Luận văn Nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các trang trại ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

1. Tính cấp thiết của đề tài Trải qua các thời kỳ cách mạng, Đảng ta luôn khẳng định vai trò to lớn và vị trí quan trọng của vấn đề phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn. Công cuộc đổi mới của Đảng ta trong những năm qua cũng lấy nông nghiệp, nông thôn làm địa bàn trọng điểm, là khâu đột phá và đã giành đ-ợc nhiều thành tựu to lớn. Sau hơn 20 năm đổi mới (1986 -2007), Nông nghiệp, nông thôn n-ớc ta đã có nhiều thay đổi: từ một nước phải nhập khẩu lương thực, nay đã trở thành nước có sản lượng gạo xuất khẩu cao trên thế giới và xuất khẩu thêm nhiều hàng hoá nông sản khác. Hàng nông sản chiếm tỷ trong lớn trong tổng số hàng xuất khẩu. Giá trị xuất khẩu Nông, Lâm, Thuỷ sản chiếm trên 40% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong những năm gần đây, nước ta đã liên tục giữ vững vị trí xuất khẩu nông sản hàng đầu trên thế giới: đứng đầu về xuất khẩu hồ tiêu, đứng thứ hai về xuất khẩu gạo, cà phê, đứng thứ năm về diện tích trồng chè Chính điều này đã làm thay đổi bộ mặt kinh tế của xã hội nông thôn Việt Nam, từ nền sản xuất tiểu nông lạc hậu, tự cung tự cấp dần trở thành một nền nông nghiệp sản xuất hàng hoá. Ngành nông nghiệp nư-ớc ta phát triển và đạt được nhiều thành tựu to lớn như vậy là sự hội tụ của nhiều yếu tố, trong đó có sự đóng góp của các mô hình trang trại. Kinh tế trang trại trên khắp cả nước đã đóng góp một phần không nhỏ vào sự phát triển v-ợt bậc này. Phát triển kinh tế trang trại là xu hướng tất yếu trong sản xuất nông nghiệp, phù hợp với quy luật tự nhiên. Kinh tế trang trại là một hình thức sản xuất mới ở nước ta, nó mở ra một hướng đi khả quan cho viếc chuyển nền sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa. Những năm qua, kinh tế trang trại đã hình thành và tăng nhanh về số lượng với nhiều thành phần kinh tế tham gia, nhưng chủ yếu vẫn là trang trại hộ gia đình. Trong điều kiện kinh tế thị trường, kinh tế trang trại thể hiện sự ưu việt hơn hẳn kinh tế hộ nông dân về khai thác tiềm năng đất đai, lao động, huy động nguồn vốn trong dân, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất Nông - Lâm nghiệp và Thuỷ sản, tạo ra nhiều sản phẩm đáp ứng nhu cầu trong n-ớc và xuất khẩu; Thu hút một lực lượng lao động dư thừa đáng kể ở nông thôn, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người lao động. Thực tế ở tỉnh Thái Nguyên cho thấy, mô hình kinh tế trang trại là một kiểu tổ chức sản xuất phù hợp với đặc thù kinh tế nông thôn, là một hướng đi đúng đắn của quá trình đổi mới cơ cấu kinh tế nông nghiệp - nông thôn Thái Nguyên hiện nay. Tuy nhiên, trang trại ở tỉnh Thái Nguyên nói chung và huyện Đồng Hỷ nói riêng phát triển nhanh nhưng là phát triển tự phát. Đặc biệt là hiệu quả sản xuất của các trang trại trong nền kinh tế thị trường chưa cao, chưa tương xứng với tiềm năng phát triển của các trang trại. Hơn nữa, trang trại là loại hình sản xuất hàng hóa trong nông thôn nhưng việc sản xuất hàng hóa và vấn đề tiêu thụ sản phẩm vẫn còn hạn chế, năng lực cạnh tranh của các trang tại trên thị tường còn yếu. Do vậy, chỗ yếu nhất của các trang trại là thị trường tiêu thụ sản phẩm, chủ yếu vấn là sản xuất hàng hóa thô tươi sống, chưa gắn với phát triển ngành nghề và công nghiệp chế biến ở nông thôn. Đồng Hỷ là một huyện trung du miền núi của tỉnh Thái Nguyên, có tiềm năng lớn về đất nông, lâm nghiệp. Phát triển mô hình trang trại là hướng đi đúng đắn, cần được quan tâm giúp đỡ bằng những chính sách hợp lý. Để các mô hình trang trại ở huyện Đồng Hỷ phát triển đúng hướng, bền vững thì việc nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tiễn về trang trại ở huyện Đồng Hỷ, từ đó đề ra các giải pháp chủ yếu để nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của các trang trại trong nền kinh tế thị trường, nhằm phát triển loại hình trang trại trên địa bàn Huyện Đồng Hỷ có ý nghĩa rất quan trọng. Vì vậy, tôi đã chọn nghiên cứu đề tài “Nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các trang trại ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên”.

pdf122 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2355 | Lượt tải: 4download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các trang trại ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
t ®•îc, kh«ng h¹ch to¸n thu chi cô thÓ. Nh• vËy, nhµ n•íc còng cÇn cã chÝnh s¸ch thuÕ thu nhËp •u ®·i cho c¸c trang tr¹i ®Çu t• vµo lÜnh vùc n«ng, l©m nghiÖp, thñy s¶n. §Ó khëi sù ph¸t triÓn trang tr¹i, c¸c chñ trang tr¹i cÇn ph¶i cã sù tÝch lòy vèn ban ®Çu nhÊt ®Þnh, trong ®ã chñ yÕu b»ng vèn tù cã. Tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng n¬i, viÖc lùa chän h•íng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c trang tr¹i mµ l•îng vèn cña tõng chñ trang tr¹i cã sù kh¸c nhau. C¸c trang tr¹i ë huyÖn §ång Hû l•îng vèn tÝch lòy ban ®Çu nhá, chñ yÕu ®i lªn tõ ®Êt, thùc hiÖn ph•¬ng ch©m lÊy ng¾n nu«i dµi, chuyªn m«n hãa kÕt hîp víi ph¸t triÓn tæng hîp, t¨ng c•êng sù tÝch gãp thµnh qu¶ lao ®éng ®Ó ph¸t triÓn trang tr¹i. Quy m« c¸c trang tr¹i nµy cßn nhá. Xu h•íng tÝch tô ruéng ®Êt ®Ó tiÕn tíi quy m« lín cña c¸c trang tr¹i lµ kh«ng ph¸t triÓn. HuyÖn §ång Hû ®· tiÕn hµnh thö nghiÖm dån ®iÒn, ®æi thöa 98 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên gi÷a c¸c hé ë x· Cao Ng¹n nh•ng kh«ng thµnh c«ng. Nguyªn nh©n lµ do huyÖn thùc hiÖn dån ®iÓn theo ý chñ quan, theo kiÓu “tõ trªn xuèng”. TØnh vµ huyÖn ®· ®Çu t• hµng tr¨m triÖu cho x· ®Ó tiÕn hµnh chuyÓn nh•îng ®Êt ®ai gi÷a nh÷ng hé cã kh¶ n¨ng x©y dùng trang tr¹i víi nh÷ng hé cã ®Êt nh•ng kh«ng cã nhu cÇu, kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm kinh tÕ trang tr¹i nh•ng 3 n¨m nay vÉn ch•a thù hiÖn xong, chØ thùc hiÖn ®•îc 10% trong tæng quü ®Êt ë Cao Ng¹n. ViÖc chuyÓn ®æi ruéng ®Êt gi÷a c¸c hé lµ rÊt khã thùc hiÖn. c. Khã kh¨n cña c¸c trang tr¹i trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn VÒ khã kh¨n: n¨m 2005, 2006 gi¸ b¸n s¶n phÈm n«ng, l©m nghiÖp cña huyÖn kh«ng æn ®Þnh. §Æc biÖt lµ gi¸ b¸n v¶i, nh·n, chÌ l¹i qu¸ thÊp nªn mÆc dï quy m« c¸c trang tr¹i cña huyÖn cßn nhá nh•ng c¸c chñ trang tr¹i ®· lo ng¹i khi më réng s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó ph¸t triÓn c¸c m« h×nh trang tr¹i tr•íc hÕt ng•êi chñ trang tr¹i ph¶i dùa vµo vèn tù cã lµ chñ yÕu, do vËy mµ nhiÒu ng•êi cã kiÕn thøc vµ ý chÝ lµm giµu nh•ng ch•a ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. Nghiªn cøu vÒ xu h•íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cho thÊy 49,4% chñ trang tr¹i ®· tr¶ lêi tiÕp tôc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Më réng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã 32 trang tr¹i chiÕm 36%, s¶n xuÊt l©m nghiÖp cã 11 trang tr¹i chiÕm 12,4%. C¸c chñ trang tr¹i ®Òu cã dù ®Þnh ®Çu t• thªm vèn, trong ®ã kh¶ n¨ng vèn tù cã ®Þnh ®Çu t• míi chØ chiÕm 36%. Nhµ n•íc cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî vèn th«ng qua c¸c ch•¬ng tr×nh, dù ¸n víi l·i xuÊt •u ®·i ®Ó gióp c¸c trang tr¹i ph¸t triÓn. §ång thêi, cÇn cã chÝnh s¸ch tÝn dông ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i phï hîp víi tõng lo¹i h×nh trang tr¹i, tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. S¶n phÈm hµng hãa cña trang tr¹i cã quy m« t•¬ng ®èi lín, song