Tiểu luận Nguyên tắc xây dựng bộ máy tổ chức quản lý giáo dục và đào tạo

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG …………….. ---------- TIỂU LUẬN Nguyên tắc xây dựng bộ máy tổ chức quản lý giáo dục và đào tạo HVTH: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 1 ÑAËT VAÁN ÑEÀ Ñeå xaây döïng ñöôïc moät heä thoáng chính trò, phaùp luaät, y teá, giaùo dục… thì phaûi coù nhöõng muïc tieâu, ñònh höôùng thaät roõ raøng vì noù coù tính chaát chæ ñaïo xuyeân suoát quaù trình hình thaønh vaø hoaït ñoäng cuûa heä thoáng ñoù. Nhöõng ñònh höôùng roõ raøng, chính xaùc, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc teá ñöôïc xem nhö laø kim chæ nam, laø bí quyeát ñeå giuùp cho söï thaønh coâng cuûa moïi hoaït ñoäng noùi chung vaø hoaït ñoäng quaûn lyù noùi rieâng. Do ñoù muoán vieäc xaây döïng boä maùy toå chöùc coù hieäu quaû thì ta phaûi nghieân cöùu, xem xeùt taát caû caùc moái quan heä, taát caû caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa boä maùy moät caùch chi tieát vaø roõ raøng, ñeå töø ñoù môùi coù nhöõng ñònh höôùng xaây döïng ñuùng ñaén phuø hôïp vôùi yeâu caàu chung cuûng nhö nhöõng yeâu caàu rieâng maø thöïc teá ñoøi hoûi. Do ñoù, ñeå xaây döïng boä maùy toå chöùc quaûn lyù giaùo duïc vaø ñaøo taïo ta cuûng caàn phaûi xem xeùt cuï theå chöùc naêng, nhieäm vu, quyeàn hanï … cuûa ñôn vò mình ñeå töø ñoù môùi coù theå ñònh höôùng ñeå xaây döïng boä maùy toå chöùc. Moät yeáu toá khoâng theå thieáu giuùp quaù trình xaây döïng boä maùy quaûn lyù ñöôïc thaønh coâng ñoù laø heä thoáng caùc nguyeân taéc xaây döïng boä maùy quaûn lyù giaùo duïc vaø ñaøo taïo. Heä thoáng naøy mang tính chaát chæ ñaïo, ñònh höôùng moïi hoaït ñoäng ñeå ñaït muïc tieâu vì noù ñaõ ñöôïc ñuùc keát qua kinh nghieäm, qua söï tìm toøi nghieân cöùu vaø cuõng nhö laø ñöôïc kieåm nghieäm trong thöïc teá. Trong tieåu luaän naøy ñaõ neâu ra nhöõng nguyeân taéc, phaân tích vaø ñöa ra nhöõng ví duï minh hoaï ïñeå laøm roõ vaán ñeà hôn. Tuy nhieân, trong quaù trình tìm toøi nghieân cöùu khoâng theå traùnh nhöõng sai soùt. Raát mong ñöôïc söï goùp yù chaân thaønh töø phía Thaày cuõng nhö laø caùc baïn. HVTH: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 2 I. Khaùi nieäm Theá naøo laø nguyeân taéc? Coù nhieàu caùch ñònh nghóa. - Nguyeân taéc laø lôøi phaùt bieåu cô baûn höôùng daãn haønh ñoäng. - Ñoù laø chaân kyù cô baûn coù khaû naêng aùp duïng vaøo moät taäp hôïp caùc tình huoáng ñeå döï ñoaùn keát quaû. Nguyeân taéc chöùa ñöïng chaân lyù trong moät phaïm vi nhaát ñònh. Nguyeân taéc mang tính chæ ñaïo cho haønh ñoäng ñeå ñaït muïc tieâu. Nguyeân taéc phaûn aùnh quy luaät khaùch quan, hay nhöõng moái quan heä coù tính taát yeáu trong nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh. Nguyeân taéc khoâng phaûi do con ngöôøi tuyø tieän