Xây dựng website quản lý thư viện điện tử

u¶n lý Th­ viÖn ®iÖn tö”. §iÒu nµy cã thÓ thùc hiÖn ®­îc kh«ng mÊy khã kh¨n v× Microsoft ®· ®­a ra ASP vµ c¬ së d÷ liÖu Access kÕt hîp víi ng«n ng÷ kÞch b¶n VBScript ®Ó liªn kÕt mét sè c«ng nghÖ nh»m t¹o ra nh÷ng trang Web hiÖn ®¹i, cho phÐp ng­êi dïng t­¬ng t¸c víi c¸c m¸y chñ vµ c¸c c¬ së d÷ liÖu mét c¸ch dÔ dµng h¬n.VËy ASP, Access, VBScript lµ g× ? chóng ho¹t ®éng ra sao ? TÊt c¶ sÏ ®­îc nghiªn cøu trong ®Ò tµi: “X©y dùng Website qu¶n lý Th­ viÖn ®iÖn tö”. §Ò tµi chia lµm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Giíi thiÖu vÒ ng«n ng÷ sö dông Ch­¬ng II: Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ bµi to¸n qu¶n lý Th­ viÖn ®iÖn tö Ch­¬ng III: Cµi ®Æt vµ sö dông Mét ch­¬ng tr×nh hay, hoµn h¶o ®¸p øng nhu cÇu thùc tÕ lµ môc tiªu cña tÊt c¶ nh÷ng ai quan t©m ®Õn phÇn mÒm øng dông nãi chung vµ ch­¬ng tr×nh nµy nãi riªng. Tuy nhiªn do kiÕn thøc cßn ch­a nhiÒu vµ thêi gian cã h¹n nªn ch­¬ng tr×nh kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, em rÊt mong ®­îc sù gãp ý, gióp ®ì cña c¸c thÇy c« trong khoa vµ c¸c b¹n. Nh©n ®©y em xin ch©n thµnh cảm ơn thầy gi¸o h­íng dÉn ThS §Æng Hång LÜnh đ· tận t×nh gióp đỡ, dạy dỗ em trong những bước chập chững đầu tiªn, cho em từng bước nắm được những kỹ thuật cao trong lĩnh vực c«ng nghệ th«ng tin đầy thành c«ng và cũng đầy thử th¸ch này.Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi, em ®· nhËn ®­îc nhiÒu sù ®éng viªn, gióp ®ì cña thÇy c« vµ b¹n bÌ, em xin ®­îc bµy tá lßng c¶m ¬n vµ høa sÏ cè g¾ng h¬n n÷a ®Ó ch­¬ng tr×nh ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. ch­¬ng I: Giíi thiÖu vÒ ng«n ng÷ sö dông 1.1. tæng quan vÒ world wide web vµ ng«n ng÷ html 1.1.1. Tổng quan về World Wide Web (WWW) WWW th­êng ®­îc gäi lµ Web, lµ tËp hîp c¸c v¨n b¶n d¹ng Hypertext/Hypermedia ®­îc chøa trªn nhiÒu m¸y (web server), liªn kÕt víi nhau qua Internet. Nã cho phÐp ng­êi sö dông t×m kiÕm hoÆc trao ®æi th«ng tin víi nhau. §Ó hiÖn thÞ th«ng tin trªn Web, ng­êi dïng cÇn cã Web Browser. §©y lµ phÇn mÒm cho phÐp hiÓn thÞ th«ng tin trang Web. HiÖn nay cã nhiÒu Browser hç trî cho nhiÒu hÖ thèng kh¸c nhau nh­ Internet Explorer, Netscape Navigator. Để tạo văn bản dạng Hypertext/Hypermedia người ta sử dụng HTML. §©y lµ ng«n ng÷ ®Þnh d¹ng, dïng c¸c Tag ®Ó ®Þnh d¹ng v¨n b¶n. C¸ch xö lý trªn Web Ng­êi dïng th«ng qua tr×nh duyÖt Web Browser sÏ göi c¸c yªu cÇu ®i. Web Server sÏ kiÓm tra c¸c yªu cÇu nµy cña ng­êi dïng.NÕu yªu cÇu ®ã ®­îc ®¸p øng, th× server sÏ göi th«ng tin vÒ l¹i cho ng­êi dïng th«ng qua nghi thøc HTTP (Hypertext Transfer Protocol), ng­îc l¹i sÏ th«ng b¸o lçi. URL (Uniform Resource Locator) là một thuật ngữ để chỉ ra vị trÝ tài nguyªn (resource) trªn Internet. C¸c kết nối từ một tài liệu HTML đến một file hoặc một service kh¸c phải được viết theo dạng sau: scheme://server [:port]/path/ dataname[#anchor]. + Scheme: Chỉ ra loại protocol mà tài nguyªn sử dụng (hay nãi c¸ch kh¸c là kiểu dữ liệu mà URL chỉ tới). + Server: chỉ ra server mà trªn chứa dữ liệu user cần. + Port: Là điểm truy cập dịch vụ ở lớp transport chỉ ra nếu server kh«ng sử dụng port mặc nhiªn (vÝ dụ port mặc nhiªn của Gopher Server là 70) + Path/dataname: Đường dẫn tương đối hoặc tuyệt đối đến file trªn server. Được quy ®Þnh bởi quy ước đặt tªn chung (Uniform Naming Convention) + #anchor: Chỉ ra vÞ trÝ trong một trang tài liệu HTML. + §©y lµ minh häa cho c¸c kh¸i niÖm trªn: SCHEME DATA TYPE SAMPLE URL File Data files http HTML Files Gopher Gopher server gorher://ttdt01/localweb ***** *********** **************** Ngoài ra qua URLs, WWW còng cho phÐp sử dụng c¸c services kh¸c như: ftp, finger, usenet, telnet, E-mail, wais….. 1.1.2. Tổng quan về Web Server Web Server được xem như là nơi lưu trữ và xử lý th«ng tin của người sử dụng th«ng qua nghi thức HTTP. Khi cã yªu cầu từ Web Browser (Web Client) gửi đến, th× Web Server tiến hành tiếp nhận và xử lý theo nội dung mà Web Client yªu cầu. Với phạm vi luận văn th× chỉ xin giới thiệu sơ lược về Web Server. 1.1.3. Ng«n ngữ HTML 1.1.3.1. Kh¸i niệm HTML(HyperText Markup Language) là ng«n ngữ định dạng siªu liªn kết. Sự định dạng dựa trªn c¸c Tag hoặc c¸c đoạn më đặc biệt để đ¸nh dấu một văn bản, một file ảnh hoặc một đoạn phim gióp cho Web Browser th«ng dịch và hiển thị chóng trªn màn h×nh của bạn. HTML cã những phần mở rộng rất quan trọng cho phÐp những liªn kết hyperlink từ một tài liệu này tới một tài liệu kh¸c (cã thể là một đoạn text, cũng cã thể là một file ảnh…) 1.1.3.2. Cấu tróc cơ bản của một file HTML Đ©y là một đầu đề . … Theo cấu tróc tr×nh bày như trªn ta thấy một file HTML được chia làm hai phần cơ bản: Phần đầu: Được bao bởi hai tag , : tại đ©y định nghĩa tªn (hay được gọi là tiªu đề) của trang Web. Phần này được hiển thị trªn thanh tiªu đề của trang Web được khai b¸o giữa hai tag Phần th©n được bao bởi hai tag , : tr×nh bày nội dung thể hiện trªn trang Web. C¸c nội dung cần hiển thị hoặc xử lý trªn trang Web sẽ được định nghĩa trong phần body của file HTML. Để cho c¸c trang web được sinh động hơn, ng«n ngữ HTML còng bao gồm rất nhiều tag dùng cho việc định trang, liªn kết c¸c trang với nhau, thªm h×nh ảnh vào trang… 1.2. ACTIVE SERVER PAGES 1.2.1. Giới thiệu về Active Server Pages 1.2.1.1 Kh¸i niÖm vÒ Active Server Pages Microsoft Active Server Pages (ASP) kh«ng hẳn là một ng«n ngữ lập tr×nh, Microsoft gọi nã là m«i trường Server-Side Scripting, m«i trường này cho phÐp tạo ra c¸c trang Web cã nội dung linh hoạt. Với c¸c người dïng kh¸c nhau khi truy cập vào những trang Web này cã thể sẽ nhận được c¸c kết quả kh¸c nhau. Nhờ những đối tượng cã sẵn (Built-in Object) và khả năng hỗ trợ c¸c ng«n ngữ script như VBScript và Jscript. ASP gióp người x©y dựng dễ dàng và nhanh chãng tạo ra c¸c trang Web chất lượng. Những tÝnh năng trªn gióp người ph¸t triển ứng dụng nhanh chãng tiếp cận ng«n ngữ mới, điều này là một ưu điểm kh«ng nhỏ của ASP.  