Mối liên hệ giữa Quốc hội và Chính phủ

PHẦN MỞ ĐẦU Điều 83 Hiến pháp 1992 quy định: Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp. Quốc hội quyết định những chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại, nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước, những nguyên tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt động của bộ máy Nhà nước, về quan hệ xã hội và hoạt động của công dân, Quốc hội thực hiện quyền giám sát tối cao đối với toàn bộ hoạt động của Nhà nước. Điều 109 Hiến pháp 1992 quy định: Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội, cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.Chính phủ thống nhất quản lý việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của Nhà nước; bảo đảm hiệu lực của bộ máy Nhà nước từ trung ương đến cơ sở; bảo đảm việc tôn trọng và chấp hành Hiến pháp và pháp luật; phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm ổn định và nâng cao đời sống vật chất và văn hoá của nhân dân. Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công tác với Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước. Như vậy, ngay từ những quy định của Hiến pháp chúng ta đã thấy mối liên hệ giữa Quốc hội và Chính phủ là đặc biệt quan trọng và góp phần to lớn vào việc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước. Trong phạm vi bài viết này sẽ làm rõ phần nào mối liên hệ giữa hai cơ quan đại diện cho hai lĩnh vực quan trọng là lập pháp và hành pháp được quy định theo pháp luật hiện hành.Do hạn chế về thời gian và sự am hiểu nên bài viết chắc chắn sẽ không tránh khỏi những sai sót, em mong nhận được những ý kiến phê bình, đánh giá để bài viết hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! PHẦN NỘI DUNG I. Khái quát về Quốc hội và Chính phủ. 1. Quốc hội. Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, đại diện cho ý chí, lợi ích của nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam. Các đại biểu Quốc hội là những công nhân, nông dân trí thức và những người lao động ưu tú thuộc mọi dân tộc trong cả nước được nhân dân tín nhiệm bầu ra và chịu trách nhiệm trước quần chúng nhân dân, họ có mối liên hệ chặt chẽ với quần chúng, nắm vững nguyện vọng, tâm tư của quần chúng Nhiệm kì Quốc hội là 5 năm. Quốc hội có vai trò đặc biệt to lớn trog việc xây dựng, củng cố phát triển bộ máy nhà nước từ trung ương đến địa phương, từ các cơ quan quyền lực nhà nước đến các cơ quan quản lí nhà nước, cơ quan xét xử và cơ quan kiểm sát. Quốc hội xem xét, lựa chọn, quyết định những mô hình tổ chức, nguyên tắc hoạt động cho các cơ quan đó và được cụ thể hóa bằng Hiến pháp, luật. Ngoài ra, Quốc hội còn thực hiện chức năng giám sát tối cao nhằm đảm bảo cho những quy định của Hiến pháp, luật được thi hành triệt để, nghiêm minh và thống nhất. Đảm bảo cho các cơ quan hoàn thành nhiệm vụ, quyền hạn đã được quy định, làm cho bộ máy nhà nước hoạt động nhịp nhàng, có hiệu lực, không chồng chéo, chống các biểu hiện quan liêu, tham nhũng, hách dịch cửa quyền.