ñeà xuaát maø traùi laïi ñöôïc xaây döïng töø nhaän thöùc ñuùng ñaén cuûa quy luaät khaùch quan. Nguyeân taéc phaûn aùnh quy luaät khaùch quan. Do ñoù, caùc nguyeân taéc xaây döïng boä maùy quaûn lyù ñöôïc xaùc ñònh töø nhöõng ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi nhaát ñònh. Nghóa laø caùc nguyeân taéc xaây döïng boä maùy toå chöùc quaûn lyù cuõng theå hieän caùc quy luaät khaùch quan hay caùc tính chaát cô baûn cuûa moät heä thoáng toå chöùc. II. Heä thoáng caùc nguyeân taéc xaây döïng boä maùy toå chöùc quaûn lyù giaùo duïc vaø ñaøo taïo 1. Nguyeân taéc tính ñaúng caáu Tính ña daïng cuûa cô quan quaûn lyù phaûi phuø hôïp vôùi tính ña daïng cuûa caùc muïc tieâu, nhieäm vuï ñöôïc phaân caáp, phuø hôïp vôùi tính ña daïng cuûa cuûa ñoái töôïng quaûn lyù. Cuï theå laø: - Hoaït ñoäng cuûa ñoái töôïng quaûn lyù bao goàm nhöõng maët naøo, nhöõng nhieäm vuï naøo phaûi ñöôïc phaûn aùnh vaøo caáu truùc cuûa cô quan quaûn lyù. HVTH: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 3 - Neáu cô caáu kinh teá xaõ hoäi, ñòa lyù cuûa ñòa phöông coù tính ña daïng ñaëïc bieät thì cô caâu toå chöùc quaûn lyù phaûi phaûn aùnh ñaëc ñieåm töông öùng. Neáu thöïc hieän toát nguyeân taéc naøy thì khi nhìn vaøo caáu truùc cuaû cô quan quaûn lyù thì ta coù theå bieát ñöôïc hoaït ñoäng cuaû cô quan quaûn lyù ñoù goàm nhöõng muïc tieâu naøo, lónh vöïc naøo, nhieäm vuï naøo.. Ñoái vôùi nhöõng toå chöùc coù qui moâ lôùn vieäc aùp duïng nguyeân taéc naøy raát hieäu quaû vì moãi lónh vöïc coù ñaàu moái quaûn lyù rieâng neân coâng vieäc quaûn lyù trôû neân roõ raøng vaø raønh maïch. Tuy nhieân, khi aùp duïng quaûn lyù theo nguyeân taéc naøy neáu moät toå chöùc coù nhieàu boä phaän khaùc nhau nhöng qui moâ nhoû thì boä maùy quaûn lyù seõ trôû neân coàng keành, coù theå laø keùm hieäu quaû. Ví duï veà vieäc aùp duïng nguyeân taéc: Moät tröôøng Ñaïi hoïc coù ñaøo taïo caùc lónh vöïc nhö: Trung caáp, Cao Ñaúng, Ñaïi hoïc chính qui, Ñaïi hoïc taïi chöùc thì moãi lónh vöïc ñoù phaûi coù ngöôøi phuï traùch chuyeân bieät ñeå deã daøng hôn trong khaâu quaûn lyù. 2. Nguyeân taéc soá löôïng toái öu Caàn phaûi tính toaùn ñeå ñònh roõ soá ngöôøi, soá khaâu, soá caáp trong cô caáu toå chöùc nhaèm ñaûm baûo hôïp lyù hoùa soá ñaàu moái, giaûm caùc khaâu trung gian, tieát kieäm bieân cheá laøm cho boä maùy goïn nheï maø hieäu löïc cao. Thöïc hieän toát nguyeân taéc naøy seõ laøm giaûm chi phí quaûn lyù, giaûm caùc khaâu trung gian do ñoù caùc vaán ñeà seõ ñöôïc giaûi quyeát nhanh hôn, traùch nhieäm khoâng bò choàng cheùo leân nhau. Nguyeân taéc naøy döôøng nhö traùi ngöôïc vôùi nguyeân taéc thöù nhaát nhöng neáu ta bieát aùp duïng moät caùch hôïp lyù thì seõ ñem laïi hieäu quaû toái öu. Trong ví duï treân neáu moãi ngöôøi quaûn lyù moät lónh vöïc thì coù theå