M« h×nh hoạt động của ASP M« h×nh tổng qu¸t hoạt động của ASP 1.2.1.2. C¸ch hoạt động của ASP C¸c script của ASP được ch­¸ trong c¸c text file cã tªn mở rộng là.asp, trong script cã chứa c¸c lệnh của một ng«n ngữ script nào đã. Khi một Web Browser gửi một request tới một file.asp th× script trong file sẽ được chạy để trả kết quả về cho browser ®ã. Khi web server nhận được request tới một file.asp th× nã sẽ đọc từ đầu tới cuối file.asp ®ã, thực hiện c¸c lệnh script trong đã và trả kết quả về cho Web Browser dưới dạng của một trang HTML. 1.2.1.3. Cấu tróc của một trang ASP Trang ASP đơn giản là một trang văn bản với phần mở rộng là.asp gồm cã 3 phần như sau a. Văn bản (text) b. HTML tag (HTML: Hypertext Markup Language) c. C¸c đoạn script asp Khi thªm một đoạn script vào HTML, ASP dùng dấu ph©n c¸ch (delimiters) để ph©n biệt giữa đoạn HTML và đoạn ASP để kết thóc đoạn script. Cã thể xem trang ASP như một trang HTML cã bổ sung c¸c ASP Script Command. VÝ dụ: Bạn bắt đầu với trang ASP này ngày: 1.2.1.4. M« h×nh øng dông Web qua c«ng nghÖ ASP Thao t¸c giữa client và server trong một ứng dụng web cã thể được thể hiện kh¸i qu¸t như sau: Client Trình duyệt Web Web server ASP ADO OLEDB ODBC DB server DBMSSQL server HTTP M« h×nh øng dông Web thÓ hiÖn qua c«ng nghÖ ASP 1.2.1.5. Hoạt động của một trang ASP Khi một trang ASP được yªu cầu bởi web browser, web server sẽ duyệt tuần tự trang này và chỉ dịch c¸c script ASP. tuỳ theo người x©y dựng trang web quy định mà kết quả do web server dịch sẽ trả về lần lượt cho tr×nh duyệt của người dïng hay là chỉ trả về khi dÞch xong tất cả c¸c script. kết quả trả về này mặc định là một trang theo cấu tróc của một trang HTML. 1.2.1.6. C¸c tÝnh chÊt cña ASP Với ASP cã thể chän c¸c script thực thi được vào trực tiếp c¸c file HTML. Khi đã việc tạo ra trang HTML và xử lý script trở nªn đồng thời, điều này cho phÐp ta tạo ra c¸c hoạt động của web site một c¸ch linh hoạt uyển chuyển, cã thể chän c¸c thành phần HTML động vào trang Web tuỳ vào từng trường hợp cụ thể. C¸c tÝnh chÊt cña ASP Cã thể kết hợp với file HTML Dễ sử dụng, tạo c¸c script dễ viết, kh«ng cần phải biªn dịch (compiling) hay kết nối (linking) c¸c chương tr×nh được tạo ra. Hoạt động theo hướng đối tượng, với c¸c build-in Object rất tiện dụng: Request, Response, Server, Aplication, Session. Cã khả năng mở rộng c¸c thành phần ActiveX server (ActiveX server components). M«i trường của ASP sẽ được cài đặt trªn Server cïng với Web server. một ứng dụng viết bằng ASP là một file hay nhiều file văn bản cã phần tªn mở rộng là.asp, c¸c file này được đặt trong một thư mục ảo (Virtual Dirrectory) của Web server. C¸c ứng dụng ASP dễ tạo vµ ta dïng c¸c ASP script để viết c¸c ứng dụng. Khi tạo c¸c script của ASP ta cã thể dïng bất kỳ một ng«n ngữ script nào, chỉ cần cã scripting engine tương ứng của ng«n ngữ đã mà th«i. ASP cung cấp sẵn cho ta hai scripting engine là Visual Basic Script (VBScript) và Java Script (Jscript). Ngoài ra ASP còng cung cấp sẵn c¸c ActiveX Component rất hữu dụng, ta cã thể dïng chóng để thực hiện c¸c c«ng việc phức tạp như truy xuất cơ sở dữ liệu, truy xuất file, … Kh«ng những thế mà ta còng cã thể tự m×nh tạo ra c¶ component của riªng m×nh và thªm vào để sử dụng trong ASP. ASP tạo ra c¸c trang HTML tương thÝch với c¸c Web Browser chuẩn. 1.2.1.7. Một số ưu và khuyết điểm của ASP a. Ưu điểm: - ASP gióp người dïng x©y dựng c¸c ứng dụng Web với những tÝnh năng sinh động. C¸c trang ASP kh«ng cần phải hợp dịch. - Dễ dàng tương thÝch víi c¸c c«ng nghệ của Microsoft. ASP sử dụng ActiveX Data Object (ADO) để thao t¸c với cơ sở dữ liệu hết sức tiện lợi. - Với những g× ASP cung cấp, c¸c nhà ph¸t triển ứng dụng web dễ dàng tiếp cận c«ng nghệ này và nhanh chãng tạo ra c¸c s¶n phẩm cã gi¸ trị. Điều này hết sức cã ý nghĩa trong điều kiện ph¸t triển như vũ b·o của tin học ngày nay. Nã gãp phần tạo nªn một đội ngũ lập tr×nh web lớn mạnh. - ASP cã tÝnh năng mở. Nã cho phÐp c¸c nhà lập tr×nh x©y dựng c¸c component và đăng ký sử dụng dễ dàng. b. Khuyết điểm: - ASP chỉ chạy và tương thÝch trªn m«i trường Window điều này làm ASP bị hạn chế rất nhiều. - Dïng ASP chóng ta sẽ gặp kh«ng it khã khăn trong việc can thiệp s©u vào hệ thống. - C¸c ứng dụng ASP chạy chậm hơn c«ng nghệ Java Servlet. - TÝnh bảo mật thấp do c¸c më ASP đều cã thể đọc được nếu người dïng cã quyền truy cập vào web server. Cã lẽ đ©y là lý do quan trọng nhất để người dïng kh«ng chọn c«ng nghệ ASP. 1.2.2. C¸c đối tượng Built-in trong ASP ASP cã sẵn 5 đối tượng ta cã thể dïng được mà kh«ng cần phải tạo. Chóng được gọi là c¸c build-in object, bao gồm: Request: Là đối tượng nhận tất cả c¸c gi¸ trị mà tr×nh duyệt của client gởi đến server th«ng qua một yªu cầu HTTP (HTTP request). Response: Kh¸c với đối tượng Request, Response gửi tất cả th«ng tin vừa xử lý cho c¸c client yªu cầu. Server: Là m«i trường m¸y server nơi ASP đang chạy, chứa c¸c th«ng tin và t¸c vụ về hệ thống. Aplication: Đại diện cho ứng dụng Web của ASP, chứa script hiện hành. Session: Là một biến đại diện cho user. 1.2.2.1. Đối tượng Request Định nghĩa: Với đối tượng Request, c¸c ứng dụng cã thể lấy dễ dàng c¸c th«ng tin gửi tới từ user. VÝ dụ: Khi user submit th«ng tin từ một form. Đối tượng Request cho phÐp truy xuất tới bất kỳ th«ng tin nào do user gửi tới bằng giao thức HTTP như: C¸c th«ng tin chuẩn nằm trong c¸c biến server. C¸c tham số gửi tới bằng phương thức POST C¸c tham số gửi tới bằng phương thức GET C¸c Cookies. C¸c Client Certificates. Có ph¸p tổng qu¸t: Request.(Collection Name)(Variable) Đối tượng Request: Cã 5 Collection: Client Certificates: Nhận Certification Fields từ Request của Web Browser. Nếu Web Browser sử dụng http:// để connect với server, Browser sẽ gửi certification fields Query string: Nhận gi¸ trị của c¸c biến trong HTML query string. §©y là gi¸ trị được gửi lªn theo sau dấu chấm hỏi (?) trong HTML Request. Form: Nhận c¸c gi¸ trị của c¸c phần tử nªn form sử dụng phương thức POST Cookies: Cho phÐp nhận những gi¸ trị của cookies trong một HTML Request. Server Variable: Nhận c¸c gÝa trị của c¸c biến m«i trường. VÝ dụ lấy th«ng tin từ form: HTML form là c¸ch thức th«ng thường để trao đổi th«ng tin giữa Web Server và user. HTML form cung cấp nhiều c¸ch nhập th«ng tin của user như: textboxes, radio button, check boxes, … và hai phương thức gửi th«ng tin là POST và GET. Ứng dụng ASP cã thể sử dụng form để tạo ra sự liªn lạc dữ liệu giữa c¸c trang theo một trong ba c¸ch: File.html chứa c¸c form và gửi gi¸ trị của nã tới một file.asp File.asp cã thể tạo form và gửi gi¸ trị của nã tới