Luận văn Khoa học và công nghệ là động lực của công nghiệp hoá, hiện đại hoá

khó. Trước mắt nước ta cần xây dựng và hoàn thiện cơ sở hạ tầng viễn thông đủ mạnh để phát triển TMĐT. Với tư cách là người dẫn đầu trong việc triển khai TMĐT, Bộ thương mại đó tổ chức một hội nghị về thực hiện Dự ỏn quốc gia kỹ thuật TMĐT (đó được chính phủ phê duyệt) đưa ra kiến nghị về lộ trỡnh ứng dụng TMĐT trong vũng 5 năm tới. Bộ Thương mại đó xõy dựng kế hoạch khung ứng dụng và phỏt triển TMĐT giai đoạn 2001-2005, gồm 13 vấn đề liên quan đến cơ sở pháp lý, hệ thống chớnh sách, văn bản quy phạm pháp luật, cơ sở hạ tầng công nghệ, đào tạo nhân lực, sẽ lựa chọn một số doanh nghiệp làm thí điểm thực hiện TMĐT 2. Quỏ trỡnh phỏt triển TMĐT ở Việt Nam Trong nghị quyết 49/CP ngày 04/08/1993 của Chớnh phủ cú nờu rừ: “Mục tiờu xõy dựng và phát triển công nghệ thông tin ở nước ta đến năm 2000 là: xây dựng những nền móng bước đầu vững chắc cho một kết cấu hạ tầng về thông tin trong xó hội, cú khả năng đáp ứng các nhu cầu cơ bản về thông tin trong quản lý nhà nước và trong các hoạt động kinh tế-xó hội…”. Một trong những kết cấu hạ tầng đó là: hệ thống các đường truyền tin thông minh, hệ thống các thiết bị đầu cuối và các phần mềm kèm theo dùng để trao đổi, xử lý thụng tin. Mục tiờu hàng đầu trong kế hoạch tổng thể đến năm 2000 của chương trỡnh quốc gia về cụng nghệ thụng tin nờu rừ: “Xõy dựng hệ thống cỏc mỏy tớnh và cỏc phương tiện truyền thông được liên kết với nhau trong các mạng với những công cụ phần mềm đủ mạnh, các hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu có khả năng phục vụ các hoạt động quản lý nhà nước và các hoạt động huyết mạch của nền kinh tế”. Mặt khác nhu cầu của xó hội về thụng tin đang phát triển rất nhanh. Trước tỡnh hỡnh đó, tổng công ty bưu chính- viễn thông đó xõy dựng kế hoạch tổng thể về phỏt triển mạng và dịch vụ truyền số liệu tới năm 2000 nhằm tạo ra một kết cấu hạ tầng vững mạnh về mạng số liệu của Việt Nam. Ngày 19/11/1997 Việt Nam chính thức nối mạng với Internet toàn cầu. Việc triển khai công nghệ mới này đó gúp phần khụng nhỏ đưa Việt Nam hoà nhập vào cộng đồng thế giới. Tính đến hết năm 1998, Internet Việt Nam đó hoạt động được một năm với 4 nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) chính thức do tổng cục bưu điện cấp giấy phép là công ty điện toán và truyền số liệu (VDC), công ty phát triển đầu tư công nghệ (FPT), mạng NetNam của Viện Công nghệ thông tin và công ty cổ phần dịch vụ bưu chính viễn thông Sài Gũn(Sài Gũn Postel). Trờn Internet cũn hiện diện của 9 nhà cung cấp thụng tin (ICP) trờn Internet. Đó là mạng CINET của Bộ văn hoá thông tin, mạng Phương Nam của trung tõm hội chợ triển lóm Việt Nam, cụng ty Pacrim, FPT, VDC, thụng tấn xó Việt Nam. Tổng cục du lịch, bỏo nhõn dõn và trung tõm thụng tin bưu điện trực thuộc tổng công ty bưu chính viễn thông Việt Nam. Một số bất cập là giá cước truy nhập Internet cũn quỏ cao so với thu nhập bỡnh quõn chung, khiến cỏc thuờ bao Internet phải dố sẻn trong sử dụng dịch vụ trong khi đó sử dụng dịch vụ nước ngoài rẻ hơn rất nhiều. Theo con số tổng kết của công ty FPT mức độ sử dụng trung bỡnh của khỏch hàng nước ngoài chỉ là 30 giờ/ thỏng với mức trung bỡnh phải trả khoảng 800.000đồng/ tháng trong khi khách hàng Việt Nam thỡ số giờ sử dụng chỉ là 5 giờ/ thỏng với mức cước trung bỡnh phải trả khoảng 180.000đồng/ tháng. Ngoài ra cũng phải kể đến yếu tố trỡnh độ tiếng anh và vi tính của cỏc khỏch hàng cũn hạn chế nờn đến nay Internet vẫn chưa phải là dịch vụ phổ thông. “Vạn sự khởi đầu nan”, chúng ta hoàn toàn tin tưởng Internet Việt Nam sẽ phát triển mạnh hơn trong những năm sau. II. Thực trạng ở một số tổ chức và cụng ty 1. Công ty điện toỏn và truyền số liệu, tờn giao dịch quốc tế là Viet Nam Data Communication Company (VDC) Là một doanh nghiệp nhà nước thuộc Tổng công ty Bưu chính- Viễn thông Việt Nam (VNPT) hoạt động theo luật pháp Việt Nam và theo điều lệ tổ chức hoạt động của VNPT được quy định tại nghị định 51/CP ngày 1 tháng 8 năm 1995 của chính phủ. Các sản phẩm dịch vụ chủ yếu của VDC: Dịch vụ VNN Internet: Chính thức triển khai tháng 12/1997, là mạng Internet mạnh nhất Việt Nam, chiếm 70% thị phần với doanh thu luôn luôn tăng. Dịch vụ thư điện tử (Vnmail): Mail offline, Fmail, Mail Plus, Wedmail. Dịch vụ truyền số liệu Vietpac: Dịch vụ chuyển mạnh gói trên X25, kết nối mạng toàn cầu với hơn 30 nước, môi trường, truyền dẫn nhanh, an toàn là mạng truyền số liệu hoàn chỉnh nhất tại Việt Nam. Leased IP, Frame relay, VPN Dịch vụ truyền báo, viễn ấn, chế bản điện tử Dịch vụ Void, Internet roaming. Nghiên cứu và phát triển các sản phẩm tin học: phần mềm kế toán VNPT, phần mềm tính cước và quản lý thuờ bao, quản lý mạng cỏp, phần mềm quản lý được chứng nhận của ORACLE… Chiến lược phát triển của công ty trong tương lai là triển khai mạng TMĐT, đây là chiến lược đứng đắn, đầy triển vọng phát huy được những lợi thế của công ty. Hiện nay, VDC là công ty duy nhất ở Việt Nam được cấp phép IAP. VNN/Internet của VDC chiếm hơn 70% thị phần Việt Nam. Hơn nữa trong thời kỳ 2001- 2006 công ty nào có thể phát huy những nguồn tài chính mạnh hơn bất cứ ISP Việt Nam nào khác để đầu tư vào phát triển Internet/Web và mọi công nghệ xung quang Internet/Web. Tuy nhiên, đi vào TMĐT đũi hỏi cỏc tiờu chuẩn cao hơn là các tiêu chuẩn của mọi công ty công nghệ cao: Đó là các yêu cầu và tiêu chuẩn của doanh nghiệp tri thức, trong đó công nghệ là quan trọng nhưng không mang tính quyết định, mà vai trũ quyết định là trớ tuệ và sức mạnh của tổ chức mới, của lónh đạo, của chuyên gia và cả của khách hàng của nhà cung cấp và đối tác chiến lược của công ty. VDC có 3 dự án thử nghiệm TMĐT: *Dự ỏn thanh toỏn tại VDC3 Dự ỏn thanh toỏn VDC-VDC1/ VCB Dự ỏn Payment Gateway VDC2. Phương hướng trong thời gian tới của công ty là: triển khai TMĐT trong nội bộ trước đây là hướng thực tiễn hơn, và có thể đơn giản hơn, hiệu quả có thể thấy rừ hơn là khi đem ra thị trường, bao gồm: -Hoàn thiện một bước hệ thống cước và mọi hệ thống cơ sở dữ liệu khách của VDC thành một cơ cấu kho dữ liệu thống nhất toàn công ty. -Trong kho dữ liệu của cụng ty, xõy dựng một Data Mart làm nền cho hệ thống quản lý khỏch hàng theo hai phương pháp luận và thực hành thích hợp là CMR (Custommer