Vai trò người phụ nữ trong gia đình ở nông thôn hiện nay

gia ñình. Ñieàu ñoù cuõng coù nghóa laø ngöôøi ta seõ hình dung ra nhöõng coâng vieäc thuoäc lónh vöïc hoaït ñoäng kinh teá cuûa ngöôøi phuï nöõ. Chính nhöõng ñieàu naøy neân töø bao ñôøi nay, ngöôøi phuï nöõ luoân bò coi thöôøng vaø bò xem laø keû yeáu theá, treân thöïc teá so vôùi nam giôùi, soá giôø laøm vieäc trong moät ngaøy bao giôø phuï nöõ cuõng nhieàu hôn nhöng vì nhöõng coâng vieäc laët vaët khoâng teân ñaõ chieám moät khoaûng thôøi gian khaù lôùn vaø moïi nguôøi xem coâng aáy laø leõ ñöông nhieân, thöôøng tình ngöôøi phuï nöõ phaûi ñaûm nhieäm trong nhöõng coâng vieäc khoâng teân nhö: queùt doïn nhaø cöûa vôï chieám 66,1%, choàng chieám 2,8%; coâng vieäc ñi chôï vôï laø: 82,5%, choàng laø: 3,2%; coâng vieäc naáu nöôùng ngöôøi vôï 71,5%, choàng chieám 3,6%; vieäc chaêm lo caùc thaønh vieân khaùc vôï chieám 73,3%, choàng chieám 12,0%; coâng vieäc giaët giuõ vôï chieám 72,1%, choàng chieám 2,0%. Baûng 9: Ngöôøi thöïc hieän chính caùc coâng vieäc noäi trôï trong gia ñình Coâng vieäc noäi trôï Vôï Choàng Tröôøng hôïp Tyû leä % Tröôøng hôïp Tyû leä % Queùt doïn nhaø cöûa 166 66,1 7 2,8 Ñi chôï 207 82,5 8 3,2 Naáu nöôùng 197 71,5 9 3,6 Chaêm lo caùc TV khaùc 184 73,3 30 12,0 Giaët giuõ 181 72,1 5 2,0 Nhö vaäy ngöôøi thöïc hieän chính caùc coâng vieäc gia ñình thöôøng laø ngöôøi phuï nöõ chieám moät phaàn raát lôùn, trong khi ñoù choàng chæ chieám 23,9% trong coâng vieäc naøy, ngoaøi ra con trai chieám 8,9%, con gaùi chieám 61,5%, caùc thaønh vieân khaùc chieám 8,9%. Nhöng con soá naøy chæ moät phaàn nhoû trong coâng vieäc gia ñình. Vì theá maø hoï khoâng bieát raèng nhöõng coâng vieäc aáy laø “khoâng teân” nhöng khoâng laøm thì cuõng “khoâng soáng” ñöôïc, noù laø hoaït ñoäng thieát yeáu nhaèm duy trì söï toàn taïi cuûa moät gia ñình. Nhö treân cho ta thaáy, vai troø kinh teá trong gia ñình cuûa ngöôøiphuï nöõ hieän nay laø heát söùc to lôùn. Coù moät ñieàu caøng löu yù raèng, hình nhö chuùng ta ñaõ gaùn cho caùc loaïi coâng vieäc moät caùi nhaõn maø töø raát laâu ñeán nay vaãn chöa loaïi boû ñeå thay theá cho noù moät caùi nhaõn môùi. Ngöôøi ta chæ xem nhöõng hoaït ñoäng lao ñoäng naøo thuoäc lónh vöïc ñoàng aùng nhöõng coâng vieäc naøo maø taïo thu nhaäp cho gia ñình (thaäm chí loaïi boû luoân caû coâng vieäc laøm coû) môùi laø hoaït ñoäng lao ñoäng mang laïi thu nhaäp, coøn nhöõng hoaït ñoäng lao ñoäng ôû nhaø thì khoâng phaûi. Ngöôøi phuï nöõ khoâng nhöõng goùp phaàn cuøng choàng chaêm soùc con caùi maø coøn ñoùng goùp veà maët kinh teá, nuoâi soáng mình vaø goùp phaàn nuoâi con vaøo nhöõng khoaûng thu nhaäp nhaát ñònh. Thaäm chí coù nhieàu phuï nöõ trôû thaønh ngöôøi kieám ra nhieàu tieàn taïo thu nhaäp chính cho gia ñình. Bieåu ñoà 1: Möùc ñoä ñoùng goùp vaøo thu nhaäp gia ñình Möùc ñoä ñoùng goùp thu nhaäp trung bình cuûa choàng 45% thì ngöôøi vôï cuõng chieám töông ñoái laø 45% so vôùi thu nhaäp chung cuûa gia ñình, coøn laïi 10% laø söï ñoùng goùp cuûa thaønh vieân khaùc. Tuy nhieân giöõa coâng vieäc nhaø vaø hoaït ñoäng lao ñoäng taïo thu nhaäp thì ôû noâng thoân vaán ñeà naøy bò hoaø troän döôøng nhö khoù phaân bieät ñeán möùc maø ôû nhieàu gia ñình phuï nöõ luoân bò ñaëc vaøo tình traïng phuï thuoäc kinh teá vaøo ngöôøi choàng nhöng treân thöïc teá thì khaùc. Trong lao ñoäng saûn xuaát taïo ra nguoàn thu nhaäp ôû phuï nöõ noâng thoân töø nhöõng ngaønh ngheà chaên nuoâi, laøm ruoäng, buoân baùn.v.v…Vieäc choïn gioáng caây troàng vaät nuoâi laïi do ngöôøi choàng quyeát ñònh nhieàu nhaát. Qua khaûo saùt cho thaáy ngöôøi quyeát chính trong coâng vieäc naøy choàng chieám 43,0% ngöôøi vôï 11,6%, caû hai chieám 36,3%, caùc thaønh vieân khaùc chöa tôùi 8%. Ngöôøi phuï nöõ noâng thoân hieän nay tham gia vaøo taát caû caùc quaù trình saûn xuaát noâng nghieäp song vaán ñeà choïn gioáng caây, vaät nuoâi trong gia ñình ngöôøi choàng coù theá maïnh hôn. Trong thu hoaïch saûn phaåm khi muøa maøng ñeán thì ngöôøi choàng toû ra quyeát ñònh trong coâng vieäc naøy chieám 26,7% coøn vôï chieám 15,5% nhöng quyeàn quyeát ñònh chung nhaát laø caû hai vôï choàng chieám ñeán 43% cho thaáy ngöôøi phuï nöõ tham gia trong coâng vieäc naøy cung choàng chieám tyû leä cao khi quyeát ñònh coâng vieäc chung. Veà chaêm soùc vaät nuoâi caây troàng ngöôøi phuï nöõ toû ra coù vò trí quan troïng cuûa mình chieám 27,9% trong khi ñoù choàng chieám17,9% cho thaáy trong coâng vieäc naøy phuï nöõ tham gia nhö moät löïc luôïng cô baûn, ñoùng vai troø lôùn trong vieäc ra caùc quyeát ñònh tuy nhieân söï thoáng nhaát cuûa caû hai vôï choàng laø chung nhaát chieám 42,6%. Trong coâng vieäc quyeát ñònh baùn saûn phaåm ngöôøi vôï ñoùng vai troø quyeát ñònh nhaát chieám 47,4%, trong khi ñoù vai troø ngöôøi choàng chieám 8,8%. Cho thaáy ngöôøi coù quyeàn quyeát ñònh cao hôn ngöôøi choàng, coù theå vì hoï laø ngöôøi tham gia chính, coù kinh nghieäm vaø chính hoï laø ngöôøi tham gia tröïc tieáp vaøo coâng vieäc chaên nuoâi taïi gia ñình maëc duø söï thoáng nhaát cho coâng vieäc naøy cuûa caû hai vôï choàng 32,7%. Trong keá hoaïch laøm aên cuûa gia ñình ngöôøi phuï nöõ ñoùng goùp phaàn quan trong cuøng choàng trong vieäc laøm aên cuûa gia ñình, khi khaûo saùt haàu nhö coâng vieäc naøy cho thaáy raèng caàn phaûi coù söï ñoùng goùp, thoáng nhaát chung cuûa caû vôï vaø choàng chieám 55,4%, coøn lai soá ít laø do choàng quyeát ñònh chieám 25,9% vaø vôï 11,2%. Nhö vaäy trong keá hoaïch laøm aên gia ñình söï thoáng nhaát chung cuûa vôï vaø choàng laø cao nhaát, trong vai troø naøy ngöôøi vôï cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng khi quyeát ñònh cuøng choàng. Veà coâng vieäc quyùeât ñònh xaây döïng nhaø cöûa cho thaáy ñöôïc söï thoáng nhaát, baøn baïc chung giöõa vôï vaø choàng chieám tyû leä khaù cao 61,8%, coøn choàng quyeát ñònh trong vieäc xaây döïng nhaø chieám tyû leä 22,7%, so vôùi vôï quyeát ñònh coâng vieäc naøy laø 8,4%. Trong gia ñình vieäc mua saém vaät duïng ngöôøi vôï ngöôøi phuï nöõ toû ra quyeát ñònh vaø nhaïy beùn trong coâng vieäc naøy voán laø theá maïnh cuûa hoï chieám 37,1% so vôùi 7,6% laø cuûa choàng, caû hai cuøng quyeát ñònh trong vieäc naøy chieám 48,6%. Trong cuoäc khaûo saùt vöøa qua cuõng ñaõ cho chuùng ta thaáy raèng vieäc vay voán ñeå phaùt trieån kinh teá