một file.asp File.asp cã thể tạo form và gửi th«ng tin tới ngay chÝnh nã. Khi lấy th«ng tin từ form, đối tượng Request cã thể lấy c¸c loại th«ng tin kh¸c nhau bằng c¸ch “Sử dụng Query String”. Việc sử dụng Querystring Collection làm cho việc truy xuất th«ng tin trở nªn dễ dàng hơn. Nếu phương thức gửi từ form là GET, th× QueryString chứa toàn bộ th«ng tin gửi tới như c¸c tham số đi đằng sau dấu chấm hỏi (?) address box. nếu phương thức gửi là POST th× th«ng tin gửi đi sẽ dấu đi. Gửi th«ng tin trong cïng một file.asp: ASP cho phÐp một file.asp chứa form, khi user điền c¸c gi¸ trị vào form rồi gửi th× chÝnh file.asp đã sẽ nhận c¸c th«ng tin này và xử lý. VÝ dụ: File " Example.asp" cã nội dung như sau: Login user <% If IsEmpty(Request("Email")) = 0 then Msg= " Vui lßng đ¸nh địa chỉ của bạn” Else If InStr(Request("Email"), "@") = 0 then Msg=" Vui lßng đ¸nh địa chỉ trong Servername@location” Else Msg=" Gi¸ trị ở địa chỉ sẽ được thực thi” End if %> E.mail: Khi user điền vào form địa chỉ email và submit th× file example.asp này sẽ nhận th«ng tin bằng ph¸t biểu: value =” Đoạn script này sẽ tuỳ thuộc vào gi¸ trị chuỗi ký tự nhận được cã chứa ký tự @ hay kh«ng để trả lời với user cũng chÝnh bằng văn bản HTML nh­ng trong example.asp. 1.2.2.2. Đối tượng Response Định nghĩa: Việc gửi th«ng tin tới cho user sẽ được thực hiện nhờ đối tượng Response. Có ph¸p tổng qu¸t: Response.Collection| property| method Collection của đối tượng Response: Cookies: X¸c định gi¸ trị biến cookies. Nếu cookies được chỉ ra kh«ng tồn tại, nã sẽ được tạo ra. Nếu nã tồn tại th× nã được nhận gi¸ trị mới. C¸c Properties: Buffer: Chỉ ra trang Web output được giữ lại đệm buffer hay kh«ng. Khi một trang được đệm lại, Server sẽ kh«ng gửi một đ¸p ứng nào cho Browser cho đến khi tất cả c¸c script trªn trang hiện tại đã được thực thi xong hay phương ph¸p FLUSH or END được gọi. ContentType: Chỉ ra HTML content type cho response. Nếu kh«ng cã ContentType nào được chỉ ra, th× mặc nhiªn là “text/HTML”. Expires: Chỉ định số thời gian trước khi một trang được cache trªn một browser hết hạn. ExpiresAbsolute: Chỉ ra ngày giờ của một trang được cache trªn browser hết hạn. Status: Chỉ ra gi¸ trị trạng th¸i được Server. Gi¸ trị trạng th¸i đựơc định nghĩa trong đặc tả HTTP. C¸c Methods: AddHeader: Thªm một HTML header với một gi¸ trị được chỉ định. Phương thức này lu«n lu«n thªm mới một header vào response. Nã sẽ kh«ng thay thế những header cã sẵn cïng tªn với header mới. AppendToLog: Thªm một chuỗi vào cuối file Log của Web server cho request này. BinaryWrite: Xuất th«ng tin ra output HTML dạng binary. Clear: Xo¸ đệm output HTML. Tuy nhiªn, phương thức này chỉ xo¸ Response body mà kh«ng xãa response head. Phương thức này sẽ sinh lỗi nếu như Response.Buffer chưa set thành TRUE. End: Dừng xử lý file.asp và trả về kết quả hiện tại. Flush: Gửi th«ng tin trong buffer cho client. Phương thức này sẽ sinh lỗi nếu Response.Buffer chưa set thành TRUE. Redirect: Gửi một th«ng b¸o cho browser định hướng lại đến một URL kh¸c. Write: Ghi một biến ra HTML output như là một chuỗi. VÝ dụ: Đặt Response.Buffer = True cho phÐp đệm output cho đến khi xử lý xong hết trang. Response. Write “Đ©y là th«ng b¸o xuất ra bằng Response” sẽ xuất ra chuỗi ký tự giữa hai dấu nh¸y kÐp. Response.Clear: Xo¸ hết nội dung của Buffer (chỉ sử dụng được khi Response.Buffer = True) Response.Redirect “WebPage1.html” sẽ xo¸ trang hiện tại và thay bằng trang WebPage1.html tại Web Browser trªn m¸y Client. 1.2.2.3. Đối tượng Session Định nghĩa: Chóng ta cã thể sử dụng 1 object session để lưu trữ th«ng tin cần thiết cho 1 user. Những biến được lưu trữ trong object vẫn tồn tại khi user nhảy từ trang này sang trang kh¸c trong ứng dụng. Web server tự động tạo object session khi user chưa cã session yªu cầu một trang web. Khi session này kết thóc th× c¸c biến trong nã được xo¸ để giải phãng tài nguyªn. C¸c biến session cã tầm vực trong session đã mà th«i. Có ph¸p tổng qu¸t: Session.property / method C¸c Properties: SessionID: Trả về sessionID cho user. Mỗi session sẽ được server cho một số định danh duy nhất khi nã được tạo ra. Timeout: Khoảng thời gian tồn tại của session, tÝnh bằng phót (mặc định 20 phót). C¸c Methods: Abandon: Xo¸ bỏ một object session, trả lại tài nguyªn cho hệ thống. VÝ dụ: Ta cã thể tạo c¸c biến trong đối tượng session để lưu th«ng tin cho mỗi kết nối đến Server. + Session(“Login”): Cho biết người yªu cầu truy xuất đến trang cã login chưa. Session(“Username”): Tªn của Account tạo ra session hiện tại. + Session(“SelectedTopic”): Tªn chủ đề đang được chọn để thực hiện một thao t¸c nào ®ã. 1.2.2.4. Đối tượng Application Định nghĩa: Ta cã thể sử dụng object Application để cho phÐp nhiều người cïng sử dụng một ứng dụng chia sẻ th«ng tin với nhau. Bởi v× object Application được dïng chung bởi nhiều người sử dụng, do đã object cã 2 method Lock và Unlock để cấm kh«ng cho nhiều user đồng thời thay đổi property của object này, c¸c biến Application là toàn cục, cã t¸c dụng trªn toàn ứng dụng. Có ph¸p tổng qu¸t: Application.Method C¸c Methods: Lock: Phương ph¸p này cấm kh«ng cho client kh¸c thay đổi property của đối tượng Application. Unlock: Phương ph¸p này cho phÐp client kh¸c thay đổi property của đối tượng Application. Events: gồm cã hai event được khai b¸o trong file Global.asa. Ngoài ra chóng ta cã thể đặt c¸c biến trong đối tượng Application để lưu những th«ng tin toàn cục, hay c¸c cờ b¸o hiệu. Application_Onstart: Xảy ra khi khởi động ứng dụng. Application_OnEnd: Xảy ra khi ứng dụng đóng hay server shutdown. VÝ dụ: Application(“DatabaseAccessFlag”): Cờ cho biết cã ai đang truy xuất Database kh«ng. Application(“AccessNumber”): Số lần truy xuất đến ứng dụng. Khi khởi động / đóng ứng dụng gi¸ trị này được cập nhật vào Database. Application(“arrayTopicName”): Biến ®ã lưu danh s¸ch c¸c chủ đề hiện cã của hệ thống. Trước khi thay đổi gi¸ trị c¸c biến Application nªn Lock lại và sau khi thay đổi nhớ Unlock. 