vÊn ®Ò chÕ biÕn vµ thÞ tr•êng tiªu thô s¶n phÈm cßn mang tÝnh côc bé. Vµi ba n¨m tíi, hÇu hÕt c¸c trang tr¹i ®•a diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m, c©y ¨n qu¶, rõng nguyªn liÖu vµo kinh doanh s¶n xuÊt th× vÊn ®Ò chÕ biÕn n«ng, l©m s¶n vµ tiªu thô s¶n phÈm sÏ ®Æt ra hÕt søc g¨y g¾t, nÕu kh«ng chó ý gi¶i quyÕt tõ 99 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên b©y giê th× ch¾c ch¾n sÏ g©y ra tæn thÊt lín cho c¸c trang tr¹i. VÒ tiªu thô s¶n phÈm hÇu hÕt c¸c trang tr¹i ®Òu tiªu thô s¶n phÈm th«ng qua l¸i th•¬ng chiÕm tíi 85%, chØ cã 5% c¸c chñ trang tr¹i tr¶ lêi ®· b¸n trùc tiÕp s¶n phÈm cho ng•êi tiªu dïng vµ mang ra chî b¸n. Khi ®•îc hái vÒ khã kh¨n cña trang tr¹i th× cã 46 trang tr¹i (51,6%) thÊy khã tiªu thô s¶n phÈm. Cã tíi 76% trang tr¹i thÊy thÊt väng vÒ ®Çu ra cho s¶n phÈm nhÊt lµ s¶n phÈm hoa qu¶ nh• v¶i, nh·n bëi gi¸ s¶n phÈm cã lóc kh«ng ®ñ vèn mµ trang tr¹i ®· bá ra ®Ó s¶n xuÊt. Tr×nh ®é cña c¸c chñ trang tr¹i vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô cßn thÊp, tû lÖ c¸c chñ trang tr¹i ®•îc ®µo t¹o cã b»ng s¬ cÊp trë lªn míi chØ cã 14 ng•êi, ®¹t 15,7%. VÊn ®Ò ®µo t¹o nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ kü thuËt vµ qu¶n lý cho chñ trang tr¹i ®· vµ ®ang ®Æt ra mét c¸ch bøc b¸ch. Nhµ n•íc cÇn nghiªn cøu chÝnh s¸ch ®µo t¹o båi d•ìng phï hîp ®èi víi c¸c chñ trang tr¹i, trong t•¬ng lai hä sÏ lµ mét lùc l•îng chñ yÕu cña n«ng nghiÖp n•íc ta. Nh÷ng khã kh¨n chñ yÕu cña c¸c chñ trang tr¹i: Khã kh¨n vÒ khoa häc kü thuËt: cã tíi 59,6% sè c¸c trang tr¹i cÇn ®•îc trang bÞ vÒ kü thuËt, qu¶n lý. MÆc dï huyÖn ®· më nhiÒu líp tËp huÊn vÒ kü thuËt cho hÇu hÕt c¸c chñ trang tr¹i nh•ng kh«ng hiÖu qu¶ v× thêi gian tËp huÊn qu¸ ng¾n. PhÇn lín c¸c chñ trang tr¹i thiÕu kiÕn thøc vÒ qu¶n lý kinh tÕ. Khã kh¨n vÒ vèn: Trang tr¹i thiÕu vèn chiÕm 64%, c¸c trang tr¹i ®Òu muèn më réng quy m« s¶n xuÊt tuy nhiªn l¹i kh«ng ®ñ vèn. Cã 49,4% sè trang tr¹i muèn vay vèn ®Ó ®Çu t• vµo s¶n xuÊt víi l·i suÊt thÊp tõ 4,55 ®Õn 5,5%/n¨m. Khã kh¨n vÒ gièng, c©y con: víi nh÷ng gièng hiÖn cã cho n¨ng suÊt kh«ng cao nªn cã 56% sè c¸c trang tr¹i cho r»ng cÇn ph¶i thay nh÷ng gièng hiÖn cã nh• lîn, gµ, bß, gièng c©y ¨n qu¶,... Khã kh¨n vÒ c¬ së h¹ tÇng: tuy ®· ®•îc quan t©m nhiÒu nh•ng vÉn ch•a ®ñ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn. NhiÒu trang tr¹i ®•êng «t« vÉn ch•a ®Õn ®•îc hoÆc ®•êng lÇy léi, khã ®i, ®•êng bÞ ph¸ háng do xe «t«, xe c«ng n«ng, xe tr©u. HiÖn cã nhiÒu trang tr¹i thÊy khã kh¨n trong viÖc vËn chuyÓn, sö dông m¸y mãc vµo s¶n xuÊt do c¬ së h¹ tÇng kh«ng 100 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên thuËn tiÖn. §©y còng lµ nguyªn nh©n khiÕn c¸c trang tr¹i kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®em s¶n phÈm ®i tiªu thô trùc tiÕp mµ ph¶i th«ng qua l¸i th•¬ng. H¬n n÷a, nã khiÕn cho chi phÝ lªn cao, k×m h·m viÖc tiÕp cËn thÞ tr•êng, nh÷ng s¶n phÈm t•¬i sèng khã tiªu thô ®•îc. Tû lÖ trang tr¹i khã tiªu thô s¶n phÈm chiÕm 51,6%. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ nhµ n•íc cÇn hç trî c¸c trang tr¹i vÒ x©ydùng c¸c yÕu tè cÇn thiÕt cña hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng, tõng b•íc ®•a tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn cña trang tr¹i. Khã kh¨n vÒ lao ®éng: Tû lÖ trang tr¹i thiÕu lao ®éng chiÕm 20%. ChÊt l•îng lao ®éng cßn thÊp, chñ yÕu thÝch hîp víi nh÷ng c«ng viÖc ch©n tay, lao ®éng ch•a cã tr×nh ®é kü thuËt, tr×nh ®é v¨n hãa l¹i thÊp. Khã kh¨n vÒ th«ng tin liªn l¹c: do c¬ së h¹ tÇng kÐm ph¸t triÓn nªn c¸c chñ trang khã n¾m b¾t ®•îc th«ng tin thÞ tr•êng nhÊt lµ th«ng tin t¹i ®Þa ph•¬ng, ngay c¶ nh÷ng th«ng tin cña c¸n bé khuyÕn n«ng. Khã kh¨n vÒ dÞch bÖnh: dÞch bÖnh ¶nh h•ëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña trang tr¹i. NhÊt lµ ¶nh h•ëng cña dÞch cóm gia cÇm, lë måm long mãng... Do vËy, nhiÒu trang tr¹i ch•a d¸m bá vèn ®Çu t• do ch•a n¾m b¾t ®•îc kü thuËt nhÊt lµ kü thuËt ch¨n nu«i. 54% trang tr¹i lo sî vÒ dÞch bÖnh. Khã kh¨n vÒ ®Êt: chØ cã 10,1% trang tr¹i ch•a ®•îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö ®ông ®Êt. Khã kh¨n cô thÓ ®èi víi tõng lo¹i h×nh trang tr¹i: §èi víi trang tr¹i ch¨n nu«i: §Ó ®Çu t• cho mét trang tr¹i ch¨n nu«i cÇn mét l•îng vèn rÊt lín. Víi mét trang tr¹i lîn n¸i kho¶ng 100 con cÇn ®Çu t• kho¶ng 3 tû, trang tr¹i ch¨n nu«i gµ thÞt cÇn Ýt nhÊt 300 triÖu ®Çu t• riªng cho chuång tr¹i. Dï cho gi¸ c¶ n«ng s¶n kh«ng æn ®Þnh th× s¶n phÈm cña trang tr¹i ch¨n nu«i lµm ra lóc nµo còng tiªu thô ®•îc. V× s¶n phÈm cña trang tr¹i lµ s¶n phÈm s¹ch, s¶n phÈm cña c¸c trang tr¹i ®i vµo thµnh phè lín, vµo c¸c siªu thÞ, xuÊt khÈu, ngay c¶ c¸c lß mæ t• nh©n còng muèn mua s¶n phÈm cña c¸c trang tr¹i v× tÝnh æn ®Þnh trong cung cÊp s¶n phÈm. Tuy nhiªn, ®Ó më réng ®Çu t• s¶n xuÊt, t¨ng khèi l•îng s¶n phÈm thu ho¹ch th× c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i 101 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên cã nhu cÇu vèn rÊt lín, thiÕu vèn ®Ó s¶n xuÊt. Nh•ng viÖc vay vèn ng©n hµng cña c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gÆp nhiÒu khã kh¨n. Nguyªn nh©n lµ do c¸c trang tr¹i kh«ng ®ñ tµi s¶n thÕ chÊp. Tµi s¶n lín nhÊt cña trang tr¹i ch¨n nu«i lµ ®µn lîn n¸i, ®©y lµ tµi s¶n cè ®Þnh dïng ®Ó thÕ chÊp nh•ng tÝnh æn ®Þnh cña tµi s¶n nµy kh«ng cao, v× trong chu kú chu chuyÓn ®µn lîn cã liªn quan ®Õn tû lÖ chÕt, tû lÖ ®µo th¶i nhÊt ®Þnh. Do ®ã, ng©n hµng kh«ng chÊp nhËn cho thÕ chÊp. C¸c trang tr¹i ch¨n nu«i th•êng n»m xa vïng trung t©m, Ýt d©n, do ®ã gi¸ trÞ ®Êt ®ai cña trang tr¹i kh«ng cao. Ngoµi ra, chuång tr¹i vµ thiÕt bÞ cña c¸c trang tr¹i lµ chuång lång, qu¹t th«ng giã, gi¸ trÞ thanh lý cña c¸c tµi s¶n nµy kh«ng cao. V× thÕ, ng©n hµng còng kh«ng chÊp nhËn cho trang tr¹i thÕ chÊp ®Ó vay vèn. Mét khã kh¨n n÷a khi c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i muèn më réng s¶n xuÊt lµ gÆp ph¶i ph¶n øng cña d©n c• sinh sèng quanh ®ã. D©n cÊm vËn, chÆn ®•êng kh«ng cho thøc ¨n vµo, kh«ng cho mang s¶n phÈm ®i tiªu thô. Khi më réng s¶n xuÊt th× viÖc ¶nh h•ëng ®Õn m«i tr•êng kh«ng khÝ cña c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i lµ khã tr¸nh khái. Do ®ã, ®Ó trang tr¹i ch¨n nu«i ph¸t triÓn æn ®Þnh cÇn cã quy ho¹ch vïng ph¸t triÓn trang tr¹i ch¨n nu«i, cã chÝnh sach •u ®·i cho c¸c trang tr¹i, chÝnh s¸ch thuª ®Êt l©u dµi võa ®¶m b¶o ph¸t triÓn trang tr¹i ch¨n nu«i víi quy m« lín, võa ®¶m b¶o m«i tr•êng, vÖ sinh thó y. HiÖn nay, ë huyÖn §ång Hû ch•a cã quü ®Êt cho c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i ph¸t triÓn, ch•a quy ho¹ch ®•îc vïng cho ph¸t triÓn ch¨n nu«i. §èi víi trang tr¹i s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp: S¶n phÈm chñ ®¹o cña c¸c trang tr¹i nµy lµ c©y chÌ vµ c©y ¨n qu¶. §Çu t• cho c¸c trang tr¹i nµy kh«ng lín (®Çu t• cho chÌ kho¶ng 27 triÖu/ha, c©y ¨n qu¶ kho¶ng 15 triÖu/ha). Víi vèn vay kho¶ng 100 triÖu ®ång lµ cã thÓ ph¸t triÓn ®•îc. C¸c trang tr¹i nµy dÔ dµng vay vèn tõ c¸c ng©n hµng nh•ng hä kh«ng x©y dùng ®•îc mét dù ¸n, mét kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh tèt ®Ó vay vèn. Khã kh¨n lín nhÊt mµ trang tr¹i gÆp ph¶i lµ vÊn ®Ò tiªu thô s¶n phÈm. VÊn ®Ò tiªu thô s¶n phÈm khã ë ®©y lµ do c¬ së h¹ tÇng ®em l¹i. §•êng giao th«ng ®Õn c¸c trang tr¹i nµy rÊt 102 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên kÐm, chØ cã trôc ®•êng ®Õn x·, nh•ng phÇn nÒn ®•êng rÊt kÐm, chØ cã xe c«ng n«ng, xe min cã thÓ ®i vµo. V× vËy, c¸c trang tr¹i ph¶i tiªu thô s¶n phÈm ngay t¹i gèc nªn gi¸ rÊt rÎ, hiÖu qu¶ kh«ng cao. Liªn quan ®Õn viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cña c¸c trang tr¹i nµy ph¶i kÓ ®Õn thñy lîi. HÇu hÕt c¸c trang tr¹i nµy ®Òu sö dông n•íc giÕng khoan, v× thÕ h¹n chÕ ®Õn n¨ng suÊt cña c¸c c©y trång. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó c¶i thiÖn ®•îc ®•êng giao th«ng vµ thñy lîi cho m« h×nh trang tr¹i trªn. §èi víi trang tr¹i L©m nghiÖp: vÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó b¶o vÖ ®•îc rõng, b¶o vÖ ®Ó rõng kh«ng bÞ chÆt ph¸ trém, kh«ng bÞ sóc vËt ph¸ ho¹i vµ quan träng h¬n lµ chê ®•îc ®Õn lóc rõng cho thu ho¹ch s¶n phÈm chñ lùc, kh«ng bÞ khai th¸c sím. C¸c trang tr¹i l©m nghiÖp còng gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc vay vèn. Thêi gian chê rõng cho s¶n phÈm chñ lùc thu ho¹ch rÊt dµi, Ýt nhÊt còng ph¶i 10 n¨m. C¸c ng©n hµng th× kh«ng cho vay vèn víi thêi h¹n qu¸ l©u nh• vËy. §iÒu nµy ¶nh h•ëng ®Õn c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc, tu bæ rõng. C¸c trang tr¹i l©m nghiÖp kh«ng vay ®•îc vèn cßn do kh«ng x©y dùng ®•îc mét dù ¸n tèt ®Ó vay vèn. c. NguyÖn väng cña chñ trang tr¹i C¸c chñ trang tr¹i ®Ò xuÊt nguyÖn väng nh• sau: 59,6% c¸c trang tr¹i cã nguyÖn väng ®•îc nhµ n•íc t×m kiÕm gióp thÞ tr•êng tiªu thô s¶n phÈm. 57,3% c¸c chñ trang tr¹i cã nguyÖn väng ®•îc vay vèn ng©n hµng. 56,97% c¸c chñ trang tr¹i cã nguyÖn väng ®•îc t• vÊn vÒ khoa häc kü thuËt. 32,2% chñ trang tr¹i cã nguyÖn väng ®•îc ®•îc cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr•êng, 31,5% chñ trang tr¹i cã nguyÖn väng ®•îc hç trî gièng, c©y con. 59,6% chñ trang r¹i cã nguyÖn väng ®•îc hç trî ®µo t¹o kiÕn thøc. 10,1 % cã nguyÖn väng ®•îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. 103 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Ch•¬ng 3 Gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c trang tr¹i ë huyÖn §ång Hû tØnh Th¸i Nguyªn 3.1 Quan ®iÓm, ®Þnh h•íng, môc tiªu ph¸t triÓn m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i 3.1.1 Quan ®iÓm ph¸t triÓn NghÞ quyÕt cña chÝnh phñ vÒ kinh tÕ trang tr¹i ngµy 02/02/2002 ®· nªu râ: “ Kinh tÕ trang tr¹i lµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt hµng ho¸ trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n, chñ yÕu dùa vµo hé gia ®×nh nh»m më réng quy m« vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt trong lÜnh vùc trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n, trång rõng g¾n víi s¶n xuÊt chÕ biÕn vµ tiªu thô n«ng, l©m, thñy s¶n”. Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i nh»m khai th¸c sö dông cã hiÖu qu¶ ®Êt ®ai, vèn, kinh nghiÖm qu¶n lý, gãp phÇn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng, t¹o viÖc lµm t¨ng thu nhËp, khuyÕn khÝch lµm giµu ®i ®«i víi xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, ph©n bè l¹i lao ®éng, d©n c•, x©y dùng n«ng th«n míi. Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch, tÝch tô ruéng ®Êt h×nh thµnh c¸c trang tr¹i g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph©n c«ng l¹i lao ®éng n«ng th«n, tõng b•íc chuyÓn dÞch lao ®éng n«ng nghiÖp sang lµm c¸c ngµnh phi n«ng nghiÖp, thóc ®Èy tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ trong n«ng nghiÖp n«ng th«n.[2] ë n•íc ta, m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i tuy míi xuÊt hiÖn trë l¹i trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, song nã ®· t¹o ra sù ph¸t triÓn míi trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó n«ng nghiÖp n•íc ta chuyÓn nhanh sang s¶n xuÊt hµng hãa. Tõ ®ã, cã nh÷ng quan ®iÓm sau: - Kinh tÕ trang tr¹i lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu cña n«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng hãa ë n•íc ta trong t•¬ng lai. Kinh tÕ trang tr¹i mµ chñ yÕu lµ trang tr¹i gia ®×nh lµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt 104 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên hµng hãa trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt trong lÜnh vùc n«ng, l©m, thñy s¶n, g¾n s¶n xuÊt víi chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm. - Ph¸t huy søc m¹nh tæng hîp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, thùc hiÖn ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh trang t¹i, nh•ng ®Æc biÖt chó träng tíi sù ph¸t triÓn cña c¸c trang tr¹i gia ®×nh. - Ph¸t triÓn c¸c m« h×nh trang tr¹i nh»m khai th¸c, sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh• ®Êt ®ai, lao ®éng, vèn, kü thuËt, kinh nghiÖm qu¶n lý… gãp phÇn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n bÒn v÷ng. - Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch, tÝch tô ruéng ®Êt h×nh thµnh c¸c trang tr¹i g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng ë n«ng th«n, thóc ®Èy tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp, n«ng th«n. - §•a kinh tÕ trang tr¹i lªn s¶n xuÊt lín lµ nhiÖm vô tr•íc m¾t vµ l©u dµi. Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ph¶i g¾n víi b¶o vÖ m«i tr•êng. 3.1.2 §Þnh h•íng ph¸t triÓn - Kh«ng ngõng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i c¶ vÒ sè l•îng, chÊt l•îng vµ quy m« nh»m ph¸t huy ®•îc hiÖu qu¶ cña ®Êt ®ai vµ néi lùc cña tõng vïng ®Ó t¹o thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt hµng hãa tËp trung. - T¹o ra ®•îc mét nÒn s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp bÒn v÷ng, ph¸t triÓn tæng hîp ®a d¹ng, kÕt hîp ®•îc n«ng nghiÖp víi l©m nghiÖp, thuû s¶n, kÕt hîp víi kinh doanh ®a d¹ng, ph¸t huy thÕ m¹nh cña mçi vïng, g¾n víi chÕ biÕn thÞ tr•êng vµ l•u th«ng hµng ho¸ mét c¸ch ®ång bé. §Çu t• vèn, khoa häc kü thuËt, tõng b•íc c¬ giíi ho¸ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ tõng n¬i. - Võa gi¶i quyÕt môc tiªu t¨ng l•¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ng•êi t¹i chç, võa t¹o ®•îc c¸c vïng s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp tËp trung cã khèi l•îng hµng ho¸ lín, ®ång thêi ph¸t triÓn ®•îc nghÒ rõng víi nh÷ng vïng tËp trung theo c¸c môc ®Ých: phßng hé, kinh doanh nguyªn liÖu c«ng nghiÖp, kinh doanh ®Æc s¶n, kÕt hîp víi ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia sóc, ®¹i gia sóc. 105 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên - Gi¶i quyÕt tèt viÖc chuyÓn dÞch ®Êt ®ai ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c trang tr¹i gia ®×nh cã quy m« ®Êt ®ai liÒn kho¶nh ®ñ theo tiªu chÝ cña trung •¬ng. - H•íng viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ dÞch vô phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i vµ phï hîp víi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tõng ®Þa ph•¬ng. - T¨ng c•êng qu¶n lý nhµ n•íc vÒ kinh tÕ trang tr¹i. T¹o mèi liªn kÕt, liªn doanh gi÷a c¸c trang tr¹i víi kinh tÕ hîp t¸c x· vµ kinh tÕ nhµ n•íc. - §èi víi vïng s¶n xuÊt chuyªn canh hãa, vïng ven ®•êng giao th«ng, thÞ trÊn, c¸c trung t©m côm x·… c¬ cÊu s¶n xuÊt sÏ ph¸t triÓn theo h•íng n«ng s¶n hµng hãa g¾n víi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ dÞch vô, kinh doanh ®a d¹ng hãa ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm hµng hãa cho thÞ tr•êng. - §èi víi vïng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn rõng: lo¹i h×nh trang tr¹i chñ yÕu lµ trång c©y l©u n¨m hoÆc l©m nghiÖp, h•íng kinh doanh chñ yÕu lµ nhËn kho¸n, khoanh nu«i, b¶o vÖ rõng, trång rõng víi quy m« t•¬ng ®èi lín kÕt hîp víi ch¨n nu«i gia sóc. - Víi c¸c vïng cã diÖn tÝch nhá hÑp: ph•¬ng h•íng ph¸t triÓn chñ yÕu lµ ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm. [21] 3.1.3 Môc tiªu ph¸t triÓn C¨n cø vµo NghÞ quyÕt 11/ NQ-§H ngµy 28/10/2005 cña huyÖn ñy §ång Hû vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña huyÖn §ång Hû, c¨n cø vµo quy ho¹ch ngµnh n«ng nghiÖp cña Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n tØnh Th¸i Nguyªn giai ®o¹n 2005 - 2010, c¨n cø vµo xu h•íng ph¸t triÓn vµ tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c trang tr¹i: PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 toµn huyÖn cã kho¶ng tõ 95 - 102 trang tr¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, trong ®ã cã ®Õn trªn 50% trang tr¹i cã vèn ®Çu t• tõ 110 triÖu ®ång trë lªn. C¸c x·, thÞ trÊn mçi lo¹i h×nh trang tr¹i chän mét m« h×nh ®Ó chØ ®¹o ®iÓm, trªn c¬ së ®ã tæng kÕt rót kinh nghiÖm. PhÊn ®Êu ®•a thu nhËp b×nh qu©n cña c¸c trang tr¹i hiÖn nay tõ h¬n 30 triÖu ®ång/trang tr¹i/n¨m lªn trªn 70 triÖu ®ång/trang tr¹i/n¨m vµo n¨m 2010. 106 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 3.1.4 Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh tr•íc m¾t cÇn gi¶i quyÕt ®Ó trang tr¹i ph¸t triÓn §èi víi huyÖn §ång Hû cã c¸c vÊn ®Ò chÝnh tr•íc m¾t cÇn gi¶i quyÕt cho trang tr¹i ph¸t triÓn ®ã lµ: - VÒ ®Êt ®ai: ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tÝch tô nh• thÕ nµo ®Ó liÒn vïng, liÒn kho¶nh t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt tËp trung chuyªn m«n ho¸ cao. TiÕn hµnh quy ho¹ch vïng c©y trång, vËt nu«i cho ph¸t triÓn trang tr¹i. - S¶n phÈm hµng ho¸ chØ tËp trung vµo c¸c c©y, con träng ®iÓm nh•: chÌ, c©y ¨n qu¶, l©m nghiÖp, lîn, gia cÇm. Do vËy, chÝnh s¸ch vÒ c¸c c©y con mòi nhän ph¶i râ ®Ó 5 n¨m sau cã nhiÒu trang tr¹i ®Æc thï vÒ c©y con. - VÒ tr×nh ®é khoa häc kü thuËt vµ ®Þnh h•íng tiªu thô s¶n phÈm b•íc ®Çu ph¶i •u tiªn ®Çu t• cho c¸c c¬ së h¹ tÇng nh• thuû lîi, ®iÖn, ®•êng giao th«ng. §èi víi trang tr¹i vïng s©u, vïng xa hç trî c•íc vËn chuyÓn hµng ho¸, s¶n phÈm. Cã nh÷ng chÝnh s¸ch •u ®·i cho nh÷ng ®¬n vÞ chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm, hµng n¨m ®µo t¹o kiÕn thøc qu¶n lý, kiÕn thøc vÒ thÞ tr•êng cho c¸c chñ trang tr¹i. - KhuyÕn khÝch c¸c trang tr¹i hîp t¸c trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. 3.2 Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c trang tr¹i trªn ®Þa bµn huyÖn ®ång hû 3.2.1 Gi¶i ph¸p chung 3.2.1.1 Gi¶i ph¸p vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cña trang tr¹i §Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i, nguån nh©n lùc cã vai trß rÊt to lín, ®Æc biÖt trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cho c¸c trang tr¹i. HiÖn t¹i, sè l•îng nguån lao ®éng cho sù ph¸t triÓn cña c¸c trang tr¹i t•¬ng ®èi ®¶m b¶o, tuy mét sè n¬i lóc thêi vô c¨ng th¼ng møc t¨ng cÇu vÒ lao ®éng cã lµm gi¸ thuª lao ®éng t¨ng. Nh•ng chÊt l•îng cña lùc l•îng lao ®éng trong trang tr¹i ch•a thùc sù ®¸p øng nhu cÇu cña s¶n xuÊt theo c¬ chÕ thÞ tr•êng. V× vËy, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh 107 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên doanh cña trang tr¹i trªn ph•¬ng diÖn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho trang tr¹i ®ßi hái gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò chñ yÕu sau: Mét lµ, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh vµ tr×nh ®é khoa häc kü thuËt cho c¸c chñ trang tr¹i. Víi thùc tÕ lµ cã ®Õn h¬n 40% chñ trang tr¹i ch•a ®•îc ®µo t¹o vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n kü thuËt vµ qu¶n lý mét c¸ch bµi b¶n vµ cã hÖ thèng th× ®©y lµ gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn ®•îc c¸c m« h×nh trang tr¹i vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c trang tr¹i ë huyÖn §ång Hû. MÆc dï, huyÖn ®· tæ chøc nhiÒu líp tËp huÊn kü thuËt vµ qu¶n lý cho hÇu hÕt c¸c chñ trang tr¹i nh•ng kh«ng hiÖu qu¶ do c¸c líp tËp huÊn qu¸ ng¾n ngµy. Do ®ã, khi ®•îc hái vÒ kh¶ n¨ng chuyªn m«n kü thuËt vµ qu¶n lý kinh tÕ 100% c¸c chñ trang tr¹i ®Òu cã nguyÖn väng ®•îc trang bÞ vÒ chuyªn m«n vÒ kü thuËt vµ qu¶n lý. V× vËy, ®µo t¹o chuyªn m«n vÒ kü thuËt vµ qu¶n lý ph¶i ®i tr•íc mét b•íc nh»m gióp cho chñ trang tr¹i cã nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt ®Ó qu¶n lý trang tr¹i cã hiÖu qu¶ vµ n©ng cao ®•îc hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. VÒ ®èi t•îng ®µo t¹o: cÇn x¸c ®Þnh ®èi t•îng ®µo t¹o kh«ng chØ lµ c¸c chñ trang tr¹i mµ cßn bao gåm nh÷ng ng•êi cã nguyÖn väng thiÕt tha vµ cã kh¶ n¨ng trë thµnh c¸c chñ trang tr¹i (bao gåm c¶ chñ hé s¶n xuÊt kinh doanh kh¸, giái), nh÷ng ng•êi qu¶n lý ë cÊp c¬ së trùc tiÕp qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng cña chñ trang tr¹i. VÒ néi dung ®µo t¹o: §µo t¹o nghÒ qu¶n lý trang tr¹i cho c¸c chñ trang tr¹i ®Ó hä am hiÓu vÒ lÜnh vùc mµ m×nh ®Çu t•. §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò nh•: vÞ trÝ, vai trß, xu h•íng ph¸t triÓn, c¸c chñ tr•¬ng, chÝnh s¸ch vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i, ®Æc biÖt lµ c¸c kiÕn thøc vÒ tæ chøc vµ qu¶n trÞ kinh doanh trong c¸c trang tr¹i nh•: x¸c ®Þnh ph•¬ng h•íng kinh doanh, tæ chøc sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm, c¸c kiÕn thøc vÒ khoa häc kü thuËt… Cô thÓ: §µo t¹o vÒ chuyªn m«n kü thuËt bao gåm: ®µo t¹o vÒ kü thuËt ch¨n nu«i, ®µo t¹o vÒ kü thuËt trång trät, ®µo t¹o vÒ kü n¨ng tiÕp thÞ, b¸n s¶n phÈm: 108 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên c¸c h×nh thøc qu¶ng c¸o, bao gãi cho s¶n phÈm, c¸c kü n¨ng marketing. §µo t¹o tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm: Chän lo¹i h×nh trang tr¹i, lËp quy ho¹ch s¶n xuÊt; X©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt; Tæ chøc thùc hiÖn vµ qu¶n lý s¶n xuÊt; Qu¶n lý tµi chÝnh; Qu¶n lý nguån nh©n lùc; Qu¶n lý thÞ tr•êng vµ nguån tiªu thô s¶n phÈm. Trong ®ã, quan träng nhÊt lµ ®µo t¹o cho c¸c chñ trang tr¹i biÕt c¸ch lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, h¹ch to¸n kin tÕ, ph©n tÝch thÞ tr•êng, x©y dùng ®•îc chiÕn l•îc ph¸t triÓn trang tr¹i trong ng¾n h¹n, dµi h¹n. Ngoµi ra, còng cÇn thiÕt ph¶i ®µo t¹o tin häc cho c¸c chñ trang tr¹i ®Ó hä tù lªn m¹ng t×m kiÕm th«ng tin, t×m kiÕm thÞ tr•êng tiªu thô s¶n phÈm. VÒ thêi gian ®µo t¹o: §µo t¹o nhgÒ qu¶n lý cho chñ trang tr¹i kh«ng ph¶i nh• c¸c líp tËp huÊn hiÖn nay ®ang lµm chØ cã 1- 2 ngµy mµ thêi gian ®µo t¹o Ýt nhÊt ph¶i tõ 3 ®Õn 6 th¸ng, ngoµi ra cÇn cã chÕ ®é cho c¸c chñ trang tr¹i khi ®i häc. Hai lµ, ph¸t triÓn chÊt l•îng nguån nh©n lùc cña c¸c trang tr¹i, ®ång thêi cÇn cã ch•¬ng tr×nh vµ tæ chøc tèt viÖc ®µo t¹o nghÒ phï hîp cho mét bé phËn lao ®éng lµm thuª, nhÊt lµ bé phËn lao ®éng kü thuËt. Lùc l•îng lao ®éng cña trang tr¹i bao gåm hai lo¹i: lao ®éng gia ®×nh vµ lao ®éng lµm thuª. §èi víi lao ®éng gia ®×nh: nh÷ng thµnh viªn trong ®é tuæi lao ®éng hÇu nh• ch•a qua ®µo t¹o vµ kh«ng cã b»ng cÊp chuyªn m«n, chÊt l•îng lao ®éng l¹i thÊp. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, n©ng cao tr×nh ®é s¶n xuÊt, tr×nh ®é kü thuËt cho hä lµ cÇn thiÕt. ViÖc ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é s¶n xuÊt cho lao ®éng cña trang tr¹i chñ yÕu dùa vµo c¸c tæ chøc quÇn chóng nh• ®oµn thanh niªn, héi n«ng d©n, héi phô n÷… vµ c¸c tæ chøc khuyÕn n«ng c¬ së. §èi víi lao ®éng lµm thuª: phÇn lín trang tr¹i ®Òu sö dông lao ®éng lµm thuª, tuy nhiªn sè lao ®éng lµm thuª cña c¸c trang tr¹i ch•a nhiÒu. Lao ®éng trong c¸c trang tr¹i kh«ng chØ lµ lao ®éng gi¶n ®¬n, lao ®éng phæ th«ng mµ ngµy cµng ®ßi hái ng•êi lao ®éng ph¶i cã tay nghÒ vµ kü thuËt. V× vËy, ®µo t¹o båi d•ìng tay nghÒ cho lùc l•îng lao ®éng ®Ó hä cã kh¶ n¨ng lµm viÖc trong c¸c trang tr¹i lµ hÕt søc cÇn thiÕt. §µo t¹o nghÒ cho lao ®éng lµm thuª trong trang tr¹i chÝnh lµ 109 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên ®µo t¹o vÒ chuyªn m«n kü thuËt mµ c¸c lao ®éng sö dông, ch¼ng h¹n nh• ®µo t¹o kü thuËt h¸i chÌ, kü thuËt phun thuèc, kü thuËt ch¨n nu«i, kü thuËt trång trät... §µo t¹o nghÒ ®Ó cho c¸c lao ®éng lµm thuª sèng b»ng chÝnh nghÒ ®ã. Thêi gian ®µo t¹o nghÒ cho lao ®éng Ýt nhÊt còng ph¶i tõ 3 ®Õn 6 th¸ng. ChÕ ®é ®µo t¹o nghÒ cho c¸c lao ®éng nµy còng ph¶i ®•îc n©ng lªn Ýt nhÊt lµ 30 triÖu ®ång cho 1 líp gåm 30 häc viªn trong 3 th¸ng. 3.2.1.2 Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr•êng cho trang tr¹i VÊn ®Ò thÞ tr•êng cho c¸c trang tr¹i ®· ®•îc ®Æt ra vµ ®ang ®•îc gi¶i quyÕt, tuy nhiªn tÇm gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ch•a bao qu¸t mµ vÉn mang tÝnh côc bé, chiÕn dÞch. C¸c trang tr¹i ë huyÖn §ång Hû míi ph¸t triÓn, nhiÒu v•ên c©y l©u n¨m, rõng trång cña c¸c trang tr¹i ®ang trong thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n, tû träng s¶n phÈm n«ng nghiÖp hµng hãa nãi chung ch•a cao. Song, thùc tÕ ®· ph¸t sinh gay g¾t vÊn ®Ò tiªu thô s¶n phÈm. T×nh tr¹ng chÆt ph¸ c©y v¶i, hång vµo hai n¨m gÇn ®©y lµ sù b¸o ®éng vÒ tÝnh bÒn v÷ng cña trang tr¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr•êng. NhiÒu n¨m n÷a, khi nhiÒu diÖn tÝch c©y l©u n¨m, c©y ¨n qu¶ cña c¸c trang tr¹i cho s¶n phÈm th× vÊn ®Ò thÞ tr•êng cho trang tr¹i sÏ gay g¾t h¬n, sù ¸ch t¾c trong tiªu thô s¶n phÈm sÏ diÔn ra, thËm chÝ cã nguy c¬ khñng ho¶ng thõa, thiÕu s¶n phÈm nÕu kh«ng cã sù can thiÖp tÝch cùc cña nhµ n•íc. VÊn ®Ò tiªu thô v¶i trong n¨m 2006 lµ mét minh chøng râ nÐt. Tù c¸c trang tr¹i còng kh«ng thÓ tù m×nh gi¶i quyÕt ®•îc vÊn ®Ò thÞ tr•êng mµ cÇn cã sù can thiÖp, hç trî cña nhµ n•íc. §èi víi thÞ tr•êng yÕu tè vËt t• ®Çu vµo cho s¶n xuÊt cña c¸c trang tr¹i: KiÖn toµn nh÷ng lo¹i h×nh dÞch vô cung cÊp còng nh• trî gi¸ c¸c lo¹i vËt t• n«ng nghiÖp, ®Çu vµo cho s¶n xuÊt nh• gièng, ph©n bãn, c«ng cô s¶n xuÊt ... nh»m cung cÊp ®óng chÊt l•îng, cã nguån gèc râ rµng, chÝnh h·ng. §èi víi thÞ tr•êng ®Çu ra cho s¶n phÈm hµng hãa cña trang tr¹i: 110 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên - CÇn tËp trung x©y dùng míi, më réng vµ n©ng cÊp c¸c c¬ së chÕ biÕn. DÞch vô t×m kiÕm thÞ tr•êng ®Ó gi¶i quyÕt s¶n phÈm ®Çu ra cho n«ng s¶n hµng ho¸. §Ó gi¶i quyÕt ®Çu ra, tr•íc m¾t vµ l©u dµi cÇn thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸. §Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c m« h×nh s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp, h¹n chÕ sù c¹nh tranh v« tæ chøc, Ðp gi¸, Ðp cÊp, hîp t¸c gi÷a c¸c c¬ së kinh doanh th•¬ng m¹i vµ c¸c trang tr¹i víi h×nh thøc øng vèn, ®Õn vô thu ho¹ch b¸n s¶n phÈm cho c¬ së. §iÒu nµy sÏ lµm cho c¸c trang tr¹i yªn t©m vµo s¶n xuÊt, gãp phÇn kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. - Tæ chøc hÖ thèng c¸c kªnh l•u th«ng n«ng s¶n phÈm, trong ®ã nhµ n•íc cÇn cñng cè hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¬ së th•¬ng m¹i lµm nhiÖm vô xuÊt khÈu cho c¸c trang tr¹i ë vïng chuyªn canh lín. - §èi víi c¸c trang tr¹i l©m nghiÖp: cÇn lµm râ h¬n mét sè v•íng m¾c trong thÞ tr•êng tiªu thô s¶n phÈm cña rõng trång: vÝ dô quyÒn lîi cña c¸c chñ trang tr¹i víi s¶n phÈm rõng trång nh• thÕ nµo? QuyÒn cña chñ trang tr¹i víi viÖc thu ho¹ch vµ tiªu thô s¶n phÈm rõng trång. MÆc dï kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr•êng nh•ng chñ trang tr¹i trång rõng ph¶i xin phÐp qua nhiÒu thñ tôc míi ®•îc khai th¸c gç trång vµ s¶n phÈm ®Çu ra cña rõng trång cßn lµ m«i tr•êng sinh th¸i ®•îc b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn. Nh÷ng v•íng m¾c nµy ®ang cÇn ®•îc lµm râ ®Ó c¸c chñ trang tr¹i yªn t©m trong kinh doanh nghÒ rõng. - §èi víi c¸c trang tr¹i trång c©y ¨n qu¶: còng cã nhiÒu vÊn ®Ò vÒ thÞ tr•êng tiªu thô s¶n phÈm. Khã kh¨n trong thÞ tr•êng tiªu thô s¶n phÈm kh«ng ph¶i ë chç cã thÞ tr•êng hay kh«ng, mµ lµ ë chç s¶n phÈm cã phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr•êng hay kh«ng? V•íng m¾c cÇn th¸o gì ë ®©y lµ: thêi vô cho s¶n phÈm qu¸ ng¾n, kü thuËt b¶o qu¶n kÐm, c«ng nghÖ chÕ biÕn l¹c hËu… Do vËy, gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr•êng cho c¸c trang tr¹i c©y ¨n qu¶ nªn tËp trung vµo mét sè viÖc sau ®©y: Bè trÝ s¶n xuÊt phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr•êng, víi ®iÒu kiÖn cña trang tr¹i ®Ó cã s¶n phÈm tèt cho thÞ tr•êng víi chi phÝ s¶n xuÊt rÎ. 111 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên TiÕp tôc c¶i tiÕn c«ng t¸c gièng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt l•îng cao. §Çu t• nghiªn cøu c«ng nghÖ vÒ gièng, hãa chÊt, kü thuËt canh t¸c ®Ó d·n vô thu ho¹ch s¶n phÈm, kÐo dµi thêi kú cung øng s¶n phÈm t•¬i ngon cho thÞ tr•êng. §a d¹ng hãa c¬ cÊu c©y ¨n qu¶ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu qu¶ t•¬i cña ng•êi tiªu dïng. §Çu t• cho c«ng nghÖ chÕ biÕn, tõ ®ã t¨ng dung l•îng cÇu hoa qu¶, kÝch thÝch trang tr¹i trång c©y ¨n qu¶ tiÕp tôc t¨ng s¶n l•îng s¶n phÈm. Th«ng tin thÞ tr•êng n«ng s¶n phÈm lµ nhu cÇu rÊt thiÕt thùc vµ th•êng xuyªn cña chñ trang tr¹i. Trong khi ®ã, hä l¹i thiÕu th«ng tin, nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr•êng tiªu thô n«ng s¶n mµ chñ trang tr¹i nhËn ®•îc phÇn lín qua nh÷ng kªnh th«ng tin kh«ng chÝnh thøc, ch¾p v¸, thiÕu ®é tin cËy. Do ®ã, nhiÒu chñ trang tr¹i quyÕt ®Þnh lùa chän ph•¬ng h•íng s¶n xuÊt thiÕu c¬ së, dÉn ®Õn s¶n phÈm s¶n xuÊt ra khã tiªu thô. V× vËy, nhµ n•íc cÇn tæ chøc l¹i hÖ thèng th«ng tin vÒ thÞ tr•êng tiªu thô s¶n phÈm trong vµ ngoµi n•íc cho c¬ quan nghiªn cøu thÞ tr•êng vµ gi¸ c¶. Ph¸t hµnh b¶n tin thÞ tr•êng n«ng s¶n ®Þnh kú ®Ó cung cÊp th•êng xuyªn vµ kÞp thêi cho c¸c chñ trang tr¹i. Tãm l¹i, gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr•êng cho c¸c trang tr¹i nhiÒu khi kh«ng ë kh©u thÞ tr•êng, mµ l¹i xuÊt ph¸t tõ c¸c kh©u tr•íc ®ã: tõ c«ng nghÖ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c«ng nghÖ b¶o qu¶n s¶n phÈm, c«ng nghÖ chÕ biÕn s¶n phÈm. Vai trß cña nhµ n•íc ë ®©y kh«ng ph¶i lµ sù ®Çu t• hç trî c¸c trang tr¹i mµ lµ vai trß tæ chøc, vai trß ®iÒu tiÕt lîi Ých gi÷a trang tr¹i vµ c¸c tæ chøc th•¬ng m¹i. 3.2.1.3 Gi¶i ph¸p hîp t¸c gi÷a c¸c trang tr¹i víi nhau vµ hîp t¸c gi÷a c¸c trang tr¹i v¬i c¸c hé vÖ tinh Kinh nghiÖm cña c¸c n•íc trªn thÕ giíi cho thÊy: ®Ó t¨ng thªm søc m¹nh vµ cã kh¶ n¨ng ®èi phã l¹i søc Ðp kinh tÕ cña thµnh thÞ, c¸c trang tr¹i ®· tõng b•íc liªn kÕt l¹i trªn nhiÒu lÜnh vùc: lµm ®Êt, thuû lîi, chÕ biÕn. V×, liªn kÕt sÏ lµ c¬ së ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn cho hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c trang tr¹i kh«ng cao lµ do kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm 112 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên kÐm. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c trang tr¹i thÊp xuÊt ph¸t tõ c«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu nªn chÊt l•îng s¶n phÈm lµm ra thÊp. Trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm l¹i bÞ t• th•¬ng Ðp gi¸, vïng s¶n xuÊt hµng hãa l¹i ch•a tËp trung. V× thÕ, ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr•êng, gi¶i ph¸p hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn lµ rÊt quan träng. C¸c trang tr¹i cÇn ph¶i t¹o mèi liªn kÕt, cã hîp ®ång hîp t¸c gi÷a c¸c trang tr¹i víi nhau vµ c¸c hé vÖ tinh (hé s¶n xuÊt giái nh•ng ch•a ®ñ tiªu chÝ ®Ó trë thµnh trang tr¹i, hé s¶n xuÊt kh¸, hé d©n xung quanh trang tr¹i) trong s¶n xuÊt vµ cung øng vËt t•. Tõ ®ã sÏ t¹o thµnh vïng s¶n xuÊt hµng hãa, c¸c trang tr¹i sÏ lµ ®Çu mèi tiªu thô cña c¸c hé vÖ tinh, lµ n¬i chuyÓn giao c«ng nghÖ cho c¸c hé vÖ tinh. Hîp t¸c sÏ gióp cho c¸c trang tr¹i n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr•êng, n©ng cao hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Do vËy, trong thêi gian tíi, huyÖn cïng víi c¸c tæ chøc cã liªn quan nh• liªn minh hîp t¸c x·, tr¹m khuyÕn n«ng, héi n«ng d©n cã chÝnh s¸ch •u tiªn, khuyÕn khÝch c¸c trang tr¹i hîp t¸c víi nhau ®Ó hç trî nhau ph¸t triÓn, c¸c trang tr¹i tæ chøc hîp t¸c thu mua, chÕ biÕn n«ng s¶n t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr•êng. Thóc ®Èy hîp t¸c gi÷a c¸c trang tr¹i ®Ó h×nh thµnh c¸c tæ chøc kinh tÕ céng ®ång, c¸c hîp t¸c x· s¶n xuÊt vµ hîp t¸c x· dÞch vô. T¹o mèi liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp nhµ n•íc víi c¸c hîp t¸c x·, nhãm hé, chñ trang tr¹i. Tèt nhÊt lµ nªn thµnh lËp C©u l¹c bé trang tr¹i, ®©y lµ n¬i c¸c chñ trang tr¹i giao l•u, häc tËp kinh nghiÖm cña nhau. Trong c©u l¹c bé trang tr¹i, tù c¸c chñ trang tr¹i sÏ tù gãp vèn ñng hé vµ hç trî nhau cïng ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã cÇn cã sù phèi hîp gi÷a c¸c nhµ khoa häc víi c¸c trang tr¹i. 3.2.1.4 Gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch - ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai: §Êt ®ai lµ mèi quan t©m hµng ®Çu ®èi víi c¸c trang tr¹i. Trªn thùc tÕ, nh÷ng n¨m qua tØnh Th¸i Nguyªn vµ huyÖn §ång Hû ®· cã nhiÒu ®æi míi vÒ chñ tr•¬ng, chÝnh s¸ch ruéng ®Êt, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh tËp trung ruéng ®Êt diÔn ra trªn nhiÒu x·, thÞ trÊn. Nhê ®ã, c¸c trang tr¹i ®· ®•îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh tËp trung ®Êt ®ai 113 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên cho ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i diÔn ra cßn chËm. Do ®ã, trong nh÷ng n¨m tíi, chÝnh s¸ch ®Êt ®ai cÇn tËp trung gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò sau: Thø nhÊt, hoµn chØnh vÒ quy ho¹ch vµ sö dông ®Êt ®ai theo tõng vïng cña huyÖn ®Ó lµm c¬ së cho viÖc cÊp ®Êt cho trang tr¹i. Quy ho¹ch ®Êt ®ai lµ c¬ së quan träng thùc hiÖn bè trÝ s¶n xuÊt theo h•íng khai th¸c lîi thÕ cña tõng vïng vµ ®Ó ®Þa ph•¬ng lµm c¬ së cÊp ®Êt cho c¸c trang tr¹i. Trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña trang tr¹i, quy ho¹ch ®Êt ®ai sÏ gióp cho c¸c chñ trang tr¹i khai th¸c cã hiÖu qu¶ ®Êt ®ai, tr¸nh t×nh tr¹ng khai th¸c ®Êt ®ai bõa b·i dÉn ®Õn l·ng phÝ ®Êt, ph¸ ho¹i m«i tr•êng, gi¶m hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i. CÇn khuyÕn khÝch c¸c trang tr¹i tÝch cùc chuyÓn ®æi, tÝch tô ruéng ®Êt. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng ruéng ®Êt manh món. ViÖc kh¾c phôc t×nh tr¹ng ruéng ®Êt manh món cña c¸c trang tr¹i sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®i vµo s¶n xuÊt tËp trung. Tuy nhiªn, gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng ruéng ®Êt manh món lµ cÊn ®Ò phøc t¹p, liªn quan ®Õn lîi Ých, t©m lý vµ tËp qu¸n s¶n xuÊt cña rÊt nhiÒu trang tr¹i. V× vËy, kh«ng thÓ dùa vµo mÖnh lÖnh ¸p ®Æt tõ trªn xuèng, mµ ph¶i thuyÕt phôc n«ng d©n tù nguyÖn, ®ång thêi ph¶i cã ph•¬ng ph¸p lµm ®óng ®¾n vµ thÝch hîp. Tr•íc hÕt, ph¶i cã quy ho¹ch l©u dµi ®Êt ®ai cña c¸c vïng, c¸c x· phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi tõng n¬i. Dùa vµo quy ho¹ch, ®Þa ph•¬ng cÇn cã kÕ ho¹ch chuyÓn ®æi ®Êt ®ai hîp lý kh¾c phôc t×nh tr¹ng ruéng ®Êt manh món. Sau ®ã lµ cÇn khuyÕn khÝch c¸c trang tr¹i chuyÓn ®æi ruéng ®Êt tr•íc khi ®o ®¹c ®Ó cÊp giÊy chøng nhËn sö dông ruéng ®Êt. ViÖc chuyÓn ®æi ®Êt sÏ rÊt khã kh¨n ë vïng trång c©y l©u n¨m. Bëi v×, sù kh¸c nhau vÒ ®Êt ®ai cña trang tr¹i kh«ng ph¶i chØ ë chÊt l•îng ®Êt mµ cßn kh¸c nhau ë gi¸ trÞ v•ên c©y trªn ®Êt. ViÖc chuyÓn ®æi ®Êt ®ai ë nh÷ng n¬i nµy cÇn kÕt hîp viÖc chuyÓn ®æi ®Êt ®ai víi viÖc chuyÓn ®æi v•ên c©y. Thø hai, khuyÕn khÝch tËp trung ®Êt ®ai vµ nh÷ng ng•êi cã nguyÖn väng nhËn ®Êt ë nh÷ng vïng ®Êt trèng, ®åi träc ®Ó h×nh thµnh c¸c trang tr¹i cã quy 114 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên m« hîp lý. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng ruéng ®Êt manh món. §Ó trë thµnh trang tr¹i, c¸c n«ng hé ph¶i tËp trung ruéng ®Êt ®Õn quy m« nhÊt ®Þnh. Trªn thùc tÕ, qu¸ tr×nh tËp trung ruéng ®Êt diÔn ra chËm, cÇn tiÕp tôc khuyÕn khÝch qu¸ tr×nh tËp trung ruéng ®Êt. Tuy nhiªn, viÖc tËp trung ruéng ®Êt ph¶i ®•îc tiÕn hµnh mét c¸ch thËn träng, ph¶i cã sù qu¶n lý, kiÓm so¸t chÆt chÏ cña nhµ n•íc, nhÊt lµ c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph•¬ng. §èi víi huyÖn §ång Hû tr•íc hÕt cÇn quy ho¹ch ®Êt ®ai cho vïng ph¸t triÓn c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i ®Ó võa ®¶m b¶o cho c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i ph¸t triÓn bÒn v÷ng, më réng s¶n xuÊt, võa ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr•êng vµ vÖ sinh thó y. CÇn ph¶i cã quü ®Êt cho c¸c m« h×nh trang tr¹i ch¨n nu«i ph¸t triÓn, cã chÝnh s¸ch •u ®·i vÒ thuª ®Êt l©u dµi cho khu vùc nµy. ViÖc chuyÓn ®æi ®Êt ®ai trªn ®Þa bµn huyÖn kh«ng thµnh c«ng lµ do ng•êi d©n ch•a cã nhËn thøc, ch•a cã nhu cÇu. V× thÕ, ®Ó tiÕn hµnh dån ®iÒn, ®æi thöa thµnh c«ng th× ®iÒu quan träng lµ ph¶i n©ng cao nhËn thøc cho ng•êi d©n. TiÕn hµnh ®µo t¹o c¸c chñ hé ®Ó hä ®ñ n¨ng lùc, ®ñ kh¶ n¨ng lµm chñ trang tr¹i. Tõ ®ã sÏ lµm n¶y sinh nhu cÇu thµnh lËp trang tr¹i, nhu cÇu chuyÓn ®æi ®Êt ®ai vµ tù hä sÏ chuyÓn ®æi ruéng ®Êt cho nhau. - ChÝnh s¸ch vÒ thuÕ: Thùc hiÖn vÒ chÝnh s¸ch thuÕ cho c¸c trang tr¹i theo nghÞ ®Þnh sè 51/1999/N§-CP ngµy 8/7/199 cña ChÝnh phñ vÒ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt khuyÕn khÝch ®Çu t• trong n•íc söa ®æi. §Ó khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®Çu t• ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i t¹i c¸c vïng ®åi nói träc, ®Êt hoang ho¸ ®Ó trång rõng s¶n xuÊt vµ trång c©y l©u n¨m víi thêi gian miÔn gi¶m thuÕ tõ 5 - 10 n¨m. Cã chÝnh s¸ch miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp cho c¸c trang tr¹i. 115 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 3.2.2 Gi¶i ph¸p cô thÓ cho vïng vµ m« h×nh trang tr¹i Víi tõng vïng kh¸c nhau, ®iÒu kiÖn sinh th¸i kh¸c nhau thÝch hîp cho c¸c m« h×nh trang tr¹i kh¸c nhau ph¸t triÓn. Vïng nói phÝa b¾c cã ®Þa h×nh ®Êt ®åi dèc, c¸nh ®ång xen kÏ Ýt. N¬i ®©y thÝch hîp cho c¸c trang tr¹i trång c©y l©u n¨m, c©y ¨n qu¶ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, h•íng ph¸t triÓn c¸c trang tr¹i chuyªn ngµnh rÊt h¹n chÕ. B×nh qu©n diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp vµ ®Êt l©m nghiÖp trªn mét hé n«ng nghiÖp cña huyÖn chØ ®¹t 0,63 ha/hé vµ 1,24 ha/ hé. Do ®ã, kh¶ n¨ng tÝch tô ruéng ®Êt ®Ó trë thµnh