Vận dụng tư tưởng văn hoá Hồ Chí Minh vào xây dựng đời sống văn hoá mới ở nước ta hiện nay

a biển, văn hóa đô thị … hợp thành nền văn hóa Việt nam XHCN rất phong phú về nội dung nhưng vẫn mang tính dân tộc đậm đà sâu sắc đồng thời nối tiếp thu các giá trị văn hóa quốc tế mở cửa đón các ngọn gió lành của văn hóa bốn phương hòa nhập vào văn hóa Việt nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhiều lần nhắc tới vườn hoa văn hóa Việt nam có nhiều mằu sắc lý tưởng của Người là xác lập một nền văn hóa kết tinh mọi tài năng của cá nhân có sự phong phú của cộng đồng, Hồ Chí Minh cố gắng xác lập một môi trường văn hóa ở đó sự phong phú tính bao dung là nền tảng cơ bản của nền văn hóa có nội dung XHCN và tính chất dân tộc. HCM luôn coi lợi ích cộng đồng song không bao giờ quên lợi ích cá nhân. Người nói: “đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân không phải là giày xéo lên lợi ích cá nhân, mỗi người đều có tính cách riêng, sở trường riêng, đời sống riêng cảu bản thân và của gia đình mình”. Môi trường văn hóa của CNXH sẽ là các nền tảng không bờ bến phát triển mọi tài năng của con người. Trong tư tưởng văn hóa Hồ Chí Minh tính đa dạng của nền văn hóa còn gắn với khả năng sáng tạo tự do của con người đó là: tự do cam kết không làm tổn hại đến tự do của cộng đồng, văn hóa có nội dung XHCN đậm đà bản sắc dân tộc là một nền văn hóa trong đó các quan hệ giữa người với người là nhân đạo bình đẳng các thị hiếu được tôn trọng, các nhu cầu được thỏa mãn xây dựng một nền văn hóa có nội dung XHCN và tính chất dân tộc làm”. Cần làm cho món ăn tinh thần được phong phú không nên bắt mọi người chỉ ăn theo một món thôi cũng như vào vừờn hoa cần cho mọi người nhìn thấy nhiều bông hoa đẹp. Những quan điểm của tư tưởng Hồ Chí Minh về một nền văn hóa mới đã có ảnh hưởng và tác động rất lớn đến sự phát triển của nền văn hóa Việt nam cũng như những quan điểm của Đảng cộng sản Việt nam về xây dựng và phát triển cách mạng từ khi ra đời cho đến nay. 2 Khái niệm văn hóa mới hiện nay của Đảng ta Nền văn hóa mới Việt nam đã có sự định hướng phát triển từ rất sớm trước cách mạng Tháng Tám năm1945 thành công, văn hóa là một trong bốn mặt của đời sống xã hội (chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội). Chính vì vậy đây cũng là một lĩnh vực được quan tâm từ rất sớm của đảng của chủ tịch HCM. Ngay từ năm 1943 khi đề cương văn hóa Việt nam ra đời đã xác định rất rõ các lĩnh vực của văn hóa: “văn hóa bao gồm cả tư tưởng, học thuật, nghệ thuật”, văn hóa là một trong ba mặt trận kinh tế chính trị và văn hóa, ba phương châm của văn hóa xây dựng văn hóa mới. Năm 1946 tại đại hội văn hóa tòan quốc lần thứ nhất chủtịch HCM đã nói văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi. Tại đại hội III của Đảng năm 1960 cũng đã chỉ ra sự cần thiết phải tiến hành cách mạng tư tưởng và văn hóa đồng thời với cách mạng kỹ thuật và cách mạng trong quan hệ sản xuất. Đại hội IV năm 1976 và đại hội V năm 1981 tiếp tục xác định một trong những nhiệm vụ trong tâm của tòan đảng tòan dân trong thời kỳ quá độ lên CNXH là xây dựng nền văn hóa có nội dung XHCN có hình thức dân tộc có tính Đảng và nhân dân. Các văn kiện đại đại biểu toàn quốc lần VI, VII của Đảng các nghị quyết của bộ chính trị và các hội nghị trung ương không ngừng hoàn thiện các tư tưởng văn hóa mà đảng và chủ tịch HCM đã đặt cơ sở. Năm 1986 báo cáo chính trị tại đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng đã khẳng định vai trò to lớn của văn hóa trong việc xây dựng tình cảm lành mạnh tác động sâu sắc vào việc đổi mới nếp nghĩ nếp sống của con người. Chúng ta đổi mới nhưng văn hóa chính trị vẫn giữ vững định hướng XHCN; văn hóa lấy tấm gương HCM làm chuẩn mực, văn hóa pháp luật tiến một bước quan trọng trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền. Năm 1987 nghị quyết 05 của bộ chính trị ban chấp hành trung ương Đảng khóa VI khẳng định rõ hơn vai trò to lớn của văn hóa – nghệ thuật định hướng nhân cách theo XHCN. Văn hóa – nghệ thuật có tác dụng to lớn trong việc góp phần thực hiện các nhiệm vụ cách mạng giữ vai trò cực kỳ quang trọng trong việc xây dựng con người mới CNXH. Hội nghị lần thứ 5 ban chấp hành trung ương đảng (khóa VI) tháng 6 –1988 và kết luận của bộ chính trị về văn hóa – nghệ thuật tháng 11 – 1988, hội nghị lần thứ VI ban chấp hành trung ương đảng tháng 3 – 1989 và chị thị 52 của ban bí thư trung ương đảng (8 –6 – 1989) “về đổi mới và nâng cao chất lượng phê bình văn học nghệ thuật”; hội nghị ban bí thư tám ban chấp hành trung ương (21 – 6 – 1990) “Về CN hóa và hiện đại hóa”.. đều dựa trên những quan điểm tư tưởng định hướng giá trị về văn hóa mà chủ tịch HCM đã xác lập. Toàn bộ các văn kiện hội nghị TW đều khẳng định: văn hóa sẽ phát triển theo các tư tưởng của chủ nghĩa Max và chủ tịch HCM, theo con đường XHCN xây dựng nhà nước pháp quyền Việt nam. Năm 1991, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII cả Đảng đã thông qua hai văn kiện cực kỳ quan trọng làm sáng tỏ hơn nữa con đường mà chủ tịch HCM đã chọn cho cách mạng nước ta, trong đó cớ sự nghiệp xây dựng phát triển kinh tế xã hội đến năm 2000 đã khẳng định chính sách văn hóa như sau: “Nâng cao đời sống văn hóa và tinh thần của nhân dân, xây dựng nền văn hóa mới, lối sống mới, con người mới, bắt đầu từ gia đình. Chọn lọc và giữ gìn, nâng cao tinh hoa văn hóa cộng đồng các dân tộc Việt nam và của các dân tộc, bảo tồn và phát triển ngôn ngữ và chữ viết của các dân tộc, tiếp thu những giá trị văn hóa, khoa học của nhân loại. Dùng những hình thức sinh hoạt cộng đồng giáo dục lý tưởng, trau dồi đạo đức bồi dưỡng tình cảm, tâm hồn và thẩm mỹ, nâng cao trình độ hiểu biết và hưởng thụ văn hóa, nghệ thuật của nhân dân, ngăn chặn các văn hóa phẩm và hoạt động nghệ thuật gây độc hại. Hình thành nếp sống và tâm lý và xã hội có sức đề kháng chống lại những lề thói, tư tưởng lạc hạu, lối sống thấp hèn, suy đồ đạo đức, bảo vệ phẩn chất của phủ nữ”1 ĐCSVN: Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế xã hội đến năm 2000 NXB sự thật HN 1991 tr36-37. . Phong phú và đa dạng, có nội dung nhân đạo dân chủ, tiến bộ. Phát huy vai trò văn học nghệ thuật trong việc nuôi dưỡng nâng cao tâm hồn Việt nam. Khẳng định và biểu dương những giá trị chân chính, bồi dưỡng cái chân, cân thiên, cái mỹ theo quan điểm tiến bộ, phê phán những cái lỗi thời thấp kém…” Hiến pháp năm 1992 của nước ta cũng khẳng định tính chất của nền văn hóa mới của Việt nam theo ba định