HVTH: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 4 seõ khoâng tieát kieäm ñöôïc kinh phí cuõng nhö laø chöa söû duïng ñöôïc heát ñöôïc thôøi gian laøm vieäc cuûa ngöôøi quaûn lyù thì ta coù theå keát hôïp quaûn lyù chung giöõa Trung hoïc vaø Cao ñaúng neáu nhö quy moâ quaûn lyù khoâng quaù lôùn. Hieän nay coù moät soá ñôn vò cô caáu raát laø phöùc taïp, khoù quaûn lyù. Chaúng haïn nhö trong moät khoa coù 36 ngöôøi maø coù ñeán 12 ngöôøi quaûn lyù nhö Tröôûng Khoa, 02 phoù khoa: 01 Phoù khoa chuyeân traùch veà ñaøo taïo; 01 Phoù khoa chuyeân traùch veà thieát bò vaät tö, 3 tröôûng boä moân, 2 phoù boä moân, 3 tröôûng xöôûng (coù 3 xöôûng), 1 tröôûng phoøng thí nghieäm, ñoù laø chöa keå ñeán 01 ngöôøi chuyeân traùch veà coâng ñoøan, 01 ngöôøi laø bí thö ñaûng uyû. Neáu ta aùp duïng nguyeân taéc thöù 2 naøy caûi toå laïi cô caáu thì neân chaêng ta chæ neân chaêng chæ coù 02 phoù khoa trong ñoù moät phoù khoa veà ñaøo taïo vaøhoù khoa veà vaät tö vaø quaûn lyù taát caû caùc xöôûng vaø phoøng thí nghieäm, hoaëc laø chæ coù 1 phoù khoa vaø 01 tröôûng xöôûng quaûn lyù xöôûng vaø phoøng thí nghieäm. 3. Nguyeân taéc phaân boá nhaân söï hôïp lyù giöõa caùc caáp, caùc khaâu quaûn lyù : Bieát choïn ñuùng ngöôøi, ñaët ñuùng vò trí ñeå hoï hoaøn thaønh nhieäm vuï toát nhaát. Nguyeân taéc naøy raát quan troïng ñeå phaùt huy khaû naêng cuûa moãi ngöôøi. Neáu ñaët ngöôøi quaûn lyù khoâng ñuùng vò trí chuyeân moân, khoâng ñuùng lónh vöïc cuõng nhö sôû thích cuûa hoï thì hoï seõ khoâng taäp trung vaøo vieäc quaûn lyù, khoâng ñuû naêng löïc ñeå quaûn lyù lónh vöïc ñoù maëc duø hoï raát gioûi nhöng ôû moät lónh vöïc khaùc. Trong thöïc teá ta thöôøng thaáy tröôøng hôïp moät ngöôøi raát gioûi veà chuyeân moân neân ñöôïc ñeà baït leân laøm quaûn lyù. Nhöng khi quaûn lyù thì hoï khoâng ñaûm nhaän ñöôïc coâng vieäc cuûa ngöôøi quaûn lyù daãn ñeán hoïat HVTH: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 5 ñoäng bò trì treä, khoâng hieäu quaû. Döïa vaøo nguyeân taéc naøy ta coù theå giaûi thích ñöôïc hieän töôïng treân laø do boá trí ngöôøi sai nguyeân taéc vì ngöôøi ñoù chæ gioûi veà chuyeân moân chöù khoâng gioûi veà quaûn lyù. Do ñoù khi boá trí ngöôøi ngöôøi ta phaûi xem xeùt thaät kyõ lónh vöïc chuyeân moân, naêng löïc thöïc söï cuõng nhö phong caùch cuûa hoï ñeå cho hoï coù theå phaùt huy toái öu naêng löïc cuûa mình nhaèm giuùp cho toå chöùc ngaøy caøng maïnh hôn. 4. Nguyeân taéc raønh maïch veà toå chöùc : - Phaûi xaùc ñònh roõ chöùc naêng, nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa moãi chöùc danh, moãi boä phaän. - Moãi ngöôøi, moãi boä phaän chòu traùch nhieäm veà coâng vieäc cuûa mình tröôùc moät caáp treân maø thoâi. - Xaây döïng caùc qui trình coâng taùc, cheá ñoä traùch nhieäm, theå leä lao ñoäng nghieâm ngaët ñaûm baûo söï phoái hôïp