1.2.2.5. Đối tượng Server Định nghĩa: Cho phÐp truy xuất tới c¸c method và property của server nhưng là những hàm tiện Ých. Có ph¸p tổng qu¸t: Server.Method C¸c Properties: ScriptTimeout: Khoảng thời gian dành cho script chạy. Mặc định 90 gi©y. C¸c Methods: CreateObject: Tạo một instance của server component. HTMLEncode: M· hãa một chuỗi theo dạng HTML. MapPath: Ánh xạ đường dẫn ảo (là đường dẫn tuyệt đối trªn server hiện hành hoặc đường dẫn tương đối trªn trang hiện tại) thành đường dẫn vật lý (physical path). URLencode: M· ho¸ một chuỗi (kể cả ký tự escape) theo quy tắc m· ho¸ URL VÝ dụ: : X¸c định thời gian chạy tối đa của một Script là 30 gi©y. 1.2.3. C¸c component của ASP ActiveX Server Component (trước đ©y được gọi là Automation Server) được thiết kế để chạy trªn Web Server như là một phần của ứng dụng Web. Component chứa đựng những đặc trưng chung mà chóng ta kh«ng cần phải tạo lại những đặc trưng này. Component thường được gọi từ những file.asp. tuy nhiªn, chóng ta cã thể gọi những component này từ c¸c source kh¸c nhau như là: một ứng dụng ISASP, một server component hoặc một ng«n ngữ tương thÝch OLE(OLE-compatible language). ASP cung cấp sẵn 5 ActiveX Server Component, bao gồm: Advertisement Rotator Component. Browser Capabilities Component. Database Access Component. Content Linking Component. TextStream Component. 1.3. VBSCRIPT 1.3.1. Kh¸i niÖm vÒ VBScript VBScript là một thành phần của ng«n ngữ lập tr×nh Visual Basic. VBScript cho phÐp thªm c¸c Active Script vào c¸c trang Web. Microsoft Internet Explorer 3.0 cã thể chạy được c¸c chương tr×nh VBScript chÌn vào c¸c trang HTML. Với VBScript ta cã thể viết ra c¸c form dữ liệu hay c¸c chương tr×nh Game chạy trªn Web. 1.3.2. Sự ph¸t triển của VBScript VBScript khởi đầu ph¸t triển cho m«i trường Client side. VBScript 1.0 được đưa ra như là một bộ phận của Internet Explorer 2.0 và VBScript cung cấp phần lớn c¸c chức năng lập tr×nh của ng«n ngữ Visual Basic. Sự kh¸c nhau lớn nhất của VBScript và Visual Basic là VBScript ngăn chặn truy xuất file. Bởi v× mục tiªu chÝnh của việc thiết kế VBScript là cung cấp một ng«n ngữ Script mềm dẻo nhưng ngăn ngừa c¸c mục đÝch ph¸ hoại từ phÝa Browser. 1.3.3. Kiểu dữ liệu của VBScript VBScript cã một kiểu dữ liệu duy nhất được gọi là Variant. Variant là một kiểu dữ liệu đặc biệt cã thể chứa c¸c kiểu th«ng tin kh¸c nhau tuỳ thuộc vào c¸ch sử dụng nã. Variant cũng là kiểu d÷ liệu duy nhất được trả về bởi tất cả c¸c hàm trong VBScript. VÝ dụ một Variant cã thể chứa dữ liệu là số hoặc chuỗi, nã được coi là số hoặc là chuỗi tuỳ thuộc vào ngữ cảnh sử dụng nã Variant cã thể chứa c¸c kiểu dữ liệu Subtype như trong bảng sau: Subtype Diễn giải Empty Variant mặc định gi¸ trị 0 đối với biến kiểu số hoặc là chuỗi cã chiều dài là 0 (“”)đối với biến kiểu chuỗi. Null Variant là Null Boolean True hoặc False Byte Chứa integer từ 0 tới 255 Integer Chứa integer từ -32, 768 tới 32, 767. Long Chứa integer từ -2, 147, 483, 648 tới 2, 147, 483, 647. Single Chứa số ©m từ -3.402823E38 tới -1.401298E-45 hoặc số dương từ 1.401298E-45 tới 3.402823E38. Double Chứa số ©m từ -1.79769313486232E308 tới -4.94065645841247E-324 hoặc số dương từ 4.94065645841247E-324 tới 1.79769313486232E308 Date (Time) Chứa một số tượng trưng cho ngày từ 1/1/100 tới 31/12/ 9999. String Chứa một chuỗi cã chiều dài cã thể tới khoảng 2 triệu ký tự. Object Chứa một object. Error Chứa số của lỗi. 1.3.4. Biến Biến là một vị trÝ x¸c định trong bộ nhớ m¸y tÝnh cã gi¸ trị thay đổi trong lóc Script đang chạy. Ta cã thể tham khảo đến gi¸ trị của biến hoặc thay đổi gi¸ trị của nã bằng c¸ch dïng tªn của biến. Trong VBScript biến lu«n lu«n là một kiểu dữ liệu cơ bản đã là Variant. 1.3.4.1. Khai b¸o biến Khai b¸o biến bằng c¸ch dïng từ kho¸ Dim, Public, Private. VÝ dụ: Dim MyVar Dim Top, Bottom, Left, Right Biến cã thể được khai b¸o ở bất kỳ nơi nào trong Script. 1.3.4.2. Quy tắc đặt tªn biến Khi ta khai b¸o biến trong procedure th× chỉ trong procedure mới cã thể truy xuất hoặc thay đổi gi¸ trị của nã, lóc đã nã được gọi là biến cục bộ (cấp procedure). Đ«i khi ta cần sử dụng biến ở phạm vi lớn hơn vÝ dụ như khi sử dụng ở tất cả procedure trong Script th× ta khai b¸o ở bªn ngoài procedure (Cấp Script). 1.3.4.3. Thời gian sống của biến - Cấp Script: Bắt đầu từ lóc khai b¸o đến lóc kết thóc Script. - Cấp Procedure: Bắt đầu từ lóc khai b¸o cho đến lóc kết thóc Procedure. G¸n gi¸ trị cho biến VÝ dụ: Myvar = 10 Biến d·y (Array): VÝ dụ: Dim A(10) A(0) = 1 A(1) = 2 ……… A(10) = 11 Ta g¸n gi¸ trị cho mỗi phần tử của d·y bằng c¸ch sử dụng tªn d·y và chỉ số. Phần tử đầu tiªn của d·y cã chỉ số là 0. Biến d·y kh«ng giíi hạn số phần tử trong một chiều (dimension) và ta cã thể khai b¸o một biến d·y cã tới 60 chiều, nhưng th«ng thường ta chỉ sử dụng tối đa từ 3 tới 4 chiều. D·y nhiều chiều được khai b¸o như sau: VÝ dụ: Dim MyArray() ReDim MyArray(20) 1.3.5. Hằng Tạo hằng: Tạo hằng trong VBScript bằng c¸ch dùng từ kho¸ Const và sau ®ã g¸n gi¸ trị cho nã. 1.3.6. To¸n tử (Operator) Độ ưu tiªn của c¸c to¸n tử: VBScript cã đầy đủ c¸c loại to¸n tử và cã độ ưu tiªn tuần tự theo c¸c nhãm sau: - C¸c to¸n tử to¸n học, c¸c to¸n tử so s¸nh, to¸n tử nối chuỗi, và c¸c to¸n tử logic. - C¸c to¸n tử trong ngoặc ưu tiªn hơn bªn ngoài. - Nếu hai to¸n tử cïng độ ưu tiªn như nhau vÝ dụ như to¸n tử cộng (+) và trừ (-) hay nh©n (*) và chia (/) th× theo thứ tự ưu tiªn từ tr¸i qua phải. 1.3.7. CÊu tróc điều khiển chương tr×nh 1.3.7.1. If…then…Else Nếu ta muốn chạy một lệnh đơn khi điều kiện If là đóng th× ta chỉ sử dụng một lệnh If…then Nếu muốn thực thi nhiều hơn một dßng lệnh th× phải sử dụng End If. Ta cũng cã thể dïng If…then …Else để x¸c định thực thi một trong hai khối lệnh. Một khối thực thi khi điều kiện If là True, khối cßn lại thực thi khi điều kiện If là False 1.3.7.2. Do…Loop: Lặp trong khi hoặc cho đến khi điều kiện là True Exit Do: Tho¸t khái vßng lÆp Do... Loop 1.3.7.3. For...Next: Được sử dụng khi biết trước số lần lặp. Sau mỗi lần lặp biến đếm sẽ tự động tăng lªn một Exit For: Tho¸t khái vßng lÆp For... Next 1.3.8. Procedures Trong VBScript cã hai loại procedure là Sub và Function. 