Relationship Managerment: Quản lý hệ thống khỏch hàng) và ERP(Enterprise Resourees Planning) -Triển khai một hệ thống phần mềm tổng hợp để củng cố VNN/Internet. Xây dựng một cơ chế xử lý thụng tin sõu, nhằm hỗ trợ lónh đạo chi tiết mọi luồng thông tin quản lý và tỏc nghiệp tạo tính minh bạch tổ chức, hỗ trợ ra quyết định lónh đạo Xây dựng hệ thống trả lương cho nhân viên công ty và các dịch vụ thanh toán tiền mặt, thanh toán chuyển khoản giữa VDC và VNPT trên cơ sở hợp tác với một ngân hàng thương mại hoặc tạo ra một máy chủ thanh toán, thuê một vài máy Teller công suất nhỏ, đặt trong nhà để tự làm dịch vụ này cho nội bộ VDC và VNPT. Như vậy, VDC vừa trực tiếp kinh doanh điện tử trực tiếp, vừa cung cấp các dịch vụ xung quanh kinh doanh điện tử. 2. Cỏc ngõn hàng Việt Nam Hệ thống ngân hàng Việt Nam cho tới năm 1995 bao gồm Ngân hàng Nhà nước, bốn ngân hàng thương mại quốc doanh (Ngân hàng Ngoại thương, Ngân hàng Đầu tư phát triển, Ngân hàng Công thương Việt Nam, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), bốn ngân hàng liên doanh, 50 ngân hàng cổ phần 21 chi nhánh ngân hàng nước ngoài và 62 văn phũng đại diện ngân hàng nước ngoài. Bốn ngân hàng thương mại quốc doanh lớn chiếm 80% tổng khối lượng giao dịch và có tới 70% tổng số tài khoản khách hàng trong đó có nhiều khách hàng lớn là các tổng công ty 90/91. Phương tiện thanh toán bằng tiền mặt đó giảm dưới 12% tổng khối lượng thanh toán và không cũn giữ vai trũ là phương tiện thanh toán được uỷ quyền…Chiếm vị trí chủ yếu 85% trong khối lượng thanh toán qua các hệ thống ngân hàng. Đến nay ngân hàng nhà nước và bốn ngân hàng thương mại quốc doanh đều có hệ thống thanh toán điện tử riêng để đáp ứng các nhu cầu thanh toán của khách hàng trong nội bộ hệ thống và đi ra ngoài qua hệ thống bù trừ và thanh toán liên ngân hàng của ngân hàng nhà nước. Ngoài ra, các ngân hàng cũn tham gia hệ thống thanh toỏn Swift với hàng ngàn bức điện thanh toán đi đến. Mặc dù vậy các ngân hàng lớn trong nước chưa chuyển đổi được mô hỡnh giao dịch cũ sang mụ hỡnh ngõn hàng cú cỏc sản phẩm TMĐT được cung cấp trên Internet, đến từng khách hàng và cho phép các khách hàng có thể đặt hàng và thanh toán qua mạng đáp ứng nhu cầu của nhiều khách hàng đũi hỏi cỏc khoản thanh toỏn phải được thực hiện ngay lập tức. Mặt khác cũn phải chịu sức ộp cạnh tranh tranh từ phía các ngân hàng nước ngoài với cách thức hoạt động chuyên nghiệp. Trước sức ép gay gắt của quá trỡnh hội nhập toàn cầu hoỏ, trong lĩnh vực ngõn hàng khụng cú bất cứ một hàng rào nào bảo vệ cho cỏc ngõn hàng trong nước. Tất cả sẽ có cùng một sân chơi bỡnh đẳng. Do đó các ngân hàng Việt Nam phải nhanh chóng đưa ra các sản phẩm dịch vụ, nghiệp vụ trên cơ sở công nghệ mới để trước hết cạnh tranh thắng lợi trong nước sau đó vươn ra ngoài khu vực và thế giới. Hiện nay, ngân hàng công thương đang tham gia thực nghiệm dự án “Hạ tầng cơ sở thanh toán điện tử trong TMĐT” Theo đó khách hàng có thể truy cập đến địa chỉ Website của ngân hàng công thương Việt Nam và sử dụng dịch vụ ngân hàng trực tuyến Internet (Online banking) sau khi được kiểm tra các yếu tố truy xuất như tên chủ tài khoản, mó bảo mật khỏch hàng cú thể xem thụng tin về tài khoản của mỡnh, kiểm tra số dư tài khoản, tỡm chi tiết cỏc giao dịch gần nhất, chỉ số mới nhất như tỷ số hối đoái, lói xuất tiền gửi, tư vấn về một số lĩnh vực… 3. Cụng ty phỏt triển đầu tư công nghệ FPT Công ty phát triển đầu tư công nghệ FPT được thành lập theo quyết định số 80- 88TC/VNC năm 1988 với tên gọi ban đầu là “Công ty Công nghệ thực phẩm” trực thuộc Viện nghiên cứu công nghệ quốc gia. Trong quá trỡnh hoạt động, công ty đó nhiều lần đổi tên, tách nhập cho phù hợp với yêu cầu và nhiệm vụ thực tế. Ngày 25 tháng 6 năm 1993, theo quyết định số 85-93 QĐTC/VNC công ty có tên gọi chính thức được sử dụng cho tới ngày nay là công ty phát triển đầu tư công nghệ FPT trực thuộc Bộ khoa học công nghệ và môi trường. Các hoạt động kinh doanh chủ đạo của công ty FPT thể hiện chủ yếu thông qua trung tâm Internet FPT. Cơ sở vật chất kỹ thuật của trung tâm trang bị khá hiện đại. Được hỗ trợ bởi các đối tác, phần lớn thiết bị mạng dùng tại trung tõm Internet FPT là sản phẩm của hóng cụng nghệ thụng tin hàng đầu thế giới như: Compaq, 3com, IBM, Packard Bell. Toàn hệ thống vận hành trên nền tảng hệ điều hành Windows NT 4.0 của Microsoft. Trong quá trỡnh kinh doanh của mỡnh, trung tõm Internet FPT đó đóng góp vào việc thúc đẩy TMĐT phát triển tại Việt Nam thông qua các hoạt động sau: *Phát triển số lượng khách hàng nối mạng Internet *Cung cấp cỏc thụng tin về cỏc doanh nghiệp Việt Nam lờn mạng Internet. *Cung cấp các dịch vụ hỗ trợ TMĐT (Có thể lấy hai dịch vụ sau làm ví dụ: Dịch vụ Web hosting -Văn phũng ảo giao dịch trờn toàn cầu; Dịch vụ đặt tên miền cho địa chỉ website của doanh nghiệp trên Internet- Mail- Offline) *Phổ cập kiến thức và tuyờn truyền về lợi ớch sử dụng Internet (Cung cấp cỏc sản phẩm phần mềm phục vụ thương mại và hỗ trợ kỹ thuật) III. Các cơ hội và thách thức trên con đường tiến tới thương mại điện tử đối với các doanh nghiệp Việt Nam 1. Các cơ hội Khi nói đến TMĐT có nghĩa là tính chất hoạt động kinh tế của con người đang thay đổi khắp mọi nơi trên thế giới không chỉ tại những nước phát triển nhất. TMĐT giúp các doanh nghiệp tham gia thu được nguồn thông tin phong phú về kinh tế, thương mại và thị trường. Từ đó doanh nghiệp có căn cứ xây dựng chiến lược sản xuất và kinh doanh thích hợp với xu thế phát triển của thị trường trong nước, khu vực và thế giới. TMĐT làm giảm chi phí sản xuất, trước hết là chi phí văn phũng đó là giảm chi phí thuê diện tích mặt bằng, chi phí tỡm kiếm, chi phớ in chuyển giao tài liệu. Điều quan trọng là giải phóng các nhân viên có năng lực khỏi nhiều công đoạn sự vụ để tập trung vào hoạt động kinh doanh chính Lợi ích của việc dùng trang web như một công cụ Marketing là hết sức rừ ràng. Web cho phộp cỏc doanh nghiệp sử dụng tiềm năng không hạn chế của mỡnh trong lĩnh vực quảng cỏo về sản phẩm, dịch vụ, nắm bắt được xu thế phát triển của thị trường và các công nghệ mới. TMĐT giúp giảm chi phí tiếp thị và bán hàng, nhân viên tiếp thị có thể giao dịch với nhiều khách hàng. Người tiêu dùng và doanh nghiệp giảm đáng kể thời gian và chi phí giao dịch. Thời