LỜI NÓI ĐẦU
Thềm lục địa Việt Nam bao gồm các cấu trúc địa chất phức tạp trong đó chủ yếu là các bể trầm tích Đệ Tam với hệ thống dầu khí hấp dẫn và đa dạng trên rìa Tây biển Đông Việt Nam. Bồn trũng Cửu Long nói chung và mỏ NP nói riêng cũng nằm trong bình đồ cấu trúc địa chất chung của thềm lục địa Việt Nam.
Môi trường địa chất cũng như đặc trưng của vỉa chứa luôn mang tính bất đồng nhất. Vì thế hiểu biết và làm giảm được các yếu tố rủi ro địa chất của vỉa sản phẩm là vấn đề quan trọng trong công tác quản lý vỉa. Quá trình xây dựng mô hình địa chất theo phương pháp Geostatistic (tạm dịch là “Địa chất xác suất”) nhằm mô phỏng các tính chất bất đồng nhất của vỉa chứa dựa vào các thông tin địa chất, địa vật lý cũng như kết quả phân tích mẫu lõi, địa chấn, v.v là công nghệ mới đang được áp dụng thành công và rộng rãi trong ngành công nghiệp dầu khí ở nước ta, cụ thể như tại các Đề án Rạng Đông (lô 15.2), Ruby (01 /02), Hải Thạch (05.2), Sư Tử Đen/Sư Tử Vàng (15.1) . Có nhiều công ty đi đầu trong lĩnh vực công nghệ mới này và họ cũng là những nhà cung cấp phần mềm và dịch vụ mô hình hóa vỉa chứa tại Việt Nam và trên thế giới như : Schlumberger, Landmark, Roxar, Geosciences. Một số bộ phần mềm như : RMS, Petrel, Modeling Office đã trở nên rất quen thuộc với đội ngũ các nhà kỹ thuật làm công tác mô hình trong ngành dầu khí Việt Nam.
Mỏ NP thuộc lô 15.2, bể Cửu Long hiện nay đang trong giai đoạn đầu của quá trình khai thác. Đối tượng khai thác hiện nay không chỉ là tầng Miocene hạ mà còn có cả tầng móng và tầng Oligocene. Để xây dựng các phương án phát triển mỏ hợp lý thì việc xây dựng mô hình địa chất cho các tầng chứa là nhiệm vụ đương nhiên phải thực hiện. Việc xây dựng mô hình địa chất cho tầng Miocene hạ mỏ NP được tiến hành thông qua các bước chuẩn như chuẩn bị và chuẩn hóa số liệu đầu vào, xây dựng mô hình cấu trúc, xây dựng mô hình phân bố tướng và môi trường, xây dựng mô hình tham số và tính toán trữ lượng. Bước cuối cùng là lựa chọn mô hình hợp lý để chuyển sang chạy mô hình khai thác. Vì lý do thời gian có hạn nên tiểu luận tốt nghiệp này chỉ tập trung nghiên cứu xây dựng mô hình địa chất cho tập chứa thứ nhất trong bảy tập chứa của tầng chứa Miocene hạ, mỏ NP thuộc bể trầm tích Cửu Long sử dụng phương pháp “Địa chất xác suất” với phần mềm RMS (ROXAR) chạy trên môi trường Windows XP của máy vi tính có cấu hình mạnh.
67 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 3294 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Xây dựng mô hình địa chất theo phương pháp Geostatistic (tạm dịch là “Địa chất xác suất”), để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ay
Naêm 1980, lieân doanh daàu khí giöõa Vieät Nam vaø Lieân Xoâ ñöôïc thaønh laäp vaø tieán haønh thaêm doø, khai thaùc daàu khí roäng raõi treân toaøn boàn truõng.
Naêm 1984, lieân ñoaøn ñòa vaät lyù Thaùi Bình Döông cuûa Lieân Xoâ ñaõ tieán haønh khaûo saùt khu vöïc moät caùch chi tieát vôùi caùc maïng löôùi nhö sau:
- Maïng löôùi tuyeán 2km x 2km ôû caùc caáu taïo Baïch Hoå, Roàng, Tam Ñaûo.
- Maïng löôùi tuyeán 1km x 1km ôû caùc caáu taïo Roàng, Tam Ñaûo, khu vöïc loâ 15.
- Maïng löôùi 0,5km x 0,5km ôû caáu taïo Baïch Hoå.
Naêm 1991 coâng ty Geco thöïc hieän coâng taùc khaûo saùt ñòa chaán 3D ôû moû Baïch Hoå.
Ngoaøi ra, töø naêm 1989, caùc Coâng ty nhö Enterprise Oil (Anh) loâ 17, Petronas Carigali Vieät Nam loâ 01/02, JVPC Vieät Nam loâ 15.2, vaø moät loạt caùc lieân doanh nhö Cuu Long JOC loâ 15.1, Hoang Long JOC 16.2, Hoan Vu JOC 09.2, Conoco 16.1, v.v… ñaõ tieán haønh raát nhieàu caùc khaûo saùt ñòa chaán 2D, 3D vôùi ñoä phaân giaûi ngaøy caøng cao cuõng nhö ñaõ khoan nhieàu gieáng khoan thaêm doø, thaåm ñònh vaø khai thaùc.
Cho ñeán nay coù taát caû treân döôùi 100.000 km tuyeán ñòa chaán 2 chieàu, 3 chieàu ñaõ thöïc hieän treân dieän tích boàn truõng vôùi maät ñoä trung bình 1,5km /1km2, ñaõ khoan hôn 250 gieáng tìm kieám, thaêm doø vaø khai thaùc treân caùc caáu taïo vaø phaùt hieän nhieàu moû daàu khí vôùi caùc ñoái töôïng saûn phaåm laø traàm tích Miocene, Oligocene vaø ñaëc bieät laø ñaù moùng phong hoùa vaø nöùt neû (granit, granodiorit). Vieäc khai thaùc daàu ñöôïc thöïc hieän ñaàu tieân ôû moû Baïch Hoå töø 26/06/1996, cho ñeán nay ñaõ coù theâm 4 moû daàu ñöôïc ñöa vaøo khai thaùc laø moû Roàng (12/1994), Raïng Ñoâng (08/1998), Ruby (10/1998), Sö Töû Ñen (11/2002). Toång saûn löôïng daàu ñaõ khai thaùc tôùi nay laø treân 100 trieäu taán vaø haøng tyû m3 khí ñoàng haønh taïi moû Baïch Hoå, Raïng Ñoâng ñaõ ñöôïc ñöa vaøo bôø söû duïng cho coâng nghieäp (ví duï khu Ñieän Ñaïm Phuù Myõ). Moät loaït caùc moû môùi ñang ñöôïc thaåm ñònh ñeå ñöa vaøo phaùt trieån nhö Phöông Ñoâng (15.2), Sö Töû Vaøng (15.1), Sö Töû Traéng (15.1), Emerald, Topaz (01/02),…Tuy nhieân, moät soá caáu taïo ñöôïc ñaùnh giaù cao tröôùc ñaây nhöng qua quaù trình thaåm ñònh cho thaáy tieàm naêng daàu khí cuûa chuùng laø thaáp nhö Tam Ñaûo (loâ 16.1), Vöøng Ñoâng (15.2). Ruûi ro trong tìm kieám thaêm doø ngay caû trong vuøng coù xaùc suaát thaønh coâng cao nhö beå Cöûu Long cuõng laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö daàu khí.
Vôùi khoaûng vaøi traêm gieáng khai thaùc daàu töø ñaù moùng moû Baïch Hoå, Roàng, Sö Töû Ñen, Raïng Ñoâng vaø Ruby cho löu löôïng haøng traêm taán ngaøy ñeâm, coù gieáng ñaït tôùi treân 1000 taán /ngaøy ñeâm ñaù moùng phong hoùa nöùt neû ñaõ vaø ñang khaúng ñònh tieàm naêng daàu khí to lôùn cuûa mình (coù theå treân 60% tröõ löôïng cuûa boàn truõng), vaø laø ñoái töôïng chính caàn ñöôïc quan taâm hôn nöõa trong coâng taùc tìm kieám thaêm doø daàu khí trong töông lai ôû boàn truõng Cöûu Long vaø vuøng keá caän. Tuy nhieân, ñoái töôïng chöùa Miocene cuõng ñoùng vai troø raát quan troïng (chieám khoaûng 25-30% tröõ löôïng) vaø hieän ñang ñöôïc khai thaùc song song vôùi taàng moùng. Theâm vaøo ñoù, ñoái töôïng Oligocene ñang ñöôïc quan taâm hôn sau söï thaønh coâng cuûa gieáng khoan STT-1X (loâ 15.1). Ñoái töôïng naøy chuû yeáu coù tieàm naêng condensate vaø khí.
Ñaëc ñieåm veà moû NP
Moû NP thuoäc loâ X naèm ôû phaàn phía Ñoâng Baéc beå traàm tích Cöûu Long, naèm treân daûi naâng trung taâm theo höôùng Ñoâng Baéc – Taây Nam (hình 2) keùo daøi töø khu vöïc caáu taïo Cam (loâ 17) qua Roàng, Baïch Hoå tôùi Raïng Ñoâng vaø Ruby.
Moû NP ñöôïc baét ñaàu nghieân cöùu töø 1992 vaø ñeán nay ñaõ coù khoaûng 20 gieáng khoan thaêm doø vaø thaåm löôïng, treân 20 gieáng khai thaùc trong taàng Miocene vaø taàng moùng. Caùc taàng chöùa chính cuûa moû NP laø: Miocene haï,
Oligocene haï vaø taàng moùng phong hoùa nöùt neû. Do taàm quan troïng cuûa moû NP trong chieán löôïc phaùt trieån chung cuûa ngaønh Daàu khí Vieät Nam neân caùc coâng taùc nghieân cöùu ñòa chaát, ñòa vaät lyù, ñòa chaát moû luoân luoân ñöôïc chuù troïng song song vôùi vieäc aùp duïng ngaøy caøng nhieàu coâng ngheä cao thích hôïp trong caùc lónh vöïc töø minh giaûi ñòa chaán ñeán moâ hình hoùa nhaèm coù ñöôïc hieåu bieát toaøn dieän, chính xaùc hôn veà caùc ñoái töôïng chöùa, tieán tôùi ngaøy caøng naâng cao heä soá thu hoài, taêng hieäu quaû kinh teá.
