Một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý chất lượng tại các doanh nghiệp nhà nước sản xuất thép trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

bảo chất lượng nguyên liệu và chất lượng sản phẩm thép. 3.4.2 Kiến nghị đối với các doanh nghiệp nhà nước sản xuất thép trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. ƒ Các DNNNTHCM cần hoạch định và thực hiện chiến lược chất lượng nhằm củng cố và mở rộng thị trường trong nước song song với chiến lược chất lượng hướng 137 vào xuất khẩu (trước mắt là xuất khẩu sang các nước trong khu vực như Campuchia, Lào, Myanmar) để tăng vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp và đẩy mạnh lượng hàng tiêu thụ trong điều kiện cạnh tranh ngày càng gay gắt cả trong nước và trên thế giới. ƒ Ban lãnh đạo của các DNNNTHCM cần nhận thức đúng đắn về trách nhiệm to lớn của mình đối với hoạt động quản lý chất lượng của doanh nghiệp, từ đó cam kết thực hiện các chiến lược chất lượng cũng như cam kết theo đuổi lâu dài các mục tiêu về chất lượng và quản lý chất lượng. Nếu thiếu sự cam kết này, các giải pháp trên dù có khả năng mang lại hiệu quả cao cũng không thể triển khai thực hiện được. ƒ Trong quá trình triển khai thực hiện các giải pháp trên, các DNNNTHCM cần đảm bảo tính hệ thống, nhất quán của các giải pháp; đồng thời định hướng vào phòng ngừa sai sót bằng cách thực hiện theo chu trình PDCA (Plan – Do – Check – Action) để có thể mang lại hiệu quả cao. Cụ thể là, sau khi lập kế hoạch và thực hiện các giải pháp, qua kiểm tra nếu thấy giải pháp thực sự mang lại hiệu quả thì cần chuẩn hóa chúng để đảm bảo cho các giải pháp này được thực hiện thường xuyên và lâu dài nhằm không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý chất lượng của doanh nghiệp. Trong trường hợp giải pháp chưa mang lại hiệu quả như mong muốn thì cần tiến hành hiệu chỉnh và có những tác động quản lý thích hợp và sau đó lại bắt đầu một chu trình mới trên cơ sở kinh nghiệm thu được của chu trình trước. ƒ Các DNNNTHCM cần đẩy mạnh công tác nghiên cứu thị trường, kết hợp với tổ chức tốt hệ thống phân phối và các chương trình chăm sóc khách hàng. Qua đó, thu thập ý kiến khách hàng và tích cực phân tích các ý kiến đó để làm cơ sở cải tiến chất lượng sản phẩm cũng như cải tiến hoạt động quản lý chất lượng trong doanh nghiệp. 138 KẾT LUẬN Cùng với xu thế hội nhập kinh tế khu vực và thế giới, công nghiệp phát triển nhanh, cung lớn hơn cầu, các DNNNTHCM đã và đang đứng trước những thách thức, khó khăn hết sức to lớn khi trình độ quản lý nói chung và quản lý chất lượng nói riêng còn thấp và kém hiệu quả, công nghệ sản xuất thép lạc hậu hàng chục năm so với các nước trong khu vực và thế giới. Bên cạnh đó, bước vào thế kỷ XXI – thế kỷ mà cả thế giới đang hướng về sự phát triển bền vững trong bối cảnh toàn cầu hóa – những yêu cầu về chất lượng sản phẩm, đảm bảo an toàn cho người sử dụng và môi trường sống, giá cả, phương thức phục vụ… ngày càng khắt khe hơn. Trong bối cảnh đó, để tồn tại và phát triển, các DNNNTHCM nhất thiết phải liên tục hoàn thiện hoạt động quản lý chất lượng của mình hướng vào khách hàng và các bên quan tâm. Nhìn lại thực trạng quản lý chất lượng của các DNNNTHCM trong thời gian qua, mặc dù đã gặt hái được những lợi ích nhất định khi các DNNNTHCM áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 9000 nhưng nhìn chung hệ thống quản lý chất lượng của các DNNNTHCM vẫn còn ở trình độ thấp, hiệu quả chưa cao. Việc kiểm soát các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm còn nhiều hạn chế, thiếu tính tích cực và chủ động trong việc đổi mới, hoàn thiện hoạt động quản lý chất lượng. Các nguồn lực trong doanh nghiệp chưa được khai thác một cách hợp lý, nhất là nguồn nhân lực – nền tảng cho quản lý chất lượng có hiệu quả. Chính vì vậy, sản phẩm thép cao cấp hầu như không có, chủng loại sản phẩm ít chưa đáp ứng được nhu cầu đa dạng về sản phẩm thép, giá thành lại cao so với các doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài và so với các nước trong khu vực nên khả năng cạnh tranh kém. Thực trạng trên chịu tác động bởi nhiều nguyên nhân mà nguyên nhân cơ bản vẫn thuộc về yếu tố con người, đặt biệt là cấp lãnh đạo của các DNNNTHCM. Cách nghĩ, cách làm theo kiểu của nền kinh tế bao cấp vẫn còn ăn sâu trong tiềm thức của mỗi người, gây trở ngại trong quá trình đổi mới phương pháp 139 quản lý chất lượng của các DNNNTHCM theo hướng năng động, sáng tạo, chủ động trước những biến đổi của môi trường sản xuất kinh doanh. Với vai trò quan trọng trong sự nghiệp CNH và HĐH đất nước, việc tập trung phát triển ngành thép trong 10 – 20 năm tới là hết sức cấp thiết, nhất là sự phát triển của các doanh nghiệp nhà nước trong ngành thép, khi mà doanh nghiệp nhà nước vẫn tiếp tục được xác định là thành phần kinh tế chủ đạo của nền kinh tế. Tuy nhiên, với năng lực cạnh tranh còn thấp, để giữ vững vai trò chủ đạo và đủ sức cạnh tranh trong điều kiện môi trường kinh doanh luôn thay đổi, đòi hỏi các doanh nghiệp nhà nước trong ngành thép nói chung và các DNNNTHCM nói riêng phải định hướng phát triển tập trung vào “chất” chứ không phải tập trung vào “lượng”. Theo đó, đòi hỏi các DNNNTHCM phải có những giải pháp thích hợp nhằm liên tục hoàn thiện hoạt động quản lý chất lượng của mình sao cho luôn đảm bảo nâng cao hiệu quả của nó để tạo ra những sản phẩm thỏa mãn được những nhu cầu, mong đợi ngày càng cao của khách hàng, thị trường và xã hội. Trên cơ sở phân tích thực trạng quản lý chất lượng tại các