Vấn đề dạy và học trong giáo dục đại học nói chung và ngoài công lập nói riêng

VẤN ĐỀ DẠY VÀ HỌC TRONG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC NÓI CHUNG VÀ NGOÀI CÔNG LẬP NÓI RIÊNG NỘI DUNG BÁO CÁO 1. Đánh giá chung trong Giáo dục đại học • Dạy • Học 2. Giáo dục đại học ngoài công lập • Dạy • Học 3. Giải pháp cải thiện KHÁI NIỆM VÀ CÁC VẤN ĐỀ CHUNG DẠY Dạy học Là tập hợp các quá trình và các thủ tục được giảng viên sử dụng để tạo ra việc học tập. Obanya (1998) xem dạy học như một quá trình đem lại những thay đổi tích cực trong học viên. Phương pháp dạy học Là một cách tổ chức riêng các hoạt động sư phạm được thực hiện phù hợp với một số quy tắc nào đó để đưa sinh viên đạt tới mục tiêu cụ thể. (Prégent,1990) HỌC Là một quá trình nội tại xảy ra bên trong học viên, thường xuyên biến đổi trong hành vi của con nguời (học viên). Brainard (1997): việc học xảy ra trong ba giai đoạn: giai đoạn động cơ học tập (motivation), giai đoạn tiếp nhận và giai đoạn thực hiện. GIẢNG DẠY TRONG GDĐH THẾ GIỚI Phong cách người giảng viên: 1. Uyên thâm về tri thức. Khiêm tốn, giản dị. 2. Trung thực, thẳng thắn, nghiêm túc và đòi hỏi rất cao trong khoa học. 3. Ân cần, chu đáo, lịch sự, rất tôn trọng và gần gũi với sinh viên. 4. Là tấm gương mẫu mực trong khoa học, giáo dục cũng như đời sống. GIẢNG DẠY TRONG GDĐH THẾ GIỚI Phương pháp giảng dạy: GIÚP SINH VIÊN HỌC TẬP CHỦ ĐỘNG GIÚP SINH VIÊN HỌC QUA TRẢI NGHIỆM 9 NGUYÊN TẮC VÀNG TRONG GIẢNG DẠY 1. Tính phù hợp của nội dung 2. Năng lực sư phạm 3. Xử lí các chủ đề nhạy cảm 4. Tất cả vì sự phát triển của sinh viên 5. Xử lí mối quan hệ với sinh viên 6. Bảo mật 7. Tôn trọng đồng nghiệp 8. Đánh giá sinh viên 9. Tôn trọng nhà trường HỌC TẬP TRONG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC Đòi hỏi của xã hội:  Các tiềm năng để học tập, nghiên cứu  Kỹ năng phát triển cá nhân gắn kết với xã hội  Các kỹ năng sáng nghiệp Mục tiêu Giáo dục đại học Việt Nam: Đào tạo người học có phẩm chất chính trị, đạo đức, có ý thức phục vụ nhân dân, có kiến thức và năng lực thực hành nghề nghiệp tương xứng với trình độ đào tạo, có sức khoẻ, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. HỌC TẬP TRONG GDĐH THẾ GIỚI Các đặc điểm của quốc tế hoá giáo dục: 1. Quá trình học tập được đa dạng hơn 2. Đòi hỏi tiếp thu kiến thức có chọn lọc 3. Vấn đề du học trở nên phổ biến 4. Kiến thức hướng đến các vấn đề chung của quốc tế. 5. Công nghệ thông tin đóng vai trò quan trọng trong học tập 6. Số lượng sinh viên ngày càng tăng và đa dạng 7. Các hình thức học tập trở nên đa dạng. NỘI DUNG HỌC TẬP • Học kiến thức • Học cách học (phương pháp học đại học, kỹ năng học đại học, phương pháp nghiên cứu khoa học…)  học tập suốt đời • Tính chủ động, sáng tạo • Các kỹ năng ĐÁNH GIÁ CHUNG TRONG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC GIẢNG DẠY TRONG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC VIỆT NAM Chất lượng đào tạo chưa cao, một phần do những bất hợp lý trong phương pháp giảng dạy: • Tập trung vào kỹ năng tư duy phân tích: dạy cho người học cách hiểu các khái niệm, thảo luận theo phương pháp định sẵn, loại bỏ những hướng đi không đúng, tìm ra câu trả lời đúng nhất. • Phương pháp thuyết giảng còn phổ biến • Ít sử dụng các kỹ năng học tích cực, ít tương tác giữa sinh viên và giảng viên trong và ngoài lớp • Quá nhấn mạnh vào ghi nhớ kiến thức theo kiểu thuộc lòng HỌC TẬP TRONG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC VIỆT NAM - Sinh viên thụ động trong tiếp cận tri thức - Thiếu tính sáng tạo trong tư duy khoa học - Học hời hợt, không chuyên sâu  Chỉ trang bị được cho sinh viên năng lực nhận thức cấp thấp, tiềm năng để học tập, nghiên cứu. Chưa phát triển óc phê phán, khả năng giải quyết vấn đề, kỹ năng phát triển cá nhân gắn kết với xã hội và kỹ năng sáng nghiệp. GIẢI PHÁP CHO GIẢNG DẠY TRONG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC VIỆT NAM Giáo sư Ngô Bảo Châu (2013): “Phải đổi mới ngay giảng dạy đại học”. Yêu cầu đối với giảng viên: • Không ngừng nâng cao trình độ hiểu biết • Trở thành nhân tố kích thích trí tò mò của học viên, mài sắc thêm năng lực nghiên cứu độc lập, tăng cường khả năng tổ chức, sử dụng kiến thức và khả năng sáng tạo. • Thực hiện phương pháp giảng dạy chủ động. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY – HỌC TẬP CHỦ ĐỘNG • Người học là trung tâm • Chú trọng rèn luyện phương pháp tự học • Phối hợp giữa học tập cá nhân với học tập hợp tác • Người giảng viên phải phát huy vai trò là người hướng dẫn và tổ chức hoạt động • Kết hợp đánh giá của giảng viên với tự đánh giá của sinh viên GIÁO DỤC ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP GIÁO DỤC ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP Cả nước có 80 trường đại học, cao đẳng ngoài công lập, tuy nhiên chỉ có khoảng 40 trường đạt chất lượng khá về các cơ chế chính sách, tuyển sinh và có chiến lược phát triển bền vững. • Đội ngũ giảng viên cơ hữu của các trường ngoài công lập hiện còn rất ít, và thiếu. • Ở một số trường, việc nắm quyền điều hành nằm trong tay các nhà đầu tư tài chính. Các nhà khoa học, nhà giáo trở thành người làm thuê. THỰC TRẠNG GIẢNG DẠY ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP Điểm mạnh: • Chiến lược phát triển tốt: ổn định cơ sở vật chất, xây dựng đội ngũ chất lượng và kết nối mạnh mẽ với doanh nghiệp. • Một số nhóm ngành đào tạo có chất lượng vượt trội so với với các đại học công lập THỰC TRẠNG GIẢNG DẠY ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP Điểm yếu: • Không có đủ cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên cơ hữu. • Lực lượng thỉnh giảng ít đầu tư cải tiến phương pháp giảng dạy nên vẫn theo cách giảng cũ, thậm chí giảng đọc chép. • Còn tồn tại hiện tượng cho điểm khống GIẢI PHÁP GIẢNG DẠY ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP Thay đổi phương pháp giảng dạy của giảng viên là một yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng giờ dạy. Hướng dẫn cho sinh viên cách kiếm tìm kiến thức, giúp sinh viên tự học, tự nghiên cứu. Truyền kỹ năng phân tích vấn đề, lựa chọn kiến thức cơ bản và trọng tâm, nâng cao bản lĩnh trong tư duy phản biện.  Sinh viên thực sự làm chủ trong tiếp nhận, lĩnh hội tri thức. GIẢI PHÁP GIẢNG DẠY ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP Thay đổi tư duy đào tạo Chuyển từ chủ yếu truyền thụ kiến thức một chiều sang Giáo dục tương tác giữa người dạy và người học, giữa nhà trường và xã hội hình thành nhân cách và phát triển năng lực người học. Người thầy phải biết chắt lọc, tổng hợp tri thức. Trình bày vấn đề rõ ràng, mang tính thời sự và mở  gây được hứng thú đối với sinh viên. HỌC TẬP TRONG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP • Môi trường học tập thiếu chuyên nghiệp. Do giới hạn tài chính khiến công tác đầu tư nâng cao chất lượng đào tạo và môi trường học tập chưa được xem trọng • Học tập theo học chế tín chỉ nhưng không khác biệt đáng kể với hình thức đào tạo học phần. Vì số lượng sinh viên, giảng viên hạn chế, không thể mở nhiều lớp học. HỌC TẬP TRONG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP Học tập theo phương pháp giảng dạy mới Sinh viên là trọng tâm, giảng viên hướng dẫn. Áp dụng phổ biến hình thức làm bài tập nhóm, thuyết trình, phản biện. Hạn chế: • Tình trạng giảng viên cho sinh viên thuyết trình tràn lan, giảm thời gian đứng lớp. • Sinh viên chưa được đào tạo kỹ năng làm việc nhóm, thuyết trình, phản biện. • Bài tập nhóm chỉ được thực hiện bởi một vài thành viên năng nổ muốn đạt kết quả cao HỌC TẬP TRONG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP Quá trình tự học của sinh viên Thiếu hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, hệ thống thư viện và nguồn tài liệu trực tuyến phong phú để hỗ trợ cho quá trình tự học. Chưa có thói quen tự nghiên cứu giáo trình, tài liệu được chỉ định trước giờ lên lớp. Chỉ tập trung ôn tập vào những ngày cuối cùng trước kỳ thi kiến thức sau đó dễ lãng quên. GIẢI PHÁP HỌC TẬP TRONG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP Đầu tư xây dựng đội ngũ giảng viên cơ hữu chất lượng cao, xứng đáng với số tiền học phí cao hơn. Xây dựng cơ chế kiểm soát, đánh giá có hiệu quả chất lượng giảng dạy của giảng viên Thường xuyên khảo sát rộng rãi trong sinh viên để kịp thời có những điều chỉnh phù hợp GIẢI PHÁP HỌC TẬP TRONG ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP Thiết kế các lớp học với lịch học đa dạng và nhiều giảng viên đứng lớp khác nhau để gia tăng sự lựa chọn cho sinh viên Hướng dẫn sinh viên áp dụng hiệu quả phương pháp học tập mới Đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở vật chất phục vụ quá trình tự học của sinh viên