Ñaëc ñieåm ñòa taàng
Ñòa taàng boàn truõng Cöûu Long
Ñòa taàng chung cuûa boàn truõng Cöûu Long töø taàng moùng tröôùc Ñeä Tam cho ñeán traàm tích Ñeä Töù ñöôïc theå hieän ôû hình 3.
Moùng tröôùc Ñeä Tam
ÔÛ beå Cöûu Long, thaønh phaàn thaïch hoïc cuûa ñaù moùng coù theå xeáp thaønh hai
nhoùm chính: Granit vaø Granodiorit – Diorit vôùi thaønh phaàn khoaùng vaät giaøu Biotit – Microlin, toàn taïi ôû daïng khoái, ñoâi khi cuõng thaáy coù caùc daïng saùng maøu.
Do caùc hoaït ñoäng kieán taïo maïnh meõ tröôùc vaø trong Kainozoi, caùc ñaù naøy bò phaù huûy bôûi caùc ñöùt gaõy keøm theo nöùt neû, ñoàng thôøi vôùi caùc hoaït ñoäng phun traøo Anñezit, Bazan ñöa leân thaâm nhaäp vaøo moät soá caùc ñöùt gaõy vaø nöùt neû. Tuøy theo töøng khu vöïc caùc ñaù khaùc nhau maø chuùng bò nöùt neû, phong hoùa ôû caùc möùc ñoä khaùc nhau. Ñaù moùng bò thay ñoåi ôû nhöõng möùc ñoä khaùc nhau bôûi quaù trình bieán ñoåi thöù sinh. Trong soá nhöõng khoaùng vaät bieán ñoåi thöù sinh thì phaùt trieån nhaát laø Canxit, Zeolite vaø Kaolinit. Ñaù moùng Granit vôùi haøm löôïng thaïch anh
lôùn hôn so vôùi caùc loaïi khaùc neân coù tính cöùng doøn deã taïo nöùt neû trong quaù trình kieán taïo.
Tuoåi tuyeät ñoái cuûa ñaù moùng keát tinh thay ñoåi töø 245±7 trieäu naêm ñeán 89±3 trieäu naêm (töø nghieân cöùu ñaù moùng moû Baïch Hoå). Granit tuoåi Creta coù hang hoác vaø nöùt neû cao, goùp phaàn thuaän lôïi cho vieäc chuyeån dòch vaø tích tuï daàu trong moùng.
Theo soá lieäu thu ñöôïc töø caùc gieáng khoan vaøo moùng trong ñoù coù caùc gieáng khoan raát saâu (leân ñeán 1600 mTVD nhö gieáng khoan BH-404)ø möùc ñoä bieán ñoåi cuûa ñaù coù xu theá giaûm theo chieàu saâu, ñaëc bieät ôû chieàu saâu hôn 4500m thì quaù trình bieán ñoåi giaûm roõ reät.
Traàm Tích Kainozoi
Ñòa taàng traàm tích Kainozoi cuûa beå Cöûu Long ñöôïc toùm löôïc döôùi ñaây:
Heä taàng Traø Cuù
Tuoåi: Eocene – Oligocene haï
Thaïch hoïc: goàm caùc taäp seùt keát maøu ñen, xaùm xen keõ vôùi caùc lôùp caùt haït töø mòn ñeán trung bình, ñoä löïa choïn toát, gaén keát chuû yeáu bôûi xi maêng Kaolinit. Phaàn beân treân cuûa traàm tích Oligocene haï laø lôùp seùt daøy. Treân caùc ñòa hình naâng coå ôû ñænh thöôøng khoâng gaëp hoaëc chæ gaëp caùc lôùp seùt Oligocene haï moûng. ÔÛ chieàu saâu lôùn seùt keát coù maøu ñoû cam ñeán maøu naâu ñoû hoaëc maøu hoàng xaùm cam, maøu xaùm saùng ñeán maøu xaùm vaø ñen naâu.
Moâi tröôøng traàm tích: laéng ñoïng trong moâi tröôøng soâng hoà, ñaàm laày hoaëc chaâu thoå, söôøn tích ôû gaàn caùc vuøng cao, coù theå laø hoà ôû phaàn trung taâm beå. Chieàu daøy cuûa ñieäp naøy thay ñoåi töø 0-3500m, chieàu daøy lôùn thöôøng taäp trung ôû nhöõng truõng saâu phía Taây cuûa caáu taïo Baïch Hoå vaø Raïng Ñoâng.
Heä taàng Traø Taân
Tuoåi: Oligocene
Thaïch hoïc: coù theå chia thaønh hai phaàn theo ñaëc tröng thaïch hoïc cuûa chuùng: phaàn döôùi bao goàm xen keõ caùc lôùp caùt keát haït mòn - trung, caùc lôùp seùt vaø caùc taäp ñaù phun traøo, phaàn treân ñaëc tröng baèng caùc lôùp seùt ñen daøy.
Moâi tröôøng traàm tích: goàm caùc traàm tích soâng hoà, ñaàm laày vaø traàm tích bieån noâng. Ñaây laø taàng sinh daàu raát toát, chieàu daøy töø 100-1000m vaø phuû haàu heát boàn truõng tröø phía Taây Baéc cuûa loâ 16.
Heä taàng Baïch Hoå
Tuoåi: Miocene haï
Thaïch hoïc: seùt keát maøu naâu, xaùm xanh xen keõ vôùi caùt keát vaø boät keát. Taàng seùt keát Rotalit naèm ôû phaàn treân cuøng cuûa maët caét.
Moâi tröôøng traàm tích: ñoàng baèng loøng soâng – ñoàng baèng ven bôø ôû phaàn döôùi nhieàu caùt. Ñoàng baèng ven bôø – bieån noâng ôû phaàn treân nhieàu seùt. Trong taàng naøy coù taàng ñaù chaén tuyeät vôøi cho toaøn beå (seùt keát Rotalit), caùc taàng caùt xen keõ coù chaát löôïng thaám, roãng vaø ñoä lieân tuïc toát, ñöôïc ñaùnh giaù laø ñoái töôïng chöùa thöù hai ôû beå Cöûu Long, beà daøy thay ñoåi töø 100 – 1500m (chuû yeáu trong khoaûng töø 400 – 1000m).
Heä taàng Coân Sôn
Tuoåi: Miocene trung
Thaïch hoïc: goàm caùc taäp caùt daøy gaén keát keùm xen keõ vôùi caùc lôùp seùt voâi maøu xanh thaãm, ñoâi choã gaëp caùc lôùp than vaø Dolomite, chuû yeáu laø traàm tích haït thoâ, beà daøy thay ñoåi töø 250 – 900m.
Moâi tröôøng traàm tích: loøng soâng ôû phía Taây, ñaàm laày – ñoàng baèng ven bôø ôû phía Ñoâng.
Heä taàng Ñoàng Nai
Tuoåi: Miocene thöôïngï
Thaïch hoïc: goàm nhöõng lôùp caùt haït trung xen keõ vôùi boät keát, phong phuù Glauconit, beà daøy thay ñoåi töø 500 – 750m.
Moâi tröôøng traàm tích: ñaàm laày – ñoàng baèng ven bôø ôû phaàn Taây beå, bieån noâng ôû phaàn Ñoâng beå.
Heä taàng Bieån Ñoâng
Tuoåi: Pliocene – Ñeä Töù
Thaïch hoïc: laø caùt mòn maøu xanh, traéng, coù ñoä maøi troøn trung bình, ñoä löïa choïn keùm, giaøu Glauconit. Trong caùt coù cuoäi thaïch anh haït nhoû. Phaàn treân caùc hoùa thaïch giaûm, caùt trôû neân thoâ hôn, trong caùt coù laãn boät, caùt coù maøu hoàng chöùa Glauconit, beà daøy thay ñoåi töø 400 – 700m.
Moâi tröôøng traàm tích: bieån noâng ôû phaàn Taây beå, luïc ñòa ôû trung taâm vaø phía Ñoâng beå.
Ñòa taàng cuûa moû NP
Moû NP thuoäc beå traàm tích Cöûu Long neân ñòa taàng ôû ñaây coù tính chaát töông töï. Trong baùo caùo naøy chæ nghieân cöùu taàng saûn phaåm Miocene neân phaàn naøy seõ moâ taû chi tieát ñòa taàng Miocene haï. Treân coät ñòa taàng chung cuûa moû NP (hình 4), taàng Miocene haï töông öùng vôùi thaønh heä Baïch Hoå – taäp BI .
Traàm tích Miocene haï – ñieäp Baïch Hoå (N11 b.h):
Traàm tích ñieäp naøy naèm baát chænh hôïp treân caùc traàm tích naèm döôùi. Beà maët baát chænh hôïp ñöôïc theå hieän bôûi phaûn xaï khaù maïnh treân maët caét ñòa chaán. Ñaây laø beà maët baát chænh hôïp quan troïng nhaát trong ñòa chaát ñòa taàng Kainozoi. Döïa vaøo taøi lieäu thaïch hoïc, coå sinh, ñòa vaät lyù, ñieäp naøy chia laøm hai phuï ñieäp:
Phuï ñieäp Baïch Hoå döôùi (N11 b.h1):
Traàm tích cuûa ñieäp naøy laø caùc lôùp caùt keát laãn vôùi caùc lôùp seùt keát vaø boät keát, caøng gaàn vôùi phaàn treân cuûa ñieäp khuynh höôùng caùt haït thoâ caøng roõ, caùt keát thaïch anh maøu xaùm saùng, ñoä haït töø nhoû ñeán trung bình, ñoä löïa choïn trung bình, ñöôïc gaén keát chuû yeáu baèng ximaêng seùt, Kaolinit, laãn vôùi ít Cacbonat. Boät keát maøu töø xaùm ñeán naâu, xanh ñeán xanh toái, trong phaàn döôùi chöùa nhieàu seùt.