doc10 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2843 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Mối liên hệ giữa Quốc hội và Chính phủ, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
PHẦN MỞ ĐẦU Điều 83 Hiến pháp 1992 quy định: Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp. Quốc hội quyết định những chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại, nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước, những nguyên tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt động của bộ máy Nhà nước, về quan hệ xã hội và hoạt động của công dân, Quốc hội thực hiện quyền giám sát tối cao đối với toàn bộ hoạt động của Nhà nước. Điều 109 Hiến pháp 1992 quy định: Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội, cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.Chính phủ thống nhất quản lý việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của Nhà nước; bảo đảm hiệu lực của bộ máy Nhà nước từ trung ương đến cơ sở; bảo đảm việc tôn trọng và chấp hành Hiến pháp và pháp luật; phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm ổn định và nâng cao đời sống vật chất và văn hoá của nhân dân. Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công tác với Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước. Như vậy, ngay từ những quy định của Hiến pháp chúng ta đã thấy mối liên hệ giữa Quốc hội và Chính phủ là đặc biệt quan trọng và góp phần to lớn vào việc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước. Trong phạm vi bài viết này sẽ làm rõ phần nào mối liên hệ giữa hai cơ quan đại diện cho hai lĩnh vực quan trọng là lập pháp và hành pháp được quy định theo pháp luật hiện hành.Do hạn chế về thời gian và sự am hiểu nên bài viết chắc chắn sẽ không tránh khỏi những sai sót, em mong nhận được những ý kiến phê bình, đánh giá để bài viết hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! PHẦN NỘI DUNG Khái quát về Quốc hội và Chính phủ. Quốc hội. Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, đại diện cho ý chí, lợi ích của nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam. Các đại biểu Quốc hội là những công nhân, nông dân trí thức và những người lao động ưu tú thuộc mọi dân tộc trong cả nước được nhân dân tín nhiệm bầu ra và chịu trách nhiệm trước quần chúng nhân dân, họ có mối liên hệ chặt chẽ với quần chúng, nắm vững nguyện vọng, tâm tư của quần chúng…Nhiệm kì Quốc hội là 5 năm. Quốc hội có vai trò đặc biệt to lớn trog việc xây dựng, củng cố phát triển bộ máy nhà nước từ trung ương đến địa phương, từ các cơ quan quyền lực nhà nước đến các cơ quan quản lí nhà nước, cơ quan xét xử và cơ quan kiểm sát. Quốc hội xem xét, lựa chọn, quyết định những mô hình tổ chức, nguyên tắc hoạt động cho các cơ quan đó và được cụ thể hóa bằng Hiến pháp, luật. Ngoài ra, Quốc hội còn thực hiện chức năng giám sát tối cao nhằm đảm bảo cho những quy định của Hiến pháp, luật được thi hành triệt để, nghiêm minh và thống nhất. Đảm bảo cho các cơ quan hoàn thành nhiệm vụ, quyền hạn đã được quy định, làm cho bộ máy nhà nước hoạt động nhịp nhàng, có hiệu lực, không chồng chéo, chống các biểu hiện quan liêu, tham nhũng, hách dịch cửa quyền. Chính phủ. Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội, cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Chính phủ do Quốc hội thành lập ra theo nhiệm kì của Quốc hội, khi Quốc hội hết nhiệm kì Chính phủ tiếp tục hoạt động cho đến khi bầu ra Chính phủ mới. Thành viên Chính phủ hoạt động dưới sự giám sát của Quốc hội, Chính phủ chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội. Chính phủ cụ thể hóa Hiến pháp, luật của Quốc hội bằng các văn bản dưới luật như nghị định, nghị quyết… Chính phủ có nhiệm vụ đảm bảo sự thống nhất trong quản lý nhà nước, thực hiện vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện và kiểm tra hoạt động của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và UBND. Thủ tướng chính phủ do Quốc hội bầu ra trong số đại biểu Quốc hội theo đề cử của Chủ tịch nước, các thành viên khác do Thủ tướng Chính phủ giới thiệu, Quốc hội phê chuẩn. Quốc hội thành lập ra Chính phủ. Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội và quy trình thành lập của Chính phủ có sự chỉ đạo, phối hợp một cách nhịp nhàng giữa Quốc hội và Chính phủ. Điều 3 Luật tổ chức Chính phủ 2001 quy định: “Thủ tướng do Quốc hội bầu, miễn nhiệm và bãi nhiệm theo đề nghị của Chủ tịch nước. Thủ tướng trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị về việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức và từ chức đối với Phó thủ tướng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ. Căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, chấp thuận việc từ chức đối với Phó thủ tướng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ”. Ngoài ra còn có quy định về tiêu chuẩn thành viên Chính phủ như sau: thành viên Chính phủ không nhất thiết phải là đại biểu Quốc hội (trừ Thủ tướng), thành viên Chính phủ không đồng thời là thành viên Uỷ ban thường vụ Quốc hội. Việc quy định như vậy là để đảm bảo cho các thành viên tập trung vào một công việc chính theo nguyên tắc “bất khả kiêm nhiệm”. Các thành viên chính phủ tập trung vào công việc chính của họ mà không kiêm nhiệm thêm bất cứ công việc của ngành, tổ chức , cơ quan nào khác. Hiến pháp 1992 có quy định khá cụ thể về việc thành lập Chính phủ, đây là quy định kế thừa có chọn lọc quy định của các Hiến pháp Việt Nam trước đó. Đồng thời cũng thay đổi những quy định không phù hợp với thực tế để Chính phủ hoạt động tốt hơn, đáp ứng yêu cầu và tình hình mới của đất nước nhằm thực hiện đúng quan điểm về tổ chức bộ máy nhà nước tập trung vào hệ thống cơ quan dân cử. Điều này không đồng nghĩa với việc hạ thấp vai trò, vị trí của Chính phủ, Hiến pháp vẫn quy định vị trí “cơ quan hành chính nhà nước cao nhất” trong bộ máy nhà nước CHXHCN Việt Nam. Chính phủ - cơ quan chấp hành của Quốc hội, cơ quan hành chính nhà nước cao nhất. Chính phủ với chức năng là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất được hiểu như một cơ quan quản lý cao nhất theo ngành dọc trong cơ cấu bộ máy nhà nước CHXHCN Việt Nam. Chính phủ đứng đầu hệ thống hành chính nhà nước thực hiện hoạt động thực thi pháp luật, quản lí điều hành đất nước, cơ quan thực hiện quyền hành pháp tối cao của Nhà nước. Hiến pháp và luật của Quốc hội muốn được thực thi phải được Chính phủ cụ thể hóa bằng các văn bản dưới luật, Chính phủ đề ra biện pháp thích hợp, phân công, chỉ đạo thực hiện các văn bản đó trên thực tế. Quy định này nhằm đề cao vị trí của Chính phủ trong bộ máy nhà nước, tạo thế chủ động cho Chính phủ trong hoạt động quản lý nhà nước. Việc quản lý