chuẩn: Dân tộc – Hiện đại – Nhân văn. Bao trùm nhất và có tầm vóc lịch sử lớn lao nhất là nghị quyết HL lần thứ 4 ban chấp hành trung ương Đảng (khóa VII) về văn hóa văn nghệ và các vấn đề kinh tế giáo dục văn hóa, nghệ thuật, truyền thông dân số kế hoạch hóa gia đình. Tất cả các quan điểm về tư tưởng của Đảng ta đều hướng tới mục tiêu tăng trưởng nguồn lực con người, người dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng văn mình. Con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của mọi quá trình văn hóa. Mà văn hóa là nền tảng của tinh thần xã hội đồng thời là mục tiêu của chủ nghĩa xã hội. Văn học nghệ thuật là bộ phận trong yếu của nền văn hóa dân tộc, thể hiện khát vọng của người dân về chân – thiện – mỹ. Nghị quyết HL lần thứ 4 ban chấp hành TW Đảng cũng đã thâu tóm các tư tưởng văn hóa chủ yếu của HCM và phát triển nâng lên tầm cao mới. Văn kiện đại hội Đảng bộ toàn quốc lần thứ VIII khẳng định: “mọi hoạt động văn hóa nghệ thuật nhằm xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Xây dựng con người Việt nam về tư tưởng, đạo đức, tâm hồn, tình cảm, lối sống xây dựng môi trường lành mạnh cho sự phát triển xã hội” Đại hội VIII đã khẳng định: “văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Mốc đánh dấu sự đổi mới toàn diện hay tư duy về văn hóa của đảng thể hiện ở nghị quyết TW V – khóa 8 về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Đây là văn kiện mang tính cương lĩnh của đảng trong thời kỳ công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Nghị quyết chỉ rõ năm quan điểm chỉ đạo cơ bản trong quá trình xây dựng và phát triển sự nghiệp phát triển văn hóa nước ta là: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Nền văn hóa mf chúng ta đang xây dựng là nền văn hóa tiến tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Nền văn hóa Việt nàm là nền văn hóa thống nhất đa dạng trong cộng đồng dân tộc Việt nam. Xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của tòan dân do Đảng lãnh đạo trong đó đội ngũ trí thức giữ vai trò quan trọng. Văn hóa là một mặt trận, xây dựng văn hóa và phát triển văn hóa là một sự nghiệp cách mạng lâu dài, đòi hỏi phải có ý chí cách mạng và sự kiên trì thận trọng. Năm quan điểm trên đều mang tính chất chiến lược lâu dài quán triệt nhất quán và xuyên suốt trong quá trình xây dựng và phát triển sự nghiệp văn hóa ở nước ta. Hội nghị TW 10 – khóa IX đã tiếp tục phát triển những quan điểm này và đến đại hội Đảng tòan quốc làn thứ 10 của Đảng một lần nữa đảng ta lại khẳng định phát triển văn hóa, nền tảng tinh thần xã hội là một trong những nhiệm vụ của tòan đảng tòan dân toàn quân trong những năm tới. Tất cả những quan điểm của Đảng qua các thời kỳ, các hội nghị, các giai đoạn khác nhau đều cùng hướng tới mục tiêu, mục đích là xây dựng một nền văn hóa mới Việt nam hiện nay. Một nền văn hóa tiên tiến – đậm đà bản sắc dân tộc. III- Tại sao phải vận dụng tủ tưởng văn hóa Hồ Chí Minh vào xây dựng văn hóa Việt Nam hiện nay: Thực trạng văn hóa hiện nay: Tình hình kinh tế chính trị xã hội tác động đến việc hình thành văn hóa. Văn hóa lá yếu tố của kiến trúc thượng tầng vì vậy mà nó chịu ảnh hưởng rất lớn từ cơ sở hạ tầng đặc biệt là sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Trong tình hình đất nước hiện nay, khi xã hội phát triển với nhiều xu hướng thì sự ảnh hưởng này ngày càng lớn đối với sự phát triển văn hóa. Hiện nay, nước ta đang diễn ra bốn quá trình song song phát triển và có mối liên hệ bản chất với nhau. Bốn quá trình đó là: Quá trình mở rộng hơn nữa nền kinh tế thị trường, và giao lưu quốc tế có sự quản lý của Nhà nước, theo định hướng Xã hội chủ nghĩa. Quá trình thứ 2 là quá trình công nghiệp hóa Quá trình đô thị hóa Quá trình hiện đại hóa Cả bốn quá trình này đan xen với nhau, đều tác động mạnh mẽ tới văn hóa, phản ánh sự phát triển cực kỳ phức tạp và mang rất nhiều nghịch lý buộc phải vận chuyển đổi nhiều chuẩn mực và các giá trị chính vì vậy mà càng cần phải định hướng sự phát triển văn hóa một cách đúng đắn, khoa học. Ảnh hưởng của quá trình đầu tiên: quá trình mở rộng hơn nữa nền kinh tế thị trường và giao lưu quốc tế có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng Xã hội chủ nghĩa là một trong những ảnh hưởng lớn đối với quá trình xây dựng văn hóa đất nước. Ngay từ khi nền kinh tế chuyển đổi từ nền kinh tế với cơ chế hành chính quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa là một sự chuyển đổi rất mới mẻ. Và sự chuyển đổi này kéo theo sự chuyển đổi nhiều chuẩn mực giá trị văn hóa trước hết đòi hỏi phải xác lập được nền tảng khuynh hướng và các chính sách phát triển cho xã hội. Do tính chất sôi động của nền kinh tế thị trường, nhu cầu của xã hội đòi hỏi xác lập tính ưu tiên của văn hóa trong mọi chiến lược phát triển. Các chuẩn mực phát triển lâu bền của xã hội đều phải được đặt trên cơ sở giữ gìn bản sắc văn hóa, tiếp thu tinh hoa các giá trị của các dân tộc. Nền kinh tế thị trường mở ra kéo theo rất nhiều sự thay đổi chuyển biến trong xã hội. Mà trước hết là sự chuyển đổi cơ bản trong sự ưu tiên của bộ ba giá trị: chân –thiện –mỹ trong văn hóa. Nếu trước kia, trong một nền văn hóa tương đối tĩnh các chuẩn mực đạo đức truyền thống, các vấn đề lương tâm, danh dự, sự hổ thẹn có thể chỉ cần được điều chỉnh bằng dư luận xã hội, thì nay cần thiết phải được xác lập. Các giá trị của nhận thức chân lý quy luật khách quan là các nấc thang mới mà nền văn hóa Việt Nam đã đang thúc đẩy để trở thành khuynh hướng ưu tiên nhằm tạo nên một cơ chế vận hành các giá trị mới, đủ sức phòng ngừa các phản giá trị đang tìm cách gia tăng mạnh mẽ do mặt trái của cơ chế thị trường sinh ra. Cũng với sự chuyển hướng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì Việt Nam đang mở cửa giao tiếp với nhiều nền văn hóa quốc tế mà trước đây chúng ta chưa mở rộng giao lưu. Với chính sách ngoại giao đa phương, Việt Nam sẵn sàng làm bạn với tất cả các nước, đồng nghĩa với việc là nền văn hóa Việt Nam mở cửa rộng rãi nhất. Nhiều chuẩn mực văn hóa truyền thống bị lãng quên được khôi phục, đồng thời một hệ chuẩn mực mới xuất hiện nhằm xây dựng một nền văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc dân tộc. Xu thế hiện đại hóa, đô thị hóa cũng đã tác động đến tình hình xây dựng nền văn hóa mới của đất nước. Ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa là sự ảnh hưởng đến nhân cách văn hóa. Nhân cách văn hóa trong cơ chế thị trường, trong đời sống ở Đô thị cần có tố chất năng động, biết kết hợp mạnh mẽ giữa đức và tài. Khả năng sống tự lập trong đời sống thành phố phải cac và có bản lĩnh. Những đam mê và các cám dỗ của đời sống thành phố có thể làm hủy hoại nhân cách. Sự trong sáng về đạo đức, xuất sắc về tài năng, cao đẹp về tâm hồn giữ vị trí quan trọng trong việc hình thành nhân cách văn hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Nước ta là một nước đang phát triển tiềm năng đô thị hóa lớn và quá trình đô thị hóa nhanh. Sự mở rộng và hoàn thiện các đô thị và đại đô thị cần phải có các quan điểm và chính sách nhất quán nhằm khắc phục các quá trình tự phát suy giảm các giá trị văn hóa. Chính vì vậy mà cần thiết tạo nên sự thống nhất trong tính đa dạng giữa quá trình đô thị hóa tổng thể với các quá trình đô thị hóa từng vùng, làm cho tinh hoa văn hóa vùng được xã hội quan tâm rộng rãi mà không phá vỡ cơ cấu và bản sắc văn hóa chung của cả dân tộc như Hồ Chí Minh thường nhắc nhở. Trải qua chiến tranh kéo dài, cơ chế bao cấp khắc nghiệt đến giai đoạn mở cửa giao tiếp với mọi nền văn hóa thế giới, quá trình đô thị hóa ở nước ta diễn ra rất phức tạp không những không giống với các nước đã phát triển, mà còn không giống với các nước đang phát triển. Truyền thống sản xuất, ý thức hệ cùng với mô hình xã hội mà chúng ta đã chọn, buộc chúng ta phải xác lập được một chính sách tổng thể, trong đó có chính sách văn hóa đưa nước ta vào cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước đang diễn ra một cách nhanh chóng trên đất nước ta và điều này cũng đã tác động không nhỏ đến nền văn hóa của nước ta. Quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa đã làm cho những vấn đề cơ bản của văn hóa và lối sống đều phải có sự chuyển biến mạnh mẽ, trong đó vấn đề đầu tiên chính là đầu tư cho văn hóa. Hiện đại hóa là sự phát triển mạnh mẽ toàn bộ các khía cạnh của đời sống xã hội: giao thông vận tải, cách tổ chức, quan hệ gia đình và xã hội, cách thức sinh hoạt, lối sống, nhân cách,…Và quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa đã đặt ra rất nhiều vấn đề mà xã hội cần phải giải quyết: sức ép dân số, về dịch vụ,…không giải quyết được, chất lượng đời sống nhân dân có sự phân biệt rõ ràng…sự phân hóa xã hội sâu sắc hơn, các tệ nạn xã hội diễn ra phức tạp hơn. Nói chung sự phát triển của xã hội sự phát triển của bốn quá trình này diễn ra một cách mạnh mẽ ở Việt Nam. Nó tác động rất nhiều mặt đến nền kinh tế xã hội đặc biệt là văn hóa của đất nước. Vì vậy mà để phát triển xã hội theo hướng dân giàu nước mạnh xã hội công bằng và văn minh trên nền tảng văn hóa đó là một sự nghiệp vĩ đại. Nó phải giải quyết rất nhiều những nghịch lý và mâu thuẫn. Phải vừa tăng trưởng nguồn lực con người, vừa vì sự nghiệp phát triển hài hòa giữa cá nhân và cộng đồng giữa dân tộc và quốc tế trên nền tảng hệ giá trị chân- thiện- mỹ. 2-Thực trạng đời sống văn hóa hiện nay: thành tựu và hạn chế: Trong thời kỳ xây dựng và phát triển đất nước theo định hướng công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, mở rộng cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập toàn diện kinh tế quốc tế ,…đã gây ra nhiều khó khăn nhưng cũng tạo ra không ít những thuận lợi cho việc phát triển nền văn hóa đất nước. Và trong những năm gần đây, thực trạng nền văn hóa nước ta cũng đã đạt được một số thành tựu, song bên cạnh đó cũng có những hạn chế cần phải khắc phục: Các thành tựu: Chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh được Đảng ta vận dụng và phát triển ngày càng tỏ rõ giá trị bền vững này, trở thành nền tảng tư tưởng kim chỉ nam cho mọi hành động của xã hội ta, tạo ra sự thống nhất và đồng thuận để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Có thể nói đây là một thành tựu lớn của văn hóa Việt khi vận dụng một cách sáng tạo có sự phát huy phù hợp chủ nghĩa Mac-Leenin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng đời sống văn hóa xã hội. Đây là sự thành công của Đảng đối với sự nghiệp lãnh đạo và xây dựng đất nước. Trong xã hội, nhiều nét văn hóa mới đã được hình thành bên cạnh đó là những giá trị văn hóa đạo đức cũ vẫn được củng cố và phát triển. Hình thành những nét giá trị văn hóa mới tiêu biểu như tính năng động kinh tế, tính tích cực công dân được khơi dậy và phát huy mạnh mẽ thay cho tâm lý thụ động ỷ lại trong chế độ cơ chế cũ. Thế hệ trẻ ngày nay có ý chí vươn lên lập thân lập nghiệp ngày càng nhiều. Và sự đóng góp của họ ngày càng có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển của xã hội. Dân trí nhân dân ngày càng được nâng cao, cả đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân đều được củng cố và nâng cao hơn trước nhiêù lần. Trong xã hội năng lực sở trường cá nhân được khuyến khích và được tạo nhiều điều kiện để phát triển năng lực đó. Không khí dân chủ cởi mở trong xã hội tăng lên trong đó có sự cởi mở nhất định về quan điểm giá trị ai có đóng góp vào sự phát triển tiến bộ của đất nước về bất cứ lĩnh vực nào cũng được xã hội coi trọng. Bên cạnh đó những phong trào hướng về cội nguồn, đền ơn đáp nghĩa, tưởng nhớ các anh hùng dân tộc, giúp đỡ người nghèo, người hoạn nạn, các phong trào từ thiện,…đang ngày càng phát triển và trở thành những nét văn hóa mới của dân tộc. Những chuẩn mực nhân cách con người Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa hiện đại hóa đang từng bước được hình thành trên cơ sở tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới với sự phát triển văn hóa dân tộc. Một thành tựu nữa phải kể đến là đời sống văn hóa nghệ thuật báo chí, xuất bản, phát thanh, truyền hình,…sôi động và khởi sắc hơn. Nhiều loại hình ra đời làm cho đời sống văn hóa nghệ thuật phong phú và đa dạng hơn cả về nội dung và hình thức nghệ thuật. Các đề tài của các hình thức nghệ thuật cũng đa dạng toàn diện hơn: hiện thực xã hội được mô tả một cách toàn vẹn, trọn vẹn hơn từ cái chung đến cái riêng, cái chiến thắng và mất mát hi sinh, cái cao cả bên cạnh cái thấp hèn, ca ngợi đi đôi với phê phán. Tính hai mặt của các vấn đề trong xã hội được mô tả một cách toàn diện, đa cách nhìn, đa màu sắc hơn. Nhiều tác phẩm nghệ thuật đặc biệt là tác phẩm văn học có giá trị cao về nhiều đề tài: cách mạng, kháng chiến và công cuộc đổi mới. Tóm lại nghệ thuật văn học đang ngày càng đáp ứng được nhiều nhu cầu tinh thần của nhân dân. Một số nhược điểm và yếu kém: Bên cạnh những thành tựu đã đạt được chúng ta cũng đang đứng trước một số những yếu kém nhược điểm về văn hóa trong thời kỳ hội nhập phát triển. Cụ thể là: sự sụp đổ của Chủ Nghĩa Xã Hội ở Liên Xô và Đông Âu đã gây ra trạng thái dao động, hoài nghi, giảm sút niềm tin ở một số người, kể cả một số không nhỏ cán bộ Đảng viên. Thêm vào đó sự suy thoái đạo đức lối sống trong một bộ phận không ít cán bộ có chức, có quyền như tham nhũng, quan liêu, cửa quyền, sách nhiễu dân, kèn cựa địa vị, bè phái mất đoàn kết, ăn chơi sa đọa, chạy chức chạy quyền, mua quan bán chức,…đang gây bất bình trong nhân dân, làm tổn thương đến uy tín của Đảng và Nhà nước, đến sự an nguy của chế độ. Nhiều tệ nạn xã hội phát triển như buôn lậu, ma túy, mại dâm, mê tín dị đoan, nhiều hủ tục cũ, mới lan tràn,…đang gây hại đến thuần phong mỹ tục, chà đạp lên đạo lý tình nghĩa và các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Đời sống văn hóa –nghệ thuật còn nhiều bất cập: thiếu những tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật, có xu hướng đi vào tâm tư tủn mủn có hiện tượng sa vào chủ nghĩa hình thức, tách rời văn nghệ với nhiệm vụ chính trị của đời sống, chạy theo xu hướng “ thương mại hóa ”, chạy theo thị hiếu thấp kém. Đời sống văn hóa của đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ cách mạng và kháng chiến cũ còn nghèo nàn, thiếu thốn. Xét nguyên nhân sâu xa của tình trạng yếu kém và nhược điểm này có nhiều nguyên nhân khác nhau cả về khách quan và chủ quan trong đó có những nguyên nhân chính như: những di sản vô giá của tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa chưa được quan tâm khai thác đúng mức của nó, chưa trở thành nền tảng văn hóa của xã hội, và chưa có hệ thống giải phóng đồng bộ cả về cơ chế, chính sách và luật pháp trên lĩnh vực đời sống xã hội văn hóa. phải phát huy hơn nữa những tư tưởng đúng đắn khoa học của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng một nền văn hóa Xã Hội Chủ Nghĩa ở Việt Nam: dân tộc khoa học và đại chúng. IV. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng văn hóa 1.Đổi mới con người với tư cách chủ thể sáng tạo của văn hóa Trong điều kiện những giá trị văn hóa đang đứng trước sự biến đổi cùng sự biến đổi của xã hội. Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa ngày càng thể hiện những giá trị, những sự đúng đắn của nó. Và để xây dựng một nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, khoa học thì cần phải tăng cường hơn nữa việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào công cuộc xây dựng văn hóa. Điều đầu tiên cần phải quan tâm và chú ý trong xây dựng văn hóa là con người. Con người chính là chủ thể, là cội nguồn của mọi sự sáng tạo trong văn hóa xã hội. Vì vậy phải đổi mới con người với tư cách chủ thể sáng tạo của văn hóa từ đó mới có thể thực hiện thành công được công cuộc xây dựng văn hóa mới, văn hóa xã hội chủ nghĩa. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm nhận thấy vai trò con người với tư cách là chủ thể của văn hóa: Con người vừa là chủ thể sáng tạo, vừa là người hưởng thụ các giá trị văn hóa về vật chất và tinh thần. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng viết trong tác phẩm ”Đời sống mới” của Người : “Do nhiều người nhóm lại mà thành làng hay do nhiều làng nhóm lại mà thành nước. Nếu người này xấu,người kia cũng xấu thì thành làng xấu, nước hèn.Nếu mà người đều tốt thì thành làng tốt nước mạnh. Người là gốc của làng của nước. Nếu mọi người đều cố gắng làm đúng đời sống mới thì dân tộc nhất định sẽ phú cường”1 Hồ Chí Minh toàn tập,Sđd: tập 5 trang 98 Người đã sớm nhận thấy vai trò của mỗi con người trong việc xây dưng phát triển đất nước, phát triển đời sống nhân dân và đặc biệt là trong xây dựng phát triển văn hóa. Sự “Phú cường” mà tư tưởng Hồ Chí Minh muốn đề cập trong tác phẩm đó chính là sự giàu mạnh cả vật chất lẫn tinh thần của đời sống nhân dân, và chỉ khi mà người cố gắng làm được với đời sống mới, mỗi người thực hiện tốt các tiêu chí của đời sống mới, ắt hẳn khi đó dân tộc ta sẽ phú cường, giàu manh. Tư tưởng Hồ Chí Minh về con người với tư cách là chủ thể xây dựng xã hội mới văn hóa mới, được Người đề cập đến rất nhiều lần và với những yêu cầu rất toàn diện. Người giáo dục cho cán bộ, Đảng viên, Nhân dân ta những giá trị đạo đức mới như trung với nước, hiếu với dân, cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư…Người yêu cầu mỗi con người phải rèn luyện cả về đạo đức cả về tài, người giáo dục thanh niên phải vừa hồng vừa chuyên … Tất cả những phẩm chất đạo đức mà Người luôn yêu cầu rèn luyện thực hiện được cũng chính là hướng con người xây dựng một văn hóa lối sống của bản thân mình từ chính bản thân mình. Người yêu cầu mỗi cá nhân, mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi người dân phải thực hiện đời sống văn hóa mới trên rất nhiều lĩnh vực, các khía cạnh, công việc của cuộc sống: Xây dựng văn hóa trong công sở, cơ quan, nơi làm việc, trong gia đình, ở làng xóm… xây dựng văn hóa trong làm việc, trong cư xử, trong giao tiếp với mọi người. Mỗi đối tượng khác nhau, Chủ tich Hồ Chí Minh lại nêu ra những yêu cầu, những chuẩn mực để xây dựng đời sống văn hóa mới khác nhau, để từ đó phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh, đặc điểm công việc, tâm lí các đối tượng khác nhau để cùng mục đích xây dựng đời sống văn hóa mới. Với Chủ tịch Hồ Chí Minh để xây dựng con người, phải đánh giá đúng mặt mạnh, mặt yếu, đánh giá được như vậy thì mới có thể phát huy được ưu điểm, hạn chế được khuyết điểm của con người và hoàn thiện con người. Từ những tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, soi chiếu vào giai đoạn hiện nay khi thực hiện trong xã hội là đi vào công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, chúng ta cần đánh giá con người một cách đúng đắn mặt mạnh mặt yếu để xây dựng văn hóa mới Việt nam hiện nay. Văn hóa Việt nam trải qua mấy nghìn năm xây dựng và phát triển, chúng ta đã hình thành được những giá trị văn hóa bất biến của dân tộc, đó là yêu nước, lòng nhân ái, khoan dung, hòa nhập, coi trọng đạo đức, nhân nghĩa, trọng lối sống thanh cao giản dị… Những giá trị đó đã được hình thành từ xa xưa và được lưu truyền giữ vững cho đến ngày hôm nay. Con người Việt nam hiện nay vẫn thể hiện được những phẩm chất vốn có này. Tuy nhiên ta cũng thấy được nét văn hóa cổ truyền Việt nam chủ yếu là sản phẩm của một nền văn minh nông nghiệp, lại trải qua hàng nghìn năm dưới chế độ phong kiến, thực dân, chịu ảnh hưởng một số mặt tiêu cực của Nho, Phật, Lão… Tất cả đã tạo nên cho con người Việt nam một số những nhược điểm và bất cập khi đất nước đi