Đề tài Xây dựng Wed side thanh toán cước điện thoại qua Internet

Lời c¶m ơn! Traûi qua thôøi gian daøi coá gaéng vôùi söï höôùng daãn taän tình cuûa Thaày höôùng daãn: *Giaûng Vieân HD thạc sỹ: Trương Trọng Cần. Cuøng vôùi nhöõng kieán thöùc ñaõ ñöôïc thaày coâ trong tröôøng ñaïi hoïc Vinh truyeàn ñaït trong suoát quaù trình hoïc. em ñaõ hoaøn thaønh xong Đề tài toát nghieäp . Vaø vì môùi chaäp chöõng nhöõng böôùc ñi ñaàu tieân neân trong Đề tài toát nghieäp khoù traùnh khoûi nhöõng thiếu sót. Neáu coù gì sô suaát kính mong thaày coâ boû loãi cho em. em chaân thaønh caûm ôn thaày coâ raát nhieàu ! Xin chaân thaønh caûm ôn Thaày giáo Trương Trọng Cần ñaõ taän tình quan taâm höôùng daãn ,cung caáp taøi lieäu … Moät laàn nöõa em xin chaân thaønh ghi ôn thaày coâ trong tröôøng ñaïi hoïc Vinh ñaõ giuùp ñôõ em trong suoát thôøi gian qua, giuùp em coù theâm kieán thöùc ñeà ra ngoaøi xaõ hoäi coù ñieàu kieän chuaån bò ñaày ñuû haønh trang ñeå böôùc vaøo ñôøi. Tröôøng Ñaïi Hoïc Vinh Sinh vieân thực hiện: Ngô Thị Hằng Vinh, 2006 MỤC LỤC Mở đầu: 1. Lý do chọn đề tài: 2. Phương pháp và nhiệm vụ nghiên cứu: 3. Các giả thiết khoa học: 4. Những đóng góp của đề tài. Chương 1- InterNet 1.1. InterNet là gi? 1.2. InterNet Information là gi? Chương 2- M icrosoft ASP.Net. 2.1. Net FrameWork. 2.2. ASP.Net. 2.3. Dùng ASP.Net Objects với VB.Net. 2.4. VB.Net. Chương 3- Thiết Kế Chương Trình. 3.1. Giới thiệu khái quát về hệ thống thanh toán cước bưu điện từ xa 3.1.1. Giới thiệu: 3.1.2. Giới thiệu sơ lược về thẻ trả trước. 3.1.3. Cách hoạt động: 3.2. Thiết Kế Hệ Thống. 3.2.1. Cơ sở dữ liệu: 3.2.2. Lưu đồ thuật giả: 3.2.3. Thiết kế giao diện: Kết luận: Tài liệu tham khảo:………………………………………………………. MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. Trong xã hội ngày nay, tin học đã phát triển mạnh mẽ tạo ra cuộc cách mạng trong mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội… Trong lĩnh vực bưu chính viễn thông cũng đã phát triển ở khắp nơi trên thế giới cũng như ở nước ta. Điện thoại cũng là một trong số vấn đề được xã hội quan tâm nhất, nó đã đi vào cuộc sống của người dân như là một thứ không thể thiếu trong sinh hoạt hằng ngày, ai ai cũng có nhu cầu dung điện thoại và cũng dễ dàng để sử dụng nó. Mọi khách hàng khi sử dụng điện thoại thì cuối tháng đều phải đóng tiền cước cho số máy mà mình sử dụng. Việc mọi người đều có thể sử dụng điện thoại đã làm cho công việc thu chi của khách hàng và nhân viên bưu điện rất mất thời gian. Vì vậy đề tài của em đã đưa ra ý tưởng xây dựng Wed side “thanh toán cước điện thoại qua Internet” để khách hàng khi đang ở bất cứ nơi đâu chỉ cần có Internet cũng có thể xem danh sách những cuộc mà mình đã gọi và có thể thanh toán tiền cước cho số máy mà mình sử dụng. H×nh thøc thanh to¸n c­íc phÝ qua Internet, thËt ra kh«ng ph¶i lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc míi mÎ. Nã còng sö dông c¸c lo¹i thÎ tr¶ tr­íc nh­ c¸c lo¹i thÎ tÝn dông, thÎ tr¶ tr­íc ®iÖn tho¹i cè ®Þnh ,thÎ tr¶ tr­íc ®iÖn tho¹i di ®éng,... . C¸c h×nh thøc thanh to¸n c­íc víi nhµ cung cÊp dÞch vô nh­ trªn ®· ®­îc ¸p dông hÕt søc réng r·i ë c¸c n­íc tiªn tiÕn tõ l©u, chøng tá nh÷ng lîi Ých tõ lo¹i h×nh thanh to¸n c­íc nµy lµ kh«ng nhá. ë ViÖt Nam, còng b­íc ®Çu ¸p dông lo¹i h×nh thanh to¸n c­íc nµy ®­îc c«ng ty ®iÖn tho¹i nh­ Vietel, Mobifone dïng b»ng h×nh thøc thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n hay b»ng h×nh thøc thÎ ATM cho ®iÖn tho¹i di ®éng sö dông theo h×nh thøc tr¶ tiÒn sau.... Víi nh÷ng tiÖn lîi cho c¶ ng­êi cung cÊp dÞch vô còng nh­ ng­êi sö dông dÞch vô, vÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô lµ hiÖn thùc nh÷ng hÖ thèng tù ®éng ®Ó qu¶n lÝ c«ng viÖc thanh to¸n c­íc cho kh¸ch hµng. §Ó gióp kh¸ch hµng sö dông c¸c dÞch vô cña c«ng ty cã thÓ thanh to¸n c­íc phÝ cho c«ng ty khi ng­êi ®ã ë bÊt kú n¬i ®©u. Mét kh¸ch hµng khi muèn sö dông dÞch vô thanh to¸n c­íc tõ xa sÏ ®Õn trung t©m ®Ó ®¨ng ký më mét tµi kho¶n. §Ó tµi kho¶n cã gi¸ trÞ, kh¸ch hµng sÏ cã sè tiÒn trong tµi kho¶n sÏ dïng ®Ó thanh to¸n c­íc cho c¸c dÞch vô mµ kh¸ch hµng sö dông. HÖ thèng nh»m gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò nh­ sau: VÊn ®Ò giao tiÕp tù ®éng víi nhiÒu kh¸ch hµng cïng lóc sö dông, ®Ó hÖ thèng lÊy ®­îc c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc thanh to¸n c­íc do kh¸ch hµng cung cÊp th«ng qua m¹ng ®iÖn tho¹i còng nh­ cã nh÷ng th«ng b¸o cÇn thiÕt cho kh¸ch hµng dÔ dµng sö dông hÖ thèng. Thùc hiÖn ®­îc viÖc giao tiÕp gi÷a m¹ng ®iÖn tho¹i hiÖn t¹i víi m¹ng m¸y tÝnh l­u chøa c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ th«ng tin vÒ cuéc gäi, còng nh­ th«ng tin vÒ tµi kho¶n kh¸ch hµng ®¨ng ký. §¶m b¶o ®­îc vÊn ®Ò an toµn ,b¶o mËt khi vËn hµnh hÖ thèng. DÔ sö dông dÞch vô tù ®éng nµy trong nhiÒu tÇng líp nh©n d©n. 2. PHƯƠNG PHÁP VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CƯU. Khảo sát hệ thống thực tế kết hợp với việc nghiên cứu lý thuyết. Trên cơ sở đã nắm bắt được hệ thống sẽ tiến hành phân tích thiết kế và cài đặt chương trình. Đi sâu nghiên cứu ngôn ngữ mà mình sử dụng. Tính năng ưu việt mà ngôn ngữ đem lại. Nhiệm vụ đặt ra là xá định cơ sở lý luận và thực tiễn để hình thành nguyên tắc. Tìm hiểu ngôn ngữ VB.Net với công nghệ ASP.Net, chương trình chạy phải cài đặt hỗ trợ của phần mềm FrameWord dos Net. Xác định lợi ích và hiệu quả mà chương trình đem lại. 3. GIẢ THIẾT KHOA HỌC. Trên cơ sở những vấn đề đã nghiên cứu được nếu xây dựng thành công đề tài thanh toàn cước điện thoại cho khách hàng thông qua Internet thì Có thể ứng dụng vào các ngành bưu điện, các công ty điện thoại như Viettel, Vinafone, Mobifone…đáp ứng được các nhu cầu của khách hàng và nhân viên bưu điện thuận tiện hơn trong việc quản lý của mình. 4. NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI. Ứng dụng hình thức thanh toán cước điện thoại qua Internet nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho nhà cung cấp dịch vụ cũng như người sử dụng dịch vụ. Cho dù ở bất cứ nơi đâu khách hàng có thể tự động thanh toán cước cho mình mà không cần phải tới bưu điện để nạp tiền. Nhân viên bưu điện không cần phải đến từng nhà để