gia ñình ñaõ coù söï thoáng nhaát cuûa caû hai vôï choàng. Maø trong ñoù ngöôøi choàng chieám 22,7% vaø vôï 19,1%. Coøn trong quyeát ñònh saép ñaët coâng vieäc thì ngöôøi vôï chieám 30,3%, choàng chieám 18,7% vaø caû hai chieám tyû leä khaù cao trong coâng vieäc naøy 42,2%. Veà ngöôøi quyeát ñònh taát caû caùc coâng vieäc noùi chung thì ngöôøi vôï chieám 16,3%, choàng 17,1% vaø caû hai laø 56,2%. (xem baûng 10) Baûng 10: Ngöôøi quyeát ñònh caùc coâng vieäc trong gia ñình Coâng vieäc Choàng Vôï Caû hai TV khaùc Choïn gioáng caây troàng vaät nuoâi 43,0% 11,6% 36,3% 8% Thu hoaïch saûn phaåm 26,7% 15,5% 43,0% 2% Chaêm soùc vaät nuoâi caây troàng 17,9% 27,9% 42,6% 8% Baùn saûn phaåm 8,8% 47,4% 32,7% 8% Keá hoaïch laøm aên 25,9% 11,2% 55,4% 8% Xaây döïng nhaø cöûa 22,7% 8,4% 61,8% 1,2% Mua saém ñoà duøng 7,6% 37,1% 48,6% 1,2% Vay voán 22,7% 19,1% 45,8% 1,2% Saép ñaët coâng vieäc 18,7% 30,3% 42,2% 1,2% Taát caû caùc coâng vieäc noùi chung 17,1% 16,3% 56,2% 1,2% Ngoaøi nhöõng coâng vieäc treân ngöôøi phuï nöõ coøn khaúng ñònh ñöôïc mình trong gia ñình baèng caùc nguoàn thu nhaäp töø nhöõng coâng vieäc phuï nhö: chaên nuoâi, buoân baùn, thôï may, laøm möôùn, laøm vöôøn, tham gia hoaït ñoäng xaõ hoäi… Taát caû caùc coâng vieäc naøy chieám 47,2%. Ngöôøi phuï nöõ taän duïng heát quyõ thôøi gian cuûa mình laøm vieäc nhaèm taêng theâm nguoàn thu nhaäp cho gia ñình. Beân caïnh ñoù ngöôøi vôï coøn goùp söùc vôùi ngöôøi choàng trong saûn xuaát, laøm aên.Qua khaûo saùt thaáy möùc ñoä: Raát ñoàng yù vôùi nhau laø 41,8% vaø 51,5% ôû möùc ñoàng yù, moät phaàn nhoû laø 3,2% cho raèng khoâng ñoàng yù. Vì vaäy maø moät ñieàu cuõng khaúng ñònh raèng, trong nhöõng coâng vieäc gia ñình ñeàu coù söï ñoùng goùp cuûa vôï. Trong thu nhaäp ngöôøi vôï coù ñoùng goùp phaàn quan troïng trong kinh teá gia ñình, qua khaûo saùt cuõng cho ta thaáy möùc ñoä ñaùnh giaù laø: Quan troïng nhaát chieám 8%, quan troïng nhì chieám 21,1%, quan troïng ba chieám 29,5%, quan troïng boán chieám 12,7%, quan troïng naêm chieám 10%. Hôn theá nöõa trong moät soá hoä gia ñình hieän nay ngöôøi vôï ñaõ taïo ra thu nhaäp chính cho gia ñình, nhôø theá maø trong cuoäc soáng ngöôøi vôï ñaõ coù theâm töï tin vaøo khaû naêng cuûa chính mình, ngaøy nay ngöôøi phuï nöõ noâng thoân ñaõ phaàn naøo khaúng ñònh ñöôïc mình trong coâng vieäc gia ñình vaø keå caû coâng vieäc ngoaøi xaõ hoäi. Töø moät ngöôøi coù vò trí “phuï” trong gia ñình, ngaøy nay hoï ñaõ vaø ñang thaät söï trôû thaønh löïc löôïng lao ñoäng chính, coù thu nhaäp oån ñònh ñoùng goùp tích cöïc cho gia ñình. Ñoùng goùp cuûa phuï nöõ noâng thoân vaøo kinh teá gia ñình laø moät yeáu toá quan troïng ñeå naâng cao möùc soáng cho caùc thaønh vieân veà taát caû moïi maët keå caû laãn vaät chaát vaø tinh thaàn. Hình 2: Goùp theâm thu nhaäp 2.2. Coâng vieäc trong gia ñình vaø söï tham gia yù kieán Trong quaù trình chuyeån ñoåi töø neàn kinh teá quaûn lyù taäp trung sang neân kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ñaõ dieãn ra treân nhieàu lónh vöïc trong ñoù coù noâng nghieäp. Söï phaân coâng trong gia ñình cuõng dieãn ra roõ neùt vaø mang tính phöùc taïp. Ngöôøi phuï nöõ ñoùng vai troø quan troïng trong caùc coâng vieäc chuû yeáu cuûa nguoàn kinh teá gia ñình. Beân caïnh ñoù, coøn coù nhhieàu vieäc maø theo taäp quaùn, taâm lyù vaãn coi laø chæ daønh rieâng cho phuï nöõ. Vôùi söï ñoåi môùi trong lao ñoäng, nhöõng naêm gaàn ñaây caùc vieäc laøm naëng nhoïc ñöôïc chuyeån sang cô giôùi hoaù nhôø vaäy maø coâng vieäc ñöôïc nhanh hôn, tieát kieäm ñöôïc söùc lao ñoäng. Ngöôøi phuï nöõ voán ñöôïc coi laø chaân yeáu tay meàm nhöng vôùi ñôøi soáng kinh teá khoù khaên, tính chaát ngöôøi noâng daân chi phoái, hoï saün saøng tham gia vaøo moïi hoaït ñoäng noâng nghieäp baát chaáp naëng hay nheï. Söï ñoäc laäp veà kinh teá cuûa ngöôøi phuï nöõ ñaõ taêng leân thoâng qua vieäc hoï tham gia nhieàu hôn trong quaù trình saûn xuaát, ñoùng goùp ñaùng keå vaøo thu nhaäp gia ñình. Vai troø ngöôøi phuï nöõ heát söùc naëng neà vì hoï vöøa tham gia lao ñoäng saûn xuaát vöøa phaûi lo toan gaùnh vaùc vieäc nhaø, chaêm soùc con caùi. Qua tình hình khaûo saùt taïi Vónh Long cho thaáy ngöôøi phuï nöõ laø ngöôøi laøm chính chieám tyû leä lôùn trong ña soá caùc coâng vieäc gia ñình. Quaùn xuyeán quaù nhieàu coâng vieäc, phuï nöõ chæ coøn bieát soáng cho gia ñình maø chaúng nghæ ñeán vieäc naâng cao khaû naêng. Ngöôøi phuï nöõ noâng thoân haàu nhö khoâng coøn lo gì cho mình khi laäp gia ñình, cuoäc soáng gia ñình nhö ñöa ngöôøi phuï nöõ vaøo voøng xoay chung trong vai troø lao ñoäng ôû noâng thoân noùi chung, thieân chöùc laøm meï gaén lieàn vôùi vieäc nuoâi döôõng vaø giaùo duïc noù ñoøi hoûi ngöôøi meï phaûi hoaït ñoäng vôùi cöôøng ñoä cao môùi ñaùp öùng ñöôïc traùch nhieäm nuoâi döôõng. Cho neân phaûi laøm raát nhieàu coâng vieäc trong moät ngaøy. Quan troïng hôn nöõa, vieäc xem xeùt vai troø cuûa phuï nöõ trong caùc quyeát ñònh cuûa coâng vieäc cuûa gia ñình goùp phaàn naâng cao ñòa vò cuûa hoï. Nhöõng naêm gaàn ñaây, theá giôùi noùi chung vaø xa hoäi Vieät Nam noùi rieâng ñang ñaáu tranh ñeå ñoøi quyeàn bình ñaèng veà cho ngöôøi phuï nöõ. Ñoù laø cuoäc ñaáu tranh hôïp lyù vì hoï cuõng coù theå laøm nhieàu vieäc, coù khaû naêng töï quyeát vaø xaây döïng yù kieán. Söï baát bình ñaúng veà giôùi ñaõ gaây ra moät loã hoång lôùn trong quaù trình phaùt trieån kinh teá. Ngöôøi phuï nöõ phaûi ñöôïc toân troïng nhö nam giôùi, taïo cho hoï coù choã ñöùng, töï khaúng ñònh mình trong caùc hoaït ñoäng. Xoaù boû thaønh kieán vaø xem thöôøng phuï nöõ nhö tröôùc ñaây nhaèm tieán tôùi moät xaõ hoäi coâng baèng phuø hôïp vôùi nhaân phaåm con ngöôøi. Ph.Anghen vieát: “Moät söï bình ñaúng thaät söï giöõa phuï nöõ vaø nam giôùi chæ coù theå trôû thaønh hieän thöïc khi ñaõ thuû tieâu ñöôïc cheá ñoä boùc loät cuûa tö baûn ñoái vôùi caû hai giôùi vaø khi coâng vieäc noäi trôï rieâng cho gia ñình ñaõ trôû thaønh moät neàn coâng nghieäp xaõ hoäi”.1 Kakl Max – Enhgen, Tuyeån taäp 3, Nxb söï thaät, Haø Noäi, 1984, tr. 689 Vaán ñeà bình ñaúng trong xaõ hoäi nöôùc ta ñang ñöôïc quan taâm nhaèm tieán tôùi muïc tieâu xaây döïng daân giaøu, nöôùc maïnh, xaõ hoäi vaên minh coâng baèng. Noù khoâng chæ ñeà caäp rieâng ôû caáp ñoä moät nhoùm ngöôøi naøo maø phoå bieán trong toaøn