Đề tài Hoàn thiện kiểm toán chu trình tiền lương và nhân viên trong kiểm toán tài chính tại công ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn

Hïng TiÕn lµ ng­êi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng hµng ngµy cña C«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc héi ®ång qu¶n trÞ vÒ thùc hiªn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô ®­îc giao, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ mäi ho¹t ®éng cña C«ng ty . Phã gi¸m ®èc cã nhiÖm vô gióp gi¸m ®èc ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu, chiÕn l­îc cña C«ng ty. C¸c Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch ho¹t ®éng, mµ Gi¸m ®èc ph©n c«ng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Gi¸m ®èc vÒ c¸c lÜnh vùc ®ã. ¤ng NguÔn Minh TrÝ: Phã Gi¸m ®èc Bµ Phïng ThÞ Quang Th¸i: Phã Gi¸m ®èc Bµ NguyÔn ThÞ Hång Thanh: Phã Gi¸m ®èc kiªm Gi¸m ®èc chi nh¸nh Hµ Néi ¤ng Lª Minh Tµi: Phã gi¸m ®èc kiªm chi nh¸nh Gi¸m ®èc Nha trang + Chøc n¨ng, nhiÖm vô phßng Qu¶n trÞ - Tæng hîp: Phßng Qu¶n trÞ - Tæng hîp cã chøc n¨ng tham m­a cho Ban Gi¸m ®èc ®Ó Ban Gi¸m ®èc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Phßng cã nhiÖm vô thùc hiÖn c«ng t¸c tæ chøc hµnh chÝnh, nh©n sù, c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh. + Chøc n¨ng nhiÖm vô c¸c phßng KiÓm to¸n: C¸c phßng KiÓm to¸n lµ c¸c phßng trùc tiÕp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô KiÓm to¸n, thÈm ®Þnh tµi chÝnh, T­ vÊn … cña C«ng ty. Ho¹t ®éng cña c¸c phßng nµy thÓ hiÖn môc ®Ých ho¹t ®éng cña C«ng ty vµ quyÕt ®Þnh phÇn lín viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu, chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña C«ng ty S¬ ®å 5: tæ chøc qu¶n lý t¹i C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Phßng hµnh chÝnh qu¶n trÞ Phã gi¸m ®èc 4 Phã gi¸m ®èc 3 Chi nh¸nh Nha Trang C¸c phßng nghiÖp vô Phã gi¸m ®èc 1,2 Héi ®ång qu¶n trÞ Gi¸m ®èc Chi nh¸nh Hµ néi Mèi quan hÖ C«ng ty víi c¸c chi nh¸nh: C¸c chi nh¸nh ®Òu cã ®Þa vÞ ph©n tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh theo ®¨ng ký kinh doanh cña chi nh¸nh nh­ng c¸c h¹ch to¸n phô thuéc. + Khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh theo ®¨ng ký kinh doanh, c¸c Chi nh¸nh ho¹t ®éng theo ®iÒu lÖ ho¹t ®éng cña C«ng ty vµ tu©n theo c¸c tiªu chuÈn kÜ thuËt nghiÖp vô ®· ®­îc c«ng ty x©y dùng. Trong lÜnh vùc kiÓm to¸n, ho¹t ®éng kiÓm to¸n t¹i chi nh¸nh tu©n theo ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n do c«ng ty x©y dùng, tõ lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n, lËp ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n ®Õn thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n vµ kÕt thóc KiÓm to¸n. Chi nh¸nh tiÕn hµnh ghi chÐp vµ l­u gi÷ c¸c b¸o c¸o KiÓm to¸n theo quy ®Þnh ghi chÐp cô thÓ cña c«ng ty. Sau ®ã, hµng n¨m chi nh¸nh tiÕn hµnh göi c¸c b¸o c¸o KiÓm to¸n cïng B¸o c¸o vÒ ho¹t ®éng cña chi nh¸nh ®Ó c«ng ty tæng kÕt vµ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña chi nh¸nh, ho¹t ®éng cña toµn c«ng ty. + C¸c chi nh¸nh ho¹ch to¸n phô thuéc. C¸c chi nh¸nh kh«ng tÝnh l·i lç ho¹t ®éng, chØ lËp b¸o c¸o thu chi, kÕt qu¶ ho¹t ®éng tÝnh vµo kÕt qu¶ c«ng ty. + C¸c ho¹t ®éng cña chi nh¸nh chñ yÕu dùa vµo kh¶n n¨ng ký kÕt hîp ®ång cña m×nh, nh­ng còng tiÕn hµnh lµm gióp C«ng ty nh÷ng mét sè hîp ®ång do c«ng ty ký kÕt víi kh¸ch hµng. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña chi nh¸nh c«ng ty A &C t¹i Hµ Néi §Ó tiÕn ®­îc c¸c ho¹t ®éng cña m×nh, chi nh¸nh ®· tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ®¬n gi¶n phï hîp víi môc ®Ých ho¹t ®éng vµ quy m« cña m×nh. Bé m¸y qu¶n lý cña chi nh¸nh gåm: Ban gi¸m ®èc, phßng qu¶n trÞ tæng hîp vµ ba phßng nghiÖp vô. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c bé phËn trong bé m¸y qu¶n lý cña chi nh¸nh +Ban gi¸m ®èc gåm: gi¸m ®èc vµ hai phã gi¸m ®èc. Cã sù ph©n c«ng c«ng viÖc gi÷a c¸c thµnh viªn trong Ban Gi¸m ®èc Chi nh¸nh, nh­ng do tÝnh chÊt cña chi nh¸nh lµ cã quy m« nhá nªn sù ph©n c«ng, ph©n nhiÖm nµy còng chØ cã tÝnh chÊt t­¬ng ®èi. - Gi¸m ®èc Chi nh¸nh bµ: NguyÔn ThÞ Hång Thanh lµ ng­êi ®iÒu hµnh, chØ ®¹o mäi ho¹t ®énh cña chi nh¸nh, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Gi¸m §èc c«ng ty vÒ ho¹t ®éng cña Chi nh¸nh. - Phã Gi¸m §èc Hoµng §×nh Lîi phô tr¸ch lÜnh vùc kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh. Phã Gi¸m §èc NguyÔn ThÞ T­ phô tr¸ch kÕ to¸n, hµnh chÝnh; KiÓm to¸n §Çu t­ vµ x©y dùng c¬ b¶n. HiÖn nay, chi nh¸nh c«ng ty A&C cã 38 c¸n bé c«ng nh©n viªn, trong ®ã cã t¸m KiÓm to¸n viªn ®· cã chøng chØ KiÓm to¸n viªn do Bé tµi chÝnh cÊp ®­îc tæ chøc thµnh ba phßng ban vµ mét bé phËn tæ chøc hµnh chÝnh. + Phßng Qu¶n trÞ tæng hîp thùc hiÖn c«ng t¸c hµnh chÝnh, kÕ to¸n; + Phßng nghiÖp vô 1 vµ phßng nghiÖp vô 2: cung cÊp dich vô KiÓm to¸n B¸o c¸o Tµi chÝnh. + Phßng nghiÖp vô 3 cung cÊp cung cÊp KiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n x©y dùng c¬ b¶n. S¬ ®å6: bé m¸y tæ chøc ho¹t ®éng t¹i chi nh¸nh Gi¸m ®èc chi nh¸nh Phã gi¸m ®èc chi nh¸nh Phã gi¸m ®èc chi nh¸nh Phßng nghiÖp vô III Phßng HC-TH PhßngnghiÖp vu II Phßng nghiÖpvô I Mèi quan hÖ cña c¸c bé phËn trong bé m¸y qu¶n lý cña chi nh¸nh Mang ®Æc ®iÓm chung cña mét chi nh¸nh lµ quy m« nhá, sè l­îng nh©n viªn kh«ng nhiÒu, nªn viÖc ph©n c«ng vµ ph©n nhiÖm cña c¸c bé phËn trong bé m¸y qu¶n lý cña chi nh¸nh Hµ Néi mang tÝn chÊt t­¬ng ®èi. T¹i chi nh¸nh cã sù ®i s©u ®i s¸t chØ ss¹o ho¹t ®éng cña ban gi¸m ®ãc víi c¸c bé phËn, ®ång thêi cã sù phèi hîp chÆt chÏ vÒ c¶ nh©n lùc vµ nghiÖp vô gi÷a c¸c phßng cña chi nh¸nh. §Æc ®iÓm vÒ tæ chøc ho¹t ®«ng kinh doanh t¹i c«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Nh­ ®· tr×nh bµy, c«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n vµ T­ vÊn tiÕn hµnh cung cÊp c¸c dÞch vô: KiÓm to¸n; thÈm ®Þnh tµi chÝnh; t­ vÊn thuÕ, dÞch vô ghi sæ vµ ®µo t¹o nghiÖp vô chuyªn ngµnh kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n. Kh¸ch hµng cña c«ng ty rÊt ®a d¹ng gåm c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¸c Tæng c«ng ty, c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, c¸c hîp ®ång hîp t¸c trªn nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt, th­¬ng m¹i, x©y dùng, ng©n hµng… Trong nh÷ng n¨m tíi c«ng ty h­íng tíi chÊt l­îng dÞch vô t¹o uy tÝn h¬n n÷a ®Ó cã thÓ cã ®­îc mèi quan hÖ víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn cña c«ng ty lµ n©ng cao chÊt l­îng c¸c dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng; “chÊt l­îng cña ®éi ngò nh©n viªn lµ chÊt l­îng cña dÞch vô” HiÖn nay, C«ng ty A&C ®É x©y dùng ®éi ngò nh©n viªn gåm 280 kiÓm to¸n viªn vµ nh©n viªn, trong ®ã 60% (tÝnh trªn sè nh©n viªn KiÓm to¸n) cã chøng chØ KiÓm to¸n viªn do Bé Tµi chÝnh cÊp gÇn 70% nh©n viªn cã tõ hai b»ng cö nh©n trë lªn ( trong ®ã cã 58 ng­êi cã b»n cö nh©n LuËt) 15% nh©n viªn cã b»ng th¹c sÜ hoÆc b»ng KiÓm to¸n Quèc tÕ (ACCA) hoÆc ®ang ®­îc ®µo t¹o theo