thu tiền. Hệ thống có thể giao tiếp với nhiều khách hàng cùng lúc. Đảm bảo được vấn đề an toàn, bảo mật khi sử dụng dịch vụ cuả công ty. Tiện lợi và dễ sử dụng dịch vụ này cho mọi tầng lớp. CHƯƠNG 1: Internet 1.1. Internet lµ g×? Internet lµ m¹ng m¸y tÝnh toµn cÇu sö dông mét ng«n ng÷ truyÒn th«ng chung nã t­¬ng tù nh­ mét hÖ thèng ®iÖn tho¹i quèc tÕ nh­ng nã l¹i kÕt nèi theo c¸ch lµm viÖc cña mét m¹ng lín. Word Wide Web (WWW) cho ta mét h×nh ¶nh dÔ dµng giao tiÕp vµ t×m kiÕm d÷ liÖu trªn Internet. C¸c d÷ liÖu nµy ®­îc liªn kÕt víi nhau thong qua trang Web. C¸c file, c¸c trang ®­îc kÕt nèi víi nhau th«ng qua mãc nèi liªn kÕt lµ text hoÆc h×nh ¶nh gäi lµ Heperlink. C¸c trang web cã thÓ chøa v¨n b¶n, h×nh ¶nh, ©m thanh, phim.. C¸c trang nµy cã thÓ ®­îc ®Æt trªn mét m¸y tÝnh ë n¬i nµo ®ã trªn thÕ giíi. Khi ta kÕt nèi tíi Internet ta cã thÓ truy xuÊt th«ng tin trªn toµn cÇu. Heperlink lµ c¸c text hay c¸c h×nh ¶nh mµ ®­îc g¸n ®Þa chØ web trªn ®ã. B»ng c¸ch click vµo Heperlink ta cã thÓ nh¶y tíi mét trang thµnh phÇn cña mét web site. Mçi mét Web site cã mét trang chñ cña web site ®ã vµ cã mét ®Þa chØ duy nhÊt ®­îc gäi lµ Uniform Resource Locator (URL). URL x¸c ®Þnh chÝnh x¸c tªn cña m¸y tÝnh vµ ®­êng dÉn tíi mét trang web x¸c ®Þnh. 1.2. Internet information lµ g×? Internet Information Server (IIS) lµ mét Web server cho phÐp ta c«ng bè th«ng tin trªn mng Internet hay Intranet. IIS truyÒn t¶i th«ng tin b»ng c¸ch dïng Hyper Text Transfer Protocol (HTTP), Internet Information Server còng cã thÓ dïng ph­¬ng ph¸p FTP hoÆc Gopher. Internet Information Server lµm viÖc nh­ thÕ nµo? Web lµ mét hÖ thèng yªu cÇu (Request) vµ ®¸p øng (Response). Web browser yªu cÇu th«ng tin b»ng c¸ch göi mét URL tíi Web Server, Web Server ®¸p øng l¹i b»ng c¸ch tr¶ l¹i mét trang HTML cho Web browser. HTML cã thÓ lµ mét trang web tÜnh ®­îc l­u tr÷ s½n trªn WebServer hoÆc cã thÓ lµ mét trang Web ®éng mµ trªn Server t¹o ra khi ®¸p øng yªu cÇu cña ng­êi sö dông hoÆc mét trang trªn mét th­ môc nµo ®ã trªn Server. Trang tÜnh (Static Page) Mét trang HTML tÜnh lµ trang ®­îc chuÈn bÞ s½n cho c¸c yªu cÇu nhÊt ®Þnh vµ ®­îc dÆt s½n trªn Web Server. Ng­êi dïng sö dông yªu cÇu mét trang HTML tÜnh b»ng c¸ch gâ trùc tiÕp URL hoÆc click vµo Heperlink cña URL nµo ®ã, URL ®­îc göi tíi Server. Server ®¸p øng vµ tr¶ l¹i b»ng mét trang HTML tÜnh. Trang ®éng ( Dynamic Page) C¸c trang ®éng ®­îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh ®¸p øng cho c¸c yªu cÇu cña ng­êi sö dông. Mét web browser thu thËp th«ng tin b»ng thùc hiÖn mét trang cã c¸c textbox, checkbox ...cho phÐp ng­êi dïng ®Òn th«n tin vµo ®ã. Khi ng­êi sö dông click vµo nót button trªn trang web ®ã, d÷ liÖu ®­îc ®­a tíi webserver. Server ®­a d÷ liÖu ®ã tíi mét Script hoÆc mét tr×nh øng dông ®Ó xö lý. Sau ®ã server göi l¹i mét Browser b»ng mét trang HTML CHƯƠNG 2: Microsoft ASP.NET 2.1. NET Framework. .NET ®­îc developed tõ ®Çu n¨m 1998, lóc ®Çu cã tªn lµ Next Generation Windows Services (NGWS). Nã ®­îc thiÕt kÕ hoµn toµn tõ con sè kh«ng ®Ó dïng cho Internet. ViÓn t­îng cña Microsoft lµ x©y dùng mét globally distributed system, dïng XML (chøa nh÷ng databases tÝ hon) lµm chÊt keo ®Ó kÕt hîp chøc n¨ng cña nh÷ng computers kh¸c nhau trong cïng mét tæ chøc hay trªn kh¾p thÕ giíi. Nh÷ng computers nµy cã thÓ lµ Servers, Desktop, Notebook hay Pocket Computers, ®Òu cã thÓ ch¹y cïng mét software dùa trªn mét platform duy nhÊt, ®éc lËp víi hardware vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh. §ã lµ .NET Framework. Nã sÏ trë thµnh mét phÇn cña MS Windows vµ sÏ ®­îc port qua c¸c platform kh¸c, cã thÓ ngay c¶ Unix.C¸c phÇn chÝnh cña Microsoft.NET Framework:.NET application ®­îc chia ra lµm hai lo¹i: cho Internet gäi lµ ASP.NET, gåm cã Web Forms vµ Web Services vµ cho desktop gäi lµ Windows Forms. Windows Forms gièng nh­ Forms cña VB6. Nã hæ trî Unicode hoµn toµn, rÊt tiÖn cho ch÷ ViÖt vµ thËt sù Object Oriented. Web Forms cã nh÷ng Server Controls lµm viÖc gièng nh­ c¸c Controls trong Windows Forms, nhÊt lµ cã thÓ dïng codes ®Ó xö lý Events y hÖt nh­ cña Windows Forms. §iÓm kh¸c biÖt ch¸nh gi÷a ASP (Active Server Pages) vµ ASP.NET lµ trong ASP.NET, phÇn ®¹i diÖn visual components vµ code n»m riªng nhau, kh«ng lén xén nh­ trong ASP. Ngoµi ra ASP.NET code hoµn toµn Object Oriented. Web Services gièng nh­ nh÷ng Functions mµ ta cã thÓ gäi dïng tõ c¸c URL trªn Internet, thÝ dô nh­ Credit Card authorisation. 2.2. ASP.NET Tr­íc hÕt, hä tªn cña ASP.NET lµ Active Server Pages .NET (.NET ë ®©y lµ .NET framework). Nãi ®¬n gi¶n, ng¾n vµ gän th× ASP.NET lµ mét c«ng nghÖ cã tÝnh c¸ch m¹ng dïng ®Ó ph¸t triÓn c¸c øng dông vÒ m¹ng hiÖn nay còng nh­ trong t­¬ng lai (ASP.NET is a revolutionary technology for developing web applications). ASP.NET lµ mét ph­¬ng ph¸p tæ chøc hay khung tæ chøc (framework) ®Ó thiÕt lËp c¸c øng dông hÕt søc hïng m¹nh cho m¹ng dùa trªn CLR (Common Language Runtime) chø kh«ng ph¶i lµ mét ng«n ng÷ lËp tr×nh. Ng«n ng÷ lËp tr×nh ®­îc dïng ®Ó diÓn ®¹t ASP.NET trong đề tài nµy lµ VB.NET (Visual Basic .NET) vµ VB.NET chØ lµ mét trong 25 ng«n ng÷ .NET hiÖn nay ®­îc dïng ®Ó ph¸t triÓn c¸c trang ASP.NET mµ th«i. 2.3. Dïng ASP.NET Objects víi VB.NET. ASP.NET dïng ng«n ng÷ lËp tr×nh VB.NET cïng víi nh÷ng ®Æc tr­ng cña ng«n ng÷ nµy thay v× VBScript hay JavaScript ®Ó ph¸t triÓn (develop) trang Web. ASP.NET khai th¸c mäi tµi nguyªn mµ .NET  Framework cung øng gåm c¶ hµng tr¨m classes (built-in classes) còng nh­ hµng ngh×n ®èi t­îng (object) x©y dùng s½n, gióp ta n©ng cao (enhance) vµ më réng c¸c chøc n¨ng (functionality) c¸c trang Web 1 c¸ch dÔ dµng h¬n. §èi t­îng (object) c¬ b¶n vµ ®Æc tÝnh (properties). §èi t­îng ASP.NET Objects vµ ph­¬ng ph¸p khai th¸c c¸c ®èi t­îng. Ph­¬ng ph¸p lµm viÖc víi Session vµ Cookies. 