chặt chẽ hệ thống cơ quan hành chính của cả bộ máy nhà nước bao gồm các bộ, cơ quan ngang bộ, các cơ quan hành chính trực thuộc chính phủ, UBND các cấp, cơ quan chuyên môn của UBND và cơ quan đại diện của các bộ tại địa phương giúp cho việc thực thi Hiến pháp, pháp luật của Quốc hội đi vào cuộc sống thực tế của người dân một cách có hiệu quả và nhanh chóng hơn. Chính phủ chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội về những nhiệm vụ của mình. Hiến pháp 1992 quy định rõ việc Chính phủ chịu sự giám sát của Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội và Chủ tịch nước nhưng chỉ chịu trách nhiệm trước Quốc hội (chỉ Quốc hội mới có quyền xem xét trách nhiệm của Chính phủ, miễn nhiệm các thành viên Chính phủ). Nguyên tắc giám sát Chính phủ của Quốc hội. Một chế định quan trọng của Hiến pháp các nước trên thế giới thể hiện chức năng giám sát của Nghị viện đối với Chính phủ là việc bỏ phiếu tín nhiệm đối với các chức danh quan trọng của Chính phủ của chế độ đại nghị. Ở Việt Nam, chế định này cũng được nói đến trong Hiến pháp 1992 (sửa đổi năm 2001) và Luật tổ chức Quốc hội 2001. Chế định này nhằm ngăn ngừa những biểu hiện xấu của những người đang cầm quyền, tức là bộ máy hành pháp của nhà nước. Hiến pháp 1992, sửa đổi năm 2001 quy định, trước khi quyết định việc bãi miễn các chức danh Thủ tướng, Phó thủ trướng, Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm của Quốc hội với các chức danh đó. Trong trường hợp người đảm nhiệm chức danh nêu trên bị mất tín nhiệm, thì Quốc hội bỏ phiếu bãi nhiệm (Điều 84). Điều 88 Luật tổ chức Quốc hội 2001 quy định rõ: Trong trường hợp không đủ quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội tín nhiệm thì cơ quan hoặc người đã giới thiệu để bầu hoặc để nghị phê chuẩn người đó có trách nhiệm trình Quốc hội xem xét , quyết định việc miễn nhiệm, bãi nhiệm, cách chức người không được Quốc hội tín nhiệm. Ở đây chế định tín nhiệm đã được Hiến pháp và Luật tổ chức Quốc hội tách thành tín nhiệm và mất tín nhiệm. Trong trường hợp mất tín nhiệm mới được tổ chức bỏ phiếu bãi nhiệm nên có thể gây ra tình trạng mất tín nhiệm mà Quốc hội vẫn không bãi nhiệm được. Thành viên của Chính phủ hoạt động dưới sự giám sát của Quốc hội, Chính phủ chịu trách nhiệm báo cáo công tác trước Quốc hội. Thành viên của Chính phủ có thể bị Quốc hội bãi nhiệm, miễn nhiệm và cách chức theo quy định của pháp luật. Quy định này làm cho các thành viên Chính phủ làm việc theo đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, đảm bảo cho hiệu quả của cơ quan hành pháp, chống lại những biểu hiện quan liêu, tham nhũng, hách dịch, cửa quyền… Mối quan hệ trách nhiệm, giám sát của Quốc hội và Chính phủ thể hiện rất rõ qua hoạt động chất vấn của đại biểu Quốc hội đối với các bộ trưởng và thành viên Chính phủ - đây là một hình thức thực hiện chức năng giám sát. (Điều 49 Luật tổ chức Quốc hội 2001). Gần đây, vấn đề chất vấn của đại biểu Quốc hội cũng như việc trả lời của các bộ trưởng có nhiều tiến bộ rõ rệt. Cụ thể, về phía đại biểu Quốc hội, câu hỏi được nêu ra một cách xác đáng hơn, rõ ràng, cụ thể hơn. Về phía các vị bộ trưởng bước đầu đã nhận thấy trách nhiệm của mình trong lĩnh vực mà họ phụ trách (mặc dù có những lỗi không phải do bộ trưởng gây ra). Để cho chất vấn của đại biểu ngày càng phát huy tác dụng thì vấn