DNNNTHCM, kết hợp với những kinh nghiệm trong quản lý chất lượng của các nước trên thế giới, chúng tôi đã đề xuất một số nhóm giải pháp như: • Giải pháp huy động nguồn nhân lực vào hoạt động quản lý chất lượng. • Giải pháp về phương pháp quản lý. • Giải pháp đảm bảo chất lượng nguyên vật liệu. • Giải pháp đổi mới và cải tiến công nghệ, thiết bị. Những giải pháp trên tập trung vào việc huy động hiệu quả các nguồn lực của các DNNNTHCM, đặc biệt là nguồn lực con người nhằm liên tục cải tiến, hoàn thiện hoạt động quản lý chất lượng của các DNNNTHCM hướng tới sự thỏa mãn ngày càng cao của khách hàng và các bên quan tâm, tạo điều kiện cho các DNNNTHCM phát triển bền vững. 140 Bên cạnh sự nỗ lực của bản thân các DNNNTHCM là chính, cũng cần có sự hỗ trợ đắc lực của Nhà nước, của các ban ngành có liên quan nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý chất lượng của các DNNNTHCM, góp phần giữ vững và từng bước nâng cao vị thế cạnh tranh của các DNNNTHCM nói riêng và ngành thép Việt Nam nói chung trong bối cảnh hội nhập kinh tế hiện nay và tương lai. Với công trình nghiên cứu này, tác giả chỉ mong đóng góp một phần nhỏ bé vào việc nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng của các DNNNTHCM, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các DNNNTHCM cả trên thị trường trong nước lẫn trên thị trường thế giới. Mặc dù đã hết sức cố gắng trong quá trình nghiên cứu nhưng do thời gian cũng như khả năng, kinh nghiệm của tác giả có hạn nên luận án khó tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự góp ý quý giá của các Thầy, Cô và các nhà khoa học. 141 TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt 1. Tạ Thị Kiều An, Ngô Thị Ánh, Nguyễn Hoàng Kiệt, Đinh Phượng Vương (1998), Quản trị chất lượng, NXB Giáo dục, Thành phố Hồ Chí Minh. 2. Tạ Thị Kiều An, Ngô Thị Ánh, Nguyễn Hoàng Kiệt, Đinh Phượng Vương (2000), Quản lý chất lượng toàn diện, NXB Thống kê, Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Tạ Thị Kiều An (2001), Một số giải pháp hoàn thiện quản lý chất lượng trong các công ty dệt phía Nam của Vinatex, Luận án tiến sĩ kinh tế, trường Đại học Kinh tế Thành phố hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh. 4. Phan Chí Anh, Nguyễn Xuân Khôi, Nguyễn Khắc Kim (2002), 6 sigma – Phương pháp tiếp cận mới về quản lý, NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội. 5. TS. Ngô Trần Ánh (2000), Kinh tế quản lý doanh nghiệp, NXB Thống Kê, Thành phố Hồ Chí Minh. 6. Công ty Thép Miền Nam (1997 – 2004), Báo cáo công tác kỹ thuật năm và phương hướng nhiệm vụ, Thành phố Hồ Chí Minh. 7. Công ty Thép Miền Nam (1996 – 2004), Báo cáo tổng kết năm và phương hướng nhiệm vụ, Thành phố Hồ Chí Minh. 8. TS. Đặng Đình Cung (2002), Bảy công cụ quản lý chất lượng, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh. 9. PGS.TS. Nguyễn Quốc Cừ (2000), Quản lý chất lượng sản phẩm, NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội. 10. Phạm Chí Cường (2000), “Những căn cứ khoa học kỹ thuật chủ yếu được vận dụng trong quy hoạch phát triển ngành Thép đến năm 2010 của Tổng công ty Thép Việt Nam”, Tạp chí Công nghiệp, Chuyên san Công nghiệp Thép Việt Nam trên đường hội nhập, tr. 5 – 6. 142 11. Phạm Bá Cứu (1998), “Tiến tới áp dụng TQM – Bước phát triển tất yếu của các doanh nghiệp Việt Nam”, Thông tin Tiêu chuẩn – Đo lường – Chất lượng, (1/1998), tr. 11 – 13. 12. Philip B. CROSBY (1989), Chất lượng là thứ cho không, Biên tập: Mai Huy Tân, Nguyễn Bình Giang, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội. 13. TS. Lê Đăng Doanh (2001), “Hàng hóa “Made in Vietnam” – Khả năng cạnh tranh hiện tại và triển vọng”, Hội nghị Chất lượng Việt Nam lần thứ tư, Hà Nội. 14. Trần Kim Dung (2000), Quản trị nguồn nhân lực, NXB Đại học Quốc gia, Thành phố Hồ Chí Minh. 15. Nguyễn Minh Đình, Nguyễn Trung Tín, Phạm Phương Hoa (1996), Quản lý có hiệu quả theo phương pháp Deming, NXB Thống kê, Thành phố Hồ Chí Minh. 16. Nguyễn Kim Định (1996), Quản lý chất lượng và ISO 9000, Tủ sách Đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh. 17. TS. Nguyễn Kim Định (2001), Thiết lập hệ thống chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 9000, NXB Thống kê, Thành phố Hồ Chí Minh. 18. Business Edge (2003), Tìm hiểu chất lượng – Có phải như bạn nghĩ không, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh. 19. Business Edge (2003), Đạt chất lượng bằng các phương pháp và công cụ nào?, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh. 20. Rowan GIBSON (biên tập) (2002), Tư duy lại tương lai, Người dịch: Vũ Tiến Phúc, Dương Thủy, Phi Hoành, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh. 21. Michael HAMMER, James CHAMPY (1996), Tái lập công ty – Tuyên ngôn của cuộc cách mạng trong kinh doanh, Người dịch: Vũ Tiến Phúc, NXB Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh. 22. TS. Lê Thanh Hà, Hoàng Lâm Tịnh, ThS. Nguyễn Hữu Nhuận (1998), Ứng dụng lý thuyết hệ thống trong quản trị doanh nghiệp, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh. 143 23. Hiệp hội thép Việt Nam (5 – 12/ 2002), Bản tin nội bộ, Hà Nội. 24. Hiệp hội thép Việt Nam (1 – 12/ 2003), Bản tin nội bộ, Hà Nội. 25. Bùi Nguyên Hùng (Chủ biên) (1997), Quản lý chất lượng toàn diện, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh. 26. Trần Quốc Hùng, Đỗ Tuyết Khanh (2002), Nhận diện nền kinh tế mới toàn cầu hóa, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh. 27. Masaaki IMAI (1992), Kaizen – Chìa khóa của sự thành công về