chaët cheõ, khoâng gaây phieàn haø cho nhau vaø laøm ñình treä coâng vieäc chung. Chöùc naêng, nhieäm vuï vaø quyeàn haïn giao cho töøng ngöôøi, töøng caáp phaûi ñöôïc roõ raøng, hôïp lyù traùnh choàng cheùo leân nhau, quyeàn haïn phaûi ñi töông öùng vôùi traùch nhieäm. Neáu chæ giao nhieäm vuï maø khoâng giao quyeàn haïn laø khoâng ñaûm baûo ñieàu kieän toái thieåu cho vieäc hoøan thaønh nhieäm vuï. Ngöôïc laïi, giao quyeàn haïn maø khoâng xaùc ñònh roõ traùch nhieäm thì seõ sinh ra laïm quyeàn. Khi xaây döïng ñöôïc moät toå chöùc maø nhieäm vuï cuûa moãi ngöôøi ñöôïc phaân bieät raïch roøi thì raát deã quaûn lyù vaø cuõng deã daøng qui traùch nhieäm neáu coù vaán ñeà gì xaûy ra. Nhieäm vuï ñöôïc giao cho ngöôøi naøo thì ngöôøi ñoù thöïc hieän khoâng coù söï truøng laép leân nhau cuûng nhö HVTH: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 6 khoâng xaûy ra tình traïng coù nhöõng loã hoûng coâng vieäc maø khoâng ai thöïc hieän. 5. Nguyeân taéc ñaûm baûo khaû naêng quaûn lyù ñöôïc cuûa boä maùy quûan lyù : Nguyeân taéc naøy ñoøi hoûi phaûi ñaûm baûo söï töông xöùng giöõa boä maùy quaûn lyù vaø ñoái töôïng quaûn lyù veà qui moâ quaûn lyù ñaït hieäu quaû cao nhaát. Neáu ta thöïc hieän toái öu nguyeân taéc thöù 1 vaø nguyeân taéc thöù 2 thì moãi ngöôøi chòu traùch nhieäm veà moät lónh vöïc theo khoái löôïng toái öu nhaát, goïn nheï nhaát. Nhöng ta caàn phaûi löu yù ñeán nguyeân taéc naøy vì khi ta coù theå tinh giaûm cô caáu quaûn lyù quaù goïn nheï thì moãi ngöôøi quaûn lyù phaûi chòu aùp löïc coâng vieäc quaù lôùn khieán cho hoï khoâng theå ñaûm nhieäm ñöôïc. Trong tröôøng hôïp naøy thì trong moät lónh vöïc ta coù theå phaân ra cho 2 ngöôøi quaûn lyù. Ví duï nhö moät tröôøng coù taát caû 20 khoa chuyeân moân vaø 15 phoøng ban vaø caùc 05 trung taâm. Neáu moät ngöôøi hieäu phoù quaûn lyù taát caû caùc khoa, phoøng ban vaø trung taâm thì coù theå hoï khoâng ñaûm nhieäm ñöôïc heát taát caû caùc coâng vieäc. Ñoái vôùi tröôøng hôïp naøy ta neân chia coâng vieäc treân cho 2 hieäu phoù ñeå quaûn lyù: 01 quaûn lyù veà khoa, 01 quaûn lyù veà caùc phoøng ban caùc trung taâm ñeå ñaûm baûo cho ngöôøi quaûn lyù coù khaû naêng ñaûm nhieäm ñöôïc coâng vieäc cuûa hoï. 6. Nguyeân taéc ñaûm baûo tính linh hoïat Cô caáu toå chöùc quaûn lyù phaûi linh ñoäng vaø deã thích nghi, nghóa laø deã coù khaû naêng caûi tieán vaø bieán ñoåi tuøy theo muïc ñích chung vaø rieâng cuûa quaûn lyù, tuøy theo chaát löôïng cuûa caùc thaønh toá trong quan heä quaûn lyù vaø nhöõng ñieàu kieän cuûa quaûn lyù ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhöõng HVTH: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 7 yeâu caàu môùi cuûa tình hình thöïc teá, ñoàng thôøi cuõng coù khaû naêng töï hoøan thieän khi ñaõ coù nhieàu kinh nghieäm tích luõy. Khi aùp duïng caùc