Phuï ñieäp Baïch Hoå treân (N12 b.h 2):
Phaàn döôùi cuûa phuï ñieäp naøy laø nhöõng lôùp caùt haït nhoû laãn vôùi nhöõng lôùp boät raát moûng. Phaàn treân chuû yeáu laø seùt keát vaø boät keát, ñoâi choã gaëp nhöõng veát than vaø Glauconit.
Caên cöù theo nhaän daïng veà caùc maët ngaäp luït chính (flooding surfaces) (do thay ñoåi möïc nöôùc bieån) maø caùc ñôn vò traàm tích (sequences) ñaõ ñöôïc nhaän daïng vaø phaân chia töø noùc ñeán ñaùy cuûa taàng chöùa thöù nhaát (Zone I) theo thöù töï töø 1-7. Phaân chia naøy ñöôïc theå hieän treân cô sôû taøi lieäu lieân keát caùc gieáng khoan (hình 5).
Caùc ñaëc tröng chính cuûa caùc ñôn vò traàm tích naøy nhö sau:
Ñôn vò 7 (taäp 7): Töôùng ñoàng baèng ven bôø (coastal plain) vaø bieån rìa
Ñôn vò 6 (taäp 6):Töôùng bieån luøi (haït thoâ daàn leân treân–coarsening upward)
Ñôn vò 5 (taäp 5): Töôùng bieån luøi (regressive)
Ñôn vò 4 (taäp 4): Möïc nöôùc bieån oån ñònh (major flooding surface)
Ñôn vò 3 (taäp 3): Töôùng bieån tieán (haït mòn daàn leân treân – fining upward)
Ñôn vò 2 (taäp 2): Töôùng bieån tieán (Progressive)
Ñôn vò 1 (taäp 1): Töôùng bieån tieán.
Ñaëc ñieåm ñòa chaát töø treân xuoáng döôùi cuûa taàng Miocene haï ñöôïc moâ taû nhö sau:
Seùt Baïch Hoå (Baïch Hoå Shale): Chuû yeáu laø boät keát, seùt keát, ñöôïc thaønh taïo trong moâi tröôøng bieån tieán. Boät keát, seùt keát coù hình khoái, maøu xaùm xanh ñeán xaùm saùng, meàm, ñoâi choã töông ñoái cöùng. Seùt Baïch Hoå laø moät trong nhöõng taàng ñaùnh daáu (marker) chính vaø taàng chaén cuûa beå Cöûu Long. Noù ñöôïc phaân boá roäng khaép toaøn moû NP, vôùi beà daøy töông ñoái oån ñònh khoaûng 110m ->140m. Seùt Baïch Hoå coù ñoä tröông nôû lôùn vaø laø nguyeân nhaân chính daãn ñeán keït caàn khoan, keït oáng choáng khi khoan ôû moû NP vaø caùc caáu taïo khaùc.
Ñôùi I (Zone I): Chuû yeáu laø caùt keát, ñoâi choã xen keõ caùc taäp than moûng, ñöôïc laéng ñoïng trong moâi tröôøng cöûa soâng vaø ñoàng baèng chaâu thoå. Caùt keát coù maøu xaùm xanh, xaùm naâu, ñoä maøi troøn vaø ñoä choïn loïc toát. Xi maêng gaén keát chuû yeáu laø voâi bôû, vuïn, ñoâi choã laø thaïch anh hoaëc Kaolinite. Ñôùi naøy coù ñoä roãng toát, beà daøy thay ñoåi töø 60 -> 110m. Ñaây laø moät ñoái töôïng khai thaùc chính cuûa moû NP.
Ñôùi II (Zone II): Chuû yeáu laø caùt keát, ñoâi choã xen keõ boät keát ñöôïc thaønh taïo trong moâi tröôøng cöûa soâng vaø ñoàng baèng chaâu thoå. Caùt keát coù maøu xaùm xanh ñeán xaùm saùng, ñoä maøi troøn vaø choïn loïc trung bình. Xi maêng gaén keát chuû yeáu laø voâi, thaïch anh hoaëc mica. Ñôùi caùt keát II coù beà daøy thay ñoåi töø 60 ->80m.
Ñôùi III (Zone III): Chuû yeáu laø caùt keát, xen keõ boät keát hoaëc caùc taäp than moûng hình thaønh trong moâi tröôøng cöûa soâng vaø ñoàng baèng chaâu thoå. Caùt keát coù maøu xaùm xanh ñeán xaùm saùng, ñoä maøi troøn vaø choïn loïc trung bình. Xi maêng gaén keát chuû yeáu laø voâi, thaïch anh hoaëc mica. Ñôùi caùt keát III coù beà daøy thay ñoåi töø 50 ->120m.
Ñôùi IV (Zone IV): Chuû yeáu laø caùt keát, boät keát ñöôïc thaønh taïo trong moâi tröôøng cöûa soâng vaø ñoàng baèng chaâu thoå. Caùt keát coù maøu xaùm, ñoä choïn loïc trung bình. Xi maêng gaén keát chuû yeáu laø thaïch anh, mica, beà daøy thay ñoåi töø 120 ->200m.
Ñôùi V (Zone V): Chuû yeáu laø caùt keát, xen keõ caùc taäp than ñöôïc thaønh taïo trong moâi tröôøng cöûa soâng vaø ñoàng baèng chaâu thoå. Caùt keát coù maøu xaùm, ñoä maøi troøn vaø choïn loïc keùm. Xi maêng gaén keát chuû yeáu laø thaïch anh, mica. Ñôùi caùt keát V coù beà daøy thay ñoåi töø 190 ->220m.
Ñaëc ñieåm heä thoáng daàu khí moû NP
Ñaëc ñieåm taàng sinh:
Töø keát quaû phaân tích maãu loõi, maãu vuïn trong caùc gieáng khoan thaêm doø, khai thaùc vaø nghieân cöùu veà ñòa hoùa cho thaáy raèng vôùi caùc chæ soá TOC, HI vaø loaïi Kerogen, caùc taäp seùt keát cuûa taàng Oligocene naèm ngay phía döôùi taàng Miocene haï chính laø caùc ñaù sinh chính cuûa moû NP.
Ñaëc ñieåm taàng chöùa:
Caùc taäp caùt keát (töø Zone I ñeán Zone V) ñeàu laø caùc ñoái töôïng chöùa toát cuûa taàng Miocene haï. Tuy nhieân, caùc keát quaû thaêm doø – thaåm löôïng taàng Miocene haï cho thaáy chæ coù daàu trong Zone I laø coù tính thöông maïi. Taàng chöùa Miocene haï (Zone I) coù daïng caáu truùc moät neáp loài kheùp kín boán chieàu phaùt trieån theo höôùng Ñoâng Baéc – Taây Nam.
Ñaëc ñieåm taàng chaén:
Taäp seùt Baïch Hoå phuû ngay phía treân noùc cuûa Zone I ñoùng vai troø taàng chaén cho taàng chöùa Miocene haï moû NP. Seùt Baïch Hoå phaùt trieån roäng khaép beå Cöûu Long vaø coù beà daøy töông ñoái oån ñònh töø 110 ->140m.
Ñaëc ñieåm kieán taïo vaø ñöùt gaõy
Ñaëc ñieåm kieán taïo vaø ñöùt gaõy cuûa moû NP mang ñaëc tröng kieán taïo chung cuûa toaøn beå Cöûu Long. Vaøo cuoái giai ñoaïn taïo Rift (Oligocene) xaûy ra caùc chuyeån ñoäng kieán taïo, moät soá ñöùt gaõy taùi hoaït ñoäng vaø hình thaønh caùc ñöùt gaõy tröôït ngang theo höôùng Baéc – Nam hoaëc Baéc Ñoâng Baéc - Taây Taây Nam. Caùc phöùc heä loài chính bò phaù vôõ bôûi caùc neùn eùp khu vöïc doïc theo caùc ñöùt gaõy taïo thaønh moät loaït caùc ñöùt gaõy nhoû baäc thang theo höôùng Baéc – Nam trong suoát giai ñoaïn laéng ñoïng traàm tích Oligocene thöôïngï Miocene haï (hình 6).
Nhìn chung, taàng Miocene haï raát ít bò ñöùt gaõy phaù huûy. ÔÛ phaàn trung taâm caáu taïo chæ coù moät ñöùt gaõy nhoû keùo daøi theo höôùng Ñoâng - Taây, chieàu daøi khoaûng 1.5km (hình 7). ÔÛ khu vöïc phía Taây Nam, maät ñoä ñöùt gaõy daøy hôn, caùc ñöùt gaõy naøy chuû yeáu phaùt trieån theo höôùng Ñoâng Baéc - Taây Nam, hoaëc Baéc – Nam. Tuy nhieân, do dieän tích ôû khu vöïc naøy heïp vaø phaàn lôùn naèm ngoaøi ranh giôùi daàu – nöôùc, neân möùc ñoä aûnh höôûng ñeán khaû naêng khai thaùc cuûa væa laø khoâng lôùn.
Chöông II MOÂ HÌNH ÑÒA CHAÁT
Phöông phaùp xaây döïng moâ hình ñòa chaát cho taàng Miocene haï ñi theo caùc trình töï cô baûn nhö sau:
Chuaån bò vaø chuaån hoùa soá lieäu ñaàu vaøo (Data Preparation)
Xaây döïng moâ hình caáu truùc (Structural Modeling)
Xaây döïng moâ hình phaân boá töôùng vaø moâi tröôøng (Facies Modeling)
Xaây döïng moâ hình tham soá (Petrophysical Modeling)
Tính toaùn tröõ löôïng (Volumetric Calculation)
Ñaùnh giaù vaø löïa choïn moâ hình (Realization Validation and Ranking)
Chuyeån ñoåi tyû leä (Upscaling).