2.3.1. OBJECTS C¥ B¶N. a) §èi t­îng (Object). Objects biÓu hiÖn cho mét côm (hay nhãm, bé phËn) nguån m· cã thÓ t¸i sö dông (reusable code) trong ®ã ®Þnh nghÜa râ rµng vµ ®Çy ®ñ c¸c lo¹i (classes - líp hay h¹ng) ®èi t­îng (object) lµ g× còng nh­ ph­¬ng ph¸p ®Ó dïng c¸c ®èi t­îng (object) cïng víi c¸c d÷ liÖu (data) cña nã. ë .NET Framework cã ®ñ lo¹i (classes) ®Þnh nghÜa râ rµng c¸c ®èi t­îng (object) dïng cho ASP.NET nh­ng trong thùc tÕ, cã nhiÒu lo¹i (classes) kh«ng dïng hay liªn quan g× ®Õn ASP.NET mµ nÕu muèn, ta vÉn cã thÓ dïng ®­îc nh­ th­êng v× nh­ ®· tr×nh bµy, ASP.NET lµ 1 bé phËn trong cÊu tróc cña .NET Framework . b) §Æc tÝnh (Properties). Properties lµ c¸c biÕn sè dïng miªu t¶ ®èi t­îng (object). c) Methods. Methods lµ c¸c ph­¬ng ph¸p ®Ó dïng ®èi t­îng (object). d) Object Instances. e) Static Member. Static Member ®­îc dïng trùc tiÕp ®Ó bè trÝ ®Æc tÝnh (properties) hay gäi methods trong 1 object.  2.3.2. ASP.NET OBJECTS. Trong h»ng ngh×n ASP.NET Objects, ta chØ cã thÓ xem xÐt 1 sè nhá tiªu biÓu nh­ sau: Response Object. Request Object. Page Object. Session Object. HttpCookie Object. HttpApplication. HttpServerUtility Object. a)Response Object. Response object cho phÐp Server ®¸p øng, tr¶ lêi hay th«ng tin víi Client. - Ph­¬ng ph¸p (Method) Write. Response.Write("") - Buffering Pages. ASP.NET dïng buffer ®Ó kiÓm so¸t (control) khi nµo gëi s¶n phÈm (output) tíi browser. V©y còng lµ kiÓu mÉu chÝnh (default method) ASP.NET dïng, khi output ®­îc buffered, ASP.NET chê cho tíi khi nµo tÊt c¶ nguån m· ®­îc thi hµnh míi gëi tíi browser ... 'mét lÇn råi NÕu ta muèn t¾t buffer (turn buffering off), bè trÝ m· Buffer = false tr­íc khi gëi ®i browser: ...... v× kh«ng thÓ võa t¾t buffer (trong m· HTML) võa gëi ®i theo m· nµy ®­îc: §Ó vËn dông hay xö dông buffer, ta dïng ph­¬ng ph¸p (method): Clear Flush End Clear: dïng ®Ó xãa (clear) buffer.Flush: dïng ®Ó gëi tøc kh¾c néi dung buffer.End: dïng ®Ó chÆn (stop) kh«ng cho buffer gëi s¶n phÈm míi ®i mµ chØ cho phÐp gëi nh÷ng g× ®ang chøa trong buffer. - Redirecting Users. Ph­¬ng ph¸p (method) Redirect dïng ®Ó chuyÓn user qua trang Web kh¸c 1 c¸ch gi¸n tiÕp, tû nh­: sub Page_Load(obj as object, e as eventargs)  Response.Redirect("")end sub Hello b) Request Object Request object dïng ®Ó th«ng tin gi÷a Server vµ Client browser. Browser dïng Request object ®Ó gëi th«ng tin cÇn thiÕt tíi Server. Gièng nh­ Response, Request object lµ instance cña HttpRequest. Nh­ vËy, Request object ®¹i diÖn cho Client khi yªu cÇu trang Web, cßn Server sÏ dïng võa Response võa Request ®Ó ®¸p øng yªu cÇu hay ®ßi hái th«ng tin tõ Client. c) Page Object. Page object gåm tÊt c¶ ®Æc tÝnh (properties), ph­¬ng ph¸p (method) dïng cho c¸c trang ASP.NET vµ xuÊt xø tõ Page class ë .NET framework. Trong kh¸i niÖm vÒ OOP (Object Oriented Progamming), 1 khu«n mÉu (class) ®Þnh nghÜa mäi ®Æc tÝnh vµ ph­¬ng ph¸p (method) cÇn thiÕt cho class ®ã còng nh­ kÕ thõa mäi ®Æc tÝnh vµ ph­¬ng ph¸p (method) cña cha mÑ hay tæ tiªn hoÆc cã thÓ t¹o ra thµnh viªn con, ch¸u, ...  (inherit its member and also create your own members for the child class). Page object gåm vµi thµnh viªn c¬ b¶n, tû nh­: Load IsPostBack Databind - Load: dïng ®Ó khëi ®éng (fire, start or activate) khi trang Web b¾t ®Çu hiÓn thÞ ë browser. - IsPostBack: cho biÕt form ë trang Web ®· ®­îc gëi ®i tíi cïng trang Web hay kh«ng? - Databind: nèi kÕt mäi d÷ kiÖn (data) tõ c¬ së d÷ liÖu (database) víi c«ng cô (controls) ë trang Web. d) Session Object Th«ng th­êng, mçi khi cã ng­êi l­ít m¹ng, Session sÏ ®­îc t¹o ra cho ng­íi ®ã 1 instance, Ên ®Þnh 1 lý lÞch (Session ID) riªng biÖt, duy nhÊt vµ l­u tr÷ ë m¸y vi tÝnh cña user d­íi d¹ng cookie. Nh­ vËy, khi user l­ít tõ trang nµy qua trang nä, ASP.NET sÏ truy tÇm vµ ®äc l¹i gi¸ trÞ cña cookie ®Ó x¸c nhËn user thuéc vÒ session nµo víi mÖnh lÖnh sau: Response.Write(Session.SessionID) Session ID nµy dµi 120-bit string, ®ñ b¶o ®¶m tÝnh chÊt duy nhÊt cho tõng user. Khi session tíi h¹n kú, cookie sÏ ®­îc xãa s¹ch (trªn thùc tÕ, t×nh tr¹ng nµy cã thÓ ®­îc thay ®æi vµ kiÓm so¸t. e. KiÓm so¸t (control) Session Object. Cã nhiÒu c¸ch kiÓm so¸t ®èi t­îng (Object) Session trong trang ASP.NET, c¬ b¶n gåm cã: Timeout Abandon - Timeout Session.Timeout = 60 - Abandon dïng ®Ó kÕt thóc 1 session ngay tøc kh¾c. Session.Abandon MÖnh lÖnh nµy sÏ xo¸ s¹ch c¸c cookie t¹m thêi (temporary cookie) còng nh­ c¸c th«ng tin liªn hÖ. - Sessions kh«ng Cookies ASP.NET dïng 1 ph­¬ng ph¸p (method) kh¸c gäi lµ Cookie Munging tiÕn hµnh viÖc b¶o qu¶n session kh«ng cookies. Ph­¬ng ph¸p (method) nµy tù khëi ®éng nÕu ASP.NET ph¸t hiÖn ra user kh«ng yÓm trî cookies. Gi¸ ph¶i tr¶ lµ viÖc th«ng tin sÏ chËm trÓ ®«i chót v× ASP.NET ph¶i m· ho¸ vµ gi¶i m· (encode and decode) Session ID cïng víi c¸c th«ng tin liªn hÖ vµ ®Æt vµo c¸c trang Web tr­íc khi gëi ®i. f) Http Cookie Object Nh­ ®· tr×nh bµy Cookie chØ lµ 1 tËp tin nhá ë m¸y vi tÝnh cña user trong ®ã chøa mäi th«ng tin ®Æc tr­ng cho 1 m¹ng nµo ®ã, tû nh­ tªn ng­êi sö dông vµ mËt m· (username and password) nh»m l­u tr÷ th«ng tin c¸ biÖt liªn quan ®Õn tõng user mét khi user l­ít m¹ng (customize a user's visit to a site). HttpCookie object cung cÊp c¸c ph­¬ng ph¸p (method) ®Ó t¹o ra vµ vËn dông nh÷ng cookies ®ã. Ta cã thÓ dïng HttpCookie Object ®Ó kiÓm tra c¸c ®Æc tÝnh (properties) cña tõng cookie. Tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p (method) dïng Request vµ Response Objects lµ c¸c ph­¬ng ph¸p (method) th«ng dông nhÊt ®Ó vËn dông cookie, c¶ hai ®Òu cã ®Æc tÝnh (properties) Cookies mµ gi¸ trÞ cña nã liªn quan (it returns a reference to) ®Õn HttpCookie Object. - T¹o ra Cookies Ta dïng Response Object ®Ó t¹o ra Cookies víi 2 c¸ch sau: T¹o nhiÒu Cookies, mçi cookie kÌm víi mét gi¸ trÞ (gäi lµ Cookies ®a d¹ng, ®¬n gi¸ trÞ - multiple Cookies, each with a single value) T¹o mét Cookie víi nhiÒu cÆp key/value (gäi lµ Cookie ®¬n d¹ng, ®a gi¸ trÞ) ThÝ dô: 'KiÓu Cookies ®a d¹ng,®¬n gi¸ trÞResponse.Cookies("MyCookie1").Value = "Single Cookie Value 1"Response.Cookies("MyCookie2").Value = "Single Cookie Value 2" 'KiÓu Cookie ®¬n d¹ng, ®a gi¸ trÞResponse.Cookies("MyASPNETPage").("Username") = "Nang Vu"Response.Cookies("MyASPNETPage").