phương pháp giáo dục được coi là quan trọng nhất (%) 86 2 5 5 2 0 0 Trao đổi trực tiếp với con cái Mua sách báo cho con tự tìm hiểu Cho con tham gia khóa học về SKSS Cho con tham gia các CLB liên quan đến vấn đề SKSS Thông qua bạn bè thân thiết của con Tự cho con tìm hiểu Khác Như vậy, phương pháp giáo dục được các bậc cha mẹ lựa chọn nhiều nhất đó chính là trao đổi trực tiếp với con. Phương pháp này khi kết hợp cũng với các phương pháp khác sẽ làm cho hiệu quả giáo dục được tốt hơn. Tất cả những điều trên cho thấy vai trò của cha mẹ là vô cùng quan trọng trong việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái. Và nó cũng cho thấy các bậc phu huynh đã quan tâm nhiều hơn đến vấn đề đó. Phương pháp giáo dục là một trong những yếu tố dẫn đến sự thành công của việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái. Tuy nhiên các cha mẹ có trình độ học vấn khác nhau cũng sẽ dẫn tới việc lựa chọn phương pháp khác nhau. Nó được thể hiện rõ qua bản tương quan giữa trình độ học vấn và phương pháp giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái. 0 10 20 30 40 THPT TCCN CĐ - ĐH Bảng 12: Tương quan giữa trình độ học vấn với phương pháp giáo dục SKSS Trao đổi trực tiếp với con cái Mua sách báo cho con cái tự tìm hiểu Thông qua bạn bè thân thiết của con Cho con tham gia các khóa học về SKSS Cho con tham gia các CLB liên quan vấn đề SKSS Tự cho con tìm hiểu Khác Ở đây, kết quả thu được cho thấy các bậc cha mẹ đều học từ phổ thông trung học trở lên, không có ai không đi học hoặc không có ai học hết bậc tiểu học hay trung học mà bỏ học. Và kết quả thu được là phương pháp trao đổi trực tiếp với con cái là phương pháp mà hầu hết các cha mẹ ở mọi trình độ học vấn đều lựa chọn. Nhưng cao nhất vẫn là ở các cha mẹ ở trình độ trung cấp chuyên nghiệp chiếm tới 34,2% tiếp theo đó là ở trình độ cao đẳng- đại học chiếm 30,6%, còn trình độ trung học phổ thông là thấp nhất chỉ có 29,5%. Còn với phương pháp mua sách báo cho con tự tìm hiểu thì những người ở trình độ học vấn cao có xu hướng cho con tìm hiểu thêm thông tin từ những tạp chí hay sách báo liên quan để các em có thêm kiến thức cho mình. Như là ở cấp trung học chuyên nghiệp là 26,6% và cao đẳng- đại học là 23.6% còn ở trình độ trung học phổ thông chỉ là 15,2%. Như vậy, ta có thể nhận thấy một điều rằng những người có trình độ học vấn cao thì thì cách thức, phương pháp truyền đạt của họ có sự khoa học và sáng tạo hơn. Họ không chỉ dừng lại ở những việc trao đổi trực tiếp mà họ còn mua sách báo về cho con tìm hiểu thêm. Một điều quan trọng nữa là các bậc cha mẹ ở tất cả các trình độ học vấn đề đã quan tam đến con mình nhiều hơn trong vấn đề giáo dục sức khỏe sinh sản. Ngoài việc trao đổi trực tiếp thì họ đã trò chuyện, tâm sự với những người bạn thân của con để lấy thêm thông tin về con mình về những vấn đề tình bạn, tình yêu, những điều mà cha mẹ không thể kiểm soát được. Và cũng có nhiều em thường ít tâm sự với cha mẹ mà thường sẻ chia với những ngưòi bạn thân nhất của mình. Và cũng có những điều mà các em ngại không nói với cha mẹ mà chỉ nói với bạn thân.Có 15,2% trình độ trung học phổ thông, 12,7% trình độ trung học chuyên nghiệp và 20% trình độ cao đẳng đại học lựa chọn việc thông qua bạn bè thân thiết của con để giáo dục. Tuy nhiên ở đây thì các cha mẹ ở trình độ cao đẳng- đại học là lựa chọn cao nhất. Có lẽ là do họ quá bận rộn nên không cso nhiều thời gian