quản lý của Nhật bản, Biên soạn: Nguyễn Khắc Thìn, Trịnh Thị Ninh, NXB Thành phố Hồ Chí Minh. 28. Sud INGLE (1994), Hướng dẫn thực hành nhóm chất lượng, Biên dịch: Tập thể sinh viên Quản trị kinh doanh K16 Trường Đại học Kinh tế TP.HCM, NXB Thế giới, Hà Nội. 29. Kaoru ISHIKAWA (1990), Quản lý chất lượng theo phương pháp Nhật, NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội. 30. TS. Nguyễn Thị Luyến (1996), Kinh nghiệm phát triển kinh tế thị trường ở các nước ASEAN và khả năng vận dụng vào Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 31. PGS.TS. Ngô Quang Minh (2001), Kinh tế nhà nước và quá trình đổi mới doanh nghiệp nhà nước, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 32. John S. OAKLAND (1994), Quản lý chất lượng đồng bộ, NXB Thống kê, Hà Nội. 33. GS.TS. Nguyễn Đình Phan (1997), Kinh tế và quản lý công nghiệp, NXB Giáo dục, Hà Nội. 34. GS.TS. Nguyễn Đình Phan (2002), Quản lý chất lượng trong các tổ chức, NXB Giáo dục, Hà Nội. 35. Richard J. SCHONBERGER (1989), Người Nhật quản lý sản xuất như thế nào, Người dịch: Chu Tiến Ánh, Bùi Biên Hòa, Ngô Thế Phúc, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội. 144 36. Sở khoa học công nghệ và môi trường thành phố Hồ Chí Minh, Hội tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (2000 – 2001), Quản lý chất lượng và các quy định về chất lượng hàng hóa, Thành phố Hồ Chí Minh. 37. Đinh Huy Tam (2000), “Cần có giải pháp tốt cho bài toán cung vượt cầu trên thị trường Thép Việt Nam hiện nay”, Tạp chí Công nghiệp, Chuyên san Công nghiệp Thép Việt Nam trên đường hội nhập, tr. 14 – 16. 38. TS. Lưu Thanh Tâm (2003), Quản trị chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế, NXB Đại học Quốc gia, Thành phố Hồ Chí Minh. 39. TS. Nguyễn Thanh (2002), Phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 40. PGS.TS. Hoàng Đức Thân (2003), “Tăng cường khả năng cạnh tranh của ngành thép Việt Nam”, Nhịp sống Công nghiệp, (3/2003), tr. 30 – 32. 41. Ths. Hồ Thêm (2001), Cẩm nang áp dụng ISO 9001:2000, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh. 42. Nguyễn Văn Thông (2000), “Những suy nghĩ về việc tạo nguồn nguyên liệu cho chiến lược phát triển ngành Thép Việt Nam đến năm 2010”, Tạp chí Công nghiệp, Chuyên san Công nghiệp Thép Việt Nam trên đường hội nhập, tr. 11 – 13. 43. Khiếu Thiện Thuật (2002), Quản lý chất lượng để nâng cao lợi thế cạnh tranh, NXB Thống kê, Thành phố Hồ Chí Minh. 44. Tiêu chuẩn Việt Nam (2000), TCVN ISO 9000:2000 Hệ thống quản lý chất lượng – Cơ sở và từ vựng, Hà Nội. 45. Tiêu chuẩn Việt Nam (2000), TCVN ISO 9001:2000 Hệ thống quản lý chất lượng – Các yêu cầu, Hà Nội. 46. Tiêu chuẩn Việt Nam (2000), TCVN ISO 9004:2000 Hệ thống quản lý chất lượng – Hướng dẫn cải tiến, Hà Nội. 47. Tiêu chuẩn Việt Nam (1998), TCVN ISO 14001:1998 Hệ thống quản lý môi trường – Quy định và hướng dẫn sử dụng, Hà Nội. 145 48. Tiêu chuẩn Việt Nam (1997), TCVN ISO 14004:1997 Hệ thống quản lý môi trường – Hướng dẫn chung về nguyên tắc, hệ thống và kỹ thuật hỗ trợ, Hà Nội. 49. Tiêu chuẩn Việt Nam (2000), TCVN ISO 14050:2000 Quản lý môi trường – Từ vựng, Hà Nội. 50. Nguyễn Quang Toản (1991), Quản lý chất lượng, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh. 51. GS. Nguyễn Quang Toản (1992), Quản trị chất lượng, Đại học Mở – Bán công, Thành phố Hồ Chí Minh. 52. Nguyễn Quang Toản (1999), Thiết lập hệ thống chất lượng ISO 9000 trong các doanh nghiệp, NXB Thống kê, Thành phố Hồ Chí Minh. 53. Nguyễn Quang Toản (1999), ISO 9000 và TQM - Thiết lập hệ thống quản lý hướng vào chất lượng, NXB Thống kê, Thành phố Hồ Chí Minh. 54. Nguyễn Quang Toản (2001), ISO 9000 và TQM - Thiết lập hệ thống quản lý tập trung vào chất lượng và hướng vào khách hàng, NXB Đại học quốc gia thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh. 55. Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (1999), Cơ sở tiêu chuẩn hóa, Trung tâm đào tạo, Hà Nội. 56. Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (1999), Quản lý chất lượng – Những vấn đề cơ bản, Trung tâm đào tạo, Hà Nội. 57. Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (1999, 2000), “Các bậc thầy về quản lý chất lượng trên thế giới”, Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, (1 – 6/1999, 1 – 6/2000), Hà Nội. 58. Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (2003), Chất lượng – cạnh tranh và hội nhập, Xí nghiệp in Á Phi, Hà Nội. 59. Tổng công ty Thép Việt Nam (2002), Quy hoạch phát triển ngành thép Việt Nam đến năm 2010, Hà Nội. 146 60. Tổng công ty Thép Việt Nam (1996 – 2004), Báo cáo tổng kết năm và phương hướng nhiệm vụ, Hà Nội. 61. Đặng Minh Trang (1997), Quản lý chất lượng trong doanh nghiệp, NXB Giáo dục, Thành phố Hồ Chí Minh. 62. Trung tâm thông tin thương mại (2003), Kỷ yếu ISO Việt Nam 2002 – 2003, Thành phố Hồ Chí Minh. 63. Trung tâm chất lượng quốc tế – IQC (2003), Đào tạo đánh giá viên nội bộ hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2000, Thành phố Hồ Chí Minh. 64. Trung tâm chất lượng quốc tế – IQC (2004), Đào tạo đánh giá viên nội bộ hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2000 trong các cơ sở giáo dục, Thành phố Hồ Chí Minh. 65. Phó Đức Trù, Phạm Hồng (2002), ISO 9000:2000, NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội. 66. TS. Vũ Anh Tuấn (2002), “Nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp trong xu thế hội nhập”, Tạp chí Phát triển Kinh tế, (146), tr.25 – 27. 