("Password") = "TakeMeHome" HttpCookie Object cßn vµi ®Æc tÝnh (properties) cÇn l­u ý nh­ sau: Domain Path HasKeys Secure - Domain: dïng ®Ó giíi h¹n viÖc sö dông cookies ë mét domain ta chØ ®Þnh, VD nh­ www.myserver.com Path: dïng t­¬ng tù nh­ Domain, nh­ng giíi h¹n viÖc sö dông cookies ë path chØ ®Þnh nµo ®ã trong Server cña ta. - HasKeys: b¸o cho ta biÕt Cookie dïng kiÓu '®a d¹ng, ®¬n gi¸ trÞ' víi c¸c cÆp key/value. - Secure: b¸o cho ASP.NET biÕt nªn chuyÓn cookie 1 c¸ch an toµn hay kh«ng vµ th­êng chØ x¶y ra ë trªn HTTPS protocol. Gi¸ trÞ mÆc ®Þnh (default) cña Secure lµ False. g) HttpApplication Object HttpApplication Object gäi lµ Application chØ khi nµo øng dông (application) cña ta khëi ®éng - nghÜa lµ khi cã user yªu cÇu tham kh¶o trang Web trong site cña ta lÇn ®Çu tiªn. L­u ý chØ cã duy nhÊt mét Application object ®uîc t¹o ra cho toµn bé øng dông (application) mµ th«i, kh«ng nh­ Session object ®­îc t¹o ra riªng biÖt cho tõng user mét. Tuy vËy, HttpApplication Object gièng Session Object ë chæ: HttpApplication Object  còng ®­îc dïng ®Ó l­u tr÷ c¸c biÕn sè vµ c¸c ®èi t­îng (Object) liªn hÖ.  C¸c biÕn sè vµ c¸c ®èi t­îng nµy cã hiÖu lùc (available) cho toµn bé øng dông (application) chø kh«ng c¸ biÖt cho mét ai. ThÝ dô: ta l­u tr÷ biÕn sè (variable) tû nh­ 'Disclaimer' cña øng dông (application) nh­ sau: Application("Disclaimer") = "Copyright 2002" Vµ sau ®ã, ë mçi trang Web ta thu l­îm l¹i: Response.Write(Application("Disclaimer")) h) HttpServerUtility Object HttpServerUtility Object ®­îc dïng ®Ó cung cÊp nhiÒu 'helper methods' gióp gi¶i quyÕt tiÕn tr×nh yªu cÇu (used in processing requests) cña user. Ta cã thÓ dïng object nµy d­íi tªn gäi lµ Server ®Ó liªn hÖ c¸c thµnh viªn cña HttpServerUtility Object. C¸c 'helper methods' cã thÓ kÓ ra nh­ sau: Redirecting Users Formatting Strings Controlling Scripts Creating Objects - Redirecting Users ASP.NET cã thÓ chuyÓn user trùc triÕp qua trang Web kh¸c víi ph­¬ng ph¸p (method) Execute vµ Transfer thuéc HttpServerUtility Object. ThËt vËy, Server.Transfer thi hµnh viÖc chuyÓn qua trang Web kh¸c 1 c¸ch ®¬n gi¶n mµ kh«ng ®ßi hái bÊt cø th«ng tin ph¶i gëi tíi browser, c«ng viÖc nµy tiÕn hµnh sau hËu tr­êng vµ user kh«ng hÒ hay biÕt. ThÝ dô sau ®©y cho thÊy nguån m· kiÓm tra mËt m· cña user vµ chuyÓn user qua 1 trang Web kh¸c 1 c¸ch trùc tiÕp (vµ ngay tøc kh¾c): If (strPassword == "TakeMeHome")   Server.Transfer("products.aspx")end if - Formatting Strings Cã 4 ph­¬ng ph¸p (method) c¬ b¶n cÇn ®Ó ý ®Ó cÊu t¹o hay h×nh thµnh 1 hµng ch÷ (format a string): Server.HTMLEncode Server.URLEncode Server.HTMLDecode Server.HTMLDecode Server.MapPath - HTMLEncode Mçi khi ta gëi kÕt qu¶ (output) tíi browser, ASP.NET tù ®éng th«ng dÞch nguån m· thµnh d¹ng HTML t­¬ng ®­¬ng, tû nh­ ®Ó thªm vµo 1 'line break' sau: Response.Write("") Tuy nhiªn, mét ®«i khi ta muèn hiÓn thÞ (display) chÝnh hµng ch÷ thay v× 1 'line break' trªn m¸y Client, ta cã thÓ dïng ph­¬ng ph¸p (method) HTMLEncode cña ®èi t­îng (Object) HttpServerUtility Object. ThÝ dô sau hiÓn thÞ (display) kÕt qu¶ cña c¸c ký hiÖu <br> trªn m¸y Client vµ user sÏ thÊy hµng ch÷ thËt sù: Response.Write(Server.HTMLEncode("")) L­u ý: < lµ nguån m· cña HTML cho ký hiÖu . - URLEncode URLEncode dïng nh­ HTMLEncode nh­ng h×nh thµnh (format) hµng ch÷ víi c¸c ®iÒu lÖ (rules) dµnh cho URL, tû nh­ dÊu ampersand (&) vµ dÊu chÊm hái (?) mang mét ý nghÜa ®Æc tr­ng trong c¸c URL, do ®ã Server.URLEncode cÇn chuyÓn c¸c ký hiÖu nh­ vËy qua d¹ng dïng cho phiªn b¶n URL (URL-encoded version). Ta sÏ thÊy sù quan träng nh­ thÕ nµo khi x¾p ®Æt 1 hµng ch÷ dïng c¸c ký hiÖu ®ã ®Ýnh kÌm trong 1 querystring. - HTMLDecode, URLDecode C¸c ph­¬ng ph¸p (method) HTMLDecode vµ URLDecode ®­îc dïng nh­ c¸c HTMLEncode vµ URLEncode t­¬ng øng nh­ng thùc hiÖn 1 tiÕn tr×nh ®¶o ng­îc l¹i, nghÜa lµ chuyÓn (dÞch, translate) c¸c chuæi ký hiÖu m· hãa (encoded character sequences) trë l¹i d¹ng nguyªn thñy, tû nh­ chuyÓn < trë l¹i ký hiÖu < ch¼ng h¹n. - MapPath Ph­¬ng ph¸p (method) MapPath kh«ng dïng ®Ó h×nh thµnh 1 hµng ch÷ nh­ng gióp ta x¸c ®Þnh râ rµng c¸c string ta cÇn, nhÊt lµ trong viÖc dÞch (hay chuyÓn) 1 virtual directory path trë l¹i d¹ng nguyªn thuû dïng ë dÜa cøng trong Server (translate a vritual path to a physical path on a server) tû nh­ chuyÓn: Server.MapPath("/VovisoftASPNET/Bai05") thµnh D:\Net\Vovisoft ASPNET\Bai05 §iÒu nµy rÊt tiÖn lîi khi ta cÇn ph¶i biÕt 1 physical path, ch¼ng h¹n nh­ khi cÇn ph¶i ®äc vµ viÕt c¸c tËp tin ë Server. ë bµi nµy, ta sÏ kh«ng tham kh¶o vÒ viÖc ®äc vµ viÕt c¸c tËp tin ë Server. - Controlling Scripts ViÖc kiÓm so¸t sù thi hµnh c¸c ASP.NET script, HttpServerUtility object cã ph­¬ng ph¸p (method) ScriptTimeout. ScriptTimeout bè trÝ kho·ng thêi gian Sever ph¶i chê ®îi tr­íc kÕt thóc 1 script. Ta cã thÓ dïng mÖnh lÖnh sau ®Ó bè trÝ kho·ng thêi gian chê ®îi lµ 90 gi©y nh­ sau: Server.ScriptTimeout = 90 - Creating Objects CreateObject ®­îc dïng ®Ó t¹o ra 1 ®èi t­îng (Object) ®Þnh h×nh (instantiates a COM object) 1 ®èi t­îng (Object) COM x¸c minh víi progid. 2.4. VB.NET  ASP.NET n»m trong cÊu tróc nÒn cña .NET framework vµ dïng .NET programming language nh­ VB.NET (mét trong 25 ng«n ng÷ lËp tr×nh .NET hiÖn nay) ®Ó ph¸t triÓn trang Web, do ®ã ta còng cÇn biÕt s¬ l­ît vÒ .NET framework cïng ng«n ng÷ lËp tr×nh VB.NET dïng cho c¸c trang ASP.NET. VB.NET ®­îc dïng ®Ó t¹o ra c¸c trang Web ®Çy n¨ng ®éng víi tÊt c¶ kh¶ n¨ng cña ASP.NET (hay cña .NET Framework). ta t×m hiÓu tæng qu¸t vÒ có ph¸p, cÊu tróc vµ ph­¬ng ph¸p lËp tr×nh víi VB.NET cã liªn hÖ Ýt nhiÒu ®Õn c¸c trang ASP.NET. Tổng quan về VB.Net gồm các c¸c vÇn ®Ò sau: Kh¸i Niệm vÒ VB.NET Variables vµ Arrays Operators C¸c ®iÒu kiÖn (conditional), looping vµ branching logic Functions vµ Subroutines Event Handler Classes Vµi øng dông Ých lîi th­êng dïng 2.4.1. Giíi thiÖu VB.NET VB.NET lµ mét trong 25 ng«n ng÷ lËp tr×nh cña .NET ®­îc yÓm trî bëi .NET Framework vµ CLR. VB.NET kh¸c h¼n VB6 vµ thËt sù chuyÓn m×nh thµnh 1 ng«n ng÷ lËp tr×nh OOL chÝnh yÕu kh«ng kh¸c g× víi mäi ng«n ng÷ lËp tr×nh kh¸c tû nh­ ,C#, C++, J++, ... trong m«i tr­êng x©y dùng ®ñ mäi øng dông cho nÒn Windows vµ quan träng h¬n c¶ lµ viÖc häc VB.NET dÔ dµng h¬n nhiÒu (its learning curve is not very steep). Do ®ã, VB.NET ®­îc chän lµ ng«n ng÷ lËp tr×nh cho c¸c trang ASP.NET. NÕu b¹n thÝch, b¹n cã thÓ dïng C# hay C++ thay v× VB.NET chuyÖn ®æi qua ®æi l¹i gi÷a