xaõ hoäi. Vieäc naâng cao vai troø ngöôøi phuï nöõ noâng daân ñaït tôùi söï bình ñaúng khoâng rieâng gì cho phuï nöõ noâng daân nhöng ñoù coøn laø söï phaùt trieån chung cuûa giôùi nöõ trong gia ñình vaø ngoaøi xaõ hoäi, con ngöôøi môùi phaùt huy ñöôïc heát tieàm naêng aån kín ñeå coáng hieán cho söï phaùt trieån xaõ hoäi vaø söï giaøu maïnh cuõng nhö haïnh phuùc gia ñình. Söï phaân coâng lao ñoäng coøn phuï thuoäc vaøo thôøi gian laøm vieäc, do söï bieán ñoåi cuûa cô caáu ngheà nghieäp trong xaõ hoäi neàn kinh teá thò tröôøng vaø ñaëc ñieåm giao thoa vaên hoaù, loái soáng môùi, ngöôøi phuï nöõ coù khaû naêng muoán thoaùt ly khoûi sôïi daây troùi buoäc cuûa noâng nghieäp, hoï chuyeån höôùng hoaït ñoäng ra xaõ hoäi vaø tham gia lao ñoäng xaõ hoäi. Nhöõng ngöôøi naøy chæ laøm vieäc nhaø vaøo thôøi gian raõnh hoaëc nhöõng ngöôøi choàng ñaõ coù yù thöùc chia seû coâng vieäc cho vôï mình. Tuy nhieân, neùt vaên hoaù AÙ Ñoâng ñaõ aên saâu vaøo trong tieàm thöùc cuûa ngöôøi Vieät Nam. Do vaäy, duø ôû cöông vò naøo, ngöôøi phuï nöõ vaãn ôû trong vai troø chính yeáu trong vieäc thöïc hieän coâng vieäc nhaø. Keát quaû khaûo saùt cuûa chuùng toâi cho thaáy ngöôøi vôï daäy sôùm nhaát laø 57,8%, choàng 25,1%. Lyù do vieäc thöùc daäy naøy laø ñeå doïn deïp nhaø cöûa, buoân baùn, naáu côm, ñi chôï…(xem baûng 11) Baûng 11: Ngöôøi daäy sôùm nhaát Caùc thaønh vieân trong gia ñình Taàn soá Tæ leä % Choàng 63 25,1% Vôï 145 57,8 Oâng baø 24 9,6% Con trai 3 1,2% Con gaùi 12 4,8% Vieäc saép ñaët chung trong gia ñình ngöôøi vôï thöôøng laø goùp phaàn quyeát ñònh saép xeáp coâng vieäc cuõng chieám tyû leä khaù cao. Ngoaøi ra, cô caáu lao ñoäng cuûa ngöôùi phuï nöõ coøn phaân chia theo ñoä tuoåi. Nhöõng ngöôøi trong tuoåi giaø thöôøng coù soá giôø lao ñoäng ít hôn nhoùm ôû tuoåi treû vaø trung bình. Lyù do giaûi thích ñôn giaûn laø “söùc khoeû”. Söùc lao ñoäng cuûa tuoåi giaø ñaõ buoäc hoï phaûi giôùi haïn coâng vieäc, khoâng cho pheùp hoï laøm nhieàu vieäc vaø laøm moät caùch lieân tuïc, coùn ôû nhöõng hoä treû thì coù soá giôø lao ñoäng cao hôn. Thôøi gian lao ñoäng cuûa nöõ ôû noâng thoân tuy nhieàu hôn so vôùi ñoâ thò nhöng coù tính töï do va pha troän nhaøn roãi. Ngöôøi phuï nöõ khoâng cöùng nhaéc phaûi laøm vieäc ñuùng giôø, ñuùng nôi. Bôûi coâng vieäc gia ñình mang tính töï cung töï caáp, laøm ñeå phuïc vuï nhu caàu gia ñình. Coù khi coâng vieäc hoâm nay chöa laøm xong, ngaøy mai tieáp tuïc, khoâng mang tính baét buoäc. Coøn ngöôøi nöõ ôû ñoâ thò thöông tham gia hoaït ñoäng xaõ hoäi, thôøi gian daønh cho coâng vieäc nhaø raát ít. Veà phuï nöõ noâng thoân, hoï khoâng bò doàn eùp coâng vieäc, coâng vieäc naøy coù theå keùo sang thôøi gian cuûa coâng vieäc khaùc, taïo neân söï thuï ñoäng. Nhö vaäy, vai troø phuï nöõ trong gia ñình theå hieän söï quan troïng ñoùng goùp taïo neân neùt ñeïp cuoäc soáng aám no haïnh phuùc. Chöa heát, hoï coøn tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng ngoaøi gia ñình cuõng heát söùc maïnh meõ. 2.3. Coâng vieäc ngoaøi gia ñình Coâng vieäc ngoaøi gia ñình ñöôïc coi nhö caùc coâng vieäc: ñoàng aùng, gieo troàng, buoân baùn, dòch vuï… maø ngöôøi phuï nöõ goùp phaàn taïo theâm thu nhaäp gia ñình. Phuï nöõ noâng thoân chieám 70% löïc löôïng lao ñoäng noâng nghieäp. Treân ñoâng ruoäng ngöôøi phuï nöõ ñaûm nhaän nhöõng khaâu chính nhö: caáy luùa, laøm coû, gaët… Vaø chung ta coù theå noùi ngöôøi phuï nöõ laø löïc löôïng lao ñoäng giöõ vò trí nhaát ñònh trong coâng cuoäc phaùt trieån noâng ngieäp ôû Vieät Nam. Hình 3: Laøm theâm trong thôøi gian raõnh Trong lao ñoäng noâng nghieäp caùc coâng vieäc naëng nam giôùi haàu nhö phaûi ñaûm nhaän toaøn boä. Nhöng chuùng ta thaáy, möùc ñoä tham gia cuûa ngöôøi nöõ vaãn goùp phaàn chia seû coâng vieäc vôùi nam giôùi. Dó nhieân ngöôøi vôï seõ khoâng phaûi ñoùng vai troø chính maø laø ngöôøi coäng taùc trong khaû naêng coù theå. Söï coù maët cuûa ngöôøi vôï cuõng laø phaàn khích leä cho ngöôøi choàng. Yeáu toá tinh thaàn laø moät taùc nhaân quan troïng trong quaù trình soáng. Söï naâng ñôõ nhau trong coâng vieäc theå hieän traùch nhieäm trong vai troø laøm vôï, ñoái vôùi ngöôøi noâng daân ôû ñaây nguoàn soâng chính cuûa hoï ñaây laø caây luùa cho neân, yeáu toá chính laø baèng moïi caùch ñaàu tö ñeå ñaït naêng suaát cao. Ngoaøi thôøi gian lo coâng vieäc trong gia ñình, ngöôøi phuï nöõ thöôøng daønh toaøn boä giôø coøn laïi ñeå cuøng choàng troâng nom coâng vieäc gia ñình. Ngöôøi phuï nöõ noâng thoân chuû yeáu laø lao ñoâng giaûn ñôn trình ñoä vaên hoaù thaáp, khoâng ñöôïc ñaøo taïo tay ngheà, ít coù kinh nghieäm tieáp xuùc vôùi khoa hoïc kyõ thuaät vaø coâng ngheä môí. Beân caïnh ñoù do ñaët ñieåm sinh lyù söùc khoeû phuï nöõ thöôøng keùm hôn nam, hoï phaûi thöïc hieän chöùc naêng taùi sinh saûn veà maët xaõ hoäi, nuoâi con chaêm soùc gia ñình, tinh cô ñoäng di chuyeån khoâng cao, lkhoâng vöôn ra khoûi gia ñình. Cho neân möùc ñoä cuûa hoï thöôøng khoâng cao do yeáu toá xaõ hoäi. Chæ coù moät soá phuï nöõ coù caù tính maïnh, hoaït baùt hoï xoay sôû moïi caùch ñeå ñoái dieän vôùi caùi haïn cheá tröôùc maét cuûa gia ñình. Hoaït ñoäng lao ñoäng ngoaøi gia ñình coøn laø ñieàu kieän ñeå ngöôøi phuï nöõ khaúng ñònh vai troø cuûa mình khoâng thua keùm gì nam giôùi. Thôøi gian lao ñoäng nhieàu hôn nam giôùi maø laïi bò coi thöôøng, ñoù laø ñieàu nghòch lyù maø xaõ hoäi ñaõ dieãn ra trong suoát thôøi gian qua. Nhö vaäy söï phaân coâng lao ñoäng trong gia ñình dieãn ra lieân tuïc trong nhöõng naêm ñoåi môùi cuûa ñaát nöôùc, thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá daãn ñeán möùc soáng gia ñình taêng leân. Do vaäy, hoaït ñoäng lao ñoäng cuûa ngöôøi phuï nöõ noâng thoân nhìn chung giaûm ñi nhieàu, ñaëc bieät trong caùc coâng vieäc naëng. Nhöng thôøi gian daønh laøm caùc coâng vieäc trong moät ngaøy vaãn coøn cao, coâng vieäc trong gia ñình cuõng nhö hoaït ñoäng beân ngoaøi chi phoái heát thôøi gian cuûa hoï, cho neân vai troø cuûa phuï nöõ raát quan troïng trong hoaït ñoäng noâng nghieäp. Noù coøn caàn cho caû nhu caàu chung cuûa toaøn xaõ hoäi. 3. Ngöôøi phuï nöõ trong ñôøi soáng vaên hoaù tinh thaàn cuûa gia ñình Lónh vöïc ñôøi soáng vaên hoaù tinh thaàn cuûa gia ñình laø lónh vöïc raát phong phuù vaø roäng lôùn. ÔÛ ñaây, chuùng toâi chæ trình baøy moät soá