1.3.8.1. Sub Procedure Một Sub procedure là một loạt c¸c lệnh VBScript được đặt trong hai từ khãa Sub và End Sub. Sub procedure thực thi c¸c lệnh bªn trong nã nhưng kh«ng trả lại gi¸ trị. Sub cã c¸c đối số là hằng, biến hoặc là biểu thức được truyền vào khi ta thực hiện lệnh gọi Sub. Nếu Sub kh«ng cã đối số th× sau tªn Sub phải kÌm theo cặp dấu ngoặc rỗng. Trong Sub procedure cã thể sử dụng hai Built-in của VBScript cã sẵn là MsgBox và InputBox để th«ng b¸o th«ng tin cho user. VÝ dụ: Sub ConvertTemp() Temp = InputBox("Please enter the temperature in degrees F.", 1) MsgBox "The temperature is " & Celsius(temp) & " degrees C." End Sub 1.3.8.2. Function Procedure Function là một loạt c¸c lệnh VBScript được đặt trong hai từ khãa Function và End Function. Function cã thể trả lại gi¸ trị. Function cã c¸c đối số là hằng, biến hoặc là biểu thức được truyền vào khi ta thực hiện lệnh gọi Function. Nếu Function kh«ng cã đối số th× sau tªn Function phải kÌm theo cặp dấu ngoặc rỗng. Một Function trả lại gi¸ trị bằng c¸ch g¸n gi¸ trị cho tªn của nã. Kiểu gi¸ trị trả lại của Function lu«n lu«n là Variant. 1.3.8.3. C¸ch dïng Sub và Function - Function: Phải lu«n lu«n được đặt bªn phải của phÐp g¸n. VÝ dụ: Temp = Celsius(fDegrees) Hoặc MsgBox "The Celsius temperature is " & Celsius(fDegrees) & " degrees." Để gọi một Sub từ một Procedure kh¸c, ta ghi tªn của Sub kÌm theo c¸c đối số mà kh«ng cần dấu ngoặc. Nếu dïng lệnh Call, ta phải đặt c¸c đối số trong dấu ngoặc. VÝ dụ: Call MyProc(firstarg, secondarg) MyProc firstarg, secondarg 1.4. c¬ së d÷ liÖu MS access 1.4.1. Giới thiệu MS Access MS Access là Hệ quản trị CSDL(CSDL) đảm bảo đ¸p ứng gần như đầy đủ những yªu cầu của một hệ quản trị CSDL: - TÝnh đóng đắn - Bảo mật - An toàn - Th©n thiện - Dễ sử dụng 1.4.1.1. Định nghĩa - lưu trữ dữ liệu Với MSAccess chóng ta cã thể sử dụng một c¸ch linh hoạt trong việc định nghĩa c¸c dữ liệu như: Văn bản, số, thời gian, ngày th¸ng, tiền tệ, h×nh ảnh, ©m thanh, tệp dữ liệu, bảng tÝnh,... định nghĩa c¸ch lưu giữ dữ liệu, định dạng dữ liệu để hiển thị hoặc in. Đồng thời cũng cã thể định nghĩa c¸c qui tắc hợp lệ để đảm bảo sự tồn tại chÝnh x¸c của dữ liệu và mối quan hệ hợp lệ giữa c¸c tệp hoặc c¸c bảng trong cơ sử dữ liệu. Ngoài ra MS Access còng là một ứng dụng chất lượng cao của Microsft Windows, cã thể sử dụng c¸c phương tiện của cơ chế trao đổi dữ liệu động (Dynamic Data Exchange - DDE), nhóng và liªn kết c¸c đối tượng (Object Linking And Embadding - OLE). OLE cho phÐp thực hiện c¸c hàm và trao đổi dữ liệu giữa MS Access và c¸c ứng dụng kh¸c dựa trªn Windows cã hỗ trợ DDE. Cũng cã thể tạo sự kết nối DDE với c¸c ứng dụng kh¸c bằng Macro hoặc Access Basic. OLE là một khả năng mạnh trong Windows cho phÐp liªn kết hoặc nhóng c¸c đối tượng vào một CSDL MS Access. C¸c đối tượng đã cã thể là h×nh ảnh, đồ thị, bảng tÝnh hoặc tệp văn bản của c¸c ứng dụng kh¸c trong Windows cũng hỗ trợ OLE. MS Access còng cã thể truy cập trực tiếp vào c¸c tệp PARDOX, DBASEIII, DBASEIV, BTRIVE, FOXPRO và c¸c tệp kh¸c, cã thể nhập dữ liệu từ c¸c tệp này vào bảng của MS Access. Microsoft Access còng cã thể làm việc với hầu hết c¸c CSDL th«ng dụng hỗ trợ chuẩn kết nối CSDL mở (OPEN DATABASE CONNECTIVITY - ODBC) bao gồm MS SQL SERVER, ORACLES, BD2 và RDB. 1.4.1.2. Xử lý dữ liệu MS Access sử dụng ng«n ngữ CSDL SQL rất mạnh để xử lý dữ liệu trong c¸c bảng. Dïng SQL cã thể định nghĩa một tập hợp dữ liệu cần thiết để giải một bài to¸n cụ thể bao gồm dữ liệu cã thể lấy từ nhiều bảng. Nhưng MS Access đã đơn giản ho¸ c¸c nhiệm vụ xử lý dữ liệu. Tuy nhiªn kh«ng nhất thiết bạn phải biết đến SQL vẫn cã thể sử dụng MS Access. MS Access dïng c¸c mối quan hệ do người dïng định nghĩa để tự động liªn kết c¸c bảng cần thiết. Người dïng chỉ cần tập trung vào c¸c vấn đề th«ng tin là chủ yếu bởi MS Access cã c¸c c«ng cụ trợ gióp rất mạnh để gióp người dïng phần lớn c¸c c«ng việc trªn m¸y. MS Access còng cã phương tiện định nghĩa truy vấn đồ hoạ rất mạnh được gọi là truy vấn đồ hoạ theo mẫu (Graphical Query by Example - QBE). 1.4.1.3. Kiểm so¸t dữ liệu MS Access được thiết kế để sử dụng như một hệ quản trị CSDL (HQT-CSDL) đơn lẻ trªn một trạm làm việc duy nhất hoặc theo thể thức kh¸ch dịch vụ được dïng chung trªn mạng. Người dïng cã thể chia xẻ dữ liệu của MS Access với những người sử dụng kh¸c (NSD) bởi MS Access cã tÝnh năng toàn vẹn và bảo mật dữ liệu tốt. MS Access cã thể qui định NSD hoặc nhãm NSD nào được truy nhập vào c¸c đối tượng (bảng, biểu mẫu, truy vấn,...) trong CSDL. MS Access cung cấp cơ chế kho¸ để đảm bảo là kh«ng bao giờ cã 2 NSD đồng thời truy cập vào cïng một đối tượng. Đồng thời MS Access cũng nhận biết và chấp nhận c¸c cơ chế kho¸ của c¸c cấu tróc CSDL kh¸c như (PARDOX, DBASE, SQL) được gắn kÌm với CSDL MS Access. 1.4.2. MS Access – c«ng cụ để ph¸t triển ứng dụng CSDL Đối với MS Access việc thiết kế và x©y dựng c¸c ứng dụng CSDL trở nªn dễ dàng hơn v× MS Access kh«ng đßi hỏi người dïng phải hiểu s©u về ng«n ngữ lập tr×nh nào cả mặc dï trong MS Access NSD phải bắt đầu từ việc định nghĩa c¸c thao t¸c trªn dữ liệu th«ng qua c¸c Form, Report, Query và c¸c Macro. Kh¸i niệm CSDL: Đã là hệ chương tr×nh do MS Access tạo ra và được lưu trªn một tệp cã đu«i MDB. Một CSDL MS Access cung cấp cho người sử dụng 6 nhãm đối tượng c«ng cụ là: - Bảng (Table). - Truy vấn (Query). - Mẫu biểu (Form). - B¸o biểu (Report). - Tập lệnh (Macro). - Đơn thể (Module). MS Access là một hệ quản trị CSDL quan hệ nã trợ gióp cho người sử dụng lưu trữ th«ng tin dữ liệu bªn ngoài vào m¸y tÝnh dưới dạng c¸c bảng và cã thể tÝnh to¸n, xử lý trªn dữ liệu trong c¸c bảng đã lưu trữ. 1.4.3. C¸c đặc điểm của MS Access - Hỗ trợ cơ chế tự động kiểm tra kho¸ chÝnh, phụ thuộc tồn tại, miền gi¸ trị... của dữ liệu bªn trong c¸c bảng một c¸ch chặt chẽ. - Với c«ng cụ tr×nh th«ng minh (Wizard) cho phÐp người sử dụng cã thể thiết kế c¸c đối tượng trong MS Access một c¸ch nhanh chóng. - Với c«ng cụ truy vấn bằng thÝ dụ QBE (Query By Example) sẽ hỗ trợ cho người sử dụng cã thể thực hiện c¸c truy vấn mà kh«ng cần quan t©m đến có ph¸p của c¸c c©u lệnh trong ng«n ngữ truy vấn cã cấu tróc SQL (Structure Query Language) được viết như thế nào. - Với kiểu trường đối tượng kết nhóng OLE (Object linking and Embading) cho phÐp người sử dụng cã thể đưa vào bªn trong tập tin CSDL MS Access c¸c ứng dụng kh¸c trªn Windows như: Tập tin văn bản Word, bảng tÝnh EXcel, h×nh ảnh BMP, ©m thanh WAV. - Dữ liệu được lưu trọn gãi trong một tập tin: Tất cả c¸c đối tượng của một ứng dụng chỉ được lưu trong một tập tin CSDL duy nhất đã là tập tin CSDL MS Access. (MDB) - ứng dụng cã thể sử dụng trªn