CHUAÅN BÒ SOÁ LIEÄU ÑAÀU VAØO
Ñeå xaây döïng moâ hình ñòa chaát ta phaûi chuaån bò vaø nhaäp caùc thoâng soá ñaàu vaøo nhö : soá lieäu caùc taàng ñòa chaán minh giaûi, soá lieäu ñöùt gaõy, soá lieäu thuoäc tính ñòa chaán, soá lieäu gieáng khoan vaø thoâng soá vaät lyù, caùc soá lieäu heä toïa ñoä vaø giôùi haïn vuøng coâng taùc, v.v… döôùi daïng caùc file döõ lieäu baûn ñoà, gieáng khoan, caùc file ñoä saâu caùc taàng chuaån taïi gieáng khoan, caùc file ñöùt gaõy, … ôû daïng haøng coät (ASCII) hoaëc maõ binary phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa phaàn meàm (xem phaàn phuï luïc)
Soá lieäu thuoäc tính ñòa chaán (seismic attributes)
Caùc thuoäc tính ñòa chaán ñöôïc minh giaûi töø khoái ñòa chaán 3D. Sau khi xem xeùt, ñaùnh giaù ñaõ choïn ra 2 thuoäc tính cô baûn (hình 8 & 9) sau ñaây:
Bieân ñoä bieåu kieán (Integrated Seismic Amplitude)
Pha bieåu kieán (Integrated Seismic Phase)
Moãi thuoäc tính treân ñeàu ñöôïc phaân chia thaønh 3 möùc, töông öùng vôùi 3 khoaûng chöùa laø P (goàm taäp chöùa 1 vaø 2), Q (caùc taäp 3, 4 vaø 5) vaø R (caùc taäp 6 vaø 7) cuï theå nhö sau:
Phaàn treân (upper): töø noùc taäp chöùa (Zone1) + 6ms.
Phaàn giöõa (middle) : töø noùc taäp chöùa (Zone1) + 20ms.
Phaàn döôùi (lower) : töø noùc taäp chöùa (Zone 1) + 26ms.
Toång chieàu daøy cuûa cöûa soå thôøi gian laø 48 ms (caùc phaàn coù phuû chôøm laãn nhau) töông öùng vôùi chieàu daøy trung bình cuûa taàng chöùa I (Zone I) laø 55-60m.
Coâng vieäc ñaùnh giaù thuoäc tính ñòa chaán vaø xaùc ñònh moái quan heä vôùi caùc thoâng soá quan troïng nhö NTG (tyû soá beà daøy hieäu duïng/beà daøy toång), ñoä roãng ñöôïc tieán haønh sau khi ñaõ xaây döïng xong moâ hình caáu truùc ba chieàu. Ñeå söû duïng caùc thuoäc tính ñòa chaán, chuùng ta coù theå ñöa soá lieäu naøy vaøo moâ hình ôû daïng khoái 3 chieàu hoaëc hai chieàu (thôøi gian hoaëc ñoä saâu).
Tieâu chuaån ñeå löïa choïn thuoäc tính ñòa chaán laø:
Heä soá lieân keát vôùi thoâng soá ñòa chaát (NTG, ñoä roãng, Vcl, v.v) phaûi ñuû lôùn. Thöôøng heä soá töông quan naøy toát nhaát laø lôùn hôn 0.5.
Bieåu ñoà phaân boá thoáng keâ cuûa thuoäc tính ñòa chaán taïi gieáng khoan vaø ngoaøi gieáng khoan phaûi coù tính töông ñöông veà hình daïng, veà caùc giaù trò trung bình, lôùn nhaát vaø nhoû nhaát.
Qua chöông trình phaàn meàm daïng ñòa chaán nghòch ñaûo (seismic inversion technique) thuoäc tính ñòa chaán coù theå ñöôïc bieán ñoåi thaønh “ñoä roãng ñòa chaán” töông öùng vôùi caùc taäp chöùa, vaø ñöôïc moâ hình söû duïng nhö taøi lieäu thöù caáp (secondary data) ñeå kieåm soaùt phaân boá tham soá ñoä roãng ngoaøi gieáng khoan.
Taïo caùc file döõ lieäu gieáng khoan ñeå ñöa vaøo moâ hình ñòa chaát
Sau khi ñaõ coù ñaày ñuû caùc soá lieäu nhö töôùng thaïch hoïc, ñoä roãng, ñoä baõo hoøa, ñoä saâu caùc taàng chuaån, nhòp traàm tích (sequence hay unit), toïa ñoä thaân gieáng khoan (well deviation survey), moät trong caùc coâng vieäc quan troïng cuoái cuøng caàn chuaån bò laø thaønh laäp caùc file döõ lieäu gieáng khoan. Moãi gieáng khoan coù moät file soá lieäu theo moät ñònh daïng chuaån maø chöông trình ñoøi hoûi (Xem phuï luïc 1).
Taïo caùc file ñoä saâu taàng chuaån theo gieáng khoan
Ñeå phuïc vuï cho vieäc moâ hình hoùa ñòa taàng, chính xaùc hoùa ñoä saâu giöõa caùc baûn ñoà ñòa chaán chuaån vôùi ñoä saâu gaëp taàng chuaån taïi caùc gieáng khoan nhaèm taïo ra caùc baûn ñoà noùc vaø ñaùy caùc phaân nhòp traàm tích töø keát quaû minh giaûi ñòa chaán (seismic interpretation), vieäc taïo caùc file taàng chuaån caùc gieáng khoan (theo TVDSS) laø caàn thieát. Daïng file thöôøng laø ASCII (haøng, coät) vôùi caùc thoâng soá thoáng nhaát vôùi soá lieäu ñòa vaät lyù gieáng khoan (toïa ñoä, ñoä saâu taàng chuaån, v.v.) vaø phaân taàng ñòa chaát (theo phaân tích maãu) (xem phuï luïc 2)
Taïo caùc file ñöùt gaõy
Heä thoáng ñöùt gaõy ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc xaây döïng MHÑC 3 chieàu. Khaùc vôùi moâ hình hai chieàu hoaëc caùc daïng veõ baûn ñoà thoâng thöôøng, MHÑC ba chieàu ñoøi hoûi phaûi söû duïng soá lieäu heä thoáng ñöùt gaõy ba chieàu (chieàu saâu ñöùt gaõy, maët nghieâng (maët tröôït) ñöùt gaõy vaø ñoä lôùn dòch chuyeån) hay fault stick. Tuøy theo quan ñieåm thuûy ñoäng löïc lieân quan ñeán dòch chuyeån nöôùc ñaùy (acquifer) vaø ñoä lieân keát (connectivity) maø coù theå chæ moät soá löôïng nhaát ñònh caùc ñöùt gaõy ñöôïc söû duïng (xem phuï luïc 3).
Taïo caùc file baûn ñoà
Soá lieäu minh giaûi cuûa taàng noùc Baïch Hoå Shale (daïng thôøi gian) ñöôïc bieán ñoåi thaønh ñoä saâu (time-depth conversion) vaø sau ñoù söû duïng phaàn meàm baûn ñoà CPS-3 (Schlumberger) hoaëc RMS (Roxar) ñeå taïo ra baûn ñoà noùc taäp chöùa 1 (unit 1) vaø ñaùy taäp chöùa 1 (noùc unit 2) roài sau ñoù xuaát ra (export) döôùi daïng ASCII file ( ví duï goàm 3 coät x, y vaø ñoä saâu TVDSS) hoaëc binary (.svs) ñeå naïp vaøo phaàn meàm (xem phuï luïc 4).
XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH CAÁU TRUÙC
Moâ hình caáu truùc ñöôïc giôùi haïn bôûi noùc vaø ñaùy cuûa taäp chöùa 1 (unit 1) vaø bao goàm heä thoáng ñöùt gaõy xuyeân caét qua taäp chöùa naøy. Xaây döïng moâ hình caáu truùc (MHCT) ba chieàu chính laø xaây döïng phaàn khung (framework) cho phaân boá caùc tham soá. Caùc böôùc cô baûn ñeå xaây döïng MHCT ñöôïc tieán haønh nhö sau:
Moâ hình hoùa ñòa taàng (stratigraphy modeling)
Moâ hình hoùa ñöùt gaõy (fault modeling)
Taïo moâ hình maïng 3 chieàu (3D Grid generation)
Phaàn moâ hình hoùa ñòa taàng: chuû yeáu laø taïo ra caùc baûn ñoà noùc caùc phuï taäp chöùa, chính xaùc hoùa caùc baûn ñoà sao cho ñoä sai leäch giöõa baûn ñoà ñòa chaán vaø vaø ñoä saâu ñòa taàng taïi caùc gieáng khoan ñöôïc khoáng cheá ñeå khoâng lôùn hôn sai
soá cho pheùp (thöôøng nhoû hôn 1m).
Phaàn moâ hình hoùa ñöùt gaõy: laø phaàn phöùc taïp vaø chieám khoái löôïng lôùn thôøi gian vì heä thoáng ñöùt gaõy ñöôïc laáy ra töø minh giaûi ñòa chaán thöôøng chöa ñöôïc chuaån hoùa vaø choïn loïc neân phaûi söûa chöõa vaø hieäu chænh cho töøng ñöùt gaõy (fault 3D editor). Ngoaøi ra, quan heä giöõa caùc ñöùt gaõy vaø heä thoáng ñöùt gaõy (theo höôùng ÑB – TN vaø Ñ –T) cuõng ñöôïc xem xeùt sao cho theå hieän ñöôïc nguoàn goác vaø baûn chaát sinh thaønh cuûa chuùng. Moái lieân quan noäi taïi cuûa heä thoáng ñöùt gaõy raát quan troïng vì chuùng lieân quan tröïc tieáp ñeán söï vaän ñoäng cuûa heä thoáng thuûy ñoäng löïc cuûa caû moâ hình. Keát quaû cuûa moâ hình ñöùt gaõy taïo ra caùc maët tröôït, ranh giôùi töông öùng vaø phuø hôïp vôùi caùc maët caáu truùc cuûa caùc taäp chöùa.