maët cô baûn. Vieäc phaân chia thaønh töøng muïc nhoû ñeå ngöôøi vieát deã trình baøy, ngöôøi ñoïc deã tieáp nhaän nhöng trong cuoäc soáng haøng ngaøy thì chuùng ñan keát vaøo nhau, chuùng coù moái lieân keát vôùi nhau vaø taùc ñoäng ñeán caùc lónh vöïc khaùc. Muoán tìm hieåu vaên hoaù öùng xöû, tröôùc nhaát chuùng ta phaûi hieåu theá naøo laø öùng xöû vaø öùng xöû nhö theá naøo laø öùng xöû coù vaên hoùa hay goïi laø vaên hoùa öùng xöû. 3.1. Ngöôøi phuï nöõ trong vaên hoùa öùng xöû cuûa gia ñình Töø laâu, vaán ñeà öùng xöû, hoaëc khoâng ít ngöôøi söû duïng khaùi nieäm keùp: giao tieáp - öùng xöû, trong caùc moái quan heä xaõ hoäi giöõa con ngöôøi vôùi töï nhieân, con ngöôøi vôùi xaõ hoäi vaø con ngöôøi vôùi gia ñình ñaõ ñöôïc nhieàu ngöôøi quan taâm nghieân cöùu. Töø goùc ñoä sinh hoïc, caùc nhaø khoa hoïc cho raèng “ öùng xöû coù nghóa laø toaøn theå nhöõng phaûn öùng thích nghi coù theå quan saùt khaùch quan maø moät cô cheá coù moät heä thoáng thaàn kinh thöïc hieän ñeå ñaùp traû laïi nhöõng kích thích…”. Döôùi goùc ñoä xaõ hoäi hoïc vaên hoùa, khaùi nieäm öùng xöû ñöôïc duøng ñeå chæ caùc haønh ñoäng (vaø noùi) nhö theá naøo ñoù cuûa moät vai troø nay ñoái dieän vai troø khaùc vaø ñoù laø nhöõng haønh ñoäng, hoaëc goïi laø phaûn öùng theo moät caùch töông ñoái. Trong thöïc tieãn taâm lyù cuõng nhö thöïc tieãn xaõ hoäi “öùng xöû ñöôïc theå hieän trong moät tình huoáng giao tieáp cuï theå…, öùng xöû chuû ñoäng trong giao tieáp, khoâng chuû ñoäng taïo ra haønh ñoäng (vì noù ñöôïc coi laø söï phaûn aùnh cuûa con ngöôøi)”. Moãi öùng xöû laø moät bieåu hieän söï trình baøy, öùng phoù cuûa chuû theå tröôùc moät tình huoáng, moät ñoái töôïng sao cho boäc loä ñöôïc vai troø xaõ hoäi mang tính khaùch theå, noùi khaùc ñi “öùng xöû laø nhöõng leà loái haønh ñoäng hoaëc nhöõng leà loái suy nghó vaø caûm thuõ thích ñaùng cuûa moãi haïng vai troø xaõ hoäi tröôùc moät tình huoáng”1 Ñoaøn Vaên Chuùc, Sñd, tr.321. . Nhöõng heä thoáng öùng xöû ñöôïc laëp ñi laëp laïi thaønh neáp, ñöôïc keát caáu vôùi nhau trong heä thoáng lôùn hôn mang tính “vaên hoaù öùng xöû”, ñöôïc trao truyeàn töø theá heä naøy sang theá heä khaùc, taát nhieân trong quaù trình tieáp thu, gaïn loïc, boå sung, phaùt trieån. Vì vaäy vaên hoaù öùng xöû mang tính truyeàn thoáng. Trong giao tieáp töï nhieân cuõng nhö giao tieáp xaõ hoäi, quan heä öùng xöû cuûa con ngöôøi phöùc taïp, ña daïng, phong phuù caàn ñöôïc ñònh höôùng hoaëc ñònh tieâu chuaån, phöông thöùc, caùch thöùc nhaèm ñaït tôùi muïc tieâu chung. Vì theá, öùng xöû cuûa con ngöôøi, duø laø vôùi ñoái töôïng naøo cuõng “khoâng dieãn ra theo caùch ngaãu nhieân, tuyø tieän maø tröôùc moãi loaïi tình huoáng con ngöôøi ñeàu öùng xöû theo moät caùch naøo ñaáy. Öùng xöû theo caùch naøy hay caùch noï laø chaáp nhaän moät neáp öùng xöû, laø öùng xöû theo nhöõng nguyeân taéc. Söï thi haønh nhöõng nguyeân taéc veà öùng xöû ñöôïc goïi laø neáp öùng xöû”2 Ñoaøn Vaên Chuùc, Sñd, tr.62. . Roõ raøng, coù moät con ñöôøng ñi ñeå öùng xöû trôû thaønh neáp öùng xöû, töùc laø baét ñaàu theå hieän noäi haøm öùng xöû coù vaên hoaù. 3.1.1. ÖÙng xöû trong gia ñình Ñeå xaây döïng moät gia ñình aám no, haïnh phuùc laø traùch nhieäm tröïc tieáp lieân quan ñeán töøng thaønh vieân trong gia ñình, trong ñoù ngöôøi vôï,ngöôøi meï ñoùng vai troø heát söùc quan troïng. Tuïc ngöõ coù caâu “Ñaøn oâng xaây nhaø, ñaøn baø xaây toå aám”. Trong öùng xöû gia ñình, ngöôøi phuï nöõ phaûi phaân thaân trong raát nhieàu vai troø ñeå coù theå, haàu nhö cuøng moät luùc, coù ñöôïc theá öùng xöû hôïp lyù trong caùc moái quan heä vôï-choàng, cha meï-con caùi, chò-em, naøng daâu-meï choàng, baø chaùu. Coù theå tìm thaáy trong thöïc tieãn, moät heä thoáng öùng xöû vôùi gia ñình cuûa ngöôøi phuï nöõ Vieät, vôùi taát caû caùc khía caïnh ña daïng, phong phuù cuûa noù. Ñoù laø öùng xöû cuûa moät nhaân vaät trung taâm trong gia ñình, duø raèng luoân mang tính löôõng dieän (vöøa chính vöøa phuï, vöøa quan troïng vöøa nhö khoâng quan troïng, vöøa cao vöøa thaáp…) Ñoái vôùi ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam noùi chung vaø laø ngöôøi phuï nöõ ÑBSCL noùi rieâng thì hoï vöøa ñaûm ñang, thaùo vaùt, chung löng ñaáu caät seû chia nhöõng lo toan vaát vaû vôùi choàng luùc vui cuõng nhö khi buoàn. Yeâu choàng, hieåu choàng, cuøng choàng vöôït qua moïi khoù khaên trôû ngaïi, ñeå hoï thaät söï laø ngöôøi baïn ñôøi cuûa nhau. ÑBSCL moät xaõ hoäi noâng nghieäp (cô baûn laø noâng nghieäp luùa nöôùc) gaén boù chaët cheõ vôùi thieân nhieân, vôùi coâng ñoàng xaõ hoäi. Taïi xaõ Haäu Loäc- laø tröôøng hôïp ñieån cöùu, ñaõ theå hieän heát nhöõng ñieàu vöøa noùi treân qua caùch thieát keá nhaø ôû, lao ñoäng, cö daân, neáp aên, neáp ôû, maëc, caùch thöùc giao tieáp, phong tuïc taäp quaùn, vaên hoaù ngheä thuaät,…Khaùc vôùi laøng xaõ Baéc Boä coå truyeàn töï trò kheùp kín thì neùt ñaëc tröng thoân aáp mieàn Taây Nam Boä laø tính môû. Haäu Loäc thuoäc vuøng soâng nöôùc (goïi laø mieät soâng), nhöõng ngoâi nhaø traûi daøi theo caùc nhaùnh soâng nhoû, taän duïng doøng nöôùc lôùn – roøng ñeå sinh hoaït haøng ngaøy vaø duøng nöôùc möa ñeå laøm nöôùc uoáng. Vì theá, nöôùc möa ôû vuøng naøy ñöôïc xem laø moät loaïi raát quyù. Ñaây cuõng laø moät ñaëc tröng vaên hoùa raát khaùc bieät so vôùi mieàn Baéc. Ai ñaõ töøng moät laàn ñeán vôùi vuøng soâng nöôùc môùi hieåu ñöôïc söï gaén boù chaët cheõ vôùi thieân nhieân nhö theá naøo. Chính töø trong nhöõng neùt vaên hoùa raát rieâng naøy, ñaõ toaùt leân nhöõng neùt ñeïp voâ cuøng ñôn sô, moäc maïc cuûa ngöôøi phuï nöõ ÑBSCL. Hình aûnh ngöôøi phuï nöõ giaët aùo bôø soâng, hình aûnh hoï ñang cheøo laùi con xuoàng ñeán caùnh ñoàng ñeå giuùp choàng hoï, cuõng nhö hoï ñang cuøng choàng cheøo laùi con thuyeàn gia ñình vöôït qua nhöõng thaùc gheành, ñeå thuyeàn yeân bieån laëng, neo göûi söï bình yeân cho gia ñình. Ai ñoù baûo raèng “Ñaèng sau söï thaønh coâng cuûa ngöôøi choàng bao giôø cuõng coù boùng daùng cuûa ngöôøi phuï nöõ” thaáp thoaùng ñaâu ñoù ñaèng sau söï thaønh coâng cuûa ngöôøi choàng laø coù vai troø cuûa ngöôøi phuï nöõ trong gia ñình. Nhieàu vaø raát nhieàu ngöôøi phuï nöõ ñaõ ñoùng goùp khoâng nhoû cho söï phaán ñaáu, vöôn leân cuûa ngöôøi choàng. Hình 4: Phuï nöõ giuùp choàng vieäc ñoàng aùng Trong cuoäc soáng vôùi muoân ngaøn vaán ñeà ña daïng, phöùc taïp maø haøng ngaøy chuùng ta thöôøng gaëp vaø ñoøi hoûi phaûi giaûi quyeát. Moãi ngöôøi thöôøng coù caùch giaûi quyeát khaùc nhau, nhöng ñeå giaûi quyeát toát vaán ñeà thì quaû laø khoâng deã chuùt naøo. Ñaëc bieät laø trong cuoäc soáng vôï choàng hay noùi ñuùng hôn laø trong gia ñình. ÖÙng xöû nhö theá naøo? Caùch öùng xöû coøn theå hieän ñöôïc neùt vaên hoaù. Nhìn vaøo caùch cö xöû cuûa moät ngöôøi naøo ñoù ta bieát ñöôïc ngöôøi ñoù coù vaên hoaù hay khoâng. Nhöng thaät khoâng phaûi deã laøm vöøa loøng ngöôøi khaùc. Coù nhöõng chuyeän töôûng nhö ñôn giaûn nhöng ta voâ tình laøm cho ngöôøi khaùc phaûi buoàn loøng, neáu ta öùng xöû thieáu teá nhò hoaëc ta khoâng ñoaùn ñöôïc taâm lyù cuûa ñoái töôïng maø ta tieáp caän. Nhöõng maâu thuaãn trong ñôøi soáng vôï choàng laø khoâng theå traùnh khoûi vaø maâu thuaãn thöôøng xaûy ra laø vaán ñeà öùng xöû giöõa vôï vaø choàng chieám 80,1%, tieáp theo laø vaán ñeà nuoâi daïy con caùi (65,4%), vaán ñeà quaûn lyù chi tieâu ôû möùc ñoä thöù ba (52,3%), ñieàu thöù nöõa laø maâu thuaãn trong quan heä tình duïc chieám 39,1%1. Taát caû nhöõng vaán ñeà vöøa neâu xaûy ra tro1 Töông Lai, Nhöõng nghieân cöùu xaõ hoäi hoïc veà gia ñình Vieät Nam, NXB KHXH, Haø Noäi, 1999, tr. 147. ng maâu thuaãn laø do söï öùng xöû khoâng kheùo giöõa hai ngöôøi trong ñôøi soáng vôï choàng. Quan troïng nhaát laø caùch öùng xöû cuûa ngöôøi phuï nöõ, öùng xöû nhö theá naøo ñeå khoâng laøm phieàn loøng ngöôøi khaùc, cuï theå hôn laø öùng xöû trong gia ñình laøm sao ñeå vôï choàng haïnh phuùc, con caùi ngoan ngoaõn? Baèng caùch öùng xöû haøng ngaøy ñeå theå hieän ngöôøi coù vaên hoaù, nhöõng vaán ñeà töôûng nhö raát ñôn giaûn nhöng neáu khoâng kheùo öùng xöû seõ ñem laïi cho chuùng ta moät keát quaû khoâng toát. Döïa vaøo lyù thuyeát xaõ hoäi hoaù ta thaáy: moät con ngöôøi khi ñöôïc sinh ra ai cuõng coù nhu caàu hoïc hoûi, tieáp thu kieán thöùc nhaân loaïi, thu nhaän caùc chuaån möïc xaõ hoäi, ñeå trôû thaønh con ngöôøi xaõ hoäi, nhaèm taïo cho mình moät kieán thöùc nhaát ñònh naøo ñaáy ñeå hoaø nhaäp vaøo xaõ hoäi. Vaäy, khi coù moät trình ñoä hoïc vaán nhaát ñònh hoaëc ñaõ trôû thaønh con ngöôøi thì seõ coù moät kyõ thuaät öùng xöû maø luoân luoân laøm vöøa loøng ngöôøi khaùc?ø Khi trôû thaønh moät con ngöôøi thì khoâng haún ai cuõng trôû thaønh ngöôøi coù hoïc vaán, bôûi nhu caàu hoïc hoûi khoâng phaûi ngöôøi naøo cuõng ñöôïc hoïc ôû nhaø tröôøng. Hoï hoïc ôû nhöõng lôøi daïy cuûa oâng baø, cha meï hoaëc baát cöù ngöôøi naøo trong xaõ hoäi, hoï baét chöôùc nhöõng gì maø hoï thaáy nhieàu laàn. Chính vì vaäy hoï tieáp nhaän caùc chuaån möïc maø khoâng phaûi qua tröôøng lôùp. Vaäy hoï ñaâu phaûi laø ngöôøi coù trình ñoä hoïc vaán. Neáu theá thì caùch öùng xöû cuûa hoï thì sao? Neáu noùi raèng ngöôøi coù trình ñoä hoïc vaán cao seõ coù caùch öùng xöû toát thì ngöôøi khoâng coù trình ñoä hoïc vaán seõ coù caùch öùng xöû ngöôïc laïi. Nhöng ñaây chæ laø nhìn döôùi goác ñoä chuû quan (hay noùi ñuùng hôn laø nhìn moät caùch phieám dieän). Khi nghieân cöùu döôùi goác ñoä xaõ hoäi hoïc thì khoâng theå nhìn nhaän vaán ñeà xaõ hoäi moät caùch chuû quan hay phieám dieän maø phaûi nhìn caùc söï vieäc moät caùch khaùch quan. Ñoái vôùi caùc con, ngöôøi meï laø ngöôøi gaàn guõi, gaén boù vôùi con töø luùc mang thai ñeán luùc tröôûng thaønh. Söï bieán ñoåi cuûa con caû veà theå chaát laãn taâm, sinh lyù khoâng ai naém roõ hôn ngöôøi meï. Ñaâu phaûi chæ chaêm soùc con caùi cho con aên no maëc aám, aên ngon, maëc ñeïp laø ñuû, ngöôøi meï luoân luoân laø ngöôøi thaày, ngöôøi baïn ñeå daïy doã baûo ban con töøng ly töøng tyù, ñoàng haønh cuøng con treân ñöôøng ñôøi. Hình 5: Ñoàng haønh cuøng con Baûng 12. Möùc ñoä ñoùng goùp cuûa vôï choàng ñoái vôùi vieäc taâm söï vôùi con Tröôøng hôïp Trung bình coäng Vôï 162 8,7 Choàng 57 3,7 Qua baûng treân cho thaáy thieân chöùc cuûa ngöôøi phuï nöõ hôn ai heát trong gia ñình, ngöôøi vôï, ngöôøi meï vaãn laø ngöôøi gaàn guõi, gaén boù vôùi con töø khi môùi loït loøng cho ñeán khi tröôûng thaønh. Nhìn baûng treân ta thaáy ngöôøi vôï, ngöôøi meï taâm söï vôùi con cao hôn choàng raát nhieàu, 162 so vôùi 57 tröôøng hôïp. Khi chuùng toâi ñaët caâu hoûi veà möùc ñoä ñoùng goùp cuûa caùc thaønh vieân trong gia ñình ñoái vôùi vieäc taâm söï vôùi con(möùc ñoä ñoùng goùp taát caû caùc thaønh vieân laø 10 phaàn). Qua soá lieäu thoáng keâ nhö baûng treân, ngöôøi meï taâm söï vôùi con chieám ñeán 8,7 phaàn, coøn caùc thaønh vieân khaùc thì chieám raát ít. Ñieàu naøy caøng chöùng toû ngöôøi phuï nöõ maëc duø laø ngöôøi tham gia coâng vieäc ñoàng aùn, chaên nuoâi, noäi trôï nhöng vaãn luoân laø ngöôøi lo laéng, quan taâm con nhieàu hôn baát cöù ai heát trong gia ñình. Nhö theá thì chuùng ta coù theå noùi raèng ngöôøi phuï nöõ luùc naøo cuõng baän roän, haàu nhö khoâng coù thôøi gian raûnh roãi. Ñieåu naøy chöùng minh ñöôïc giaû thuyeát 5 ñaõ ñaët ra laø ñuùng. Vieäc coù meï luoân beân caïnh, meï laø ngöôøi chaêm soùc nuoâi döôõng, laø ngöôøi baïn taâm tình seõ giuùp ngöôøi con luoân ñöôïc soáng trong baàu khoâng khí aám aùp tình meï con, coù choã döïa tin caäy ñeå vöôït qua nhöõng khoù khaên trong cuoäc ñôøi. Ngaøy xöa, ngöôøi meï laø ngöôøi tröïc tieáp nuoâi döôõng, daïy doã con moïi ñieàu, coøn ngöôøi cha chæ laø ngöôøi giöõ quyeàn toái cao, ít tieáp xuùc vôùi con caùi. Coøn baây giôø, khi ñöôïc hoûi thì ña soá traû lôøi laø khoâng phaân bieät vôï hay choàng, heå ai coù nhieàu thôøi gian raûnh thì ngöôøi ñoù tieáp xuùc vôùi con nhieàu hôn. Ñieàu naøy coøn phuï thuoäc vaøo coâng vieäc möu sinh cuûa vôï hoaëc choàng. Chaéc chaén raèng ôû nöôùc ta, ngöôøi choàng laø truï coät veà kinh teá, ngöôøi vôï chaêm soùc phuïc vuï choàng con. Vì theá, ngöôøi phuï nöõ coù nhieàu thôøi gian giaønh cho con caùi hôn laø ñieàu taát nhieân. Maëc duø theá, trong neàn saûn xuaát xaõ hoäi ôû quy moâ coâng nghieäp hoùa cao keùo ngöôøi phuï nöõ ra khoûi coâng vieäc noäi trôï tham gia vaøo löïc löôïng lao ñoäng xaõ hoäi, vì nhu caàu cuûa neàn saûn xuaát hay vì nhu caàu tieâu duøng cuûa gia ñình taêng leân, vì quyeàn bình ñaúng giöõa nam vaø nöõ trong moïi lónh vöïc. Vì theá, vôï choàng coù theå laøm nhöõng coâng vieäc gioáng nhau ôû beân ngoaøi gia ñình vaø cuøng chia seû coâng vieäc noäi trôï