trang tr¹i lµ thÊp. H¬n n÷a, muèn më réng ph¸t triÓn c¸c trang tr¹i chuyªn ngµnh ph¶i gi¶i phãng mét lùc l•îng lao ®éng lín ra khái n«ng nghiÖp, n«ng th«n. §Ó thùc hiÖn vÊn ®Ò nµy trong t•¬ng lai xa th× cã thÓ, nÕu ®Ó thùc hiÖn ngay trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ khã cã thÓ thùc hiÖn ®•îc. Do ®ã, h•íng ph¸t triÓn cña c¸c trang tr¹i ë vïng phÝa b¾c nµy lµ ph¸t triÓn trang tr¹i theo h•íng s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp. Trong ®ã, c¸c trang tr¹i s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp •u tiªn ph¸t triÓn thÕ m¹nh cña m×nh, •u tiªn ph¸t triÓn c©y con cã •u thÕ, ®Æc biÖt lµ c©y chÌ, c©y ¨n qu¶ (na, cam, hång kh«ng h¹t), ngoµi ra cßn trång thªm c©y tr¸m lµ c©y cho gi¸ trÞ kinh tÕ cao. S¶n phÈm chÝnh cña c¸c trang tr¹i s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp lµ c©y chÌ vµ c©y ¨n qu¶. §Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng khèi l•îng s¶n phÈm ®Çu ra víi chÊt l•îng tèt, chi phÝ s¶n xuÊt rÎ, n©ng cao ®•îc hiÖu qu¶ cho c¸c m« h×nh trang tr¹i nµy, ®iÒu quan träng lµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khoa häc kü thuËt. §èi víi c©y chÌ: sö dông gièng chÌ míi (chÌ cµnh) võa cho n¨ng suÊt cao, phÈm chÊt chÌ ngon. §èi víi c©y ¨n qu¶: cÇn ¸p dông c¸c kü thuËt chÝn sím, chÝn muén ®Ó d¶i vô, kÐo dµi thêi kü cung øng qu¶ t•¬i cho thÞ tr•êng. §Ó n©ng cao chÊt l•îng cña s¶n phÈm c©y ¨n qu¶ cÇn ¸p dông biÖn ph¸p sinh häc nh• nu«i ong, võa cho s¶n phÈm thu ho¹ch tõ ong, võa ¸p dông ®•îc biÖn ph¸p thô phÊn cho c©y ®Ëu qu¶. H¹n chÕ viÖc sö dông c¸c lo¹i thuèc cho c¶ c©y chÌ vµ c©y ¨n qu¶ ®Ó t¹o s¶n phÈm an toµn. 116 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên §Ó n©ng cao ®•îc hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm cho c¸c trang tr¹i nµy cÇn ph¶i ®Çu t• cho hÖ thèng giao th«ng vµ thñy lîi. §Çu t• cho hÖ thèng thñy lîi ph¶i ®i ®Çu bao gåm: x©y dùng hÖ thèng thñy lîi vïng ®åi, x©y ®¾p c¸c hå chøa ®Ó t¹o nguån n•íc. Tuy nhiªn, ®Çu t• cho nã lµ rÊt lín, tù c¸c trang tr¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm, kh«ng thÓ ®ãng gãp ®•îc mµ cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Çu t• cña nhµ n•íc. Giao th«ng n«ng th«n ph¸t triÓn sÏ g¾n c¸c trang tr¹i víi thÞ tr•êng ë c¸c ®Çu vµo vµ ®Çu ra. Nhµ n•íc cÇn cã chÝnh s¸ch ®Çu t• ®•êng giao th«ng « t« ®i ®Õn tËn c¸c xãm, b¶n. §éng viªn c¸c trang tr¹i ®ãng gãp cao h¬n cho quü ®Çu t• ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n. Víi tæng sè hé s¶n xuÊt kinh doanh giái hiÖn cã, c¨n cø vµo tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n cña c¸c trang tr¹i, tõ nay cho ®Õn n¨m 2020, vïng phÝa b¾c cã kh¶ n¨ng n©ng tæng sè trang tr¹i lªn 32 trang tr¹i. §èi víi vïng trung t©m: ®Þa h×nh b»ng ph¼ng h¬n, nh•ng diÖn tÝch l¹i h¹n chÕ. Do ®ã, h•íng ph¸t triÓn trang tr¹i ë vïng nµy lµ ph¸t triÓn trang tr¹i chuyªn ngµnh ch¨n nu«i mµ chñ yÕu tËp trung ph¸t triÓn ch¨n nu«i lîn, gµ theo h•íng ch¨n nu«i c«ng nghiÖp. §Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cho c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn ph¶i chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò: con gièng, chuång tr¹i, thøc ¨n, thó y. Tr•íc hÕt lµ ph¶i ¸p dông chuång tr¹i tiªn tiÕn (nh• chuång lång ®èi víi trang tr¹i nu«i lîn), ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt tiªn tiÕn nh• cai s÷a sím, cã chÕ ®é nu«i d•ìng ch¨m sãc ®óng quy tr×nh kü thuËt, cho ¨n theo ®óng chñng lo¹i phï hîp víi løa tuæi cña vËt nu«i, tiÕn hµnh tiªm phßng ®óng quy ®Þnh, tiªm bæ sung c¸c chÊt, ®¶m b¶o vÖ sinh chuång tr¹i, vÖ sinh thó y. Vèn ®Çu t• ®Ó më réng s¶n xuÊt lµ nh©n tè ¶nh h•ëng lín tíi kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cña c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i. §Ó huy ®éng nguån vèn ®Çu t•, c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i cÇn thùc hiÖn liªn kÕt: liªn kÕt víi c¸c c«ng ty s¶n xuÊt thøc ¨n theo ph•¬ng thøc mua tr¶ chËm, sau khi b¸n s¶n phÈm míi tr¶ tiÒn mua thøc ¨n. §ång thêi, liªn kÕt víi c¸c hé vÖ tinh, cÊp gièng cho c¸c hé vÖ 117 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên tinh, ®Õn khi tiªu thô bao tiªu cho c¸c hé vÖ tinh, thu mua s¶n phÈm cña hä. Khi liªn kÕt nh• thÕ, c¸c hé vÖ tinh còng cã ®ãng gãp vèn cho c¸c trang tr¹i. §Ó më réng quy m« s¶n xuÊt, ng©n hµng cÇn ph¶i cho c¸c trang tr¹i thÕ chÊp c¸c tµi s¶n cña m×nh (thÕ chÊp ®µn lîn, chuång tr¹i) ®Ó vay vèn. Thêi h¹n vay vèn lín h¬n chu kú s¶n xuÊt kinh doanh, thêi ®iÓm vay cã thÓ tr•íc chu kú s¶n xuÊt chø kh«ng ph¶i khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt. Nhµ n•íc cÇn t¨ng thªm nguån vèn ®Çu t• cho vay trung h¹n vµ dµi h¹n víi l·i xuÊt •u ®·i cho c¸c trang tr¹i, nhµ n•íc cÇn cã chÝnh s¸ch vÒ møc l·i suÊt vay theo møc l·i suÊt cña ng©n hµng chÝnh s¸ch, thñ tôc vay cÇn nhanh gän. Cã thÓ thùc hiÖn thÝ ®iÓm h×nh thøc cho vay vµ qu¶n lý vèn giao cho chÝnh c¸c chñ trang tr¹i. LÇn ®Çu khi cho vay vèn, ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông lµ n¬i ®øng ra cho vay vµ qu¶n lý vèn. C¸c trang tr¹i sÏ thµnh lËp hîp t¸c x· tÝn dông, sau khi ®· thu håi vèn lÇn ®Çu, nguån vèn nµy sÏ giao cho hîp t¸c x·. ViÖc quyÕt ®Þnh cho ai vay vèn, thêi h¹n bao l©u do chÝnh c¸c chñ trang tr¹i quyÕt ®Þnh. C¸c trang tr¹i sÏ hîp t¸c hç trî nhau trong ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh vµ thu håi l¹i vèn vµ l·i vay. Ngoµi ra, nhµ n•íc cÇn ph¶i cã quü b¶o hé rñi ro cho c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i. NÕu c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i vay vèn mµ gÆp rñi ro sÏ cã sù trî gióp cña quü. C¸c trang tr¹i ch¨n nu«i còng ph¶i ®ãng gãp vµo quü rñi ro nµy. Dùa vµo sè hé s¶n xuÊt kinh doanh giái hiÖn cã cña vïng vµ tèc ®é ph¸t triÓn trang tr¹i cña vïng th× vïng trung t©m cã kh¶ n¨ng më réng n©ng tæng sè trang tr¹i lªn tíi 22 trang tr¹i vµo n¨m 2020. §èi víi vïng nói phÝa nam: cã ®Þa h×nh ®Êt ®åi nói dèc cao, thÝch hîp cho ph¸t triÓn rõng. H•íng ph¸t triÓn cho c¸c trang tr¹i l©m nghiÖp ë ®©y lµ nhËn kho¸n khoanh nu«i, tu bæ, b¶o vÖ, trång rõng míi (trång gç cho nguyªn liÖu lµm giÊy). HÇu hÕt c¸c trang tr¹i nµy ®Òu trong giai ®o¹n kiÕn thiÕt c¬ b¶n ch•a cho s¶n phÈm thu ho¹ch. Do ®ã, ®Ó n©ng cao ®•îc hiÖu qu¶ cho c¸c trang tr¹i l©m nghiÖp cÇn ph¶i thùc hiÖn theo h•íng sau: ®èi víi rõng s¶n 118 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên xuÊt: ®Çu t• gièng míi cã sinh khèi lín nh• gièng keo lai. Bè trÝ chñng lo¹i c©y hîp lý gi÷a c¸c tÇng, t¨ng sè l•îng c©y cã sinh khèi lín trong thêi gian rõng ch•a khÐp t¸n. §èi víi rõng phßng hé: t¨ng sè l•îng c©y phô trî nh• mì, bå ®Ò ®Ó t¨ng s¶n l•îng thu ho¹ch cña rõng. Trong qu¸ tr×nh chê ®Õn khi rõng cho thu ho¹ch c©y chñ lùc: khai th¸c cÇn kÕt hîp s¶n xuÊt n«ng nghiÖp d•íi t¸n c©y nh• ch¨n nu«i tr©u, bß, dª, nu«i gµ th¶ v•ên võa cho thu nhËp, võa tËn dông ®•îc ®iÒu kiÖn lîi thÕ cña vïng. C¸c trang tr¹i l©m nghiÖp cÇn chó träng tíi phßng chèng ch¸y rõng. Nhµ n•íc cÇn hç trî ®Çu t• vèn, cã chÝnh s¸ch cho vay vèn dµi h¹n ®èi víi c¸c trang tr¹i l©m nghiÖp, cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch cho vay vèn theo ch•¬ng tr×nh 120 “Ch­¬ng tr×nh vay vèn gi¶i quyÕt viÖc lµm” cña Ng©n hµng ChÝnh s¸ch, gièng nh• ë c¸c n•íc kh¸c ®· thùc hiÖn (nh• ë Th¸i Lan cho c¸c trang tr¹i vay vèn theo l·i suÊt cña Ng©n hµng ChÝnh s¸ch). Vïng phÝa nam cã kh¶ n¨ng n©ng tæng sè trang tr¹i lªn 63 trang tr¹i vµo n¨m 2020 dùa vµo sè hé ®¹t tiªu chuÈn s¶n xuÊt kinh doanh giái cÊp tØnh vµ tèc ®é ph¸t triÓn trang tr¹i cña vïng. 119 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên KÕt luËn 1. C¸c m« h×nh trang tr¹i lµ nh©n tè míi ë n«ng th«n. Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i lµ ®éng lùc míi nèi tiÕp vµ ph¸t huy ®éng lùc cña kinh tÕ hé, lµ b•íc chuyÓn sang s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng hãa lín. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kinh tÕ trang tr¹i ®· thùc sù ph¸t triÓn. MÆc dï ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nh•ng kinh tÕ trang tr¹i ®· thùc sù lµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt hµng hãa ngµy mét lín vµ ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp, n«ng th«n hiÖn nay. 2. Ph¸t triÓn m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i lµ h•íng ®i ®óng ®¾n trong chiÕn l•îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña huyÖn §ång Hû. Tuy sè trang tr¹i hiÖn nay cßn Ýt, diÖn tÝch kh«ng nhiÒu, s¶n phÈm hµng hãa ch•a râ nÐt nh•ng xÐt vÒ khuynh h•íng ph¸t triÓn, nã phï hîp víi quy luËt chung (tÝch tô ruéng ®Êt trong s¶n xuÊt, ph©n c«ng l¹i lao ®éng, s¶n xuÊt theo h•íng chuyªn m«n hãa…). Sè l•îng trang tr¹i ph¸t triÓn kh¸ nhanh, hiÖn nay huyÖn cã 89 trang tr¹i ®ñ tiªu chuÈn theo tiªu chÝ trung •¬ng, nhiÒu trang tr¹i ®· cã thu nhËp kh¸, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo gi¸ trÞ tæng s¶n l•îng cña ngµnh n«ng nghiÖp. 3. HiÖn nay, ë huyÖn §ång Hû, lo¹i h×nh trang tr¹i ®ang phæ biÕn vµ ph¸t triÓn m¹nh lµ lo¹i h×nh trang tr¹i ch¨n nu«i, trang tr¹i l©m nghiÖp. C¸c trang tr¹i trong huyÖn ph¸t triÓn chñ yÕu c¸c lo¹i c©y trång nh• chÌ, c©y ¨n qu¶ (v¶i, nh·n, na), c¸c lo¹i vËt nu«i nh• lîn, gµ. Mét sè trang tr¹i ®· m¹nh d¹n ®Çu t• vµo c¸c ho¹t ®éng phi n«ng, l©m nghiªp, thñy s¶n vµ ®· ®em l¹i mét nguån thu ®¸ng kÓ cho c¸c trang tr¹i. Nh×n chung, c¸c trang tr¹i ®Òu cã thu nhËp t•¬ng ®èi cao, s¶n xuÊt ®· h•íng ra thÞ tr•êng, tû suÊt s¶n phÈm hµng hãa b×nh qu©n mét trang tr¹i gÇn 80%. Trang tr¹i sö dông lao ®éng gia ®×nh lµ chÝnh. 4. Tuy nhiªn, c¸c trang tr¹i ë huyÖn §ång Hû trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Khã kh¨n lín nhÊt cña c¸c trang tr¹i lµ thÞ tr•êng 120 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên tiªu thô s¶n phÈm, vèn s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña chñ trang tr¹i. Ngoµi ra, nh÷ng khã kh¨n bªn ngoµi còng ¶nh h•ëng kh«ng nhá ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c trang tr¹i nh•: hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm, gi¸ c¶ n«ng s¶n bÊp bªnh, kh«ng æn ®Þnh, dÞch bÖnh… 5. Tõ kh¶o s¸t thùc tÕ vµ ph©n tÝch sè liÖu cho thÊy, yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt, sè lao ®éng chÝnh, diÖn tÝch ®Êt, vèn vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña chñ trang tr¹i cã ¶nh h•ëng lín ®Õn kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c trang tr¹i. Cô thÓ, nh÷ng nh©n tè trªn cã ¶nh h•ëng 62% ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña c¸c trang tr¹i. 6. Cã nhiÒu gi¶i ph¸p kh¶ thi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c trang tr¹i huyÖn §ång Hû. Tr•íc hÕt, cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng t¸c quy ho¹ch ®Êt ®ai, quy ho¹ch vïng c©y trång, vËt nu«i, g¾n gi÷a n¬i s¶n xuÊt víi n¬i chÕ biÕn n«ng s¶n. KhuyÕn khÝch sù hîp t¸c gi÷a c¸c trang tr¹i vµ c¸c hé vÖ tinh trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Víi cô thÓ tõng trang tr¹i, gi¶i ph¸p mang tÝnh quan träng lµ viÖc n©ng cao chÊt l•îng nguån nh©n lùc, trong ®ã ®Æc biÖt chó träng ®µo t¹o kiÕn thøc qu¶n lý kinh doanh vµ chuyªn m«n kü thuËt cho c¸c chñ trang tr¹i. Gi¶i quyÕt nhu cÇu vèn vay cña c¸c trang tr¹i, thµnh lËp c¸c hîp t¸c x· tÝn dông, tiÕn hµnh giao cho c¸c chñ trang tr¹i qu¶n lý vèn vay. 7. H•íng ph¸t triÓn c¸c trang tr¹i chuyªn ngµnh hiÖn nay ë huyÖn §ång Hû lµ rÊt h¹n chÕ. Do ®ã, kh¶ n¨ng ®Ó t¨ng ®•îc sè l•îng trang tr¹i trªn ®Þa bµn huyÖn lµ tËp trung ph¸t triÓn m« h×nh trang tr¹i s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp. Trong ®ã, c¸c trang tr¹i •u tiªn ph¸t triÓn theo lîi thÕ cña m×nh, ®Æc biÖt chó träng ph¸t triÓn c©y chÌ. §èi víi trang tr¹i chuyªn ngµnh ch¨n nu«i ph¸t triÓn ch¨n nu«i lîn, gµ c«ng theo h•íng ch¨n nu«i c«ng nghiÖp. Trang tr¹i l©m nghiÖp kÕt hîp víi ch¨n nu«i ®¹i gia sóc ®Ó t¨ng thªm nguån thu nhËp cho trang tr¹i. 121 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Tµi liÖu tham kh¶o 1. NguyÔn Nh• Êt, Phan ThÞ NguyÖt Minh (2001),Tuæi trÎ lËp nghiÖp tõ trang tr¹i, NXB Thanh Niªn. 2. Bé chÝnh trÞ (1998), NghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ vÒ mét sè vÊn ®Ò ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, sè 06/NQ-TW. 3. Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, T¹p chÝ N«ng nghiÖp vµ N«ng th«n sè 3, 2003. 4. Chi côc Thèng kª huyÖn §ång Hû (2006), Niªn gi¸m Thèng kª huyÖn §ång Hû. 5. Chi côc Thèng kª huyÖn §ång Hû (2006), T×nh h×nh thêi tiÕt khÝ hËu huyÖn §ång Hû. 6. ChØ thÞ 100 CT/TW (1981), NghÞ quyÕt 10 cña Bé ChÝnh trÞ, th¸ng 4 n¨m 1998. 7. Côc Thèng kª tØnh Th¸i Nguyªn (2006), Niªn gi¸m thèng kª tØnh Th¸i Nguyªn. 8. Maurice Buckett (1993), Tæ chøc qu¶n lý n«ng tr¹i gia ®×nh (b¶n dÞch), NXB N«ng nghiÖp Hµ néi. 9. NguyÔn §iÒn (1999), Tæ chøc qu¶n lý kinh tÕ trang tr¹i trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam, t¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ sè 4, tr 37-43. 10. NguyÔn §iÒn, TrÇn §øc, TrÇn Huy N¨ng (1993) Kinh tÕ trang tr¹i gia ®×nh trªn thÕ giíi vµ Ch©u ¸, NXB Thèng kª. 11. NguyÔn §×nh H•¬ng (2000), Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trong thêi kú CNH, H§H ë ViÖt Nam, NXB chÝnh trÞ quèc gia, HN. 12. NguyÔn §iÒn, Kinh tÕ trang tr¹i gia ®×nh ë c¸c n•íc T©y ©u trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, t¹p chÝ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 2, th¸ng 4/1997. 13. NguyÔn L•¬ng §»ng (2003), Gi¸o tr×nh Marketing N«ng nghiÖp, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi. 14. NghÞ quyÕt 03/2000/NQ-CP ngµy 02/02/2000 vÒ Kinh tÕ trang tr¹i. 122 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 15. NghÞ quyÕt 10/NQ-TU ngµy 16/12/2003 cña tØnh ñy Th¸i Nguyªn vÒ Ch•¬ng tr×nh hµnh ®éng theo tinh thÇn nghÞ quyÕt 6 (lÇn 1) khãa VIII cña §¶ng. 16. Ph¹m Ngäc KiÓm (2004), Gi¸o tr×nh Thèng kª kinh doanh, NXB Thèng kª. 17. Së N«ng nghiÖp vµ PTNT tØnh Th¸i Nguyªn (2006), B¸o c¸o t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trªn ®Þa bµn tØnh Th¸i Nguyªn. 18. Tæng côc Thèng kª (2000), H•íng dÉn tiªu chÝ ®Ó x¸c ®Þnh kinh tÕ trang tr¹i cña liªn Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n vµ Tæng côc thèng kª, V¨n b¶n sè 69/TTLB/BNN-TCTK. 19. Lª träng (2000), Ph¸t triÓn vµ qu¶n lý trang tr¹i n«ng l©m nghiÖp, NXB N«ng NghiÖp, Hµ Néi. 20. NguyÔn V¨n TuÊn (2001), Gi¸o tr×nh qu¶n lý trang tr¹i n«ng l©m nghiÖp, NXB N«ng nghiÖp, HN. 21. NghÞ quyÕt 11/NQ-§H ngµy 28/10/2005 cña huyÖn ñy §ång Hû vÒ ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ huyÖn §ång Hû giai ®o¹n 2005 - 2010.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdfNâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các trang trại ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên.pdf
Luận văn liên quan