vào thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đó là sự thiếu hụt của một truyền thống khoa học, tác phong công nghiệp, làm việc này duy cảm hơn duy lý, nặng kinh nghiệm hơn thực nghiệm. Phong cách làm việc còn phân tán, tản mạn, tầm nhìn hạn hẹp, quen sống theo lệ hơn luật nên dễ sinh đầu óc cường hào, cát cứ… Do có nhiều kiến thức về kinh doanh, chưa quen với kinh tế thị trường nên vẫn mang tâm lý làm ăn nhỏ, tủn mụn, tâm lý ăn chắc mặc bền dễ sinh cầu an bảo thủ, ngại làm ăn lớn. Người Việt Nam vẫn mang tâm lý trọng danh hơn trọng thực, chưa biết quý trọng thời gian, có tinh thần đoàn kết tương trợ nhau khi hoạn nạn, nhưng lại kém ý thức hợp tác thân ái trong công việc và sinh hoạt hàng ngày. Nhân dân ta có khả năng học hỏi tiếp thu cái mới, nhưng lại thiếu định hướng vững chắc, khoa học nên cũng rất dễ du nhập những cái sai lầm độc hại. Ngày nay, chúng ta đi vào thời kỳ xây dựng và phát triển đất nước theo cơ chế thị trường, một nhược điểm mới đã xuất hiên, đang nổi lên rất đáng lo ngại, và rất xa lạ với tư tưởng Hồ Chí Minh đó là chủ nghĩa thực dụng, xu hướng chạy theo đồng tiền, vì lợi ích của cá nhân, lối sống vị kỹ, lòng tham muốn vật chất đang nổi lên mạnh mẽ … Tất cả đang làm mờ đi các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc đồng thời cũng là cơ sở để nảy sinh các tệ nạn, các hiện tượng phản văn hóa trong xã hội như: tham nhũng, cờ bạc, trộm cắp … Đạo đức trong xã hội đang có những sự suy thoái và xuống cấp. Để giải quyết được các vấn đề này chúng ta phải trở về tư tưởng Hồ Chí Minh trong việc: Xây dựng văn hóa trước hết là xây dựng con người, đó phải là những con người được bồi dưỡng, giáo dục đầy đủ trên tất cả các mặt, tư tưởng, đạo đưc, lối sống, tri thức … cụ thể là: Về tư tưởng: cần nắm vững chủ nghĩa Mác_Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Tuyên truyền giáo dục để chủ nghĩa Mac_Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh trở thành nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động. Biết vận dụng thế giới quan phương pháp luận khoa học một cách sáng tạo đúng đắn vào hoàn cảnh cụ thể của nước ta. Không được máy móc, rập khuôn, giáo điều trong vận dụng thế giới quan, phương pháp luận của chủ nghĩa Mac_Lê nin. Cần biết cách xử lý đúng đắn với công việc, với mọi người và với mọi chính bản thân mình. Đây là một trong những tư tưởng được Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng và đặc biệt quan tâm. Người đã từng dạy: Mỗi cán bộ, Đảng viên, mỗi người dân phải biết cách xử lý đúng đắn ba mối quan hệ lớn: Với việc, với người, và với chính bản thân mình. Trọng đó có thể cả điều khó nhất chính là xử lý đúng đắn với chính bản thân mình. Chỉ có như vậy mỗi người mới có thể tự hoàn thiện nhân cách, tư tưởng cá nhân, của bản thân mình, mới có thể chống lại với các giá trị phản văn hóa đang từng bước xâm lấn vào đời sống văn hóa của từng con người. Về đạo đức: mỗi người cần phải được giáo dục và tự giáo dục rèn luyện để có lòng yêu nước, thương dân, yêu chủ nghĩa xã hội, có niềm tin vào sự thắng lợi của xã hội chủ nghĩa, xã hội cộng sản ngày mai. Mỗi con người phải tạo dựng cho mình hoài bãi mơ ước trong cuộc sống, hoài bão đó phải vì nước vì dân có ý chí vươn lên để rửa cái nhục, cái đói nghèo, cái lạc hậu. Để từ đó trở thành động lực cho mỗi con người học tập, lao động và cống hiến cho xã hội, cho đất nước. Mỗi người biết quý trọng sức lao động, quý trọng đồng tiền, quý trọng thành quả mà mình đã tạo ra, tuy nhiên không vì đồng tiền mà đánh mất nhân phẩm, đánh mất giá trị của chính bản thân mình. Không vì đồng tiền mà phá hoại những thành quả công sức mà những người đi trước làm được, và không vì đồng tiền mà làm trái với lương tâm, đạo đức của bản thân mình. Và để có được những phẩm chất đạo đức này thì không có con đường nào khác ngoài việc phải lao động, học tập, rèn luyện bản thân mình. Chỉ có như vậy mới có thể từng bước hoàn thiện bản thân mình. Tư tưởng Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng việc rèn luyện đạo đức của cá nhân mỗi con người. Người đã luôn đề cao vai trò đạo đức rèn luyện đạo đức đối với việc hoàn thiện bản thân và với sự thắng lợi của sự nghiệp cách mạng. Ngày hôm nay, chúng ta lại càng phải quan tâm hơn nữa đến vấn đề giáo dục mỗi cá nhân, vì chỉ có sức mạnh đạo đức của mỗi cá nhân thì mới làm lá chắn vững chắc cho văn hóa xã hội chống lại các giá trị phản văn hóa, giá trị văn hóa lại càng xâm nhập từ bên ngoài cũng như văn hóa tiêu cực tự xuất hiện trong xã hội. Về lối sống: cần nâng cao tuyên truyền giáo dục và học tập theo lối sống của Chủ tịch Hồ Chí Minh, một lối sống “coi kinh sự xa hoa tinh thần yêu lao động, đời tư trong sáng, lối sống giản dị”. Một con người “cần kiệm, ít lòng tham muốn về vật chất”. Sống mà “giàu sang không quyến rũ, nghèo khó không chuyển long, uy vũ không khuất phục.” cần phải giáo dục lối sống của Người để tất cả mọi thành viên trong xã hội và để lối sống của Người trở nên thân thuộc ở khắp mọi làng xóm, khu phố… Bên cạnh xây dựng lối sống của mối cá nhân theo tư tưởng của Người, chúng ta còn cần phải xây dựng những cộng đồng dân cư có lối sống văn hóa mới: Từ gia đình, đến làng xã, khu phố, đến toàn dân tộc,…Chỉ có như vậy chúng ta mới có thể xây dựng được nếp sống văn hóa trong cộng đồng toàn dân tộc. Và từ đó đấu tranh chống lại xóa bỏ các giá trị phản văn hóa trong xã hội. Về trị thức: đây là một mặt không thể thiếu được trong rèn luyện giáo dục con người phù hợp với sự phát triển của xã hội. Cần phải giáo dục đào tạo những thế hệ con người có phương pháp và thói quen tự học, tự đào tạo để trở thành những người năng động, chủ động trong việc học hỏi kiến thức, cập nhật tri thức hiện đại của thế giới về tất cả các lĩnh vực: khoa học, công nghệ, kỹ thuật … Từ đó để áp dụng tri thức vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Đào tạo giáo dục những con người giỏi về chuyên môn, có khả năng tiến hành sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và có tri thức để phát triển văn hóa chọn lọc tiếp thu văn hóa nhân loại làm giàu văn hóa dân tộc. Và chỉ với những con người như thế chúng ta mới có thể xây dựng thành công một nền văn hóa Việt nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, mới đủ sức đưa nước nhà hòa nhập vào trào lưu phát triển mạnh mẽ của loài người trong thế kỉ 21. Xây dựng văn hóa phải bắt đầu từ mỗi con người với tư cách là chủ thể văn hóa. Đây là định hướng chiến lược cho phát triển văn hóa đất nước, hướng đến một văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, khoa học và mang tính chất xã hội chủ nghĩa. 