Quá trình hình thành và phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

¸ trÞ thÆng d­ ‘ 5.Quy luËt gi¸ trÞ. Quy luËt gi¸ trÞ lµ quy luËt kinh tÕ c¨n b¶n cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. Chõng nµo cßn trao ®æi hµng ho¸ th× chõng ®ã cßn quy luËt gi¸ trÞ. Theo quy luËt nµy, s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ ph¶i dùa trªn c¬ së l­îng gi¸ trÞ hµng ho¸ hay thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, vÊn ®Ò quan träng lµ hµng ho¸ s¶n xuÊt ra cã b¸n ®­îc hay kh«ng? §Ó hµng ho¸ cã thÓ b¸n ®­îc th× hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ ph¶i phï hîp víi møc hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt, tøc lµ ph¶i phï hîp víi møc hao phÝ mµ x· héi cã thÓ chÊp nhËn ®­îc. Trong trao ®æi hµng ho¸ còng ph¶i dùa vµo hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Hai hµng ho¸ cã gi¸ trÞ sö dông kh¸c nhau cã thÓ trao ®æi víi nhau ®­îc khi l­îng gi¸ trÞ cña chóng ngang nhau. Theo nghÜa ®ã th× trao ®æi ph¶n ¸nh theo nguyªn t¾c ngang gi¸. Quy luËt gi¸ trÞ lµ trõu t­îng. Nã thÓ hiÖn sù vËn ®éng th«ng qua sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ hµng ho¸. Trong s¶n xuÊt, quy luËt gi¸ trÞ ®iÒu tiÕt viÖc ph©n phèi t­ liÖu s¶n xuÊt v¸ søc lao ®éng gi÷a c¸c ngµnh s¶n xuÊt th«ng qua sù biÐn ®éng cña gi¸ c¶ hµng ho¸. Nh­ d· nãi trªn, do ¶nh h­ëng cña quan hÖ cung - cÇu, gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng lªn xuèng xoay quanh gi¸ trÞ cña nã. NÕu cã ngµnh nµo ®ã cung kh«ng ®¸p øng cÇu, gi¸ c¶ hµng ho¸ lªn cao th× s¶n xuÊt ®æ x« vµo ngµnh ®ã. Ng­îc l¹i, khi ngµnh ®ã thu hót qu¸ nhiÒu lao ®éng x· héi, cung v­ît qu¸ cÇu, gi¸ c¶ hµng ho¸ h¹ xuèng th× ng­êi s¶n xuÊt sÏ ph¶i chuyÓn bít t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng ra khái ngµnh nµy ®Ó ®Çu t­ vµo n¬i cã gi¸ c¶ hµng ho¸ cao. Nhê vËy, t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng ®­îc ph©n phèi qua l¹i mét c¸ch tù ph¸t vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c nhau. Sù biÕn ®éng xung quanh gi¸ trÞ kh«ng nh÷ng chØ râ sù biÕn ®éng vÒ kinh tÕ mµ cßn cã t¸c dông ®iÒu tiÕt nguån hµng tõ n¬i gi¸ thÊp ®Õn n¬i gi¸ cao. Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, ng­ßi nµo cã hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt Ýt h¬n hoÆc b»ng hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ th× ng­êi ®ã cã lîi, cßn ng­êi nµo cã hao phÝ c¸ biÖt lín h¬n hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt th× sÏ bÞ thiÖt, v× kh«ng thu ®­îc toµn ®­îc lao ®éng ®· hao phÝ. Muèn ®øng v÷ng vµ th¾ng trong c¹nh tranh mçi ng­êi s¶n xuÊt ®Òu lu«n lu«n t×m c¸ch c¶i tiÕn kü thuËt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. V× thÕ, trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc kÝch thÝch vµ ph¸t triÓn nhanh h¬n nhiÒu so víi trong nÒn kinh tÕ tù cÊp, tù tóc. Trong cuéc c¹nh tranh ch¹y theo gi¸ trÞ, lao ®éng c¸ biÖt cña mçi ng­êi s¶n xuÊt kh«ng nhÊt trÝ víi lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Nh­ vËy, quy luËt gi¸ trÞ cã ý nghÜa b×nh tuyÓn, ®¸nh gi¸ ng­êi s¶n xuÊt. VÒ ph­¬ng diÖn nµy quy luËt gi¸ trÞ b¶o ®¶m sù b×nh ®¼ng ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt. 6.Quy luËt cung-cÇu CÇu lµ khèi l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô mµ ng­êi tiªu dïng mua trong mét thêi kú t­¬ng øng víi gi¸ c¶, thu nhËp vµ c¸c biÕn sè kinh tÕ x¸c ®Þnh. Ng­êi tiªu dïng ë ®©y bao gåm d©n c­, c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ c¶ n­íc ngoµi. Tiªu dïng bao gåm c¶ tiªu dïng s¶n xuÊt vµ tiªu dïng c¸ nh©n. L­îng cÇu phô thuéc vµo c¸c yÕu tè chñ yÕu nh­: thu nhËp, søc mua cña tiÒn tÖ, gi¸ c¶ hµng ho¸, l·i suÊt, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng. Trong ®ã, gi¸ c¶ hµng ho¸ lµ nh©n tè t¸c ®éng trùc tiÕp vµ tû lÖ nghÞch víi l­îng cÇu, gi¸ c¶ cµng cao th× cÇu vÒ hµng ho¸ ®ã thÊp, ng­îc l¹i gi¸ c¶ hµng ho¸ thÊp, l­îngcÇu sÏ cao. Cung lµ khèi l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô mµ chñ thÓ kinh tÕ ®em b¸n ra thÞ tr­êng trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, t­¬ng øng víi møc gi¸ c¶, kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt x¸c ®Þnh. L­îng cung phô thuéc vµo kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, vµo sè l­îng vµ chÊt l­îng c¸c nguån lùc, c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®­îc sö dông, n¨ng suÊt lao ®éng vµ chi phÝ s¶n xuÊt. Gi¸ c¶ cña hµng ho¸ vµ dÞch vô trªn thÞ tr­êng lµ yÕu tè trùc tiÕp ¶nh h­ëng tíi l­îng cung vÒ hµng ho¸, dÞch vô ®ã. Cung tû lÖ thuËn víi gi¸. Gi¸ c¶ cao th× cung lín vµ ng­îc l¹i, gi¸ c¶ thÊp th× cung gi¶m. Quan hÖ cung cÇu lµ quan hÖ gi÷a nh÷ng ng­êi b¸n vµ nh÷ng ng­êi mua, gi÷a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng; lµ nh÷ng quan hÖ cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Kh«ng ph¶i chØ cã gi¸ c¶ ¶nh h­ëng tíi cung cÇu mµ quan hÖ cung cÇu ¶nh h­ëng tíi viÖc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng. Khi cung lín h¬n cÇu, ng­êi b¸n ph¶i gi¶m gÝa, gi¸ c¶ cã thÓ thÊp h¬n gi¸ trÞ hµng ho¸ . Khi cung nhá h¬n cÇu, ng­êi b¸n cã thÓ t¨ng gi¸, gi¸ c¶ cã thÓ cao h¬n gi¸ trÞ. Khi cung b»ng cÇu, ng­êi b¸n sÏ b¸n hµng ho¸ theo ®óng gi¸ trÞ gi¸ c¶ b»ng gi¸ trÞ. Khi ®ã c©n b»ng thÞ tr­êng xuÊt hiÖn t¹i møc gi¸ mµ t¹i ®ã l­îng cung vµ cÇu b»ng nhau. Møc gi¸ ®ã gäi lµ gi¸ c©n b»ng, s¶n l­îng ®ã gäi lµ s¶n l­îng c©n b»ng. PhÇn 2 Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt nam. I.Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam 1.C¬ chÕ cò vµ h¹n chÕ cña nã. C¬ chÕ cò lµ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp. §ã lµ c¬ chÕ mµ ë ®ã Nhµ n­íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh lµ chñ yÕu, thÓ hiÖn ë sù chi tiÕt ho¸ c¸c nhiÖm vô do Trung ­¬ng giao b»ng mét hÖ thèng chØ tiªu ph¸p lÖnh tõ mét trung t©m. C¸c doanh nghiÖp c¨n cø vµo chØ tiªu kÕ ho¹ch cña nhµ n­íc tõ ®ã lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cho m×nh. Trong c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, c¸c c¬ quan nhµ n­íc can thiÖp qóa s©u vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nh­ng l¹i kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm g× ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh, tõ ®ã lµm cho c¸c doanh nghiÖp thô ®éng kh«ng ph¸t huy ®­îc tÝnh s¸ng t¹o, c¸c quan hÖ kinh tÕ bÞ hiÖn vËt ho¸. Quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ chØ mang tÝnh h×nh thøc, bá qua hiÖu qu¶ kinh tÕ, qu¶n lý kinh tÕ vµ kÕ ho¹ch ho¸ b»ng chÕ ®é cÊp ph¸t, giao nép. Bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh, nhiÒu kh©u trung gian nh­ng kÐm n¨ng lùc. C¬ chÕ tËp trung bao cÊp ®· gãp phÇn cho th¾ng lîi gi¶i phãng ®Êt n­íc, nh­ng sau khi ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®· thay ®æi. §Æc biÖt khi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ®· n©ng cao lªn rÊt nhiÒu, c¬ cÊu cµng phøc t¹p th× nh÷ng khuyÕt ®iÓm bªn trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ngµy cµng béc lé. Cuéc ch¹y ®ua theo môc tiªu chÕ ®é quèc h÷u ho¸ lµm lo¹i bá hoÆc h¹n chÕ chÕ ®é kinh tÕ phi quèc h÷u, kiÒm chÕ c¹nh tranh nªn khã lµm sèng ®éng nÒn kinh tÕ. Trªn thùc tÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch lÊy chñ nghÜa b×nh qu©n lµm ph­¬ng ch©m ph©n phèi cho nªn ®· k×m h·m tÝch cùc vµ s¸ng t¹o cña ng­êi s¶n xuÊt kinh doanh. Chóng ta thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng trong ®iÒu kiÖn ch­a cho phÐp. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ viÖc nhµ n­íc qu¶n lý hµnh chÝnh b»ng mÖnh lÖnh trùc tiÕp, chÝnh quyÒn vµ xÝ nghiÖp kh«ng t¸ch riªng, ®Çu vµo cao ®Çu ra thÊp ®· trë thµnh nh÷ng c¨n bÖnh cò cña nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch.Nh÷ng ®iÒu trªn ®· g©y trë ng¹i cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt x· héi. Tr­íc t×nh h×nh ®ã viÖc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÐ n­íc ta sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ ®óng ®¾n phï hîp víi thùc tÕ, qui luËt kinh tÕ vµ xu thÕ cña thêi ®¹i 2.chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Trong khi c¸c n­íc trong khu vùc ®· ®¹t ®­îc nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nh¶y vät dùa vµo c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng, më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ h­íng bªn ngoµi, th× ViÖt Nam trong nhiÒu n¨m qua vÉn theo ®æi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh, quan liªu tõ trung ­¬ng vµ c¬ cÊu kinh tÕ h­íng néi lµ chñ yÕu, ®· k×m h·m kh¶ n¨ng hoµ nhËp vµo trµo l­u ph¸t triÓn cña khu vùc. Sau ®¹i héi 6(1986), do ®æi míi nãi chung vµ sù ®æi míi trong nhËn thøc x· héi, §¶ng ta nhËn ®Þnh r»ng ®Ó ph¸t triÓn theo kÞp c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi th× ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã sô qu¶n lý cña nhµ n­íc. Bëi v× hiÖn nay ë n­íc ta, c¸c ®iÒu kiÖn cña s¶n xuÊt hµng ho¸ vÉn cßn ®ang tån t¹i. Ph©n c«ng lao ®éng: ë n­íc ta ®ang tån t¹i hÖ thèng ph©n c«ng lao ®éng do lÞch sö ®Ó l¹i víi nhiÒu ngµnh nghÒ. Víi sù ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i, nhiÒu ngµnh nghÒ míi xuÊt hiÖn lµm cho sù ph©n c«ng lao ®éng ë n­íc ta trë nªn phong phó h¬n, nã t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ ph¸t triÓn. ë n­íc ta còng ®ang tån t¹i quan hÖ së h÷u ®a d¹ng vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ øng víi nã lµ nÒn kinh tÕ nhiÌu thµnh phÇn. §iÒu ®ã t¹o nªn sù ®éc lËp vÒ mÆt kinh tÕ gi÷a c¸c thµnh viªn, doanh nghiÖp. Nã còng cã t¸c dông lµm cho hµng ho¸ ph¸t triÓn. MÆt kh¸c, kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn, nã thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng, qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸. Qua ®ã thiÕt lËp ®­îc mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c vïng xo¸ bá t×nh tr¹ng tù cung, tù cÊp. §Èy m¹nh qu¸ tr×nh x· héi ho¸ s¶n xuÊt. Nã thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung vèn vµ lao ®éng thÓ hiÖn ë quy m« cña c¸c doanh nghiÖp, quy m« vÒ kinh tÕ ngµy cµng t¨ng. Kinh tÕ hµng ho¸ gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng thùc hiÖn d©n chñ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ. Nã khai th¸c ®­îc thÕ m¹nh tõng ngµnh, tõng ®Þa ph­¬ng ®Ó lµm ra nhiÒu s¶n phÈm cho x· héi, t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc më réng liªn kÕt, liªn doanh c¶ trong n­íc vµ n­íc ngoµi. Më réng ph¹m vi giao l­u hµng ho¸ gi÷a n­íc ta vµ c¸c nø¬c kh¸c. Lµ ®iÒu kiÖn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña mét sè ngµnh, lÜnh vùc kh¸c. Trong bÊt cø h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nµo còng cã ph­¬ng thøc s¶n xuÊt gi÷ vÞ trÝ chi phèi. Ngoµi ra, cßn cã ph­¬ng thøc s¶n xuÊt tµn d­ cña x· héi tr­íc vµ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt mÇm mèng cña x· héi t­¬ng lai. C¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nµy ë vµo ®Þa vÞ lÖ thuéc, bÞ chi phèi bëi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt thèng trÞ. Tronh mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cã nhiÒu ph­¬ng thøc s¶n xuÊt biÓu hiÖn thµnh phÇn kinh tÕ. Trong thêi kú qu¸ ®é, ch­a cã thµnh phÇn kinh tÕ nµo gi÷ vai trß thèng trÞ, chi phèi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, mµ chóng chØ lµ nh÷ng m¶nh, nh÷ng bé phËn hîp thµnh kÕt cÊu kinh tÕ x· héi trong mét hÖ thèng thèng nhÊt biÖn chøng. Mçi thµnh phÇn kinh tÕ cã kiÓu tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña nã hîp thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. NÒn kinh tÕ thêi kú qu¸ ®é tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ lµ v×: Thø nhÊt, khi giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng dµnh chÝnh quyÒn, tiÕp qu¶n nÒn kinh tÕ chñ yÕu dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. Thùc tÕ cã hai lo¹i t­ h÷u: t­ h÷u lín:nhµ m¸y, hÇm má, doanh nghiÖp, ®ån ®iÒn...cña c¸c chñ t­ b¶n trong vµ ngoµi n­íc-®ã lµ kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa, vµ t­ h÷u nhá: gåm nh÷ng ng­êi n«ng d©n c¸ thÓ, nh÷ng ng­êi bu«n b¸n nhá, ®ã lµ s¶n xuÊt nhá c¸ thÓ. Th¸i ®é cña chÝnh quyÒn míi ®èi víi hai lo¹i t­ h÷u trªn lµ kh¸c nhau. §èi víi t­ h÷u lín kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n, chØ cã ph­¬ng ph¸p duy nhÊt lµ quèc h÷u ho¸. Lý luËn vÒ quèc h÷u ho¸ cña chñ nghÜa Mac-Lªnin kh¼ng ®Þnh kh«ng nªn quèc h÷u ho¸ ngay mét lóc mµ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh tõ tõ theo tõng giai ®o¹n vµ vµ b»ng h×nh thøc, b»ng ph­¬ng ph¸p nµo lµ tõy ®iÒu kiÖn cô thÓ, cho nªn nh÷ng doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa cßn tån t¹i nh­ mét tÊt yÕu. §ång thêi h­íng chñ nghÜa t­ b¶n vµo con ®­êng t­ b¶n Nhµ n­íc, h×nh thµnh thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc. §èi víi t­ h÷u nhá th× chØ cã th«ng qua con ®­êng hîp t¸c ho¸, theo c¸c nguyªn t¾c mµ Lªnin v¹ch ra lµ tù nguyÖn, qu¶n lý d©n chñ, cïng cã lîi...tu©n theo c¸c quy luËt kh¸ch quan. Do ®ã trong thêi kú qu¸ ®é cßn tån t¹i thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ. H¬n n÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cò do lÞch sö ®Ó l¹i, chóng cßn cã vai trß, chøc n¨ng, nhiÖm vô, cßn cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn...V× thÕ nhµ n­íc b»ng c¸c chÝnh s¸ch biÖn ph¸p sö sông c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n phôc vô cho sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi. Thø hai, sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë mçi quèc gia, do ®Æc ®iÓm lÞch sö, ®iÒu kiÖn chñ quan, kh¸ch quan nªn tÊt yÕu cã sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng, c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu ®ã quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt, tr­íc hÕt lµ h×nh thøc, quy m« vµ quan hÖ së h÷u ph¶i phï hîp víi nã nghÜa lµ tån t¹i nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng gièng nhau. §ã lµ c¬ së h×nh thµnh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. Thø ba, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, cñng cè vµ ph¸t triÓn hÖ thèng chÝnh trÞ, x· héi, nhµ n­íc x©y dùng hÖ thèng nh÷ng cã së kinh tÕ míi, h×nh thµnh thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc. MÆt kh¸c, trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ, quèc h÷u ho¸ hîp t¸c vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, nhµ n­íc cïng c¸c nhµ n­íc cïng c¸c nhµ t­ b¶n, c¸c c«ng ty trong vµ ngoµi n­íc, h×nh thµnh kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc. ViÖc nhËn thøc vµ tæ chøc thùc hiÖn trªn thùc tÕ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é cã ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn to lín. HiÖn nay, ë n­íc ta ®ang tån t¹i nhiÒu tr×nh ®é kh¸c nhau cña lùc l­îng s¶n xuÊt (thñ c«ng, tr×nh ®é c¬ khÝ, tù ®éng ho¸, tin häc ho¸...). V× vËy khi thiÕt lËp quan hÖ së h÷u th× còng ph¶i ®a d¹ng phï hîp ë n­íc ta hiÖn nay cã thÓ lµm xuÊt hiÖn thªm mét sè thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. ë n­íc ta tån t¹i mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. V× kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, ®©y lµ tån t¹i kh¸ch quan do lÞch sö ®Ó l¹i trong thêi kú qu¸ ®é vµ cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ mµ sô tån t¹i cña nã vÉn cã lîi cho sù ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn nh»m thùc hiÖn c¸i quy luËt: Quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn nh»m ®Ó cho s¶n xuÊt n­íc ta ph¸t triÓn liªn tôc kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. Ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn nh»m t¹o ra sù c¹nh tranh gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay ë n­íc ta. Tãm l¹i: Trong thêi kú qu¸ ®é tån t¹i mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn kh«ng chØ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan mµ cßn cã mét t¸c dông tÝch cùc tolín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.Cô thÓ lµ: Sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn còng cã ý nghÜa lµ tån t¹i nhiÒu h×nh thøc quan hÖ s¶n xuÊt , do ®ã nã sÏ phï hîp víi c¸c tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt tõ ®ã mµ cã thÓ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ trong mçi thµnh phÇn còng nh­ trong toµn bé nÒn kinh tÕ . Gãp phÇn kh«i phôc kinh tÕ cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn chÝnh lµ ®¶m b¶o quyÒn tù do kinh doanh, quyÒn d©n chñ vÒ kinh tÕ cho mäi c«ng d©n. Mét c«ng d©n ®Òu cã quyÒn ho¹t ®éngtrong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng (theo ®óng ph¸p luËt) ®Ó lµm giµi cho m×nh vµ cho x· héi. NÒn kinh tÕ cã c¬ cÊu nhiÒu thµnh phÇn kh«ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn sö dông søc m¹nh tæng hîp cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc mµ cßn t¹o ra m«i tr­êng th«ng tho¸ng ,thÝch hîp cho sù thu hót vèn, khoa häc kÜ thuËt tiªn tiÕn cña thÕ giíi . NÒn kinh tÕ cã c¬ cÊu nhiÒu thµnh phÇn kh«ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn vµ më réng c¸c h×nh thøc kinh tÕ qu¸ ®é, ®Æc biÖt lµ h×nh thøc kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc, lµ “cÇu nèi” lµ trung gian cÇn thiÕt ®Ó chuyÓn nÒn kinh tÕ n­íc ta tõ s¶n xuÊt nhá nªn s¶n xuÊt lín x· héi chñ nghÜa Tõ nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc mµ héi nghÞ trung ­¬ng lÇn thø VI kho¸ VI ®· chØ râ: “chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cã ý nghÜa chiÕn l­îc l©u dµi, cã tÝnh quy luËt tõ s¶n xuÊt nhá ®i lªn chñ nghÜa x· héi vµ thÓ hiÖn tinh thÇn d©n chñ vÒ kinh tÕ, ®¶m b¶o cho mäi ng­êi lµm ¨n theo ph¸p luËt”. Khi c¬ chÕ cò k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam trong nhiÒu n¨m. §iÒu ®ã ®Æt ra mét yªu cÇu kh¸ch quan lµ ph¶i ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ, thay thÕ c¬ chÕ míi vµo c¬ chÕ cò. Trong khi ®ã, c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ®ang ®­îc ¸p dông réng r·i, phæ biÕn ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu rÊt ®¸ng quan t©m. V× vËy, chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ cò sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ cÇn thiÕt, kh¸ch quan. Kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­ìng x· héi chñ nghÜa thùc chÊt lµ kiÓu tæ chøc nÒn kinh tÕ võa dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c vµ quy luËt cña kinh tÕ thÞ tr­êng, võa dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c vµ b¶n chÊt cña chñ nghÜa x· héi. §©y chÝnh lµ m« h×nh kinh tÕ “më”, trong ®ã cã sù kÕt hîp gi÷a c¸i chung vµ c¸i ®Æc thï. C¸i chung kµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸i ®Æc thï - ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Chóng ta kh«ng chñ tr­¬ng x©y dùng m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng bÊt kú, trõu t­îng, cµng kh«ng chñ tr­¬ng x©y dùng m« h×nh kinh tÕ t­ b¶n mµ chñ tr­¬ng x©y dùng m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. V× vËy, kh«ng thÓ lÊy kinh tÕ thÞ tr­êng lµm chñ ®¹o mµ tÊt yÕu ph¶i lÊy ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµm chñ ®¹o. NÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay ch­a ph¶i lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng x· héi chñ nghÜa mµ cßn lµ mét nÒn kinh tÕ qu¸ ®é: nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Tøc mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tuy cßn ch­a tho¸t khái ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ thÞ tr­êng t­ b¶n chñ nghÜa nh­ng b­íc ®Çu ®· mang nh÷ng yÕu tè x· héi chñ nghÜa vµ nh÷ng yÕu tè nµy ngµy cµng lín m¹nh lªn thay thÕ dÇn nh÷ng yÕu tè t­ b¶n chñ nghÜa. II.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta 1.Tr­íc n¨m 1986 Kh¸c víi mét sè n­íc §«ng ¢u, chóng ta tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t­ b¶n chñ nghÜa. Bëi vËy chóng ta gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, nhÊt lµ trong viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. §Ó sím cã chñ nghÜa x· héi, chóng ta ®· sö dông m« h×nh kinh tÕ mµ LiªnX« vµ c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa kh¸c ®ang cã . §Ó lµ nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa víi sù thèng trÞ cña chÕ ®é c«ng h÷u x· héi chñ nghÜa vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt d­íi hai h×nh thøc: së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ, trong ®ã së h÷u toµn d©n ®ãng vai trß chñ ®¹o. XuÊt ph¸t tõ quan niÖm nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa lµ mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cã kÕ ho¹ch, quy luËt ph¸t triÓn cã kÕ ho¹ch vµ c©n ®èi nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ quy luËt ®¾c thï riªng cña chñ nghÜa x· héi, nªn nhµ n­íc ta ®· lÊy kÕ ho¹ch ho¸ lµm c«ng cô chñ yÕu ®Ó qu¶n lý nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy trong thêi k× nµy ®· nhËn thøc râ tÇm quan träng cã ý nghÜa chi phèi cña c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Nh­ng nhµ n­íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh, c¸c c¬ quan nhµ n­íc th× can thiÖp qu¸ s©u vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c c¬ së s¶n xuÊt (quèc doanh vµ tËp thÓ chiÕm ®¹i bé ph¹n, thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ nhá bÐ, kh«ng ®¸ng kÓ viÖc s¶n xuÊt c¸i g× bao nhiªu, nh­ thÕ nµo vµ b¸n cho ai ®Òu lµ do nhµ n­íc quyÕt ®Þnh vµ theo mét kÕ ho¹chthèng nhÊt tõ trung ­¬ng. C¸c c¬ së s¶n xuÊt chØ lµ ng­êi chÊp hµnh mét c¸ch thô ®éng. ViÖc qu¶n lý nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· gióp chóng ta gi¶i quyÕt ®­îc mét sè vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi quan träng nhÊt lµ viÖc huy ®éng nh©n tµi, vËt lùc phôc vô cho cuéc chiÕn tranh chèng Mü cøu n­íc, gi¶i phãng MiÒn nam, thèng nhÊt ®Êt n­íc. Nh­ng khi ®Êt n­íc ®­îc hoµ b×nh, thèng nhÊt vµ b­íc vµo thêi kú x©y dùng, ph¸t triÓn kinh tÕ th× c¬ chÕ qu¶n lý nµy béc lé nh­îc ®iÓm c¬ b¶n lµ nã thiÕu ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn. Trªn thùc tÕ, kinh tÕ hµng ho¸ vÉn ®­îc thõa nhËn, quan hÖ hµng ho¸-tiÒn tÖ ®­îc thõa nhËn nh­ng thùc chÊt ®ã chØ lµ kinh tÕ hµng ho¸ mét thµnh phÇn - thµnh phÇn x· héi chñ nghÜa, dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt d­íi h×nh thøc: toµn d©n vµ tËp thÓ. 2.Sau n¨m 1986 §ã lµ thêi kú ®æi míi toµn diÖn M« h×nh kinh tÕ th«ng qua nghÞ quyÕt cña c¸c ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø Vi, VII, VIII. M« h×nh kinh tÕ bÞ xo¸ bá, m« h×nh kinh tÕ míi ®­îc x©y dùng phï hîp víi quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan, víi tr×nh ®é ph¸t triÓn nÒ kinh tÕ. Trong thêi kú nµy, ®· diÔn ra sù biÕn ®æi c¬ b¶n trong m« h×nh kinh tÕ, tõ m« h×nh qu¸ ®é trùc tiÕp lªn chñ nghÜa x· héi sang m« h×nh qu¸ ®é gi¸n tiÕp, tøc lµ chuyÓn sang m« h×nh kinh tÕ lÊy s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë mét n­íc kÐm ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ lµm néi dung cèt lâi. §©y lµ m« h×nh kinh tÕ ®­îc x©y dùng trªn c¬ së tæng kÕt thùc tiÔn chñ nghÜa x· héi cña n­íc ta, vËn dông mét c¸ch cã ph¸t triÓn s¸ng t¹o nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n cña Lªnin vÒ “chÝnh s¸ch kinh tÕ míi” vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö ë n­íc ta vµ thÕ giíi ngµy nay, ®Æc biÖt khi Liªn X« vµ c¸c n­íc §«ng ¢u sôp ®æ. Thùc hiÖn m« h×nh kinh tÕ míi nh»m môc tiªu c¨n b¶n, cÊp thiÕt lµ t¨ng nhanh lùc l­îng s¶n xuÊt, tõng b­íc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, t¹o c¬ së vËt chÊt vµ x· héi ho¸ tõng b­íc nÒn s¶n xuÊt x· héi. Thùc tiÔn kinh tÕ ®Êt n­íc tõ khi chuyÓn sang m« h×nh kinh tÕ míi ®· vµ ®ang chøng minh tÝnh kh¸ch quan khoa häc, tÝnh hiÖu qu¶ cao cña m« h×nh kinh tÕ ®ã. ChØ trong mét thêi gian ng¾n m« h×nh kinh tÕ míi ®· ®em l¹i nh÷ng thµnh tùu rÊt quan träng, gãp phÇn quyÕt ®Þnh ®­a n­íc ta tho¸t khái cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi gay g¾t vµ t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò cho thêi kú ph¸t triÓn míi - thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Lµ mét m« h×nh kinh tÕ hoµn toµn míi ch­a hÒ cã trong lÞch sö, mµ thêi gian ®­a vµo thùc hiÖn ch­a ®­îc bao l©u nªn chóng ta ch­a thÓ xem ®ã lµ m« h×nh ®· xong xu«i, hoµn chØnh. Cßn cÇn ph¶i cãi thêi gian vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn ®Ó bæ sung, hoµn thiÖn m« h×nh ®ã. Nãi tãm l¹i, sau n¨m 1986 nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· ®¹t ®­îc thµnh tùu ®¸ng kÓ. NÒn kinh tÕ chuyÓn dÇn tõ ®ãng sang më, lµm xuÊt hiÖn nhiÒu ThÞ tr­êng víi quy m« lín; ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn, kinh tÕ ®Êt n­íc t¨ng tr­ëng. Song n­íc ta vÉn lµ mét n­íc chËm ph¸t triÓn, c«ng nghÖ kü thuËt l¹c hËu, nÒn kinh tÕ cßn tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò bøc xóc. III.§Æc tr­ng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa còng cã nh÷ng tÝnh chÊt chung cña nÒn kinh tÕ : nÒn kinh tÕ vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt vèn cã cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ quy luËt gÝa trÞ, quy luËt cung cÇu, quy lu©t c¹nh tranh ; cã chñ thÓ kinh tÕ cã tÝnh ®éc lËp, tù chñ ®Ó cã quyÒn ra nh÷ng quyÕt ®Þnh phi tËp trung ho¸ ; thÞ tr­êng cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ph©n phèi c¸c nguån lùc kinh tÕ ; gÝa c¶ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh ; nhµ n­íc ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« ®Ó gi¶m bít nh÷ng “thÊt b¹i cña thÞ tr­êng” Nh­ng bÊt cø nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nµo còng ho¹t ®éng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö–x· héi cña mét n­íc nhÊt ®Þnh, nªn nã bÞ chi phèi bëi ®iÒu kiÖn lÞch sö vµ ®Æc biÖt lµ chÕ ®é x· héi cña n­íc ®ã, vµ do ®ã cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng ph©n biÖt víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña c¸c n­íc kh¸c. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã nh÷ng ®Æc tr­ng sau ®©y : 1.VÒ chÕ ®é së h÷u NÒn kinh tÕ dùa trªn c¬ së c¬ cÊu ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u , trong ®ã së h÷u lµm chñ ®¹o. Do ®ã nÒn kinh tÕ gåm nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta tån t¹i ba lo¹i h×nh së h÷u c¬ b¶n: së h÷u toµn d©n, së h­ò tËp thÓ, së h÷u t­ nh©n. Tõ ba lo¹i h×nh së h÷u c¬ b¶n ®ã h×nh thµnh nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, nhiÒu tæ chøc kinh doanh. Do ®ã kh«ng chØ ra søc ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc chÕ ®é c«ng h÷u, mµ cßn ph¶i khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc së h÷u t­ nh©n ®Ó h×nh thµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng réng lín bao gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc chÕ ®é c«ng h÷u, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ t­ doanh, c¸c h×nh thøc hîp t¸c liªn doanh gi÷a trong vµ ngoµi n­íc, c¸c h×nh thøc ®an xen vµ th©m nhËp vµo nhau gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu cã thÓ tham gia thÞ tr­êng víi t­ c¸ch chñ thÓ thÞ tr­êng b×nh ®¼ng; Trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta, kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o.ViÖc x¸c ®Þnh kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o lµ sù kh¸c biÖt cã tÝnh chÊt b¶n chÊt gi÷a kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa víi kinh tÕ thÞ tr­êng cu¶ c¸c n­íc kh¸c. TÝnh ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta ®· quy ®Þnh kinh tÕ nhµ n­íc ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Bëi lÏ, mçi mét chÕ ®é x· héi ®Òu cã mét c¬ së kinh tÕ t­¬ng øng víi nã, kinh tÕ nhµ n­íc, nãi ®óng ra kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u bao gåm kinh tÕ nhµ n­íc vµ kinh tÕ hîp t¸c, t¹o c¬ së kinh tÕ cho chÕ ®é x· héi míi – x· héi chñ nghÜa. 2.VÒ quan hÖ ph©n phèi N­íc ta thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp: ph©n phèi theo kÕt qña lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, ph©n phèi dùa trªn møc ®ãng gãp c¸c nguån lùc vµ s¶n xuÊt kinh doanh, vµ ph©n phèi th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi,trong ®ã ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng gi÷ vai trß nßng cèt, ®i ®«i víi chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt thu nhËp mét c¸ch hîp lÝ. Chóng ta kh«ng coi bÊt b×nh ®¼ng x· héi nh­ lµ mét trËt tù tù nhiªn, lµ ®iÒu kiÖn cña sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ g¾n liÒn víi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi; Nh­ ®· biÕt, mçi chÕ ®é x· héi cã mét chÕ ®é ph©n phèi t­¬ng øng víi nã. ChÕ ®é ph©n phèi do quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ, tr­íc hÕt lµ quan hÖ së h÷u quyÕt ®Þnh. Ph©n phèi cã liªn quan ®Õn chÕ ®é chÝnh trÞ, x· héi. Chñ nghÜa x· héi cã ®Æc tr­ng riªng vÒ së h÷u do ®ã chÕ ®é ph©n phèi còng cã ®Æc tr­ng riªng, ph©n phèi theo lao ®éng lµ ®Æc tr­ng riªng cña chñ nghÜa x· héi. Mµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng kh«ng ph¶i chØ giíi han ë gi¸ trÞ søc lao ®éng, mµ nã ph¶i v­ît qua ®¹i l­îng ®ã, nã phô thuéc chñ yÕu vµo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. ViÖc ®o l­êng trùc tiÕp lao ®éng lµ mét vÊn ®Ò qu¸ phøc t¹p vµ kho kh¨n, nh­ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, cã thÓ th«ng qua thÞ tr­êng ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ lao ®éng, sù cèng hiÕn thùc tÕ vµ dùa vµo ®ã ®Ó ph©n phèi. KÕt hîp vÊn ®Ò lîi nhuËn víi vÊn ®Ò x· héi, kÕt hîp chÆt chÏ nh÷ng nguyªn t¾c ph©n phèi cña chñ nghÜa x· héi vµ nguyªn t¾c cña kinh tÕ thÞ tr­êng. 3. C¬ chÕ qu¶n lý vµ vËn hµnh nÒn kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa: Sù can thiÖp cña nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ nh»m b¶o ®¶m m«i tr­êng kinh tÕ - x· héi thuËn lîi cho sù thèng trÞ cña giai cÊp t­ s¶n. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­ìng x· héi chñ nghÜa, sù qu¶n lý cña nhµ n­íc l¹i nh»m môc ®Ých b¶o vÖ nh÷ng quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña tËp thÓ nh©n d©n lao ®éng. C¬ chÕ vËn hµnh kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­ãng x· héi chñ nghÜa lµ c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt nam. C¬ chÕ ®ã ®ã ®¶m b¶o tÝnh h­íng dÉn, ®iÒu khiÓn h­íng tíi ®Ých x· héi chñ nghÜa cña nÒn kinh tÕ theo ph­¬ng ch©m: nhµ n­íc ®iÒu tiÕt vÜ m«, thÞ tr­êng h­íng dÉn doanh nghiÖp. Trong ®iÒu hµnh qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ. Nhµ n­íc cÇn h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh ®Ó cho c¸c ho¹t ®éng thÞ tr­êng ®­îc diÔn ra chue yÕu theo sù h­íng dÉn cña quy luËt gi¸ trÞ, cung-cÇu, c¹nh tranh; ®¶m b¶o nguyªn t¾c thÞ tr­êng “tù ®iÒu chØnh”. MÆt kh¸c, do trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa kh«ng ph¶i lµ thÞ tr­êng tù ®iÒu tiÕt kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc trong tõng th¬× kú, do ®ã cßn ph¶i chÞu sù ®iÒu chØnh, qu¶n lý cña nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa. Do vËy, kh«ng thÓ xem c¸c quan hÖ thÞ tr­êng ho¹t ®éng theo quy luËt, biÖp lËp hoµn toµn víi kÕ ho¹ch ho¸ ®Þnh h­íng vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña nhµ n­íc. C¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa thÓ hiÖn râ c¸c mÆt c¬ b¶n : Mét lµ, nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa - nhµ n­íc cña d©n, do d©n vµ v× d©n - lµ nh©n tè ®ãng vai trß “nh©n vËt trung t©m” vµ ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ vÜ m« nh»m t¹o dùng vµ ®¶m b¶o m«i tr­êng ph¸p lý, kinh tÕ x· héi thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, thùc hiÖn chÝnh s¸ch x· héi, ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi; can thiÖp trùc tiÕp vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®Æt ra. Hai lµ, c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ nh©n tè “trung gian” cña nÒn kinh tÕ, §ãng vai trß “trung gian” gi÷a nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp. Mét vÊn ®Ò quan träng n­íc ta qu¶n lý nÒn kinh tÕ-x· héi theo nguyªn t¾c kÕt hîp thÞ tr­êng víi kÕ ho¹ch, ph¸t huy mÆt tÝch cùc, h¹n chÕ vµ kh¾c phôc mÆt tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, b¶o vÒ lîi Ých cña ng­êi lao ®éng vµ cña toµn thÓ nh©n d©n. IV. Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p cña qu¸ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. 1.Thùc tr¹ng cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng. 1.1.Thµnh tùu ®¹t ®­îc. GÇn 20 n¨m b­íc vµo c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ ®ang ®­îc cÊu tróc l¹i, h×nh thµnh c¸c h×nh thøc së h÷u vµ kinh doanh ®a d¹ng, n¨ng ®éng h¬n nhiÒu so víi tr­íc. C¸c ®¬n vÞ kinh doanh thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ lµ chñ thÓ cña thÞ tr­êng, cã quyÒn ®éc lËp tù chñ kinh doanh, tù chÞu l·i lç. Kinh tÕ tho¸t khái khñng ho¶ng triÒn miªn hµng chôc n¨m vµ b­íc ®Çu thêi k× ph¸t triÓn toµn diÖn vµ t¨ng tr­ëng liªn tôc. Tèc ®é t¨ng GDP b×ng qu©n 1 n¨m cña thêi k× 1996-2000 ®¹t 7% so víi 3,9% thêi k× 1986-1990. L¹m ph¸t gi¶m tõ 374,6%n¨m 1986 xuèng cßn 67,4%n¨m 1990; 12,7% n¨m 1995; 0,1% n¨m 1999; vµ 0% n¨m 2000. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng tr­ëng liªn tôc víi tèc ®é trªn 2 con sè. B×nh qu©n thêi k× 1991-1995 t¨ng 13,7%, thêi k× 1996-2000 trªn 13,2%. Møc b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña nhiÒu s¶n phÈm c«ng nghiÖp nh­ ®iÖn, than, v¶i, thÐp, xi m¨ng...,t¨ng nhanh trong nh÷ng n¨m ®æi míi, ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n vµ xuÊt khÈu. Riªng ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c dÇu khÝ, xuÊt hiÖn trong thêi k× ®æi míi víi s¶n l­îng 40 ngµn tÊn dÇu th« n¨m 1986 ®· t¨ng lªn 15 triÖu tÊn n¨m 2000 víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu 3,3 tØ USD. Kh«ng chØ t¨ng tr­ëng cao mµ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nh÷ng n¨m cuèi thÕ kØ XX ®· xuÊt hiÖn xu h­íng ®a ngµnh, ®a s¶n phÈm vµ ®a thµnh phÇn, trong ®ã c«ng nghiÖp quèc doanh vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o . N«ng nghiÖp ph¸t triÓn toµn diÖn c¶ trång trät, ch¨n nu«i, nghÒ rõngvµ thuû s¶n. Thµnh tùu næi bËt nhÊt lµ ®· gi¶i quyÕt v÷ng ch¾c an toµn l­¬ng thùc quèc gia, biÕn ViÖt Nam tù n­íc thiÕu l­¬ng thùc tr­íc n¨m 1986 thµnh n­íc xuÊt khÈu th­ 2 thÕ giíi. TÝnh chung 12 n¨m qua ®· xuÊt 30,5 triÖu tÊn g¹o, b×nh qu©n 2,54 triÖu tÊn/n¨m nh­ng gi¸ c¶ l­¬ng thùc trong n­íc vÉn æn ®Þnh, kÓ c¶ nhòng n¨m thiªn tai lín nh­ 1999, 2000. N¨m 2000s¶n l­îng cµ phª xuÊt khÈu ®· ®¹t 660 ngh×n tÊn, gÊp 2,7 lÇn n¨m 1995 vµ ®øng thø 2 thÕ giíi sau Bra-xin. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n ®¹t 1,4 tØUSD, gÊp 2,5 lÇn n¨m 1995. Hµng thuû s¶n ViÖt Nam hiÖn ®· ®­îc c«ng nhËn trong danh s¸ch nhãm I cña c¸c n­íc xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ tr­êng EU. Ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi b¾t ®Çu tõ n¨m 1988 víi 37 dù ¸n vµ 371 triÖu USD, ®Ðn nay c¶ n­íc cã h¬n 3000 d­ ¸n víi h¬n 700 doanh nghiÖp thuéc 62 n­íc vµ vïng l·nh thæ víi tæng vèn ®¨ngkÝ trªn 36 tØ USD, vèn thùc hiÖn 17 tØ USD. Khu vùc nµy ®· nép ng©n s¸ch h¬n 1,52 tØ USD, t¹o ra h¬n 21,6 tØ USD hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho 32 v¹n lao ®éng trùc tiÕp vµ h¬n 1 triÖu lao ®éng gi¸n tiÕp. Cïng víi ®ã ®êi sèng nh©n d©n ®­îc n©ng lªn c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn. Thu nhËp cña d©n c­ t¨ng b×nh qu©n 10% trong 15 n¨m ®æi míi. Bé mÆt ®Êt n­íc thay ®ái ngµy cµng v¨n minh, hiÖn ®¹i. 1.2. Nh÷ng tån t¹i khã kh¨n ThÞ tr­êng n­íc ta h×nh thµnh ch­a ®ång bé hoµn thiÖn cßn nhiÒu bÊt cËp. ThÞ tr­êng chøng kho¸n cßn míi ph«i thai, qua h¬n mét n¨m ho¹t ®éng víi hµng ho¸ qu¸ nghÌo nµn, cã lÏ cßn l©u míi trë thµnh phong vò biÓu cho nÒn kinh tÕ nh­ ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. ThÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, thÞ tr­êng lao ®éng vµ nhiÒu thÞ tr­êng kh¸c ch­a ph¸t triÓn. Sù c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng cßn nhiÒu yÕu tè bÊt b×nh ®¼ng. V× vËy, sù ph©n phèi vµ sö dông nguån lùc nh­ ®Êt ®ai, lao ®éng, nguån vèn cßn kÐm hiÖu qu¶. Sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ ch­a thËt æn ®Þnh vµ v÷ng ch¾c. Sù t¨ng tr­ëng nµy chñ yÕu theo ®Çu t­ vèn vµ lao ®éng.Ch­a t¹o lËp ®­îc mét hÖ thèng thÞ tr­êng ®Çy ®ñ theo yªu cÇu cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô tuy cã ho¹t ®éng s«i næi nh­ng chØ tËp trung ë thµnh phè, ®« thÞ lín vµ mét sè tØnh biªn giíi, vÒ c¬ b¶n lµ tù ph¸t, lén xén rÊt kh«ng b×nh th­êng, thÞ tr­¬ng n«ng th«n kh«ng ®­îc quan träng. m¨t kh¸c nã còng ch­a víi tíi bµn tay v« h×nh tíi nh÷ng vïng miÒn nói, trung du – n¬i cã tiÒm n¨ng lín vÒ tµi nguyªn kho¸ng s¶n. Trong khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc, thÞ tr­êng lao ®éng chØ tån t¹i ë tr×nh ®é thÊp, cßn cã 1/3 trong sè h¬n 6000 doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm ¨n ch­a cã l·i hoÆc thua lç.T×nh tr¹ng kinh doanh phi ph¸p rÊt nghiªm träng. N¹n tham nhòng, bu«n lËu, lµm hµng gi¶ ngµy cµng gia t¨ng ph¸ ho¹i s¶n xuÊt néi ®Þa g©y thiÖt h¹i cho lîi Ých ng­êi tiªu dïng vµ g©y thÊt thu cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. Tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt ngµy cµng thÊp kÐm cã nguy c¬ tôt hËu so víi nhiÒu n­íc. MÆt kh¸c kÕt cÊu h¹ tÇng trong kinh tÕ cßn qu¸ kÐm, viÖc ph¸t triÓn nguån lùc con ng­êi nh¨m t¹o ra lùc l­îng lao ®éng cã kÜ thuËt, n¨ng suÊt-c¬ së quan träng nhÊt cho sù cÊt c¸nh cña nÒn kinh tÕ cßn qu¸ h¹n hÑp. Sù ph©n ho¸ giµu nghÌo trong x· héi ®ang diÔn ra kh¸ nhanh vµ cã xu h­íng ngµy cµng gia t¨ng. 2.Gi¶i ph¸p kh¾c phôc khã kh¨n ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa 2.1.Më réng ph©n c«ng vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi Ph©n c«ng lao ®éng lµ c¬ së cña viÖc trao ®æi s¶n phÈm. §Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸,cÇn ph¶i më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi, ph©n bè l¹i lao ®éng vµ d©n c­ trong ph¹m c¶ n­íc còng nh­ tõng ®Þa ph­¬ng, tõng vïng theo h­íng chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸ nh»m khai th¸c mäi quyÒn lùc, ph¸t triÓn nhiÒu ngµnh nghÒ, sö dông cã hiÖu qu¶, c¬ së vËt chÊt-kü thuËt hiÖn cã vµ t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Cïng víi më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi trong n­íc, ph¶i tiÕp tôc më réng quan hÖ kinh tÕ víi n­íc ngoµi nh»m g¾n ph©n c«ng lao ®éng trong n­íc víi ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, g¾n thÞ tr­êng trong n­íc víi thÞ tr­êng thÕ giíi. Quan hÖ së h÷u ph¶i ®­îc xem xÐt vµ x©y dùng trong mèi t­¬ng quan víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ trinhf ®é x· héi ho¸ cña nÒn kinh tÕ. CÇn x©y dùng c¸c lo¹i h×nh së h÷u, quy m« vµ cÊp ®é phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh. §©y lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p, cÇn n¾m v÷ng néi dung b¶n chÊt, h×nh thøc biÓu hiÖn vµ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh cña c¸c quan hÖ së h÷u. CÇn nhËn thøc, xem xÐt ®Çy ®ñ c¶ vÒ néi dung vµ cÊu tróc quan hÖ së h÷u. Xem xÐt mèi quan hÖ biÖn chøng gi­u· quan hÖ së h÷u víi chiÕm h÷u, quyÒn ®Þnh ®o¹t vµ quyÒn sö dông kinh doanh. Ph¶i x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt, ph¶i tiÐn hµnh tõ thÊp ®Õn cao, ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u vµ b­íc ®i thÝch hîp lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt. Kh¾c phôc nh÷ng nhËn thøc kh«ng ®óng vÒ vai trß cña së h÷u nhµ n­íc còng nh­ vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc. Kinh tÕ nhµ n­íc ph¶i cñng cè vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nhµ n­íc vµ kinh tÕ hîp t¸c ®Ó trë thµnh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ cã kh¶ n¨ng, cã h­íng dÉn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ khai th¸c ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 2.2.Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò së h÷u Thùc chÊt cña quan hÖ së h÷u lµ qg lîi Ých, mµ lîi Ých ®ã l¹i ®­îc thÓ hiÖn ë quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông, quúen lµm chñ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lµm ra. B¶o ®¶m lîi Ých kh«ng chØ ph¶n ¸nh ë nguyªn t¾c phan phèi mµ cßn ë nh÷ng h×nh thøc ph©n phèi ehÓ hiÖn trong quan hÖ së h÷u vµ ph¶i ®­îc thÓ chÕ ho¸. Quan hÖ së h÷u ph¶i ®­îc xem xÐt vµ x©y dùng trong mèi t­¬ng quan víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é x· héi hã cña nÒn kinh tÕ. CÇn x©y dùng c¸c lo¹i h×nh së h÷u, quy m« vµ cÊp ®é phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh. §©y lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p, cÇn n¾m v÷ng néi dung b¶n chÊt, h×nh thøc biÓu hiÖn vµ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh c¸c quan hÖ së h÷u. CÇn nhËn thøc, xem xÐt ®Çy ®ñ c¶ vÒ néi dung cÊu tróc quan hÖ së h÷u. Xem xÐt mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a quan hÖ së h÷u víi quan hÖ ph©n phèi vµ quan hÖ qu¶n lý gi÷a quyÒn së h÷u víi quyÒn chiÕm h÷u, quyÒn ®Þnh ®o¹t vµ quyÒn sö dông kinh doanh. Ph¶i x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn hµnh tõ thÊp ®Õn cao, ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u vµ b­íc ®i thÝch hîp lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt. Kh¾c phôc nh÷ng nhËn thøc kh«ng ®óng vÒ vai trß cña së h÷u nhµ n­íc còng nh­ vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc. 2.3.X©y d­ng c¬ së h¹ tÇng HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng c¬ së vµ dÞch vô hiÖn ®¹i, ®ång bé còng ®ãng vai trß quan träng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸. HÖ thèng ®ã ë n­íc ta ®· qu¸ l¹c hËu, kh«ng ®ßng bé, c©n ®èi nghiªm träng nªn ®· c¶n trë nhiÒu ®Õn quyÕt t©m cña c¸c nhµ ®Çu t­ c¶ ë trong n­íc lÉn n­íc ngoµi; c¶n trë ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ë mäi miÒn ®Êt n­íc. V× thÕ, cÇn gÊp rót x©y dùng vµ cñng cè c¸c yÕu tè cña hÖ thèng kÕt cÊu ®ã. Tr­íc m¾t, nhµ n­íc cÇn tËp trung ­u tiªn x©y dùng, n©ng cÊp mét sè yÕu tè thiÕt yÕu nhÊt nh­ ®­êng s¸, cÇu cèng, bÕn c¶ng, s©n bay, ®iÖn n­íc, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, ng©n hµng, dÞch vô, b¶o hiÓm.K 2.4.§Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu, øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ Trong kinh tÕ hµng ho¸, c¸c doanh nghiÖp chØ cã thÓ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh nÕu th­êng xuyªn ®æi míi c«ng nghÖ ®Ó h¹ chi phÝ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. Muèn vËy, ph¶i ®Èy m¹nh c«ng cuéc c¸ch m¹ng khoa häc-c«ng nghÖ vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. So víi thÕ giíi, tr×nh ®é c«ng nghÖ cña ta cßn thÊp kÐm kh«ng ®ång bé, do ®ã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ n­íc ta so víi hhy n­íc ngoµi trªn c¶ thÞ tr­êng néi ®Þa vµ thÕ giíi cßn kÐm. §¹i héi IX tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh khoa häc vµ c«ng nghÖ cïng víi gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ ®èi víi c¸c lÜnh vùc khoa häc trong nh÷ng n¨m tíi lµ: §èi víi khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n: h­íng vµo viÖc gi¶i ®¸p c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn, dù b¸o c¸c xu thÕ ph¸t triÓn, cung cÊp luËn cø khoa häc cho viÖc ho¹ch ®Þnh ®­êng lèi, chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, x©y dùng con ng­êi, ph¸t huy nh÷ng di s¶n v¨n ho¸ d©n téc, s¸ng t¹o nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ míi cña ViÖt Nam. §èi víi khoa häc tù nhiªn: h­íng vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò thùc tiÔn, x©y dùng c¬ së khoa häc cña sù ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc c«ng nghÖ träng ®iÓm vµ khai th¸c c¸c nguån tµi nguyªnthiªn nhiªn, b¶o vÖ m«i tr­êng, dù b¸o, phßng chèng thiªn tai. Khoa häc-c«ng nghÖ h­íng vµo viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, ®æi míi s¶n phÈm, n©ng c¸o n¨ng lùc c¹nh tranh cña Hµng ho¸ trªn ThÞ tr­êng, x©y dùng n¨ng lùc c«ng nghÖ quèc gia, øng dông mét c¸ch s¸ng t¹o nh÷ng c«ng nghÖ nhËp khÈu, tõng b­íc t¹o ra c«ng c«ng nghÖ míi. §i nhanh vµo mét sè ngµnh, lÜnh vùc sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ cao. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhiÖm vô ®ã, gi¶i ph¸p ®Æt ra ®èi víi khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ: -T¹o thÞ tr­êng cho khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®æi míi c¬ chÕ tµi chÝnh nh»m khuyÕn khÝch s¸ng t¹o vµ g¾n øng dùng khoa häc vµ c«ng nghÖ víi s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý, dÞch vô. -T¨ng ®Çu t­ ng©n s¸ch vµ cã chÝnh s¸ch vµ cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, huy ®éng c¸c nguån lùc kh¸c ®Ó ®i nhanh vµo mét sè ngµnh, lÜnh vùc sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ cao. Coi träng nghiªm cøu c¬ b¶n trong c¸c ngµnh khoa häc. S¾p xÕp vµ ®æi míi hÖ thèng nghiªn cøu khoa häc, phèi hîp chÆt chÏ viÖc nghiªn cøu khoa häc tù nhiªn, khoa häc-c«ng nghÖ víi khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n.§Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ trong nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ. Thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ, ®·i ngé ®Æc biÖt ®èi víi c¸c nhµ khoa häc cã c«ng tr×nh nghiªn cøu xuÊt s¾c. 2.5.Më réng, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i §¹i héi IX tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh thùc hiÖn nhÊt qu¸n ®­êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, réng më, ®a ph­¬ng ho¸, ®a rËng ho¸ c¸c quan hÖ quèc tÕ. ViÖt Nam s½n sµng lµ b¹n, lµ ®èi t¸c tin cËy cña c¸c n­íc trong céng ®ång quèc tÕ, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn. ViÖt Nam s½n sµng lµ ®èi t¸c tin cËy, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn râ h¬n chñ tr­¬ng cña §¶ng ta “chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc, chñ yÕu vµ tr­íc hÕt vÒ nÒn kinh tÕ”.Trong quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ, chóng ta muèn hîp t¸c l©u dµi, cã hiÖu qu¶, tin cËy lÉn nhau víi c¸c n­íc trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c x¸c ®Þnh; ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c h÷u nghÞ víi c¸c n­íc, trong ®ã hîp t¸c l©u dµi, tin cËy lÉn nhau, ®èi t¸c tin cËy cña nhau lµ c¬ së ®Ó cñng cè vµ ph¸t triÓn quan hÖ h÷u nghÞ v× môc tiªu vµ l­äi Ých chung, v× ®éc lËp, hoµ b×nh vµ ph¸t triÓn. NhiÖm vô ®èi ngo¹i trong thêi gian tíi: TiÕp tôc gi÷ v÷ng m«i tr­êng hoµ b×nh vµ t¹o c¸c ®iÒu kiÖn quèc tÕ thuËn lîi ®Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc, b¶o ®¶m ®éc lËp vµ chñ quyÒn quèc gia, ®ång thêi gãp phÇn tÝch cùc vµo cuéc ®Êu tranh chung cña nh©n d©n thÕ giíi v× hoµ b×nh, ®éc lËp d©n téc vµ d©n chñ. Gi¶i ph¸p cña vÊn ®Ò më réng quan hÖ ®èi ngo¹i lµ: -Më réng quan hÖ nhiÒu mÆt, song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng víi c¸c n­íc vµ vïng l·nh thæ, c¸c trung t©m chÝnh trÞ, kinh tÕ quèc tÕ lín, c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc theo nguyªn t¾c: T«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau, kh«ng dïng vò lùc hoÆc ®e do¹ dïng vò lùc; b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi; gi¶i quyÕt c¸c bÊt ®ång tranh chÊp b»ng th­¬ng l­îng hoµ b×nh; Lµm thÊt b¹i mäi ©m m­u vµ hµnh ®éng g©y søc Ðp, ¸p ®Æt vµ c­êng quyÒn. -Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ, b¶o ®¶m ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, b¶o vÖ lîi Ých d©n téc, an ninh quèc gia, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, b¶o vÖ m«i tr­êng. Nãi chñ ®éng héi nhËp nghÜa lµ ®éc lËp tù chñ, tù quyÕt ®Þnh c«ng viÖc. -Coi träng vµ ph¸t triÓn quan hÖ h÷u nghÞ, hîp t¸c víi c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa vµ c¸c n­íc l¸ng giÒng, c¸c n­íc ASEAN. -TiÕp tôc cñng cè vµ më réng quan hÖ víi c¸c n­íc b¹n bÌ truyÒn th«ng, c¸c n­íc ®éc lËp d©n téc, c¸c n­íc trong phong trµo Kh«ng liªn kÕt. -Thóc ®Èy quan hÖ ®a d¹ng víi c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ tæ chøc quèc tÕ. -TÝch cùc tham gia gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò toµn cÇu. -Cñng cè vµ t¨ng c­êng quan hÖ ®oµn kÕt vµ hîp t¸c víi ®¶ng céng s¶n vµ c«ng nh©n, víi c¸c ®¶ng c¸nh t¶, c¸c phong trao gi¶i phãng vµ ®éc lËp d©n téc, víi c¸c phong trµo c¸ch m¹ngvµ tiÕn bé trªn thÕ giíi. -TiÕp tôc më réng quan hÖ víi c¸c ®¶ng cÇm quyÒn. -Më réng h¬n n÷a c«ng t¸c ®èi ngo¹i nh©n d©n, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c víi c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ quèc gia vµ quèc tÕ. -T¨ng c­êng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c th«ng tin ®èi ngo¹i vµ v¨n ho¸ ®èi ngo¹i. -Båi d­ìng, rÌn luyÖn b¶n lÜnh chÝnh trÞ, n¨ng lùc, ®¹o ®øc, phÈm chÊt cña ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c ®èi ngo¹i. -Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý thèng nhÊt c¸c ho¹t ®éng ®èi ngo¹i, t¹o thµnh søc m¹nh tæng hîp, n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c ®èi ngo¹i. 2.6.H×nh thµnh, t¹o lËp ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i ThÞ tr­êng Thóc ®Èy sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ tõng b­íc hoµn thiÖn c¸c lo¹i thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ®Æc biÖt quan t©m c¸c lo¹i thÞ tr­êng quan träng nh­ng hiÖn ch­a cã hoÆc cßn s¬ khai nh­: thÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, thÞ tr­êng khoa häc vµ c«ng nghÖ. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô: ph¸t huy vai trß nßng cèt, ®iÒu tiÕt vµ ®Þnh h­íng cña kinh tÕ nhµ n­íc trªn thÞ tr­êng; ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng vµ n©ng søc mua cña nh©n d©n; më réng thÞ tr­êng míi ë n­íc ngoµi, chuÈn bÞ héi nhËp thÞ tr­êng quèc tÕ; h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn kinh doanh. Më réng thÞ tr­êng lao ®éng trong n­íc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng, t¹o c¬ héi b×nh ®¼ng vÒ viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tù t×m viÖc lµm, n©ng cao tr×nh ®é, tay nghÒ. KhÈn tr­¬ng tæ chøc thÞ tr­êng khoa häc vµ c«ng nghÖ, thùc hiÖn tèt b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ, ®Èy m¹nh c¸c dÞch vô th«ng tin, chuyÓn giao c«ng nghÖ. Ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng b¶o hiÓm; h×nh thµnh ®ång bé thÞ tr­êng tiÒn tÖ, t¨ng kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña ®ång tiÒn ViÖt Nam. H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, bao gåm c¶ quyÒn sö dông ®Êt; tõng b­íc më thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n cho ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi vµ ng­êi n­íc ngoµi tham gia ®Çu t­. Trong kinh tÕ thÞ tr­êng, mäi nhµ n­íc, bÊt kÓ nhµ n­íc ®ã thuéc chÕ ®é chÝnh trÞ nµo, còng ®Òu ph¶i can thiÖp, quan lý nÒn kinh tÕ Êy. Gi¶i ph¸p ®­a ra lµ: Thø nhÊt, ph¶i h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §æi míi s©u réng c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, ph¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, triÖt ®Ó xo¸ bá bao cÊp trong kinh doanh, t¨ng c­êng vai trß ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc, ®Êu tranh chèng tham nhòng, l·ng phÝ, quan liªu, s¸ch nhiÔu, g©y phiÒn hµ. T¹o m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi, b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh, hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn. Nhµ n­íc ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi; khai th¸c hîp lý c¸c nguån lùc; ®¶m b¶o c¸c c©n ®èi vÜ m«; ®iÒu tiÕt thu nhËp; kiÓm tra, kiÓm so¸t, thanh tra mäi ho¹t ®éng kinh doanh; chèng bu«n lËu, lµm hµng gi¶, gian lËn th­¬ng m¹i. Thø hai, ph¶i ®æi míi c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc ®èi víi nÒn kinh tÕ. §æi míi c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸, n©ng cao chÊt l­îng x©y dùng vµ chiÕn l­îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, t¨ng c­êng th«ng tin kinh tÕ, øng dông c¸c khoa häc vµ c«ng nghÖ trong dù b¸o, kiÓm tra. B¶o ®¶m minh b¹ch, c«ng b»ng trong thu, chi ng©n s¸ch, n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia, nhÊt lµ c¸c ch­¬ng tr×nhgióp ®ì c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n. Hoµn thiÖn ph­¬ng thøc qu¶n lý vèn nhµ n­íc ®Çu t­ ph¸t triÓn, vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n; t¨ng c­êng qu¶n lý nî chÝnh phñ, nî n­íc ngoµi. TiÕp tôc c¶i thiÖn hÖ thèng thÕu phï hîp theo h­íng ®¬n gi¶n, thèng nhÊt kh«ng ph©n biÖt ®Çu t­ trong n­íc, ®Çu t­ n­íc ngoµi; nu«i d­ìng nguån thu, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ cña Nhµ n­íc. X©y dùng hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i nhµ n­íc thµnh c¸c doanh nghiÖp kinh doanh tiÒn tÖ tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm, cã uy tÝn, ®ñ søc c¹nh tranh; thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ linh ho¹t; t¸ch tÝn dông ­u ®·i cña Nhµ n­íc khái tÝn dông th­¬ng m¹i, lËp ng©n hµng chÝnh s¸ch. C¸c gi¶i ph¸p mµ chóng ta võa xem xÐt ë trªn lµ gi¶i ph¸p t¸c ®éng tíi c¶ tÇng vÜ m« vµ vi m« cña nÒn kinh tÕ, mçi gi¶i ph¸p ®Òu thÓ vai trß cña nã trong mét lÜnh vùc riªng biÖt nh­ng gi÷a chóng l¹i cã mèi liªn hÖ qua l¹i biÖn chøng víi nhau víi mét môc ®Ých thèng nhÊt lµ x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n. C¸c gi¶i ph¸p nµy ph¶i ®­îc thùc hiÖn ®ång bé víi sù c©n nh¾c tr­íc khi thùc hiÖn vµ tr¸nh t×nh tr¹ng chñ quan duy ý chÝ trong viÖc c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ vèn lµ lÜnh vùc nh¹y c¶m nhÊt ®èi víi nh÷ng t¸c ®éng tõ bªn ngoµi. C¸c gi¶i ph¸p trªn thóc ®Èy h×nh thµnh kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam víi mµu s¾c riªng cña ViÖt Nam. PhÇn kÕt luËn B­íc sang thÒm thÕ kØ míi kinh tÕ ViÖt Nam ®øng tr­íc nhiÒu thêi c¬ vµ th¸ch thøc lín. Tr¶i qua gÇn 20 n¨m ®æi míi kinh tÕ ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn lín trong c¬ cÊu, h­íng ®i. Thµnh tùu chóng ta ®¹t ®­îc thËt ®¸ng kÓ, song chóng ta ph¶i ®Æt thµnh tùu ®ã bªn c¹nh thµnh tùu cña c¸c n­íc kh¸c míi thÊy chóng ta cÇn ph¶i cè g¾ng thËt nhiÒu, cÇn ph¶i cã c¸c b­íc ®ét ph¸ ®Ó bøt ph¸ v­¬n lªn. Cïng tiÕn hµnh c¶i c¸ch ®æi míi Trung Quèc ®· vµ ®ang x©y dùng nÒn “kinh tÕ thÞ tr­êng mang mµu s¾c Trung Quèc” . ThÕ bao giê ViÖt Nam míi cã mét nÒn “kinh tÕ thÞ tr­êng mang mµu s¾c ViÖt Nam ”. §ã lµ c©u hái lín ®Æt ra cho c¶ mét ®Êt n­íc, cho thÕ hÖ h«m nay vµ mai sau. Lµ mét sinh viªn cña tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc D©n t«i nhËn thøc phÇn tr¸ch nhiÖm cña m×nh víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc nhµ, vµ v¬Ý nh÷ng kiÕn thøc cña m×nh t«i cã kiÕn nghÞ víi §¶ng vµ nhµ n­íc: Trong qu¸ tr×nh thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cÇn ph¶i ph¸t triÓn ®ång bé c¸c thµnh phÇn kinh tÕ; ®¶m b¶o cho thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn kh«ng chÖch h­íng x· héi chñ nghÜa. Nhµ n­íc cÇn kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý, ®¶m b¶o cho thÞ tr­êng trong n­íc æn ®Þnh, thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi. Xö ph¹t thËt nghiªm minh ®èi víi nh÷ng kÎ lîi dông chøc quyÒn cña m×nh ®Î tham « tµi s¶n nhµ n­íc. Ph¶i ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ cã tr×nh ®é cao, n¨ng lùc qu¶n lý tèt quan träng lµ ®¹o ®øc, t­ c¸ch tèt. Muèn cã ®­îc ®iÒu ®ã ®ßi hái ®­îc n©ng cao gi¸o dôc, ®µo t¹o tõ thÕ hÖ trÎ tõ khi cßn lµ häc sinh, sinh viªn. NhÊt lµ sinh viªn tr­êng §¹i häc Kinh TÕ Quèc D©n- ng­êi l·nh ®¹o, qu¶n lý kinh tÕ t­¬ng lai. Muèn vËy nhµ n­íc ph¶i quan t©m h¬n n÷a ®Õn c¬ së vËt chÊt trong tr­êng, tr×nh ®é ®éi ngò gi¸o viªn ®Ó sinh viªn chóng t«i cã ®iÒu kiÖn häc tËp tèt h¬n, n¾m b¾t th«ng tin kÞp thêi, lÝ thuyÕt g¾n liÒn víi thùc tiÔn ®Ó khi ra tr­êng cã thÓ thÝch øng mét c¸ch nhanh nhÊt víi yªu cÇu cña c«ng viÖc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng s«i ®éng nµy. Nghiªn cøu ®Ò tµi nµy gãp phÇn bæ sung thªm l­îng kiÕn thøc vÒ kinh tÕ vµo tÇm hiÓu biÕt cña chóng ta. §Æc biÖt, nã rÊt cã ý nghÜa víi t«i - mét sinh viªn kinh tÕ, mét ng­êi d©n ViÖt Nam. T«i xin kÕt thóc ®Ò ¸n cña m×nh t¹i ®©y, mét lÇn n÷a xin c¶m ¬n TiÕn sÜ T« §øc H¹nh vµ c¸c thÇy c« gi¸o gi¶ng d¹y bé m«n kinh tÕ chÝnh trÞ ®· gióp ®ì t«i thùc hiÖn ®Ò ¸n nµy. Môc lôc Trang Lêi më ®Çu 1 PhÇn 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 2 I.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh kinh tÕ thÞ tr­êng 2 1.Kinh tÕ thÞ tr­êng 2.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh kinh tÕ thÞ tr­êng g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh 3 II.C¸c b­íc ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng 4 1.Tõ kinh tÕ tù nhiªn sang kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n 4 2.Tõ kinh tÕ Hµng ho¸ gi¶n ®¬n lªn kinh tÕ thÞ tr­êng tù do 5 3.Tõ kinh tÕ thÞ tr­¬ng tù do lªn kinh tÕ hçn hîp 5 III.C¬ chÕ thÞ tr­êng 1.Hµng ho¸ 6 2.TiÒn tÖ 7 3.Gi¸ c¶ 8 4.Lîi nhuËn 9 5.Quy luËt gi¸ trÞ 10 6.Quy luËt cung cÇu 11 PhÇn 2:Sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam I.Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i chuyÓn ®æi ...... 12 1.C¬ chÕ cò vµ h¹n chÕ cña nã 12 2.Chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa II.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta 15 1.Tr­íc n¨m 1986 16 2.Sau n¨m 1986 16 III.§Æc tr­ng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êngë ViÖt Nam 17 1.VÒ vÊn ®Ò së h÷u 17 2.VÒ quan hÖ ph©n phèi 18 3.C¬ chÕ qu¶n lý vµ vËn hµnh nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN 19 IV.Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p... 1.Thùc tr¹ng ... 20 1.1.Thµnh tùu ®¹t ®­îc 20 1.2. Nh÷ng tån t¹i khã kh¨n 21 2.Gi¶i ph¸p kh¾c phôc khã kh¨n ... 21 2.1.Më réng ph©n c«ng vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi 21 2.2Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò së h÷u 22 2.3X©y dùng c¬ së h¹ tÇng 22 2.4.§Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu, øng dông KH-C«ng nghÖ 23 2.5.Më réng, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i 24 2.6.H×nh thµnh, t¹o lËp ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i ThÞ tr­êng 25 PhÇn kÕt luËn 27 Tµi liÖu tham kh¶o 1.Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c-Lªnin, NXB ChÝnh trÞ quèc gia,Hµ néi-1999 2.Gi¸o tr×nh LÞch sö c¸c häc thuyÕt kinh tÕ, NXB Gi¸o dôc, Hµ néi, 1999 3.T¹p chÝ Khoa häc x· héi, Sè 2-2001 4.T¹p chÝ Lý luËn chÝnh trÞ, Sè 5-2001 5.T¹p chÝ kinh tÕ-ph¸t triÓn Sè 61-2002 6.T¹p chÝ kinh tÕ Th¸i B×nh D­¬ng, Sè 2-2000 7.NguyÔn Cóc “kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa”, NXB Thèng kª, Hµ Néi-1995 8.V¨n kiÖn §¹i héi VIII, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi, 1996 9.V¨n kiÖn §¹i héi IX, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2001