nguyeân taéc ta khoâng neân aùp duïng moät caùch cöùng nhaéc maø tuyø theo ñieàu kieän cuï theå ta coù theå linh ñoäng thay ñoåi cho phuø hôïp vôùi ñoái töôïng quaûn lyù quaûn lyù, vôù ñieàu kieän thöïc teá. III. Vaän duïng caùc nguyeân taéc trong vieäc xaây döïng boä maùy quaûn lyù Caùc nguyeân taéc treân ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc xaây döïng boä maùy quaûn lyù giaùo duïc vaø ñaøo taïo. Khi xaây döïng moät cô caáu thì ta phaûi tuaân thuû caùc nguyeân taéc naøy ñeå ñaûm baûo cho cô caáu quaûn lyù cuûa ta hoaït ñoäng ñaït ñöôïc hieäu quaû cao. Trong 6 nguyeân taéc naøy khi môùi nhìn vaøo thì döôøng nhö coù nhöõng nguyeân taéc maâu thuaån vôùi nhau nhö nguyeân taéc 1,2 vaø 5, nhöng khi phaân tích kyõ thì ta thaáy nhöõng nguyeân taéc naøy khoâng baøi tröø laãn nhau maø chuùng boå sung cho nhau ñeå hoaøn thieän hôn. Ñeå vaän duïng toát caùc nguyeân taéc naøy thì tröôùc tieân ta neân xem xeùt thaät kyõ tình hình thöïc teá cuûa ñôn vò veà taát caû caùc lónh vöïc nhö nhaân söï, naêng löïc cuûa chuû theå quaûn lyù, ñoái töôïng quaûn lyù, cô sôû vaät chaát cuûa ñôn vò … roài sau ñoù döïa vaøo caùc nguyeân taéc naøy ñeå tìm ra cho ñôn vò mình moät boä maùy quaûn lyù toái öu nhaát phuø hôïp vôùi caû ñieàu kieän beân trong vaø ñieàu kieän beân ngoaøi. Phaûi laøm sao cho boä maùy quaûn lyù goïn nheï, linh hoaït, hieäu quaû cao, moãi ngöôøi quaûn lyù coù theå phaùt huy ñöôïc toái öu khaû naêng cuûa mình, coâng vieäc khoâng bò ñuøn ñaåy vaø khoâng bò choàng cheùo leân nhau. Phaûi linh hoaït trong vieäc xaây döïng boä maùy quaûn lyù chöù khoâng neân cöùng nhaéc theo moät khuoân maãu moät quy taéc nhaát ñònh seõ laø cho hoaït ñoäng quaûn lyù coù theå trôû neân ngöôïng ngòu, vöôùng víu. HVTH: Ñaëng Thò Dieäu Hieàn 8 Trong caùc nguyeân taéc naøy ta khoâng neân quaù xem troïng moät vaøi nguyeân taéc maø phôùt lôø nhöõng nguyeân taéc coøn laïi maø phaûi bieát phoái hôïp caùc nguyeân taéc treân laïi vôùi nhau moät caùch linh hoaït, saùng taïo ñeå hoaït ñoäng quaûn lyù caøng coù chaát löôïng hôn. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Chaâu Kim Lang, Toå chöùc quaûn lyù quaù trình ñaøo taïo, Tröôøng ÑH SPKT Tp.HCM, 2002. 2. ThS. Taàn Thò Tuyeát Mai, Quaûn lyù giaùo duïc vaø ñaøo taïo, Tröôøng Caùn boä Quaûn lyù Giaùo duïc – Ñaøo taïo II. 3. ThS. Nguyeãn Thò Vieät Thaûo, Quaûn lyù haønh chính nhaø nöôùc vaø quaûn lyù ngaønh giaùo duïc vaø ñaøo taïo, Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Kyõ thuaät Tp.HCM, 2004. PDF Merger Thank you for evaluating AnyBizSoft PDF Merger! To remove this page, please register your program! Go to Purchase Now>> Merge multiple PDF files into one  Select page range of PDF to merge  Select specific page(s) to merge  Extract page(s) from different PDF files and merge into one AnyBizSoft