ở bên con, nắm bắt những thông tin về con nên họ chọn việc thông qua bạn bè của con để tìm hiểu thêm về những suy nghĩ cũng như tình cảm của con. Vì vậy, phương pháp này cũng rất hiệu quả và có thể kiểm soát được con một cách chặt chẽ hơn. Phương pháp cho con tham gia vào các khóa học liên quan đến vấn đề sức khỏe sinh sản thì tương đương nhau ở tất cả các trình độ học vấn. Nó chênh nhau không đáng kể không đáng kể. Ở trình độ trung học phổ thông có 13,4%, trung học chuyên nghiệp có 13,9% và 11,8% ở trình độ cao đẳng- đại học. Khác với những phương pháp trên thì phương pháp cho con tham gia vào các câu lạc bộ liên quan đến vấn đề sức khỏe sinh sản được các cha mẹ ở trình độ trung học phổ thông lựa chọn nhiều nhất chiếm 18,8% còn ở trình độ trung cấp trung học chuyên nghiệp và cao đẳng- đại học lần lượt là 10,1% và 10,6%. Còn ở phương pháp tự cho con tìm hiểu thì có tới 7,9% cha mẹ ở trình độ trung học phổ thông lựa chọn, 2,5% và 2,3% lần lượt ở các cha mẹ có trình độ học vấn trung học chuyên nghiệp và cao đẳng - đại học. Qua số liệu này cho thấy các bậc phu huynh có trình độ học vấn trung học phổ thông có tỉ lệ lựa chọn cao nhất phương pháp này. Và nó cũng thể hiện rõ một điều rằng những người có trình độ học vấn thấp hơn sẽ ít quan tâm hơn đến con cái trong vấn đề giáo dục sức khỏe sản. Họ sẽ tự cho con tìm hiểu lấy một mình những vấn đê đó. Hiện tượng đó cũng do nhiều nguyên nhân gây nên nhưng nguyên nhân chủ yếu vẫn là trình độ học vấn còn thấp. Từ nguyên nhân đó kéo theo hàng loạt các nguyên nhân khác như không có đầy đủ kiến thức, không nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề đó…Còn ở các trình độ cao hơn như trung cấp chuyên nghiệp hay cao đẳng - đại học thì tỉ lệ này rất thấp. Điều này cho thấy họ đã nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái và thấy được vai trò quan trọngcủa những người cha, người mẹ trong vấn đề giáo dục đó. Họ cho thấy rằng, con cái vẫn còn nhỏ và không tự mình có thể tìm hiểu được những vấn đề đó một mình có sự chia sẻ, hướng dẫn của cha mẹ. Như vậy, trình độ học vấn của cha mẹ có ảnh hưởng rất lớn đến việc lựa chọn phương pháp giáo dục sức khỏe sinh sản của con cái. Những cha mẹ có trình độ học vấn cao thì sẽ biết cách lựa chọn những phương pháp giáo dục phù hợp. Và qua cách lựa chọn phương pháp giáo dục cũng cho chúng ta biết được mức độ quan tâm như thế nào của cha mẹ, vai trò của cha mẹ trong vấn đề giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái. Hiện nay, việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái không phải là một chuyện đơn giản nhưng cũng không phải là quá khó đối với các bậc phụ huynh. Vì hiện nay, cha mẹ có sự hỗ trợ rất nhiều của các tổ chức xã hội liên quan đến vấn đề đó cũng như các phương tiện truyền thông đại chúng. Tuy nhiên, họ phải biết cách lựa chọn phù hợp các phương pháp giáo dục đối với từng đối tượng, từng giai đoạn khác nhau. Có như vậy thì việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái ở độ tuổi dậy thì mới hiệu quả cao được. Và ở đây hầu hết các bậc cha mẹ đã lựa chọn phương pháp trò chuyện trực tiếp với con cái. 2.4. Mức độ giáo dục sức khỏe sinh sản của cha mẹ đối với con cái trong độ tuổi dậy thì Giáo dục con cái đặc biệt là vấn đề giáo dục sức khỏe sinh sản là một trong những chức năng vô cùng quan trọng của mỗi một gia đình. Và đó là một quá trình lâu dài trong suốt cuộc đời của một đứa