trong gia ñình. (xem baûng 10) Baûng soá lieäu cho ta thaáy maëc duø choàng coù chia xeû traùch nhieäm vôùi vôï nhöng ngöôøi laøm chính vaãn laø phuï nöõ. Nhö theá thì söï phaân coâng vai troø veà giôùi chöa ñöôïc thoûa maõn. Baûng soá lieäu treân cho thaáy, maëc duø ngöôøi choàng coù cha seû vieäc noäi trôï vôùi nhöng coøn raát ít, tuy nhieân ñieàu naøy coøn phuï thuoäc vaøo ngheà nghieäp cuûa ngöôøi choàng, nghóa laø phuï thuoäc vaøo thôøi gian raûnh cuûa ngöôøi choàng. Qua ñaây, chuùng toâi cuõng mong raèng nhöõng ngöôøi choàng neáu nhö coù theå haõy chia seû vôùi mình nhöõng coâng vieäc noäi trôï ñeå vui veû cuøng nhau ñi suoát quaûng ñöôøng ñôøi. Trôû laïi vôùi vaên hoùa öùng xöû trong gia ñình, chuùng ta caàn nhaéc ñeán caùc maâu thuaãn trong gia ñình nhö maâu thuaãn giöõa vôï- choàng, giöõa con caùi vôùi nhau, giöõa con caùi vôùi cha meï, con caùi vôùi ngöôøi khaùc hoaëc caùc thaønh vieân khaùc trong gia ñình. Trong gia ñình luoân coù nhöõng maâu thuaãn maø ñoøi hoûi phaûi coù caùch giaûi quyeát, vaø ngöôøi giaûi quyeát. Vì vaäy, ngöôøi vôï, ngöôøi meï trong vieäc giaûi quyeát vaán ñeà naøy laø raát quan troïng. Chuùng ta cuøng xem bieåu ñoà döôùi ñaây. Bieåu ñoà 2: Daøn xeáp maâu thuaãn giöõa con caùi Nhìn bieåu ñoà treân ta cuõng nhaän ra raèng coät cao nhaát laø coät caû hai vôï choàng chieám 96 tröôøng hôïp, keá ñeán laø ngöôøi vôï töùc laø ngöôøi meï. Khi con caùi coù chuyeän maâu thuaãn vôùi nhau thì cha meï ñoàng coù traùch nhieäm daøn xeáp cho oån thoûa. Nhö theá trong nhaø môùi vui veû, eâm ñeïp, anh chò em thöông yeâu nhau, xoaù boû moïi hieåu laàm, moïi xung ñoät. Gia ñình eâm aám, luoân coù tieáng cöôøi, laøng xoùm thöông yeâu khi caàn thì moïi ngöôøi ñeán giuùp ñôõ, cuõng nhö khi hoï caàn ta giuùp laïi, coù theá tình caûm môùi thaét chaët, laâu daøi. Oâng baø ta coù caâu “toái löûa taét ñeøn coù nhau”, moät caâu tuïc ngöõ noùi ñeán tình laøng nghóa xoùm, luoân giuùp ñôõ laãn nhau ñeå cuøng vöôït qua hoaïn naïn. Ñaây laø nhöõng neùt chung ôû noâng thoân vaø taïi xaõ Haäu Loäc cuõng khoâng thieáu tình laøng nghóa xoùm. Ñoù cuõng ít nhieàu nhôø söï öùng xöû kheùo leùo cuûangöôøi phuï nöõ. 3.2. ÖÙùng xöû ngoaøi xaõ hoäi Moät coäng ñoàng daân cö khoâng chæ soáng trong quan heä vôùi töï nhieân maø coøn luoân phaûi quan heä vôùi caùc daân toäc xung quanh mình ñoù laø moâi tröôøng xaõ hoäi. Nhö ñaõ trình baøy phaàn treân, ngöôøi Vieät Nam ñaëc bieät laø ôû noâng thoân, do nöôùc ta xuaát phaùt töø neàn noâng nghieäp luùa nöôùc neân ôû noâng thoân moïi ngöôøi soáng phuï thuoäc laãn nhau vaø raát coi troïng vieäc giöõ gìn caùc moái quan heä toát vôùi moïi thaønh vieân trong coäng ñoàng. Ñieàu naøy theå hieän raát khi trong xaõ coù ñaùm tang, thì baø con xa cuõng nhö laùng gieàng gaàn ñieàu ñeán giuùp, vieáng thaêm, chia buoàn vôùi gia chuû, ñaùm cöôùi thì chuùc möøng. Hoï saün saøng boû coâng vieäc nhaø ñeå ñeán döï. Ñieàu naøy cuõng chöùng minh moái quan heä laùng gieàng raát gaàn guõi. Vaø muoán laøm ñöôïc ñieàu ñoù thì ngöôøi phuï nöõ trong gia ñình phaûi bieát giao tieáp, quan heä thaân maät vôùi moïi ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi haøng xoùm, coù qua coù laïi ñeå taïo tình caûm toát. Baûng 13: Döï caùc ñaùm tieäc Tröôøng hôïp Tæ leä % Coù 230 91,6 Khoâng 6 2,4 Khoâng traû lôøi 15 6,0 Toång 251 100 Soá lieäu cho ta thaáy coù ñeán 230 tröôøng hôïp traû lôøi gia ñình coù ñi caùc loaïi ñaùm tieäc chieám 91,6%. Ñieàu naøy cuõng chöùng minh moái quan heä laùng gieàng raát gaàn guõi. Hoï saün saøng boû coâng vieäc nhaø ñeå ñeán döï ñaùm tieäc, giuùp ñôõ raát nhieät tình. Ñeå coù ñöôïc tình caûm ñoù thì ngöôøi phuï nöõ trong gia ñình phaûi bieát giao tieáp, quan heä thaân maät vôùi moïi ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi haøng xoùm, coù qua coù laïi ñeå taïo tình caûm toát. Ñaây cuõng laø moät yeáu toá tích cöïc so vôùi ñoâ thò. Trong nhöõng luùc thôøi gian raûnh roãi caùc chò cuõng thöôøng xuyeân sang nhaø haøng xoùm chôi. Khi ñaõ thaân vôùi nhau cho duø haøng ngaøy coù gaëp nhau bao nhieâu laàn ñi nöõa, luùc raûnh roãi hoï vaãn lui tôùi thaêm nhau, ñoù laø bieåu hieän cuûa tình caûm, tình nghóa ñeå cho quan heä xoùm gieàng theâm gaén chaët hôn. Baûng14 : Thaêm hoûi baïn beø Giôùi tính Toång coäng Nam Nöõ Tröôøng hôïp Tæ leä % Tröôøng hôïp Tæ leä % Tröôøng hôïp Tæ leä % Vôï 2 7,1 45 35,4 47 30,3 Choàng 13 46,4 32 25,2 45 29,0 Caû hai 13 46,4 47 37,0 60 38,7 Thaønh vieân khaùc 3 2,4 3 1,9 Toång coäng 28 100 127 100 155 100 Nhìn baûng soá lieäu treân, ta thaáy vieäc ñi thaêm hoûi baïn beø (duø xa hay gaàn) thì ngöôøi phuï nöõ vaãn nhieàu hôn ngöôøi choàng vaø caùc thaønh vieân khaùc vôùi 47 tröôøng hôïp chieám 30,3%. Ñieàu naøy cuõng cho thaáy vaán ñeà bình ñaúng ñaõ ñöôïc aùp duïng roäng raõi vì ôû noâng thoân ngöôøi phuï nöõ vaãn ñöôïc toân troïng vaø hoï ñöôïc giao tieáp roäng ngoaøi xaõ hoäi. Khoâng nhö loái soáng ôû ñoâ thò “nhaø ai naáy ôû”, ôû noâng thoân hoï soáng baèng tình caûm xoùm gieàng. Trong thôøi gian raûnh hoaëc vaøo buoåi toái thì hoï thöôøng sang nhaø haøng xoùm noùi chuyeän, uoáng traø, baøn chuyeän laøm aên,…nhaát laø phuï nöõ hoï sang nhaø chôi vôùi nhau khi coù thôøi gian raûnh, hoaëc coù theå baát cöù luùc naøo khi hoï muoán. Ñaây ñöôïc xem nhö laø hoï ñang thieát laäp moái tình caûm laùng gieàng, cuõng nhö hoï xem ñieàu naøy nhö laø thôøi gian giaûi trí cuûa hoï. Oâng baø ta thöôøng noùi “Baø con xa khoâng baèng laùng gieàng gaàn; hay Baùn baø con xa mua laùng gieàng gaàn”. Duø sao nhöõng ngöôøi beân caïnh ta luùc naøo cuõng coù theå giuùp ta khi ta caàn, coù theå gaëp chuyeän ñoät xuaát xaûy ra maø gia chuû khoâng ñuû tænh taùo ñeå lo toan thì nhöõng ngöôøi laùng gieàng gaàn döôøng nhö thay gia chuû giaûi quyeát moïi chuyeän, chöù ñeå baø con ôû xa ñeán thì khoâng coøn kòp nöõa. Ngoaøi vieäc giao tieáp vôùi laùng gieàng thì ngöôøi phuï nöõ ngaøy nay coøn coù quan heä toát ôû cô quan, tröôøng hoïc, nôi laøm vieäc. Tuy nhieân, ôû nôi maø chuùng toâi choïn laøm tröôøng hôïp ñieån cöùu thì haàu heát phuï nöõ chæ laøm ngheà noâng (laøm ruoäng, laøm vöôøn, chaên nuoâi,…), chæ coù moät ít laøm giaùo vieân, coâng nhaân vieân, … Baûng 15: Coâng vieäc chính vôùi giôùi tính vaø trình ñoä hoïc vaán Coâng vieäc chính Khoâng bieát chöõ Caáp I Caáp 2 Caáp 