đề tiếp theo cần phải làm rõ là các vị bộ trưởng cần phải sửa đổi khuyết điểm đã được thừa nhận như thế nào. Hoạt động chất vấn có thể đi đến chỗ quy kết trách nhiệm của các chủ thể có trách nhiệm. Hình thức giám sát này của đại biểu có hiệu năng, tác dụng hơn các hình thức khác ở chỗ nó sẽ phát huy được công luận, một khi phiên họp được truyền hình trực tiếp cho công chúng. Trong trường hợp chất vấn không được trả lời một cách thỏa đáng tại kì họp, Quốc hội có thể bỏ phiếu tín nhiệm bộ trưởng. Trường hợp khác, Quốc hội có thể giao cho các ủy ban, Hội đồng hoặc thành lập các đoàn công tác lâm thời điều tra lại vấn đề có liên quan đến chất vấn và trả lời chất vấn của những người có liên quan đến chất vấn và trả lời chất vấn của những người có trách nhiệm và báo cáo lại kết quả điều tra để Quốc hội xem xét tại kì họp tiếp theo. Theo nghĩa này thì chất vấn sẽ được đẩy đến cùng, mà không có cơ sở cho việc buông trôi dẫn đến trường hợp làm giảm hiệu quả của việc chất vấn. Như vậy, sẽ nâng cao trách nhiệm của các bộ trưởng, thành viên Chính phủ lên mức cao hơn. V. Mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong quy trình lập pháp. Đây là sự liên quan, phụ thuộc giữa hai chủ thể trong bộ máy nhà nước về vấn đề lập pháp. Nó có những đặc điểm sau: *Thứ nhất: là mối quan hệ giữa hai chủ thể trong cơ cấu quyền lực nhà nước. Trong đó Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp, Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội, cơ quan hành chính cao nhất. Hoạt động của Chính phủ được thực hiện trên cơ sở những VBQPPL do Quốc hội ban hành. Cần nhận thấy rằng tính lệ thuộc của Chính phủ là việc chấp hành các đạo luật, Nghị quyết do Quốc hội ban hành, Chính phủ có toàn quyền để quản lý, chỉ đạo, điều hành các hoạt động hành chính nhà nước. Trên thực tế vai trò của Chính phủ cũng đã thay đổi từ một chính phủ quản lí thống nhất mọi lĩnh vực trong đời sống xã hội đến một chính phủ làm việc xây dựng thể chế, chuẩn bị và tập trung hơn vào việc chuẩn bị và xây dựng chính sách ở tầm vĩ mô. Đây là điểm nổi bật trong hoạt động của Chính phủ hiện nay so với trước đây. Từ đó, điểm thành công nổi bật thể hiện vai trò Chính phủ là bằng hoạt động cụ thể của mình góp phần đảm bảo tính thống nhất, liên tục của hệ thống hành chính và sự phối hợp chặt chẽ giữa hai cơ quan lập pháp và hành pháp để tạo thành cơ chế tổng thể thực thi quyền lực và hiệu quả quản lí chung của Nhà nước. *Thứ hai: Quốc hội không trực tiếp soạn thảo nội dung của tất cả các văn bản luật, pháp lệnh mà đa số các văn bản luật pháp lệnh do Quốc hội và ủy ban thường vụ Quốc hội thông qua đều do Chính phủ soạn thảo. Như vậy, quyền lập pháp của Quốc hội được thực hiện trên cơ sở quyền trình dự án luật, pháp lệnh của Chính phủ. Trong những năm gần đây, hoạt động của Chính phủ đã tiến hành đều đặn mỗi tháng họp một lần, kéo dài trong khoảng 1 đến 2 ngày. Chính phủ có kế hoạch làm việc theo tháng, Thủ tướng và Phó thủ tướng có kế hoạch làm việc theo tuần. Về mặt nội dung, Chính phủ tập trung nhiều hơn vào việc xây dựng thể chế, thảo luận và thông qua các dự án tại phiên họp của Chính phủ. Kết quả là Chính phủ đã ban hành một lượng lớn các VBQPPL với chất lượng ngày càng cao. *Thứ ba: trong điều kiện chính trị nước ta hiện nay không có sự đối lập về chính trị nên mối quan hệ giữa Quốc hội