ch­¬ng tr×nh ACCA. Hµng n¨m c«ng ty th­êng xuyªn tæ chøc c¸c líp häc n©ng cao nghiÖp vô cho nh©n viªn, cËp nhËp c¸c kiÕn thøc chuyªn m«n vµ kiÕn thøc ph¸p luËt thuéc nhiÒu lÜnh vùc kh¸c cã liªn quan. Ngoµi c¸c ch­¬ng ch×nh ®µo t¹o trong n­íc, c¸c kiÓm to¸n viªn ®­îc lùa chän ®Ó ®i tu nghiÖp vµ ®µo t¹o qua c¸c h×nh thøc kh¶o s¸t, thùc hµnh t¹i c¸c n­íc Singapore, Hongkong, Anh, Ph¸p, Malaysia,…..do c¸c ch­¬ng tr×nh hæ trî cña EURO TAP VIET vµ c¸c tæ chøc nghÒ nghiÖp quèc tÕ. Ho¹t ®éng kiÓm to¸n lµ mét ho¹t ®éng chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n vµ T­ vÊn. C«ng ty lµ mét trong nh÷ng c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam x©y dùng ®­îc mét hÖ thèng qui tr×nh, qui chÕ mÉu cho tÊt c¶ c¸c bé phËn c«ng viÖc. Qui tr×nh ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®­îc x©y dùng cô thÓ tõ viÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, ch­¬ng tr×nh, thùc hiÖn kiÓm to¸n vµ kÕt thóc kiÓm to¸n – ph¸t hµnh B¸o c¸o kiÓm to¸n vµ viÖc kiÓm tra chÊt l­îng c«ng viÖc cña tõng kiÓm to¸n viªn. Do giíi h¹n trong b¸o c¸o thùc tËp tæng hîp, em giíi thiÖu ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn trong B¸o c¸o tµi chÝnh do c«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n vµ t­ vÊn thùc hiÖn. 2.2. kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh do c«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n vµ t­ vÊn thùc hiÖn. Chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn lµ mét bé phËn cÊu thµnh nªn c¸c kho¶n môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh, do vËy khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n chu tr×nh nµy còng ®­îc A&C Co thùc hiÖn theo ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n do c«ng ty x©y dùng. Theo ®ã kiÓm to¸n cu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc kiÓm to¸n chi phÝ l­¬ng vµ c¸c kho¶n liªn quan ®Õn l­¬ng. C¸c kho¶n nµy ®­îc th­îc hiÖn kiÓm to¸n trong mèi quan hÖ mËt thiÕt thÓ hiÖn qua tham chiÕu trªn giÊy tê lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn. Trong cuéc kiÓm to¸n, sau khi ®¸nh gi¸ chung vÒ tÝnh träng yÕu cña kho¶n môc ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn, nhãm tr­ëng nhãm kiÓm to¸n sÏ x¸c ®Þnh kiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn hµng kiÓm to¸n kho¶n môc ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn vµ kho¶n môc ph¶i tr¶ kh¸c ( BHXH, BHYT…) D­íi ®©y chuyªn ®Ò chñ yÕu ®Ò cËp ®Õn kiÓm to¸n kho¶n môc ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn trªn b¸o c¸o tµi chÝnh A&C vµ chØ nªu ¶nh h­ëng cña kÕt qu¶ kiÓm to¸n kho¶n môc nµy ®Õn ®Õn kiÓm to¸n c¸c kho¶n môc cã liªn quan trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. Theo ®ã, chuyªn ®Ò sÏ ®Ò cËp ®Õn ba giai ®o¹n trong tr×nh tù kiÓm to¸n kho¶ng môc ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn: chuÈn bÞ kiÓm to¸n; thùc hiÖn kiÓm to¸n vµ kÕt thóc kiÓm to¸n 2.2.1. ChuÈn bÞ kiÓm to¸n Tr­íc khi tiÕn hµnh bÊt kú mét cuéc kiÓm to¸n nµo, kiÓm to¸n viªn còng ph¶i cã ®­îc nh÷ng hiÓu biÕt s¬ bé vÒ kh¸ch hµng mµ m×nh sÏ thùc hiÖn kiÓm to¸n. §¨y lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt trong cuéc kiÓm to¸n, gióp cho kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng sù kiÖn, nghiÖp vô vµ c¸ch thøc thùc hiÖn ®Ó trªn c¬ së xÐt ®o¸n cña m×nh cã thÓ x¸c ®Þnh nh÷ng ¶nh h­ëng träng yÕu tíi cuéc kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh. Nh÷ng hiÓu biÕt vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng gióp cho kiÓm to¸n viªn xem xÐt tÝnh hîp lý cña rñi ro ®­îc ®¸nh gi¸ ban ®Çu vµ d­a ra mét kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cô thÓ ®èi. Vµ nh÷ng th«ng tin nµy sÏ dÔ dµng h¬n cho viÖc thu thËp c¸c b»ng chøng kiÓm to¸n. Kh¸ch qu¸t c¸c ®Æc ®iÓm vÒ c«ng ty ABC C«ng ty ABC lµ doanh nghiÖp cæ phÇn ®­îc thµnh lËp theo giÊy phÐp thµnh lËp sè 2586/GP-UB cÊp ngµy 16/7/1996 cña Uû ban Nh©n D©n thµnh phè Hµ Néi. Vµ giÊy phÐp chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh sè 04269 cÊp ngµy 20/7/1996 cña së kÕ ho¹ch §Çu t­ Hµ Néi. §¨ng ký thay ®æi kinh doanh lÇn thø hai ngµy 05/01/2001 cña Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Hµ Néi. Trô së chÝnh cña c«ng ty ®Æt t¹i QuËn Hai Bµ Tr­ng- Hµ Néi Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh Phßng tæ chøc –hµnh chÝnh XÝ nghiÖp giÊy dÕ Tæng gi¸m ®èc Héi ®ång qu¶n trÞ Ban kiÓm so¸t H§QT Phã tæng gi¸m ®èc Phã tæng gi¸m ®èc Phßng TC-KT Phã tæng gi¸m ®èc s¬ ®å 7:Tæ chøc ho¹t ®éng cña c«ng ty ABC XÝ nghiÖp 1 XÝ nghiÖp 2 XÝ nghiÖp 3 C¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña c«ng ty ABC gåm: - S¶n xuÊt vµ gia c«ng c¸c s¶n phÈm giÊy - S¶n phÈm chÕ biÕn tõ l©m s¶n; s¶n phÈm bao b×, nhùa gç, v¶i da, hßm, hép, - S¶n xuÊt khung cöa nh«m kÝnh tr¾ng, kÝnh mµu. Vèn ®iÒu lÖ:38.196.000.000 HiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé Nh©n sù phßng kÕ to¸n: Phßng kÕ to¸n cã ba nh©n viªn vµ mét thñ quÜ Niªn ®é kÕ to¸n ®­îc ¸p dông tõ ngµy 01/01 vµ kÕt thóc vµo 32/12 H×nh thøc kÕ to¸n ¸p dông t¹i c«ng ty lµ NhËt ký chøng tõ, vµ sö dông kÕ to¸n m¸y C¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n ¸p dông: - ChÝnh s¸ch khÊo hao tµi s¶n cè ®Þnh ¸p dông møc khÊu hao theo qui ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh 166 cña Bé tµi chÝnh - Hµng tån kho vµ ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸: Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ hµng tån kho ®­îc ph¶n ¸nh theo gi¸ gèc. H¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn, sö dông ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. Sau khi ®· n¾m ®­îc t×nh h×nh chung vÒ ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ kinh doanh cña kh¸ch hµng, kiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ tæng quan vÒ chu tr×nh kÕ to¸n. theo c¸c th«ng tin ®· thu nh©p ®­îc, kiÓm to¸n viªn ®­a ra kÕt luËn s¬ bé vÒ ®é tin cËy cña qu¸ tr×nh sö lý c¸c th«ng tin tµi chÝnh trong chu tr×nh kÕ to¸n. 2.2.2. Thùc hiÖn kiÓm to¸n Thö nghiÖm kiÓm so¸t §Ó ®¶m b¶o viÖc thiÕt kÕ c¸c thñ tôc kiÓm so¸t thÝch hîp nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng sai ph¹m tiÒm tµng cña doanh nghiÖp trong chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn, kiÓm to¸n viªn ph¶i tiÕn hµnh pháng vÊn, ®iÒu tra vµ thu thËp c¸c v¨n b¶n vÒ chÕ ®é chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng lµm c¬ së cho viÖc ghi chó vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t t¹i ®¬n vÞ. C¸c tµi liÖu ®­îc kiÓm to¸n viªn thu thËp bao gåm: Quy chÕ tuyÓn dông lao ®éng vµ ký kÕt hîp ®ång lao ®ång. Quy chÕ chÊm c«ng vµ ghi nhËn kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Quy ®Þnh tæ chøc h¹ch to¸n trong C«ng ty. QuyÕt ®Þnh cña c«ng ty vÒ viÖc giao ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng n¨m 2003. Vµ c¸c v¨n b¶n, chÝnh s¸ch kh¸c cã liªn quan. KiÓm to¸n viªn còng tiÕn hµnh pháng vÊn: Pháng vÊn nh©n viªn kÕ to¸n vÒ ph­¬ng