gian giao dịch qua Internet chỉ bằng 7% thời gian giao dịch qua fax, 5% giao dịch qua bưu điện chi phí giao dịch qua Internet chỉ bằng khoảng 5% chi phí giao dịch qua fax hay chuyển phát nhanh. Tiết kiệm thời gian cú ý nghĩa sống cũn đối với buôn bán, nhất là trong cạnh tranh hiện đại. TMĐT giúp thiết lập và củng cố quan hệ đối tác, thông qua mạng (Nhất là dùng Web) các bên tham gia có thể giao dịch trực tiếp và liên tục với nhau, gần như không cũn khoảng cỏch địa lý, và thời gian, nhờ đó cả lĩnh vực hợp tác và quản lý đều được tiến hành nhanh chóng và liên tục. 2. Những thách thức đặt ra cho các công ty thương mại điện tử ở Việt Nam Cơ hội mà thương mại Internet tạo ra là không thể phủ nhận, song nó cũng đưa ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp. Chi phí giao dịch giảm và thông tin phong phú sẽ làm giảm lợi nhuận cũng như lợi thế cạnh tranh của một số lĩnh vực kinh doanh. Đó là các ngành từ trước đó tận dụng được sự mất cân đối về thông tin giữa người mua và người bán như môi giới bất động sản và những ngành luôn phải ở gần khách hàng để giảm chi phí tỡm kiếm và chi phớ mua hàng của khỏch như ngành bán lẻ. Internet cho phép giảm chi phí xuất bản do đó có thể tạo ra một môi trường hỗn độn bởi quá nhiều thông tin. Khi đó sự chú ý của khách hàng cũng là yếu tố quan trọng với các doanh nghiệp. Cạnh tranh về giá cả cũng gia tăng vỡ cỏc phần mềm cú thể dễ dàng giỳp xỏc định được các nhà cung cấp có giá rẻ nhất là các mặt hàng thông dụng. Để ứng phó với các thách thức của TMĐT tính hiệu quả cao, lợi nhuận giảm, sự quá tải thông tin…các nhà quản trị phải xác định lại các chiến lược kinh doanh, Sự bất bỡnh đẳng liên quan đến việc truy nhập thông tin là sự bất bỡnh đẳng nổi bật nhất giữa các doanh nghiệp của các nước đang phát triển và các nước phát triển. Hàng năm doanh nghiệp tiềm năng của nước ta không thể thực hiện được lợi thế cạnh tranh của mỡnh vỡ họ khụng thõm nhập được tới những thông tin liên quan đến thương mại. Họ không nắm được các cơ hội kinh doanh cũng như những thị trường tiềm năng. Việt Nam đang trong quá trỡnh cắt giảm thuế quan theo Chương trỡnh tự do hoỏ mậu dịch của cỏc nước Asian (AFTA). Năm 1998 Việt Nam đó chớnh thức trở thành thành viờn của Diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á- Thái bỡnh dương (APEC) và trong tương lai không xa sẽ có tư cách thành viên của WTO. Xu thế thương mại không giấy tờ dựa trên cơ sở trao đổi các dữ liệu điện tử đang mạnh dần. Nó cho phép xác định ngay lập tức các cơ hội xuất nhập khẩu và khả năng thiết lập ngay quan hệ với các nhà sản xuất nhập khẩu tiềm năng đó. Tỡnh trạng thiếu thụng tin đôi khi dẫn đến những thiệt hại to lớn không thể tính hết trong kinh doanh. Việt Nam bước vào thế kỷ mới trong xu thế hoà nhập với thế giới và khu vực. Điều ấy cũng có nghĩa là chúng ta bước vào sân chơi, phải hiểu luật chơi của hỡnh thức kinh doanh quốc tế. Đất nước ta lại đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu. Internet đó được triển khai tại Việt Nam nhất định sẽ là một công cụ đắc lực giúp các doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung rút ngắn con đường hội nhập nền kinh tế thế giới. IV. Đánh giá chung rút ra từ thực tiễn phát triển TMĐT Việt Nam Thực tế nhiều năm qua, hầu như mọi thành phần kinh tế đều sử dụng điện thoại, fax…Trong các hoạt động giao dịch, kinh doanh, nhiều bộ, ngành như: hàng không, du lịch, kinh doanh, dầu khí…Đó trao đổi dữ liệu qua mạng máy tính dạng rộng, đó chính là các phương tiện của TMĐT. Khá nhiều doanh nghiệp sử dụng e-mail để trao đổi thông tin, hoặc tiến hành truy cập Internet để thu thập thông tin, tỡm kiếm bạn hàng. Đặc biệt là quảng cáo trên mạng, xây dựng các Website để quảng cáo sản phẩm, dịch vụ, cũng như giới thiệu về bản thân doanh nghiệp của mỡnh. Những việc mua bỏn qua mạng vẫn rất hạn chế do chưa hội đủ điều kiện để phát triển, các doanh nghiệp hiện cũn chưa nhận thức đúng mức về tầm quan trọng của TMĐT trong hoạt động kinh doanh của mỡnh. Thực tế này cho thấy, để hội nhập và bứt lên trong cuộc chạy đua kinh tế, các doanh nghiệp Việt Nam cần phải tập trung mọi nỗ lực để phát triển mạnh TMĐT trong thời gian tới. Siêu thị máy tính Bluesky ở Hà Nội là một trong những đơn vị tham gia vào hoạt động TMĐT sớm nhất, từ tháng 5/1999; Nhưng tỷ lệ giao dịch qua mạng Internet chỉ chiếm khoảng 2-5% trên tổng doanh thu của siêu thị. Trung bỡnh mỗi thỏng cú khoảng 20-25 đơn đặt hàng qua mạng song vẫn tiến hành thanh toán theo phương thức thông thường, tức là trả bằng tiền mặt và kèm theo chứng từ trên giấy; Để vào thị trường lớn như nước Mỹ, một doanh nghiệp cần có lượng hàng đủ lớn để bán trên kênh thông thường, trong khi đa số các doanh nghiệp Việt Nam có quy mô sản xuất vừa và nhỏ nên rất khó thâm nhập. Và để quảng bá một nhón hiệu hàng hoỏ đến thị trường Mỹ thỡ cần đến khoảng 200 triệu USD cho một chiến dịch quảng cáo khá tốn kém. Đây là một khoản mà hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam đều không thể. Do kênh bán hàng này đắt đỏ như vậy nên chi phí trong các khâu xuất nhập khẩu, bán buôn và bán lẻ lên đến 100-200%giá trị ban đầu: Một đôi giày thể thao chúng ta xuất khẩu khoảng 5USD sang thị trường Mỹ nếu bán rẻ cũng lên đến 20-30USD/ đôi. Song nếu ta có Website bán trực tuyến thỡ ta vượt qua cả ba công đoạn trong quá trỡnh tiờu thụ hàng hoỏ trờn tiến thẳng đến người tiêu dùng Mỹ. V. Một số điều cần lưu ý khi doanh nghiệp muốn tham gia TMĐT. 1. Vấn đề lựa chọn tên miền của doanh nghiệp trờn Internet Hệ thống tên miền có thể coi là một “danh bạ điện thoại ảo” cũng giống như trong danh bạ, mỗi người có một cái tên và một số điện thoại tương ứng, mỗi máy tính kết nối với Internet đều có một tên miền và một con số giao thức Internet (Internet Protocol-IP). Khi lựa chọn tên miền cần xem xét các vấn đề sau: Quy định đăng ký tờn miền: Tờn quốc tế hay quốc gia; Việc đặt tên miền. quy định của pháp luật Việt Nam không cần việc đăng ký tờn miền ở nước ngoài. Đây là điều hợp lý, bởi nội dung thông tin nằm ở các trang web chứ không phải ở tên miền. Hiện tại ở Việt Nam, một số nhà ISP cung cho phép bán để những web site có tên miền quốc tế. Ngoài ra, việc chuyển giao tên miền từ nước ngoài về phải do tự bản thân làm lấy. Trong khi ở nước ngoài việc chuyển tên miền từ máy chủ sang máy chủ khác do phía máy chủ mới tự làm và thường là miễn phí. Do đặc điểm của Internet là không có giới hạn về khoảng cách, nên có thể thuê tên miền của một nước khác và ngược lại người nước ngoài có thể thuê chỗ để trang web của mỡnh trờn mỏy chủ ở Việt Nam. Điều quan trọng là giá cả và chất lượng dịch vụ. Theo số liệu của Network solutions, hai nước có số người đăng ký tờn miền quốc tế nhiều nhất là Trung Quốc và Ấn Độ. Đây cũng là một nguyên nhân làm cho Internet của hai nước này phát triển rất nhanh. Khi có càng nhiều người đăng ký tờn miền thỡ cú nghĩa là cú nhiều người quan tâm đến việc kinh doanh trên Internet và phát triển ra thị trường nước ngoài. Tên miền được phân làm ba nhóm: Tên miền quốc tế, tờn miền quốc gia, tờn miền thứ cấp. Tên miền quốc tế mà có thể đăng ký trong thời điểm hiện tại là: Com.