67. Hoàng Mạnh Tuấn (1997), Đổi mới quản lý chất lượng sản phẩm trong thời kỳ mới, NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội. 68. Trần Quang Tuệ (biên dịch) (2000), Nhân sự – Chìa khóa của sự thành công, NXB Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh. 69. GS.TS. Nguyễn Thanh Tuyền, PGS.TS. Đào Duy Huân, TS. Lương Minh Cừ (2003), Hướng tới nền kinh tế tri thức ở Việt Nam, NXB Thống kê, Thành phố Hồ Chí Minh. 70. Nguyễn Thu Tuyết (2002), “SA 8000 – Tiêu chuẩn đạo đức trong kinh doanh”, Báo Sài gòn giải phóng, (14/12/2002). 71. ThS. Lưu Hoàng Vân (2003), “Kinh tế tri thức – Thách thức về chất lượng”, Kỷ yếu ISO Việt Nam 2002 – 2003, Trung tâm Thông tin Thương mại, Thành phố Hồ Chí Minh. 147 72. Lê Đình Vĩnh (sưu tầm, tuyển chọn) (2002), Quy định pháp luật về quản lý chất lượng hàng hóa, sản phẩm, NXB Lao động, Hà Nội. 73. Đức Vương (2003), “Thừa công suất nhưng vẫn đầu tư”, Thời báo Kinh tế Việt Nam, (144). 74. Nguyễn Minh Xuân (2000), “Cần tổ chức tốt nguồn thép thứ phế liệu phục vụ cho sản xuất”, Tạp chí Công nghiệp, Chuyên san Công nghiệp Thép Việt Nam trên đường hội nhập, tr. 33 – 34. Tiếng nước ngoài 75. Sime CURKOVIC, Mark PAGELL (1999), “A Critical Examination of the Ability of ISO 9000 Certification to Lead to a Competitive Advantage”, Jornal of Quality Management, Vol. 4, No. 1, pp. 51 – 67. 76. H.P.A. GERAEDTS et al. (2001), “The benefits of total quality management”, Computerized Medical Imaging and Graphics 25, pp. 217 – 220. 77. Takashi OSADA (1991), The 5S’s – Five Keys to a Total Quality Environment, Asian Productivity Organization, Japan. 78. Daniel I. PRAJOGO, Amrik S. SOHAL (2001), “TQM and innovation: a literature review and research framework”, Technovation 21, pp. 539 – 558. 79. Shmuel STASHEVSKY, Dov ELIZUR (2000), “The effect of quality management and participation in decision – making on individual performance”, Journal of Quality Management 5, pp. 53 – 65. 80. Ashok RAO, Lawrence P. CARR, Ismael DAMBOLENA, Robert J. KOPP, John MARTIN, Farshad RAFII, Phyllis Fineman SCHLESINGER (1996), Total Quality Management: A Cross Functional Perspective, John Wiley & Sons, USA. 81. Jean NOLLET, Joseph KÉLADA, Mattio O. DIORIO (1992), La gestion des opérations et de la production – Une approche Systémique, 518 – 550, Gặtan morin éditeur, France. Websites 82. 148 83. 84. 85. 86. 87. 88. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. 97. 98. 99. 100. 101. 102. 103. 104. 69_072.pdf 149 PHỤ LỤC 1: KINH NGHIỆM QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG CỦA MỘT SỐ NHÀ SẢN XUẤT THÉP LỚN TRÊN THẾ GIỚI 1. Kinh nghiệm của các nhà sản xuất thép ở Nhật Ngành công nghiệp thép ở Nhật phát triển mạnh từ những năm 1970 và nổi tiếng trên thế giới về sản phẩm thép có chất lượng cao. Đến nay, sản lượng thép của Nhật đứng hàng thứ 3 trên thế giới, sau Trung Quốc và Nga. Năm 2003, sản lượng thép của Nhật là 110,5 triệu tấn, chiếm khoảng 11,45% sản lượng thép thế giới. Các tập đoàn sản xuất thép lớn ở Nhật như Nippon, NKK, Kawasaki cũng là những doanh nghiệp đi đầu trong lĩnh vực quản lý chất lượng ở Nhật. Hoạt động quản lý chất lượng của các tập đoàn này dựa trên cơ sở định hướng vào khách hàng; cải tiến liên tục ở từng công việc, từng quá trình; phát triển hoạt động theo nhóm nhỏ; phát triển sự hợp tác giữa giới quản lý và công nhân dựa vào sự tin tưởng lẫn nhau, tôn trọng nhau. Công tác đào tạo, huấn luyện được chú trọng và áp dụng cho mọi đối tượng trong doanh nghiệp, từ lãnh đạo cấp cao đến người công nhân. Các hội thảo về năng suất, chất lượng nằm trong chương trình huấn luyện hàng năm và được xem là một phần trong chương trình đào tạo giới lãnh đạo. Công nhân cũng được giáo dục rằng tất cả mọi việc đều đòi hỏi phải có sự cố gắng kiên trì của mỗi người. Công nhân được đào tạo để làm tốt công việc hiện tại và được đào tạo nghề mới nhằm tăng tính linh hoạt và sẵn sàng nhận sự thay đổi công việc cũng như thúc đẩy sự tự phát triển của họ, làm cơ sở cho việc cải tiến liên tục trong mọi hoạt động. Ngày nay, để tiếp tục duy trì sức cạnh tranh mạnh mẽ của mình, các tập đoàn sản xuất thép ở Nhật luôn chú trọng vào việc nghiên cứu và phát triển công nghệ mới, vật liệu mới và sản phẩm mới nhằm tạo ra các loại thép đặc biệt có chất lượng cao, sử dụng tiết kiệm các nguồn lực sản xuất và thân thiện với môi trường. 150 2. Kinh nghiệm của các nhà sản xuất thép ở Trung Quốc Những năm gần đây, ngành công nghiệp thép Trung Quốc phát triển rất nhanh và là nước đứng đầu thế giới về sản lượng thép. Tốc độ tăng sản lượng thép bình quân của Trung Quốc từ năm 2001 đến năm 2003 là 19%. Năm 2003, sản lượng thép của Trung Quốc là 220,1 triệu tấn, chiếm khoảng 22,8% sản lượng thép thế giới. Năm 1996, Trung Quốc có 4 xí nghiệp có công suất sản xuất trên 5 triệu tấn/năm. Đến năm 2003, Trung Quốc có 13 xí nghiệp có công suất sản xuất trên 5 triệu tấn/năm. Các tập đoàn sản xuất thép như Baosteel, Angang, Wugang, Shougang, Bengang là những nhà sản xuất thép nằm trong nhóm 30 nhà sản xuất thép lớn nhất trên trên giới. Chiến lược phát triển của ngành công nghiệp thép Trung Quốc là: ƒ Nâng cao năng lực cạnh tranh. ƒ Tăng cường sự hợp tác vững chắc trong nội bộ doanh nghiệp và bên ngoài doanh nghiệp. ƒ Chú ý nhiều đến sự phát triển bền vững, giảm thiểu sự tác động xấu đến môi trường. Với định hướng phát triển như trên, trong hoạt động quản lý chất lượng, các nhà sản xuất thép lớn ở Trung Quốc đi theo các quan điểm chủ yếu sau: - Luôn coi chất lượng là chìa khóa quan trọng để tăng năng lực cạnh tranh và mở rộng