ph¸p tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n. Pháng vÊn qu¶n ®èc ph©n x­ëng vÒ chÕ ®é chÊm c«ng. Pháng vÊn nh©n viªn phßng Tæ chøc t×nh h×nh lao ®éng trong C«ng ty. Pháng vÊn Ban gi¸m ®èc vÒ chÝnh s¸ch phª duyÖt tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng. Pháng vÊn nh©n viªn vÒ chÕ ®é tiÒn l­¬ng ®­îc h­ëng. B¶ng 2: Nh÷ng nÐt chÝnh trong qui chÕ l­¬ng t¹i C«ng ty ABC A&C Co (W. P. Ref. No) (Clients Name) C«ng ty ABC ( File No) T×m hiÓu vÒ qui chÕ l­¬ng C«ng ty ABC (Year End) 31/12/2003 REVIEWED by Prepared by INITIALS DATE INITIALS DATE Bé phËn trùc tiÕp s¶n xuÊt : Ph©n x­ëng 1, 2, 3 vµ ph©n x­ëng giÊy ®Õ C¨n cø ®Ó tÝnh l­¬ng cho c¸c ph©n x­ëng lµ + Khèi l­îng c«ng viÖc s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú + §Þnh møc * XÝ nghiÖp 1: 4.125.000®/ cont xuÊt khÈu. Trong ®ã ¨n ca lµ 440 000®, nhµ bÕp 92.000®, bèc lÒ lµ 55.000® * XÝ nghiÖp 2: 235.000®/tÊn xuÊt khÈu (1cont= 19,5 tÊn) ¨n ca 440.000 ®/ cont * XÝ nghiÖp 3: l­¬ng 18 496 000®/ cont m· kim 15 645 000®/ cont thä kim 21 945 000®/ cont trung kim XÝ nghiÖp giÊy ®Õ: ®¬n gi¸ 168 000®/ tÊn ¨n ca 12 600®/ tÊn - Phßng kÕ to¸n sÏ c¨n cø vµo phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt kho ®Ó x¸c ®Þnh khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh vµ ®¬n gi¸ l­¬ng ®Ó tÝnh l­¬ng cho c¸c ph©n x­ëng (gåm c¶ ¨n ca). Phô tr¸ch ph©n x­ëng sÏ chia l­¬ng cho ng­êi lao ®éng, b¶ng chia l­¬ng ký nhËn sÏ ®­îc chuyÓn lªn phßng kÕ to¸n l­u. 2. Bé phËn gi¸n tiÕp C¬ së trÝch l­¬ng ®èi víi bé phËn gi¸n tiÕp lµ: + Thu nhËp b×nh qu©n mét ngµy l­¬ng s¶n phÈm. A&C Co (W. P. Ref. No) (Clients Name) C«ng ty ABC ( File No) T×m hiÓu vÒ qui chÕ l­¬ng C«ng ty ABC (Year End) 31/12/2003 REVIEWED by Prepared by INITIALS DATE INITIALS DATE + HÖ sè cÊp bËc. +T×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch. C«ng ty cã ban hµnh Q§30/H§QT nªu râ c¸ch tÝnh l­¬ng cña bé phËn gi¸n tiÕp, hÖ sè cÊp bËc, thùc hiÖn kÕ ho¹ch. 3. Bé phËn thu mua : Bé phËn thu mua gåm n¨m ng­êi ®­îc h­ëng + L­¬ng cè ®Þnh + L­¬ng theo s¶n phÈm 4 Qui tr×nh h¹ch to¸n vµ thanh to¸n l­¬ng: Hµng th¸ng vµo 10-15 c¸c xÝ nghiÖp, bé phËn gi¸n tiÕp t¹m øng mét phÇn l­¬ng, kÕ to¸n h¹ch to¸n trÝch l­¬ng vµo chi phÝ ®óng b»ng sè t¹m øng. §Õn ®Çu th¸ng sau, c¸c xÝ nghiÖp ph¶i göi b¶ng thanh to¸n l­¬ng theo s¶n phÈm tõng bé phËn (cã ký x¸c nhËn cña cña kÕ to¸n theo dâi t¹i x­ëng) Gi¸m ®èc xem xÐt ký duyÖt. Phßng kÕ to¸n c¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n l­¬ng nµy ®Ó thanh to¸n cho c¸c bé phËn sau khi ®· trõ t¹m øng. B¶ng thanh to¸n l­¬ng nµy lµ c¬ së ®Ó h¹ch to¸n vµo chi phÝ. NÕu sè t¹m trÝch lín h¬n sè thùc chi th× sÏ trõ sè chªnh lÖch ®ã vµo sè l­¬ng ®­îc trÝch vµo th¸ng sau. HÖ thèng kiÓm so¸t néi bé trong chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn cña c«ng ty ABC ®­îc kiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ lµ kh¸ chÆt chÏ. HÖ thèng tuyÓn chän cña ®¬n vÞ t­¬ng ®íi tèt trong kh©u tuyÓn chän. ViÖc chÊm c«ng, tÝnh vµ thanh to¸n l­¬ng cã sù t¸ch b¹ch gi÷a bé phËn chÊm c«ng vµ bé ph©n thanh to¸n l­¬ng. Viªc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng ®· tu©n thñ theo chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam hiªn hµnh. B¶ng 3: TrÝch quyÕt ®Þnh phª duyÖt tÝnh l­¬ng cña C«ng ty ABC Tæng thu nhËp 4 xÝ nghiÖp Tæng ngµy c«ng 4 xÝ nghiÖp = = A Thu nhËp b×nh qu©n mét ngµy l­¬ng s¶n phÈm C¬ së dÉn ®Õn trÝch thu nhËp b×nh qu©n mét ngµy l­¬ng s¶n phÈm cña bèn xÝ nghiÖp lµ lÊy tæng sè l­¬ng s¶n phÈm cña bèn xÝ nghiÖp kÓ c¶ tiÒn ¨n ca chia cho tæng sè ngµy c«ng lao ®éng mµ bèn xÝ nghiÖp trªn ®· thùc hiÖn trong th¸ng. TiÒn l­¬ng s¶n phÈm cña bé m¸y qu¶n lý®iÒu hµnh c¸c ®¬n vÞ phôc vô s¶n suÊt nªn ë ®o¹n mét ®­îc h×nh thµnh sè l­îng nh­ sau: Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ tiÒn c«ng mét ngµy tõ 3,5 x A ®Õn 4,5 x A. Phã chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ, phã tæng gi¸m ®èc kiÓm so¸t viªn tr­ëng trªn c«ng tõ 2,2 x A ®Õn 3,2 x A. C¸c tr­ëng phßng nh©n viªn trong th¸ng ®­îc h­ëng tiÒn c«ng mét ngµy tõ 2 x A ®Õn 2,2x.A. C¸c phã tr­ëng phßng ngiÖp vô: 85% tiÒn c«ng tr­ëng phßng. C¸c c¸n bé nghiÖp vô cã tr×nh ®é ®¹i häc, cao ®¼ng tiÒn c«ng mét ngµy 1,2 x A. C¸c c¸n bé nhan viªn cã tr×nh ®é trung cÊp tiÒn c«ng mét ngµy 1,2xA. C¸c nh©n viªn kh¸c mét ngµy 0.8 x A ®Õn 1x A. C¸c thñ tr­ëng ®¬n vÞ phôc vô gåm: x­ëng c¬ ®iÖn, phßng b¶o vÖ hoµn thµnh nhiÖm vô ®­îc h­ëng tõ 1,8 x A ®Õn 2,2 x A C¸c phã thñ tr­ëng c¸c ®¬n vÞ phôc vô ®­îc h­ëng 85% tiÒn c«ng thñ tr­ëng. - C«ng nh©n lao ®éng c¸c ®¬n vÞ phôc vô tiÒn c«ng mét ngµy tõ 0.9 x A ®Õn 1.1x.A C¸c xÝ nghiÖp thµnh viªn - Hoµn thµnh kÕ ho¹ch trong th¸ng. TiÒn c«ng cña gi¸m ®ècb»ng ba lÇn l­¬ng trung b×nh cña xÝ nghiÖp. Phã gi¸m ®èc b»ng 85%tiÒn c«ng cña gi¸m ®èc. Nh÷ng ®¬n vÞ ch­a cã phã gi¸m ®èc th× gi¸m ®èc lÜnh tiÒn c«ng thªm 0.5 lÇn - XÝ nghiÖp hôt kÕ ho¹ch ®Õn 10%th× tiÒn c«ng gi¸m ®èc b»ng mét 1.6 l­¬ng b×nh qu©n cña xÝ nghiÖp. Phã gi¸m ®èc b»ng 85%tiÒn c«ng gi¸m ®èc - XÝ nghiÖp hôt kÕ ho¹ch tõ 11% ®Õn20% th× tiÒn c«ng gi¸m ®èc b»ng 1.6 lÇn l­¬ng b×nh qu©n cña xÝ nghiÖp, phã gi¸m ®èc b»ng 85% tiÒn c«ng cña gi¸m ®èc. XÝ nghiÖp ngõng viÖc do nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng, gi¸m ®èc vµ phã gi¸m ®èc h­íng l­¬ng cÊp bËc nh­ng kh«ng qu¸ 6 th¸ng. NÕu sau ®ã kh«ng ®­îc ®iÒu ®i lµm viÖc ë ®¬n vÞ kh¸c th× h­ëng trî cÊp hµng th¸ng, møc trî cÊp do chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ quy ®Þnh. Phô cÊp cho héi ®ång qu¶n trÞ, kiÓm so¸t viªn, th­ kÝ héi ®ång qu¶n trÞ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: Hoµn thµnh kÕ ho¹ch th¸ng lîi nhuËn sau thuÕ®¹t 8%trªn doanh thu trë lªn th× c¸c thµnh viªn trªn ®­îc phô cÊp møc 80% l­¬ng s¶n phÈm cña tõng thµnh viªn trong th¸ng ®ã, th­ kÝ héi ®ång qu¶n trÞ, kiÓm so¸t viªn ngoµi c«ng ty d­îc phô cÊp 200.000®/ th¸ng. Hoµn thµnh kÕ ho¹ch th¸ng, lîi nhuËn sau thuÕ ®¹t møc d­íi 8% trªn doang thu th× c¸c thµnh viªn nªu trªn d­îc phô cÊp møc 60% l­¬ng s¶n phÈm cña tõng lîi nhuËn trong th¸ng ®ã th­ kÝ kiÓm so¸t viªn bªn ngoµi c«ng ty ®­îc phô cÊp 150.000®/ th¸ng. KiÓm so¸t viªn ngoµi c«ng ty lµm viÖc liªn tôc tõ 2 ngµy trë lªn ®­îc h­ëng l­¬ng 50.000®/ ngµy. Kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch kinh doanh trong th¸ng kh«ng thùc hiÖn chÕ ®é phô cÊp trªn. C¸c nh©n viªn nªu trªn chØ ®­îc h­ëng phô cÊp hµng th¸ng khi c«ng viÖc chuyªn m«n nghiÖp vô cña m×nh ®­îc hoµn thµnh cã hiÖu qu¶ ®­îc chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ x¸c nhËn. Thñ tôc ph©n tÝch Sau khi ®· cã ®­îc nh÷ng th«ng tin ban ®Çu vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn cña kh¸ch hµng, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh c¸c thñ tôc ph©n tÝch nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng biÕt ®éng lín ®èi víi tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch trªn l­¬ng. §èi víi tõng kh¸c hµng, c¸c thñ tôc ph©n tÝch lµ kh¸c nhau. §Ó ph©n tÝch biÕn ®éng nh©n sù trong n¨m 2003 t¹i c«ng ty, kiÓm to¸n viªn thu thËp sè liÖu trªn B¶ng tÝnh l­¬ng. Trªn c¬ së c¸c sè liÖu thu thËp ®­îc kiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ kh«ng cã sù biÕn ®éng ®¸ng nghi ngê t¹i c«ng ty. GiÊy tê lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn ®Ó l¹i nh­ sau: B¶ng 4: Ph©n tÝch biÕn ®éng nh©n sù t¹i c«ng ty ABC A&C Co (W. P. Ref. No) (Clients Name) C«ng ty ABC ( File No) Ph©n tÝch biÕn ®éng nh©n sù (Year End) 31/12/2003 REVIEWED by Prepared by INITIALS DATE INITIALS DATE Th¸ng Sè lao ®éng QuÜ l­¬ng L­¬ng trung b×nh 1 447 380.525.000 851.286 2 447 420.675.000 941.107 3 450 400.071.060 889.046 4 449 412.212.720 918.068 5 449 404.682.100 901.296 .. …. …………… ………. 