(Thương mại); Net(Mạng máy tính); Org (Tổ chức). mới đây có thêm hai tên mới nữa là TV và WS (Website). Tên miền quốc tế do một đơn vị duy nhất quản lý đó là: Tổ chức ICANN quản lý và cụng ty chớnh đảm trách việc quản lý đăng ký là Network solutions. Giá để có tên miền trong thời gian hai năm là 70USD (35USD/ năm) và có thể thanh toán bằng séc hoặc thẻ tín dụng. Những nơi cho thuê chỗ để trang web cũng cho phép đăng ký tên miền với phí đăng ký khoảng 25USD hoặc miễn phớ. Nhưng phải chú ý thờm dũng “Internic charge is not included. Internic will bill you separately”. Điều này có nghĩa là bạn vẫn phải trả tiền thuê tên miền cho Internic (Inter network information center) và mọi vấn đề liên quan đến tên miền cũng như thanh toán phải làm việc trực tiếp với Network solutions (Hai năm trả một lần với giá 35USD/ năm). Sau khi đó cú tờn miền, cú thể chuyển về mỏy chủ nơi lưu trữ các trang web của công ty. Bởi vỡ tên miền có thể chuyển đi, chuyển lại bao nhiêu lần cũng được và thường việc chuyển giao là miễn phí thời gian từ lúc đăng ký đến lúc có tên miền mất khoảng 24 tiếng. Trong một số trường hợp đặc biệt thỡ mất khoảng 48 tiếng. Mỗi nước có tên miền quốc gia đặc trưng riêng và do nước đó quản lý. Vớ dụ: VN là của Việt Nam; SG của Singapo; JP của Nhật Bản…Giỏ đăng ký tên miền quốc gia thường cao hơn tên miền quốc tế. Có thể đăng ký tờn miền của Trung Quốc hay Nhật Bản nếu cú lợi cho kinh doanh của cụng ty. Phớ dịch vụ đăng ký tên miền của các nhà ISP Việt Nam ở thời điểm hiện tại vào khoảng 500.000Đ và phí duy trỡ tờn miền khoảng 1.200.000đ/ năm. Thời gian để có tên miền mất khoảng 20 ngày. Tên miền thứ cấp là tên miền nằm dưới một tên miền khác. Tên miền thứ cấp của VDC có dạng: Tên-công-ty.VNN.VN. Giá thuê tên miền thứ cấp gần bằng thuê tên miền quốc gia (khoảng 1.200.000đ/năm). Việc đặt tên miền nên lựa chọn phù hợp với nội dung kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Hiện tại trên thế giới có khoảng 150 triệu tên miền đang chiếm giữ. Chính vỡ thế việc đầu tiên là phải kiểm tra xem tên miền đăng ký cú cũn khụng. Rừ ràng, vấn đề tên miền là rất phức tạp, nhưng việc thiết lập một chuẩn tên miền chung là vô cùng quan trọng và không thể lảng tránh trong kỷ nguyên công nghệ thông tin mà các doanh nghiệp đang tiến đến. 2. Một số vấn đề khác khi doanh nghiệp tham gia hoạt động bán hàng bằng hỡnh thức TMĐT TMĐT dễ dàng bắt đầu song rất khó thực hiện tốt. Khi tham gia vào TMĐT doanh nghiệp phải tính đến khả năng mà doanh nghiệp phải tốn kém chi phí đầu tư ban đầu là rất lớn. Tuy vậy, việc nắm bắt xu hướng phát triển của thế giới, đi trước những người khác một bước, và xây dựng một tầm nhỡn tương lai là một điều cần thiết để doanh nghiệp phát triển lâu dài. Đầu tư cho hạ tầng công nghệ, hệ thống phát triển lâu dài, hệ thống phát triển TMĐT, cũng như đào tạo nguồn nhân lực có tri thức cao như hiện nay quả là điều không dễ dàng đối với doanh nghiệp, nhưng khi đó làm được điều này, thỡ mới hứa hẹn đang mở ra trước mắt. Đó là triển vọng mở rộng quan hệ làm ăn với thế giới bên ngoài, những cơ hội mới. Nhưng nếu thất bại thỡ chi phớ cơ hội mất đi ngay từ ban đầu là rất lớn, và sẽ mất tất cả. Xây dựng hệ thống mạng nội bộ LAN, hệ thống mạng ngoại bộ và diện rộng (Để tích hợp những đối tác, khách hàng, nhà cung cấp, tạo nên một hệ thống cơ cấu quản trị marketing thống nhất, hệ thống kết hộp cả liên kết ngang lẫn liên kết dọc). Và sau đó, không gỡ khỏc là thiết kế một trang web của cụng ty, địa chỉ giao dịch, và tất cả những thành phần trợ giỳp doanh nghiệp thực hiện quỏ trỡnh giao dịch trực tuyến. Nhưng liệu khách hàng có bỏ ra một phút để kích vào trang web xem xét những sản phẩm được giới thiệu không? Vậy thỡ, doanh nghiệp phải làm thế nào để mọi cư dân trên Internet biết được? Đây là những viên gạch đầu tiên xây dựng về danh tiếng công ty. Thông qua một số cơ chế tự động truy tỡm thụng tin thoả món một số yờu cầu đó định sẵn của các máy truy tỡm thụng tin như trên, người sử dụng Internet sẽ tối thiểu hoá về chi phí việc tỡm kiếm những thụng tin cần thiết. Đương nhiên, một website hợp lý, ấn tượng, lôi cuốn, đơn giản…là vấn đề cực kỳ quan trọng. Và tạo cho khách hàng một lũng tin đầu về sự an toàn mà trang chủ của công ty có thể đem lại cho họ sau này cùng những chứng chỉ về chất lượng sản phẩm mà cụng ty cú. Sau khi xõy dựng website, khỏch hàng sẽ tiếp tiếp cận sản phẩm thụng tin qua hỡnh vẽ, những lời mụ tả, giới thiệu, sơ đồ, cấu tạo, các Video clip…Với các sản phẩm vô hỡnh sẽ đơn giản hơn nếu như có thể cho khách hàng dùng thử sản phẩm phần mềm miễn phí, hay Shareware, hoặc sử dụng phương thức dùng trước thanh toán sau… Kế hoạch phải luôn được vạch ra một cách chính xác và linh hoạt, doanh nghiệp không nên cố gắng thực hiện toàn bộ kế hoạch kinh doanh trực tuyến trước khi phát hiện những trở ngại gây khó khăn. Dell Computer là một công ty sinh sau đẻ muộn so với những công ty máy tính hàng đầu như Apple, IBM, Compaq…Thế nhưng ngay từ khi thực hiện TMĐT Micheal Dell (Chủ tịch công ty) đó xõy dựng một quan điểm kinh doanh là tập trung vào bán các sản phẩm máy tính trực tuyến) Với tư tưởng chủ đạo; “Bán máy tính trực tiếp đến tay người tiêu dùng, vỡ vậy cú thể thấu hiểu tốt nhất nhu cầu của khỏch hàng và cung cấp giải phỏp đầy đủ nhất hiệu quả nhất đáp ứng nhu cầu đó”), nơi mà thị trường cũn đang là để ngỏ mà những hóng lớn chưa để mắt tới. Chỉ sau một thời gian ngắn, năm 