trẻ từ khi sinh ra cho đến khi mất đi. Tuy nhiên quá trình đó có thể diễn ra ở những mức độ khác nhau. Nó tùy thuộc vào tùng hoàn cảnh cụ thể của mỗi một gia đình, mỗi một người. Và cũng như vậy, mức độ giáo dục của cha mẹ đối với con cái ở mỗi gia đình là khác nhau, giữa vợ và chồng là khác nhau. Nó được thể hiện rõ qua các bảng số liệu sau đây. Khi được hỏi ông( bà) quan tâm đến vấn đề giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái ở mức độ nào thì kết quả thu được: 0 10 20 30 40 50 60 70 Nam Nữ Bảng13: Tương quan giữa giới với mức độ quan tâm giáo dục SKSS của cha mẹ đối với con cái Thường xuyên Thỉnh thoảng Ít khi Không bao giờ Hầu hết các bậc cha mẹ đều rất quan tâm đến vấn đề đó. Tuy nhiên mức độ quan tam thì lại ccos sự phân biệt giữa cha và mẹ. Ở mức độ thường xuyên thì có 25,6% nam giới và có tới 46,7% nữ giới . Số liệu này cho thấy, người mẹ vẫn là người đóng một vai trò quan trọng và thường xuyên quan tâm đến vấn đề giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái. Tuy nhiên, thì người cha cũng rất thường xuyên quan tâm đến vấn đó. Điều này cho thấy ngưòi cha cũng đã chia sẻ công việc mà trước đây chỉ có phụ nữ mới làm. Họ đã tích cực tham gia vào công việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái, gánh một phần gánh nặng cho người vợ. Và khi được sự quan tâm của cả cha và mẹ thì việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái đạt được hiệu quả cao hơn. Họ cũng đã nhận ra một điều rằng, công việc đó không chỉ của một mình người vợ mà họ cũng phải có một phần trách nhiệm. Tuy nhiên, việc giáo dục sức khỏe sinh sản ở mức độ thường xuyên chỉ xảy ra ở một số người còn đâu phần đông mới chỉ tham gia vào công việc đó với mức độ thỉnh thoảng. Nó chiếm tỉ lệ cao nhất đó là 69,2%. Còn ở phụ nữ thì mức độ này cũng khá cao 45,9% tuy nhiên vẫn thấp hơn mức độ giáo dục thường xuyên.Đây cũng là một con số đáng mừng vì người chồng đã hiểu được trách nhiệm và vai trò của mình trong việc giáo dục con cái về vấn đề sức khỏe sinh sản. Tuy vậy, người cha nên nâng cái mức độ thường xuyên quan tâm đến việc giáo dục vấn đề đó cho con cái hơn nữa để có thể giúp con mình có những hiểu biết đúng đắn và có những hành vi hợp lí nhất đề bước vào một giai đoạn mới. Còn ở mức độ quan tâm ít khi thì cũng không nhiều, chỉ có 2,6% nam giới và 4,9% nữ giới. Ở đây, mức độ ít khi quan tâm của người mẹ cao hơn người cha có thể là do một số người mẹ quá bận rộn với công việc hàng ngày của mình nên không có nhiều thoòi gian quan tâm đên con cái một cách thường xuyên hơn. Và công việc đó có thể chia sẻ đỡ cho người chồng. Ở mức độ không bao giờ thì chiếm một tỉ lệ ít nhất nam giới chỉ có 2,6%, nữ có 1,6%. Tuy nhiên, tỉ lệ nam giới không quan tâm vẫn cao hơn nữ giới. Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này là do một số cha mẹ vẫn chưa nhận thức được rằng việc giáo dục sức khỏe sinh sản không phải chỉ khi nào đến lúc mới cần mà chúng ta phải thường xuyên quan tâm ngay từ khi chúng còn nhỏ để có thể trang bị những hành trang đầy đủ nhất về sức khỏe sinh sản. Và việc mà nam giới không thường xuyên quan tâm cũng là do họ e ngại khi nói những vấn đề đó với con đặc biệt là với con gái. Như vậy, việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái ở tuổi dậy thì đã được cả cha và mẹ quan tâm nhưng mới chỉ ở mức độ thỉnh thoảng. Còn người mẹ đã thường xuyên quan tâm đến vấn đề này hơn người