11 455 425.800.000 935.824 12 452 427.564.500 945.939 TB 449 410.608.400 920.568. Trªn c¬ së nguån sè liÖu thu nhËp tõ c¸c sæ c¸i chi tiÕt TK334 vµ c¸c tµi kho¶n chi phÝ cã liªn quan ( 622, 6271, 6421), kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn ph©n t¸ch phat sinh co c¸c tµi TK334 theo tõng th¸ng vµ theo tõng lo¹i chi phÝ nh»m phan tÝch biÕn ®éng trong tæng chi phÝ tiÒn l­¬ng còng nh­ biÕn ®éng cña tõng lo¹i chi phÝ tiÒn l­¬ng. B¶ng 5: Ph©n tÝch tµi kho¶n 334 theo quý A&C Co (W. P. Ref. No) (Clients Name) C«ng ty ABC ( File No) tµi kho¶n 334 (Year End) 31/12/2003 REVIEWED by Prepared by INITIALS DATE INITIALS DATE Quý TK622 TK6271 TK6421 Tæng 1 888.740.886 39.381.760 172.268.600 1100.391.246 2 1239.938.819 49.877.410 264.498.370 1554.314.599 3 969.343.117 43.929.270 204.755.430 345.627.817 4 1354.604.271 56.250.100 264.409.940 1666.264.311 Qua thùc hiÖn ph©n tÝch, kiÓm to¸n viªn kh«ng thÊy cã nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng trong tæng sè chi phÝ tiÒn l­¬ng gi÷a c¸c quý. Tuy nhiªn l¹i cã sù biÕn ®éng gi÷a c¸c quý trong tõng lo¹i chi phÝ. KiÓm to¸n viªn nhËn ®Þnh cã thÓ tån t¹i hiÖn t­îng ph©n lo¹i sai chi phÝ. Do ®ã kiÓm to¸n viªn sÏ tËp trung kiÓm tra chi tiÕt trong thùc hiÖn kiÓm tra chi tiÕt. Trªn c¬ së ph©n tÝch quü l­¬ng thu ®­îc, kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn ph©n tÝch ph¸t sinh nî tµi kho¶n 334 theo c¸c tµi kho¶n ®èi øng, nh»m kiÓm tra sù biÕn ®éng c¶u chi phÝ l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng qua c¸c quý B¶ng 6: Ph©n tÝch ph¸t sinh nî tµi kho¶n 334 A&C Co (W. P. Ref. No) (Clients Name) C«ng ty ABC ( File No) Tµi kho¶n 334 (Year End) 31/12/2003 REVIEWED by Prepared by INITIALS DATE INITIALS DATE Quý TK111 TK3383 TK3384 TK138 Céng 1 1.193.777.531 6.244.608 1.248.921 0 1.201.271.060 2 1.472.497.146 6.322.983 1.264.596 0 1.480.084.725 3 1.268.088.747 6.222.150 1.244.430 29.007.000 1.304.562.327 4 1.616.612.224 6.084.375 1.216.875 0 1.623.913.474 B¶ng 7: Ph©n tÝch ph¸t sinh cã BHXH A&C Co (W. P. Ref. No) (Clients Name) C«ng ty ABC ( File No) B¶o hiÓm x· héi (Year End) 31/12/2003 REVIEWED by Prepared by INITIALS DATE INITIALS DATE Quý TK2412 TK627 TK 642 …. Tæng 1 1.526.836 3.028.369 5.956.854 15.562.320 2 985.560 3.526.654 6.350.584 16.250.648 3 1.103.368 3.250.843 6.642.369 16.856.954 4 1.206.236 3.456.324 6.675.692 17.896.364 Qua ph©n tÝch cho thÊy tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng vµ c¸c kho¶n khÊu trõ theo l­¬ng cã sù biÕn ®éng qua c¸c quÝ nh­ng biÕn ®éng nµy kh«ng ®¸ng kÓ. §èi víi c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ®· phï hîp trong viÖc trÝch, vµ ph©n bæ cho tõng bé phËn lµ hîp lý. Kh¶o s¸t nghiÖp vô vµ kiÓm tra chi tiÕt Sau khi thùc hiÖn c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t, thñ tôc ph©n tÝch kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy r»ng viÖc thùc hiÖn kiÓm tra chi tiÕt nªn tËp trung vµo c¸c thñ tôc kÕ to¸n cã hÖ thèng kiÓm so¸t yÕu hoÆc c¸c kho¶n môc ph¸t sinh chªnh lÖch vµ cã biÕn ®éng lín sau khi ph©n tÝch. C¸c thñ tôc thùc hiÖn bao gåm: Kh¶o s¸t nh©n viªn khèng Kh¶o s¸t l­¬ng khèng KiÓm tra viÖc thanh to¸n l­¬ng KiÓm tra viÖc thanh to¸n l­¬ng vµ sö dông c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ KiÓm tra c¸c kho¶n tÝnh dån vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng C¸c thñ tôc kiÓm tra trªn ®­îc thùc th«ng qua viÖc kiÓm tra hÖ thèng vµ kiÓm tra lÇn l­ît tõng tµi kho¶n cã liªn quan mét c¸ch ®an xen chø kh«ng t¸ch rêi nhau. §ång thêi kiÓm to¸n viªn cungx xem xÐt sù ¶nh h­ëng cña c¸c sai ph¹m trªn tµi kho¶n tíi c¸c kho¶n kh¸c vµ ng­îc l¹i ®Ó cã thÓbao quat hÕt ®­îc nh÷ng sai ph¹m tiÒm tµng ®èi víi toµn bé chu tr×nh. Kh¶o s¸t nh©n viªn khèng: §Ó tiÕn hµnh kh¶o s¸t nh©n viªn khèng, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh chän ngÉu nhiªn hai m­¬i nh©n viªn trªn danh s¸nh tr¶ l­¬ng cña ®¬n vÞ, tiÕn hµnh kiÓm tra ng­îc hå s¬ c¸ nh©n, hîp ®ång lao ®éng ®­îc l­u tr÷ trªn phßng Nh©n sù. KiÓm to¸n viªn chó ý kiÓm tra ch÷ ký trªn b¶ng chÊm c«ng víi ch÷ ký trªn b¶ng lÜnh l­¬ng vµ ch÷ ký trªn hîp ®ång lao ®éng cña nh©n viªn ®­îc chän. §iÒu nµy nh»m môc ®Ých kiÓm tra kh¶ n¨ng ®¬n vÞ tr¶ l­¬ng cho ng­êi hÕt h¹n hîp ®ång lao ®éng. Sau khi kiÓm tra kiÓm to¸n viªn nhËn xÐt kh«ng cã hiÖn t­îng tiÒn l­¬ng khèng t¹i ®¬n vÞ. B¶ng 8: KiÓm tra nh©n viªn thùc tÕ t¹i c«ng ty ABC A&C Co (W. P. Ref. No) (Clients Name) C«ng ty ABC ( File No) KiÓm tra nh©n viªn lao ®éng thùc tÕ (Year End) 31/12/2003 REVIEWED by Prepared by INITIALS DATE INITIALS DATE STT Hä vµ tªn Chøc danh TiÒn l­¬ng (1) (2) 1 NguyÔn v¨n B×nh Qu¶n ®èc 950.000 2 Lª thÞ Hµ NV- VP 873.000 3 §Æng Quèc Dòng C«ng nh©n 915.650 ….. KiÓm tra hîp ®ång lao ®éng t¹i phßng nh©n sù KiÓm tra lao ®éng thùc tÕ t¹i bé phËn lµm viÖc §ång thêi, víi nhËn ®Þnh ë thñ tôc kiÓm so¸t, kÕ to¸n viªn cho r»ng tån t¹i kh¶ n¨ng cã mét sè lao ®éng t¸i ký hîp ®ång vµo cuèi n¨m nh­ng ®· hÕt h¹n hîp ®ång tr­íc ®ã mµ C«ng ty kh«ng lËp hîp ®ång míi t¹i thêi ®iÓm hÕt hîp ®ång cò c«ng ty vÉn tiÕn hµnh thanh to¸n l­¬ng cho ®èi t­¬ng nµy. §Ó kiÓm tra. kiÓm to¸n viªn yªu cÇu ®¬n vÞ cung cÊp danh s¸ch c¸c nh©n viªn ®· hÕt h¹n nhËn hîp ®ång trong n¨m tiÕn hµnh chän 25 mÉu kiÓm tra t×nh tr¹ng b¸o ®éng thùc tÕ v¸ kiÓm tra tÝnh kÞp thêi trong viªc kÝ kÕt hîp ®ång míi. Qua kiÓm tra cho thÊy nh÷ng ng­êi trªn ®Òu ch­a ký l¹i hîp ®ång lao ®éng n¨m 2003, chØ cã hîp ®ång n¨m 2001, 2002 c¸c hîp ®ång ®Òu ký mét n¨m. Trong c¸c hîp ®ång trªn ®Òu cã ®ãng BHXH, cho ng­êi lao ®éng trªn l­¬ng c¬ b¶n. HiÖn t¹i vÉn ®­îc thanh to¸n l­¬ng. KiÓm to¸n tiÕn hµnh x¸c nhËn t¹i bé phËn lµm viÖc th× ®­îc biÕt c¸c nh©n viªn nµy vÉn cßn lµm viÖc nh­ng ch­a ký tiÕp hîp ®ång lao ®éng. §Ò nghÞ phßng nh©n sù vµ ng­êi lao ®éng ký hîp ®ång lao ®éng. B¶ng 9: KiÓm tra nh©n viªn hÕt h¹n hîp ®ång A&C Co (W. P. Ref. No) (Clients Name) C«ng ty ABC ( File No) KiÓm tra nh©n viªn hÕt h¹n hîp ®ång (Year End) 31/12/2003 REVIEWED by Prepared by INITIALS DATE INITIALS DATE STT Hä vµ tªn Bé phËn Ngµy hÕt h¹n H§ 1 Lª Trung HiÕu XÝ nghiÖp 1 15/08/03 2 L­êng V¨n An XÝ nghiÖp 2 15/06/03 3 NguyÔn H¶i Nam XÝ nghiÖp 2 01/12/03 4 Vò ThÞ HiÒn XÝ nghiÖp 