m«i trường mạng m¸y tÝnh nhiều người sử dụng, CSDL được bảo mật tốt. - Cã khả năng trao đổi dữ liệu qua lại với c¸c ứng dụng kh¸c, cã thể chuyển đổi dữ liệu qua lại với c¸c ứng dụng như Word, Excel, Fox, Dbase, HTML... 1.4.4. C¸c đối tượng bªn trong tập tin CSDL MS Access Một tập tin CSDL MS Access gồm: - Cấu tróc CSDL. - C¸c màn h×nh nhập liệu và khu«n dạng kết xuất. - C«ng cụ khai th¸c dữ liệu. Được chia thành 6 đối tượng cơ bản sau: 1.4.4.1. Bảng (Table): Là thành phần cơ sở của tập tin CSDL MS Access cã cấu tróc giống như một tệp DBF của Foxpro được dïng để lưu trữ dữ liệu của CSDL (CSDL). Do đã đ©y là đối tượng đầu tiªn phải được tạo ra trước. Một (CSDL) thường gồm nhiều bảng cã quan hệ với nhau. Nguồn gốc của CSDL quan hệ ®ầu tiªn là do tiến sĩ E.F.Codd thiết kế đã được c«ng bố rộng r¸i vào th¸ng 7-1970 với bài “M« h×nh dữ liệu quan hệ cho c¸c ng©n hàng dữ liệu lớn”: Theo m« h×nh này c¸c dữ liệu sẽ được lưu vào m¸y tÝnh dưới dạng c¸c bảng hai chiều gọi là c¸c quan hệ và giữa c¸c bảng sẽ cã c¸c mối quan hệ được định nghĩa nhằm phản ¸nh mối liªn kết thực sự của c¸c đối tượng dữ liệu ở bªn ngoài thế giới thật. Trong m« h×nh này giới thiệu c¸c kh¸i niệm: + Bảng (Table) hay quan hệ: Gồm cã nhiều dßng và nhiều cột. Trong một bảng phải cã Ýt nhất là một cột. + Cột (Columm) hay trường (Field): Nằm trong bảng. Trong một bảng th× kh«ng thể cã hai cột trïng tªn nhau. Trªn mỗi cột chỉ lưu một loại dữ liệu. C¸c thuộc tÝnh cơ sở của một trường là: Tªn trường (Field Name), kiểu dữ liệu (Data Type), độ rộng (Field Size). + Dßng (Row): Nằm trong bảng. Trong một bảng th× kh«ng thể cã hai dßng trïng lặp nhau về th«ng tin lưu trữ. + Kho¸ chÝnh (Primary key): Là một hoặc nhiều trường trong một bảng mà dữ liệu tại c¸c cột này bắt buộc phải cã (kh«ng được để trống) và đồng thời phải duy nhất kh«ng được phÐp trïng lặp (TÝnh duy nhất của dữ liệu). Hơn thế nữa gi¸ trị dữ liệu của kho¸ chÝnh x¸c định duy nhất c¸c gi¸ trị của c¸c trường kh¸c trong cïng một dßng. + Kho¸ ngoại (Foreign key): Là một hoặc nhiều trường trong một bảng mà c¸c trường này là kho¸ chÝnh của một bảng kh¸c. Do đã dữ liệu tại c¸c cột này bắt buộc phải tồn tại cã trong một bảng kh¸c (TÝnh tồn tại của dữ liệu). 1.4.4.2. Truy vấn (Query): Là c«ng cụ cho phÐp người sử dụng dïng ng«n ngữ truy vấn cã cấu tróc SQL (Structure Query Language) hoặc c«ng cụ truy vấn bằng thÝ dụ QBE (Query By Example) để thực hiện c¸c truy vấn trÝch rót, chọn lựa dữ liệu hoặc cập nhật dữ liệu (thªm, sửa, xo¸) trªn c¸c bảng. Truy vấn bằng thÝ dụ là một công cụ hỗ trợ việc thực hiện c¸c truy vấn mà kh«ng cần phải viết c¸c lệnh SQL mà chủ yếu chỉ dùng kỹ thuật kÐo thả (Drag-Drop) trªn cơ sở đồ hoạ. Truy vấn là c«ng cụ mạnh của Aceess dïng để tổng hợp, sắp xếp, t×m kiếm dữ liệu trªn c¸c bảng. Khi thực hiện truy vấn sẽ nhận được một tập hợp c¸c kết quả thể hiện trªn màn h×nh dưới dạng bảng, gọi là DynaSet. DynaSet chỉ là bảng kết quả trung gian, kh«ng được ghi lªn đĩa và nã sẽ bị xo¸ khi kết thóc truy vấn. Tuy nhiªn cã thể sử dụng một DynaSet như một bảng để x©y dựng c¸c truy vấn kh¸c. Chỉ với truy vấn đã cã thể giải quyết kh¸ nhiều dạng to¸n trong quản trị CSDL. ch­¬ng II ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ bµi to¸n qu¶n lý th­ viÖn §iÖn tö 2.1. Bµi to¸n qu¶n lý Th­ viÖn ®iÖn tö 2.1.1. Giíi thiÖu bµi to¸n Trong thêi ®¹i c«ng nghÖ th«ng tin ph¸t triÓn, viÖc øng dông c¸c thµnh tùu cña ngµnh nµy phôc vô cho mäi nhu cÇu cña con ng­êi ngµy cµng t¨ng trªn mäi lÜnh vùc nh­ häc tËp, s¶n xuÊt, dÞch vô, kü thuËt, x· héi...Trong lÜnh vùc nghiªn cøu vµ häc tËp sù më c÷a cña c«ng nghÖ th«ng tin ®· mang l¹i hiÖu qu¶ to lín trong viÖc t×m hiÓu th«ng tin.Víi ®Æc tÝnh cña m¹ng m¸y tÝnh lµ réng kh¾p toµn cÇu, mäi lóc mäi n¬i tËp trung mét khèi l­îng khæng lå l­îng th«ng tin tri thøc trªn toµn thÕ giíi. ChÝnh v× vËy mµ viÖc nghiªn cøu häc tËp, t×m hiÓu trªn m¹ng ®ang ®­îc ­a chuéng vµ phæ biÕn kh¾p n¬i.Mét trong nh÷ng øng dông trong viÖc nghiªn cøu, häc tËp, t×m hiÓu tri thøc trªn m¹ng lµ th«ng qua c¸c Website cã néi dung vµ cung cÊp c¸c chøc n¨ng tiÖn lîi cho ng­êi dïng. HÖ thèng qu¶n lý Th­ viÖn ®iÖn tö lµ mét trong nh÷ng Website nh­ vËy. Tham gia vµo hÖ thèng, ng­êi dïng cã thÓ ®äc bÊt cø lo¹i s¸ch nµo thuéc bÊt cø mét lÜnh vùc nµo vµ cña bÊt cø mét t¸c gi¶ nµo th«ng qua m¹ng Internet. Ng­êi sö dông cã thÓ giao tiÕp víi nhau th«ng qua m¹ng m¸y tÝnh ®Ó trao ®æi kinh nghiÖm, hái ®¸p th¾c m¾c víi nh÷ng ng­êi kh¸c. §äc s¸ch ®iÖn tö mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n, gi¶m c¸c chi phÝ vµ t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp thu kiÕn thøc. §äc s¸ch ®iÖn tö cßn gióp mäi ng­êi tiÕp cËn víi nguån tri thøc phong phó vµ tiÕp cËn víi c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.Trong t­¬ng lai, viÖc ®äc s¸ch ®iÖn tö sÏ trë nªn rÊt phæ biÕn, v­ît qua mäi rµo c¶n vÒ kh«ng gian vµ thêi gian ®Ó ®­a th«ng tin ®Õn víi mäi ng­êi. Môc tiªu cña ®Ò tµi “X©y dựng website qu¶n lý thư viện ®iÖn tö” lµ: Thu thập, khai th¸c và chia sẻ th«ng tin. Trang web này cã tham vọng thu thập, tuyển chọn c¸c th«ng tin bổ Ých, cập nhật nhất về mọi lĩnh vực của cuộc sống: Khoa học, gi¸o dục, giải trÝ… và được ph¸t hành miễn phÝ. Điều khã khăn khi x©y dựng ®Ò tµi này chÝnh là th«ng tin. Th«ng tin lấy ở đ©u? Một số hướng cã thể: Th«ng tin miễn phÝ: Thừa kế c¸c nguồn miễn phÝ Mua bản quyền. Nguồn kinh phÝ sẽ thu về từ nguồn quảng c¸o trªn website và tiền tài trợ kh¸c Như vậy, thực ra, thư viện ®iÖn tö là phi thương mại nhưng lại là website thương mại. Người đọc được cung cấp kiến thức miễn phÝ, nhưng c¸c nhà cung cấp sản xuất cã sự quan hệ sống cßn với nã, họ cung cấp tài chÝnh để website tồn tại, và quảng b¸ sản phẩm của họ. 2.1.2. Nh÷ng ­u ®iÓm cña Th­ viÖn ®iÖn tö TÝnh mÒm dÎo, tÝnh truy cËp vµ tÝnh hiÖn ®¹i:Ng­êi sö dông cã thÓ häc tËp tham kh¶o bÊt cø quyÓn s¸ch nµo, thuéc bÊt cø lÜnh vùc nµo vµo c¸c thêi ®iÓm bÊt kú vµ t¹i bÊt cø ®©u chØ víi chiÕc m¸y tÝnh kÕt nèi Internet. DÔ dµng cËp nhËt: C¸c cuèn s¸ch, tµi liÖu lu«n ®­îc cËp nhËt, n©ng cÊp vµ bæ sung. Gi¶m gi¸ thµnh vµ tiÕt kiÖm thêi gian: Kh«ng cã bÊt cø chi phÝ nµo cho ng­êi sö dông khi truy cËp vµo Th­ viÖn ®iÖn tö, kh«ng thêi gian ®i l¹i vµ kh«ng chi phÝ mua s¸ch... 2.1.3. Ph¸t biÓu bµi to¸n HÖ thèng qu¶n lý Th­ viÖn ®iÖn tö lµ ®Ò tµi mµ em x©y dùng cho khãa luËn tèt nghiÖp cña m×nh, môc ®Ých chÝnh cña hÖ thèng lµ x©y dùng mét Th­ viÖn ®iÖn tö tËp hîp c¸c cuèn s¸ch, gi¸o tr×nh, tµi liÖu tham kh¶o thuéc mäi lÜnh vùc kh¸c nhau. Bµi to¸n qu¶n lý th­ viÖn ®iÖn tö: - Th­ viÖn cã nhiÒu lo¹i Tµi liÖu - Mçi lo¹i tµi liÖu cã thÓ cã nhiÒu Tµi liÖu - Mçi Tµi liÖu cã thÓ cã nhiÒu néi dung(Ýt nhÊt lµ 1 néi dung) - Th­ viÖn cã nhiÒu thµnh viªn.Thµnh viªn cã quyÒn cËp nhËt néi dung, duyÖt ph¶n håi cña ®éc gi¶ - Ng­êi qu¶n trÞ cã quyÒn cËp nh©t néi dung, duyÖt néi dung, qu¶n lý c¸c thµnh viªn kh¸c vµ ph¶n håi cña ®éc gi¶ - Ng­êi ®äc cã quyÒn t×m kiÕm, tham kh¶o, ph¶n håi, ®¸nh gi¸ néi dung - Th­ viÖn ph¶i hç trî tèt t×m kiÕm nhanh, chÝnh x¸c: T×m kiÕm theo tªn s¸ch, theo tªn t¸c gi¶.T×m nhanh ký tù ®Çu tiªn theo tªn s¸ch, t×m kiÕm nhanh theo ký tù ®Çu tiªn theo tªn t¸c gi¶. 