Phaàn taïo moâ hình maïng ba chieàu: vieäc taïo ra maïng 3 chieàu (3D grid) ñoùng vai troø quan troïng, laø coâng cuï ñeå ñaùnh giaù chính xaùc vaø ñoàng boä cuûa caùc soá lieäu ñaàu vaøo, bao goàm gieáng khoan, baûn ñoà, ñöùt gaõy. Maïng 3 chieàu ñöôïc taïo ra döïa treân tö duy ñòa chaát chung nhö truïc caáu taïo, tính baát ñaúng höôùng ñòa chaát theo caùc chieàu x, y vaø z cuûa moâi tröôøng, töôùng vaø tham soá. Caùc thoâng soá cuûa maïng 3 chieàu ñöôïc trình baøy trong Baûng 1.
Baûng 1: Tham soá oâ maïng cuûa moâ hình
Taäp chöùa
Soá haøng
Soá coät
Soá lôùp
Ñoä daøy cuûa lôùp
Soá oâ
Kích thöôùc oâ
Nhoû nhaát
Trung bình
Lôùn nhaát
Taäp 1
198
231
13
0.018
0.202
0.395
594.594
100m x 100m
Vieäc kieåm tra moâ hình caáu truùc coù theå thöïc hieän baèng caùch taïo ra vaø xem xeùt caùc maët caét caáu truùc doïc vaø ngang (structural cross section) (hình 10 vaø 11).
Caùc oâ maïng cuûa taàng nghieân cöùu (taäp chöùa 1) ñöôïc phaân boá treân heä truïc toïa ñoä vôùi caùc tham soá ñöôïc moâ taû ôû hình 12. Vieäc phaân chia lôùp cho taäp chöùa (layering) chuû yeáu caên cöù vaøo keát quaû phaân tích taøi lieäu ñòa vaät lyù gieáng khoan (ÑVLGK) nhö GR, ñieän trôû, v.v… vaø keát quaû phaân tích thoáng keâ soá lieäu ñaàu vaøo (statistic data analysis) nhö bieåu ñoà phaân boá (histogram), caùc giaù trò trung bình (mean) vaø ñoä leäch so vôùi giaù trò trung bình (standard deviation) cuûa beà daøy lôùp trong toaøn vuøng coâng taùc theo soá lieäu cuûa taát caû caùc gieáng khoan. Vieäc phaân chia lôùp ñöôïc tieán haønh theo hai phöông phaùp: phaân chia ñeàu theo beà daøy coá ñònh keå töø noùc (hoaëc ñaùy) taäp chöùa (phöông phaùp single reference) hoaëc chia ñoâi töøng phaàn (phöông phaùp proportional) theo soá löôïng lôùp coá ñònh. Tuy nhieân, beà daøy lôùp trong taäp chöùa phaûi ñöôïc xaùc ñònh sao cho nhoû hôn 1/3 beà daøy hieäu duïng cuûa væa caùt vaø soá löôïng oâ maïng cuûa moâ hình khoâng quaù lôùn phuø hôïp vôùi khaû naêng cuûa maùy.
Sau khi xaây döïng moâ hình caáu truùc thì caùc soá lieäu vaøo nhö töôùng, ñoä roãng, thuoäc tính ñòa chaán,… seõ ñöôïc ñöa vaøo töông öùng vôùi töøng oâ maïng (scale up log) vaø cho pheùp tieán haønh phaân tích ñaùnh giaù theo pheùp thoáng keâ xaùc suaát. Caùc tham soá chuû yeáu nhö töôùng (beà daøy, phaàn traêm) vaø ñoä roãng (PIGN hoaëc PHIT) ñöôïc phaân tích chi tieát theo bieåu ñoà phaân boá (histogram), ñoà thò bieán ñoåi ba chieàu (variogram) (hình 13) vaø qua söû duïng moät soá pheùp bieán ñoåi thích hôïp (transform) ñeå ñöa phaân boá caùc tham soá veà phaân boá chuaån Gauxô.
XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH TÖÔÙNG THAÏCH HOÏC VAØ MOÂI TRÖÔØNG
Thoâng tin veà moâi tröôøng traàm tích, töôùng chuû yeáu döïa vaøo phaân tích maãu loõi (core), maãu vuïn (cuttings) vaø khaûo saùt thöïc ñòa (field trip). Vieäc moâ hình hoùa töôùng chuû yeáu ñöôïc thöïc hieän döïa treân phöông phaùp phaân boá chuaån Gauxô (Sequencial Gaussian Indicator) treân cô sôû quan nieäm töôùng (facies) laø tham soá khoâng lieân tuïc (decrete). Töø ñaây, caùc töôùng cuõng nhö moâi tröôøng coù theå ñöôïc ñònh nghóa vaø maõ soá hoùa nhö caùt coù maõ laø 1, seùt laø 2, v.v... Tuy nhieân, tuøy theo tính ñôn giaûn hay phöùc taïp veà ñòa chaát vaø ñoä tin caäy veà taøi lieäu hieän coù cuûa vuøng moû maø ta coù theå xaây döïng moâ hình ‘ñôn’ (chæ goàm caùt vaø seùt) hoaëc ña töôùng (töø ba töôùng trôû leân). Cuï theå, vôùi taàng traàm tích Miocene haï cuûa moû NP, vieäc moâ hình hoùa töôùng vaø moâi tröôøng traàm tích ñöôïc theå hieän nhö sau:
Moâi tröôøng traàm tích
Moâi tröôøng traàm tích goàm hai moâi tröôøng chính laø traàm tích bieån (marine) vaø traàm tích ñoàng baèng ven bôø (coastal plain), trong ñoù traàm tích bieån bao goàm ngoaøi khôi (offshore) vaø ven bôø (shoreface) (hình 14). Qua lieân keát nhòp traàm tích trong gieáng khoan cho thaáy caùc taäp chöùa töø 1 ñeán 3 haàu nhö mang tính chaát bieån tieán (theo chieàu thaúng ñöùng, caøng leân treân traàm tích caøng mòn hôn), trong khi caùc taäp chöùa 5 ñeán 6 thì traàm tích mang tính bieån luøi (thoâ daàn leân treân). ÔÛ taäp chöùa 4, gaàn nhö trong taát caû caùc gieáng khoan ñeàu quan saùt thaáy traàm tích daïng boät, bieåu hieän moâi tröôøng oån ñònh cuûa thôøi kì ngaäp luït laâu daøi (major flooding surface). Trong khi ôû taäp 7, traàm tích laïi mang ñaëc tröng roõ raøng cuûa daïng ñoàng baèng ven bieån vôùi heä thoáng soâng ngoøi, keânh raïch (meandering channel) vaø bò aûnh höôûng bôûi thuûy trieàu (tidal effected).
Töôùng thaïch hoïc
Theo caùc phaân chia moâi tröôøng nhö treân, trong moãi moâi tröôøng traàm tích ñeàu coù ñaëc tröng töôùng rieâng bieät cuûa chuùng, coù theå ñöôïc moâ taû nhö sau:
Moâi tröôøng ñoàng baèng ven bôø: töôùng vuõng vònh (6) vaø töôùng soâng
ngoøi keânh raïch (5).
Moâi tröôøng bieån ven bôø: töôùng caùt thoâ ñeán trung bình (4) vaø caùt haït mòn (3).
Moâi tröôøng bieån ngoaøi khôi: töôùng caùt raát mòn laãn boät (2) vaø seùt (1).
Theo taøi lieäu lieân keát caùc gieáng khoan, ñoä saâu taïi caùc ranh giôùi cuûa caùc nhòp traàm tích ñöôïc xaùc ñònh. Ñaây cuõng chính laø ñoä saâu cuûa noùc caùc taäp chöùa. Caùc giaù trò naøy seõ duøng ñeå chính xaùc hoùa baûn ñoà noùc cuûa caùc taäp chöùa.
Töôùng thaïch hoïc ñöôïc minh giaûi vaø phaân tích döïa treân keát quaû phaân tích maãu loõi, maãu vuïn, v.v. keát hôïp vôùi vieäc phaân tích töôùng döïa treân taøi lieäu log (chöông trình phaàn meàm Rockclass hoaëc Rockcell hay Litho Toolkit cuûa Schlumberger). Vì lyù do phaàn meàm naøy môùi vaø höõu duïng cho vieäc phaân tích töôùng thaïch hoïc neân vieäc giôùi thieäu noù trong tieåu luaän toát nghieäp naøy laø caàn thieát.
Qui trình phaân tích töôùng baèng Rockcell noùi chung ñöôïc tieán haønh theo hai böôùc chính sau ñaây:
+ Nhaän daïng, phaân tích töôùng trong taàng chöùa döïa theo caùc gieáng chuaån laø gieáng ñaõ coù caùc maãu loõi, treân caùc ñöôøng log thoâng thöôøng (GR, LLD, LLS, MSFL, DT, RHOB, NPHI) (unsupervised mode).
+ Öôùc ñònh vaø chính xaùc hoùa caùc töôùng theo ranh giôùi thaúng ñöùng vaø taïo neân ñöôøng log töôùng moâ phoûng (supervised mode).
Caùc gieáng khoan ñöôïc choïn ñeå phaân tích phaân chia thaønh caùc nhoùm, trong ñoù moãi nhoùm coù töø moät ñeán nhieàu gieáng khoan phaân tích maãu maø caùc töôùng ñaõ ñöôïc xaùc ñònh vôùi heä soá tin töôûng cao. Moät soá keát quaû phaân tích töôùng thaïch hoïc, moâi tröôøng baèng phaàn meàm Rockcell cuûa caùc taäp chöùa ñöôïc minh hoïa trong hình 15-17.
Höôùng traàm tích
Qua moät soá nghieân cöùu khu vöïc, lieân keát caùc gieáng khoan vaø bieåu hieän treân taøi lieäu thuoäc tính ñòa chaán (hình 8 vaø 9) cho thaáy khaû naêng höôùng ñöôøng bôø aù song song vôùi höôùng Baéc – Nam (270 ñoä), nhö vaäy höôùng traàm tích hay höôùng cung caáp vaät lieäu seõ gaàn nhö TB – ÑN, töùc laø gaàn vuoâng goùc vôùi höôùng ñöôøng bôø. Tuy nhieân, trong quaù trình traàm tích theo thôøi gian töø taäp 7 ñeán taäp 1, caùc höôùng traàm tích coù thay ñoåi, öôùc tính töø 5 – 10 ñoä.