thị phần. - Đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của khách hàng là mục tiêu để cải tiến liên tục mọi hoạt động của doanh nghiệp. - Hiệu quả của quá trình hoạt động được coi là quan trọng hơn mức sản xuất. - Đẩy mạnh quản lý theo quá trình và sự đồng bộ giữa các quá trình với sự tham gia của mọi người trên cơ sở phát triển hợp tác nhóm là cách tốt nhất để nâng cao hiệu quả hoạt động. 151 - Đạt lợi thế cạnh tranh theo cách tiếp cận win – win (các bên đều có lợi), tạo mối quan hệ tốt với khách hàng và người cung cấp nhằm nâng cao chất lượng, giảm chi phí và tăng lợi nhuận. - Chú trọng cải tiến các quá trình và thiết bị sản xuất nhằm tạo sản phẩm có chất lượng cao với mức tiêu hao nguyên vật liệu, năng lượng thấp hơn. - Phù hợp với những luật lệ và quy định trong ngành sản xuất thép về việc bảo vệ môi trường, trước mắt là cố gắng sử dụng tiết kiệm nguyên liệu thô và giảm sự tác động xấu đến môi trường. Nguồn: Thông tin tổng hợp từ Steel Markets Asia Conference – Tháng 11/2004 và Internet 152 PHỤ LỤC 2: PHÂN LOẠI KHẢ NĂNG CẠNH TRANH CỦA CÁC SẢN PHẨM VIỆT NAM STT Nhóm có khả năng cạnh tranh Nhóm có khả năng cạnh tranh có điều kiện Nhóm có khả năng cạnh tranh thấp 1 Thủy sản Chè Mía đường 2 Trái cây đặc sản Cao su Bông 3 Một số đặc sản nông nghiệp (mè, măng khô) Thực phẩm chế biến (thịt, cá chế biến, kẹo dừa…) Cây có dầu 4 Điều Hoa tươi Đỗ tương 5 Tiêu Rau Ngô 6 Gạo Lắp ráp điện tử dân dụng Sữa bò 7 Cà phê Một số sản phẩm cơ khí nhỏ Gà chăn nuôi công nghiệp 8 May mặc Một số hóa chất Thép 9 Da giày Xi măng 10 Đồ uống (rượu đặc sản…) Thịt heo 11 Động cơ Diesel công suất thấp (dưới 32 sức ngựa) Dịch vụ ngân hàng 12 Du lịch Dịch vụ viễn thông 13 Dịch vụ xây dựng Vậân tải hàng không 14 Khoáng sản Vận tải hàng hải 15 Hàng thủ công, mỹ nghệ Kiểm toán 16 Công nghệ phần mềm 17 Dịch vụ bảo hiểm 18 Dịch vụ tư vấn 19 Dịch vụ chữa bệnh Nguồn: Hội nghị chất lượng Việt Nam lần 4 – năm 2001 153 PHỤ LỤC 3: TÌNH HÌNH SẢN XUẤT THÉP CỦA CÁC DNNNTHCM Tình hình sản xuất thép cán của các DNNNTHCM qua các năm. Đơn vị tính: Ngàn tấn Chỉ tiêu 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Sản lượng của các DNNNTHCM 208 280 258 285 291 319 365 423 485 Sản lượng của Tổng công ty thép Việt Nam (VSC) 390 453 442 464 465 518 650 751 857 Sản lượng của ngành thép Việt Nam 450 864 976 1.150 1.302 1.570 1.930 2.400 2.800 Tỷ lệ sản lượng của các DNNNTHCM so với VSC (%) 53,33 61,81 58,37 61,42 62,58 61,58 56,15 56,32 56,59 Tỷ lệ sản lượng của các DNNNTHCM so với ngành thép Việt Nam (%) 46,22 32,41 26,43 24,78 22,35 20,32 18,91 17,63 17,32 Tổng nhu cầu thép cán (dài và dẹt) 1.100 1.810 1.783 2.066 2.447 2.970 3.230 4.900 5.200 Tỷ lệ đáp ứng nhu cầu của ngành thép (%) 40,91 47,73 54,74 55,66 53,21 52,86 59,75 48,98 53,85 Tỷ lệ đáp ứng nhu cầu của các DNNNTHCM (%) 18,91 15,47 14,47 13,82 11,89 10,74 11,30 8,63 9,33 Thị phần của các DNNNTHCM (%) 18,91 15,47 14,92 13,31 11,81 10,84 10,80 8,71 9,54 Nguồn: Hiệp hội thép Việt Nam Tình hình sản xuất thép thỏi của các DNNNTHCM qua các năm. 154 Đơn vị tính: Ngàn tấn Chỉ tiêu 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Sản lượng của các DNNNTHCM 171 178 173 205 217 209 201 234 278 Sản lượng của Tổng công ty thép Việt Nam (VSC) 341 304 294 305 308 306 318 408 543 Tổng nhu cầu thép thỏi trong nước 540 997 1.127 1.300 1.445 1.727 2.123 2.616 3.038 Tỷ lệ sản lượng của các DNNNTHCM so với VSC (%) 50,14 58,55 58,84 67,21 70,45 68,30 63,21 57,35 51,20 Tỷ lệ đáp ứng nhu cầu trong nước của các DNNNTHCM (%) 31,67 17,85 15,35 15,77 15,02 12,10 9,47 8,94 9,15 Nguồn: Hiệp hội thép Việt Nam 155 PHỤ LỤC 4: CÁC TIÊU CHUẨN CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨM ĐƯỢC ÁP DỤNG TẠI CÁC DNNNTHCM GIAI ĐOẠN TRƯỚC NĂM 1998 THÀNH PHẦN HÓA HỌC (%): Tiêu chuẩn Mác thép C Si Mn P S BCT 34 0,09 – 0,15 0,12 – 0,30 0,25 – 0,50 0,04 max 0,05 max BCT 38 0,14 – 0,22 0,12 – 0,30 0,40 – 0,65 0,04 max 0,05 max BCT 42 0,18 – 0,27 0,12 – 0,30 0,40 – 0,70 0,04 max 0,05 max TCVN 1765 - 75 BCT 51 0,28 – 0,37 0,15 – 0,35 0,50 – 0,80 0,04 max 0,05 max CT2 0,09 – 0,15 0,12 – 0,30 0,25 – 0,50 0,04 max 0,05 max CT3 0,14 – 0,22 0,12 – 0,30 0,40 – 0,65 0,04 max 0,05 max CT4 0,18 – 0,27 0,12 – 0,30 0,40 – 0,70 0,04 max 0,05 max ΓOCT 380 - 71 CT5 0,28 – 0,37 0,15 – 0,35 0,50 – 0,80 0,04 max 0,05 max SD 24 0,05 max 0,05 max JIS – G.3112 SD 30 0,05 max 0,05 max TÍNH CHẤT CƠ LÝ: Tiêu chuẩn Mác thép Giới hạn chảy Kg/mm2 Giới hạn đứt Kg/mm2 Độ giãn dài (%) Góc uốn Đường kính gối uốn BCT 34 22 min 34 – 44 31 min 180° 0 BCT 38 24 min 38 – 49 25 min 180° 0,5d BCT 42 26 min 42 – 54 23 min 180° 2d TCVN 1765 - 75 BCT 51 28 min 51 - 64 19 min 180° 3d CT2 22 min 34 – 44 31 min 180° 0 CT3 24 min 38 – 49 25 min 180° 0,5d CT4 26 min 42 – 54 23 min 180° 2d ΓOCT 380 - 71 CT5 28 min 51 - 64 19 min 180° 3d SD 24 24 min 39 – 53 18 min 180° 3d JIS – G.3112 SD 30 30 min 49 - 63 14 min 180° 4d 156 ĐƯỜNG KÍNH VÀ KHỐI LƯỢNG: Thép vằn (Theo TCVN – 85, ΓOCT 5781 – 82) Thép vằn (Theo JIS G 3112) Đường kính danh nghĩa (mm) Tiết diện danh nghĩa (cm2) Khối lượng đơn vị (Kg/m) Quy cách Đường kính danh nghĩa (mm) Tiết diện danh nghĩa (cm2) Khối lượng đơn vị (Kg/m) 9 0,636 0,499 D10 9,53 0,713 0,560 10 0,785 0,617 D13 12,7 1,267 0,995 12 1,131 0,888 D16 15,9 1,986 1,560 14 1,54 1,21 D19 19,1 2,865 2,250 16 2,01 1,58 D22 22,2 3,871 3,040 18 2,54 2,00 D25 25,4 5,067 3,980 20 3,14 2,47 22 3,80 2,98 25 4,91 3,85 Thép tròn trơn (Theo TCVN 1650 – 85) Thép tròn trơn (Theo TCVN 1650 – 