1999 doanh thu của công ty đó lờn đến 28,5 tỷ USD, với 37.000 nhân viên trên 170 nước, và là nhà cung cấp PC lớn thứ hai trên thế giới và một số thị trường Mỹ. mục tiêu mà Dell đạt được thể hiện ở việc 50% hàng được bán qua mạng Internet, 50% hỗ trợ kỹ thuật qua mạng, 76% giao dịch được thực hiện qua mạng. đặc điểm lớn đáng để học hỏi đó là: thiết kế, chế tạo sản phẩm, cung cấp dịch vụ theo yêu cầu của từng đối tượng khách hàng: Chủng loại sản phẩm, dịch vụ rất phong phú và đa dạng, và tuy 65% thu nhập là từ doanh nghiệp lớn và vừa, tuy nhiên vẫn tập trung phục vụ cả các hộ gia đỡnh và cỏc doanh nghiệp nhỏ. Trong khi môi trường kinh doanh điện tử đang cũn nhiều bất cập về rất nhiều mặt, và cũn nhiều rủi ro, thỡ doanh nghiệp khụng thể khụng tớnh đến việc duy trỡ mụ hỡnh kinh doanh trờn hai hệ thống thương mại: Kinh doanh truyền thống và hoạt động TMĐT. Hai hỡnh thức này cựng tồn tại sẽ tạo những bước hậu thuẫn cho nhau, hỗ trợ cho nhau lấp những khiếm khuyết mà mỗi hỡnh thức luụn tiềm ẩn. Điều này giúp cho công ty mua bán qua mạng tránh được rủi ro. Thị trường thực tế thường bị giới hạn bởi khu vực địa lý, nơi mà có các đại lý hoặc chi nhánh của công ty trực tiếp đứng ra thực hiện quỏ trỡnh giao dịch với khỏch hàng, thường thỡ đây là khu vực thị trường trong nước. Duy trỡ khu vực thị trường này, là nhằm tạo cho doanh nghiệp có một lượng khách hàng truyền thống, khách hàng trung thành. Khu vực thị trường này mang tính ổn định khá cao. Sự tăng trưởng khu vực truyền thống này tuỳ thuộc vào sự thay đổi tập quán tiêu dùng của thị trường. Đây cũng là nơi mà công ty khẳng định sự đánh giá của khách hàng về sản phẩm của mỡnh về chất lượng, dịch vụ, khả năng thoả món nhu cầu thị trường…Là tiền đề đưa hàng hoá đó lên khu vực thị trường mới, thị trường Internet, nơi tập trung khách hàng không chỉ truyền thống mà cả những khách hàng tiềm năng. Không giới hạn về dung lượng thị trường, thành phần thị trường đa dạng, cơ cấu phức tạp, mang tính quốc tế. Như vậy, không hẳn những gỡ thành cụng trong thị trường truyền thống của công ty lại có thể áp dụng thành công trên thị trường ảo. Bởi tính chất của nhu cầu thị trường đó đổi khác, mở rộng, phức tạp và khó ước đoán hơn …Công ty sẽ phải phân chia thị trường theo từng khu vực địa lý, trong từng khu vực ấy, sẽ có những đoạn thị trường có thể đáp ứng được. Mỗi đoạn thị trường cần có những chính sách Marketing riêng biệt. Ngoài ra, công ty cũn cú thể đi sâu hơn nữa với đoạn thị trường mục tiêu, đó là chính sách Marketing chuyên biệt hoá, cá biệt hoá đến từng cá nhân khách hàng mục tiêu. Đối với các thư khiếu nại, hỏi đáp, hay hỗ trợ kỹ thuật trực tuyến của khách hàng, doanh nghiệp nên tiến hành lên kế hoạch trả lời tất cả những email được gửi đến trong vũng 24 giờ, thể hiện sự tận tuỵ, nghiêm túc trong công việc và là tôn trọng khách hàng, đây là cách xây dựng lũng tin tốt nhất và đem lại cho doanh nghiệp lợi thế cạnh tranh. Vào những dịp lễ đặc biệt, một bức thư điện tử hỏi thăm, một lời chào, một lời chúc quan tâm đến khách hàng, chắc chắn sẽ làm khách hàng chú ý và luụn nhớ đến doanh nghiệp khi có một chiến dịch tiếp thị mới, ngoài những khách hàng mới cần lôi kéo, doanh nghiệp có thể tính đến việc gửi email cho cả khách hàng cũ nhằm thu hút được một tỷ lệ lớn sự quay trở lại site của khách hàng. Và đó là kết quả bán hàng tốt nhất của doanh nghiệp. Chương 3 Một số giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển thương mại điện tử và hoạt động bán hàng bằng hỡnh thức thương mại điện tử I. Nõng cao nhận thức về TMĐT 1. Con đường nâng cao nhận thức về TMĐT để thúc đẩy hoạt động bán hàng tại Việt Nam 1.1. Khối chủ thể chớnh phủ Để nâng cao nhận thức về TMĐT ở Việt Nam, khối đi tiên phong phải là khối chủ thể Chính phủ. Trước hết cần hoạch định chính sách để khuyến khích các doanh nghiệp thử nghiệm, khai thác Internet. Qua những việc thử nghiệm này, các doanh nghiệp mới có điều kiện so sánh giữa phương thức cũ và phương thức mới. Thực tiễn chính là môi trường tốt nhất cho việc nâng cao nhận thức về TMĐT. Ngoài ra, theo kinh nghiệm tổng kết của nước ngoài. Chính phủ cần khuyến khích mọi biện pháp nhằm nâng cao nhận thức về TMĐT cho mọi thành phần trong xó hội như: in và phổ biến sách báo nói về TMĐT, cung cấp các chương trỡnh giỏo dục và đào tạo về TMĐT phù hợp với từng lứa tuổi, từng loại đối tượng; tổ chức các cuộc hội thảo về TMĐT để các doanh nghiệp để các doanh nghiệp đó đi trước, có kinh nghiệm về TMĐT hướng dẫn, phổ biến kinh nghiệm cho các doanh nghiệp đi sau triển khai áp dụng TMĐT có hiệu quả hơn. Cần chủ trương giảm đáng kể các chi phí trong quá trỡnh thực hiện như: khai thác thông tin trên Internet, chi phí truyền thông, chi phí mở những Website chuyên đề về TMĐT. Qua đó tạo ra nhu cầu, mong muốn và hứng thú để các doanh nghiệp áp dụng TMĐT trong công việc kinh doanh. Như vậy với khối chủ thể Chính phủ bên cạnh việc cần chuẩn bị lại kiến thức về TMĐT cập nhật và nâng cao nhận thức về lĩnh vực này thỡ Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ, thúc đẩy để sớm đạt được ba chỉ tiêu nói trên. 1.2. Khối chủ thể doanh nghiệp Trước hết phải nâng cao nhận thức về nhu cầu và lợi ích của TMĐT và đào tạo đơn giản bước đầu, nâng cao trỡnh độ vận dụng TMĐT để các doanh nghiệp chủ động đi vào kinh doanh mua bán hàng qua TMĐT. Mua bán hàng hóa là hoạt động sống cũn của doanh nghiệp, khụng ai khỏc cú thể thay thế cho họ, nờn chỉ khi thấy lợi ớch thỡ họ mới thực hiện. Do cộng đồng các doanh nghiệp Việt Nam nhận thức về TMĐT không đồng đều, nên chúng ta sẽ nghiên cứu theo hai loại: doanh nghiệp hạt nhân hay doanh nghiệp có quan tâm chuẩn bị về TMĐT và các doanh nghiệp khác, doanh nghiệp hạt nhân tuy rất ít nhưng đó cú chuẩn bị một số cơ sở vật chất, nhân lực để tham gia TMĐT. Đối với các doanh nghiệp này cần nâng cao kiến thức TMĐT cho họ chứ không cần trang bị các kiến thức cơ bản, họ cần được khuyến khích để tham gia vào thử nghiệm TMĐT do nhà nước chỉ đạo, đầu tư. Nhà nước có thể cung cấp Website cho họ thử nghiệm TMĐT với những nội dung ban đầu đơn giản như cung cấp thông tin sản phẩm, dịch vụ, tỡm kiến bạn hàng, thư tín thương mại…Từ những thử nghiệm thành cụng của họ và nhõn diện rộng, tạo ra những hỡnh ảnh mẫu. Với phần đông các doanh nghiệp cũn