3 01/09/02 5 TrÇn V¨n Nhung NV-VP 01/10/02 6 TrÞnh Thu Hång NV- VP 15/08/02 KiÓm tra chi tiÕt thanh to¸n l­¬ng cho c«ng nh©n viªn Sau khi hiÓu vÒ c¸ch tÝnh l­¬ng cña ®¬n vÞ, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh chän mÉu mét sè B¶ng tÝnh l­¬ng ®Ó tiÕn hanhnf kiÓm tra viÖc tÝnh l­¬ng cho ng­êi lao ®éng, so víi sè giê c«ng thùc tÕ vµ c«ng viÖc hoµn thµnh tronh kú. KiÓm tra sè liÖu trªn B¶ng tÝnh l­¬ng vµ c¸c sæ chi tiÕt, kiÓm tra viÖc ký nhËn l­¬ng. B¶ng 9: KiÓm tra chi tiÕt thanh to¸n l­¬ng cho nh©n viªn A&C Co (W. P. Ref. No) (Clients Name) C«ng ty ABC ( File No) chi tiÕt thanh to¸n l­¬ng cho nh©n viªn gi¸n tiÕp (Year End) 31/12/2003 REVIEWED by Prepared by INITIALS DATE INITIALS DATE Hä tªn HÖ sè Tæng T¹m øng lÇn 1 BHXH BHYT Sè cßn ®­îc nhËn (a) (b) (c) (d) TrÇn ThÞ Lý 2,2 968.000 700.000 50.000 218.000 L­¬ng SÜ S¬n 1,87 1.236.000 700.000 38.000 498.000 Vò ThÞ HiÒn 1,2 764.000 400.000 40.000 324.000 … … … … … … KiÓm tra b¶ng chÊm c«ng KiÓm tra viÖc tÝnh to¸n KiÓm tra viÖc phª duyÖt cña bab gi¸m ®èc KiÓm tra ký nhËn C«ng ty ®· thùc hiÖn tÝnh l­¬ng, thanh to¸n l­¬ng vµ ký nhËn ®Çy ®ñ §èi víi viÖc thanh to¸n vµ sö dông c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§,kiÓm to¸n viªn tiÐn hµnh kiÓm trav chi tiÕt c¸c ngiÖp vô ph¸t sinh nî TK3382, TK3383, TK3384. KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra toµn bé víi c¸c kho¶n thanh to¸n víi c¬ quan chøc n¨ng vÒ b¶o hiÓm do cã sù chªnh lÖch ph¸t sinh sau khi tiÕn hanh thñ tôc ph©n tÝch ­íc tÝnh. §èi víi c¸c kho¶n chi sö dông c¸c quü t¹i ®¬n vÞ, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh chän mÉu kiÓm tra : Nh­ vËy, kÕt hîp kiÓm tra chi tiÕt víi viÖc ph©n tÝch, kiÓm to¸n viªn cã thÓ kh¼ng ®Þnh sè ph¸t sinh trªn TK3383 lµ trung thùc, hîp lý trªn c¸c khÝa c¹nh träng yÕu. Tuy nhiªn ®¬n vÞ cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ víi c¬ quan b¶o hiÓm ®Ó thanh to¸n kÞp thêi BHX cho c«ng nh©n viªn. §èi víi viÖc nép BHYT, KPC§ kiÓm to¸n viªn còng tiÕn hµnh t­¬ng tù. B¶ng 10: KiÓm tra viÖc nép quü vµ thanh to¸n BHXH A&C Co (W. P. Ref. No) (Clients Name) C«ng ty ABC ( File No) kiÓm tra chi tiÕt tµi kho¶n 3383 (Year End) 31/12/2003 REVIEWED by Prepared by INITIALS DATE INITIALS DATE Chøng tõ Néidung Sè tiÒn (1) (2) (3) SH NT C 126 19/07 Tr¶ BHXH quý I,II/2002 68.652.624 N180 10/10 Nép tiÒn BHXH quý III/2002 42.685.654 N228 24/12 Nép tiÒn BHXH quý IV/2002 43.956.325 C186 07/06 Thanh to¸n BHXH quý IV/2001 5.328.648 C213 30/09 Thanh to¸n BHXH I+II/02 6.254.623 KiÓm tra chøng tõ thanh to¸n l­¬ng KÓm tra thñ tôc phª duyÖt KiÓm tra th«ng b¸o c¬ quan b¶o hiÓm KiÓm tra hîp lý cña s« d­ tµi kho¶n kiÓm to¸n viªn cÇn thùc hiÖn thñ tôc kiÓm tra c¸c kho¶n tÝnh dån vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. Tñ tôc nµy nh»m kh¼ng ®Þnh tÝnh trung thùc cña sè d­ dån tÝch. §Ó thùc hiÖn thñ tôc nµy, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh tham khÈo ®èi chiÕu sè liÖu kiÓm to¸n n¨m tr­íc, ®ång thêi tiÕn hµnh LËp B¶ng ph©n tÝch sè d­ tµi kho¶n trong kú nh»m kiÓm tra viÖc h¹ch to¸n vµ bo¶ ®¶m sè d­ trªn c¸c tµi kho¶n nµy lµ hîp lý. B¶ng 11: Ph©n tÝch sè d­ tµi kho¶n A&C Co (W. P. Ref. No) (Clients Name) C«ng ty ABC ( File No) Ph©n tÝch sè d­ tµi kho¶n (Year End) 31/12/2003 REVIEWED by Prepared by INITIALS DATE INITIALS DATE Tµi kho¶n Sè d­ ®Çu kú PS nî PS cã S« d­ cuèi kú TK 334 314.901.400 5.609.831.586 5.660283.764 264.449.222 TK 3382 1.568.465 2.265.685 3.265.865 2.568.645 TK 3383 3.654.982 22.562.364 24.838.116 5.930.734 TK 3384 1.325.627 4.562.842 4.974.822 1.737.607 Theo kÕt qu¶ kiÓm to¸n n¨m tr­íc sè d­ ®Çu kú n¨m 2003 trïng víi sè d­ cuèi n¨m 2002 ®· ®­îc kiÓm to¸n. Sè d­ TK3382, TK3383, TK3384 lµ c¸c quü ®· trÝch nh­ng ch­a sö dông. VËy sè d­ trªn TK 334, TK3382, TK3383, TK3384 ®­îc ph¶n ¸nh trung thùc hîp lý 2.2.3. KÕt thóc kiÓm to¸n Sau khi thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cho chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh thèng nhÊt víi ®¬n vÞ vÒ c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh vµ chØ ra c¸c h¹n chÕ trong hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Cuèi cïng kiÓm to¸n viªn lËp b¶ng tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm to¸n, trong ®ã liÖt kª c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh, kÕt qu¶ cuèi cïng vÒ sè dù trªn c¸c tµi kho¶n cã liªn quan, ®ång thêi®Ò suÊ c¸c thu tôc hoµn thiÖn hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé t¹i ®¬n vÞ. VÒ chi phÝ gia c«ng ph¸t sinh t¹i xÝ nghiÖp sè 3 KiÓm tra: Qua kiÓm tra chóng t«i thÊy, tæng chi phÝ thuª c«ng nh©n d¸n b¹c t¹i xÝ nghiÖp 3 trong quý 2 vµ 3 n¨m 2003 lµ 460.561.000. C¸c kho¶n chi phÝ thuª nh©n c«ng d¸n bËc nµy c«ng ty ®ang thanh to¸n dùa theo c¸c giÊy ®Ò nghÞ thanh to¸n vµ x¸ch nhËn khèi l­îng gia c«ng cña xÝ nghiÖp kiÓm to¸n viªn ch­a ®­îc cung cÊp c¸c hîp ®ång thuª nh©n c«ng gia c«ng bªn ngoµi do t¹i phßng kÕ to¸n ch­a cã hîp ®ång nµy. Mét sè kho¶n chi nh©n c«ng bªn ngoµi gia c«ng gi¸n b¹c cho c¸c ®èi t­¬ng cã gi¸ trÞ lín, ®¬n vÞ ch­a x¸c ®Þnh vµ gi÷ l¹i thuÕ thu nhËp c¸ nh©n mµ c¸c c¸ nh©n nµy ph¶i nép (do cã thu nhËp cao). Mét sè kho¶n chi thuª gia c«ng t¹i Hîp T¸c X·, c«ng ty XYZ kh«ng cã ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng tõ phÝa c¸c ®¬n vÞ nµy. Do ®ã c¸c kho¶n chi trªn cã thÓ bÞ c¸c c¬ quan qu¶n lý thu thuÕ cña c«ng ty nép thay ng­êi b¸n do kh«ng cã ho¸ ®¬n ®u qui ®Þnh. §Ò xuÊt: §èi víi c¸c kho¶n chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng cÇn cã hîp ®ång gi÷a gi¸m ®èc c«ng ty víi ng­êi nhËn gia c«ng. NÕu hîp ®ång gia c«ng ®­îc ký bëi phô tr¸ch xÝ nghiÖp th× ph¶i cã uû quyÒn cña Gi¸m ®èc b»ng v¨n b¶n. C¸c hîp ®ång nµy ph¶i ®­îc l­u t¹i phßng kÕ to¸n c«ng ty lµm c¨n cø kiÓm tra ®èi chiÕu khi thanh to¸n. §¬n vÞ cÇn gi÷a l¹i mét phÇn thuÕ thu nhËp c¸ nh©n ph¸t sinh tõ kho¶n thuª ngoµi gia c«ng, nÕu chi phÝ gia c«ng chi cho mét c¸ nh©n thuéc diÖn chôi thuÕ thu nhËp c¸ nh©n. NÕu c¸c c¸ nh©n nµy lµ ®¹i diÖn cho tËp thÓ ng­êi lao ®éng th× ph¶i cã danh s¸ch ký nhËn cña tõng ng­êi göi vÒ phßng kÕ to¸n. C¸c kho¶n thuÕ c¸c hîp t¸c x· gia c«ng (cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ) ph¶i yªu cÇu nhµ cung cÊp xuÊt ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng. C¸c kho¶n chi phÝ thuª nh©n c«ng cÇn ®­îc ph¶n ¸nh qua tµi kho¶n 334 “ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn” H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng Quy ®Þnh: Theo quyÕt ®Þnh 1141 TC/QD/C§KT ngµy 01/11/1995 cña Bé tµi chÝnh th× c¸c kho¶n l­¬ng vµ phô cÊp chøc vô cña c¸c bé c«ng nh©n viªn cÇn ph¶n ¸nh qua tµi kho¶n 334 “ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn” KiÓm tra: KiÓm to¸n viªn thÊy c¸c kho¶n chi l­¬ng cho c¸n bé thu«c bé phËn thu mua nguyªn liÖu ch­a ®­îc c«ng ty ph¶n ¸nh qua tµi kho¶n 334. Trong chi phÝ tiÒn l­¬ng cña c«ng ty cßn ®ang h¹ch to¸n c¸c kho¶n chi cho c¸n bé c«ng nh©n viªn mang tÝnh chÊt phóc lîi nh­ tiÒn th­ëng ngµy 1/5 vµ ngµy 2/9 §Ò xuÊt Theo ý kiÕn cña kiÓm to¸n viªn, ®Ó thuËn lîi cho viÖc theo dâi c¸c kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn vµ dÔ dµng trong viÖc trÝch c¸c quü, c¸c kho¶n ph¶i gi÷ l¹i vÒ thuÕ thu nhËp c¸ nh©n th× c«ng ty nªn ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp th©m niªn phô cÊp chøc vô …qua tµi kho¶n 334. C¸c kho¶n chi mang tÝnh phóc l¬i kh«ng ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xu©t mµ chi gi¶m tµi kho¶n 431 “ quü khªn th­ëng phóc lîi”. Ch­¬ng thø ba: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh. 3.1. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ®èi víi C«ng ty kiÓm to¸n 3.1.1. ThuËn lîi Qua mét thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty KiÓm to¸n ViÖt Nam, t«i nhËn thÊy A & C lµ mét C«ng ty hµng ®Çu trong lÜnh vùc kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n ë ViÖt Nam. Trong nh÷ng n¨m qua, nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá cña tËp thÓ c¸n bé, nh©n viªn toµn C«ng ty vµ còng nh­ tõng thµnh viªn trong Ban gi¸m ®èc ®· ®­a C«ng ty ph¸t triÓn v­ît bËc, ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn chung cña kiÓm to¸n ViÖt Nam. Mét nh©n tè kh«ng nhá t¹o nªn nh÷ng thµnh c«ng nãi trªn cho A & C lµ ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn trong C«ng ty. C«ng ty lu«n ®Æt môc tiªu ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nh©n viªn lµ môc tiªu chiÕn l­îc ®Ó ph¸t triÓn. §éi ngò nh©n viªn lµm viÖc t¹i C«ng ty cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, ®­îc tuyÓn chän kü cµng. NhiÒu nh©n viªn ®· cã b»ng kiÓm to¸n viªn ViÖt Nam (CPA), mét sè kiÓm to¸n viªn cao cÊp (seniors and managers) ®ang theo häc ch­¬ng tr×nh kÕ to¸n viªn c«ng chøng (ACCA_ cña V­¬ng Quèc Anh. Ban Gi¸m ®èc C«ng ty lu«n coi c«ng t¸c ®µo t¹o lµ mét sù ®Çu t­ ®óng h­íng trong xu thÕ héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay. Víi sù quan t©m ®ã, tõng thµnh viªn trong C«ng ty ®· phÊn ®Êu nç lùc hÕt m×nh v× c«ng viÖc, lu«n lu«n trau dåi kiÕn thøc ®óc kÕt ra nhiÒu bµi häc kinh nghiÖm quý b¸u, tr­íc hÕt lµ ®Ó tù hoµn thiÖn m×nh, sau ®ã lµ ®Ó ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn chung cña C«ng ty. Mét ®iÓm mÊu chèt cho sù thµnh c«ng cña A & C trong nhiÒu n¨m qua lµ chÊt l­îng dÞch vô. Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy c¸c kh¸ch hµng lu«n t×m ®Õn nh÷ng nhµ t­ vÊn cã chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp cao nhÊt, ®a d¹ng nhÊt ®Ó ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c nhu cÇu cña m×nh víi gi¸ phÝ phï hîp. N¾m b¾t ®­îc ®iÒu nµy, A & C ®· lu«n cè g¾ng n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp vµ ®ã sÏ lµ ®iÓm ­u tiªn lín cña C«ng ty trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña m×nh. M«i tr­êng lµm viÖc t¹i C«ng ty rÊt thuËn lîi cho viÖc häc tËp vµ trau dåi kiÕn thøc. TÊt c¶ mäi ng­êi trong C«ng ty ®Òu vui tÝnh, dÔ th©n thiÖn, v× vËy hä cã thÓ lµm viÖc cïng nhau say s­a quªn c¶ thêi gian, ®ã còng lµ mét nÐt v¨n ho¸ ®Æc s¾c trong C«ng ty. C«ng ty x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n rÊt chÆt chÏ. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n nµy h­íng dÉn rÊt cô thÓ viÖc thùc hiÖn kiÓm to¸n c¸c phÇn hµnh. Ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n rÊt ®a d¹ng phï hîp víi tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp còng nh­ phï hîp víi c¸c dÞch vô kiÓm to¸n mµ C«ng ty thùc hiÖn kiÓm to¸n. HÖ thèng hß s¬ kiÓm to¸n ®­îc c¸c chñ nhiÖm kiÓm to¸n so¸t xÐt rÊt kü tr­íc khi ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n cho kh¸ch hµng. §iÒu nµy lµ rÊt cÇn thiÕt v× nhê vËy mµ Ban gi¸m ®èc cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc c«ng viÖc mµ mçi nh©n viªn trong C«ng ty thùc hiÖn. Do ®ã tÊt c¶ c¸c cuéc kiÓm to¸n ®Òu ®¹t chÊt l­îng cao, B¸o c¸o kiÓm to¸n cã tÝnh thuyÕt phôc cao, vµ C«ng ty ngµy cµng n©ng cao uy tÝn cña m×nh h¬n. 3.1.2. Khã kh¨n Theo triÕt häc, bÊt kú mét sù vËn hiÖn t­îng nµo trong tù nhiªn ®Òu cã tÝnh hai mÆt cña nã. Hai mÆt nµy lu«n ®èi nghÞch víi nhau, m©u thuÉn nhau trong cïng hç trî cho nhau ®Ó cïng ph¸t triÓn. Còng nh­ vËy, ngoµi nh÷ng ®iÓm m¹nh nªu trªn, C«ng ty cßn tån t¹i mét sè khã kh¨n v­íng m¾c cÇn ph¶i ®­îc kh¾c phôc khi thùc hiÖn mét cuéc kiÓm to¸n. Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy nhu cÇu kiÓm to¸n cña c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng lín, nh­ng sè l­îng kiÓm to¸n viªn lµm viÖc t¹i c¸c C«ng ty kiÓm to¸n lín vµ cã uy tÝn hiÖn nay rÊt Ýt. ChÝnh v× vËy mµ khèi l­îng c«ng viÖc cña c¸c kiÓm to¸n viªn th­êng rÊt nhiÒu vµ kiÓm to¸n viªn th­êng xuyªn chÞu søc Ðp c«ng viÖc. NhiÒu nh©n viªn, trong ®ã cã c¸c kiÓm to¸n viªn cao cÊp, ®· xin chuyÓn ngµnh c«ng t¸c, ®Õn lµm viÖc t¹i c¸c C«ng ty kh¸c. V× khèi l­îng c«ng viÖc nhiÒu, sè l­îng nh©n viªn l¹i cã h¹n nªn C«ng ty ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n khi thùc hiÖn c¸c dÞch vô kiÓm to¸n cho kh¸ch hµng. Thø nhÊt: KiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ thùc hiÖn mét c¸ch toµn diÖn chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn. Cô thÓ: + Nh×n chung quy m« cña c¸c C«ng ty kh¸ch hµng kh¸ lín nh­ng do h¹n chÕ vÒ thêi gian thùc hiÖn cuéc kiÓm to¸n nªn c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt, ®Æc biÖt lµ ®èi víi chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn, ®­îc thùc hiÖn víi sè l­îng nhá. NÕu sau khi thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch, kiÓm to¸n viªn kh«ng ph¸t hiÖn thÊy cã biÕn ®éng träng yÕu hay cã vÊn ®Ò bÊt th­êng nµo trong kho¶n môc th× th­êng gi¶m bít mét sè l­îng lín c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt. + KiÓm to¸n viªn th­êng Ýt khi tÝnh l¹i l­¬ng cña ng­êi laod déng mµ chÊp nhËn b¶ng l­¬ng ®ã lµ hîp lý v× kiÓm to¸n viªn cã quan niÖm r»ng kho¶n môc nµy cã møc rñi ro thÊp. + KiÓm to¸n viªn th­êng kh«ng kiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n vµ hîp lý cña c¸c hîp ®ång lao ®éng, hoÆc nÕu cã kiÓm tra th× còng chØ xem xÐt mét c¸ch nhanh chãng v× kh«ng cã ®ñ thêi gian trong khi kiÓm to¸n viªn cßn ph¶i lµm c¸c phÇn hµnh kh¸c. Thø hai: C¸c tµi kho¶n trong chu tr×nh cã sè d­ nhá th­êng chØ ®­îc kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn kiÓm tra l­ít qua. V× kh«ng cã ®ñ thêi gian nªn kiÓm to¸n viªn ph¶i chó träng vµo c¸c phÇn hµnh cã sè d­ hoÆc sè ph¸t sinh lín ®Ó cã thÓ gi¶m tèi ®a nh÷ng sai ph¹m träng yÕu khi thùc hiÖn cuéc kiÓm to¸n. Trong phÇn lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, ®¸nh gi¸ rñi ro rÊt ®­îc c¸ kiÓm to¸n viªn quan t©m, bëi v× dùa vµo ®ã kiÓm to¸n viªn cã thÓ biÕt träng t©m c«ng viÖc m×nh lµm khi thùc hiÖnkiÓm to¸n cho c¸c ®¬n vÞ kh¸ch hµng. Thø ba: Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®· thiÕt lËp ®­îc sè l­îng mÉu chän th«ng qua ph­¬ng ph¸p chän mÉu ®­îc ¸p dông ®èi víi chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn. Sè