c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh chØ lµ chuyÖn ... nhá, v× sù kh¸c biÖt phÇn lín lµ vÒ có ph¸p (syntax) chø nguyªn t¾c vµ cÊu tróc lËp tr×nh th× gièng y chang. Nhí lµ dï ta dïng bÊt cø ng«n ng÷ lËp tr×nh nµo, khi biªn dÞch vÉn ph¶i qua ng«n ng÷ trung gian Intermediate Language (IL) vµ qu¶n lý bëi CLR. 2.4.1.1. Variables và Arrays a) Variables Variables lµ tõ tæng qu¸t gäi lµ biÕn sè dïng l­u tr÷ d÷ kiÖn (data) trong bé nhí (memory) cña m¸y vi tÝnh. Ta ph¶i tuyªn bè (declare) biÕn sè tr­íc khi dïng víi keyword Dim tû nh­ declare myVariable víi lo¹i (Data Type) String: 'KiÓu explicit declaration - VB.NET ®­îc b¸o cho biÕt ta muèn l­u tr÷ 1 string trong memory location ®ãDim myVariable As String Data Types chia ra lµm 5 categories gåm 10 lo¹i c¬ b¶n gäi lµ primitive types: Type Category Description  Byte  Integers  1 byte (®­îc biÕt nh­ System.Int)  Short  Integers  2 bytes (System.Int16)  Integer  Integers  4 bytes (System.Int32)  Long  Integers  8 bytes (System.Int64)  Single  Floating-ppints  4 bytes víi decimal point (System.Single)  Double  Floating-ppints  8 bytes (System.Doublel)  Decimal  Floating-ppints  12 bytes (System.Decimal)  Char  String  single Unicode character (System.Char)  Date  Dates  ngµy giê (Ssytem.DateTime)  Boolean  Boolean  Cã/Kh«ng hay #óng/Sai , True/False (System.Boolean) b)Arrays Arrays lµ 1 tËp hîp c¸c biÕn sè ®­îc liªn hÖ riªng biÖt qua chØ sè (index) cña Arrays, b¾t ®Çu víi index b»ng sè 0. Mäi biÕn sè trong Array ph¶i cïng lo¹i d÷ kiÖn (same data type), kh«ng thÓ trén lÉn nhiÒu lo¹i kh¸c nhau. Array ®­îc tuyªn bè (declare) nh­ thÝ dô sau ®©y: Dim myArray(9) As Integer Dim yourArray( ) As String = { "Tý", "S÷u", "DÇn", "M·o", "Th×n", Tþ", _                                             "Ngä", "Mïi", "Th©n", "DËu", "TuÊt", "Hîi" } 2.4.1.2. Operators (Ký hiÖu To¸n). §iÒu kiÖn (conditional), looping vµ branching logic Ta sÏ tham kh¶o có ph¸p 3 logic sau: Conditional Logic Looping Logic Branching Logic a) Conditional Logic Conditional Logic cho phÐp ta chØ ®Þnh nguån m· nµo ®­îc thi hµnh tïy theo ®iÒu kiÖn ®Æt ra cã phï hîp hay kh«ng. Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p (method) ®Ó qu¶n lý conditional logic nh­ sau: Ph­¬ng ph¸p (method) dïng If statements Ph­¬ng ph¸p (method) dïng Case statements - If statements Tæng céng 3 kiÓu có ph¸p nh­ sau: If (condition) Then   (your code)   ...   ...End If NÕu ®iÒu kiÖn ®­îc tho¶ m¶n (condition =  True), nguån m· gi÷a If vµ End If sÏ ®­îc thi hµnh hoÆc: If (condition) Then   (your code for condition = True)   ...   ...Else   (your code for condition = False)   ...   ...End If §Ó thi hµnh nguån m· khi condition = True hoÆc False vµ If (condition 1) Then   (your code for condition 1 = True)   ...   ...ElseIf (condition 2) Then   (your code for condition 2 = True)   ...   ...Else   (ngoµi ra, thi hµnh code ë ®©y - your code for condition 1 and condition 2 = False)   ...   ...End If §Ó thi hµnh nguån m· khi condition 1 = True hoÆc condition 2 = True hoÆc khi c¶ hai condition 1 vµ condition 2 = False. - Case statements Case statement th­êng gäi lµ Select statement gièng nh­ tr­êng hîp If víi nhiÒu ElseIf nh­ng Case chØ kiÓm tra mét biÕn sè vµ tïy theo gi¸ trÞ cña biÕn sè mµ ®¸p øng sao cho thÝch hîp. Có ph¸p nh­ sau: Select Case variable   Case option 1      Code for option 1   Case option 2      Code for option 2   Case Else      Code End Select b) Looping Logic Looping logic cho phÐp ta t¸i thi hµnh (hay lËp ®i lËp l¹i) 1 c«ng viÖc nµo ®ã cho tíi khi tho¶ m¶n ®iÒu kiÖn ®· ®Þnh tr­íc. KiÓu nµy gåm cã 3 lo¹i: While Do For - While Loops Có ph¸p cña 1 While loop nh­ sau: While condition   Your CodeEnd While ThÝ dô ta muèn bè trÝ 1 m¸y ®Õm (counter) tõ 1 ®Õn 9 vµ hiÓn thÞ (display) kÕt qu¶ b»ng sè ë browser: 'Bè trÝ counter lo¹i Integer víi gi¸ trÞ 1Dim intCounter As Integer = 1 'Bè trÝ While loop vµ hiÓn thÞ (display) gi¸ trÞ cña counter ë browserWhile intCounter ")   intCounter += 1 End While Ta nhËn thÊy khi gi¸ trÞ cña intCounter b»ng 9, loop sÏ hiÓn thÞ (display) sè 9 vµ sau ®ã céng 1 vµo intCounter thµnh ra 10 sÏ khiÕn cho ®iÒu kiÖn intCounter < 10 sÏ trë thµnh False, m· sÏ nh¶y ra (exit) khái loop (loop exit), do ®ã ta chØ thÊy browser hiÓn thÞ (display) c¸c sè tõ 1 ®Õn 9 mµ th«i. - Do Loops Do loop còng t­¬ng tù nh­ while loop, chØ kh¸c ë chæ Do loop thi hµnh c«ng viÖc tr­íc råi míi kiÓm tra ®iÒu kiÖn xem cã phï hîp kh«ng? KiÓu nµy cã thÓ gäi lµ kiÓu ... 'tiÒn tr¶m hËu tÊu' kh¸c víi While loop lµ ... 'tiÒn tÊu hËu tr¶m' (?). Có ph¸p nh­ sau: 'Bè trÝ counter lo¹i Integer víi gi¸ trÞ 1Dim intCounter As Integer = 1 'Bè trÝ Do loop vµ hiÓn thÞ (display) gi¸ trÞ cña counter ë browserDo   Response.Write(intCounter & "")   intCounter += 1 Loop While intCounter < 10 LÇn nµy cã sù kh¸c biÖt so víi While loop v× Do loop hiÓn thÞ (display) gi¸ trÞ cña intCounter tr­íc, céng thªm 1 råi míi kiÓm tra ®iÒu kiÖn. Ta ph¶i l­u ý thø tù thi hµnh trong tr­êng hîp nµy, tû nh­ ta bè trÝ gi¸ trÞ cña intCounter = 10 ch¼ng h¹n, ta thÊy browser sÏ hiÓn thÞ (display) 10 tr­íc khi loop kiÓm tra ®iÒu kiÖn lµ intCounter ph¶i nhá h¬n (<) 10 vµ m· nh¶y ra khái loop sau ®ã. - For Loops Ta dïng For loop khi biÕt tr­íc sÏ lËp ®i lËp l¹i viÖc thi hµnh nguån m· bao nhiªu lÇn. M¸y ®Õm trong tr­êng hîp nµy (tù ®éng t¨ng hay gi¶m tïy theo c¸ch bè trÝ) sÏ th«ng b¸o chÝnh loop cña nã khi nµo chÊm døt. Có ph¸p nh­ sau: For intCounter = 1 to 10   Response.Write(intCounter & "")Next hoÆc lµ: For intCounter = 10 to 1 Step -1   Response.Write(intCounter & "")Next For loop cßn cã 1 d¹ng kh¸c lµ For each ... loop, th­êng dïng ®Ó vËn dông c¸c thµnh phÇn (hay yÕu tè - elements) trong 1 bé s­u tËp (collection) tû nh­ Array ch¼ng h¹n: 'Bè trÝ 1 Array gåm c¸c ngµy trong tuÇnDim arrayWeekDays( ) As String = {"Mon", "Tue", "Wed", "Thu", "Fri"} For each strDay in arrayWeekDays   Response.Write(strDay & "")Next Thay v× dïng sè nh­ tr­êng hîp m¸y ®Õm intCounter trong 2 d¹ng For loop trªn, ë ®©y For each ... in  dïng 'strDay' ®Ó Ên ®Þnh tõng elements mét theo thø tù 'Mon', 'Tue', .... cho tíi 'Fri' trong bé s­u tËp array mang tªn 'arrayWeekDays'. Do ®ã, ta thÊy browser sÏ hiÓn thÞ (display) 5 hµng ch÷, mçi hµng lµ ngµy trong tuÇn. - Infinite Loop §Ó ý coi chõng trong khi dïng c¸c loop mµ ta ph¶i tù qu¶n lý viÖc t¨ng hay gi¶m m¸y ®Õm cho loop, nÕu kh«ng khÐo, ta sÏ r¬i vµo ... 