lại, cú thể núi nhận thức về TMĐT hầu như chưa có hay nếu có thỡ chưa chuẩn bị nên việc phổ cập kiến thức cơ bản cho khối chủ thể này là rất quan trọng. Muốn bán được hàng (cũng như tỡm mua hàng) qua TMĐT các doanh nghiệp phải quảng bá, giới thiệu hàng qua trang Web, qua internet, hướng dẫn cách đặt mua hàng của doanh nghiệp, các thủ tục cần thiết để người có nhu cầu tỡm mua hàng của mỡnh. Cú thể qua các hoạt động sau: a. Giới thiệu hàng, quy cách phẩm chất, điều kiện mua bán, cách thức giao hàng, thanh toán qua internet, bằng trang Web b. Quảng cáo bán hàng để thực hiện cạnh tranh ban đầu, quảng cáo củng cố khi đó bỏn và cần tăng lượng hàng hoỏ (chỳ ý là trước đó phải có thương hiệu đăng ký đúng cách thức và thủ tục để khách mua hàng tin tưởng và tỡm đến) c. Chào hàng, đàm phán, giao dịch và ký kết qua mạng internet, cam kết về các điều kiện d. Thực hiện giao hàng và thanh toỏn qua ngõn hàng bằng hỡnh thức COR (Cash on Receipt-trả tiền khi nhận hàng) hay bưu điện là chính (nếu hàng nhỏ, nhẹ), và có giấy tờ để nhận hàng giao e. Giải quyết khiếu nại, bồi thường (nếu có) cũng qua ngân hàng, bưu điện như khi mua bán Ngày nay ở Việt Nam nhiều doanh nghiệp chưa quen, chưa có kinh nghiệm hoạt động qua TMĐT. Cần phân loại để hướng họ vào hoạt động bán hàng qua TMĐT thể hiện qua 4 mức doanh nghiệp sau: *Với cỏc doanh nghiệp ở mức 1 Không có cơ sở vật chất cho TMĐT như máy tính, máy điện thoại, máy fax thỡ cần cho họ nhận thức thấy tỏc dụng của chỳng và từ đó đầu tư mua sắm. Bên cạnh đó cần tiến hành các biện pháp trang bị các kiến thức về TMĐT cũng như tạo cho họ sự hiện diện trên Website trên Internet để môi trường kinh doanh bên ngoài tác động vào họ, hiện có tới 60% doanh nghiệp Việt Nam đang ở mức này. *Với cỏc doanh nghiệp mức 2 Đó cú cơ sở vật chất cần thiết (như đó núi ở trờn) nhưng chưa kết nối truy cập mạng Internet thỡ cần đáp ứng nhu cầu thông tin nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, đồng thời cũng mở ra khả năng cung cấp cho họ các cơ hội để làm quen với cách buôn bán hiện đại trên mạng. Với các doanh nghiệp loại này tham gia TMĐT chủ yếu là để trao đổi tin tức. Qua khảo sát số doanh nghiệp loại này chiếm khoảng 30%. *Với cỏc doanh nghiệp mức 3 (Chiếm 10%) Đó cú sự hiện diện trờn website ở Internet nhưng họ chưa biết sử dụng website đó để tiến hành TMĐT, cần có sự hỗ trợ, thúc đẩy để họ nhanh chóng tham gia vào TMĐT bằng cách cung cấp những cơ hội kinh doanh, gỡ bỏ các cản trở, tạo các công cụ và biện phỏp hỗ trợ. *Với cỏc doanh nghiệp ở mức 4(0%) Doanh nghiệp đang tiến hành TMĐT, đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt về tính bảo mật, an toàn, môi trường pháp lý, phũng rủi ro… 1.3. Khối chủ thể người tiêu dùng Khi đất nước đi vào sử dụng internet, TMĐT phát triển phục vụ quảng đại người tiêu dùng là nhân dân. Người tiêu dùng tham gia vào TMĐT trong quan hệ với doanh nghiệp có bán lẻ hàng hoá, thông tin sản phẩm, dịch vụ online, mở rộng phát triển thị trường, trong quan hệ với chính phủ gồm có các quan hệ về thuế, giấy phép, thông tin phúc lợi và giữa những người tiêu dùng với nhau như các vấn đề về thanh toán tiền mặt, bán đấu giá online, mua bán đồ đó qua sử dụng. Người mua hàng là người dân sẽ thành mạng lưới mua hàng rộng khắp, các doanh nghiệp dựa vào đó mà bán hàng. Bảo vệ người tiêu dùng là mục tiêu ngày càng cao trong thương mại. Quy cách, phẩm chất hàng hoá và thông tin có liên quan trong TMĐT đều ở dạng số hoá, nên người mua có thể chịu rủi ro lớn hơn so với giao dịch thương mại vật thể. Dễ bổ trợ, phải có cơ chế trung gian bảo đảm chất lượng. Đây là một khía cạnh đang nổi lên trước nhiều rủi ro ngày càng gia tăng trong giao dịch TMĐT, gây thiệt hại đến quyền lợi người tiêu dùng. 2. Những biện pháp nâng cao nhận thức về TMĐT 2.1. In và phổ biến sỏch về TMĐT Ở Việt Nam hiện nay, TMĐT cũn là một vấn đề hết sức mới mẻ, do đó, để phổ cập một kiến thức cơ bản về vấn đề này cần phải phát hành các loại sách chuyên ngành về ứng dụng công nghệ thông tin vào lĩnh vực thương mại. phát hành sách về TMĐT sẽ mang đến cho bạn đọc những thông tin về TMĐT một cách có hệ thống nhất, đầy đủ và chính tắc. Tuy nhiên bằng biện pháp phát hành sách chúng ta mới chỉ đáp ứng được nhu cầu tỡm hiểu nghiờn cứu của cỏc cỏn bộ trong cỏc cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan nghiên cứu và đào tạo, các bộ, ngành có liên quan đến hoạt động TMĐT. Những người đi tiên phong trong lĩnh vực này. Riêng đối với các đối tượng như: người tiêu dùng, các doanh nghiệp nhỏ, tư thương…thỡ biện phỏp phỏt hành sỏch chưa đạt hiệu quả cao. 2.2. Viết báo, đăng bài, tuyên truyền về TMĐT Biện pháp phát hành sách có thể cung cấp nhiều thông tin, song đối tượng đọc lại không thể rộng rói như việc đăng báo, mặc dù đăng báo cũng có hạn chế của nó như thông tin không tổng quan và đầy đủ, thông tin quá chắt lọc và mỗi bài báo chỉ có thể đề cập đến một vấn đề nhỏ, bạn đọc muốn có nhận thức đầy đủ phải mất công sưu tập…theo trung tâm thông tin thương mại, các ý kiến phản hồi về cỏc bài bỏo chưa nhiều. 2.3. Tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng: Đài phát thanh, tivi Ở Việt Nam hiện nay, đài và tivi là những phương tiện thông tin đại chúng, phát triển cả ở thành thị và nông thôn với khối lượng người nhận tin rất lớn. Do vậy đây là một phương tiện cần thiết và hiệu quả 2.4. Xây dựng website trên mạng thương mại Hỡnh thức này chủ yếu nhằm vào cỏc đối tượng sử dụng hệ thống máy tính trong các giao dịch thương mại. Nội dung của website gồm những thông tin ban đầu về TMĐT, sách và các bài báo đó được đăng trong và ngoài nước, diễn đàn trao đổi, thảo luận…Hiện nay trung tâm thông tin thương mại đó xõy dựng được một website như vậy tuy quy mô chưa lớn, bước đầu đó cung cấp cho người dùng những kiến thức cơ bản, trả lời được những vướng mắc của họ khi có nhu cầu tỡm hiểu kỹ về vấn đề này. Theo thống kê không đầy đủ, tính đến ngày 4/5/2000, có khoảng hơn 100 lượt người truy cập vào trang thông tin này tại Việt Nam 2.5. Tổ chức các hội thảo về TMĐT Hỡnh thức này thu hỳt được nhiều thành phần xây dựng tham gia. Tại đây, đại biểu có thể tiếp thu được những ý kiến, quan điểm khác nhau về TMĐT, chất lượng thông tin thường cao, hiệu quả và mất ít thời gian hơn so với tự đọc sách và