Goùc traàm tích (hình 18)
Theo lyù thuyeát, goùc traàm tích thöôøng khoâng lôùn quaù 0.2 (radian). Vôùi traàm tích Miocene ôû moû NP, giaù trò naøy coù theå thay ñoåi töø 0.02 ñeán 0.07 tuøy theo taäp chöùa. Giaù trò goùc coù theå mang daáu döông hoaëc aâm phuï thuoäc vaøo tính bieån tieán hay bieån luøi, cuï theå laø tuøy thuoäc vaøo quan heä theá naèm cuûa caùc töôùng.
Caùc böôùc moâ hình hoùa
Moâ hình hoùa caùc töôùng thöïc chaát laø moâ hình hoùa moät hay nhieàu töôùng treân neàn cuûa moäât töôùng khaùc (töôùng neàn hay background facies) sao cho ñaûm baûo soá phaàn traêm (facies proportion) laân caän vôùi giaù trò ñaàu vaøo khi ta tieán haønh moâ hình hoùa töôùng. Moâ hình hoùa moâi tröôøng laø keát quaû cuûa söï phaân boá töôùng thaïch hoïc theo khoâng gian ba chieàu vôùi caùc toïa ñoä bieân ñöôïc xaùc ñònh töø gieáng khoan. Vì lyù do nhieàu tham soá coøn mang tính öôùc ñònh, chöa ño ñöôïc cuï theå hoaëc coøn coù sai soá (ví duï nhö höôùng vaø goùc traàm tích, beà daøy thaân caùt ngoaøi gieáng khoan, …) neân xaây döïng ña moâ hình (lôùn hôn 10) seõ giuùp giaûm thieåu sai soá vaø ruûi ro ñòa chaát. Ñaây cuõng laø lyù do chính ñeå aùp duïng phöông phaùp “Ñòa chaát xaùc suaát” (Geostatistic) trong moâ hình hoùa væa chöùa. Baèng caùc khaùi nieäm ñaõ trình baøy ôû treân, coäng vôùi caùc phaân tích thoáng keâ ñònh löôïng, moâ hình hoùa moâi tröôøng vaø töôùng ñöôïc tieán haønh theo caùc böôùc sau ñaây:
Xaây döïng moâ hình phaân boá moâi tröôøng traàm tích: caùc ranh giôùi giöõa caùc moâi tröôøng ñöôïc xaùc ñònh qua moät soá gieáng khoan, goàm caùc giaù trò: toïa ñoä x, y, z; höôùng, v.v theo quy luaät töø ñoàng baèng ven bôø -> bieån ven bôø -> bieån ngoaøi khôi.
Xaây döïng moâ hình ñoàng baèng ven bôø (Fluvial Simulation): muïc ñích chính laø xaây döïng moâ hình phaân boá heä thoáng soâng ngoøi, keânh raïch phaùt trieån treân neàn ñoàng baèng chaâu thoå. Caùc soá lieäu phaân tích töôùng loøng soâng coå (channel) töø caùc gieáng khoan vaø caùc soá lieäu thoáng keâ khu vöïc, theá giôùi cho pheùp moâ taû kích thöôùc, beà daøy, chieàu roäng, bieân ñoä, höôùng, quan heä (ví duï caùc channel coù beà daøy thaân caùt töø 3-5 m coù theå coù chieàu daøi lôùn hôn 3 km) vaø kieåm soaùt phaàn traêm phaân boá cuûa töôùng naøy trong moâi tröôøng ñoàng baèng ven bieån (coastal plain) töông öùng vôùi taäp chöùa. Tuy vaäy, vôùi taäp chöùa 1 (unit 1), caùc phaân tích ÑVLGK vaø phaân tích maãu khoâng chæ ra söï coù maët cuûa caùc töôùng channel (5) vaø vuõng vònh (bay) (6) neân boû qua böôùc naøy.
Xaây döïng moâ hình traàm tích bieån ngoaøi khôi vaø ven bôø: coù nghóa
laø moâ hình hoùa söï phaân boá cuûa caùt haït thoâ ñeán trung bình (M_sand)( 4), caùt haït mòn (F_sand) (3) vaø buøn (Muddy_sand) (2) treân neàn cuûa töôùng seùt (1).
Keát hôïp phaân boá töôùng theo phaân boá moâi tröôøng: theo söï phaân boá moâi tröôøng, aùp duïng quy luaät phaân boá vaø phaùt trieån cuûa caùc theå ñòa chaát (ví duï: töôùng soâng ngoøi coù theå xaâm thöïc vaø xuyeân caét ñöôïc caùc töôùng khaùc, v.v.) caùc phaân boá rieâng reõ töôùng cuûa töøng moâi tröôøng seõ ñöôïc keát hôïp thaønh phaân boá chung cho toaøn moû. Ñaây chính laø phaân boá cuoái cuøng, phaân boá töôùng moâi tröôøng thaïch hoïc ba chieàu caàn xaây döïng.
Caùc chöông trình treân ñeàu ñöôïc chaïy vôùi ñieàu kieän trung thaønh vôùi döõ lieäu ñaàu vaøo veà phaàn traêm töôùng, beà daøy, v.v., (conditional) ñaûm baûo ñuùng nguyeân taéc chung khi xöû lyù baát kyø moät daïng tín hieäu naøo laø “khoâng laøm meùo tín hieäu ñaàu vaøo” (hình 19).
Keát quaû cuoái cuøng, ta nhaän ñöôïc moâ hình phaân boá ba chieàu cuûa caùc töôùng vaø moâi tröôøng thoûa maõn caùc ñieàu kieän ñaõ cho taïi caùc gieáng khoan cuõng nhö hình thaùi ñòa chaát ñaõ bieát caû veà ñònh tính vaø ñònh löôïng (höôùng traàm tích, NTG, theå tích…). Tuy nhieân, do tính phöùc taïp cuûa ñòa chaát neân vieäc chaïy nhieàu realization (hay xaây döïng nhieàu MHÑC) keát hôïp taïo ra vaø xem xeùt caùc maët caét theo caùc höôùng khaùc nhau (fence diagram) cho toaøn boä taàng chöùa cho pheùp kieåm tra vaø giuùp naâng cao chaát löôïng MHÑC. Ngoaøi ra, caùc maët caét coøn cho pheùp ñaùnh giaù tính chaát lieân tuïc, xen keõ hay giaùn ñoaïn veà moâi tröôøng, töôùng thaïch hoïc cuõng nhö cho thaáy moät tieàm naêng cuûa töøng khu vöïc veà khaû naêng chöùa chaén khaùc nhau.
IV. MOÂ HÌNH HOÙA THAM SOÁ
Coù nhieàu caùch ñeå xaây döïng moâ hình tham soá phuï thuoäc vaøo soá löôïng cuõng nhö söï phaân boá cuûa caùc gieáng khoan treân vuøng nghieân cöùu, taøi lieäu ñòa chaán, söï phaân boá töôùng… Sau khi ñaõ naïp ñuû soá lieäu ñaàu vaøo thì vieäc chaïy thöû moâ hình tham soá xaùc ñònh (deterministic petrophysical modeling) vôùi caùc thoâng soá ñaàu vaøo laø haèng soá trung bình laø caàn thieát nhaèm coù ñöôïc hình aûnh ban ñaàu veà phaân boá tham soá theo caùc soá lieäu thöïc coù töø caùc gieáng khoan cuõng nhö töø ñoù taïm tính ñöôïc tröõ löôïng xaùc ñònh (deterministic volumetric) laøm cô sôû cho ñaùnh giaù thoáng keâ vaø choïn löïa caùc giaù trò tröõ löôïng sau naøy. Vieäc xaây döïng moâ hình tham soá ba chieàu döïa treân moâ hình phaân boá töôùng laø phöông phaùp hay duøng, trong ñoù coù söû duïng caùc soá lieäu sau:
- Soá lieäu ñoä roãng: coù theå ôû daïng phaân boá hai hoaëc ba chieàu, daïng log, daïng haèng soá, daïng file maõ hoùa. Tuy nhieân vôùi phaàn meàm RMS (Roxar) vaø vôùi ngöôøi môùi laøm coâng taùc moâ hình hoùa thì ñöa caùc thoâng soá vaøo file gieáng khoan theo daïng haøng coät (xem phuï luïc 1) laø hôïp lyù hôn caû.
- Phaân boá töôùng: chính laø keát quaû cuûa moâ hình hoùa töôùng hay phaân boá 3 chieàu.
- Phaân boá thuoäc tính ñòa chaán: daïng phaân boá 2 chieàu (2D trend) hay phaân boá 3 chieàu (3D cube).
- Caùc keát quaû phaân tích soá lieäu ñaàu vaøo nhö histogram, transform, variogram
- Caùc haøm quan heä giöõa caùc tham soá (PHIT – PIGN), (K – PHIT…) (hình 20).
Töø caùc soá lieäu treân ta ñöa ra caùc böôùc thöïc hieän moâ hình hoùa tham soá nhö sau:
Töø caùc döõ lieäu phaân tích theo xaùc suaát thoáng keâ nhö bieåu ñoà phaân boá, ñoà thò bieán ñoåi, phaân boá chuaån sau bieán ñoåi, v.v thuoäc tính ñòa chaán (hình 8 & 9) vaø phaân boá tuôùng ñöôïc keát hôïp ñeå tieán haønh moâ hình hoùa tham soá ñoä roãng hieäu duïng (hình 21-23).
Moâ hình hoùa caùc tham soá khaùc (ñoä thaám, ñoä roãng toång, ñoä baõo hoøa nöôùc, NTG, caùc giaù trò tôùi haïn) thoâng qua moâ hình tham soá ñoä roãng döïa theo caùc quan heä daïng haøm (tuyeán tính, baäc hai…) hoaëc daïng logic. Coâng vieäc naøy ñöôïc thöïc hieän thoâng qua ngoân ngöõ laäp trình IPL (xem phuï luïc 5).
Chaïy nhieàu moâ hình (realization).