cha. Điều này cũng cho thấy người mẹ đóng một vai trò quan trọng trong việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái. Một điều quan trọng trong việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái đó chính là sự chủ động của cha mẹ. Vì khi cha mẹ chủ động trước sẽ làm cho con cái không cảm thấy ngại hi nói chuyện và tâm sự. Và khi đó thì cha mẹ có thể thường xuyên nắm bắt thông tin của con mình hơn. Tuy nhiên, cha mẹ đã chủ động đặt vấn đề đó trước với con cái hay không hay là chỉ khi nào con cái thắc mắc, hỏi han điều gì thì mới trả lời. Và giữa người cha và ngưòi mẹ thì ai thường xuyên chủ động làm công việc đó, có sự phân biệt giữa cha và mẹ không. Kết quả điều tra cho thấy: 0 20 40 60 80 100 Nam Nữ Bảng 14: Tương quan giữa giới với sự chủ động trao đổi với con cái về vấn đề SKSS (%) Có Không Số liệu trên cũng cho thấy là cả cha và mẹ đều quan tâm, chủ động trao đổi với con. Tuy nhiên, nữ giới là người chủ động trao đổi những vấn đề đó với con nhiều hơn nam giới chiếm 90% còn nam giới chỉ có 75%. Còn chỉ có 25% nam giới và 10% nữ giới là không chủ động trao đổi với con. Có thể là do không có thời gian, cũng có thể là do cha mẹ không có nhiều kiến thúc và cũng có thể cha mẹ ngại nói với con về vấn đề đó, những vấn đề nhạy cảm , tế nhị. Qua đó, chúng ta có thể nhận thấy một điều rằng người mẹ vẫn đóng một vai trò đặc biệt quan trọng và người cha cũng đã quan tâm hơn đến vấn đề giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái. Tuy nhiên, họ vẫn còn e ngại trong vấn đề này. Vai trò của cha mẹ còn được thể hiện thông qua mức độ chủ động tham gia giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái. 0 20 40 60 80 Nam Nữ Bảng 15: Tương quan giữa giới với mức độ chủ động trao đổi của cha mẹ với con cái (%) Thường xuyên Thỉnh thoảng Ít khi Có thể nhận ngay ra một điều rằng cả cha và mẹ đều chủ động trao đổi trực tiếp với con cái nhưng mới chỉ dừng lại ở mức độ thỉnh thoảng. Và không có sự khác biệt giữa nam và nữ. Tỉ lệ lần lượt là 76,7% nam giới và 74,1% nữ giới. Còn ở mức độ thường xuyên thì nữ giới chiếm một tỉ lệ cao là 22,2% và nam giới là 3.3%. Phải chăng, người mẹ thường xuyên gần gũi với con cái nên thường xuyên chủ động trao đổi với con nhiều hơn. Còn ở với mức độ ít khi chủ động trao đổi thì có 20% nam giới và chỉ có 3.7% nữ giới. Nhưng tỉ lệ nam giới ít khi chủ động trao đổi với con là lớn hơn nữ giới rất nhiều. Tóm lại từ các số liệu trên cho thấy, các gia đình đã có sự quan tâm nhiều hơn đến việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho con cái. Trong gia đình, cần phải có sự chia sể vai trò của cha và me trong việc giáo dục con cái.Họ nhận thấy sự cần thiết của vấn đề đó trong thời gian hiện nay. Cho nên, các bậc phụ huynh đã thường xuyên quan tâm nhiên hơn.Qua đó, cho chúng ta thấy một điều rằng trách nhiệm và vai trò của người cha ngày càng được nâng cao. Người cha đã biết quan tâm, chia se nhièu hơn với con về vấn đề này. Tuy nhiên, con số này không lớn lắm mà đa số họ mới chỉ dừng lại ở mức độ thỉnh thoảng. Và việc trao đổi trực tiếp với con cái cũng vậy thì cả nam và nữ đều nhận thấy sự cần thiết phải trao đổi trực tiếp với con. Nhưng ngược lại thì hành động tức là mức độ chủ động trao đổi thì lại không thường xuyên lắm. Mà họ cũng mới chỉ thỉnh thoảng trao đổi với con thôi. Không những vậy, qua số liệu đó chúng ta còn nhận ra một điều rằng, sự quan tâm