85) Đường kính danh nghĩa (mm) Tiết diện danh nghĩa (cm2) Khối lượng đơn vị (Kg/m) Đường kính danh nghĩa (mm) Tiết diện danh nghĩa (cm2) Khối lượng đơn vị (Kg/m) 6 0,2827 0,222 16 2,010 1,58 7 0,3848 0,302 17 2,270 1,78 8 0,5027 0,395 18 2,545 2,00 9 0,6362 0,499 19 2,835 2,23 10 0,7854 0,616 20 3,142 2,47 11 0,9503 0,746 21 3,464 2,72 12 1,131 0,888 22 3,802 2,98 13 1,327 1,04 23 4,143 3,25 14 1,539 1,21 24 4,524 3,55 15 1,767 1,39 25 4,909 3,85 Nguồn: Công ty Thép Miền Nam, năm 1998 157 PHỤ LỤC 5: CÁC TIÊU CHUẨN CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨM ĐƯỢC ÁP DỤNG TẠI CÁC DNNNTHCM HIỆN NAY THÀNH PHẦN HÓA HỌC (%): Tiêu chuẩn Mác thép C Si Mn P S SD 295A - - - 0,05 max 0,05 max SD 390 0,29 max 0,55 max 1,80 max 0,04 max 0,04 max JIS G 3112 SD 490 0,32 max 0,55 max 1,80 max 0,04 max 0,04 max CT 38 0,14 – 0,22 0,12 – 0,30 0,40 – 0,65 0,04 max 0,05 max CT 38n 0,14 – 0,22 0,05 – 0,17 0,40 – 0,65 0,04 max 0,05 max CT 51 0,28 – 0,37 0,15 – 0,35 0,50 – 0,80 0,04 max 0,05 max TCVN 1651 – 85 (TCVN 1765 – 75) CT 51n 0,28 – 0,37 0,05 – 0,17 0,50 – 0,80 0,04 max 0,05 max Gr 40 - - - 0,035 max 0,04 max ASTM A615/A615M Gr 60 0,30 max 0,50 max 1,50 max 0,035 max 0,04 max Gr 250 0,25 max - - 0,06 max 0,06 max BS 4449 (Reference) Gr 460 0,25 max - - 0,05 max 0,05 max ĐƯỜNG KÍNH VÀ KHỐI LƯỢNG: (Theo TCVN 1651 – 85) Chủng loại Đường kính danh nghĩa (mm) Tiết diện danh nghĩa (cm2) Khối lượng đơn vị (Kg/m) D10 10,0 0,785 0,616 D12 12,0 1,131 0,888 D13 (*) 12,7 1,267 0,994 D14 14,0 1,540 1,210 D16 16,0 2,010 1,580 D18 18,0 2,540 2,000 D19 (*) 19,1 2,865 2,235 D20 20,0 3,140 2,470 D22 22,0 3,800 2,980 D25 25,0 4,910 3,850 D28 28,0 6,160 4,830 D29 (*) 28,7 6,424 5,060 D32 32,0 8,040 6,310 D36 36,0 10,180 7,990 Ghi chú: (*) Theo JIS G 3112, ASTM A615/A615M – 96a 158 TÍNH CHẤT CƠ LÝ: Tiêu chuẩn Mác thép Giới hạn chảy (N/mm2) Giới hạn đứt (N/mm2) Độ giãn dài (%) Góc uốn Đường kính gối uốn C I 240 min 380 min 25 min 180° 0,5d C II 300 min 500 min 19 min 180° 3d TCVN 1651 - 85 C III 400 min 600 min 14 min 180° 3d JIS G 3101 SS 400 235 min 400 – 510 20 min (d < 25) 24 min (d ≥ 25) 180° 3d SD 295A (SD 30) 295 min 440 – 600 16 min (d < 25) 18 min (d ≥ 25) 180° 3d (d ≤ 16) 4d (d > 16) SD 295B 295 min 440 min 16 min (d < 25) 18 min (d ≥ 25) 180° 3d (d ≤ 16) 4d (d > 16) SD 390 (SD 40) 390 – 510 560 min 16 min (d < 25) 18 min (d ≥ 25) 180° 5d JIS G 3112 SD 490 (SD 50) 490 – 625 625 min 12 min (d < 25) 14 min (d ≥ 25) 180° 5d (d ≤ 25) 6d (d > 25) Gr 40 (300) 300 min (Mpa) 500 min (Mpa) 11 min (d = 10) 12 min (d > 10) 180° 3,5d (d ≤ 16) 5d (d > 16) ASTM A 615/ A 615M - 94 Gr 60 (400) 400 min (Mpa) 600 min (Mpa) 9 min (d ≤ 20) 8 min (20 < d ≤ 25) 7 min (d > 25) 180° 3,5d (d ≤ 16) 5d (16 < d < 30) 7d ( d> 30) Gr 40 (300) 300 min (Mpa) 500 min (Mpa) 11 min (d = 10) 12 min (d > 10) 180° 3,5d (d ≤ 16) 5d (d > 16) ASTM A 615/ A 615M – 96a Gr 60 (420) 420 min (Mpa) 625 min (Mpa) 9 min (d ≤ 19) 8 min (19 < d ≤ 25) 7 min (d > 25) 180° 3,5d (d ≤ 16) 5d (16 < d ≤ 25) 7d ( d> 25) Gr 250 250 min 287 min 22 min 180° 3d BS 4449 (Reference) Gr 460 460 min 483 min 12 min 180° 5d (d ≤ 16) 7d ( d> 16) Nguồn: Công ty Thép Miền Nam, năm 2003 159 PHỤ LỤC 6: DANH SÁCH GIẤY CHỨNG NHẬN SẢN PHẨM PHÙ HỢP TIÊU CHUẨN CỦA CÔNG TY THÉP MIỀN NAM STT Tên sản phẩm Tiêu chuẩn Số giấy chứng nhận 1 THÉP CỐT BÊ TÔNG CÁN NÓNG Mác Grade 300, đường kính từ 10mm đến 32mm ASTM A 615/ A 615M – 96a SP. 115. 01. 17 2 THÉP CỐT BÊ TÔNG CÁN NÓNG Mác CT5 (Nhóm A – II), đường kính đến 32mm ΓOCT 5781- 82 SP. 116. 01. 17 3 THÉP CỐT BÊ TÔNG CÁN NÓNG Mác SD 295A, SD 390, đường kính từ 10mm đến 32mm JIS G 3112 (1987) SP. 120. 01. 17 4 THÉP CỐT BÊ TÔNG CÁN NÓNG Mác CT51 (Nhóm CII), đường kính đến 32mm TCVN 1651- 85 SP. 122. 01. 17 5 THÉP CỐT BÊ TÔNG - THÉP THANH VẰN Mác RB 300, đường kính đến 32mm TCVN 6285:1997 SP. 114. 01. 17 6 THÉP GÓC CẠNH ĐỀU CÁN NÓNG Nhóm A, kích thước đến 75x75x8mm TCVN 1765- 75 TCVN 1656- 93 SP. 123. 01. 17 7 THÉP DÙNG CHO KẾT CẤU CHUNG Mác ST 37 – 2, kích thước đến 75x75x8mm DIN 17100 (1 – 1980) SP. 116. 01. 17 8 THÉP GÓC CẠNH ĐỀU CÁN NÓNG Mác CT3, kích thước đến 75x75x8mm ΓOCT 380 – 71 ΓOCT 8509 - 93 SP. 117. 01. 17 9 THÉP CÁN DÙNG CHO KẾT CẤU CHUNG Mác SS 400, thép tròn đường kính đến 18mm, thép góc cạnh đều kích thước đến 75x75x9mm JIS G 3101 (1987) SP. 119. 01. 17 10 THÉP CUỘN CÁCBON THÁP Mác SWRM6, SWRM8, SWRM 10, SWRM 12, đường kính đến 18mm JIS G 3505 (1980) SP. 121. 01. 17 11 THÉP TRÒN CÁN NÓNG Mác CT 34 và CT 38, đường kính đến 18mm TCVN 1765- 75 TCVN 1650- 85 SP. 126. 01. 17 12 THÉP TRÒN CÁN NÓNG Mác C 10, đường kính đến 18mm TCVN 1766- 75 TCVN 1650- 85 SP. 124. 01. 17 13 DÂY MẠ KẼM THÔNG DỤNG Nhóm 2, đường kính đến 5mm TCVN 2053- 93 SP. 114. 01. 17 14 THÉP CỐT BÊ TÔNG CÁN NÓNG (Nhóm CIII, đường kính đến 32mm TCVN 1651- 85 SP. 214. 02. 17 15 THÉP CỐT BÊ TÔNG CÁN NÓNG Mác Grade 60 (420), đường kính từ 10mm đến 32mm ASTM A 615/ A 615M – 96a SP. 115. 02. 17 Nguồn: Công ty thép Miền Nam, năm 2003 160 PHỤ LỤC 7: XÁC ĐỊNH TỔN THẤT CHẤT LƯỢNG TRONG QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT THÉP TẠI CÁC DNNNTHCM NĂM 2003 1. Tổn thất do sản phẩm hỏng (Chỏng). Chỏng = Số lượng sản phẩm hỏng x Giá thành – Giá trị vật liệu thu hồi + Chi phí thu hồi Với: Giá trị vật liệu thu hồi = Số lượng sản phẩm hỏng x Giá phế liệu Chi phí thu hồi = Số lượng sản phẩm hỏng x Đơn giá thu hồi Ước tính tổn thất do sản phẩm hỏng năm 2003 Khoản mục Đơn vị tính Khâu luyện thép Khâu cán thép Tổng lượng thép hỏng Tấn 973 1.116 Giá thành trung bình Ngàn đồng/Tấn 3.691 5.084 Giá thép phế liệu trung bình Ngàn đồng/Tấn 1.830 1.830 Đơn giá thu hồi vật liệu TB Ngàn đồng/Tấn 70 70 Tổn thất do sản phẩm hỏng Ngàn đồng 1.878.863 3.709.584 Vậy, tổng tổn thất do sản phẩm hỏng là: Chỏng = 1.878.863 + 3.709.584 = 5.588.447 ngàn đồng. 2. Tổn thất do phải làm lại sản phẩm (Hồi lò) (Chlò). Ước tính chi phí luyện lại 1 tấn thép năm 2003 (Tính trung bình) 1) Tổn thất này được tính đối với những mẻ thép luyện sai thành phần hóa học hoặc bị các dạng khuyết tật khác khi chưa thành thỏi (thép lỏng không đủ nhiệt độ, thép bị đặc không rót được, bị tắt dòng, bị ngắt điện, khuôn bị hỏng, lệch…) được xử lý bằng cách luyện lại. Chlò = Số lượng thép hồi lò x Chí phí luyện lại 1 tấn thép 161 Với: Số lượng thép hồi lò năm 2003 là 417 tấn. ==> Chlò = 417 x 894,034 = 372.812 ngàn đồng. 3. Tổn thất do sửa chữa lại sản phẩm(Cschữa). Tổn thất này được tính cho những sản phẩm có khuyết tật phải sửa chữa lại. Hoạt động sửa chữa lại được thực hiện chủ yếu đối với thép thỏi loại hai. Thường có hai dạng khuyết tật phải sửa chữa lại: - Vết nứt bề mặt thỏi có độ sâu nhỏ hơn 1mm và chiều rộng vết nứt nhỏ hơn 5 lần độ sâu của nó, phải xử lý bằng cách mài thủ công để xóa vết nứt. - Lõm co đầu thỏi lớn hơn 50mm phải xử lý bằng cách cắt bỏ đoạn co. Theo số liệu năm 2003, tổng lượng thép thỏi có khuyết tật được sửa chữa là 9.730 tấn; ước tính chi phí sửa chữa trung bình là 25,446 ngàn đồng/tấn. Vậy, Cschữa = 9.730 x 25,446 = 247.590 ngàn đồng 4. Tổn thất do tạo ra sản phẩm loại hai (Cloại 2). Cloại 2 = Số lượng thép cán loại 2 x Chênh lệch giá bán đơn vị thép cán giữa loại 1 và loại 2 Theo số liệu năm 2003: - Số lượng thép cán loại 2 : 9.167 tấn - Đơn giá trung bình thép cán loại 1 : 5.560 ngàn đồng/tấn - Đơn giá trung bình thép cán loại 2 : 3.670 ngàn đồng/tấn Ta tính được: Cloại 2 = 9.167 x (5.560 – 3.670) = 17.325.630 ngàn đồng 5. Tổn thất do sử dụng vượt định mức vật tư (Cvđm). Tổn thất này được tính cho một số vật tư chủ yếu, tạm thời bỏ qua những vật tư có giá trị nhỏ, sử dụng ít. Mặc dù các chỉ tiêu tiêu hao vật tư chủ yếu có giảm qua các năm nhờ có sự đầu tư lớn về máy móc thiết bị, nhưng so với định mức tiêu hao vật tư năm 2003 thì tình hình sử dụng vật tư trong năm còn gây ra một lượng tổn thất được tính như sau: Ước tính tổn thất do vượt định mức vật tư cho 1 tấn thép thỏi năm 2003 (Tính trung bình) 162 Tên vật tư ĐVT Định mức Thực hiện Chênh lệch TH/ĐM Đơn giá (Ngàn đồng) Thành tiền (Ngàn đồng) (A) (B) (1) (2) (3) = (2) – (1) (4) (5) = (3)*(4) Thép phế liệu Tấn 1,160 1,170 + 0,01 1.830 + 18,300 FeMn Kg 7,165 7,48 + 0,315 6,530 + 2,060 FeSi Kg 6,15 6,07 - 0,08 9,650 - 0,772 Điện cực Kg 3,4 3,7 + 0,3 23,070 + 6,921 Điện năng Kwh 687 700 + 13 0,765 + 9,945 Khuôn thỏi Kg 17,737 15,474 - 2,263 2,440 - 5,522 Tổng cộng + 30,932 Ước tính tổn thất do vượt định mức vật tư cho 1 tấn thép cán năm 2003 (Tính trung bình) Tên vật tư ĐVT Định mức Thực hiện Chênh lệch TH/ĐM Đơn giá (Ngàn đồng) Thành tiền (Ngàn đồng) (A) (B) (1) (2) (3) = (2) – (1) (4) (5) = (3)*(4) Phôi thép Tấn 1,09 1,09 - 3.691 - Dầu FO Lít 43 50 + 7 3 + 21,000 Điện năng Kwh 105 110 + 5 0,765 + 3,825 Tổng cộng + 24,825 • Khâu luyện: Cvđm – luyện = Sản lượng thép thỏi x Tổn thất do vượt định mức/tấn thép thỏi Với: Tổng sản lượng thép thỏi năm 2003 là 278.000 tấn. ==> Cvđm – luyện = 278.000 x 30,932 = 8.599.096 ngàn đồng • Khâu cán: Cvđm – cán = Sản lượng thép cán x Tổn thất do vượt định mức/tấn thép cán Với: Sản lượng thép cán năm 2003 là 485.000 tấn. ==> Cvđm – cán = 485.000 x 24,825 = 12.040.125 ngàn đồng Vậy, Cvđm = Cvđm – luyện + Cvđm – cán = 8.599.096 + 12.040.125 = 20.639.221 ngàn đồng 6. Tổn thất do hoạt động không hết công suất (Ccs). Việc hoạt động không hết công suất là do các nguyên nhân chủ yếu như máy móc thiết bị có sự cố, hư hỏng, thời gian sửa chữa kéo dài do nhiều nguyên nhân; tai nạn lao động; thiếu nguyên vật liệu… Ước tính tổn thất do hoạt động không hết công suất thiết bị năm 2003 (Tính trung bình) 163 Sản phẩm Công suất (Tấn/năm) Thực hiện (Tấn/năm) Chênh lệch TH/CS Đơn giá (Ngàn đồng) Thành tiền (Ngàn đồng) (A) (1) (2) (3) = (1) – (2) (4) (5) = (3) * (4) Thép thỏi 300.000 278.000 22.000 3.691 81.202.000 Thép cán 500.000 485.000 15.000 5.084 76.260.000 Tổng cộng 157.462.000 Vậy, Ccs = 157.462.000 ngàn đồng 7. Tổn thất do ngừng sản xuất (Cnsx). Tổn thất do ngừng sản xuất gồm 2 dạng: tiêu hao năng lượng để khởi động lại máy móc thiết bị và tổn thất do mất sản lượng trong thời gian ngừng sản xuất. Trong đó, dạng tổn thất do mất sản lượng đã được tính trong tổn thất do hoạt động không hết công suất. Vì vậy, phần này chỉ xét đến dạng tổn thất do tiêu hao năng lượng khi khởi động lại máy móc thiết bị. Sau thời gian ngừng sản xuất, khi khởi động lại máy móc thiết bị năng lượng sẽ bị tiêu hao nhiều ở khâu đốt nóng lò hồ quang (luyện), còn ở các khâu khác năng lượng tiêu hao không đáng kể. Theo số liệu tổng hợp năm 2003: - Thời gian trung bình để đốt nóng lò: 8 giờ - Lượng điện năng tiêu hao trung bình trong 1 giờ đốt lò: 245 Kwh - Đơn giá điện: 0, 765 ngàn đồng/ Kwh - Số lần lò luyện ngừng hoạt động trong năm: 19 lần Ta tính được: Cnsx = 8 x 245 x 0,765 x 19 = 28.489 ngàn đồng 8. Chi phí tồn kho (Ctkho). Đặc điểm của sản phẩm là không đòi hỏi những yêu cầu cao về chế độ bảo quản. Sự hao hụt và xuống cấp chất lượng của sản phẩm là không đáng kể qua thời gian. Do đó, chi phí tồn kho ở đây chỉ tính đến chi phí kho