3 CÑ - ÑH Nöõ Nam nöõ nam Nöõ nam nöõ Nam nöõ Laøm ruoäng, vöôøn 6 6 53 7 29 5 6 1 1 Buoân baùn 9 1 12 2 3 Coâng nhaân vieân 2 2 2 5 Laøm thueâ 1 1 1 1 Noäi trôï 2 19 1 9 2 Troàng troït, chaên nuoâi 1 7 2 3 3 Khaùc 4 3 1 3 Ñaây laø moät soá coâng vieäc maø chuùng toâi muoán neâu ra ñeå thaáy ñöôïc ñôøi soáng cöïc khoå cuûa ngöôøi daân ôû ñaây. Soá lieäu treân ñaây cho thaáy raát roõ reät laø coâng vieäc chính chuû yeáu laø laøm ruoäng. Ngoaøi laøm ruoäng ra baø con coøn chaên gia suùc, gia caàm nhö moät vaøi con heo, ñoâi con boø, vaøi chuïc gaø, vòt,…Do trình ñoä daân trí coøn thaáp, soá lieäu cho thaáy chæ coù 9/250 ngöôøi ñaït trình ñoä hoïc vaán treân caáp 3, nhöng chæ coù 7 ngöôøi laøm coâng nhaân vieân, töùc laø thoaùt ñöôïc ra khoûi ruoäng vöôøn. Vaø nhö theá thì cuoäc soáng ñôõ vaát vaû veà lao ñoäng chaân tay. Moät chæ baùo quaù roõ veà trình ñoä hoïc vaán quaù thaáp caàn phaûi ñöôïc quan taâm hôn veà vaán ñeà toå chöùc ñaøo taïo giaùo duïc cuõng nhö veà vaán ñöôïc giaùo duïc. 3.3. Vaên hoùa taâm linh Khi xem xeùt aûnh höôûng cuûa ngöôøi phuï nöõ ñoái vôùi yeáu toá vaên hoùa taâm linh laø raát lôùn. Ñaây cuõng laø daïng vaên hoùa khoâng theå thieáu cuûa haàu heát nhöõng ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam. Töø xa xöa, Vieät Nam ñaõ coù tuïc thôø cuùng thaàn thaùnh, toå tieân. Thöôøng thì caùc vai chuû leã laø ñaøn oâng, song söï saép xeáp ñôm maâm, xeáp baùt laø ñaøn baø. Mua ñoà cuùng leã, mua gì, naáu gì, duø ít, duø nhieàu, trình baøy nhö theá naøo thì khoâng theå khoâng coù baøn tay ngöôøi phuï nöõ. Thôø cuùng toå tieân laø moät öùng xöû vaên hoùa “raát thieâng lieâng vaø raát thieát tha cuûa ngöôøi Vieät Nam” (Hoà Chí Minh). Ñaây laø laø vieäc laøm coù yù nghóa saâu saéc nhaéc nhôû ngöôøi ta töôûng nhôù ñeán coâng ñöùc cuûa toå tieân, oâng baø, cha meï. Hôn nöõa coøn giaùo duïc ñaïo ñöùc, nhaân caùch, nieàm töï haøo veà truyeàn thoáng gia ñình cho caùc theá heä con chaùu. Trong nhöõng ngaøy gioã chaïp, ngaøy ñaàu naêm môùi caùc gia ñình hoïp maët ñeå töôûng nhôù toå tieân. Taïi tröôøng hôïp ñieån cöùu thì haàu heát caùc gia ñình ñeàu coù toå chöùc ñaùm gioã vaø ngaøy leã teát. Baûng 16: Ngöôøi lo toå chöùc ñaùm gioã, leã teát Hoaït ñoäng Giôùi tính Nam Nöõ Tröôøng hôïp Tyû leä % Tröôøng hôïp Tyû leä % Leã teát 7 3,4 59 28,8 Ñaùm gioã 8 5,7 30 21,3 Ngaøy leã teát thì moïi gia ñình ñieàu toå chöùc ñoùn naêm môùi, ôû ñaây coù ñeán 209 tröôøng hôïp chieám 83,3% gia ñình coù toå chöùc leã teát, tuy nhieân tröôøng hôïp maø chuùng toâi phoûng vaán thì coù gia ñình coøn soáng chung vôùi cha meï hoaëc gia ñình treû môùi ôû rieâng neân teát veà nhaø cha meï trong ba ngaøy teát. Do ñoù, hoï khoâng toå chöùc leã teát. Nhöõng ngaøy cuoái naêm nhaø nhaø, ngöôøi ngöôøi ñeàu lo toå chöùc ñoùn xuaân, töø nhöõng em nhoû khoâng bieát laøm gì cuõng ñöôïc meï sai vaët, noù cuõng thaáy vui laém. Maëc duø ai cuõng lo cho gia ñình mình aên teát nhö theá naøo ñeå sang naêm môùi laøm aên phaùt taøi, gia ñình haïnh phuùc, nhöng ngöôøi lo coâng vieäc chính vaãn laø ngöôøi phuï nöõ chieám phaàn hôn. (xem baûng 16) Caùc gia ñình noâng thoân haàu nhö nhaø ai cuõng coù laäp baøn thôø, ña soá hoï thôø cuùng toå tieân. Hôn nöõa, huyeän Tam Bình laø nôi oâng cha ta ngaøy xöa chieán ñaáu anh huøng, ñaõ hy sinh vì ñaát nöôùc raát nhieàu. Ngaøy nay, caùc theá heä sau phaûi lo ngaøy gioã ñeå töôûng nhôù coâng lao nhöõng ngöôøi ñaõ khuaát. Ngoaøi vieäc thôø cuùng toå tieân trong nhaø, hoï coøn thöôøng xuyeân ñi chuøa (duø coù ñaïo Phaät hay khoâng theo ñaïo Phaät) ñeå caàu phaät phuø hoä vuï muøa boäi thu, laøng xoùm yeân vui, moïi ngöôøi maïnh khoeû, gia ñình haïnh phuùc,…thoâng thöôøng, hoï ñi chuøa vaøo khoaûng ñaàu thaùng, giöõa thaùng hoaëc cuoái thaùng. Hoaëc khi trong nhaø coù chuyeän khoâng suoâng seû, hoaëc trong loøng khoâng vui thì hoï cuõng ñeán chuøa baát cöù luùc naøo ñeå nguyeän caàu cho moïi ñieàu toát ñeïp. Baûng 17: Ñi chuøa, nhaø thôø Giôùi tính Toång coäng Nam Nöõ Tröôøng hôïp Tæ leä % Tröôøng hôïp Tæ leä % Tröôøng hôïp Tæ leä % Vôï 8 42,1 59 61,5 67 58,3 Choàng 3 15,8 7 7,3 10 8,7 Qua keát quaû ñieàu tra cho thaáy phuï nöõ thì ñeán chuøa hoaëc nhaø thôø nhieàu hôn nam giôùi, (58,3% so vôùi 8,7%). Qua phaàn tìm hieåu veà vaán ñeà vaên hoùa tinh thaàn trong gia ñình ñoái vôùi ngöôøi phuï nöõ cho thaáy, veà phaàn naøy hoï ñieàu hôn nam giôùi (nhö caùc soá lieäu neâu treân). Nhö theá, vai troø cuûa ngöôøi phuï nöõ quaû laø raát quan troïng maø ta coù caûm töôûng thieáu vaéng hoï moät vaøi ngaøy trong gia ñình coù theå coâng vieäc seõ loän xoän leân, nhaø cöûa beà boän hôn. Maëc duø khoâng phaûi haàu heát trong soá hoï ñeàu gioûi giang, neân môùi laøm hôn nam giôùi veà nhöõng coâng vieäc neâu treân. Nhöng do baûn tính tæ mæ, chu ñaùo, kyõ löôõng neân hoï quan taâm hôn tôùi moïi thaønh vieân trong gia ñình. Ñaây cuõng laø moät ñöùc tính quyù baùu cuûa ngöôøi phuï nöõ töø xöa tôùi nay. MOÄT VAØI NHAÄN ÑÒNH MANG TÍNH KIEÁN NGHÒ Qua trình coâng nghieäp hoaù noâng thoân taát yeáu seõ daãn ñeán nhöõng thay ñoåi trong ñôøi soáng cuûa coäng ñoàng daân cö. Nhöõng thay ñoåi tröôùc tieân ñoù laø töø tong gia ñình,ñôn vò nhoû nhaát cuûn laø ñôn vòquan troïn nhaát. Trong ñoù ngöôøi phuï nöõ ñoùng vai troø ñaëc bieät quan troïng trong söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi. Qua quaù trình nghieân cöùu, tìm hieåu veà “vai troø cuûa ngöôøo phuï nöõ trong gia ñình ôû noâng thoân hieän nay”chuùng toâi ruùt ra ñöôïc moät soá keát luaän ban ñaàu nhö sau: Veà söï phaân coâng lao ñoäng giöõa nam vaø nöõ Sau nhöõng naêm Vieät Nam ñoåi môùi trôû laïi ñaây thì vò trí vai troø cuûa ngöôøi phuï nöõ ñöôïc naâng leân khaù nhieàu , ngöôøi phuï nöõ ñöôïc oûn ñònh veà maët kinhteá, tham gia quaûn lí, ñieàu haønh trong caùc xí nghieäp, caùc toå chöùc xaõ hoäi….Tuy nhieân hoï vaãn chöa thöïc söï bình ñaúng nhö nam giôùi vì nhieàu lí do: keát quaû ñieàu tra ôû xaõ Haäu Loäc cho thaáy nguôøi phuï nöõ noâng thoân hình nhö ñaõ chòu “an phaän” vôùi vai troø vaø traùch nhieäm cuûa mình trong gia ñình laø chaêm soùc, giaùo duïc con caùi vaø chaêm lo caùc vieäc noäi trôï. Hoï töï neùp mình theo truyeàn thoáng, töï nguyeän duy trì söï phuï thuoäc, phuïc tuøng vaøo ngöôøi ñaøn oâng maø khoâng caûm thaáy bò aùp böùc. Haàu heát caùc