2. Vận dụng tư tưởng chủ nghĩa Hồ Chí Minh về văn hóa trong giao lưu, hội nhập với thế giới giữ vững và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Chúng ta đang bước vào thời kì hội nhập và phát triển kinh tế, xu thế toàn cầu hóa, quốc tế hóa là xu thế không thể tránh khỏi được trong giai đoạn hiện nay. Và trong xu thế đó thì không một quốc gia dân tộc nào có thể đứng ngoài tách biệt với sự phát triển của thế giới. Sự giao lưu hội nhập giữa các quốc gia đang diễn ra trên mọi lĩnh vực, mọi hoạt động của đời sống xã hội, nhằm chuyển hóa các yếu tố ngoại lực thành nội lực để phát triển đất nước và trong tất cả các lĩnh vực đó không thể không nói đến sự hội nhập quốc tế về văn hóa. Việc mở rộng các quan hệ giao lưu, hợp tác về văn hóa đang mở ra nhiều thời cơ, cơ hội để cho văn hóa Việt nam có thể tiếp thu, chọn lọc, tiếp nhận những tinh hoa văn hóa nước ngoài, tinh hoa văn hóa thế giới để từ đó làm phong phú thêm văn hóa dân tộc mình, làm cho khoàng cách Việt nam và thế giới ngày càng ngắn lại. Hội nhập văn hóa cũng được xem như một luồng gió mới về văn hóa thổi vào Việt nam, làm phong phú các giá trị văn hóa truyền thống, làm đa dạng, bổ sung các giá trị vốn có của người việt. Đưa văn hóa Việt nam xích gần văn hóa thế giới, với tiến bộ văn minh nhân loại. Những hội nhập văn hóa, giao lưu văn hóa không chỉ diễn ra theo chiều thuận, không chỉ là cơ hội, là tiến bộ mà nó cũng mang những tính chất ngược lại, nó đem lại nhiều nguy cơ, nhiều những giá trị phản văn hóa vào nền văn hóa Việt nam. Giao lưu, hội nhập văn hóa không có một bản lĩnh, không có một chiến lược văn hóa đúng đắn rõ ràng cẩn thận thì việc giao lưu đó sẽ dẫn đến những hậu quả, những nguy cơ to lớn, khó lường. Văn hóa dân tộc của hàng ngàn năm lịch sử không còn, bản sắc văn hóa bị đánh mất, thay vào đó sẽ bao trùm lên nền văn hóa của đất nước là sự suy ngoại, là văn hóa lai căng, là một bản sao vụng về, mờ nhạt của thứ văn hóa vay muợn ngoại lai… Vấn đề giao lưu hội nhập văn hóa đã trở thành một vấn đề nan giải, khó khăn trong thời kì hội nhập hiện nay. Và giải pháp tối ưu để “Hòa nhi bất đồng”, để “Hòa nhập mà không hòa tan”, để giao lưu mà không đánh mất cái cốt lõi các bản sắc của mình mà vẫn có thể chọn lọc tiếp nhận những giá trị, những tinh hoa của văn minh nhân loại đó chính là sự trở về với tư tưởng văn hóa của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc và tiếp thu văn hóa nhân loại là hai mặt của một quá trình. Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, lấy bản sắc văn hóa dân tộc làm nền tảng, làm bản lĩnh, làm”Bộ lọc” cho mỗi người dân Việt nam. Bản sắc văn hóa dân tộc Việt nam phải được nuôi dưỡng giáo dục phát triển trong mỗi cá nhân người Việt. Muốn được như vậy thì phải giáo dục, rèn luyện ngay từ thời thơ ấu của mỗi người, phải sử dụng các giá trị văn hóa nghệ thuật, văn hóa đời sống để nuôi dưỡng để phát triển văn hóa Việt nam trong tâm hồn mỗi người. Và chỉ như vậy thì trong mỗi cá nhân con người mới đủ bản lĩnh, đủ khả năng để loại bỏ, để lọc đi những cái gọi là “Mới” là “Hiện đại” nhưng thực chất chỉ là cặn bã của cái gọi là “Văn minh phế thải” của phương Tây mà ngay nhà văn hóa chân chính ở đó đã lên án từ lâu. Và chỉ có trở về với bản sắc văn hóa dân tộc, những nét đẹp những giá trị truyền thống chúng ta mới có thể đủ sức đề kháng không bị choáng ngợp, không bị lóa mắt bởi những thứ “văn minh phế thải” từ bên ngoài. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề cập rất nhiều vấn đề phải bảo tồn, phát triển, văn hóa dân tộc trong lòng nhân dân. Và trong giai đoạn hội nhập quốc tế hiện nay, trở về với tư tưởng văn hóa dân tộc làm nền tảng làm bản lĩnh ta lại thấy sự đúng đắn sâu sắc và tầm thời đại của Người. Chính vì vậy, đảng ta phải lãnh đạo nhà nước, các ban ngành trong việc nâng cao giáo dục văn hóa dân tộc, bản sắc văn hóa truyền thống của đất nước để làm tăng khả năng hội nhập văn hóa cùng với sự phát triển văn hóa mà mất đi giá trị của văn hóa truyền thống. Một vấn đề nữa trong việc bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc theo tư tưởng Hồ Chí Minh mà chúng ta cần phải vận dụng trong giai đoạn hiện nay là bảo vệ văn hóa phải đi liền với nâng cao dân trí. Và chỉ có nâng cao dân trí, nâng cao trình độ hiểu biết của nhân dân thì mới có khả năng bảo vệ được những giá trị truyền thống của dân tộc. Con người được trang bị đầy đủ những tư tưởng văn hóa, khoa học hiện đại, mới có thể dễ dàng phân biệt được cái gì thực sự là “chân, thiện, mỹ”, mới có “bộ lọc” tốt để chọn lấy ra cái thực bỏ cái giả, chọn lấy cái tốt bỏ lấy cái xấu, nhận lấy cái hay và bỏ đi cái dỡ. Khi dân trí của nhân dân được nâng cao, vốn hiểu biết và khả năng cảm nhận thẩm mỹ, văn hóa được nâng lên, khi đó chúng ta sẽ biết cách tiếp nhận văn hóa thế giới đúng đắn khoa học và vẫn giữ được nét đẹp văn hóa truyền thống vốn có của dân tộc ta. Ngày nay, bằng việc khôi phục lễ hội, tôn tạo đình chùa miếu mạo, đề cao văn hóa làng xã, văn hóa dòng họ… Cũng là một hình thức để tạo ra rào chắn nhằm chống lại sự xâm nhập ồ ạt của văn hóa ngoại lai. Đây là một trong những công việc cần làm, cần phát huy để tiếp tục nâng cao giáo dục văn hóa bản sắc dân tộc Việt. Nhưng chúng ta cần phải chú ý quán triệt tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong vấn đề này: “Cái gì cũ mà xấu thì phải bỏ… cái gì cũ mà không xấu nhưng phiền phức thì phải sữa đổi lại cho hợp lý… cái gì cũ mà tốt thì phải phát triển thêm…. Cái gì mới mà hay thì phải làm…” Khôi phục những nét văn hóa cổ truyền cũng là việc làm cần thiết để bồi dưỡng thêm bản sắc văn hóa dân tộc trong lòng mỗi con người đất Việt. Nhưng phải làm đúng đắn, khoa học thì mới có thể mang lại hiệu quả tốt cho xã hội. Và như vậy mới có thể chống lại các trào lưu văn hóa ngoại lai xâm nhập ồ ạt vào nước ta trong quá trình hội nhập. Bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc cần phải được cân nhắc đầy đủ trong mối quan hệ văn hóa và phát triển – cần phải kết hợp hài hòa lợi ích văn hóa và kinh tế. Không thể được để cho lợi ích kinh tế trước mắt làm ảnh hưởng tới lợi ích lợi ích lâu dài của việc duy trì và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc. Đây là một trong những vấn đề quan trọng và phải được quan tâm chú ý trong quá trình phát triển văn hóa, để cho văn hóa dân tộc có thêm sức mạnh để trường tồn và