bãi, chi phí nhân công cho giám sát và quản lý. Theo điều tra, chi phí lưu kho sản phẩm thép tính trung bình là 9,5 ngàn đồng/tấn/tháng; lượng hàng tồn kho trung bình một tháng của các DNNNTHCM trong năm 2003 là 26.855 tấn. Ta tính được: Ctkho = 26.855 x 9,5 x 12 = 3.061.470 ngàn đồng 164 9. Chi phí do tai nạn lao động (Ctnlđ). Năm 2003, tổng số tai nạn lao động tại các DNNNTHCM là 19 vụ, gây tai nạn cho 19 người lao động. Trong đó, có 8 người bị tai nạn nặng và 1 người chết do nhiều nguyên nhân như bị máy cuốn, té ngã, vật đổ… Chi phí bồi thường do tai nạn lao động là 131.886 ngàn đồng và số ngày công bị mất là 418 ngày. Theo ước tính, năng suất lao động bình quân của một người trong một ngày là 1.367 ngàn đồng. Như vậy, thiệt hại do mất ngày công lao động là: 418 ngày x 1.367 ngàn đồng = 571.406 ngàn đồng. Tổng thiệt hại do tại nạn lao động là: Ctnlđ = 131.886 + 571.406 = 703.292 ngàn đồng. 165 PHỤ LỤC 8: HIỆN TRẠNG CÔNG NGHỆ VÀ THIẾT BỊ Ở CÁC DNNNTHCM (TÍNH ĐẾN NĂM 1999) A. CÔNG NGHỆ VÀ THIẾT BỊ LUYỆN, ĐÚC PHÔI THÉP. Nhà máy Tên và đặc tính thiết bị Nguồn gốc Năm lắp đặt Trình độ Thép Biên Hòa - Lò điện 20 tấn, máy biến áp 12.500 KVA. - Dây chuyền đúc liên tục 70.000 tấn/năm. - Máy sản xuất oxy 300 m3/giờ. - Hệ thống xử lý khí thải. Trung Quốc Aán Độ Trung Quốc Aán Độ 1994 1992 1994 1995 Trung bình Trung bình Trung bình Thép Nhà Bè - Lò điện 12 tấn, máy biến áp 9.000 KVA. - Lò điện 10 tấn, máy biến áp 9.000 KVA. - Dây chuyền đúc liên tục 70.000 tấn/năm. - Máy sản xuất oxy 300 m3/giờ. Tự chế tạo Tự chế tạo Aán Độ Trung Quốc 1994 Trước 1975 1995 1997 Trung bình Lạc hậu Trung bình Trung bình Thép Thủ Đức - Lò điện 12 tấn, máy biến áp 6.500 KVA. - Lò điện 8 tấn, máy biến áp 6.000 KVA. - Dây chuyền đúc liên tục 70.000 tấn/năm. - Máy sản xuất oxy 150 m3/giờ và 300m3/giờ. - Hệ thống xử lý khí thải. Tự chế tạo Tự chế tạo Trung Quốc Trung Quốc Aán Độ 1994 1990 1994 1995 1995 Trung bình Lạc hậu Trung bình Trung bình Thép Tân Thuận - Lò điện 10 tấn, máy biến áp 5.000 KVA. - Lò điện 3 tấn, máy biến áp 4.000 KVA Đài Loan Tự chế tạo Trước 1975 1990 Lạc hậu Lạc hậu Cơ khí luyện kim - Lò điện 8 tấn, máy biến áp 6.000 KVA. - Lò điện 5 tấn, máy biến áp 4.000 KVA. Tự chế tạo Đài Loan 1992 Trước 1975 Lạc hậu Lạc hậu 166 B. CÔNG NGHỆ VÀ THIẾT BỊ CÁN THÉP. Nhà máy Tên và đặc tính thiết bị Nguồn gốc Năm lắp đặt Trình độ Thép Biên Hòa - Dây chuyền cán thép dây và thanh, công suất 70.000 tấn/năm. Đài Loan 1975 Bán tự động Thép Nhà Bè - Dây chuyền cán thép tròn và thép góc, công suất 40.000tấn/năm - Dây chuyền cán thép dây và thanh, công suất 120.000 tấn/năm. Đài Loan Đài Loan Trước 1975 1995 Thủ công, lạc hậu Tự động, hiện đại Thép Thủ Đức - Dây chuyền cán thép dây, công suất 40.000 tấn/năm. - Dây chuyền cán thép thanh, công suất 120.000 tấn/năm. Đài Loan Đài Loan Trước 1973 1994 Thủ công, lạc hậu Tự động, hiện đại C. CÁC CÔNG NGHỆ VÀ THIẾT BỊ KHÁC. Nhà máy Tên và đặc tính thiết bị Nguồn gốc Năm lắp đặt Trình độ Cơ khí luyện kim - Lò điện 1,5 tấn, máy biến áp 1.000 KVA - Lò quibilô φ 600, công suất 2 tấn/năm. Đài Loan Tự chế tạo Trước 1975 1990 Lạc hậu Lạc hậu Thép Tân Thuận - Lò điện, máy biến áp 2.000 KVA. - Lò điện, máy biến áp 2.000 KVA. - Lò điện, máy biến áp 1.000 KVA. - Lò quibilô φ 600, công suất 2 tấn/năm. - Dây chuyền cán mini, công suất 30.000 tấn/năm. Đài Loan Tự chế tạo Tự chế tạo Tự chế tạo Tự chế tạo Trước 1975 1992 1985 1989 1996 Lạc hậu Lạc hậu Lạc hậu Lạc hậu Trung bình Lưới thép Bình Tây Máy kéo, máy dập đinh, bể mạ, máy dệt kẽm gai, máy dệt lưới rào (công suất nhà máy là 15.000 tấn/năm) Thiết bị cũ, tự chế tạo Trước 1975 Lạc hậu Nguồn: Công ty Thép Miền Nam, 1999 167 PHỤ LỤC 9: BIỂU MẪU ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐÀO TẠO BẢNG TỰ ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG KIẾN THỨC ĐƯỢC ĐÀO TẠO VÀO CÔNG VIỆC. Tên nhân viên : ------------------------------- Mã số nhân viên: ------------------------ Bộ phận công tác : ----------------------------------------------------------------------------- Khóa đào tạo : ----------------------------------------------------------------------------- Nơi đào tạo : ----------------------------------------------------------------------------- STT Các nội dung được đào tạo Ứng dụng vào công việc Ghi chú Ngày tháng năm Nhân viên ký tên Ý kiến của lãnh đạo bộ phận: Ngày tháng năm Lãnh đạo bộ phận ký tên 168 BẢNG ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG THÀNH THẠO CÔNG VIỆC CỦA NHÂN VIÊN Bộ phận: ---------------------------------------------------------------------------------------- Trước khi được đào tạo Sau khi được đào tạo Công việc Nhân viên CV1 CV2 CV3 CV4 CV1 CV2 CV3 CV4 Ý kiến của lãnh đạo bộ phận: Ngày tháng năm Lãnh đạo bộ phận ký tên Chú thích: CV1: -------------------------------- CV3: -------------------------------- CV2: -------------------------------- CV4: -------------------------------- Các mức độ đánh giá: ƒ Thành thạo (Ký hiệu: TT): Thực hiện tốt công việc, có khả năng giải quyết tốt các vấn đề phát sinh và hướng dẫn công việc cho người khác. ƒ Khá (Ký hiệu: K): Thực hiện tốt công việc được giao nhưng chưa đủ khả năng giải quyết tốt các vấn đề phát sinh. ƒ Trung bình (Ký hiệu: TB): Thực hiện được công việc nhưng phải có sự hướng dẫn cụ thể và sự giám sát thường xuyên. ƒ Không đạt (Ký hiệu: 0): Thực hiện công việc thường bị sai sót. ƒ Không liên quan (Ký hiệu: -): Nhân viên không được phân công hoặc không có trách nhiệm thực hiện công việc này.