cũng như mức độ trao đổi trực tiếp vấn đề sức khỏe sinh sản với con là có dự khác nhau giữa người cha và người cha. Người mẹ thường xuyên quan tâm cũng như trao đổi trực tiếp nhiều hơn với con. Và nó cho chúng ta thấy vị trí của người mẹ thật quan trọng. Người mẹ dễ dàng chia sẻ, trò chuyện hơn với con trong mọi chuyện. CHƯƠNG 3 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 3.1 KẾT LUẬN Thông qua tìm hiểu “Vai trò của cha mẹ trong việc giáo dục SKSS cho con cái trong độ tuổi dậy thì hiện nay” chúng tôi đã rút ra một số kết luận sau: Các bậc cha mẹ bước đầu đã có những nhận thức khá đầy đủ trong việc giáo dục SKSS như việc giáo dục SKSS có cần thiết hay không, giáo dục cho ai là quan trọng, giáo dục ở mức dộ như thế nào… Hầu hết, các cha mẹ đều nhận thấy rằng việc giáo dục SKSS cho con ở độ tuổi dậy thì là rất cần thiết. Và họ ít có sự phân biệt việc giáo dục cho con trai hay con gái là quan trọng hơn, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì. Nắm bắt được sự thay đổi về thể chất và tinh thần của các em trong giai đoạn này nên chủ yếu các bậc cha mẹ đều giáo dục con trong giai đoạn dậy thì. Các bậc cha mẹ đều cho rằng cần phải giáo dục cả con trai và con gái nhưng quan trọng là phù hợp với từng giới tính, độ tuổi và giai đoạn phát triển của các em. Từ những nhận thức đúng đắn các bậc cha mẹ sẽ có những hành động phù hợp. Họ không chỉ quan tâm đến việc giáo dục cái gì mà họ còn lựa chọn cho mình những phương thức giáo dục tốt nhất. Bên cạnh đó vẫn còn một số cha mẹ chưa nhận thức rõ và chưa có sự quan tâm đúng mức đến giáo dục SKSS cho con cái với tâm lí là con còn quá nhỏ, đang tuổi học hành và đưa trách nhiệm giáo dục này cho nhà trường hoặc người khác. Như vậy sẽ dẫn tới việc con cái thiếu sự hiểu biết về vấn đề đó và gây ra những hậu quả làm ảnh hưởng tới bản thân, gia đình và xã hội. Về nội dung thì có rất nhiều vấn đề cần phải giáo dục và cha mẹ cũng đã chủ động trao đổi với con về vấn đè này. Tuy nhiên, cha mẹ chỉ mới tập trung vào một số nội dung như vệ sinh thân thể, thay đổi tâm sinh lí, quan hệ bạn bè, tình yêu. Nhưng các nội dung về quan hệ tình dục, các biện pháp phòng tránh thai và các bệnh truyền nhiễm thì chưa được cha mẹ nói tới nhiều. Với một số lí do như ngần ngại, không đủ kiến thức, sợ vẽ đường cho hươu chạy… Một điều nữa cho ta thấy những cha mẹ có trình độ học vấn cao thì sẽ có những nội dung giáo dục đầy đủ hơn những người có trình độ học vấn thấp. Về phương pháp giáo dục: Có rất nhiều cách thức để giáo dục con cái nhưng phương pháp mà cha mẹ lựa chọn nhiều nhất đó là lựa chọn trò chuyện trực tiếp với con. Đây được coi là phương pháp tối ưu nhất mà cha mẹ cho rằng việc giáo dục SKSS cho con cái sẽ đạt hiệu quả cao nhất. Ngoài ra không có sự phân biệt giữa trình độ học vấn khác nhau của cha và mẹ trong việc lựa chọn các phương pháp giáo dục SKSS cho con cái. Cha mẹ đều nhận thấy rằng phương pháp tự cho con tìm hiểu là không hoàn toàn hợp lí, bởi vì con cái ở độ tuổi này chưa có kiến thức và kinh nghiệm đầy đủ để có thể tự mình tìm hiểu. Trong xu thế hiện nay thì các cha mẹ đã cho con tham gia vào các khóa học cũng như các câu lạc bộ liên quan đến vấn đề SKSS, để giúp con nâng cao nhận thức. Trong quá trình giáo dục con cái thì cha mẹ gặp rất nhiều khó khăn như: không có thời gian, không đủ kiến thức, ngần ngại, không biết phương pháp, sợ vẽ đường cho hươu chạy… Nhưng tập trung ở hai khó khăn cơ bản là không có thời gian và ngần ngại. Đây là những khó khăn có thể khắc phục được nếu cha mẹ biết cách sắp xếp thời gian cho con cái. Trong quá trình giáo dục có sự phân biệt vai trò giữa người cha và người mẹ. Phần lớn các bậc cha mẹ cho rằng việc giáo dục đều phải cần có cả hai cha mẹ. Nhưng đa số họ đều cho rằng người mẹ có vai trò quan trọng nhất. 3. 