'mª hån trËn' kh«ng cã lèi tho¸t gäi lµ infinite loop. #©y còng lµ 1 tr­êng hîp ngÉu nhiªn mµ lÇn ®Çu tiªn bµ con kh¸m ph¸ ra virus v× infinite loop nhanh chãng tiªu hao hay lµm kiÖt quÖ c¸c tµi nguyªn trong m¹ng vµ ®«i khi cã thÓ kÐo c¶ m¹ng tÐ bÊt ngê (cause the site to crash). NÕu ta muèn nh¶y ra khái loop tr­íc loop chÊm døt, ta cã thÓ dïng keyword Exit Do (trong Do loop) hay Exit For (trong For loop), tû nh­: 'Bè trÝ counter lo¹i Integer víi gi¸ trÞ 1Dim intCounter As Integer = 1 'Bè trÝ Do loop vµ hiÓn thÞ (display) gi¸ trÞ cña counter ë browserDo   Response.Write(intCounter & "")   intCounter += 1   If intCounter = 8 then      Exit Do   End IfLoop While intCounter < 10 hay For intCounter = 1 to 10   Response.Write(intCounter & "")   If intCounter = 8 then      Exit For   End IfNext c) Branching Logic Branching logic cho phÐp nguån m· thi hµnh ë nh÷ng h­íng kh¸c nhau, tû nh­ ta muèn nguån m· t¸i thi hµnh ë mét vÞ thÕ kh¸c vµ cã thÓ ®­îc dïng ®i dïng l¹i nhiÒu lÇn trong c¸c t×nh huèng kh¸c nhau. Tæng qu¸t cã 2 lo¹i barnching logic: Functions Subroutines §Ó ph©n biÖt, ta ®Ó ý Functions tÝnh to¸n c¸c gi¸ trÞ cßn Subroutines thi hµnh c¸c c«ng viÖc (Functions compute values and Subroutines perform actions), nh­ vËy Functions sÏ tr¶ l¹i th«ng tin ®· tÝnh to¸n vÒ n¬i gäi Functions, ng­îc l¹i Subroutines thi hµnh c«ng t¸c nµo ®ã nh­ng kh«ng tr¶ l¹i g× hÕt (return nothing). - Functions Có ph¸p nh­ sau: Function FunctionName (Parameter1 As Type, ... , ParameterN As Type) As ReturnType   'you code here   Return ReturnValueEnd Function d) Vµi VB.NET Function tiÖn dông: Sau ®©y lµ vµi VB.NET Functions ®· so¹n s¼n trong .NET Framework ta cã thÓ dïng trong trang Web cña khãa: C¸c functions vÒ Date vµ Time  Function  PhÇn diÔn t¶ c«ng dông  date(datetime) Tr¶ l¹i 1 sè tõ 1 tíi 31 biÓu thÞ ngµy trong th¸ng.  dayofweek Tr¶ l¹i 1 sè tõ 0 (Sunday) tíi 6 (Saturday) biÓu thÞ ngµy trong tuÇn.  dateDiff(dateinterval, date1,date2[,   firstdayofweek[, dirstdayofyear]]) Tr¶ l¹i 1 sè diÔn t¶ kho·ng thêi gian c¸ch biÖt gi÷a 2 ngµy: ngµy 1 (date1) vµ ngµy 2 (date2). Sè nµy cã thÓ ë d­íi d¹ng yyyy (year), q (quarter), m (month - th¸ng), y (day of year), d (day), w (weekday), ww (week), h(hour), n (minute) hay s (second).  hour(time) Tr¶ l¹i 1 sè tõ 0 tíi 23 biÓu thÞ giê trong ngµy.  isdate(datetime) Tr¶ l¹i 1 sè Boolean x¸c minh datetime cã ph¶i lµ 1 ngµy hîp lÖ kh«ng?  minute(time) Tr¶ l¹i 1 sè tõ 0 tíi 59 biÓu thÞ phót trong giê.  month(datetime) Tr¶ l¹i 1 sè tõ 1 tíi 12 biÓu thÞ th¸ng trong datetime.  now( ) Tr¶ l¹i d­íi d¹ng datetime ngµy giê hiÖn thêi  second(time) Tr¶ l¹i 1 sè tõ 0 tíi 59 biÓu thÞ gi©y trong phót.  year(datetime) Tr¶ l¹i 1 sè biÓu thÞ cho n¨m (cã gi¸ trÞ tõ 1 tíi 9999) C¸c Functions vÒ To¸n Häc  Function  PhÇn diÔn t¶ c«ng dông  abs(value) Tr¶ l¹i gi¸ trÞ tuyÖt ®èi (absolute) cña value.  atan(value) Tr¶ l¹i sè arctangent cña value.  cos(value) Tr¶ l¹i sè cosin cña value.  exp(value) Tr¶ l¹i sè exponent cña value.  fix(value) Tr¶ l¹i phÇn integer cña value, rounding up cho c¸c sè ©m (negative numbers).  hex(value) Tr¶ l¹i sè hexadecimal cña value (base 10 to base 16).  int(value) Tr¶ l¹i phÇn integer cña value, rounding down cho c¸c sè ©m (negative numbers).  log(value) Tr¶ l¹i sè nature logarithm cña value.  oct(value) Tr¶ l¹i sè octal cña value (base 10 to base 8).  rnd Tr¶ l¹i sè ngÉu nhiªn.  round(value [, dec]) Tr¶ l¹i sè rounds to integer or with dec (decimal places) víi cña value.  sin(vlaue) Tr¶ l¹i sè sin cña value.  sqrt(value) Tr¶ l¹i sè c¨n 2 (squareroot) cña value.  tan(value) Tr¶ l¹i sè tangent cña value. C¸c Functions vÒ hµnh ch÷ (Strings)  Function  PhÇn diÔn t¶ c«ng dông  instr(start, ]string1, string2[, compare) Tr¶ l¹i sè biÓu thÞ vÞ trÝ 1 cña string 2 trong string 1, ngoµi ra tr¶ l¹i sè 0. Compare cã thÓ d­íi d¹ng 0 (=BinaryCompare) hay 1 (=TextCompare).  left(string, length) Tr¶ l¹i 1 string chøa 1 sè ch÷ (dµi = length) b¾t ®Çu tõ phÝa bªn tr¸i cña hµng ch÷.  len(string | variable) Tr¶ l¹i 1 sè biÓu thÞ chiÒu dµi cña string hay tæng sè bytes mµ variable chøa ®ùng.  mid(string, start[, length]) Tr¶ l¹i 1 string chøa trong 1 string kh¸c, b¾t ®Çu tõ vÞ trÞ start kÐo dµi víi gi¸ trÞ cña length.  replace(expression, find, replace[,    start[, count[, compare]]]) Thay thÕ gi¸ trÞ find trong biÓu thøc expression b»ng gi¸ trÞ replace b¾t ®Çu cë vÞ trÝ start víi sè lÇn thay thÕ count. L­u ý giµ trÞ mÆc ®Þnh cña count lµ -1 - nghÜa lµ thay thÕ tÊt c¶ g× truy t×m ®­îc, compare dïng d­íi d¹ng 0 hay 1 nh­ trong phÇn instr.  right(string, length) Tr¶ l¹i 1 string chøa 1 sè ch÷ (dµi = length)  b¾t ®Çu tõ phÝa bªn ph¶i cña hµng ch÷. - Subroutines Có ph¸p nh­ sau: Sub SubroutineName (Parameter1 As Type, ... , ParameterN As Type)   'you code here  End Sub ThÝ dô subroutine Page_Load rÊt phæ th«ng mµ ta th­êng dïng trong c¸c trang ASP.NET : Sub Page_Load (Obj As object, e As eventargs)   'you code here  End Sub C¸c biÕn sè (variables) trong ( ) gäi lµ th«ng sè (parameters hay arguments), nÕu häp thµnh 1 nhãm, ta gäi parameter list. Subroutine chuyÓn vµ vËn dông c¸c gi¸ trÞ cña th«ng sè vµo bªn trong subroutine ®Ó thi hµnh 1 c«ng t¸c nµo ®ã. e) Event Handler NÕu ®Ó ý, ta thÊy 1 trong nh÷ng th«ng sè (parameters) sö dông ë bµi tËp trªn lµ th«ng sè vÒ sù cè (EventArgs). Trong c¸c trang Web cña ASP.NET , sù cè cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo, tû nh­ user nhÊp mòi chuét vµo 1 nót nµo ®ã trªn Form hoÆc nhÊp vµo 1 h×nh ¶nh, do ®ã ta cÇn chuÈn bÞ vµ t¹o ra c¸i gäi lµ event handler ®Ó cã thÓ ®¸p øng l¹i c¸c sù cè ®ã. Có ph¸p cña event handler gièng y chang nh­ có ph¸p cña subroutine, sù kh¸c biÖt lµ n»m ë parameters list víi th«ng sè chØ riªng cho lo¹i EventArgs. Khi 1 sù cè khëi ®éng, sù cè ®ã sÏ t¹o ra c¸c biÕn sè nh»m diÓn t¶ viÖc g× ®· x¶y ra vµ event handler sÏ dùa trªn c¸c biÕn sè ®ã ®Ó ph¶n øng sao cho thÝch