với Chính phủ nói chung và hoạt động lập pháp nói riêng không có sự đối lập trong mục đích xây dựng và ban hành VBQPPL. Luật do Quốc hội ban hành là thể chế hóa đường lối lãnh đạo của Đảng, chính sách của Nhà nước. Chính phủ có vai trò đảm bảo, tôn trọng, chấp hành Hiến pháp và pháp luật do Quốc hội ban hành vì thế Hiến pháp, luật của Quốc hội ban hành chỉ có thể trở thành hiện thực trong đời sống Nhà nước và đời sống xã hội khi được Chính phủ tổ chức chỉ đạo trong quá trình thực hiện chức năng quản lý Nhà nước bằng hoạt động lập quy (cụ thể hóa đúng đắn và kịp thời luật và nghị quyết của Quốc hội) đồng thời tuyên truyền, phổ biến chúng. Để làm tốt chức năng lập pháp của mình Quốc hội cần có một sự phối hợp nhịp nhàng với Chính phủ. Giữa hai cơ quan này không những phải có sự phối hợp mà còn phải có sự phân công rõ ràng giữa cơ quan có quyền thông qua các dự án luật với cơ quan trình dự án luật. Công đoạn của Chính phủ trong quá trình xây dựng dự án luật có thể gồm 4 bước sau: Nhận biết vấn đề. Nghiên cứu, phân tích và đề ra chính sách để xử lí vấn đề. Phê chuẩn chính sách. Soạn thảo văn bản luật để thể chế hóa chính sách. i) Trong giai đoạn soạn thảo dự thảo luật, theo quy định của luật hiện hành UBTVQH thành lập ban soạn thảo và phân công chủ trì ban soạn thảo, trường hợp dự án luật, pháp lệnh dự thảo nghị quyết do Chính phủ trình thì Chính phủ giao cho một bộ hoặc một cơ quan ngang bộ chủ trì soạn thảo; cơ quan được chủ trì soạn thảo có trách nhiệm thành lập ban soạn thảo. Trong quá trình soạn thảo có sự tham gia của các cơ quan, tổ chức chủ trì soạn thảo; cơ quan được giao chủ trì soạn thảo đối với việc tổng kết thi hành pháp luật, đánh giá các VBQPPL hiện hành có liên quan đến dự án luật, pháp lệnh, dự thảo, nghị quyết. Pháp lệnh, dự thảo, nghị quyết trước khi trình Chính phủ, văn phòng Chính phủ chuẩn bị những nội dung cơ bản, những vấn đề còn có ý nghĩa khác nhau của dự án, dự thảo để báo cáo Chính phủ thảo luận. ii) Trong giai đoạn thẩm tra dự án luật, pháp lệnh: dự án luật, pháp lệnh phải được thẩm tra bởi Hội đồng dân tộc và các ủy ban của Quốc hội. Cơ quan thẩm tra có quyền yêu cầu cơ quan soạn thảo báo cáo những vấn đề thuộc nội dung dự án. Phạm vi thẩm tra bao gồm: sự cần thiết ban hành luật, pháp lệnh; sự phù hợp của nội dung dự án với đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng; tính hợp hiến, hợp pháp của dự án, tính thống nhất của văn bản với hệ thống pháp luật; việc tuân thủ thủ tục soạn thảo; tính khả thi của dự án. iii) Trong quá trình chỉnh lí dự án luật, pháp lệnh: khi dự án đã được hoàn thiện dần và trải qua các giai đoạn bắt buộc của thủ tục soạn thảo do pháp luật quy định và được các chủ thể có liên quan đánh giá là có chất lượng cao, đã thể hiện đầy đủ các nội dung cần thiết không còn các ý kiến khác nhau về nội dung của dự án hoặc có ý kiến khác nhau về những vấn đề không cơ bản thì cơ quan soạn thảo sẽ trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước UBTVQH. Các cơ quan này sẽ thảo luận thông qua dự án. Trong giai đoạn này Quốc hội xem xét, thông qua dự án luật, dự thảo nghị quyết tại 1 hoặc 2 kì họp Quốc hội theo trình tự quy định trong luật ban hành VBQPPL 2008. Mặc dù quy trình lập pháp khá hoàn chỉnh nhưng vẫn có một số tồn tại như: quy trình làm luật chậm; luật vừa ra đời đã không phù hợp