2.KHUYẾN NGHỊ 3. 2.1 Đối với cha và mẹ Các bậc cha mẹ nên có nhận thức về vai trò của mình trong việc giáo dục SKSS cho con cái. Cha mẹ nên tìm hiểu và trang bị cho mình những kiến thức về SKSS. Giữa cha và mẹ nên có sự chia sẻ với nhau để giảm bớt gánh nặng cho người mẹ, cùng phối hợp với nhau làm sao cho việc giáo dục SKSS cho con cái đạt hiệu quả cao nhất. Cha mẹ cần khắc phục những khó khăn mà mình gặp phải trong quá trình giáo dục cho con về SKSS. Khắc phục ngay trong nhận thức không đúng của cha mẹ như “vẽ đường cho hươu chạy”, ngầ ngại, coi đó là vấn đề “tế nhị”, và có gắng dành nhiều thời gian quan tâm đến con cái nhiều hơn. Cha mẹ nên tạo lấp mối dây liên hệ tình cảm gần gũi giữa cha mẹ và con cái, tăng sự tiếp xúc thường xuyên giữa các thành viên trong gia đình. Muốn vậy, cha mẹ phải làm gương cho con cái, hướng dẫn, chỉ bảo cho con những vấn đề cụ thể, những thắc mắc mà con cái họ gặp phải. Cha mẹ phải lắng nghe, thấu hiểu những tâm tư tình cảm của con để có phương pháp và nội dung giáo dục hợp nhất. Cha mẹ không nên cấm đoán con cái quá gắt gao trong việc tìm hiểu về SKSS. Nhưng đồng thời cũng phải kiểm soát những thông tin mà con cái họ tiếp nhận. Biết đưa những nội dung giáo dục và những hình thức giáo dục phù hợp, phong phú để giảng giải cho con cái. Cha mẹ cần có sự liên kết chặt chẽ với nhà trường và các tổ chức xã hội. 3. 2.2 Đối với nhà trường Thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoại khóa về SKSS(kể chuyện, đóng kịch, hát, múa…). Đưa giáo dục SKSS vào giảng dạy kết hợp với các môn học. Thầy cô không nên cấm đoán hay e dè khi các em hỏi về SKSS. Nên giải thích cho các em hiểu rõ hơn về SKSS là như thế nào. Nhà trường cũng nên có những buổi họp mặt với gia đình và cùng gia đình giáo dục và trao đổi với các em học sinh về SKSS. 3. 2.3 Đối với tổ chức xã hội Tích cực tuyên truyền các vấn đề liên quan đến SKSS. Phối hợp với gia đình, nhà trường, đoàn hội cùng tổ chức các buổi hoạt động, tư vấn nhằm đáp ứng những nhu cầu của gia đình và các em học sinh về SKSS. Nâng cao vai trò của cả cha và mẹ trong việc giáo dục SKSS cho con cái thông qua các buổi nói chuyện, tuyên truyền. Tổ chức các câu lạc bộ em gái, câu lạc bộ bà mẹ, em trai cần được sinh hoạt thường xuyên. TÀI LIỆU THAM KHẢO Sách chuyên khảo 1.Đào Xuân Dũng, Giáo dục giới tính vì sự phát triển của VTN, NXB ĐHQG HN, 2002 2.Lê Ngọc Hùng, Lịch sử và lí thuyết xã hội học, NXB KHXH,2008 3.Từ điển Tiếng Việt, NXB Đà Nẵng,2000 4.Hoàng Bá Thịnh, Một số nghiên cứu về SKSS ở Việt Nam sau Cairo, NXB CTQG, 1999 5.Phạm Tất Dong, Lê Ngọc Hùng, Xã hội học, NXB ĐHQG HN, 2002 6.Lý thuyết xã hội học, Vũ Quang Hào, NXB KHXH, 2000. 7. Đào Xuân Dũng, Giáo dục giới tính vì sự phát triển của VTN, NXB ĐHQG HN, 2002 8.Từ điển Xã hội học, Thanh Lê, NXB KHXH, 2004 9.Trung tâm nghiên cứu khoa học về phụ nữ và gia dình, nay dổi thành viện phụ nữ khoa học và gia đình 10. Báo Phụ nữ thủ đô Trang web 1. tinh-dc-ca-v-thanh-nien-va-thanh-nien-vit-nam-tinh-hinh-va-cac-chinh-sach.html 2. 3.