hîp. f) Classes Classes lµ phÇn ta x¸c ®Þnh hay ®Þnh nghÜa c¸c ®èi t­îng (Object) tû nh­ ®Ó ®Þnh nghÜa 1 c¸i ®ång hå, ta diÔn t¶ kim giê, kim phót, kim gi©y cïng c¸c con sè chØ giê, c¸ch bè trÝ giê giÊc hay ngµy th¸ng n¨m, ... T­¬ng tù nh­ thÕ, class ®Þnh nghÜa ®èi t­îng (Object) qua c¸c ®Æc tÝnh (properties) vµ c¸c ph­¬ng ph¸p (method) biÓu thÞ ®Æc tr­ng cho class. Ta nªn nhí râ 1 ®iÒu: 'Mäi thø trong .NET Framework hay VB.NET ®Òu ®¹i biÓu cho classes'. Có ph¸p nh­ sau: Class classname   properties   subroutines   functionsEnd Class Tr­íc khi dïng, nhí instantiate class ra 1 ®èi t­îng (Object). Cã h»ng hµ sa sè Base Classes trong .NET Framework ta kh«ng thÓ nµo kÓ ra xiÕt ë ®©y, tæng qu¸t cã thÓ gồm vµo nh÷ng lo¹i (catogories) sau: String Collections vµ Arrays: tû nh­ Arrays, Lists, Maps, Linked Lists, ... WinForms: dïng hiÓn thÞ (display) Windows vµ c¸c Controls tû nh­ Text Boxes, Combo Boxes, List Boxes, File Dialogs, ... Web Forms: ph¸c th¶o dïng cho m¹ng, ta sÏ ®µo s©u chi tiÕt ë bµi kÕ. File Handling: dïng l­ít qua l¹i (navigate) c¸c file system trong m¸y hay trong m¹ng, kiÓm tra ®Æc tÝnh (properties) cña files, read, modify hay write còng nh­ chuyÓn (move) vµ sao chÐp (copy) c¸c tËp tin hay folders. Registrry Access: l­ít qua l¹i, ®äc hay viÕt néi dung cña registry. Internet: nèi vµo m¹ng, t¶i lªn hay t¶i xuèng c¸c tËp tin. ADO.NET: nèi vµo c¸c c¬ së d÷ liÖu (database) vµ vËn dông c¸c records víi 1 kh¸i niÖm míi vÒ disconnected data còng nh­ sö dông XML ®Ó chuyÓn data ®i kh¾p mäi n¬i mäi chç. - Inheritance Inheritance n¾m vai trß quan träng trong classes vµ OOP (Object-Oriented Programming) v× tÝnh chÊt kÕ thõa cña nã. Ta kh«ng cÇn ph¶i t¹o ra 1 class míi hoµn toµn khi ®· cã 1 class t­¬ng tù nh­ c¸i ta muèn (who wants to re-invent the wheel?) mµ chØ cÇn t¹o ra nh¸nh (gièng nh­ nh¸nh c©y) dùa vµo gèc (base class). Trë l¹i tr­êng hîp c¸i ®ång hå, tû nh­ ta ®· t¹o ra 1 class gäi lµ Clock, råi sau ®ã míi sùc nhí ra cã 2 lo¹i ®ång hå: analog vµ digital. Thay v× qu¼ng c¸i Clock class ®i vµ t¹o ra 2 c¸i míi Analog class  vµ Digital class, ta cã thÓ x©y dùng class míi lÊy Clock class lµm c¬ b¶n (base class) vµ thªm vµo ®ã nh÷ng g× ®Æc tr­ng ®Õn hay liªn hÖ ®Õn lo¹i cña Clock lµ Analog hay Digital. TÝnh chÊt kÕ thõa nµy ®em l¹i vËn héi míi cho c¸c Kü S­ Tin Häc khi x©y dùng c¸c øng dông v× lµm cho viÖc ph¸t triÓn, triÓn khai vµ b¶o tr× trë nªn dÔ dµng h¬n Có ph¸p nh­ sau víi thÝ dô vÒ AnalogClock: Class AnalogClock: Inherit Clock   private ClockWound ASP.NET Boolean = False   Sub WindClock( )      ClockWound = True   End SubEnd Class Ch­¬ng 3: THIEÁT KEÁ CHÖÔNG TRÌNH 3.1. Giôùi thieäu khaùi quaùt veà heä thoáng thanh toán cöôùc điện thoại qua InterNet . 3.1.1. Giôùi thieäu. Ñaây laø heä thoáng cho pheùp caùc khaùch haøng cuûa coâng ty thanh toaùn cöôùc cho taát caû caùc dòch vuï cuûa nhieàu trung taâm hay cöûa haøng maø hoï ñang kyù söû duïng. Vieäc thanh toaùn ñöôïc thöïc hieän ôû baát kyø nôi naøo vaø thôøi ñieåm naøo maø khaùch haøng caûm thaáy thuaän tieän treân Internet. Ñeå söû duïng dòch vuï naøy khaùch haøng phaûi ñaêng kyù môû moät taøi khoaûn (account) taøi khoaûn naøy goàm coù usename vaø password. Usename vaø password laø hai loaïi soá cuûa rieâng caù nhaân khaùch haøng, ñoøi hoûi khaùch haøng phaûi nhôù vaø baûo maät ñeå baûo veä quyeàn lôïi cuûa mình. Ñeå thanh toaùn tieàn khaùch haøng phaûi coù moät taøi khoaûn chöùa moät soá dö khaùc khoâng trong moät ngaân haøng coù giao dòch vôùi haõng. Ví duï nhö ñoái vôùi Vinaphone khaùch haøng coù theå duøng taøi khoaûn trong ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam ñeå thanh toaùn. Giôùi thieäu sô löôïc veà theû traû tröôùc. Hieän nay treân theá giôùi hình thöùc thanh toaùn baèng chuyeån khoaûn ñöôïc aùp duïng khaù roäng raõi coøn ôû Vieät Nam naøy hình thöùc naøy coøn khaù môùi meû nhöng trong töông lai seõ laø moät höôùng phaùt trieån raát lôùn maïnh vì söï thuaän tieän vaø chi phí thaáp 3.1.3. Caùch hoaït ñoäng cuûa heä thoáng. Heä thoáng cho caùc khaùch haøng môû taøi khoaûn moät caùch deã daøng vaø nhanh choùng. Neáu Username vaø password ñaõ toàn taïi thì heä thoáng yeâu caàu nhaäp laïi Username vaø password khaùc. Khi ñaõ coù moät taøi khoaûn trong heä thoáng, baïn coù theå thay ñoåi caùc thoâng tin caù nhaân cuõng nhö xem cöôùc phí cuõng nhö danh saùch caùc cuoäc goïi trong khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. Neáu baïn ñaõ coù moät taøi khoaûn trong ngaân haøng baïn coù theå thanh toaùn cöôùc phí cuûa mình khi nhaäp ñuùng soá taøi khoaûn, maät khaåu cuûa taøi khoaûn vôùi soá dö taøi khoaûn lôùn hôn hoaëc baøng soá tieàn caàn thanh toaùn.. Soá tieàn trong taøi khoaûn cuûa baïn khoâng ñuû ñeå traû toaøn boä cöôùc maø bạn sử dụng. Khi ñoù heä thoáng seõ thông báo bạn phải nạp thêm tiền vào tài khoản rồi mới thanh toán. Quaù trình traû tieàn thaønh coâng seõ baùo laïi cho khaùch haøng bieát. Luùc ñoù baïn ñaõ hoaøn thaønh thanh toaùn cöôùc phí. 3.2. ThiÕt kÕ hÖ thèng. 3.2.1 Cô sôû döõ lieäu a. Baûng khaùch haøng Baûng naøy löu caùc thoâng tin lieân quan ñeán khaùch haøng. - Caáu truùc cuûa baûng khaùch haøng Teân File Kieåu döõ lieäu Kích thöôùc Kieåm tra KhachhangID AutoNumber Integer #null Hoten Text 20 #null Diachi Text 20 #null Ngaysinh Date dd/mm/yyyyy #null Dienthoai Text 10 #null Mail Text 20 #null PhannhomID Number Integer #null - Moâ taû baûng KhachhangID: duøng ñeå taïo ra maõ khaùch haøng moät caùch töï ñoäng Hoten:Löu teân cuûa khaùch haøng. Diachi:Löu ñòa ñæ cuûa khaùch haøng Ngay sinh: Löu giöõ ngaøy sinh cuûa khaùch haøng Mail: Duøng ñeå löu giöõ hoäp thö cuûa khaùch haøng PhannhomID: Duøng ñeå phaân nhoùm cho khaùch haøng b. Baûng ñaêng nhaäp: Baûng naøy löu usename vaø passwword cuûa khaùch haøng - Caáu truùc baûng ñaêng nhaäp Teân file Kieåu döõ lieäu Kích thöôùc Kieåm tra KhachhangID Number Interger #null Tendangnhap Text 10 #null Matkhau Text 10 #null -Moâ taû baûng: KhachhangID: Löu giöõ ID cuûa khaùch haøng Tendangnhap: Löu giöõ teân ñaêng nhaäp cuûa khaùch haøng Matkhau: Löu giöõ maät khaåu cuûa khaùch haøng c. Baûng taøi khoaûn: Löu caùc thoâng tin veà