Kieåm tra vaø ñaùnh giaù keát quaû.
Moâ hình hoùa tham soá ñöôïc thöïc hieän cho hai tröôøng hôïp coù vaø khoâng coù söû duïng caùc thuoäc tính ñòa chaán (TTÑC) nhaèm ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa TTÑC ñeán phaân boá ñoä roãng vaø tröõ löôïng sau naøy. Keát quaû so saùnh cho thaáy, tröôøng hôïp coù söû duïng TTÑC, thöôøng thì söï phaân boá ñoä roãng hieäu duïng hôïp lyù vaø tin töôûng hôn. Tuy nhieân, neáu heä soá töông quan giöõa TTÑC vaø ñoä roãng maø cao
trong khi soá löôïng gieáng khoan haïn cheá thì seõ gaây ra ruûi ro lôùn nhaát laø con soá tröõ löôïng coù theå sai khaùc raát nhieàu so vôùi thöïc teá. Keát quaû moâ hình cho chuùng ta thaáy quy luaät phaân boá ñoä roãng coù söï thay ñoåi lôùn taïi ranh giôùi tieáp xuùc giöõa caùc töôùng, trong khi ít bieán ñoåi hôn ôû noäi taïi vuøng phaân boá cuûa moãi töôùng. Ñieàu naøy chæ ra tính chaát quan troïng cuûa xaây döïng moâ hình töôùng. Maëc duø vaäy, do vieäc xaây döïng moâ hình phaân boá moâi tröôøng traàm tích vaø töôùng thaïch hoïc mang nhieàu ruûi ro lieân quan ñeán tính baát ñoàng nhaát ñòa chaát maø moâ hình ñòa chaát ñöôïc xaây döïng chæ coù theå ngaøy caøng tieäm caän vôùi noù maø thoâi neân moâ hình tham soá xaây döïng treân neàn moâ hình töôùng cuõng seõ chòu chung ruûi ro naøy. Hôn theá nöõa, moâ hình nhieàu töôùng coù theå taïo ra nhieàu giôùi haïn bieân laøm giaûm tính lieân thoâng thuûy ñoäng löïc cuûa væa chöùa.
Ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng moâ hình vaø nhaèm muïc ñích xaùc ñònh vò trí gieáng khoan tieáp theo, töø caùc phaân boá ñoä roãng ba chieàu coù theå xaây döïng caùc baûn ñoà phaân boá ñoä roãng trung bình cuûa moãi taäp chöùa hoaëc thaäm chí töøng lôùp maø trong ñoù moãi giaù trò ñoä roãng hieäu duïng (hoaëc ñoä roãng toång) laø trung bình theo coät (goàm moät hay nhieàu cell) cuûa lôùp ñaàu tieân ñeán lôùp cuoái cuøng cuûa taäp chöùa ñoù (hình 24).
Caùc maët caét ngang vaø doïc cuûa töôùng vaø ñoä roãng hieäu duïng cho caùc taäp chöùa ñöôïc xem xeùt cho thaáy moät caùch ñònh tính tính lieân tuïc vaø lieân thoâng khaù toát cuûa caùc væa caùt . Trong taäp chöùa 1 tuøy maët caét theo caùc höôùng khaùc nhau maø ta thaáy ñöôïc caùc tính chaát lieân tuïc cuûa væa chöùa (hình 25-26) .
Tính toaùn tröõ löôïng
Phöông phaùp tính toaùn tröõ löôïng daàu khí söû duïng moâ hình ñòa chaát laø moät phöông phaùp cho keát quaû vôùi ñoä chính xaùc cao hôn caùc phöông phaùp thoâng thöôøng do tính chi tieát ñòa chaát (ba chieàu, ñeán töøng oâ maïng) vaø khaû naêng bao haøm caùc yeáu toá ruûi ro cuûa noù. Sau khi ñaõ coù ñuû phaân boá ba chieàu cuûa caùc tham soá caàn thieát nhö töôùng, ñoä roãng, beà daøy væa chöùa, ñoä baõo hoøa nöôùc, ranh giôùi daàu nöôùc, tyû soá khí daàu, heä soá theå tích, v.v… cho moãi taäp chöùa hoaëc cho caû taàng chöùa thì chuùng ta coù theå tieán haønh tính toaùn tröõ löôïng (taïi choã vaø thu hoài) theo ñôn vò qui chuaån quoác teá (heä SI). Caùc coâng thöùc tính tröõ löôïng cho daàu aùp duïng cho taàng Miocene haï, moû NP cuï theå nhö sau:
BRV= S*H
NBV= BRV*NTG
PV= NPV*PHIT
HCPV= PV*(1-Sw)
STOIIP=HCPV/Bo
Trong ñoù:
BRV: Theå tích khoái ñaù cuûa taàng chöùa (hoaëc phuï taàng).
S: Dieän tích (theo x, y) giôùi haïn bôûi ranh giôùi moû.
H: Beà daøy taàng chöùa (hoaëc phuï taàng), thöôøng tính phaàn treân ranh giôùi daàu - nöôùc.
NBV: Theå tích cuûa phaàn ñaù coù khaû naêng chöùa.
PV: Theå tích loã roãng chöùa daàu.
STOIIP: Tröõ löôïng daàu taïi choã (theo ñieàu kieän beà maët).
Bo: Heä soá theå tích thaønh heä daàu.
Keát quaû tính toaùn theå hieän ñöôïc phaân boá ba chieàu cuûa caùc thoâng soá treân (töùc laø cho ta bieát giaù trò taïi töøng cell). Töø phaân boá ba chieàu, caùc phaàn meàm öùng duïng ñeàu cho pheùp taïo ra caùc baûn ñoà trung bình (thöôøng choïn HCPV) cho pheùp hình dung phaân boá theo dieän tích vaø ñaùnh giaù trieån voïng töøng khu vöïc cuûa moû. Caùc phaân boá naøy cuõng thay ñoåi theo soá laàn chaïy (realization) theo luaät phaân boá ngaãu nhieân. Ñieàu naøy chöùng minh moät quy luaät laø tröõ löôïng phuï thuoäc nhieàu vaøo söï phaân boá moâi tröôøng vaø töôùng ñòa chaát, cuõng mang tính phaân boá ngaãu nhieân ñòa chaát. Soá löôïng gieáng khoan caøng taêng thì phaân boá caùc thoâng soá caøng tieäm caän vôùi giaù trò thöïc vaø tröõ löôïng tính ñöôïc caøng coù ñoä tin töôûng cao. Coù ñöôïc giaù trò tröõ löôïng (taïi choã, thu hoài) caøng gaàn thöïc teá thì caùc phöông aùn phaùt trieån moû caøng mang tính hôïp lyù cao vaø phöông aùn ñaàu tö seõ hieäu quaû hôn.
Baûng 2: Baûng tröõ löôïng cuûa moâ hình cho taäp chöùa 1
(tröôøng hôïp chaïy 5 realization)
Taäp chöùa
Tröõ löôïng taïi choã (STOIIP) (trieäu thuøng)
R1
R2
R3
R4
R5
Taäp chöùa 1
48.25
51.89
44.26
56.28
52.46
ÖÙng vôùi nhieàu laàn chaïy khaùc nhau (realization), döïa theo phöông phaùp phaân boá xaùc suaát ta coù theå thaønh laäp bieåu ñoà phaân boá tröõ löôïng cuûa taäp chöùa. Töø ñoù coù theå löïa choïn ñöôïc caùc giaù trò tröõ löôïng nhö: nhoû nhaát (min), lôùn nhaát (max), trung bình (most likely) töông öùng vôùi caùc phaân caáp tröõ löôïng P90, P10 vaø P50 (hình 27).
Ñaùnh giaù vaø löïa choïn moâ hình
Sau khi ñaõ hoaøn thaønh caùc coâng ñoaïn cô baûn treân, keát quaû cuoái cuøng laø haøng chuïc moâ hình ñòa chaát töông öùng phaûn aùnh ñaëc tính baát ñoàng nhaát ñòa chaát cuûa taàng chöùa. Coâng ñoaïn ñaëc bieät quan troïng tieáp theo laø löïa choïn ñöôïc moät moâ hình ñòa chaát hôïp lyù ñaùp öùng nhu caàu chaát löôïng kó thuaät. Hieän nay noùi chung treân theá giôùi vaø ôû Vieät Nam ñang aùp duïng hai phöông phaùp ñeå ñaùnh giaù vaø löïa choïn MHÑC laø phöông phaùp tónh (static) vaø phöông phaùp ñoäng löïc (dynamic).
Phöông phaùp tónh (phöông phaùp thoáng keâ)
Phöông phaùp naøy laø böôùc ñaàu tieân ñöôïc duøng ñeå kieåm tra vaø löïa choïn moâ hình, caùc trình töï ñöôïc thöïc hieän nhö sau:
Vôùi moâ hình caáu truùc: chuû yeáu xem xeùt söï sai leäch giöõa ñoä saâu noùc caùc taäp chöùa taïi caùc gieáng khoan vaø baûn ñoà, quan heä caùc ñöùt gaõy vaø ñoä trôn tru cuûa maïng löôùi. Keát quaû kieåm tra vôùi moâ hình taäp chöùa 1 cuûa taàng Miocene moû NP cho thaáy moâ hình caáu truùc cho sai soá raát nhoû (<0.5m) vaø khoâng coù caùc oâ maïng dò thöôøng.
Vôùi moâ hình phaân boá töôùng vaø moâi tröôøng: chuû yeáu xem xeùt phaàn traêm cuûa töôùng giöõa ñaàu vaøo vaø caùc phaân boá töôùng keát hôïp (Merged) cuûa taát caû caùc laàn chaïy (realization). Chæ soá naøy lieân quan tröïc tieáp ñeán tính chính xaùc cuûa höôùng vaø quan heä theá naèm (goùc traàm tích) cuûa caùc töôùng moâi tröôøng khaùc nhau. Laàn chaïy naøo coù soá phaàn traêm (töøng töôùng) gaàn giaù trò ñaàu vaøo seõ ñöôïc choïn löïa.