nghiên cứu. Họ cũng có thể đặt ra các câu hỏi và trao đổi thảo luận làm cho các kiến thức hiểu biết khác thêm sống động. Qua những lần tổ chức hội thảo này, cú thể giới thiệu cỏc mụ hỡnh TMĐT cụ thể để giới thiệu, cũng có thể chọn một số doanh nghiệp có khả năng để làm thí điểm và báo cáo kinh nghiệm trong hội thảo. tuy nhiên, hỡnh thức này lại rất tốn kộm về tài chớnh và cụng sức tổ chức, nờn chăng song song với việc tổ chức các hội thảo ta nên thí điểm tổ chức các lớp tập huấn, phổ cập kiến thức. II. Xây dựng cơ sở hạ tầng 1. Xây dựng hạ tầng cơ sở pháp lý Một trong những thách thức cần phải được giải quyết ngay là xây dựng một khung pháp luật cho các hoạt động thương mại và mua bán nói riêng tiến hành thông qua các phương tiện điện tử và đặc biệt là các giao dịch thông qua mạng Internet. Khung pháp lý cần có tính thống nhất để có thể điều chỉnh không phân biệt mục đích tiờu dựng hay kinh doanh, khụng phụ thuộc vào công nghệ được sử dụng cho giao dịch. mặt khác, tính thống nhất của khung pháp luật về mặt TMĐT cũn phải được thể hiện sự thống nhất cả ở trong nước lẫn phạm vi toàn cầu. Bên cạnh đó, khung pháp lý đặt ra phải là một môi trường pháp lý linh hoạt và rừ ràng, trỏnh sơ cứng, không phát huy được những ưu thế vốn có của các giao dịch, tránh việc người sử dụng phải tuân thủ quá nhiều thủ tục phiền hà. Việc cân bằng giữa lợi ích của nhà nước và lợi ích phát triển của TMĐT cũng cần được đặt ra. Chúng ta không có những ưu thế về cơ sở hạ tầng công nghệ, vỡ vậy, phỏp luật cũng phải tiờn liệu những thỏch thức, rủi ro gặp phải khi tham gia mụi trường. Lợi ích của nhà nước thể hiện ở việc quy định những chính sách về thuế, hải quan- nhưng đây là vấn đề rất nan giải trong điều kiện hoạt động TMĐT không biên giới. Để hoàn thành nhiệm vụ tạo ra nền tảng pháp lý cho các hoạt động thương mại trên siêu xa lộ thông tin toàn cầu, chính phủ nên tạo điều kiện cho việc phát triển các quy tắc và điều luật đơn giản và có thể dự đoán được của quốc gia cũng như của quốc tế. Hiện nay, Uncitral (United Nations Commision on International Trade Law- uỷ ban luật thương mại quốc tế của liên hợp quốc) đó hoàn thành một luật mẫu về TMĐT mở đường cho việc sử dụng các thủ tục điện tử, góp phần xây dựng sự thừa nhần về pháp lý đối với TMĐT. Đây có thể coi là một dự thảo luật mẫu về những vấn đề chủ yếu và cốt lừi nhất của luật thương mại. nội dung của dự luật mẫu này gồm các vấn đề sau: Giá trị pháp lý của cỏc hỡnh thức thụng tin điện tử; giá trị pháp lý của chữ kỹ điện tử, bản gốc, pháp luật về hợp đồng, chính sách thuế, hải quan; Lưu ý bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, bí mật cá nhân; Nắm chắc việc giải quyết tranh chấp liên quan đến TMĐT. Thương mại ngày càng đậm nét tính toàn cầu. Việc các doanh nghiệp có xu hướng lựa chọn các quy định pháp luật rừ ràng, minh bạch và đơn giản nhất là điều chỉnh giao dịch thương mại của mỡnh ngày càng trở nờn phổ biến. Vỡ vậy việc lựa chọn phỏp luật cần phải được đặt ra. Tức là pháp luật nước ta cần có quy định mới đối với việc lựa chọn pháp luật cho các TMĐT với điều kiện vẫn đảm bảo với lợi ích kinh tế và các lợi ích liên quan khác của quốc gia cũng như các doanh nghiệp 2. Xõy dựng và phát triển cơ sở hạ tầng công nghệ Cụng nghệ thông tin (CNTT) đó trở nờn phổ biến, đất nước ta lại đứng trước những thách thức mới của TMĐT nhiều vấn đề khác có liên quan đến nền kinh tế số. Ứng dụng CNTT lĩnh vực đang tiến bộ hết sức nhanh chóng, cần có hiệu quả vào các hoạt động của các doanh nghiệp trong môi trường kinh doanh mới cũng luôn thay đổi, luôn xuất hiện những nhu cầu mới… Xây dựng cơ sở hạ tầng về bảo vệ hệ thống bảo mật thông tin trên mạng, các hệ thống ngăn chặn sự truy cập trái phép “Fire wall” từ bên ngoài đảm bảo tính riêng tư, sự an toàn cho khách hàng, loại bỏ được các hành vi xấu của những kẻ phá hoại thỡ nước cần ban hành những chính sách, quy định cụ thể theo đúng tiêu chuẩn quốc tế (như hệ thống bảo mật an toàn mó hoỏ với chữ ký điện tử, các mẫu chứng từ..) nhằm tăng cường khả năng quản lý, và khai thác vốn để tạo môi trường và các điều kiện thuận lợi cho việc ứng dụng CNTT vào hoạt động của các doanh nghiệp III. Phương hướng hoạt động và một số ý kiến đề xuất nhằm phát triển Thương mại điện tử tại Việt Nam 1.Những nhận định chung Ở nước ta việc ứng dụng công nghệ thông tin trong các ngành kinh tế không cũn là một điều mới mẻ. Hầu hết các nhà doanh nghiệp đều hiểu lợi ích của việc ứng dụng công nghệ thông tin nhưng không ít doanh nghiệp vẫn cũn lỳng tỳng trong triển khai. Do chưa có đủ các chính sách, quy định, hướng dẫn khuyến khích và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Một lý do cũng rất quan trọng là cỏc doanh nghiệp chưa chủ động nghiên cứu áp dụng tin học, chưa có thói quen quản lý điều hành bằng thụng tin, chưa có khoa học đầu tư vốn và đào tạo cán bộ, nhân viên tương xứng. Các doanh nghiệp cần phải đổi mới phong cách hoạt động kinh doanh, quản lý điều hành phù hợp với xu thế của thời đại công nghệ thông tin. Các doanh nghiệp cần nghiên cứu để đưa ra chiến lược, kế hoạch triển khai thích hợp, vận dụng hài hoà chiến lược về công nghệ thông tin trong chiến lược hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. bên cạnh việc đầu tư thích đáng vào trang bị hợp lý hệ thống tin học( phần cứng, phần mềm, truyền thông…) cần chú trọng vấn đề đào tạo để có được đội ngũ cán bộ nhân viên có đủ trỡnh độ để sử dụng. Khai thác hiệu quả hệ thống tin học của doanh nghiệp. 