taøi khoaûn cuûa khaùch haøng nhö soá taøi khoaûn, maät khaåu taøi khoaûn taïi moät ngaân haøng coù giao dòch vôùi coâng ty -Caáu truùc baûng taøi khoaûn Teân file Kieåu döõ lieäu Kích thöôùc Kieåm tra TaikhoanID Autonumber Integer #null Sotaikhoan number Integer #null MatkhauTK Text 10 #null Sodu number Double #null NganhangID Number Interger #null -Moâ taû baûng: TaikhoanID: Löu giöõ ID cuûa baûng taøi khoaûn Sotaikhoan: Löu giöõ soá taøi khoaûn trong ngaân haøng MatkhauTK : Löu giöõ maät khaåu cuûa taøi khoaûn ñoù, duøng ñeå baûo maät. Sodu: Löu giöõ soá dö cuûa taøi khoaûn NganhangID: Löu giöõ ID cuûa ngaân haøng. d. Baûng danh saùch cuoäc goïi: Löu danh saùch cuoäc goïi cuûa maùy trong thaùnh qua - Caáu truùc baûng danh saùch cuoäc goïi Teân file Kieåu döõ lieäu Kích thöôùc Kieåm tra CuocgoiID Autonumber Interger #null Maygoi Text 10 #null Maynghe Text 10 #null Ngaygoi Number Date #null Giogoi Text 10 #null Thoigiangoi Number Double #null Trangthai Yes/No #null - Moâ taû baûng: CuocgoiID: Maõ cuoäc goïi Maygoi: Soá maùy goïi ñi Maynghe: Soá maùy ñöôïc goïi ñeán Ngaygoi: Ngay thöïc hieän cuoäc goïi Giogoi: Thôøi gian thöïc hieän leänh goïi Thoigiangoi: Soá thôøi gian thöïc hieän leänh goïi Trangthai: Kiem tra trang thai thanh toan e. Baûng danh saùch ngaân haøng: Löu danh saùch caùc ngaân haøng coù giao dòch vôùi coâng ty - Caáu truùc baûng Teân File Kieåu döõ lieäu Kích thöôùc Kieåm tra NganhangID AutoNumber Interger #null TenNganhang Text 20 #null - Moâ taû baûng NganhangID: Maõ ngaân haøng Tennganhang: Teân cuûa ngaân haøng f. Chöùc naêng chöông trình. Löu caùc chöùc naêng cuûa chöông trình nhaèm thuaän tieän trong quaù trình phaân quyeàn. - Caáu truùc baûng: Teân file Kieåu döõ lieäu Kích thöôùc Kieåm tra MenuID AutoNumber Interger #null TenMenu Text 20 #null Tenfile Text 10 #null - Moâ taû baûng MenuID: Löu giöõ ID cuûa chöông trình TenMenu: Löu giöõ caùc chöùc naêng cuûa chöông trình Tenfile: Löu giöõ teân file g. Baûng phaân quyeàn. Laø baûng ñeå caên cöù phaân quyeàn cho moãi ngöôøi duøng - Caáu truùc baûng Teân file Kieåu söõ lieäu Kích thöôùc Kieåm tra PhanquyenID AutoNumber Integer #null MenuID Number Integer #null PhannhomID Number Integer #null - Moâ taû baûng PhanquyenID: Maõ baûng phaân quyeàn MenuID: Maõ chöông trình PhannhomID: Maõ nhoùm h. Baûng phaân nhoùm ngöôøi duøng - Caáu truùc baûng Teân file Kieåu döõ lieäu Kích thöôùc Kieåm tra PhannhomID AutoNumber Integer #null Tennhom Text 20 #null - Moâ taû baûng PhannhomID: Maõ baûng phaân nhoùm. Tennhom: Löu giöõ teân nhoùm. 3.2.2. Löu ñoà thuaät giaûi. a. Ñaêng kyù taøi khoaûn ngöôøi duøng. Ñeå söû duïng caùc dòch vuï cuûa heä thoáng thì böôùc ñaøu tieân ngöôøi duøng phaûi ñaêng kyù moät taøi khoaûn trong heä thoáng dòch vuï cuûa coâng ty. Caùc böôùc ñeå ñaêng kyù moät taøi khoaûn cuûa coâng ty: Ngöôøi söû duïng cung caáp caùc thoâng tin nhö: Maät khaåu, teân ñaêng nhaäp, Hoï teân, ñòa chæ, ñieän thoaïi, ... Böôùc keá tieáp heä thoáng kieåm tra döõ lieäu cuûa khaùch haøng nhaäp vaøo ñaõ hôïp leä hay chöa. + Neáu hôïp leä thì döõ lieäu ñöôïc löu vaøo cô sôû döõ lieäu + Coøn neáu chöa hôïp leä thì thoâng baùo vôùi ngöôøi duøng nhaäp laïi cho ñeán khi döõ lieäu ñöa vaøo hôïp leä Ñaêng kyù Xaùc nhaän caùc thoâng tin Tendangnhap chöa toàn taïi trong CSDL Thoâng baùo keát quaû Tendanhnhap ñaõ toàn taïi trong CSDL Löu thoâng tin vaøo CSDL Cuoái cuøng heä thoáng thoâng baùo vôùi ngöôøi duøng quaù trình taïo taøi khoaûn ñaõ thaønh coâng. b. Ñaêng nhaäp. Khi ñaõ toàn taïi moät taøi khoaûn trong heä thoáng dòch vuï thì ngöôøi söû duïng coù theå söû duïng dòch vuï xem danh saùch cuoäc goïi ôû baát kyø nôi ñaâu sau khi ñaêng nhaäp vaøo heä thoáng. Danh saùch cuoäc goïi Tendangnhap sai Matkhau sai Kieåm tra Ñaêng nhaäp c. Thay ñoåi maät khaåu. Trong tröôøng hôïp baïn muoán thay ñoåi maät khaåu khi ñaõ ñaêng nhaäp thaønh coâng. Ñaêng nhaäp Kieåm tra Cung caáp Matkhau môùi Kieåm tra Caäp nhaät Quyeân maät khaåu. Trong tröôøng hôïp ngöôøi duøng quyeân maät khaåu vaø muoán heä thoáng cung caáp laïi maät khaåu thì phaûi cung caáp moät soá thoâng tin do heä thoáng ñöa ra. Sau ñoù heä thoáng kieåm tra laïi thoâng tin neáu thoâng tin ñoù chính xaùc thí seõ cung caáp laïi maät khaåu chu ngöôøi duøng Ñaêng nhaäp Kieåm tra §æi mËt khÈu Thanh toaùn cöôùc Ñeå thanh toaùn cöôùc phí thì ngoaøi vieäc baïn coù moät taøi khoaûn vôùi soá dö lôùn hôn soá tieàn caàn thanh toaùn trong heä thoáng cuûa coâng ty baïn coøn phaûi coù moät taøi khoaûn trong moät ngaân haâng maø coâng ty coù ñaët moái lieân heä. Sau khi ñaêng nhaäp thaønh coâng thì baïn phaûi cung caáp theâm soá tai khoaûn , maät khaåu ñi cuøng vôùi taøi khoaûn ñoù vaø ngaân haøng chöùa taøi khoaûn cuûa baïn. Sau ñoù heä thoáng seõ thanh toaùn soá cöôùc ñieän thoaïi cuûa baïn trong thaùng tröôùc. §¨ng nhËp Kieåm tra Kieåm tra Thanh toaùn 3.2.3. Thiết kế giao diện. a. Trang Chủ. b. Đăng ký tài khoản mới. c. Đăng nhập. d. Sửa thông tin cá nhân. e. Danh sách cuộc gọi. f. Giá cước dịch vụ. g. Thanh toán. h. Phân quyền. KÕt luËn 1. Kết quả đạt được của đề tài. - Quá trình làm luận văn đã giúp cho em có cơ hội tìm hiểu và sử dụng ngôn ngữ được xem là rất mạnh hiện nay. - Tìm hiểu và xây dựng Web side mô phỏng quá trình thanh toán cước điện thoại qua Internet. - Học hỏi được thêm kinh nghiệm và kiến thức quý báu rất có ích cho công việc phát triển ứng dụng Web trong tương lai. - Mặc dù đã có nhiều cố gắng để hoàn thiện nhưng trong khuôn khổ một luận văn do thời gian chưa cho phép và trình độ còn hạn chế nên em chưa có điều kiện để phái triển luận văn lớn hơn. Do vậy em rất mong được sự bổ sung góp ý t ừ phía thầy cô và toàn thể bạn bè để em có thể hoàn thành tốt hơn luận văn của mình. 2. Hướng phát triển của đề tài. Đề tài là một phần quan trọng trong hệ thống quản lý của bưu điện. nó có thể kết hợp vớ phần cứng, các thiết bị đón nhận các cuộc gọi của tổng đài để tạo thành một chương trình vô cùng to lớn. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Tài liệu về SQL server. Active server page 20 Begin Activer Server page Xây dựng trang Wed động mới nhóm tác giả Elcom ASP.Net