phát triển. Giữ vững và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong quá trình hội nhập giao lưu với thế giới là một trong những vấn đề được Đảng, Nhà nước và nhân dân ta quan tâm. Trong một xu thế tất yếu là không thể không hội nhập để phát triển thì mỗi cá nhân, mỗi con người cần phải ý thức được vai trò, ý nghĩa, giá trị của văn hóa truyền thống dân tộc để từ đó bảo vệ giữ gìn và phát huy văn hóa truyên thống dân tộc, đưa văn hóa văn hóa Việt Nam xích lại gần với văn hóa văn minh thế giới. 3. Cảnh giác ngăn chặn âm mưu lợi dụng giao lưu văn hóa để thực hiện các chiến lược “diễn biến và hòa bình” của các thế lực thù địch. Chúng ta đang sống trong thời kỳ quốc tế hóa, toàn cầu hóa, sự bùng nổ thông tin truyền thông đang ngày càng nhanh chóng và có tốc độ lớn, đa dạng về loại hình. Kỹ nguyên thông tin với hàng nghìn vệ tinh hoạt động trên các quỹ đạo khác nhau có khả năng truyền tải mọi thông tin tới bất kỳ điểm nào trên trái đất và trên khắp mọi quốc gia dân tộc đều có thể tiếp nhận những luồng thông tin đó. Sự bùng nổ thông tin đã tạo ra rất nhiều những thuận lợi trong việc mở rộng giao lưu hợp tác trên tất cả mọi lĩnh vực của đời sống khoa học, xã hội, văn hóa…. Lợi dụng những thành tựu về sự bùng nổ thông tin trên thế giới, các “đế quốc văn hóa” đang nhân danh quyền con người con người để áp đặt cho các dân tộc những thị hiếu và lối sống văn hóa theo những quan điểm của họ. Với mong muốn “đồng hóa văn hóa các dân tộc khác trên thế giới, các đế quốc văn hóa” đã lợi dụng sự bùng nổ thông tin để đưa các giá trị văn hóa, lối sống của dân tộc mình ép buộc vào các dân tộc khác trên thế giới. Đặc biệt phải kể đến việc làm của các thế lực thù địch của Chủ Nghĩa Xã Hội cũng đang lợi chiêu bài “dân chủ hóa về chính trị” “tự do hóa về kinh tế” để từ đó thổi lên những luồng gió độc, phủ nhận quá khứ, hạ bệ thần tượng, gieo rắc hoài nghi về sự lãnh đạo của Đảng, gây mất niềm tin vào tương lai của chủ nghĩa xã hội…với những chiêu bài của các thế lực thù địch ít nhiều cũng đã gây ra những ảnh hưởng đối với nhân dân đặc biệt là đối với thế hệ trẻ, thế hệ thanh niên. Nó không chỉ tác động đến lối sống mà còn tác động cả tư tưởng suy nghĩ hành động và niềm tin vững chắc giới trẻ đến sự lãnh đạo của Đảng, của Nhà nước đối với sự nghiệp cách mạng, sự nghiệp xây dựng Chủ Nghĩa Xã Hội của đất nước. Trên lĩnh vực văn hóa, kẻ thù đã thông qua cái gọi là “văn hóa đại chúng, văn hóa nghe- nhìn” làm cho thế hệ trẻ ngày càng xa rời cốt cách, lối sống, tâm hồn dân tộc, chạy theo các phân giá trị, để từ tự diễn biến về văn hóa dẫn đến tự diễn biến về chính trị. Đây là một bước khởi đầu cho việc tiến hành diễn biến hòa bình trên lĩnh vực chính trị của các thế lực thù địch. Về lối sống, họ lợi dụng phim ảnh, video đen để lôi kéo người chạy theo lạc thú, theo thị hiếu riêng, lợi ích của bản thân cá nhân, và dẫn con người đến các tệ nạn, từng bước hủy hoại nhân cách con người, làm tan vỡ hạnh phúc các gia đình và băng hoại đạo đức xã hội… Những vấn đề này đã trở thành nỗi lo của tất cả các nước có nền kinh tế đang phát triển. Và đã có nhiều nhà lãnh đạo các quốc gia đặc biệt là các quốc gia Châu Á đã lên tiếng kêu gọi trở về với các giá trị Châu Á, lên án các khuôn mẫu phương Tây không phù hợp với văn hóa truyền thống Châu Á. Phương pháp bảo vệ và phát triển văn hóa dân tộc theo tư tưởng văn hóa Hồ Chí Minh là cần phải giáo dục, bản sắc văn hóa dân tộc làm nền tảng để từ đó ngăn chặn sự xâm nhập ào ạt của các giá trị phản văn hóa từ bên ngoài vào. Phải giáo dục, nâng cao hiểu biết của nhân dân, nâng cao trình độ dân trí, trình độ văn hóa để mỗi người dân đủ tri thức tiếp thu và chọn lọc lấy những giá trị văn hóa của các nền văn hóa thế giới từ đó biết loại bỏ, chống lại các giá trị phản văn hóa, văn hóa ngoại lai xâm nhập từ bên ngoài vào. Vấn đề cảnh giác ngăn chặn âm mưu lợi dụng giao lưu văn hóa để thực hiện diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch là một trong những vấn đề cần được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước. Không chỉ bởi nó ảnh hưởng đến văn hóa đời sống của nhân dân mà nó còn ảnh hưởng đến tình hình chính trị của dân tộc. Vì vậy cần phải nâng cao hơn nữa đối với các âm mưu lợi dụng giao lưu văn hóa để tiến hành “diễn biến hòa bình” về chính trị. 4- Xây dựng các gương văn hóa điển hình trong xã hội: Một nội dung trong việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa trong xây dựng đời sống mới hiện nay đó chính là xây dựng các gương văn hóa điển hình trong xã hội. Tưởng chừng như đây là phong trào mang tính chất quần chúng, mang tính biện pháp tạm thời nhưng thực chất nó lại có những ý nghĩa giá trị vô cùng to lớn và nó đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng văn hóa mới, đời sống mới của cộng đồng của xã hội. Theo chủ tich Hồ Chí Minh thì trong những phương pháp bảo vệ và phát triển văn hóa dân tộc của Hồ Chí Minh là phải xây dựng và bồi dưỡng những điển hình tích cực về văn hóa, từ phong trào “người tốt, việc tốt”, “xây dựng gia đình văn hóa mới”, “làng văn hóa”…để từ đó làm cơ sở, làm nền tảng để xây dựng những thuần phong mỹ tục mới cho toàn xã hội, đó là con đường vững chắc và hiệu quả nhất để tạo ra sức đề kháng, bảo vệ văn hóa dân tộc, chống lại sự thẩm thấu độc hại của văn hóa ngoại lai. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng viết: “một tấm gương sống bằng cả nghìn bài diễn thuyết”. Chính vì vậy mà Người rất quan tâm đến việc xây dựng các gương điển hình trong mọi lĩnh vực, gương người tốt việc tốt khắp mọi địa phương, mọi làng xã trong cả nước. Người đã nhìn thấy sức mạnh của các tấm gương người tốt trong việc định hình, hình thành và phát triển các phong trào văn hóa trong đời sống của nhân dân. Một trong những việc làm của chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc xây dựng các gương văn hóa điển hình trong xã hội là việc Người đã chỉ đạo việc xuất bản sách người tốt. Người đã sưu tầm tất cả những bài báo viết về gương người tốt việc tốt và giao cho các nhà xuất bản phải biên tập và xuất bản lại thành những cuốn sách phổ biến rộng rãi trong quần chúng nhân dân. Theo Người, việc xây dựng các gương người tốt việc tốt có ý nghĩa vô cùng quan trọng khi trong xã hội đang luôn có sự đấu tranh giữa hai trạng thái tư tưởng tích cực và tiêu cực, cho nên tác động học tập và làm theo gương người tốt, việc tốt là biện pháp cơ bản để chống lại chủ nghĩa cá nhân là cải tạo những thói hư tật xấu và gạn