coâng vieäc khoâng teân trong gia ñình do ngöôøi phuï nöõ ñaûm nhaän, ngöôøi choáng coù tham gia nhöng ôû möùc ñoä thaáp. Ngoaøi vai troø taùi saûn xuaát veà maët xaõ hoäi, bao goàm traùch nhieäm sinh ñeû vaø nuoâi daïy con, ngöôøi phuï nöõ coøn coù coâng vieäc taùi saûn xuaát lao söùc ñoäng. Ñoù laø ñaët tröng giôùi cuûa phuï nöõ vaø thieân chöùc baåm sinh maø taïo hoaù ñaõ ban cho hoï ñöôïc laøm meï – vaø ñöông nhieân chò em phaûi laøm caùc coâng vieäc naøy. Vieäc taùi saûn xuaát lao ñoäng haèng ngaøy maát raát nhieàu thôøi gian trong khi ñoù khoâng ñöôïc tính coâng. Bôûi nhöõng coâng vieäc ñoù, ñ7ôïc coi laø “ñöông nhieân” thuoäc veà chöùc naêng cuûa phuï nöõ neân hoï thöôøng chaáp nhaän vôùi vai troø cuûa mình. Ñieàu naøy ñöôïc chöùng minh bôûi keát quaû cuûa ñieàu tra ñoái vôùi trong thöù töï öu tieân caùc vai troø quan troïng cuûa ngöôøi phuï nöõ. Trong tình hình ôû noâng thoân hieän nay xem xeùt hoaït ñoäng coäng ñoàng cuûa ngöôøi phuï nöõ chuùng toâi nhaän thaáy raèng phuï nöõ tham gia vaøo coâng vieäc coäng ñoàng ngaøy caøng nhieàu vaø ñieàu naøy cuõng goùp phaàn cho hoï hoaø nhaäp toát hôn vaøo quaù trình chuyeån ñoåi xaõ hoäi. Tìm hieåu veà möùc ñoä ñoùng goùp vaøo coâng vieäc gia ñình chuùng toâi thu ñöôïc moät soá keát quaû sau: Ñoái vôùi quyeàn quyeát ñònh caùc coâng vieäc trong saûn xuaát, laøm aên, vay voán. Thì ngöôøi phuï nöõ (baøn baïc cuøng choàng) ñaõ coù tieáng maïnh hôn vaø cuõng töï quyeát ñònh moät soá coâng vieäc quan troïng trong gia ñình. Ñoái vôùi vieäc quaûn lyù taøi chính thì ña soá ngöôøi phuï nöõ naém tay hoøm chìa khoaù. Trong keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi thì ngöôøi phuï nöõ cuõng taïo ra thu nhaäp töông ñöông vôùi choàng. Thôøi gian daønh cho caùc coâng vieäc trong gia ñình: con caùi, caùc coâng vieäc noäi trôï, chaêm soùc thì ngöôøi phuï nöõ daønh raát nhieàu thôøi gian so vôùi nam giôùi. Ngöôøi phuï nöõ ít coù thôøi gian raõnh roãi trong moät ngaøy, hoï laø ngöôøi thöùc khuya daäy sôùm ñeå lo con, lo laøm vieäc laët vaët trong nhaø cho ñöôïc chu ñaùo. Rieâng nam giôùi thì thöùc khuya daäy sôùm chæ ñeå giaûi trí, thoùi quen ôû noâng thoân. Veà caùc quan nieäm Vieäc sinh con: ÔÛ gia ñình noâng thoân hieän nay moãi gia ñình coù töø 3-4 con laø chuû yeáu, nhöng trong töông lai thì coù xu höôùng giaûm xuoáng. Quan nieäm nhaát thieát phaûi coù con trai trong gia ñình khoâng coøn quan troïng nöõa, thay vaøo ñoù laø nhaän ñònh “trai hay gaùi, con naøo cuõng nhö nhau”. Vieäc hoïc cho con: Caùc baäc cha meï ñeàu thaáy taàm quan troïng cuûa vieäc cho con ñi hoïc, vieäc cho con trai vaø con gaùi ñi hoïc ñeàu ñöôïc ñeà cao. Quan nieäm veà vai troø cuûa ngöôøi phuï nöõ trong gia ñình cho raèng hoï laø ngöôøi ñoùng vai troø quan troïng nhaát, moät maùi nhaø neáu vaéng ngöôøi phuï nöõ thì chöa thaät söï laø moät gia ñình haïnh phuùc, ñaëc bieät laø ôû noâng thoân. Öùng xöû cuûa ngöôøi phuï nöõ: Trong gia ñình, hoï ñoùng vai troø nhö ngöôøi nhaïc tröôûng, ngöôøi phuï nöõ phaûi ñieàu khieån sao cho moïi thaønh vieân trong gia ñình cuøng hoaït ñoäng haøi hoøa, cuøng chia seû traùch nhieäm vun ñaép gia ñình, cuøng quan taâm ñeán nhau ñeå gia ñình haïnh phuùc. Ngoaøi vieäc xöû söï nhö theá naøo ñeå eâm aám gia ñình, vui loøng choàng con, thì ngöôøi phuï nöõ cuõng phaûi bieát quan heä, giao tieáp ngoaøi xaõ hoäi. Ôû tröôøng hôïp ñieån cöùu ña soá phuï nöõ soáng baèng ngheà noâng, do neàn vaên minh luùa nöôùc neân caàn taïo tình caûm toát ñeïp vôùi laøng xoùm, baø con coâ baùc. Töø ñoù hoï giuùp ñôõ laãn nhau khi hoaïn naïn, oám ñau, ma chay,…Ña soá phuï nöõ trong maãu khaûo saùt coøn soáng trong vuøng noâng thoân, moái quan heä xoùm gieàng chaët cheõ, gaàn guõi “toái löûa taét ñeøn coù nhau”. MOÄT VAØI KHUYEÁN NGHÒ 1 - Trong gia ñình: Neân taïo ñieàu kieän cho ngöôøi phuï nöõ tham gia vaøo coäng ñoàng baèng caùch uûng hoä ñoäng vieân tinh thaàn, cho ñi hoïc theâm, naâng cao tay ngheà. Chia seõ gaùnh naëng cuûa coâng vieäc ñoàng aùng, chaên nuoâi. Chia seõ caùc coâng vieäc taùi saûn xuaát, chaêm soùc con caùi, noäi trôï, trong gia ñình. Laéng nghe nhöõng yù kieán, taâm tö cuûa ngöôøi phuï nöõ. 2 - Ñoái vôùi ñòa phöông: Coù chính saùch hoà trôï veà voán, daïy ngheà cho ngöôøi phuï nöõ Khuyeán khích tham gia caùc toå chöùc xaõ hoäi baèng caùch ñoäng vieân, tuyeân truyeàn. Môû nhöõng cuoäc thi veà vaên hoaù kieán thöùc tay ngheà, chaêm soùc con caùi… cho chò em phuï nöõ ôû caùc aáp. Thaønh laäp ñieåm sinh hoaït rieâng ñeå cho ngöôøi phuï nöõ coù yù kieán ñeà xuaát vaø giaûi trí sau moät ngaøy lao ñoäng meät nhoïc. 3 - Ñoái vôùi nhaø nöôùc: Ñeå naâng cao vai troø cuûa ngöôøi phuï nöõ trong gia ñình ôû noâng thoân thì chuùng ta caàn phaûi caûi thieän ñaùp öùng nhu caàu cô baûn ñeå hoï laøm toát vai troø laøm vôï, laøm meï (cung caáp caùc dòch vuï trong gia ñình, dòch vuï y teá, chaêm soùc söùc khoeû, caùc bieän phaùp keá hoaïch hoùa gia ñình), ñoàng thôøi ñaùp öùng nhu caàu chieán löôïc (huaán luyeän, giaùo duïc giôùi, taêng tyû leä nöõ tham gia vaøo boä maùy toå chöùc cuûa ñòa phöông, taäp hoïp khuyeán khích phuï nöõ tham gia vaøo caùc phong traøo, caùc toå chöùc xaõ hoäi ñeå hoï coù tieáng noùi chung trong gia ñình cuõng nhö ngoaøi xaõ hoäi). Giaùo duïc bình ñaúng giôùi cho thanh thieáu nieân, giuùp hoï ñònh höôùng trong vieäc xaây döïng tình yeâu, xaây döïng gia ñình vaên minh, haïnh phuùc. Coù chính saùch hoã trôï giaùo duïc, baèng nhieàu bieän phaùp ñeå naâng cao trình ñoä vaên hoùa cho ngöôøi phuï nöõ nhö: môû caùc khoùa taäp huaán, ñaøo taïo ngaén haïn taïi ñòa phöông, môû caùc lôùp daïy ngheà,… Taêng cöôøng hoã trôï voán cho ngöôøi phuï nöõ noâng thoân, ñeå phuï nöõ saûn xuaát, taïo vieäc laøm taêng thu nhaäp gia ñình ôû noâng thoân. Thoâng tin giaùo duïc baèng nhieàu hình thöùc qua phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng, thöôøng xuyeân sinh hoaït caùc ñoaøn theå ñeå cho moïi thaønh vieân trong gia ñình coù moät nhaän thöùc ñaày ñuû veà vai troø cuûa phuï nöõ , veà vaán ñeà bình ñaúng giôùi. Tuyeân truyeàn giaùo duïc ñeå cho moïi ngöôøi hieåu bieát veà luaät hoân nhaân - gia ñình. Phaûi coù keá hoaïch laøm chuyeån bieán nhaän thöùc cuûa toaøn xaõ hoäi veà vai troø, vò trí cuûa phuï nöõ treân cô sôû phoå bieán vaø thöïc hieän caùc nghò quyeát cuûa Ñaûng.