với thực tế (chỉ là “chạy theo xã hội”, vì vậy chỉ mới ban hành nhưng luật đã muốn sửa đổi cho hợp với thực tế mới; một vài trường hợp còn không phù hợp với hệ thống văn bản pháp luật đã có gây ra nhiều tranh cãi, đôi khi ngay cả nhân viên trong các cơ quan tư pháp cũng không biết thực hiện theo luật nào, quy định nào... *Một số giải pháp tăng cường hoàn thiện mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong quy trình lập pháp được đề ra như sau: Đổi mới quy trình lập, thẩm tra chương trình xây dựng luật, pháp lệnh. Tăng cường tính chủ động của Chính phủ trong quá trình xây dựng luật, pháp lệnh. Tăng cường mối quan hệ giữa HĐDT với các ủy ban của Quốc hội, HĐDT với các ủy ban của Chính phủ trong giai đoạn thẩm tra dự án luật, pháp lệnh. Phân định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong quy trình xây dựng luật, pháp lệnh. Nâng cao trách nhiệm đội ngũ cán bộ tham mưu cho Quốc hội, Chính phủ trong quy trình lập pháp. Nâng cao chất lượng hoạt động thông tin phục vụ công tác xây dựng luật của Quốc hội. Một số lĩnh vực do Chính phủ quản lí cũng cần có sự quản lí, giám sát chặt chẽ hơn của Quốc hội và cần đươc cụ thể hóa trong các văn bản quy phạm pháp luật, đặc biệt là Luật tổ chức Chính phủ và Luật tổ chức Quốc hội, từ đó nâng cao hơn nữa trách nhiệm của các thành viên Chính phủ ( Thủ tướng, các Phó thủ tướng và các Bộ trưởng), tăng khả năng xử lí các vấn đề thuộc lĩnh vực mình phụ trách... Vấn đề xử lí vi phạm cũng cần đặc biệt quan tâm. Thực tế hiện nay, có nhiều phiên chất vấn của Quốc hội việc phàn nàn “quyền hạn của bộ trưởng thì hữu hạn, mà trách nhiệm thì vô hạn” đã được thay bằng việc các quý bộ trưởng nhanh chóng nhận phần lỗi về mình (mặc dù có thể lỗi đó không do bộ trưởng gây ra). Vấn đề đặt ra là hoạt động chất vấn của Quốc hội không được chỉ dừng lại ở việc nhận trách nhiệm mà là việc giải quyết sự việc như thế nào? Không phải chỉ nhận cho qua, cho xong chuyện. Những năm gần đây có rất nhiều vụ việc vi phạm lớn ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, tình hình an ninh trật tự…gây nhiều bức xúc trong dư luận và sự tin tưởng của người dân vào bộ máy nhà nước ta (đặc biệt là Quốc hội và Chính phủ). Như vậy có thể thấy còn nhiều bất cập cần khắc phục trong mối liên hệ, trong hoạt động của cả hai cơ quan nhà nước này, nâng cao hơn nữa hiệu quả của bộ máy nhà nước trong thời kì hội nhập, phát triển. Những giải pháp được nhắc đến ở trên chỉ là ý kiến cá nhân, muốn hoàn thiện tổ chức, hoạt động của các cơ quan nhà nước cần có sự phối hợp của chính các cơ quan đó và sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng ta. PHẦN KẾT LUẬN Hiến pháp 1992 cùng với một số văn bản quy phạm pháp luật khác (luật tổ chức Quốc hội 2001, luật tổ chức Chính phủ 2001, luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2008) đã chỉ ra mối quan hệ giữa hai cơ quan quan trọng trong bộ máy nhà nước Việt Nam, mối quan hệ này có ảnh hưởng sâu rộng đến hầu hết các cơ quan nhà nước khác, vì vậy, cần tăng cường hơn nữa hiệu quả hoạt động của chúng trong cơ cấu bộ máy nhà nước. Nghiên cứu về những quy định về mối quan hệ này có ý nghĩa vô cùng quan trọng nhằm rút ra kinh nghiệm cho tổ chức bộ máy nhà nước.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docMối liên hệ giữa Quốc hội và Chính phủ.doc
Luận văn liên quan