đục khỏi tay cho con người, là bồi dưỡng đạo đức phẩm chất con người xã hội chủ nghĩa. Theo chỉ tịch Hồ Chí Minh thì việc học tập và làm theo gương người tốt việc tốt chẳng những có tác dụng phát động thành cao trào, tạo khí thế thi đua sôi nổi, cổ vũ mọi người phát huy truyền thống phẩm chất tốt đẹp và mọi khả năng tiềm tàng dể hoàn thành các nhiệm vụ trước mắt, khơi dậy lòng tự hào chính đáng, tạo vinh dự làm vẻ vang cho dân tộc, ngoài ra đó còn là biện pháp tích cực góp phần xây dựng Đảng, bồi dưỡng lực lượng nòng cốt của cách mạng, thúc đẩy sự nghiệp xây dựng con người mới, nếp sống mới, xây dựng xã hội văn minh,…Quả đúng như những lời dạy những tư tưởng của Người trong xây dựng gương người tốt việc tốt, vì khi nhiều gương người tốt việc tốt cộng lại sẽ trở thành lực lượng vĩ đại, thành sức mạnh phi thường, có khả năng dời non lấp bể, trở thành nhân tố quan trọng góp phần quyết định vận mệnh quốc gia. Chính vì vậy mà trong giai đoạn hiện nay chúng ta càng cần phải tiếp tục xây dựng gương người tốt việc tốt để từ đó có thể phát huy hơn nữa súc mạnh của toàn dân tộc trong xây dựng đất nước và có cả sự xây dựng phát triển văn hóa xâ hội của dân tộc. Nhằm bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trước sự xâm lấn của văn hóa lai căng và các phản gía trị văn hóa từ bên ngoài vào. 5- Vận dụng tư tưởng văn hóa Hồ Chí Minh trong xây dựng văn hóa mới trên các lĩnh vực vủa đời sống: Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa là một hệ thống tư tưởng trên nhiều khía cạnh nhằm xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam mới tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Và Người đã đề cập rất nhiều những tư tưởng biện pháp trong việc xây dựng văn hóa mới trên các lĩnh vực của đời sống và trong công cuộc đổi mới hiện nay chúng ta càng cần phải học tập vận dụng tư tưởng văn hóa của Người trong xây dựng các lĩnh vực của đời sống. Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp cận văn hóa chính trị trên bốn lĩnh vực lớn của đời sống xã hội là: trên lĩnh vực lao động, trên lĩnh vực giao tiếp, trong quan hệ gia đình và về nhân cách. Sự tiếp cận văn hóa chính trị về Chủ Nghĩa Xã Hội trong tư tưởng Hồ Chí Minh trên các lĩnh vực đã mang lại cho chúng ta cơ sở, phương hướng những bài học bổ ích cho việc định hướng một mô hình xã hội kiểu mới. Đó là chủ nghĩ xã hội do nhân dân lao động làm chủ , có nền kinh tế phát triển cao, có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, con người được giải phóng khỏi mọi áp bức, bất công, làm theo năng lực hưởng theo lao động, có cuộc sống ấm no tự do hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện cá nhân, các dân tộc bình đẳng, giúp đỡ lẫn nhau. Chính vì vậy mà trong giai đoạn hiện nay chúng ta cần vận dụng tư tưởng của Người về xây dựng Hồ Chí Minh cũng rất quan tâm đến việc xây dựng văn hóa đạo đức. Đây là một trong những vấn đề được quan tâm của xã hội. Hồ Chí Minh đã xác định được những quan điểm tư tưởng về đạo đức văn hóa. Ngày hôm nay, trong xu thế hội nhập quốc tế hóa chúng ta càng phải vận dụng tư tưởng của Người để xây dựng đạo đức trong xã hội mới. Cần phải có sự đấu tranh mạnh mẽ đối với việc lạm dụng quyền lực chính trị và phải xây dựng nên sự tồn tại của một nền đạo đức mới, đạo đức với sự xuất hiện của cả hai mặt đức và tài trong xã hội, sống và làm việc theo khoa học và pháp luật, biết kết hợp giữa lợi ích của cộng đồng và lợi ích của cá nhân một cách hợp lý và hài hòa. Chỉ khi chúng ta xây dựng một nền tảng văn hóa đạo đức như vậy thì mới có khả năng xây dựng đất nước có văn hóa vững mạnh. Bên cạnh đó, chủ tịch Hồ Chí Minh còn nêu ra các tư tưởng về văn hóa pháp luật, văn hóa nghệ thuật,…Trong giai đoạn đất nước hiện nay, những tư tưởng của Người vẫn cần phải được phát huy và vận dụng có hiệu quả trong đời sống. Có như vậy chúng ta mới xây dựng được một nền văn hóa phát triển dựa trên cơ sở phát triển của các lĩnh vực về văn hóa. V- Ý nghĩa của việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng văn hóa mới hiện nay: Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống tư tưởng có ý nghĩa giá trị to lớn đối với sự nghiệp cách mạng và sự nghiệp xây dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Việt Nam hiên nay. Tư tưởng về văn hóa của Người đặc biệt có ý nghĩa to lớn với việc xây dựng một nền văn hóa mới. Nền văn hóa Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng và phát triển dưới ảnh hưởng của hệ tư tưởng Hồ Chí Minh đã mở đường thực tế để huy động đông đảo nhân dân tham gia hoạt động văn hóa và tạo dựng nền văn hóa có chất lượng có bản sắc mới và chúng ta đang xây dựng một nền văn hóa mà ở đó các quan hệ lao động sẽ dần dần thoát khỏi ách áp bức bóc lột, nạn thất nghiệp, tiến tới lao động có kỹ thuật cao. Trên lĩnh vực giao tiếp giữa dân tộc tộc người, cá nhân và xã hội, dân tộc và quốc tế, nó thực hiện sự bình đẳng các giá trị trên cơ sở một chủ nghĩa bao dung Hồ Chí Minh. Có tư tưởng Hồ Chí Minh dẫn đường chúng ta có một chiến lược, một hệ chính sách, một kịch bản đầy đủ, một ngân sách quyết chọn đúng đắn nhất định chúng ta sẽ nâng cao được chất lượng trí tuệ, chủ nghĩa nhân văn đẩy mạnh hợp tác quốc tế, giữ gìn bản sắc dân tộc, xây dựng được nền nghệ thuật có chất lượng cao và một xã hội văn hóa có sự thống nhất trong đa dạng. Tư tưởng Hồ Chí Minh cùng với chủ nghĩa Mác-Lênin sẽ luôn là kim chỉ nan cho mọi hành động, là nền tảng tư tưởng cho công cuộc xây dựng đất nước đặc biệt là trong xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc của đất nước ta. PHẦN KẾT THÚC Đề tài đã góp một phần nhỏ làm sáng tỏ thêm các giải pháp nhằm vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng nền văn hóa nước ta hiện nay. Để nền văn hóa nước ta trở thành một nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Để nền văn hóa nước ta có khả năng chọn lọc tiếp thu những giá trị tinh hoa văn hóa thế giới đồng thời có khả năng chống lại sự xâm nhập ồ ạt của các giá trị phản văn hóa trong xã hội. Vì kiến thức, trình độ còn nhiều hạn chế nên tác giả chỉ mới nêu được một số giải pháp cơ bản, chưa đi sâu giải quyết một cách cặn kẽ các phương pháp trong vận dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh đối với xxây dựng văn hóa nước ta hiện nay. Trong qua trình thực hiện đề tài còn có rất nhiều những sai sót. Kính mong các thầy cô giáo cũng như các bạn đọc đóng góp ý kiến, bổ sung để đề tài có thể hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn.