Xuất khẩu lao động của Việt Nam. Thực trạng và Giải pháp
XK lao động của VN. Thực trạng và Giải pháp lời mở đầu Trong điều kiện quốc tế hoá sản xuất và đầu tư bùng nổ vào những thập kỉ gần đây, xuất khẩu lao động đã dần trở thành một phần không thể tách khỏi của hệ thống kinh tế thế giới. Nó là một lĩnh vực hoạt động kinh tế quan trọng của các quốc gia, đã và đang đem lại những lợi ích kinh tế và xã hội đáng kể. Đối với nước ta, sự phát triển dân số và lao động (với số dân gần 80 triệu người, trong đó lực lượng lao động chiếm khoảng 60%) đã gây ra những vấn đề kinh tế - xã hội phức tạp và gay gắt không chỉ hiện nay mà còn trong nhiều năm tới. Để có thể tạo được sự cân bằng giữa khả năng về cơ sở vật chất có hạn và mức tăng dân số, nguồn lao động ở mức chênh lệch khá cao như hiện nay thì sẽ phải tạo ra thêm hàng triệu công ăn việc làm nữa cho người lao động. Trước tình hình đó, xuất khẩu lao động đóng vai trò rất quan trọng, vì nó có thể góp phần giải quyết được hai mục tiêu quan trọng của đất nước. Thứ nhất là: Mục tiêu kinh tế - xuất khẩu lao động góp phần mang lại nguồn thu ngoại tệ cho quốc gia, tăng thu nhập cho người lao động và gia đình họ. Thứ hai là: Mục tiêu xã hội - nó góp phần giải quyết được việc làm cho một bộ phận không nhỏ lao động trong nước, tạo sự ổn định cho xã hội. Việc nước ta tham gia vào thị trường lao động quốc tế, mặc dù đã đem lại những kết quả bước đầu, song hiệu quả của hoạt động xuất khẩu lao động còn thấp do rất nhiều các nguyên nhân chủ quan và khách quan khác nhau. Những năm gần đây, được sự chỉ đạo Đảng và Nhà nước, vấn đề xuất khẩu lao động đang dần được cải cách và hoàn thiện. Chính vì vậy, việc nghiên cứu thực trạng và đề ra những giải pháp nhằm đổi mới và tăng cường công tác quản lý, tổ chức xuất khẩu lao động là một vấn đề vừa có tính trước mắt, vừa mang tính chiến lược lâu dài. Đó chính là lý do mà tôi chọn đề tài này để làm khoá luận tốt nghiệp. Tên đề tài: “Xuất khẩu lao động của Việt Nam. Thực trạng và giải pháp”. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Với mục tiêu nghiên cứu và phân tích tình hình xuất khẩu lao động Việt Nam, khoá luận chủ yếu tập trung đi sâu vào nghiên cứu thực trạng và từ đó đề ra các giải pháp cho hoạt động xuất khẩu lao động của Việt Nam trong giai đoạn 1992 - 2002. Phương pháp nghiên cứu của khoá luận là: tổng hợp từ nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau như: phương pháp tổng hợp và phân tích; phương pháp thống kê, liệt kê, so sánh; kết hợp nghiên cứu lý luận với phân tích thực tiễn; tiếp cận hệ thống trên cơ sở tham khảo các tài liệu tham khảo có liên quan tới đề tài nghiên cứu. Khoá luận trình bày từ lý thuyết xuất khẩu lao động và tình hình xuất khẩu lao động chung của thế giới tới việc phân tích thực tiễn hoạt động này ở Việt Nam đồng thời nêu ra một số giải pháp cho xuất khẩu lao động nước ta. Nội dung của bài khoá luận: Ngoài lời mở đầu, kết luận, các phụ lục, tài liệu tham khảo, khoá luận gồm các phần sau: Chương 1. Một số vấn đề lý luận chung và đặc điểm của hoạt động xuất khẩu lao động thế giới. Chương 2. Thực trạng xuất khẩu lao động Việt Nam Chương 3. Định hướng và giải pháp nhằm nâng cao khả năng xuất khẩu lao động của Việt Nam ra nước ngoài trong những năm tới. Để hoàn thành được bài khoá luận này, tôi đã được sự hướng dẫn và giúp đỡ tận tình của cô giáo hướng dẫn trực tiếp - Khu Thị Tuyết Mai, giảng viên trường Đại học Quốc Gia Hà Nội; TS Phạm Đỗ Nhật Tân, Phó Cục trưởng Cục quản lý lao động với nước ngoài cùng một số cô chú làm việc tại Cục quản lý lao động với nước ngoài, gia đình và bạn bè. Em xin chân thành cám ơn cô Mai và mọi người đã tạo điều kiện giúp đỡ để em có thể hoàn thành tốt được bài khoá luận này của mình. Do trình độ của người viết còn hạn chế, chắc chắn khoá luận không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự góp ý chỉ dẫn của các thầy cô và các bạn. Tôi xin chân thành cám ơn. CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG THẾ GIỚI 1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1. Một số vấn đề lý luận cơ bản về xuất khẩu lao động Ở các nước đang phát triển, tỉ lệ tăng dân số hàng năm vẫn còn cao, vấn đề giải quyết việc làm cho số người đến độ tuổi lao động là một gánh nặng cho các quốc gia. Do đó, xuất khẩu lao động (XKLĐ) trở thành vấn đề cấp thiết có nội dung kinh tế - xã hội (KT - XH) sâu sắc và liên quan chặt chẽ với các yếu tố KT - XH khác trong việc định hướng và phát triển nền kinh tế quốc gia. Trước hết, để có cái nhìn tổng thể và rõ ràng về vấn đề nghiên cứu của khoá luận này, chúng ta cần thống nhất một số khái niệm có liên quan trong lĩnh vực lao động, việc làm được sử dụng trong nghiên cứu: 1. Nguồn lao động: là nguồn lực về con người và được nghiên cứu dưới nhiều khía cạnh khác nhau. Đầu tiên, với tư cách là nguồn cung cấp sức lao động cho xã hội, nguồn lao động bao gồm toàn bộ dân cư có cơ thể phát triển bình thường (không bị khiếm khuyết hay dị tật bẩm sinh). Với tư cách là một yếu tố của sự phát triển KT - XH, nguồn lao động là khả năng lao động của xã hội bao gồm nhóm dân cư trong độ tuổi lao động có khả năng lao động. Ngoài ra, còn có thể hiểu nguồn lao động là tổng hợp cá nhân những con người cụ thể tham gia vào quá trình lao động, là tổng thể các yếu tố về vật chất và tinh thần được huy động vào quá trình lao động. Nguồn lao động bao gồm những người từ độ tuổi lao động trở lên (ở nước ta là tròn 15 tuổi). - Phân loại nguồn lao động: Có rất nhiều cách để phân loại nguồn lao động. Tuỳ theo giác độ nghiên cứu mà người ta tiến hành phân loại theo các tiêu thức khác nhau như: căn cứ theo nguồn gốc hình thành, căn cứ theo vai trò của từng bộ phận nguồn nhân lực tham gia vào nền sản xuất xã hội hay căn cứ vào trạng thái có việc làm hay không. Tuy nhiên trong khuôn khổ của khoá luận tốt nghiệp sẽ chỉ phân loại nguồn lao động dựa theo nguồn gốc hình thành của lực lượng lao động. Dựa theo tiêu thức này, nguồn lao động được chia thành: 1, Nguồn lao động có sẵn trong dân số (dân số hoạt động): bao gồm toàn bộ những người nằm trong độ tuổi lao động có khả năng lao động, không kể đến trạng thái có việc làm hay không có việc làm. Nguồn lao động này thường chiếm một tỉ lệ tương đối lớn trong dân số, thường từ 50% trở lên. Độ tuổi lao động là giới hạn về những điều kiện tâm sinh lý - tâm lý xã hội mà con người tham gia vào quá trình lao động. Giới hạn về độ tuổi lao động là tuỳ thuộc vào điều kiện KT - XH của từng nước và trong từng thời kì. Ở nước ta mức giới hạn này là từ 15 tuổi đến 60 tuổi (nam) và từ 15 tuổi đến 55 tuổi (nữ). 2, Nguồn nhân lực tham gia vào hoạt động kinh tế (dân số hoạt động kinh tế): đây là số người đang có công ăn việc làm, đang hoạt động trong các ngành kinh tế - văn hoá của xã hội hay không có việc làm nhưng có nhu cầu tìm kiếm việc làm. 3, Nguồn nhân lực dự trữ: bao gồm những người nằm trong độ tuổi lao động nhưng vì các lý do khác nhau họ chưa có công việc làm ngoài xã hội. Số người này đóng vai trò của một nguồn dự trữ về lao động. Họ gồm có : - Những người làm công việc nội trợ trong gia đình (thường là phụ nữ). Đây là một nguồn lao động đáng kể. Khi điều kiện kinh tế của xã hội thuận lợi, nếu bản thân họ muốn tham gia lao động ngoài xã hội, họ có thể nhanh chóng rời bỏ hoạt động nội trợ để làm công việc thích hợp ngoài xã hội. - Những người tốt nghiệp ở các trường phổ thông và các trường chuyên nghiệp được coi là nguồn nhân lực dự trữ quan trọng và có chất lượng. Đây là nguồn lực trẻ có trình độ học vấn và chuyên môn tương đối cao.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Xuất khẩu lao động của Việt Nam. Thực trạng và Giải pháp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
i níc ngoµi cña níc ta lµ rÊt lín, nÕu chóng ta biÕt tæ chøc vµ khai th¸c hÕt nh÷ng tiÒm n¨ng ®ã trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i th× sÏ thu ®îc nguån ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn” Nguån: V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng, kho¸ VIII, th¸ng 5/1997.
MÆt kh¸c, Nhµ níc ngoµi viÖc thu ®îc thuÕ cña c¸c doanh nghiÖp chuyªn doanh XKL§ nép, phÇn thu quü B¶o hiÓm x· héi còng ®îc bæ sung, tiÕt kiÖm ®îc hµng tr¨m tØ ®ång ®Ó ®Çu t t¹o viÖc lµm míi cho sè lao ®éng xuÊt khÈu.
Nguån thu nhËp cña ngêi lao ®éng ë níc ngoµi ®· c¶i thiÖn ®îc cuéc sèng gia ®×nh vµ hä hµng hä, lµm cho nhiÒu gia ®×nh trë nªn kh¸ gi¶, thËm chÝ cã ngêi ®· trë thµnh c¸c nhµ ®Çu t vµ c¸c chñ doanh nghiÖp, t¹o viÖc lµm cho mét bé phËn lao ®éng kh¸c. §©y lµ kÕt qu¶ trùc tiÕp vµ lµ ®éng lùc thóc ®Èy m¹nh nhÊt kÝch thÝch viÖc ngêi lao ®éng lu«n cã ý muèn t×m mäi c¸ch ®Ó ®îc ®i XKL§. Tuy nhiªn, ®èi víi mçt thÞ trêng kh¸c nhau, thu nhËp cña ngêi lao ®éng còng kh¸c nhau.
2.3.1.4. VÒ mèi quan hÖ hîp t¸c víi c¸c níc :
XKL§ gãp phÇn lµm t¨ng cêng sù hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a nh©n d©n ViÖt Nam vµ nh©n d©n c¸c níc, t¨ng cêng giao lu quèc tÕ, cñng cè céng ®ång ngêi ViÖt Nam ë níc ngoµi.
Th«ng qua viÖc tiÕp xóc, giao lu víi lao ®éng níc ta, phÇn lín c¸c níc ®Òu cã ®iÒu kiÖn hiÓu thªm vÒ ViÖt Nam, vÒ phong tôc tËp qu¸n, nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam, c«ng cuéc ®æi míi vµ mong muèn muèn lµm b¹n víi c¸c níc cña nh©n d©n ViÖt Nam, gãp phÇn vµo viÖc thùc hiÖn ®êng lèi ®èi ngo¹i réng më cña §¶ng vµ Nhµ níc ta.
MÆt kh¸c, XKL§ cßn gióp thÓ hiÖn mèi quan hÖ gióp ®ì lÉn nhau gi÷a níc ta vµ c¸c níc, ®Æc biÖt lµ qua c¸c tho¶ thuËn chÝnh thøc vµ nh÷ng tuyªn bè cña c¸c vÞ Nguyªn thñ Quèc gia, nh÷ng nhµ l·nh ®¹o cña hai níc trong nh÷ng dÞp tiÕp xóc, th¨m viÕng lÉn nhau. NhiÒu doanh nghiÖp níc ngoµi ®· thõa nhËn sù ®ãng gãp cña lao ®éng ViÖt Nam trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña hä.
2.3.1.5. VÒ tæ chøc qu¶n lý lao ®éng :
Sau mét thËp kû thùc hiÖn c¬ chÕ ®æi míi vÒ XKL§, chóng ta võa tæ chøc thùc hiÖn ®a lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi, võa rót kinh nghiÖm tõ thùc tÕ vµ tõ c¸c níc XKL§ truyÒn thèng, ®ång thêi tõng bíc hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh ph¸p lý vÒ XKL§. TÝnh tíi thêi ®iÓm hiÖn nay, thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng vµ Nhµ níc coi XKL§ lµ mét lÜnh vùc mòi nhän cÇn ph¸t huy, tõng bíc ®a c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng xuÊt khÈu trë nªn nÒ nÕp. C¸c kh©u tuyÓn chän, lµm thñ tôc, tËp huÊn tríc khi ®i... ®Òu ®îc tæ chøc qu¶n lý sao cho phï hîp vµ ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng. VÒ c¬ b¶n, chóng ta ®· h×nh thµnh ®îc nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ trong lÜnh vùc XKL§ vµ x¸c lËp ®îc m« h×nh qu¶n lý ®éi ngò lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi. HÖ thèng qu¶n lý XKL§ ®îc h×nh thµnh ®ång bé tõ qu¶n lý Nhµ níc ®Õn qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy, tõ bé m¸y qu¶n lý ë trong níc ®Õn qu¶n lý lao ®éng ë níc ngoµi. ë nh÷ng níc tiÕp nhËn nhiÒu lao ®éng ViÖt Nam, cïng víi ®¹i diÖn qu¶n lý lao ®éng ë c¸c §¹i sø qu¸n, c¸c doanh nghiÖp XKL§ ®Òu cö c¸n bé qu¶n lý, phiªn dÞch ®Ó phèi hîp víi phÝa ®èi t¸c trong viÖc theo dâi, gi¸m s¸t kÞp thêi gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng.
2.3 2. Nh÷ng h¹n chÕ:
Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc, thêi gian qua trong viÖc XKL§ chóng ta cßn nh÷ng tån t¹i sau ®©y :
2.3.2.1. VÒ chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch:
ViÖc cô thÓ ho¸ chñ tr¬ng, c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ tæ chøc thùc hiÖn cha phï hîp, cha t¬ng xøng víi kh¶ n¨ng vÒ nguån lao ®éng trong níc, cha ®¸p øng yªu cÇu thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ.
VÒ quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp vÉn cßn cã nh÷ng kh¸c nhau trong viÖc gi÷ vµ më réng thÞ trêng XKL§, nhÊt lµ mét sè nghÒ cã kh¶ n¨ng g©y ra nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh x· héi nh nghÒ gióp viÖc gia ®×nh ë níc ngoµi.
Tuy r»ng cã chñ tr¬ng chÝnh s¸ch më réng vµ t¨ng cêng t×m kiÕm thÞ trêng XKL§ nhng c¸c chÝnh s¸ch hç trî vÒ vèn, vÒ chØ ®¹o c¸c chÝnh s¸ch cßn cha thÓ hiÖn ®Çy ®ñ. Trong chØ ®¹o vÒ XKL§, nhµ níc ta chØ quyÕt ®Þnh ®a lao ®éng cã chuyªn m«n kü thuËt cao ®i theo h×nh thøc nhËn thÇu, kho¸n gän x©y dùng c¸c c«ng tr×nh hoÆc dù ¸n, trong khi chóng ta cha ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ vèn, thiÕt bÞ n¨ng lùc qu¶n lý vµ c«ng nh©n cã tay nghÒ cao. V× vËy, chóng ta ®· bá lì rÊt nhiÒu c¬ héi th©m nhËp vµo nh÷ng thÞ trêng cã nhu cÇu sö dông mét lùc lîng kh¸ lín lao ®éng níc ta nh khu vùc Trung §«ng, Hång K«ng, NhËt B¶n, c¸c ®¶o thuéc Nam Th¸i B×nh D¬ng vµ Hoa K×.v.v...
2.3.2.2. C¬ chÕ XKL§ cßn nhiÒu h¹n chÕ :
HiÖn nay c¬ chÕ XKL§ cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ cha phï hîp víi sù vËn ®éng cña thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ, cha t¹o ®îc sù phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp cã liªn quan trong qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn. Chóng ta cha cã c¬ chÕ khuyÕn khÝch c¸c ®¬n vÞ XKL§ t¹o nguån lao ®éng cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu cña chñ sö dông lao ®éng níc ngoµi. Do vËy cha khai th¸c hÕt, thËm chÝ k×m h·m tiÒm n¨ng to lín vÒ XKL§ cña níc ta. VÉn cßn cã nhiÒu hiÖn tîng, ®èi tîng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi kh«ng ®îc ph¸p luËt lao ®éng ®iÒu tiÕt, dÉn ®Õn viÖc ngêi lao ®éng ph¶i ®Çu t tèn kÐm b»ng c¸c con ®êng kh«ng hîp ph¸p nh ®i th¨m th©n nh©n, du lÞch. Trong gi¶i quyÕt thñ tôc xuÊt nhËp c¶nh ®· xÕp lo¹i lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi vµo nhãm ®i viÖc riªng (cïng lo¹i víi nh÷ng ngêi ®i th¨m th©n nh©n, ®i du lÞch) nªn kh«ng ®îc quan t©m t¹o ®iÒu kiÖn, lµm ngêi lao ®éng ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian, tiÒn b¹c, nhiÒu hîp ®ång ph¶i huû bá bëi v× lý do chËm thñ tôc.
2.3.2.3. C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng :
C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng, t×m vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p më réng thÞ trêng cßn nhiÒu yÕu kÐm. ThÞ trêng lao ®éng quèc tÕ ®ang cã nh÷ng biÕn ®éng theo chiÒu híng kh«ng cã lîi cho ta do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ, tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc (1998 - 1999) lµm cho nhu cÇu tiÕp nhËn lao ®éng níc ngoµi t¹i c¸c quèc gia gi¶m sót ®¸ng kÓ. Thªm vµo ®ã lµ sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c níc XKL§ trong khu vùc, trong khi chÊt lîng lao ®éng cña níc ta cßn non kÐm cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ.
C¸c doanh nghiÖp cña ta cha ®Çu t nghiªn cøu, khai th¸c c¸c thÞ trêng cßn tiÒm n¨ng tiÕp nhËn lao ®éng mµ chØ tËp trung vµo mét vµi thÞ trêng l©n cËn cã thu nhËp cao, mÆc dï Nhµ níc ®· cã sù kh¶o s¸t, ®Þnh híng vµ t¹o më th«ng tho¸ng vÒ c¬ chÕ.
2.3.2.4. Tæ chøc thùc hiÖn :
ViÖc tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c XKL§ níc ta cßn nhiÒu khuyÕt ®iÓm, h¹n chÕ, cô thÓ lµ :
- Ta cha chñ ®éng vµ m¹nh d¹n ®a lao ®éng sang mäi thÞ trêng cã nhu cÇu sö dông lao ®éng ViÖt Nam trªn c¬ së ®¶m b¶o an ninh vµ quyÒn lîi kinh tÕ cho lao ®éng ViÖt Nam nªn ®· bá lì nhiÒu c¬ héi tham gia vµo c¸c thÞ trêng míi.
- §¶ng vµ Nhµ níc cha cô thÓ ho¸ chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng tù t×m viÖc ë níc ngoµi th«ng qua ngêi nhµ, b¹n bÌ ë níc ngoµi b¶o l·nh hoÆc giíi thiÖu viÖc lµm nªn sè ngêi ®i XKL§ theo h×nh thøc nµy rÊt Ýt vµ chÝnh phñ th× cha qu¶n lý ®îc lo¹i h×nh nµy theo ph¸p luËt lao ®éng.
- Cha giao nhiÖm vô cô thÓ cho c¸c ngµnh, c¸c cÊp theo thÈm quyÒn híng dÉn, tæ chøc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cã liªn quan ®Õn XKL§, v× vËy sù phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp cha ®ång bé. Trong c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp hiÖn nay cha cã sù thèng nhÊt, thËm chÝ cßn cã sù c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, giµnh giËt thÞ trêng b»ng nhiÒu h×nh thøc, trong ®ã cã c¶ viÖc h¹ thÊp tiÒn l¬ng ngêi lao ®éng ®Ó giµnh giËt hîp ®ång, g©y thiÖt h¹i cho ngêi lao ®éng, cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c vµ t¹o sù xem thêng cña ngêi níc ngoµi ®èi víi sù ®oµn kÕt cña ngêi ViÖt Nam.
- Chñ tr¬ng khuyÕn khÝch XKL§ theo híng nhËn thÇu c«ng tr×nh, khuyÕn khÝch XKL§ theo dù ¸n, lao ®éng kü thuËt tay nghÒ cao lµ ®óng xÐt vÒ l©u dµi. Tuy nhiªn, quan ®iÓm kh«ng ph¸t triÓn viÖc ®a lao ®éng phæ th«ng vµ tay nghÒ thÊp ®i lµm viÖc ë níc ngoµi lµ cha phï hîp víi t×nh h×nh níc ta vµ nhu cÇu sö dông lao ®éng cña c¸c níc hiÖn nay. Trong khi thÞ trêng lao ®éng ngoµi níc cã nhu cÇu vÒ lo¹i h×nh lao ®éng nµy, ta cã kh¶ n¨ng ®¸p øng tèt nhu cÇu ®ã th× l¹i bÞ h¹n chÕ.
- ViÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña Nhµ níc vµ cña c¸c doanh nghiÖp ®èi víi ngêi lao ®éng cßn nhiÒu thiÕu sãt. Mét sè doanh nghiÖp kh«ng c«ng khai nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c bªn trong viÖc ®i lao ®éng ë níc ngoµi, cßn tù ®Æt ra c¸c quy ®Þnh tr¸i víi quy ®Þnh cña Nhµ níc ®Ó thu tiÒn cña ngêi lao ®éng, g©y t×nh tr¹ng ngêi lao ®éng ph¶i chÞu c¸c chi phÝ cao kh«ng hîp lý. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ph¸t hiÖn vµ xö lý c¸c hiÖn tîng lõa ®¶o, kiÕm tiÒn bÊt hîp ph¸p cha kÞp thêi, quyÕt liÖt, thêng xuyªn nªn cha chÆn ®øng ®îc t×nh h×nh nµy.
- ViÖc qu¶n lý ngêi lao ®éng ®ang lµm viÖc ë níc ngoµi cha ®îc Nhµ níc vµ c¸c doanh nghiÖp quan t©m ®óng møc, nhÊt lµ ë c¸c thÞ trêng míi cã Ýt lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc. T¹i hÇu hÕt c¸c níc cã lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc cha cã c¸n bé qu¶n lý Nhµ níc vÒ lao ®éng trong c¬ quan ®¹i diÖn ViÖt Nam nªn viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cho ngêi lao ®éng kh«ng ®îc quan t©m gi¶i quyÕt kÞp thêi.
- C¸c níc cã nhu cÇu sö dông lao ®éng vÉn cßn bÞ h¹n chÕ trong viÖc t×m hiÓu c¸c th«ng tin vÒ lao ®éng ViÖt Nam, nªn rÊt khã kh¨n cho kh¶ n¨ng tiÕp thÞ cña c¸c doanh nghiÖp níc ta vµo thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ. ViÖc cung cÊp c¸c th«ng tin, nhu cÇu v¨n ho¸ phÈm cho ngêi lao ®éng ViÖt Nam ë níc ngoµi qu¸ yÕu, khiÕn cho mét sè ngêi lao ®éng ë níc ngoµi ®· cã nh÷ng sinh ho¹t thiÕu v¨n ho¸ vµ kh«ng lµnh m¹nh, ¶nh hëng ®Õn b¶n s¾c d©n téc cña ViÖt Nam (vÊn ®Ò nµy trong thêi kú hîp t¸c lao ®éng n¨m 1980, cã sù chØ ®¹o cña ChÝnh phñ nªn ®îc thùc hiÖn kh¸ tèt).
- ViÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n thùc thi gi¶i quyÕt c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é cho ngêi lao ®éng cha ®îc cô thÓ râ rµng. Cha cã sù thèng nhÊt ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn vµ c¬ chÕ cho ngêi lao ®éng thuéc c¸c chÝnh s¸ch x· héi, ngêi cã c«ng, ngêi nghÌo ®îc tham gia vµo ch¬ng tr×nh viÖc lµm níc ngoµi. ViÖc gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é ®Òn bï, b¶o hiÓm x· héi cho ngêi lao ®éng cßn lóng tóng cha biÕt vËn dông v¨n b¶n ph¸p quy nµo, c¬ quan nµo chÞu tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt.
2.3.2.5. C«ng t¸c tuyÓn chän, ®µo t¹o vµ chuÈn bÞ nguån lao ®éng:
Chóng ta cha ®Çu t vµ coi träng c«ng t¸c ®µo t¹o, chuÈn bÞ nguån lao ®éng theo ®óng yªu cÇu cña thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ, bao gåm ®µo t¹o nghÒ, ngo¹i ng÷, t¸c phong lµm viÖc c«ng nghiÖp vµ quan hÖ chñ - thî trong c¬ chÕ thÞ trêng, nhËn thøc vÒ tr¸ch nhiÖm ®i ®«i quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng trong thùc hiÖn hîp ®ång, vÒ phong tôc tËp qu¸n cña níc së t¹i. ViÖc tuyÓn chän ngêi lao ®éng cßn qua nhiÒu trung gian g©y “®éi gi¸” cho ngêi lao ®éng. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp chØ thêng tËp trung vµo kh©u tuyÓn chän vµ ®a lao ®éng ra níc ngoµi, nªn ®· xem nhÑ c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ vµ tËp huÊn cho ngêi lao ®éng tríc khi ®i. B¶n th©n ngêi lao ®éng coi vÊn ®Ò nµy kh«ng quan träng, kh«ng chó ý ®Õn viÖc häc tËp nªn khi ra níc ngoµi thêng lóng tóng nhiÒu khi kh«ng ®¸p øng yªu cÇu cña chñ sö dông.
2.3.2.6. ChÊt lîng nguån lao ®éng xuÊt khÈu:
§éi ngò lao ®éng xuÊt khÈu cña níc ta sè ®«ng ®i tõ khu vùc n«ng th«n. ChÊt lîng nguån lao ®éng xu©t khÈu kh«ng cao. ThÓ lùc cña ngêi ViÖt Nam yÕu, tay nghÒ cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, ý thøc tæ chøc kû luËt cßn thÊp, nhËn thøc vÒ quan hÖ chñ thî kh«ng phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng cña níc ngoµi, kh¶ n¨ng ngo¹i ng÷ kÐm. V× vËy søc c¹nh tranh cña lao ®éng ViÖt Nam trªn thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ cßn thÊp. ThËm chÝ cã mét bé phËn kh«ng nhá ngêi lao ®éng tù ý bá hîp ®ång ®i “lµm chui” cho c¸c chñ sö dông lao ®éng kh«ng hîp ph¸p lµm ¶nh hëng xÊu ®Õn uy tÝn cña lao ®éngViÖt Nam vµ c¸c c«ng ty cña ta, bÞ ®a vÒ níc, mét sè Ýt vi ph¹m ph¸p luËt níc së t¹i nh nÊu rîu lËu, ®¸nh nhau, bu«n b¸n hµng lËu.v.v...
2.3.2.7. Kinh nghiÖm vµ th«ng tin, nhu cÇu thÞ trêng c¸c níc :
C¸c doanh nghiÖp níc ta cho ®Õn nay vÉn cha cã nhiÒu kinh nghiÖm trong viÖc thùc hiÖn XKL§ ra níc ngoµi. Th«ng tin vÒ luËt ph¸p c¸c níc cßn thiÕu, cha t×m hiÓu ®îc râ c¸c nhu cÇu vÒ thÞ trêng vµ cha ®ñ c¸n bé cã n¨ng lùc ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn XKL§ vµ chuyªn gia. NhiÒu hîp ®ång ký kh«ng chÆt chÏ, chØ tiªu thiªn vÒ híng ®a ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi. B¶n th©n c¸n bé nghiÖp vô cña doanh nghiÖp cha n¾m râ quy ®Þnh cña Nhµ níc vÒ XKL§, tr×nh ®é chuyªn m«n kÐm ®· dÉn ®Õn hËu qu¶ xÊu kh«ng chØ g©y thiÖt h¹i cho doanh nghiÖp mµ cßn cho c¶ ngêi lao ®éng. C¸n bé qu¶n lý cña doanh nghiÖp ë níc ngoµi do h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc, thêng chØ lµm phiªn dÞch, cha thÓ hiÖn râ vai trß ngêi qu¶n lý nªn kh«ng gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng tranh chÊp nhá hµng ngµy, dÉn ®Õn c¸c tranh chÊp lín kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc.
2.3.2.8. Thñ tôc hµnh chÝnh ®a lao ®éng ra níc ngoµi lµm viÖc :
Thñ tôc, giÊy phÐp ®a lao ®éng ra níc ngoµi lµm viÖc cßn qu¸ rím rµ, tèn nhiÒu thêi gian, c«ng søc. NhÊt lµ thñ tôc nh©n sù, xuÊt nhËp c¶nh cha t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu lao ®éng cña níc ngoµi, nhiÒu khi g©y khã kh¨n rÊt lín cho ngêi lao ®éng. Nã lµ nguyªn nh©n ph¸t sinh cña nhiÒu hiÖn tîng tiªu cùc, vi ph¹m ph¸p luËt. Trªn thùc tÕ, thñ tôc nh©n sù ®Ó cÊp hé chiÕu ph¶i qua nhiÒu c¬ quan kh¸c nhau kÐo dµi ®Õn h¬n 1 th¸ng thËm chÝ ®Õn vµi th¸ng lµm ngêi lao ®éng ph¶i chi phÝ mét kho¶n tiÒn kh¸ lín (kho¶ng1 - 2 triÖu ®Õn 4 - 5 triÖu VN§).
2.4. KÕt luËn ch¬ng
ViÖt Nam lµ mét quèc gia cã lùc lîng lao ®éng trÎ víi d©n sè ®«ng, ®êi sèng KT - XH cßn thÊp. VÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm trong nhiÒu n¨m qua vÉn lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña toµn §¶ng vµ toµn d©n. MÆc dï quy m« XKL§ cßn rÊt khiªm tèn so víi c¸c quèc gia kh¸c trong khu vùc, sè lîng lao ®éng ®îc gi¶i quyÕt viÖc lµm b»ng con ®êng XKL§ cßn nhá bÐ so víi sè ngêi cha cã viÖc lµm hiÖn t¹i, nhng XKL§ ®· gãp phÇn thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng, t¨ng ng©n s¸ch quèc gia, thu ®îc mét nguån lín ngo¹i tÖ vµ më réng quan hÖ hîp t¸c cña níc ta ®èi víi c¸c quèc gia kh¸c nhau trªn thÕ giíi...
So víi giai ®o¹n 1980 - 1991, 10 n¨m võa qua, ho¹t ®éng XKL§ cña níc ta ®ang ngµy cµng ®îc më réng vµ ph¸t triÓn, sè ngêi ®îc ®a ®i lao ®éng ë níc ngoµi ngµy cµng gia t¨ng. Song song víi viÖc ®ã lµ viÖc thÞ trêng lao ®éng còng nh c¬ cÊu ngµnh nghÒ xuÊt khÈu còng ®ang tõng bíc ®îc më réng, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ x· héi cao cho quèc gia. §Ó cã thÓ t¹o ®µ cho viÖc ph¸t triÓn h¬n n÷a trong nh÷ng n¨m tíi vµ chÊn chØnh l¹i nh÷ng mÆt thiÕu sãt cña ho¹t ®éng nµy trong thêi gian qua, cÇn ®a ra ®îc c¸c ®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p cô thÓ cho ho¹t ®éng nµy vÒ tríc m¾t còng nh l©u dµi vµ ®©y còng chÝnh lµ phÇn néi dung cña Ch¬ng 3.
ch¬ng 3
®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao
kh¶ n¨ng XKL§ cña ViÖt Nam ra níc ngoµi trong nh÷ng n¨m tíi
3.1. §Þnh híng
Do ho¹t ®éng XKL§ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã vai trß quan träng, thËm chÝ mét sè níc ®· coi viÖc ph¸t triÓn lÜnh vùc nµy nh lµ mét thÕ m¹nh kinh tÕ quèc gia. V× vËy viÖc ®Ò ra nh÷ng ®Þnh híng vµ chñ tr¬ng cho ho¹t ®éng nµy lµ rÊt cÇn thiÕt.
ë níc ta, chiÕn lîc ph¸t triÓn KT - XH cña Nhµ níc ®ang thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc cña §¶ng lÇn thø VIII ®· nhÊn m¹nh chñ tr¬ng: “Trong nh÷ng n¨m tríc m¾t, ph¶i gi¶i quyÕt tèt mét sè vÊn ®Ò x· héi, tËp trung søc t¹o viÖc lµm... Më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Èy m¹nh XKL§, gi¶m ®¸ng kÓ tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ vµ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n”. Chñ tr¬ng nµy ®· ®îc Héi nghÞ Ban chÊp hµnh Trung ¬ng lÇn thø 4 kho¸ VIII cô thÓ ho¸ nh sau : “ Më réng XKL§ trªn thÞ trêng ®· cã vµ thÞ trêng míi. Cho phÐp c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia xuÊt khÈu vµ lµm dÞch vô XKL§ trong khu«n khæ ph¸p luËt díi sù qu¶n lý chÆt chÏ cña Nhµ níc. Kiªn quyÕt chÊn chØnh nh÷ng ho¹t ®éng dÞch vô XKL§ tr¸i quy ®Þnh cña Nhµ níc”.
Nh»m cô thÓ ho¸ thªm mét bíc vµ ®¸nh gi¸ vai trß cña XKL§ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ngµy 22 th¸ng 9 n¨m 1999, Bé ChÝnh trÞ ®· ban hµnh ChØ thÞ sè 41- CT/TW kh¼ng ®Þnh : “ XKL§ vµ chuyªn gia lµ mét ho¹t ®éng KT- XH gãp phÇn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, gi¶i quyÕt viÖc lµm t¹o thu nhËp vµ n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho ngêi lao ®éng, t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt níc vµ t¨ng cêng quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ gi÷a níc ta víi c¸c níc. Sù nç lùc t¹o thªm viÖc lµm trong níc vµ ngoµi níc chØ míi gi¶i quyÕt ®îc mét phÇn trong khi sè lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm ë ®« thÞ cßn kh¸ cao. HÖ sè sö dông thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n cßn rÊt thÊp. Hµng n¨m l¹i cã h¬n mét triÖu ngêi ®Õn tuæi lao ®éng. Tríc t×nh h×nh ®ã, cïng víi c¸c gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt viÖc lµm trong níc lµ chÝnh, XKL§ vµ chuyªn gia cßn cã vai trß quan träng tríc m¾t vµ l©u dµi”.
Tõ quan ®iÓm vµ chñ tr¬ng tæng qu¸t mµ §¶ng ®· ®Ò ra, ®Þnh híng ph¸t triÓn cña XKL§ trong thêi gian tíi sÏ bao gåm :
3.1.1. §Þnh híng chung
- XKL§ lµ mét chiÕn lîc quan träng, l©u dµi, lµ mét néi dung cña Ch¬ng tr×nh quèc gia vÒ viÖc lµm, mét ho¹t ®éng KT - XH gãp phÇn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®¸p øng nhiÖm vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, lµ mét bé phËn cña hîp t¸c quèc tÕ gãp phÇn t¨ng cêng mèi quan hÖ hîp t¸c l©u dµi gi÷a ViÖt Nam víi c¸c níc vµ cñng cè céng ®ång ngêi ViÖt ë níc ngoµi.
- §Èy m¹nh XKL§ tríc hÕt lµ tr¸ch nhiÖm cña Nhµ níc. C¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc tõ Trung ¦¬ng tíi ®Þa ph¬ng ph¶i cã sù phèi hîp ®ång bé trong viÖc ®Çu t më réng thÞ trêng, ®µo t¹o nguån nh©n lùc xuÊt khÈu, cô thÓ ho¸ chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch vµ chØ ®¹o ®Ó ®Èy m¹nh XKL§.
- Ph¶i cã chiÕn lîc vÒ më réng thÞ trêng XKL§, cñng cè thÞ trêng truyÒn thèng, gi÷ vµ ph¸t triÓn thÞ trêng hiÖn cã, khai th«ng c¸c thÞ trêng míi. Mçi khu vùc cÇn x©y dùng ®Ò ¸n riªng cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ t×nh h×nh cña khu vùc ®ã.
- Thùc hiÖn viÖc XKL§ theo quan hÖ cung - cÇu cña thÞ trêng lao ®éng. §a d¹ng ho¸ thÞ trêng XKL§, cung cÊp lao ®éng cho mäi thÞ trêng cÇn lao ®éng ViÖt Nam nÕu ë ®ã phï hîp víi ®êng lèi ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ Nhµ níc ta, ®¶m b¶o an ninh vµ quyÒn lîi kinh tÕ cho ngêi lao ®éng.
- §a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ, tr×nh ®é lao ®éng, cung cÊp lao ®éng víi mäi ngµnh nghÒ vµ tr×nh ®é tay nghÒ kh¸c nhau. XKL§ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh trªn c¬ së t¨ng cêng ®µo t¹o lùc lîng lao ®éng kü thuËt vµ chuyªn gia, n©ng dÇn tû träng lao ®éng xuÊt khÈu...MÆt kh¸c ph¶i ®a d¹ng ho¸ thµnh phÇn tham gia XKL§, cñng cè c¸c doanh nghiÖp chuyªn XKL§, më réng diÖn c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cã ®ñ ®iÒu kiÖn trùc tiÕp ®Ó nhËn thÇu c«ng tr×nh, ®a lao ®éng ®i lµm viÖc t¹i c¸c thÞ trêng níc ngoµi...
Bªn c¹nh ®ã ph¶i ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc ®a lao ®éng ®i níc ngoµi theo c¸c híng u tiªn sau :
. §i tËp thÓ, do c¸c doanh nghiÖp tæ chøc díi c¸c h×nh thøc nhËn thÇu cong tr×nh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, thuû lîi, giao th«ng d©n dông... ë níc ngoµi.
. Chuyªn gia trªn mét sè lÜnh vùc mµ ta cã ®iÒu kiÖn.
. C«ng nh©n cã tay nghÒ lµm viÖc theo hîp ®ång ký gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi níc.
. Lao ®éng phæ th«ng trong mét sè lÜnh vùc theo yªu cÇu cña phÝa níc ngoµi vµ theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ.
- §Çu t ®Ó ph¸t triÓn sù nghiÖp XKL§, n©ng cao n¨ng lùc cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc, ®Çu t cho c¸c tæ chøc XKL§ vµ ngêi lao ®éng. §Çu t ®µo t¹o vÒ ngo¹i ng÷, tay nghÒ vµ chuyªn m«n, ®¸p øng yªu cÇu thÞ trêng, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ.
3.1.2. §Þnh híng cô thÓ
Trªn thÕ giíi hiÖn nay, nh×n chung nhu cÇu sö dông lao ®éng kh«ng cßn cao nh thêi k× tríc do nhiÒu níc ®ang c¶i c¸ch kinh tÕ, c¸c tËp ®oµn ®æi míi s¶n xuÊt kinh doanh, ¸p dông tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt ®Ó tiÕt kiÖm lao ®éng. Muèn h×nh thµnh ®îc mét hÖ thèng thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ tiÕp nhËn vµ sö dông lao ®éng ViÖt Nam ®ßi hái chóng ta ph¶i cã nh÷ng ®Þnh híng cô thÓ cho c¸c n¨m tríc m¾t vµ nç lùc thùc hiÖn nh÷ng chñ tr¬ng, ®Þnh híng ®ã.
§Þnh híng cña §¶ng vµ Nhµ níc ta tõ nay ®Õn n¨m 2010 vÒ lÜnh vùc XKL§ lµ :
Víi chñ tr¬ng më réng, ®a d¹ng ho¸ trong XKL§, nh÷ng chÝnh s¸ch cëi më t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, cho ngêi lao ®éng nh ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn, trong bèi c¶nh quan hÖ ngo¹i giao vµ quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a níc ta víi níc ngoµi ®· cã nhiÒu thuËn lîi th× kh¶ n¨ng ®a ®îc mét sè lîng lín lao ®éng ra níc ngoµi lµm viÖc lµ mét hiÖn thùc trong nh÷ng n¨m tíi.
Trong thêi gian tíi, níc ta phÊn ®Êu ®¹t quy m« ®a lao ®éng ra níc ngoµi nh sau :
. Tõ n¨m 2002 - 2005: b×nh qu©n hµng n¨m kho¶ng 50.000 - 100.000 ngêi.
.Tõ n¨m 2006 - 2010: trung b×nh hµng n¨m ®a ®i kho¶ng 100.000 - 150.000 ngêi. PhÊn ®Êu lu«n cã kho¶ng 400.000 ®Õn 500.000 lao ®éng lµm viÖc thêng xuyªn ë níc ngoµi.
3.2. Gi¶i ph¸p
Tõ c¸c ®Þnh híng nªu trªn, ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng XKL§ ®ßi hái ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p thiÕt thùc
3.2.1. C¸c gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ qu¶n lý :
1. CÇn thiÕt lËp quan hÖ Nhµ níc víi c¸c níc cã nhu cÇu sö dông lao ®éng níc ngoµi:
Nhµ níc ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh cho sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña XKL§. Ngoµi chøc n¨ng x¸c ®Þnh chñ tr¬ng, ®Þnh híng chiÕn lîc...®Ó hç trî cho XKL§ ph¸t triÓn, ChÝnh phñ cßn cã vai trß hÕt søc to lín trong më réng thÞ trêng lao ®éng ngoµi níc, còng lµ kh©u mang tÝnh quyÕt ®Þnh trong chu tr×nh XKL§ cña bÊt kú níc nµo. Do vËy, cÇn thiÕt lËp quan hÖ Nhµ níc, h×nh thµnh hÖ thèng tuú viªn lao ®éng ®Ó tham mu, t vÊn cho Nhµ níc c¸c HiÖp ®Þnh khung hoÆc c¸c tho¶ thuËn nguyªn t¾c ®Ó më ®êng cho c¸c doanh nghiÖp ký kÕt vµ thùc hiÖn c¸c hîp ®ång cô thÓ. §èi víi c¸c níc XKL§ truyÒn thèng, cã thÓ thÊy vai trß cña tuú viªn lao ®éng rÊt lín, cã tÝnh quyÕt ®Þnh cho viÖc th©m nhËp, c¹nh tranh, chiÕm lÜnh thÞ trêng.
2. Ph©n ®Þnh râ vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé, ngµnh liªn quan vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp trong XKL§ cô thÓ nh sau :
Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi lµ c¬ quan ChÝnh phñ, thèng nhÊt qu¶n lý Nhµ níc vÒ XKL§ cã tr¸ch nhiÖm : §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu, khai th¸c thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ, nh»m h×nh thµnh mét hÖ thèng thÞ trêng sö dông lao ®éng ViÖt Nam æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn; nghiªn cøu vµ tæ chøc triÓn khai c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é vÒ XKL§; tæ chøc qu¶n lý, kiÓm tra ®ång thêi chØ ®¹o vµ híng dÉn c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng vµ c¸c doanh nghiÖp triÓn khai c«ng t¸c XKL§ theo ®óng luËt ph¸p lao ®éng.
Bé Ngo¹i giao phèi hîp víi Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi thiÕt lËp, thóc ®Èy vµ t¨ng cêng quan hÖ hîp t¸c song ph¬ng víi c¸c níc cã kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt Nam; chØ ®¹o c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ë níc ngoµi nghiªn cøu t×nh h×nh vµ cung cÊp cho Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi th«ng tin vÒ thÞ trêng lao ®éng níc ngoµi, thùc hiÖn chøc n¨ng l·nh sù, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ngêi lao ®éng ViÖt Nam ë níc ngoµi theo luËt ph¸p ViÖt Nam, luËt ph¸p níc së t¹i vµ luËt ph¸p quèc tÕ...
Bé C«ng An phèi hîp víi Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi qu¶n lý viÖc xuÊt nhËp c¶nh cña ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi kÓ c¶ lao ®éng tù tóc, chØ ®¹o c¸c cÊp triÖt ®Ó c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong c¸c kh©u thuéc Bé, ®¶m b¶o thuËn lîi, nhanh chãng tr¸nh phiÒn hµ cho ngêi lao ®éng, chuyªn gia vµ tæ chøc kinh tÕ XKL§.
Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, Bé Tµi ChÝnh, Ng©n hµng Nhµ níc, Bé V¨n ho¸, Bé X©y dùng, Bé C«ng nghiÖp, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n...vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp theo chøc n¨ng cña m×nh ®Èy m¹nh ho¹t ®éng XKL§ trong ph¹m vi thuéc Bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng m×nh theo quy ®Þnh cña Nhµ níc; chØ ®¹o c¸c tæ chøc kinh tÕ XKL§ tæ chøc tèt ®êi sèng v¨n ho¸ tinh thÇn cho ngêi lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt Nam lµm viÖc ë níc ngoµi.
Bªn c¹nh ®ã c¸c tæ chøc MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, Héi Liªn hiÖp phô n÷ ViÖt Nam, Tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam, §oµn thanh niªn c«ng s¶n Hå ChÝ Minh vµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ kh¸c nªn tæ chøc vËn ®éng, gi¸o dôc tuyªn truyÒn chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch vÒ XKL§ vµ gi¸m s¸t, triÓn khai c«ng t¸c XKL§.
3. Më réng ph¹m vi vÒ thµnh phÇn kinh tÕ tham gia XKL§, ®ång thêi ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc vµ ngµnh nghÒ ®a ®i:
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c khu vùc kinh tÕ cïng tham gia ho¹t ®éng trong mét lÜnh vùc th× sÏ cã t¸c ®«ng hoµn thiÖn qu¸ tr×nh vµ kh«ng ngõng t¨ng hiÖu qu¶. T¨ng thµnh phÇn tham gia XKL§ sÏ gióp sè lîng lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi t¨ng lªn, Nhµ níc thu hót ®îc nguån ngo¹i tÖ lín, quyÒn lîi ngêi lao ®éng ®îc b¶o ®¶m h¬n do quy luËt c¹nh tranh ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp.
§a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ, c«ng viÖc trong XKL§ trong giai ®o¹n tíi ®èi víi níc ta lµ mét gi¶i ph¸p mang tÝnh chñ tr¬ng lín vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh cho sù ph¸t triÓn XKL§. CÇn m¹nh d¹n cho thÝ ®iÓm ®a lao ®éng ®i phôc vô gia ®×nh (hiªn nay chñ yÕu t¹i thÞ trêng §µi Loan) lo¹i c«ng viÖc nµy sÏ thu hót mét sè lîng lín lao ®éng níc ngoµi. Tuy nhiªn chóng ta còng cÇn ph¶i chuÈn bÞ chu ®¸o ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi ngêi lao ®éng.
3.2.2. C¸c gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch
1. §èi víi c¸c doanh nghiÖp XKL§:
§Çu t x©y dùng c¸c doanh nghiÖp XKL§ ®ñ m¹nh ®Ó c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ. Tríc m¾t, chóng ta cÇn ®Çu t vèn, ph¬ng tiÖn ho¹t ®éng, x©y dùng bé m¸y vµ ®µo t¹o c¸n bé cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ t×m kiÕm thÞ trêng. C¸c c¬ quan chñ qu¶n vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc cÇn hç trî vÒ vèn vµ vÒ c¸n bé ®Ó ®Çu t x©y dùng c¸c tæ chøc kinh tÕ tham gia vµo XKL§ trë thµnh c¸c tæ chøc kinh tÕ m¹nh, cã ®ñ kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng XKL§ quèc tÕ, x©y dùng mét sè tæ chøc kinh tÕ thµnh c«ng ty ®Êu thÇu quèc tÕ.
Ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch u ®·i víi c¸c doanh nghiÖp XKL§ trong c¸c lÜnh vùc tµi chÝnh, nh cho vay víi l·i suÊt thÊp, x©y dùng chi phÝ m«i giíi... t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp t×m ®îc hîp ®ång XKL§. Cã thÓ xem xÐt theo ®Þnh híng lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp tham gia XKL§ th× ®îc hëng u ®·i theo luËt thuÕ quy ®Þnh, møc u ®·i sÏ ®îc Bé Tµi chÝnh quy ®Þnh cô thÓ ë c¸c v¨n b¶n díi luËt.
Nghiªn cøu thµnh lËp HiÖp héi XKL§ vµ chuyªn gia ®Ó c¸c doanh nghiÖp ®a lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi cã sù phèi hîp chÆt chÏ víi nhau vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cho nhau tríc sù c¹nh tranh quèc tÕ trong lÜnh vùc XKL§
2. §µo t¹o nguån lao ®éng xuÊt khÈu
Nhµ níc cã chÝnh s¸ch hç trî c¸c doanh nghiÖp ®µo t¹o nguån lao ®éng xuÊt khÈu. Kinh nghiÖm thÕ giíi ®· chØ râ víi viÖc chuÈn bÞ ®îc lùc lîng lao ®éng phï hîp, cã chÊt lîng so víi yªu cÇu quèc gia sÏ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chiÕm gi÷ ®îc thÞ trêng. ChÊt lîng lao ®éng cµng cao th× hiÖu qu¶ cµng cao. Cho phÐp sö dông c¬ chÕ ba bªn, Nhµ níc - Doanh nghiÖp Ngêi lao ®éng cïng ®Çu t ®Ó ®µo t¹o nguån lao ®éng cho xuÊt khÈu. KÕt hîp ®µo t¹o kü thuËt víi ®µo t¹o ngo¹i ng÷, phong tôc tËp qu¸n, kiÕn thøc ph¸p luËt cho lao ®éng. §©y còng lµ chÝnh s¸ch ®µo t¹o ®«i ngò lao ®éng kü thuËt ®Ó ®¸p øng yªu cÇu sö dông trong níc kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu c«ng nh©n cã kü thuËt cao ®¸p øng yªu cÇu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸.
3. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh
ChÝnh s¸ch tµi chÝnh lµ ®ßn bÈy thóc ®Èy më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ XKL§. Trong chÝnh s¸ch tµi chÝnh, vÊn ®Ò c¬ b¶n cÇn quan t©m lµ b¶o ®¶m hµi hoµ c¸c lîi Ých: Lîi Ých cña ngêi lao ®éng, lîi Ých cña c¸c tæ chøc XKL§, lîi Ých cña Nhµ níc vµ còng cÇn chó ý tíi lîi Ých cña chñ thuª lao ®éng.
Nªn ph©n ®Þnh râ vµ giao c¸c chÝnh s¸ch nµy cho c¸c c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng cô thÓ nh Bé V¨n ho¸ - Th«ng tin thùc hiÖn tèt dÞch vô v¨n ho¸ tinh thÇn phôc vô céng ®ång lao ®éng cña ta ë níc ngoµi, c¸c ngµnh cã liªn quan nh ngµnh Hµng kh«ng, ThuÕ, H¶i quan cÇn ban hµnh c¸c quy chÕ u ®·i trong viÖc lµm thñ tôc vµ gi¸ cíc ®èi víi s¶n phÈm dµnh cho ngêi lao ®éng khi ®a ra níc ngoµi phôc vô lao ®éng níc ta.
4. §èi víi ngêi lao ®éng
Nghiªn cøu qui ®Þnh hîp lý chi phÝ dÞch vô viÖc lµm ë níc ngoµi. PhÝ dÞch vô nµy nªn quy ®Þnh thµnh 3 møc cè ®Þnh : §èi víi lao ®éng phæ th«ng; ®èi víi lao ®éng kü thuËt vµ ®èi víi lao ®éng “chÊt x¸m”. Kh«ng nªn quy ®Þnh thµnh tØ lÖ phÇn tr¨m theo l¬ng, sÏ g©y nªn viÖc khã tÝnh to¸n vµ khã thùc hiÖn.
CÇn nghiªn cøu, ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch thuÕ hîp lý, nªn miÔn thuÕ thu nhËp cao nh»m ®¶m b¶o vµ khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi. MÆt kh¸c, nªn söa ®æi bæ sung chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi, cho ngêi lao ®éng tù nguyÖn tham gia b¶o hiÓm x· héi chø kh«ng nªn b¾t buéc ®ãng b¶o hiÓm x· héi nh hiÖn nay. Nghiªn cøu vµ söa ®æi, bæ sung chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi cho phï hîp víi ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi.
Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch cho ngêi lao ®éng ®îc vay vèn víi l·i suÊt u tiªn ®Ó chi phÝ cho viÖc ®i níc ngoµi lµm viÖc. X©y dùng c¬ chÕ cho vay tÝn dông tõ c¸c nguån vèn quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm, quü xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ c¸c nguån kh¸c ®Ó cho c¸c ®èi tîng nghÌo vµ ®èi tîng chÝnh s¸ch ®îc vay víi l·i suÊt u ®·i. NÕu ®îc th× sÏ t¹o t©m lý an t©m cho ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc, chÊp hµnh tèt c¸c quy ®Þnh ë níc ngoµi v× hä kh«ng ph¶i lo l¾ng g× vÒ nh÷ng kho¶n vay nî c¸ nh©n.
TiÕn hµnh më tµi kho¶n c¸ nh©n cho ngêi lao ®éng tríc khi ®i lµm viÖc ë níc ngoµi. Gi¶i ph¸p nµy sÏ gi¶i quyÕt ®îc ba vÊn ®Ò: Qu¶n lý vµ theo dâi ®îc lîng ngo¹i tÖ chuyÓn vµo níc ta, ngêi lao ®éng an t©m khi hä biÕt ®îc tiÒn cña hä ®îc b¶o vÖ vµ chuyÓn vÒ níc an toµn, gióp ®ì ngêi nhµ gÆp khã kh¨n khi hä cßn lµm viÖc ë níc ngoµi.
Nªn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng vµ chuyªn gia lµm viÖc ë níc ngoµi dïng thu nhËp ë níc ngoµi mµ hä kiÕm ®îc ®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh doanh, t vÊn viÖc lµm, ®µo t¹o l¹i cho ngêi lao ®éng sau khi vÒ níc. Bªn c¹nh ®ã víi nh÷ng lao ®éng ®· hoµn thµnh hîp ®ång trë vÒ níc kh¸c, cÇn t¹o ®iÒu kiÖn tiÕp nhËn hä vµo lµm viÖc trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh v× hä cã thÕ m¹nh tay nghÒ, t¸c phong c«ng nghiÖp, ngo¹i ng÷...
Nghiªn cøu ®Ó ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch thëng ph¹t nghiªm minh ®èi víi mäi ®èi tîng cã liªn quan ®Õn XKL§. Cã c¸c biÖn ph¸p ng¨n chÆn t×nh tr¹ng tiªu cùc trong ho¹t ®éng cña lÜnh vùc nµy.
3.2.3. C¸c gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc qu¶n lý
1. Hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý vµ tæ chøc bé m¸y c¸n bé qu¶n lý Nhµ níc vÒ XKL§.
§Ó phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng vµ c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia nh»m t¨ng cêng vµ n©ng cao n¨ng lùc cña qu¶n lý Nhµ níc, hÖ thèng qu¶n lý XKL§ cÇn ®îc ®æi míi theo híng tinh gi¶m ®Çu mèi trung gian, tËp trung chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc vµo mét sè c¬ quan cña ChÝnh phñ. HÖ thèng tæ chøc qu¶n lý XKL§ trong thêi gian tíi cÇn bao qu¸t ®îc c¸c néi dung qu¶n lý Nhµ níc trong vµ ngoµi níc nhng b¶o ®¶m tÝnh linh ho¹t vµ n¨ng ®éng.
VÒ c¸n bé cÇn tËp trung ®µo t¹o kiÕn thøc kinh tÕ thÞ trêng, kiÕn thøc Marketing, ngo¹i ng÷, kiÕn thøc vÒ lao ®éng, luËt ph¸p, ®èi ngo¹i míi ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó lµm c«ng t¸c qu¶n lý.
2. C¸c gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc thùc hiÖn vµ qu¶n lý
§Ó thùc hiÖn thµnh c«ng chñ tr¬ng vµ ph¬ng híng XKL§ cña §¶ng vµ Nhµ níc, nh»m ®Èy m¹nh XKL§ trong thêi gian tíi, ngoµi c¸c gi¶i ph¸p nªu trªn, c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc cÇn tiÕn hµnh mét sè gi¶i ph¸p kh¸c ®Ó chØ ®¹o thèng nhÊt ho¹t ®éng XKL§, ®ã lµ c¸c gi¶i ph¸p sau :
- X©y dùng quy tr×nh XKL§ riªng biÖt. XKL§ cña ta ®· tiÕn hµnh ®îc gÇn 20 n¨m, nhng cha cã mét quy tr×nh tæng qu¸t, thèng nhÊt. Do ®ã sù phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp thiÕu ®ång bé, kh«ng nhÞp nhµng ®· ¶nh hëng lín ®Õn hiÖu qu¶ c«ng viÖc. Quy tr×nh XKL§ gåm ba giai ®o¹n : Giai ®o¹n mét lµ giai ®o¹n t×m kiÕm vµ ký kÕt hîp ®ång, giai ®o¹n hai lµ giai ®o¹n tuyÓn chän vµ lµm thñ tôc xuÊt c¶nh, giai ®o¹n ba lµ qu¶n lý ë níc ngoµi vµ thanh lý hîp ®ång. Trong giai ®o¹n hai th× viÖc tiÕn hµnh lµm thñ tôc cho lao ®éng xuÊt c¶nh cßn nhiÒu phiÒn hµ ë c¸c cÊp, c¸c ngµnh thuéc c¸c ®Þa ph¬ng ®· lµm chËm trÔ tiÕn ®é xuÊt c¶nh ¶nh hëng kh«ng nhá tíi sù nghiÖp XKL§. ThËm chÝ, nhiÒu khi, ph¶i bá c¶ yªu cÇu cung cÊp lao ®éng cña chñ níc ngoµi nhÊt lµ ®èi víi thuyÒn viªn (do ph¶i dïng hai hé chiÕu)
- X©y dùng hîp ®ång mÉu cho c¸c lo¹i lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi. Hîp ®ång mÉu lµ nh÷ng quy ®Þnh tèi thiÓu vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc, tiÒn l¬ng, ®iÒu kiÖn ¨n ë, b¶o hiÓm, gi¶i quyÕt tranh chÊp vµ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ b¶o ®¶m nh©n phÈm vµ an ninh. Ban hµnh hîp ®ång mÉu lµ nh»m b¶o vÖ c¸c quyÒn lîi tèi thiÓu cña ngêi lao ®éng khi lµm viÖc ë níc ngoµi, tr¸nh sù bãc lét vµ ®èi xö ph©n biÖt cña chñ ®èi víi lao ®éng
- X©y dùng vµ ban hµnh møc l¬ng tèi thiÓu cho tõng khu vùc thÞ trêng sö dông lao ®éng ViÖt Nam.
- X©y dùng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp XKL§. §ã lµ mét trong c¸c gi¶i ph¸p gãp phÇn t¨ng cêng qu¶n lý Nhµ níc, ®a ho¹t ®éng XKL§ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ KT - XH cao. ViÖc ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp XKL§ hµng n¨m nh»m x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng vµ hiÖu qu¶ cña XKL§, ®éng viªn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp n¨ng ®éng, t×m tßi mäi biÖn ph¸p ®Ó më réng thÞ trêng vµ kÞp thêi uèn n¾n nh÷ng sai lÖch trong ho¹t ®éng XKL§ cña c¸c doanh nghiÖp.
3.3. KÕt luËn ch¬ng
Tõ nh÷ng thùc tr¹ng ho¹t ®éng XKL§ vµ ®Þnh híng mµ §¶ng vµ Nhµ níc ®· ®Ò ra trong c¸c cuéc héi th¶o, ®¹i héi §¶ng kho¸ VIII vµ kho¸ IX, c¸c cuéc tæng kÕt vµ ®¸nh gi¸ ch¬ng tr×nh ho¹t ®éng XKL§ ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua, kho¸ luËn nªu ra mét sè c¸c gi¶i ph¸p nh»m x©y dùng XKL§ níc ta vÒ tríc m¾t còng nh l©u dµi. C¸c gi¶i ph¸p nµy ®îc thÓ hiÖn mét c¸ch ®ång bé vµ thèng nhÊt tõ c¬ chÕ qu¶n lý, chÝnh s¸ch ®Õn viÖc tæ chøc qu¶n lý, nh»m gãp phÇn vµo viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng XKL§, tr¸nh nh÷ng sai sãt cã thÓ gÆp ph¶i. Bªn c¹nh ®ã, th«ng qua c¸c ®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p ®Ò ra c¸c môc tiªu ng¾n h¹n vµ dµi h¹n cho XKL§ trong t¬ng lai.
Nh»m môc ®Ých ®Èy m¹nh ho¹t ®éng XKL§, t¹o thªm nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. C¸c ®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p nªu trªn ®îc dùa trªn c¬ së tham kh¶o vµ ®¸nh gi¸ c¸c kiÕn nghÞ cña Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi vµ ®îc x©y dùng trªn c¬ së tr×nh ®é nhËn thøc cña mét sinh viªn §¹i häc. Cã thÓ nh÷ng gi¶i ph¸p nµy cha thËt hoµn chØnh, nhng ngêi viÕt mong muèn cã thÓ gãp mét phÇn søc m×nh vµo sù nghiÖp XKL§ nãi riªng vµ sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung cña ViÖt Nam.
kÕt luËn
XKL§ lµ mét ho¹t ®éng phæ biÕn trªn thÕ giíi vµ mang tÝnh KT - XH cao. Ho¹t ®éng nµy sÏ cßn tiÕp tôc ph¸t triÓn phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña thÕ giíi.
§èi víi níc ta, con ngêi lu«n lµ mét vèn quý, lîi thÕ, nguån lùc quan träng nhÊt cña sù ph¸t triÓn ®Êt níc. Lµ mét quèc gia cã ®«ng d©n sè t¹o nªn mét nguån nh©n lùc dåi dµo, ngêi ViÖt Nam cÇn cï, s¸ng t¹o, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu nhanh khoa häc vµ c«ng nghÖ. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay nÒn kinh tÕ quèc gia cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, nguån vèn ®Çu t cßn h¹n hÑp, c¬ së kü thuËt vËt chÊt cò kü vµ cha ®îc ®Çu t ®óng møc, víi lîi thÕ vÒ nh©n lùc chóng ta hoµn toµn cã thÓ ph¸t triÓn n©ng cao KT - XH cña níc m×nh th«ng qua XKL§, coi ®©y nh lµ mét thÕ m¹nh cña quèc gia. XKL§ ®· vµ ®ang ®ãng vai trß quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt c¸c nhu cÇu X· héi. ChÝnh v× vËy khi chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang thêi kú më cöa nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng X· héi chñ nghÜa th× viÖc nghiªn cøu lÜnh vùc XKL§ nµy trë nªn mét vÊn ®Ò phøc t¹p vµ cÊp b¸ch hiÖn nay.
VÒ tæng qu¸t, cuèn kho¸ luËn nµy ®· xem xÐt mét c¸c kh¸i qu¸t vÒ c¸c c¬ së lý luËn cña XKL§, t×nh h×nh XKL§ thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng trong h¬n mét thËp kû qua. Qua nh÷ng kinh nghiÖm cña c¸c quèc gia kh¸c trong cïng khu vùc, nghiªn cøu thùc tr¹ng vµ ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p cña níc ta trong nh÷ng n¨m tíi. KÕt qu¶ cña bµi viÕt nµy chñ yÕu lµ ®· ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng XKL§ trong vßng 10 n¨m qua vµ ®a ra ®îc nh÷ng gi¶i ph¸p thiÕt thùc vÒ nh÷ng vÊn ®Ò mµ trong lý luËn vµ thùc tiÔn XKL§ cña níc ta cßn ®ang víng m¾c. Tõ viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ so s¸nh ®Ó rót ra ®îc c¸c bµi häc kinh nghiÖm, víi cuèn kho¸ luËn nµy, t«i mong m×nh cã thÓ ®ãng gãp mét phÇn ý kiÕn vµo c«ng cuéc nghiªn cøu ®èi víi lÜnh vùc ®ang ®îc u tiªn hiÖn nay cña níc ta.
T«i hy väng hiÖn t¹i còng nh trong thêi gian tíi, XKL§ sÏ vÉn lµ mét chiÕn lîc quan träng cña níc ta, ho¹t ®éng nµy lµ v× mäi ngêi vµ v× sù thÞnh vîng chung cho x· héi “ XKL§ võa Ých níc vµ võa lîi nhµ, l¹i võa cã thªm mét lùc lîng lao ®éng cã nghÒ víi ý thøc vµ kh¶ n¨ng lao ®éng c«ng nghiÖp tèt h¬n ®Ó phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc” (TrÝch lêi Bé trëng Bé Lao ®éng - Th¬ng binh x· héi TrÇn §×nh Hoan trong bµi tr¶ lêi pháng vÊn b¸o Thanh niªn - sè 9/1997).
phô lôc ch¬ng 1
phô lôc 1.1
®Þng híng thÞ trêng XKL§ t¹i mét sè níc trong khu vùc thêi kú 1991 - 1999
§¬n vÞ tÝnh: %
th¸i lan
ThÞ trêng nhËn lao ®éng
1991
1996
1999
Trung §«ng
43,5
9,9
9,3
§«ng ¸
19,4
66,5
64,4
C¸c níc ph¬ng T©y
9,7
0,8
3,1
Tæng sè %
100,0
61.200
100,0
202,300
100,0
191.735
Nguån: Bé Lao ®éng vµ Phóc lîi, Th¸i Lan.
philipin
ThÞ trêng nhËn lao ®éng
1991
1996
1999
Ch©u ¸
- ASEAN
27,1
4,0
38,2
7,0
48,3
8,4
Trung §«ng
65,1
51,6
47,1
Ch©u Mü
4,4
4,9
3,0
Ch©u ¢u
2,0
2,4
3,2
Ch©u Phi
0,4
0,8
0,7
Tæng sè %
100,0
334.883
100,0
436.884
100,0
486.627
Nguån: Côc ViÖc lµm ngoµi níc, Philipin
in®«nªxia
ThÞ trêng tiÕp nhËn lao ®éng
1991
1996
1999
Trung §«ng
48,5
56,6
56,0
Malaixia, Singapo
44,8
32,6
30,5
Kh¸c
6,7
10,9
13,5
Tæng sè %
100,0
86.264
100,0
176.187
100,0
235.275
Nguån: Bé lao ®éng, In®«nªxia
phô lôc 1.2
Di c lao ®éng kh«ng theo hîp ®ång t¹i c¸c quèc gia ch©u ¸
§¬n vÞ tÝnh: ngêi
STT
Lao ®éng ®i tõ níc
ThÞ trêng tiÕp nhËn lao ®éng
Céng
NhËt
Hµn Quèc
§µi Loan
Malaixia
Th¸i lan
1
B¨ngla®es
5.864
6.939
-
246.400
-
259.203
2
C¨mpuchia
-
-
-
-
81.000
81.000
3
TrungQuèc
38.957
53.429
-
-
-
92.386
4
Indonexia
-
1.013
2.700
475.200
-
478.913
5
HµnQuèc
52.854
-
-
-
-
52.854
6
Malaixia
10.926
-
400
-
-
11.326
7
Mianma
5.957
-
-
25.600
810.000
841.557
8
Pakistan
4.766
3.350
-
12.000
-
20.116
9
Philippin
42.627
6.302
5.150
7.600
-
61.679
10
§µi Loan
9.403
-
-
-
-
9.403
11
Th¸i Lan
38.191
2.528
6.000
8.000
-
54.719
12
ViÖt Nam
-
3.181
-
-
-
3.181
13
Kh¸c
72.242
18.285
5.750
23.000
109.000
207.577
Céng
281.157
95.617
20.000
800.000
1.000.000
2.173,914
Nguån: Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi
Phô lôc ch¬ng 2
phô lôc 2.1
tèc ®é t¨ng d©n sè ViÖt nam
§¬n vÞ tÝnh: %
N¨m
Tæng sè
Thµnh thÞ
N«ng th«n
1992/1991
101.955
103.063
101.687
1993/1992
101.936
102.957
101.685
1994/1993
101.937
103.218
101.619
1995/1994
101.814
103.988
101.265
1996/1995
101.715
103.581
101.231
1997/1996
101.641
103.610
101.118
1998/1997
101.598
107.594
99.967
1999/1998
101.573
104.189
100.807
2000/1999
101.448
102.908
101.006
Nguån: Sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª
phô lôc 2.2
nh©n khÈu nam - n÷ tõ 15 tuæi trë lªn trong c¶ níc ho¹t ®éng kinh tÕ thêng xuyªn chia theo tr×nh ®é chuyªn m«n
§¬n vÞ tÝnh : 1000 ngêi
Tr×nh ®é chuyªn m«n
1997
1998
1999
Tæng sè
Nam
N÷
Tæng sè
Nam
N÷
Tæng sè
Nam
N÷
Tæng sè (1000 ngêi)
35867
17715
18152
36296
18144
18152
37409
18688
18721
Kh«ng cã chuyªn m«n
31452
15059
16393
31838
15490
16348
32431
15750
16681
S¬ cÊp
637
313
324
546
268
278
545
259
286
C«ng nh©n kü thuËt kh«ng b»ng
762
508
254
848
557
291
968
649
319
C«ng nh©n kü thuËt cã b»ng
810
688
122
742
628
114
808
686
122
Trung häc chuyªn nghiÖp
1378
663
715
1380
657
723
1517
696
821
Cao ®¼ng vµ ®¹i häc
816
474
342
910
519
319
1110
628
482
Trªn ®¹i häc
12
10
2
17
14
3
30
20
10
Kh¸c
0
0
0
15
11
4
0
0
0
Nguån: Sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª.
Phô lôc 2.3
C¬ cÊu ngµnh cña nÕn kinh tÕ theo gdp vµ lao ®éng
®¬n vÞ tÝnh: %
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
1. N«ng nghiÖp
Gdp
40,6
33,9
29,9
28,7
28,4
27,1
25,8
25,8
25,4
24,2
lao ®éng
72,6
72,9
73,0
72,8
69,7
69,2
69,0
63,5
63,7
62,6
2. c«ng nghiÖp
gdp
23,8
27,3
28,9
29,6
29,9
30,7
32,0
32,5
34,5
36,9
lao ®éng
13,6
13,5
13,4
13,6
13,3
12,9
12,5
11,9
12,4
13,2
3. dÞch vô
gdp
35,7
38,8
41,2
41,7
41,7
42,1
42,2
41,7
40,1
39,0
lao ®éng
13,8
13,6
13,6
13,6
17,0
17,8
18,5
24,5
23,9
24,3
Nguån: Sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª.
Phô Lôc 2.4
Nh©n khÈu nam n÷ tõ 15 tuæi trë lªn ë n«ng th«n cã viÖc lµm thêng xuyªn chia theo nhãm ngµnh Kinh TÕ
§¬n vÞ tÝnh: 1000 ngêi
Ngµnh kinh tÕ
1997
1998
Tæng sè
Nam
N÷
Tæng sè
Nam
N÷
Tæng sè
28443
13901
14542
27858
13775
14083
N«ng, l©m, ng ngiÖp
23221
11170
12051
21752
10622
11130
C«ng nghiÖp vµ x©y dùng
1942
1172
770
1910
974
936
DÞch vô
3280
1559
1721
4196
2179
2017
Nguån: Sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª
Phô lôc 2.5
Sè liÖu thèng kª vÒ ngêi lao ®éng níc ngoµi lµm viÖc t¹i ®µi loan
§¬n vÞ tÝnh: ngêi.
N¨m
Tæng sè
Indonesia
Malaysia
Philipin
Th¸i Lan
ViÖt Nam
1995
151.989
6.020
2.344
38.473
105.152
-
1996
189.051
5.430
2.071
54.647
126.903
-
1997
236.555
10.206
1.489
83.630
141.230
-
1998
248.396
14.648
736
100.295
132.717
-
1999
270.620
22.058
940
114.255
133.367
-
2000
297.967
41.224
158
113.928
139.526
131
2001
Th¸ng 1
Th¸ng 2
Th¸ng 3
Th¸ng 4
Th¸ng 5
Th¸ng 6
296.569
299.763
301.447
298.633
302.157
309.424
42.522
44.995
46.762
48.776
52.031
55.779
155
147
143
117
143
136
113.875
113.591
112.859
109.937
109.076
109.297
139.661
140.188
140.133
137.589
137.923
140.487
356
842
1.550
2.214
2.984
3.743
Nguån: Uû ban Lao ®éng §µi Loan.
c¸c nghÒ vµ khu vùc kh«ng ®a ngêi lao ®éng vµ chuyªn gia viÖt nam ®i lµm viÖc ë níc ngoµi
I - NghÒ :
- NghÒ vò n÷, ca sü, masage t¹i c¸c nhµ hµng, kh¸ch s¹n hoÆc c¸c trung t©m gi¶i trÝ ®èi víi lao ®éng n÷;
- C«ng viÖc ph¶i tiÕp xóc víi chÊt næ, chÊt ®éc h¹i trong luyÖn quÆng kim lo¹i mµu (®ång, ch×, thuû ng©n, b¹c, kÏm), dän r¸c vÖ sinh, tiÕp xóc thêng xuyªn víi mangan, ®i«xýt thuû ng©n;
- C«ng viÖc ph¶i tiÕp xóc víi nguån phãng x¹ hë, khai th¸c quÆng phãng x¹ c¸c lo¹i;
- C«ng viÖc s¶n xuÊt, bao gãi hoÆc ph¶i tiÕp xóc thêng xuyªn víi c¸c ho¸ chÊt axÝt natric, natri sunfat, disunfua cacbon, c¸c lo¹i thuèc trõ s©u, diÖt cá diÖt chuét, s¸t trïng chèng mèi mät cã tÝnh ®éc m¹nh;
- Nh÷ng c«ng viÖc s¨n b¾t thó d÷, c¸ sÊu, c¸ mËp;
- Nh÷ng c«ng viÖc ph¶i ®iÒu trÞ hoÆc trùc tiÕp phôc vô bÖnh nh©n c¸c bÖnh x· héi nh: phong (hñi), HIV, nh÷ng c«ng viÖc mæ tö thi, liÖm, m¹i t¸ng, thiªu x¸c ngêi chÕt, bèc må m¶.
II - KHU VùC :
§ang cã chiÕn sù hoÆc cã nguy c¬ xÈy ra chiÕn sù;
BÞ nhiÔm x¹, nhiÔm ®éc.
III - §èi víi mét sè nghÒ nh phôc vô gia ®×nh, dÞch vô trªn c¸c tµu biÓn du lÞch ®èi víi lao ®éng n÷, c«ng viÖc ®Æc biÖt nÆng nhäc, ®éc h¹i kh¸c vµ mét sè khu vùc cã tÝnh chÊt phøc t¹p, tríc khi ký hîp ®ång ®a lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi, c¸c doanh nghiÖp ph¶i b¸o c¸o víi Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi
V¨n b¶n sè 2408/L§TBXH - QLL§NN
híng dÉn tuyÓn lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi
Nh»m t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý vµ n©ng cao chÊt lîng tuyÓn chän lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi theo Th«ng t sè 28/2000/TT - BL§TBXH ngµy 15/11/2000 Híng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 152/2000/N§-CP ngµy 20/9/2000 cña ChÝnh phñ, Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi híng dÉn bæ sung nh sau:
1. §èi tîng vµ nguån tuyÓn chän:
- Thanh niªn ®· hoµn thµnh nghÜa vô qu©n sù trong c¸c ®¬n vÞ qu©n ®éi, thanh niªn xung phong, thanh niªn t×nh nguyÖn tham gia c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n ë nh÷ng n¬i khã kh¨n (biªn giíi, h¶i ®¶o, vïng s©u, vïng xa) ®· hoµn thµnh nhiÖm vô;
- Lao ®éng ®ang lµm viÖc trong c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp cã nhu cÇu ®i;
- Häc sinh tèt nghiÖp c¸c trêng ®µo t¹o;
- Lao ®éng cha cã viÖc lµm ë x·, phêng, thÞ trÊn; trong ®ã u tiªn tuyÓn con em c¸c gia ®×nh chÝnh s¸ch, lao ®éng thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n.
2. Thñ tôc tuyÓn chän:
a) C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia khi cã nhu cÇu tuyÓn lao ®éng th× c¨n cø vµo ngµnh nghÒ, tiªu chuÈn cã c«ng v¨n ®Ò nghÞ c¸c ®¬n vÞ, c¬ së sau ®©y ®Ó tuyÓn chän:
- C¸c ®¬n vÞ qu©n ®éi, c«ng an, ®éi thanh niªn xung phong, thanh niªn t×nh nguyÖn tËp trung cã cÊn bé, chiÕn sü hoµn thµnh nhiÖm vô;
- C¸c doanh nghiÖp, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt;
- C¸c trêng, trung t©m ®µo t¹o;
- Uû ban nh©n d©n c¸c x·, phêng, thÞ trÊn.
b) Khi tuyÓn chän lao ®éng, doanh nghiÖp ph¶i xuÊt tr×nh GiÊy phÐp ho¹t ®éng chuyªn doanh; §¨ng ký hîp ®ång; kÕ ho¹ch; tiªu chuÈn tuyÓn chon; c¬ cÊu ngµnh nghÒ, giíi tÝnh; sè lîng dù tuyÓn vµ sè lîng tuyÓn chÝnh thøc víi Së Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi ®ª th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho c¬ së, ®¬n vÞ trªn ®Þa bµn cã nguån lao ®éng ®¸p øng yªu cÇu tuyÓn chän.
c) Doanh nghiÖp trùc tiÕp tuyÓn chän lao ®éng trong sè ngêi ®¨ng ký dù tuyÓn theo kÕ ho¹ch ®· thèng nhÊt víi c¬ së cung cÊp lao ®éng. ChËm nhÊt sau 5 ngµy kÓ tõ ngµy ngêi lao ®éng dù tuyÓn, doanh nghiÖp ph¶i th«ng b¸o c«ng khai kÕt qu¶ cho ngêi lao ®éng.
- Sau khi ngêi lao ®éng tróng tuyÓn, doanh nghiÖp ph¶i th«ng b¸o thêi gian dù kiÕn ®a ®i, nÕu chËm th× ph¶i th«ng b¸o râ lý do cho ngêi lao ®éng biÕt.
3. ChuÈn bÞ nguån lao ®éng:
Doanh nghiÖp cã thÓ tuyÓn nh÷ng ngêi ®· cã nghÒ hoÆc th«ng qua c¸c trêng ®µo t¹o; hoÆc chñ ®éng tæ chøc ®µo t¹o nghÒ vµ ngo¹i ng÷ phï hîp víi sè lîng vµ c¬ cÊu ngµnh nghÒ theo kÕ ho¹ch ®a lao ®éng ®i hµnh n¨m; kh«ng ®îc tæ chøc ®µo t¹o trµn lan g©y tèn kÐm ®èi víi ngêi lao ®éng. Khi chuÈn bÞ nguån lao ®éng vµ ®µo t¹o, doanh nghiÖp th«ng b¸o râ cho ngêi lao ®éng vÒ ®iÒu kiÖn, tiªu chuÈn tuyÓn chän, c¸c kho¶ng mµ ngêi lao ®éng ph¶i ®ãng trong ®µo t¹o víi ngêi häc.
4. Tæ chøc thùc hiÖn:
- C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng chiÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn tæ chøc tuyÓn chän lao ®éng theo ®óng quy ®Þnh cña Th«ng t sè 28/2000/TT - BL§TBXH ngµy 15/11/2000; NghÞ ®Þnh 152/2000/N§-CP ngµy 20/09/2000 vµ nh÷ng quy ®Þnh trªn ®©y.
- C¸c Bé, ngµnh, c¬ quan Trung ¦¬ng, c¸c ®oµn thÓ, UBND c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng cã doanh nghiÖp ho¹t ®éng XKL§ chØ ®¹o, kiÓm tra, qu¶n lý c«ng t¸c tuyÓn chän lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi theo quy ®Þnh, b¶o ®¶m chÊt lîng, chèng tiªu cùc, m«i giíi tr¸i ph¸p luËt; ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp tuyÓn chän lao ®éng trªn ®Þa bµn.
Tæ chøc thanh tra lao ®éng c¸c cÊp ph¶i t¨ng cêng vµ thêng xuyªn kiÓm tra, thanh tra viÖc thùc hiÖn tuyÓn chän, ®µo t¹o vµ c¸c chÕ ®é tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c ®¬n vÞ liªn quan.
tµi liÖu tham kh¶o
1. C¸c lo¹i phÝ vµ tiÒn ®Æt cäc khi ®i lao ®éng lao ®éng ë níc ngoµi, Thêi b¸o Kinh tÕ, 13/3/2001.
2. ChÝnh s¸ch di c quèc tÕ, Liªn hîp quèc, 1999.
3. CIEM - ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ Trung ¬ng, Lao ®éng, viÖc lµm vµ thu nhËp, Kinh tÕ ViÖt Nam, 2001.
4. Dù th¶o: ChiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn KT - XH cña níc ta ®Õn n¨m 2001, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt.HN,1991.
5. §Ò ¸n ®Èy m¹nh XKL§ vµ CG giai ®o¹n 1999 - 2010, Bé Lao ®éng vµ Th¬ng binh x· héi, ngµy 24/8/1999.
6. Kim ho-Jin, HÖ thèng giÊy phÐp lao ®éng ®èi víi ngêi níc ngoµi, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, Sè 2/2002.
7. Lª Trung, Nh×n l¹i vÊn ®Ò viÖc lµm sau 15 n¨m ®æi míi, T¹p chÝ Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng, sè 1/2002.
8. L¬ng §øc Long, KÕt qu¶ bíc ®Çu cña lao ®éng ViÖt Nam ë thÞ trêng §µi Loan, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 5/2001.
9. Manuel Imson, Kinh nghiÖm cña Philipin trong t×m kiÕm viÖc lµm níc ngoµi, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 4/2001.
10. Niªn gi¸m thèng kª 2001, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª.
11. Niªn gi¸m thèng kª Lao ®éng vµ Th¬ng binh x· héi 2000, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia.
12. NghÞ ®Þnh sè 370/H§BT ngµy 9/11/1992 cña Héi §ång Bé trëng.
13. NghÞ ®Þnh sè 07/CP ngµy 20/1/1996 cña ChÝnh phñ.
14. NghÞ ®Þnh sè 152/2000/N§-CP ngµy 20/9/2000 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh viÖc ngêi lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt Nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi.
15. NguyÔn Ngäc Quúnh, ThÞ trêng XKL§ vµ mét vµi suy nghÜ vÒ më réng thÞ trêng, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 3/2001.
16. NguyÔn Quang Vinh, XuÊt khÈu lao ®éng nh×n tõ ®µo t¹o, t¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 4/2001.
17. NguyÔn Xu©n Lu, Nh÷ng thuËn lîi khã kh¨n trong viÖc héi nhËp vµ c¹nh tranh trªn thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 2/2001.
18. Paul R.Krugman vµ Maurice Obstfeld, Kinh tÕ häc quèc tÕ lý thuyÕt vµ chÝnh s¸ch, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, 1997.
19. PGS. TS Ph¹m §øc Thµnh vµ TS Mai Quèc Ch¸nh, Kinh tÕ lao ®éng, trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, 1999.
20. PGS. TS TrÇn §¾c Söu, XuÊt khÈu thuyÒn viªn ViÖt Nam, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè5/2001.
21. Phan thÞ BÐ, X©y dùng c¬ chÕ tµi chÝnh phï hîp víi ho¹t ®éng XKL§, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 6 /2000.
22. Quý Hµo, Lao ®éng ë níc ngoµi ph¶i nép thuÕ thu nhËp, Thêi b¸o Kinh TÕ, 6/3/2001.
23. S¬ kÕt viÖc XKL§, B¸o Nh©n D©n, 19/12/2001.
24. Th«ng b¸o kÕt qu¶ héi nghÞ toµn quèc vÒ XKL§, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 3/2001.
25. ThS. NguyÔn L¬ng Ph¬ng, Nh÷ng ®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh XKL§ trong t×nh h×nh míi, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 6/2001.
26. Tin kinh tÕ ngµy 16/9/2001, T×nh h×nh lao ®éng ë Ch©u ¸, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 5/2001.
27. TrÇn V¨n Hoan, §µo t¹o ngêi lao ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp ë mét sè khu vùc thi trêng lao ®éng, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 5/2001.
28. TS. Cao V¨n S©m, T¨ng cêng ®µo t¹o ngo¹i ng÷ cho lao ®éng xuÊt khÈu vµ chuyªn gia, T¹p chÝ ViÖc lµm víi níc ngoµi, Côc Qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 1/2002.
29. TS. Ph¹m §ç NhËt T©n, ThÞ trêng lao ®éng ngoµi níc. Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p æn ®Þnh, ph¸t triÓn thÞ trêng, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 6/2001.
30. TS. TrÇn V¨n H»ng, Ho¹t ®éng XKL§ vµ chuyªn gia n¨m 2001. NhiÖm vô vµ ®Þnh híng c«ng t¸c n¨m 2002, T¹p chÝ ViÖc lµm níc ngoµi, Côc qu¶n lý lao ®éng víi níc ngoµi, sè 6/2000.
31. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII,1997.
32. ViÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn, C¬ së khoa häc cña mét sè vÊn ®Ò trong chiÕn lîc ph¸t triÓn KT - XH ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n 2020, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, HN, 2002.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Xuất khẩu lao động của Việt Nam Thực trạng và Giải pháp.doc