Vôùi moâ hình tham soá: caùc bieåu ñoà phaân boá cuûa ñoä roãng hieäu duïng (PIGN) giöõa ñaàu vaøo vaø töøng laàn chaïy ñöôïc so saùnh (hình 19) theo caùc chæ tieâu chính nhö sau:
Hình daïng phaân boá (theo chuaån Gauxô)
Giaù trò trung bình (mean)
Giaù trò cöïc tieåu (min) vaø cöïc ñaïi (max).
Ngoaøi ra tính trung thaønh cuûa moâ hình phaân boá töôùng vaø moâi tröôøng cuõng nhö moâ hình tham soá vôùi soá lieäu ñaàu vaøo theo phaân boá thaúng ñöùng taïi vò trí gieáng khoan laø moät tieâu chí quan troïng ñeå kieåm tra vaø löïa choïn moâ hình. Vieäc naøy ñöôïc thöïc hieän baèng caùch so saùnh caùc tham soá (ví duï ñoä roãng) bieán ñoåi theo chieàu saâu cuûa soá lieäu ñaàu vaøo vaø moâ hình (hình 28).
Phöông phaùp ñoäng
Phöông phaùp naøy môùi ñöôïc phaùt trieån vaø aùp duïng gaàn ñaây (khoaûng naêm 2001). Phöông phaùp naøy cho pheùp kieåm tra, ñaùnh giaù chính xaùc vaø toaøn dieän MHÑC, khoâng nhöõng giuùp cho vieäc löïa choïn laàn chaïy naøo coù ñoä tin töôûng cao vì ñaõ lieân keát ñöôïc vôùi caùc soá lieäu thuûy ñoäng löïc, lòch söû vaø khaû naêng khai thaùc cuûa töøng gieáng, maø coøn xaùc ñònh roõ hôn caùc khu vöïc tieàm naêng. Ngoaøi ra, phöông phaùp naøy cho chuùng ta bieát vuøng aûnh höôûng khai thaùc cuûa töøng gieáng vaø theå tích lieân thoâng vaø sô boä ñaùnh giaù heä soá thu hoài daàu. Phöông phaùp naøy ngoaøi ra coøn cho pheùp ñaùnh giaù töông ñoái khaû naêng saûn xuaát cuûa töøng gieáng, vò trí vaø thôøi gian caàn bôm eùp, höôùng cuûa nöôùc ñaùy. Thoâng thöôøng, laàn chaïy naøo cho giaù trò vuøng aûnh höôûng cao nhaát, coù söï phuø hôïp veà khaû naêng thu hoài daàu cao nhaát, phuø hôïp veà khaû naêng vaø lòch söû khai thaùc nhaát cuûa caùc gieáng nhaát seõ ñöôïc choïn. Trong tröôøng hôïp naøy, caùc soá lieäu aùp suaát, ñoä thaám, löu löôïng daàu khí cuûa caùc gieáng laáy töø keát quaû thöû væa DST, MDT, RFT vaø khai thaùc laø raát quan troïng ñeå ñaùnh giaù tính hôïp lyù ñòa chaát cuûa moâ hình. Phöông phaùp ñoäng coù theå chaïy vôùi tröôøng hôïp coù bôm eùp vaø khoâng coù bôm eùp cho pheùp ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa giaûi phaùp naøy vaø xaùc ñònh vò trí gieáng bôm eùp hôïp lyù. Phöông phaùp ñoäng khoâng nhöõng söû duïng cho tröôùc maø caû sau chuyeån ñoåi tyû leä
ñeå kieåm tra tính chính xaùc cuûa coâng ñoaïn naøy.
Keát hôïp vôùi keát quaû löïa choïn töø phöông phaùp tónh, danh muïc caùc moâ hình cuoái cuøng ñeå söû duïng cho böôùc chuyeån ñoåi tyû leä tieáp theo ñöôïc choïn löïa cho moãi taäp chöùa.
CHUYEÅN ÑOÅI TYÛ LEÄ
Nhö ñaõ trình baøy ôû caùc phaàn tröôùc, moâ hình ñòa chaát (MHÑC) laø cô sôû, laø soá lieäu ñaàu vaøo quan troïng nhaát ñeå xaây döïng moâ hình khai thaùc (MHKT) nhaèm laøm cô sôû cho vieäc xaây döïng keá hoaïch phaùt trieån moû. Do khaû naêng tính toaùn cuûa maùy tính coù giôùi haïn coäng vôùi söï giôùi haïn veà thôøi löôïng chaïy MHKT (run time) neân vôùi coâng cuï kyõ thuaät hieän ñaïi (phaàn cöùng, phaàn meàm) thì vieäc xaây döïng vaø chaïy MHKT chæ coù theå thöïc hieän ñöôïc vôùi soá löôïng oâ maïng (cells) toái ña laø 150 ngaøn ñeán 200 ngaøn. Maø soá löôïng oâ maïng cuûa moâ hình ñòa chaát laïi raát lôùn (thöôøng leân ñeán haøng trieäu oâ). Neân khi chuyeån töø moâ hình ñòa chaát (fine grid) sang moâ hình khai thaùc (coarse grid) caàn thieát phaûi qua böôùc trung gian “Chuyeån ñoåi tyû leä” (upscaling) ñeå giaûm soá oâ maïng cho phuø hôïp. Vaäy “Chuyeån ñoåi tyû leä” laø moät coâng ñoaïn xöû lyù nhaèm taïo ra moät maïng löôùi oâ maïng thoâ (coarse grid) vôùi soá löôïng oâ maïng ít hôn so vôùi MHÑC ban ñaàu. MHÑC sau khi chuyeån ñoåi tyû leä seõ coù ñoä chính xaùc thaáp hôn so vôùi MHÑC ban ñaàu. Tuy nhieân noù phaûi baûo toaøn ñöôïc nhöõng ñaëc tính cô baûn cuõng nhö khoâng laøm giaûm tính baát ñoàng nhaát cuûa moâ hình ñòa chaát tröôùc khi chuyeån ñoåi tyû leä. Söï xuaát hieän sai soá trong quaù trình “Chuyeån ñoåi tyû leä” laø khoâng theå traùnh khoûi, trong thöïc teá sai soá toái ña cho pheùp cuûa coâng ñoaïn “Chuyeån ñoåi tyû leä” laø 5%.
Chöông III KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ
Xaây döïng moâ hình ñòa chaát cho taàng chöùa Miocene haï noùi chung ñöôïc toùm löôïc qua moät soá ñaëc ñieåm chính nhö sau:
Veà phöông phaùp : phöông phaùp “ñòa chaát xaùc suaát” (geostatistic) cho pheùp ñaùnh giaù khoa hoïc caùc thoâng soá væa, quan heä ñoä roãng thaám, tröõ löôïng, v.v…. Phöông phaùp naøy ñöôïc öùng duïng moät caùch roäng raõi khoâng chæ cho ñoái töôïng chöùa laø traàm tích luïc nguyeân, ñaù voâi maø coøn caû ôû moùng phong hoùa nöùt neû (ñaõ ñöôïc chöùng minh qua caùc moâ hình cuûa CLJOC, JVPC, BP, Petronas). Veà phaàn meàm : phaàn meàm öùng duïng xaây döïng MHÑC, RMS, söû duïng moät caùch raát coù hieäu quaû coâng ngheä “ñòa chaát xaùc suaát” (geostatistic) ñeå taïo ra ñöôïc nhöõng MHÑC coù ñoä chính xaùc cao, phaûn aùnh ñöôïc tính baát ñoàng nhaát ñòa chaát cuõng nhö ñaùnh giaù ñöôïc aûnh höôûng sai soá ngaãu nhieân cuûa caùc tham soá.
Veà taøi lieäu: caùc taøi lieäu veà ñòa chaát, ñòa chaán vaø gieáng khoan ñeàu ñöôïc caäp nhaät tôùi thôøi ñieåm nghieân cöùu. Vaø chuùng caàn ñöôïc caäp nhaät lieân tuïc ñeå coù moâ hình ñòa chaát môùi phuø hôïp vôùi ñieàu kieän khai thaùc cuûa moû.
Veà keát quaû xaây döïng moâ hình ñòa chaát: keát quaû xaây döïng moâ hình ñòa chaát seõ laø neàn taûng ñeå xaây döïng moâ hình khai thaùc vaø cho pheùp döï baùo vaø ñaùnh giaù chöông trình phaùt trieån hôïp lyù hôn vaø laâu daøi cho moû. Möùc ñoä tin caäy cuûa MHÑC phuø thuoäc vaøo naêng löïc vaø hieåu bieát cuûa ngöôøi laøm moâ hình cuõng nhö khoái löôïng (soá löôïng, chaát löôïng) taøi lieäu nghieân cöùu vaø coâng cuï kyõ thuaät hieän ñaïi (phaàn cöùng, phaàn meàm) phuø hôïp. MHÑC xaây döïng ñöôïc coù chaát löôïng cao vaø phaûn aùnh ñöôïc tính baát ñoàng nhaát ñòa chaát cuûa væa chöùa.
Tuy nhieân vì thôøi gian nghieân cöùu vaø thöïc hieän Tieåu luaän toát nghieäp laø coù haïn neân vieäc xaây döïng MHÑC chæ taäp trung vaøo vieäc xaây döïng MHÑC ñôn (single realization) cuõng nhö chöa chuù troïng ñeán coâng ñoaïn “Chuyeån ñoåi tyû leä”. Do ñoù ñeå coù moät MHÑC hoaøn chænh hôn caàn phaûi chuù troïng nhieàu hôn vaøo vieäc xaây döïng MHÑC ña (multi realization) keát hôïp vôùi vieäc ñaùnh giaù vaø löïa choïn kyõ caøng. Ñoàng thôøi caàn phaûi nghieân cöùu chi tieát hôn tính baát ñoàng nhaát ñòa chaát cuûa væa chöùa ñeå naâng cao hieäu quaû cuûa coâng ñoaïn “Chuyeån ñoåi tyû leä”.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Xây dựng mô hình địa chất theo phương pháp Geostatistic (tạm dịch là Địa chất xác suất).doc