l­îng mÉu ®­îc chän theo ph­¬ng ph¸p nµy sÏ ®¶m b¶o ®­îc tÝnh ®¹i diÖn cho tæng thÓ. Nh­ng trong thùc tÕ, do h¹n hÑp vÒ thêi gian kiÓm to¸n c¸c kiÓm to¸n viªn th­êng chØ chó ý vµo c¸c kho¶n môc cã gi¸ trÞ lín hoÆc c¸c nghiÖp vô cã sè tiÒn ph¸t sinh nhiÒu. §iÒu nµy sÏ kh«ng ®¶m b¶o ®­îc tÝnh ®¹i diÖn cña mÉu ®­îc chän. C¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho nh©n viªn ®­îc lµm viÖc tèt h¬n. C«ng ty KiÓm to¸n ViÖt Nam ®· cã mét sè gi¶i ph¸p nh»m kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n trªn: - VÒ vÊn ®Ò thiÕu nh©n lùc: C«ng ty kh¾c phôc b»ng c¸ch tuyÓn thªm nh©n viªn mçi n¨m. Nh­ng kh«ng v× thÕ mµ C«ng ty thùc hiÖn tuyÓn ng­êi hµng lo¹t, sè ng­êi tuyÓn vµo A & C ph¶i ®­îc chän läc kü cµng bëi v× ph­¬ng ch©m cña C«ng ty lµ "ChÊt l­îng nh©n viªn lµ chÊt l­îng dÞch vô". Do vËy, mÆc dï ®ang trong t×nh tr¹ng thiÕu nh©n lùc nh­ng C«ng ty vÉn chØ tuyÓn nh÷ng nh©n viªn giái, yªu cÇu kh«ng nh÷ng giái vÒ chuyªn m«n mµ cßn cã tÇm hiÓu biÕt réng, cã kh¶ n¨ng quan s¸t tèt vµ ph¶i cã mét phong c¸ch cña mét ng­êi kiÓm to¸n viªn chuyªn nghiÖp. - VÒ vÊn ®Ò thêi gian: C«ng ty ®ang xem xÐt vµ ®ang cè g¾ng níi réng thêi gian mét cuéc kiÓm to¸n ®Ó n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n. NÕu cã ®ñ thêi gian th× kiÓm to¸n sÏ t¨ng c­êng thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt trong chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn. §ång thêi cã thÓ thùc hiÖn kiÓm tra ®Çy ®ñ sè mÉu ®· ®­îc chän, tõ ®ã cã thÓ n©ng cao chÊt l­îng cña cuéc kiÓm to¸n. - §èi víi chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn: ®Ó thùc hiÖn ®­îc viÖc kiÓm to¸n toµn diÖn, c¸c kiÓm to¸n viªn chÝnh ®· cã sù ph©n chia c«ng viÖc râ rµng cho c¸c trî lý cña m×nh. Cô thÓ lµ ng­êi nµo kiÓm to¸n tµi kho¶n 334 - "ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn" th× chÝnh ng­êi ®ã sÏ thùc hiÖn kiÓm to¸n hÕt c¸c tµi kho¶n liªn quan ®Õn chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn. Nh­ vËy viÖc kiÓm tra nµy sÏ yªu cÇu kiÓm to¸n viªn ph¶i thùc hiÖn kiÓm to¸n c¸c tµi kho¶n liªn quan ®Õn chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn mét c¸ch cã hÖ thèng. Vµ tÊt c¶ c¸c tµi kho¶n trong chu tr×nh sÏ ®­îc kiÓm tra mét c¸ch chi tiÕt cÈn thËn. 3.2. mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn do A &C thùc hiÖn. Trong giai ®o¹n thùc tËp t¹i c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam, ®­îc sù gióp ®ì chØ b¶o tËn t×nh cña Ban l·nh ®¹o c«ng ty còng ch­ c¸c anh chÞ kiÓm to¸n viªn, em ®· tõng b­íc tiÕp cËn víi ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n nãi chung vµ quy tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn nãi riªng. Th«ng qua viÖc nghiªn cøu ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chuÈn vµ tham gia trùc tiÕp ho¹t ®éng kiÓm to¸n t¹i c¸c ®¬n vÞ kh¸ch hµng ®· ®em l¹i cho em c¸c bµi häc bæ Ých nh»m cñng cè thªm lý thuyÕt ®­îc häc, vµ qua ®ã gióp em cã thÓ vËn dông lý thuyÕt ®Ó ®­a ra mét sè nhËn xÐt nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn ¸p dông t¹i A & C. 3.2.1 NhËn xÐt vÒ vÊn ®Ò chän mÉu kiÓm tra Theo chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam s« 530 LÊy mÉu kiÓm to¸n vµ c¸c thñ tôc lùa chän kh¸c th×: “ Khi thiÕt kÕ thñ tôc kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó lùa chän c¸c phÇn tö thö nghiÖm nh»m thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n tho· m·n môc tiªu thö nghiÖm kiÓm to¸n”(4,37) C¸c ph­¬ng ph¸p lùa chän phÇn tö kiÓm tra bao gåm: a/ Chän toµn bé (kiÓm tra 100%) b/ Lùa chän c¸c phÇn tö ®Æc biÖt c/ LÊy mÉu kiÓm to¸n: lÊy mÉu kiÓm to¸n cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p thèng kª hoÆc ph­¬ng ph¸p phi thèng kª, viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p lÊy mÉu nµo lµ tuú thuéc vµo c¸c xÐt ®o¸n cña kiÓm to¸n viªn xem ph­¬ng ph¸p nµo cã hiÖu qu¶ h¬n. Trong khi ®ã, ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cã ®­a ra mét sè ph­¬ng ph¸p chän mÉu ¸p dông cho c¸c cuéc kiÓm to¸n do A&C tiÕn hµnh. §èi víi c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n, sè mÉu lùa chän th­êng ¸p dông theo ph­¬ng ph¸p ph©n tÇng kÕt hîp víi chän mÉu theo kü thuËt CMA(Chon mÉu theo ®¬n vÞ tiÌn tÖ). Theo ph­¬ng ph¸p nµy c¸c phÇn tö cã gi¸ trÞ lín sÏ ®­îc lùa chän, c¸c phÇn tö cßn l¹i sÏ ®­îc lÊy ngÉu nhiªn theo kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn: Theo c¸ch nµy, mÉu ®­îc chän cã mang tÝnh chÊt ®¹i diÖn cao do kh¶ n¨ng ®­îc lùa chän cña mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ lµ nh­ nhau, ®ång thêi sè mÉu ®­îc chän chÞu ¶nh h­ëng cña chØ sè cña ®é tin cËy kiÓm tra chi tiÕt do ®ã sè ma·u chän cã thÓ gi¶m xuèng trong tr­êng hîp hÖ thèng kiÓm so¸t ®­îc cho lµ tèt vµ ng­îc l¹i. §iÒu nµy phï hîp víi c¸c quy ®Þnh chuÈn mùc: “Trong qu¸ tr×nh thu thËp b»ng chøng, kiÓm to¸n viªn ph¶i sö dông kh¶ n¨ng xÐt ®o¸n nghÒ nghiÖp ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm to¸n vµ thiÕt kÕ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n ®Ó b¶o ®¶m rñi ro kiÓm to¸n gi¶m xuèng møc cã thÓ chÊp nhËn ®­îc “ Tuy nhiªn, khi tiÕn hµnh chän mÉu cho c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t, ®Æc biÖt lµ ®èi víi chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn, thùc tÕ ph¸t sinh lµ ngoµi ph­¬ng ph¸p chän mÉu theo ®¬n vÞ tiÒn tÖ (¸p dông ®èi vãi c¸c kho¶n chi tiªu quü), th× hÇu hÕt c¸c mÉu chän lµ phi tiÒn tÖ (kiÓm tra danh s¸ch l­¬ng khèng,kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c trong tÝnh l­¬ng…), viÖc chän mÉu ®èi víi c¸c thñ tôc kiÓm tra nµy ®­îc dùa trªn viÖc chän mÉu kiÓm tra hÖ thèng, kÕt qu¶ kiÓm tra hÖ thèng sÏ gióp cho kiÓm to¸n viªn quyªt ®Þnh më réng hay kh«ng quy m« mÉu chän ®Ó kiÓm tra chi tiÕt.. Trªn nhËn xÐt ®ã, cã thÓ thÊy r»ng, viÖc chän mÉu nµy ®­îc thùc hiÖn lµ phi thèng kª do nã chØ phï thuéc vµo xÐt ®o¸n cña kiÓm to¸n viªn vµ rÊt khã cã tÝnh ®¹i diÖn cao cho tæng thÓ. H¬n n÷a, sè l­îng mÉu chän ch­a cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi viÖc ®¸nh gi¸ s¬ bé hÖ thèng kiÓm to¸n néi bé vµ c¸c rñi ro kiÓm to¸n. Trong chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam 530 ®o¹n 41 chØ râ: “…Cì mÉu chôi ¶nh h­ëng bëi rñi ro kiÓm to¸n . Rñi ro cã thÓ chÊp nhËn ®­îc cµng thÊp th× sè mÉu kiÓm tra cµng lín…” 3.2.2. §èi víi thñ tôc ph©n tÝch. Thñ tôc ph©n tÝch ®­îc sö dông réng r·i trong kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn, nã gióp kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy sù biÕn ®éng bÊt th­êng, qua ®ã tiÕn hµnh c¸c thñ tôc bæ sung (®iÒu tra, pháng vÊn, kiÓm tra chi tiÕt…) ®Ó ph¸t hiÖn c¸c sai ph¹m träng yÕu. ChuÈn mùc kiÓm to¸n sè 520 quy ®Þnh: " KiÓm to¸n viªn ph¶i thùc hiÖn ph©n tÝch khi lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n vµ giai ®o¹n so¸t xÐt tæng thÓ vÒ cuéc kiÓm to¸n. Quy tr×nh ph©n tÝch còng ®­îc thùc hiÖn ë c¸c giai ®o¹n kh¸c trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n". Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn quy tr×nh ph©n tÝch, kiÓm to¸n viªn ®­îc phÐp sö dông nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau tõ viÖc so s¸nh ®¬n gi¶n ®Õn nh÷ng ph©n tÝch phøc t¹p ®ßi hái ph¶i sö dông c¸c kü thuËt thèng kª tiªn tiÕn. Møc ®é tin cËy vµo kÕt qu¶ cña quy tr×nh phô thuéc vµo c¸c nh©n tè sau: - TÝnh träng yÕu c¸c tµi kho¶n hoÆc nghiÖp vô - C¸c thñ tôc kiÓm to¸n kh¸c cã cïng môc tiªu kiÓm to¸n - §é chÝnh x¸c dù kiÕn cña quy tr×nh ph©n tÝch - §¸nh gi¸ rñi ro tiÒm tµng vµ rñi ro kiÓm so¸t Tr­êng hîp quy tr×nh ph©n tÝch ph¸t hiÖn ®­îc nh÷ng chªnh lÖch träng yÕu hoÆc mèi liªn hÖ kh«ng hîp lý gi÷¨ th«ng tin t­¬ng øng, hoÆc cã chªnh lÖch lín víi sè liÖu dù tÝnh, kiÓm to¸n viªn ph¶i thùc hiÖn c¸c thñ tôc ®iÒu tra ®Ó thu thËp ®Çy ®ñ c¸c b»ng chøng kiÓm to¸n thÝch hîp. Trong tr­êng hîp c¸c thñ tôc bæ xung kh«ng gi¶i thÝch ®­îc c¸c chªnh lÖch th× kiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt l¹i m« h×nh ­íc tÝnh. 3.2.3. §èi víi c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt sè d­ cuèi kú. Sè d­ cã TK 334 ( hoÆc TK 3388) ph¶n ¸nh sè tiÒn l­¬ng ch­a thanh to¸n (hoÆc ch­a ph©n phèi) cho ng­êi lao ®éng. ViÖc kiÓm tra sè d­ cuèi kú cña c¸c TK nµy th­êng ®­îc kiÓm to¸n viªn t¹i A & C thùc hiÖn b»ng biÖn ph¸p ph©n tÝch biÕn ®éng vµ thu thËp gi¶i trinhf cña kiÓm to¸n. C¸c biÖn ph¸p nµy lµ phï hîp víi viÖc kiÓm to¸n t¹i C«ng ty ABC v× cã sè d­ cuèi kú nhá, kh«ng ¶nh h­ëng träng yÕu. Tuy nhiªn, t¹i mét sè doanh nghiÖp cã l­¬ng theo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng th× viÖc tr×nh bµy sè d­ TK tiÒn l­¬ng cuèi kú cßn ¶nh h­ëng ®Õn viÖc giao ®¬n gÝa tiÒn l­¬ng n¨m sau. NÕu sè d­ tiÒn l­¬ng ch­a ph©n phèi lín th× ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng n¨m sau sÏ thÊp vµ ng­îc l¹i. Do ®ã, kh¶ n¨ng ph¸t sinh sai ph¹m t¹i kho¶n môc nµy lµ ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n sÏ h¹ch to¸n ph©n phèi t¹m thêi quü l­¬ng nµy. Kh¶ n¨ng sai ph¹m khã ®­îc ph¸t hiÖn b»ng c¸c thñ tôc ph©n tÝch hoÆc pháng vÊn nh©n viªn kÕ to¸n mµ cÇn cã c¸c thñ tôc kiÓm to¸n chi tiÕt cho c¸c kho¶n nµy. Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng cña nh©n viªn C«ng ty nªn bæ sung hai thñ tôc kiÓm to¸n. - LËp b¶ng theo dâi c¸c kho¶n l­¬ng ch­a thanh to¸n cuèi kú: KiÓm to¸n viªn thu thËp danh s¸ch c¸ nh©n ch­a nhËn l­¬ng (toµn bé hoÆc chän mÉu), theo dâi thêi gian nh©n viªn nhËn l¹i c¸c kho¶n l­¬ng nµy. NÕu ®Õn ngµy tiÕn hµnh kÕt thóc kiÓm to¸n, c¸c kho¶n nµy vÉn ch­a ®­îc thanh to¸n th× tiÕn hµnh ®iÒu tra thùc tÕ hoÆc lÊy x¸c nhËn cña Ban gi¸m ®èc. - Thu thËp x¸c nhËn cña ng­êi lao ®éng: Thñ tôc nµy chØ ®­îc thùc hiÖn khi ph¸t hiÖn kh¶ n¨ng sai ph¹m trong thñ tôc thø nhÊt. KiÓm to¸n viªn yªu cÇu ®¬n vÞ cung cÊp b¶ng x¸c nhËn sè d­ cuèi kú cña tiÒn l­¬ng ch­a nhËn, kiÓm to¸n ch÷ ký vµ ®èi chiÕu víi c¸c hîp ®ång lao ®éng. KÕt luËn Ho¹t ®éng kiÓm to¸n nãi chung vµ kiÓm to¸n tµi chÝnh nãi riªng cßn kh¸ míi mÎ ë n­íc ta, khu«n khæ vµ m«i tr­êng ph¸p lý cho ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®· ®­îc t¹o dùng song ch­a ®Çy ®ñ, ch­a hoµn thiÖn, c¸c kü n¨ng vµ h­íng dÉn cÇn thiÕt vÒ kiÓm to¸n ch­a ®­îc hÖ thèng ho¸ vµ phæ biÕn v× vËy khi triÓn khai c«ng viÖc cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Bªn c¹nh ®ã, kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn cã ý nghÜa rÊt quan träng liªn quan ®Õn nhiÒu chØ tiªu träng yÕu trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. §Æc biÖt kho¶n môc chi phÝ l­¬ng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn lîi Ých cña ng­êi lao ®éng vµ lµ kho¶n môc chi phÝ lín ®èi víi doanh nghiÖp. V× vËy, nghiªn cøu ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn do A & C thùc hiÖn lµ vÊn ®Ò lín ®ßi hái ph¶i cã sù nghiªn cøu nghiªm tóc vÒ ®Æc ®iÓm vµ lo¹i h×nh cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n, vÒ c¸c b­íc tiÕn hµnh kiÓm to¸n cho chu tr×nh nãi riªng vµ cho tæng thÓ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n nãi chung. Trong khu«n khæ mét chuyªn ®Ò thùc tËp, bµi viÕt nµy còng tËp trung ph©n tÝch c¸c yÕu tè ®Æc tr­ng trong kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn do A & C thùc hiÖn t¹i kh¸ch hµng ®iÓn h×nh ®Ó rót ra c¸c bµi häc bæ sung cho lý thuyÕt ®ång thêi ®­a ra c¸c kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a cho ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n. Tuy nhiªn, do nh÷ng h¹n chÕ thêi gian nghiªn cøu vµ kh¶ n¨ng cña b¶n th©n nªn bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, v× vËy em rÊt mong nhËn ®­îc sù h­íng dÉn cña c¸c anh, chÞ kiÓm to¸n vµ sù chØ b¶o cña c¸c thÇy, c« gi¸o ®Ó bµi viÕt ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Mét lÇn n÷a, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n tíi Ban gi¸m ®èc, vµ anh chÞ KiÓm to¸n viªn trong C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n vµ T­ vÊn ®· h­íng dÉn chØ b¶o tËn t×nh em trong thêi gian thùc tËp. NhËn xÐt cña ®¬n vÞ thùc tËp ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng thø nhÊt: C¬ së lý luËn vÒ kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn trong kiÓm to¸n trong b¸o c¸o tµi chÝnh 3 1.1. Lý luËn chung v tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn 3 1.1.1. Kh¸i niÖm, vai trß vµ chøc n¨ng cña chu tr×nh 3 1.1.2. Tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng 9 1.2. KiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng nh©n viªn trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh 14 1.2.1. §Æc ®iÓm chu tr×nh tiÒn l­¬ng nh©n viªn ¶nh h­ëng ®Õn qui tr×nh kiÓm to¸n 14 1.2.2. Môc tiªu kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn 15 1.2.3. HÖ thèng kiÓm so¸t néi bé trong chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn 16 1.2.4. Thùc hiÖn kiÓm to¸n 19 Ch­¬ng thø hai: Thùc tr¹ng kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh do C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n vµ t­ vÊn thùc hiÖn 28 2.1. Kh¸i qu¸t ®Æc ®Øem C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n vµ t­ vÊn (A & C) 28 2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n vµ T­ vÊn 28 2.1.2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý t¹i C«ng ty vµ chi nh¸nh 30 2.2. KiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh do C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n vµ t­ vÊn thùc hiÖn 35 2.2.1. Chñ©n bÞ kiÓm to¸n 36 2.2.2. Thùc hiÖn kiÓm to¸n 38 2.2.3. KÕt thóc kiÓm to¸n 51 Ch­¬ng thø ba: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh 54 3.1. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ®èi víi C«ng ty kiÓm to¸n 54 3.1.1. ThuËn lîi 54 3.1.2. Khã kh¨n 55 3.2. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn do A & C thùc hiÖn 58 3.2.1. NhËn xÐt vÒ vÊn ®Ò chän mÉu kiÓm tra 58 3.2.2. §èi víi thñ tôc ph©n tÝch 59 3.2.3. §èi víi c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt sè d­ cuèi kú 60 KÕt luËn 62