2.1.4. C¸c chức năng hệ thống HÖ thèng Th­ viÖn ®iÖn tö cã nhiÖm vô qu¶n lý, phôc vô c«ng t¸c tra cøu nghiªn cøu cña ®éc gi¶.HÖ thèng qu¶n lý th­ viÖn ph¶i n¾m gi÷ ®­îc sè l­îng s¸ch trong th­ viÖn, ph¶i lo¹i s¸ch theo tõng ph©n môc ®Ó cã thÓ dÔ dµng tiÖn cho viÖc tra cøu.Ngoµi ra hÖ thèng còng ph¶i biÕt ®­îc t×nh tr¹ng s¸ch hiÖn t¹i, ph¶i ®­îc cËp nhËt th«ng tin míi khi bæ sung s¸ch hoÆc thanh lý s¸ch khi kh«ng cßn gi¸ trÞ.§èi víi viÖc phôc vô tra cøu, hÖ thèng ph¶i ®­a ra môc lôc ph©n lo¹i c¸c s¸ch cã trong th­ viÖn sao cho ®éc gi¶ dÔ dµng t×m ®­îc nh÷ng cuèn s¸ch cÇn thiÕt. Th­ viÖn ®iÖn tö gióp cho viÖc qu¶n trÞ tù ®éng vÒ viÖc ho¹t ®éng cña viÖc ®äc s¸ch trªn m¹ng vµ ng­êi ®äc chØ viÖc ngåi t¹i bÊt cø m¸y tÝnh nµo cã kÕt nèi Internet ®Ó ®äc s¸ch. Th­ viÖn ®iÖn tö bao gåm c¸c chøc n¨ng chÝnh nh­: CËp nhËt néi dung, ph©n lo¹i s¸ch theo néi dung, t×m kiÕm th«ng tin theo tªn s¸ch vµ tªn t¸c gi¶, qu¶n trÞ website, tiÕp nhËn vµ xö lý ph¶n håi cña ®éc gi¶. Cập nhật nội dung. Nội dung được cập nhật động, dễ dàng thuận tiện nhưng chặt chẽ. Chóng được kiểm duyệt bëi người quản trị. Thật may mắn, khi thực hiện website này, cộng đồng m· nguồn mở đ· cung cấp nhiều c«ng cụ lập tr×nh cho phÐp cập nhật nội dung rất tốt. Một trong số đã là bộ soạn thảo FCKeditor. Nã thay thế Textare một c¸ch hoàn hảo, và khi cập nhật nội dung, mọi thao t¸c đều rất dễ dàng thuận tiện như làm trªn chương tr×nh soạn thảo Microsoft Word. Ph©n loại theo nội dung. Người đọc thường chỉ quan t©m những lĩnh vực liªn quan đến họ, bởi vậy, ph©n loại theo nội dung sẽ đ¸p ứng tốt hơn cho họ. Hơn nữa, điều này cũng khiến website được cấu tróc chặt chẽ và dễ sử dụng. T×m kiếm th«ng tin. Người đọc khã tÝnh và kh«ng cã nhiều thời gian nªn website phải hỗ trợ tốt c«ng t¸c t×m kiếm. Quản trị website. Website quản lý nội dung lượng tin lớn bởi vậy quản trị cũng phải được đặt lªn hàng đầu. Nếu kh«ng ph©n quyền, chức năng của thành viªn, thật khã để đảm bảo quản lý được nội dung th«ng tin. Tiếp nhận, và xử lý phản hồi của độc giả. Độc giả là nh©n tố quyết định sự sống cßn của trang web. Đ©y cũng chÝnh là tÝnh mở của trang web. 2.1.5. Yªu cÇu ®Æt ra cho hÖ thèng Hệ thống gồm cã hai phần: a. Phần thứ nhất dành cho người duyệt web: Kh¸ch duyệt web sẽ sẽ t×m kiếm c¸c tài liệu m×nh cÇn. V× thế trang web phải thỏa m·n c¸c chức năng sau: Thứ nhất: Hiển thị danh s¸ch c¸c loại tài liệu lựa chọn. Và danh s¸ch theo từng loại tài liệu cụ thể. Thứ hai: Phải hỗ trợ tốt chức năng t×m kiếm tài liệu. Thứ ba: Phản hồi của độc giả. Để ®¸p ứng tốt nhất đßi hỏi của đéc giả, điều kh«ng thể bỏ qua là ý kiến x©y dựng của c¸c độc giả khã tÝnh. b. Phần thứ hai dành cho người quản trị: Bao gồm người nhập liệu và người duyệt bài. Là người làm chủ ứng dụng, cã quyền kiểm so¸t mọi hoạt động của hệ thống. Người này được cấp một username và password để đăng nhập vào hệ thống thực hiện những chức năng của m×nh. Nếu như qu¸ tr×nh đăng nhập thành c«ng th× nhà quản lý cã những chức năng sau: Thứ nhất: Chức năng quản lý cập nhật (thªm, xãa, sửa) c¸c nội dung tài liệu. Thứ hai: Duyệt nội dung tài liệu và cho đăng tải. Thứ ba: C¸c chức năng hệ thống kh¸c. Như quản trị người thành viªn. Quản trị th«ng tin phản hồi. Ngoài c¸c chức năng nªu trªn th× trang web phải được tr×nh bày sao cho dễ hiểu, giao diện mang tÝnh dễ dïng, đẹp mắt và làm sao cho người duyệt web cã ngay được những th«ng tin cần t×m. Người quản trị dễ dàng trong việc cËp nhật th«ng tin, quản trị th«ng tin. Đồng thời trang web còng phải cã tÝnh dễ n©ng cấp, bảo tr×, sửa chữa khi cần bổ sung, cập nhật những tÝnh năng mới 2.2. Ph©n tÝch thiÕt kÕ hÖ thèng 2.2.1. Sơ đồ ph©n r· chức năng Thư viện ®iÖn tö Cập nhật Tìm sách Trình diễn Thành viên Loại sách Tên sách Nội dung Phản hồi Theo Tên sách Theo Tác giả Tìm nhanh theo Tgiả Tìm nhanh theoTSách DS sách mới DS sách theo loại DS sách theo Tgiả DS sách theo Tsách Nội dung Phản hồi Sơ đồ xử lý hệ thống Đăng nhập Thành viên - Xem nội dung - Phản hồi Quản trị - Gửi bài - Duyệt phản hồi - Quản trị thành viên - Duyệt bài - Đăng bài - Duyệt phản hồi Đăng xuất F T F T C¸c sơ đồ chức năng con Chức năng cập nhật Cập nhật Thành viên Loại sách Đầu sách Nội dung DLThành viên DLLoại sách DL DLNội dung DLĐÇu s¸ch Phản hồi DL Phản hồi Chức năng t×m kiếm Tìm kiếm theo Tên sách Tìm kiếm theo Tác giả Tìm kiếm nhanh theo Tác giả Tìm kiếm nhanh theo Tên sách Kết quả Tkiếm Tìm kiếm Chøc n¨ng tr×nh diÔn DS sách mới DS sách theo loại DS sách theo tên sách DS sách theo tác giả Nội dung sách Phản hồi Yêu cầu Trình diễn Kquả Ph©n tÝch thiết kế CSDL C¸c thực thể Thực thể Loại s¸ch Thuộc tÝnh Kiểu dữ liệu Độ rộng M« tả Id Integer Kho¸ chÝnh Lo¹i s¸ch Text 100 Thực thể S¸ch Thuộc tÝnh Kiểu dữ liệu Độ rộng M« tả Id AutoNumber Kho¸ chÝnh Tªn s¸ch Text 100 T¸c giả Text 100 Nhà XB Text 100 N¨m XB Text 100 Ph©n lo¹i Number Kho¸ ngoài иnh gi¸ Number Đgiả đ¸nh gi¸ nội dung Ngµy Upload Date/time Míi Yes/No Show Yes/No Thực thể Chương s¸ch Thuộc tÝnh Kiểu dữ liệu Độ rộng M« tả Id Autonumber Kho¸ chÝnh IdSach Number Kho¸ ngoài Phần Number 2 Nếu s¸ch chỉ là 1 bài viết: Phần=0; Chương=0 Ch­¬ng Number 2 Tªn phÇn Text 100 Tªn chương Text 100 Nội dung Memo Thực thể Feedback Thuộc tÝnh Kiểu dữ liệu Độ rộng M« tả Id AutoNumber Kho¸ chÝnh Néi dung Memo Ngµy göi Date/time Hä tªn Text 100 Email Text 100 §Þa chØ Text 100 Điện thoại Text 100 Tiªu đề Text 100 Thùc thÓ User Thuéc tÝnh KiÓu d÷ liÖu §é réng M« t¶ id AutoNumber Khãa chÝnh Name Text 100 Pass Text 100 Admin Yes/No Sơ đồ quan hệ CHƯƠNG III CÀI ĐẶT VÀ SỬ DỤNG 3.1. C¸ch thøc cµi ®Æt ch­¬ng tr×nh a. Yªu cầu về phần cứng và phần mềm: Hệ thống mạng: + Một server cấu h×nh tối thiểu 128 MRAM. 1000 Mhz + C¸c thiết bị mạng cần thiết + Hệ thống mạng sử dụng nghi thức TCP/IP + Phải cã Persional Web Server đối với Window ’95 hoặc Internet Information Server (IIS) đối với Window NT + Hệ điều hành: 9X, 2K, xp + Hệ quản trị cơ sở dữ liệu:Access2000 + Tr×nh duyệt: Internet Explorer 5.0 b. Cài đặt theo từng bước sau: Server: - Cài Windows NT lªn Server và chọn IIS - Cài SQL Server lªn Server dïng hệ điều hành Windows NT - Tạo database cã tªn GASG trªn SQL Server - Chän tập tin *.asp, *.html … vào một thư mục riªng - Thiết lập đường dẫn đến thư mục này Đến đ©y là hệ thống mạng dịch vụ sẵn sàng hoạt động Client: Trªn m¸y Client chỉ cần dùng Window ’95 hoặc Windows NT Workstation cã sử dụng Internet Explorer 4.0. Muốn dïng dịch vụ, chỉ cần đ¸nh địa chỉ (hoặc tªn server cã chứa file mhchinh.html) Ng«n ngữ sử dụng để cài đặt: ASP, VBScript, JavaScript. Sử dụng kỹ thuật ADO để kết nối với cơ sở dữ liệu 3.2. H­íng dÉn sö dông ch­¬ng tr×nh - Để Server cã thể truy xuất cơ sở dữ liệu, trước hết phải khởi động Server. Phải đảm bảo là chương tr×nh trªn m¸y Server đã được thi hành, việc kết nối vào cơ sở dữ liệu trªn Server đã được hoàn tất. Do cả chương tr×nh trªn m¸y Server thể hiện dưới dạng c¸c Application nªn muốn thực hiện chương tr×nh yªu cầu chóng ta khởi động m¸y Server, trªn m¸y Server kh«ng cần phải dùng lệnh. Trªn m¸y người dïng cần phải cài đặt Font hệ thống và phần mềm VietKey Muốn truy cập th«ng tin trªn hệ thống này người dïng truy cập qua đường điện thoại, mạng LAN, mạng WAN hoặc Internet, v× thế người dïng phải cã địa chỉ cuả hệ thống Web Server Sau khi thực hiện việc truy cập này, hệ thống Web Server sẽ được khởi động tại m¸y Client.Tiến hành truy xuất cơ sở dữ liệu trªn m¸y Server và thể hiện th«ng tin tại m¸y Client. Một Web Browser sẽ được mở ra để chờ nhận th«ng tin trả về từ Server (hệ thống này sử dụng Microsoft Internet Explorer). Người sử dụng nªn cã kiến thức kh¸i qu¸t về internet, truy vấn th«ng tin 3.3. Mét sè giao diÖn trang Web ®· x©y dùng ®­îc Trang chñ: Index.asp – Lµ trang Web chÝnh cña ch­¬ng tr×nh Trang t×m kiÕm dµnh cho ng­êi sö dông: Ng­êi sö dông cã thÓ t×m kiÕm s¸ch theo lÜnh vùc theo tªn s¸ch vµ tªn t¸c gi¶ Trang ®äc s¸ch: Khi ®· t×m kiÕm ®­îc cuèn s¸ch m×nh cÇn th× ®éc gi¶ cã thÓ ®äc s¸ch theo tõng ch­¬ng s¸ch. Trang ph¶n håi cña ®éc gi¶: Khi ®äc xong mét cuèn s¸ch, ®éc gi¶ cã thÓ göi nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt cña m×nh vÒ néi dung cña cuèn s¸ch Trang dµnh cho ng­êi qu¶n trÞ: Khi ®· ®¨ng nhËp thµnh c«ng, ng­êi qu¶n trÞ cã quyÒn cËp nhËt, xãa, duyÖt n«i dung s¸ch do c¸c thµnh viªn kh¸c cËp nhËt, thªm hoÆc xãa c¸c thµnh viªn Trang dµnh cho thµnh viªn: Khi cËp nhËt thµnh c«ng, thµnh viªn cã quyÒn thªm míi lo¹i s¸ch, thªm s¸ch míi, cËp nhËt néi dung s¸ch PHẦN KẾT LUẬN 1. NhËn xÐt vµ tù ®¸nh gi¸ Đề tài thư viện điện tử là một đề tài kh¸ lý thó về việc quản lý thư viện trªn m¹ng Internet, đ©y là một đề tài đang được nghiªn cứu để ứng dụng trong c«ng t¸c quản lý s¸ch và đọc s¸ch qua mạng mà em cã dịp tiếp xóc, ph©n tÝch và tiến hành viết phần mềm. Trong qu¸ tr×nh em t×m hiểu, ph©n tÝch đề tài này dưới sự chỉ bảo của thầy hướng dẫn. Em đã hiểu được c¸c c«ng việc cần phải làm trong một thư viện điện tử. V× vậy với chương tr×nh thư viện điện tử của em mặc dï chỉ cã thể giải quyết một phần rất nhỏ nhưng ®ã chÝnh là nền tảng trong việc cho đọc s¸ch qua mạng.Xong với hy vọng nã sẽ được tiếp tục ph¸t triển trong thời gian tới để hoàn thiện dần và cã thể giải quyết được c¸c vấn đề đặt ra trong việc đọc s¸ch. Nh÷ng c«ng viÖc em ®· lµm ®­îc trong ch­¬ng tr×nh: Đối với độc giả: - Cho tra cứu s¸ch theo nhiều thuộc tÝnh kh¸c nhau - Đọc s¸ch - §­a ra ý kiÕn ph¶n håi Đối với ng­êi qu¶n trÞ: - Cập nhật s¸ch, duyÖt néi dung s¸ch, duyÖt néi dung ph¶n håi cña ®éc gi¶, qu¶n lý thµnh viªn - Cho tra cứu s¸ch theo nhiều thuộc tÝnh kh¸c nhau Nh÷ng c«ng viÖc em chưa làm ®­îc: - Chưa thể hiện được nhiều loại s¸ch kh¸c như: ©m thanh, h×nh ảnh... - Sè l­îng s¸ch /tµi liÖu trong hÖ thèng ch­a nhiÒu vµ ch­a phong phó. - Giao diÖn ch­a ®­îc hµi hßa vµ th©n thiÖn víi ng­êi dïng - C¸c tiÖn Ých cã trong hÖ thèng ch­a nhiÒu Mặc dï đ· rất cố gắng trong qu¸ tr×nh t×m hiểu về thư viện điện tử, nhưng dï sao cũng cã nhiÒu thiếu sãt. KÝnh mong c¸c thầy c« cũng như những người đi tr­íc chỉ dẫn và gãp ý cho em để cã thể hoàn thiện hơn trong tương lai. 2. H­íng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai §Ó hÖ thèng cã thÓ thùc sù gióp Ých nhiÒu cho ng­êi dïng, cÇn ph¶i c¶i tiÕn, bæ sung vµ kh¾c phôc nh÷ng thiÕu sãt, nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i cña hÖ thèng nh­: - T¨ng tÝnh b¶o mËt cho c¬ së d÷ liÖu cña hÖ thèng - ThiÕt kÕ giao diÖn hîp lý vµ th©n thiÖn h¬n víi ng­êi dïng - Chương tr×nh sẽ được mở rộng ra với nhiều loại s¸ch kh¸c nhau như chữ viết, ©m thanh, h×nh ảnh … - Ph©n loại s¸ch theo thời gian - Tiếp tục thực hiện, hoàn chỉnh thªm c¸c phần cã cài đặt Do tr×nh độ và thời gian làm luận văn hiện nay của em cã hạn, chương tr×nh thư viện điện tử chỉ dừng ở một số chức năng Chắc chắn rằng vẫn cßn thiếu sãt và hạn chế. Đồng thời em cũng nh×n thấy những g× đ· lµm được và chưa làm được trong qu¸ tr×nh t×m hiểu về vấn đề cho đọc s¸ch qua mạng. Trong qu¸ tr×nh bảo vệ nếu được sự đồng t×nh ủng hộ và gãp ý của quý thầy c«, đề tài cña em sẽ được hoàn thiện hơn trong tương lai. Cuối cïng em xin ch©n thành cảm ơn đến những người đ· tận t×nh gióp đỡ và động viªn cho em trong qu¸ tr×nh làm luận văn. tµi liÖu tham kh¶o [1] NguyÔn Tr­êng Sinh, “ThiÕt kÕ trang Web ®éng víi DHTML”, NXB Lao ®éng – X· Héi. [2] Th¹c sÜ §inh ThÕ HiÓn, “Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý”, NXB Thèng kª. [3] VN-GUIDE, “Nh÷ng bµi thùc hµnh ASP”, NXB Thèng Kª. [4] NguyÔn Ph­¬ng Lan, “Active Server Pages ASP 3.0 ASP.NET”, NXB Gi¸o dôc. [5] VN-GUIDE, “Nh÷ng bµi thùc hµnh HTML”, NXB Thèng Kª. [6] NguyÔn Tr­êng Sinh, “Macromedia DreamweaverMX”, NXB Lao ®éng – X· héi.