2. Phương hướng phát triển Việc chuyển tử kinh doanh truyền thống sang kinh doanh điện tử không đơn thuần chỉ là việc bán hàng qua mạng toàn cầu mà là một bước biến đổi cả một tổ chức kinh doanh nhằm tận dụng lợi thế tiềm tàng của Internet, hoàn thiện hơn tổ chức nội tại của doanh nghiệp, gắn kết chặt chẽ hơn nữa với khách hàng, nhà cung cấp và các đối tác kinh doanh. Mục tiêu của việc tiến hành kinh doanh điện tử đối với các doanh nghiệp là sử dụng Web để nâng cao khả năng xử lý những giao dịch và thụng tin quan trọng liờn quan đến những dữ liệu tài chính, dịch vụ bán hàng, sản xuất, phân phối, quản trị nhân lực và quan hệ khỏch hàng. Trái với suy nghĩ của nhiều người, kinh doanh điện tử không phải là một thực thể hoàn toàn độc lập với kinh doanh truyền thống. Nó đơn giản là hỡnh thức kinh doanh ỏp dụng những lợi thế của một mụi trường công nghệ mới. Cũng như trong kinh doanh truyền thống, những công ty thành công trong kinh doanh điện tử thường là những tổ chức có chiến lược kinh doanh ở cấp vĩ mô được nghiên cứu kỹ lưỡng, nhằm vào việc cung cấp những dịch vụ hoàn hảo tới một nhóm khách hàng nhất định. Cũng giống như việc phát triển một chiến lược kinh doanh trong nền kinh tế truyền thống, chiến lược kinh doanh điện tử của bạn cũng bắt đầu bằng việc xem xét vị thế công ty mỡnh trờn thị trường, bao gồm những điểm mạnh, điểm yếu; sản phẩm và các kênh phân phối; những thách thức do cạnh tranh mang lại cũng những cơ hội mới trên thị trường và các nhân tố khác. Và chắc chắn là, bạn cũng cần phải xem xét những cơ hội và thách thức từ những đối thủ cạnh tranh trên internet. Một chiến lược kinh doanh thành công hay thất bại cũng phụ thuộc vào khả năng doanh nghiệp có làm tốt không những chức năng mà cũng đặt ra với kinh doanh truyền thống, như là thực hiện đơn hàng và quản lý dõy truyền cung ứng Chẳng hạn như việc xây dựng một website thương mại điện tử trông hấp dẫn sẽ chẳng mấy mang lại lợi ích khi mà website này mang lại hàng tá đơn đặt hàng, song bộ phận sử lý đơn hàng lại không thể giao hàng nhanh chóng. Những website thương mại điện tử thời gian đầu tiến hành công việc xử lý đơn hàng chẳng khác mô hỡnh kinh doanh truyền thống là mấy. Thông thường các đơn hàng được xử lý bằng tay trong các công đoạn như: nhập liệu, gửi đi, in lời xác nhận, quyết định xem sản phẩm nào sẵn sàng để xuất đi… Cho tới thời gian gần đây thỡ cỏch thức duy nhất để tự động hoá những quá trỡnh này là thông qua hệ thống lập kế hoạch tốn kém của doanh nghiệp với chi phí lên tới hàng triệu USD và tốn khá nhiều thời gian để đi vào vận hành. Khi một khách hàng đặt hàng và hàng trong kho có đủ, quy trỡnh xử lý sẽ tiến hành kiểm tra tài khoản phải trả của khách hàng và nếu đạt yêu cầu, một lệnh xuất hàng sẽ được in ra và gửi tới kho hàng. Quá trỡnh này được thực hiện một cách chi tiết trong việc kiểm tra tỡnh trạng tớn dụng của khỏch hàng, khụng chỉ vào thời gian đặt hàng mà cũn vào lỳc hàng được xuất đi. Có thể có trường hợp, khi một công ty mua hàng và nhận hàng từng phần trong thời gian 6 tháng, trong thời gian này nếu tỡnh trạng tớn dụng của cụng ty xấu đi, số lượng hàng chưa giao sẽ được ngưng lại. Hệ thống xử lý cũng sẽ tự động in những nhón mỏc hàng hóa và những giấy tờ khác phù hợp với những quy định trong hợp đồng và pháp luật. Hoá đơn sẽ được in ra ngay khi hàng được đặt mua. Vỡ vậy khi lập chiến lược phát triển bán, việc đầu tiên mà một tổ chức cần cân nhắc là “Cái gỡ là ớch lợi chủ yếu, không phải là về lĩnh vực kinh doanh trên mạng cho hoạt động kinh doanh chung của công ty?”. Hiện nay nhiều Website TMĐT trực tuyến từ doanh nghiệp tới khách hàng và các nước trong khu vực cho đến nay chưa sinh lời. Nếu mục tiêu của doanh nghiệp là bán được nhiều hàng hơn nữa thỡ hóy xem Internet là kờnh bỏn hàng thứ hai hỗ trợ cỏc kờnh và cỏc cỏch thức bỏn hàng truyền thống. Đương nhiên là việc dựa vào Internet để có thể bán được thêm bao nhiêu hàng tuỳ thuộc rất nhiều vào bản thân loại hỡnh sản phẩm (Sản phẩm có kết cấu vật lý đũi hỏi giao hàng tận nơi trong khi sản phẩm số hoá có thể chuyển giao ngay trên mạng), thị trường mà công ty hướng tới và vào ngân quỹ tiếp thị của doanh nghiệp. Việc giao hàng quốc tế có lẽ là một trong những vấn đề khó khăn nhất vỡ đũi hỏi cả một mức giỏ cả phự hợp lẫn thời gian giao hàng nhanh chúng. Trong điều kiện đó việc thuê các hóng chuyển phỏt nhanh cú thể là quỏ đắt đỏ. Thay vào đó doanh nghiệp có thể nghiên cứu các thị trường mục tiêu để có thể tỡm ra một biện phỏp tối ưu. Chẳng hạn ký hợp đồng với các nhà vận chuyển ở từng địa bàn, lợi ích của việc lập kế hoạch tốt cho mỗi giải pháp TMĐT sẽ làm giảm phí tổn và bán được nhiều hàng hơn. Dù sao trước khi tham gia vào TMĐT, doanh nghiệp hóy tự đặt cho mỡnh cõu hỏi lớn: Tạo sao? Và như thế nào mà xác định sự quan trọng của Internet đối với doanh nghiệp? Bởi khi đó cú sự thống nhất từ cấp cao nhất xuống dười thỡ hiệu quả việc khai thỏc Internet của doanh nghiệp khụng cũn chỉ là việc sử dụng hiệu quả của từng cỏ nhõn mà trở thành hiệu quả sử dụng đồng bộ của cả tập thể. Một khi các doanh nghiệp có thể xác định được điều này và chuẩn bị kế hoạch chiến lược có cấu trúc tốt, công ty hóy bắt đầu lên đường. Điều cần lưu ý là TMĐT không chỉ có lợi, mà cũn cả nhược điểm nếu không cảnh giác sẽ bị lừa đảo, lừa đảo bằng áp dụng công nghệ, tỡm cỏc kẽ hở để thu lợi bất chính kể cả ‘ăn cắp’ qua internet, qua TMĐT. Pháp luật cũng như các biện pháp phũng ngừa, răn đe, xử lý khi xảy ra theo pháp luật cần được các cơ quan có trách nhiệm của Nhà nước nghiên cứu và thực hiện để TMĐT phát triển lành mạnh, đúng hướng. KẾT LUẬN TMĐT trở thành một công cụ kinh doanh quan trọng trong xu thế toàn cầu hoá phát triển tạo ra động lực kinh tế, tác động đến môi trường kinh doanh, cách thức kinh doanh của mỗi doanh nghiệp trong việc thiết lập các kết nối điện tử giữa các doanh nghiệp, toàn cầu hoá các hoạt động kinh tế. Hoạt động bán hàng qua TMĐT rẻ hơn nhiều so với thương mại truyền thống, thuận tiện cho người kinh doanh bán hàng. Hàng được thông tin cập nhật đến từng người tiêu dùng dùng trong xó hội làm tăng một cách nhanh chóng khả năng tiêu thụ và hiệu quả của quá trỡnh bỏn hàng trong doanh nghiệp Ở Việt Nam, tuy cơ sở hạ tầng về kỹ thuật TMĐT cũn yếu kộm và bất cập, TMĐT hầu như chưa được phát triển nhưng những áp lực mà TMĐT tạo ra ngày một rừ nột. Cỏc doanh nghiệp Việt Nam vốn đó vất vả trong việc giành giật lấy một chỗ đứng trên thị trường nội địa, hiện đang phải đối mặt với các lực lượng cạnh tranh mới từ việc mở cửa tất yếu thị trường trong xu hướng tự do hoá và hội nhập kinh tế đang phải quan tâm, lo lắng về những đối thủ cạnh tranh đến từ những nơi không xác định qua Internet. Internet đó tạo cho cỏc doanh nghiệp cơ hội kinh doanh của TMĐT nhưng không vỡ thế mà cho phộp doanh nghiệp vượt qua ngưỡng an toàn và bỏ qua tính chính xác, hay độ tin cậy của thông tin. Thông tin qua Internet đem lại sự phát triển bán hàng qua TMĐT của doanh nghiệp càng thực sự hiệu quả đối với kinh doanh khi nó được tiếp cận và xử lý đúng quan điểm kinh doanh hiện đại.