Xử lý nước thải cho ngành chế biến thủy sản

Chöông I GIÔÙI THIEÄU CHUNG I.1. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Nguoàn goác moïi söï bieán ñoåi veà moâi tröôøng soáng ñang xaûy ra hieän nay treân theá giôùi cuõng nhö ôû nöôùc ta laø caùc hoaït ñoäng kinh teá , phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Caùc hoaït ñoäng naøy moät maët laøm caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng cuûa con ngöôøi , maët khaùc laïi ñang taïo ra haøng loaït khan hieám , caïn kieät nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, gaây oâ nhieãm , suy thoaùi moâi tröôøng khaép moïi nôi treân theá giôùi. Vì vaäy, baûo veä moâi tröôøng trôû thaønh vaán ñeà toaøn caàu, laø quoác saùch cuûa haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi. Vieät Nam ñang trong giai ñoaïn thöïc hieän coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. Neàn kinh teá thò tröôøng laø ñoäng löïc thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa moïi ngaønh kinh teá , trong ñoù coù ngaønh cheá bieán löông thöïc , thöïc phaåm taïo ra caùc saûn phaåm coù giaù trò phuïc vuï cho nhu caàu tieâu duøng trong nöôùc cuõng nhö xuaát khaåu. Tuy nhieân, ngaønh naøy cuõng taïo ra moät löôïng lôùn chaát thaûi raén, khí, loûng… laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây ra oâ nhieãm moâi tröôøng chung cuûa ñaát nöôùc. Cuøng vôùi ngaønh coâng nghieäp cheá bieán löông thöïc, thöïc phaåm thì ngaønh cheá bieán thuyû saûn cuõng trong tình traïng ñoù. Do ñaëc ñieåm coâng ngheä cuûa ngaønh, ngaønh cheá bieán thuyû saûn ñaõ söû duïng moät löôïng nöôùc khaù lôùn trong quaù trình cheá bieán. Vì vaäy, ngaønh ñaõ thaûi ra moät löôïng nöôùc khaù lôùn cuøng vôùi caùc chaát thaûi raén, khí thaûi. Vaán ñeà oâ nhieãm nguoàn nöôùc do ngaønh cheá bieán thuyû saûn thaûi tröïc tieáp ra moâi tröôøng ñang laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa caùc nhaø quaûn lyù moâi tröôøng. Nöôùc bò nhieãm baån seõ aûnh höôûng ñeán con ngöôøi vaø söï soáng cuûa caùc loaøi thuyû sinh cuõng nhö caùc loaøi ñoäng thöïc vaät soáng gaàn ñoù. Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán thuyû saûn cuõng nhö caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc laø moät yeâu caàu caáp thieát ñaët ra khoâng chæ ñoái vôùi nhöõng nhaø laøm coâng taùc baûo veä moâi tröôøng maø coøn cho taát caû moïi ngöôøi chuùng ta. I.2. MUÏC ÑÍCH Vôùi hieän traïng moâi tröôøng nhö vaäy, vaán ñeà nghieân cöùu coâng ngheä thích hôïp xöû lyù nöôùc thaûi cho ngaønh cheá bieán thuyû saûn laø caàn thieát. Ñeà taøi naøy ñöôïc thöïc hieän nhaèm muïc ñích nghieân cöùu vaø ñeà xuaát coâng ngheä xöû lyù thích hôïp cho moät tröôøng hôïp cuï theå, ñoù laø Coâng ty cheá bieán thuyû saûn xuaát khaåu Kieân Giang. I.3. PHAÏM VI Vieäc öùng duïng coâng ngheä xöû lyù chung cho moät ngaønh coâng nghieäp laø raát khoù khaên , do moãi nhaø maùy coù ñaëc tröng rieâng veà coâng ngheä, nguyeân lieäu, nhieân lieäu… neân thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi khaùc nhau. Phaïm vi öùng duïng cuûa ñeà taøi laø xöû lyù nöôùc thaûi cuûa Coâng ty cheá bieán thuyû saûn xuaát khaåu Kieân Giang vaø moät soá coâng ty khaùc neáu coù cuøng ñaëc tính chaát thaûi ñaëc tröng. Chöông II TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH THUYÛ HAÛI SAÛN VAØ CAÙC VAÁN ÑEÀ OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG II.1. TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH CHEÁ BIEÁN THUYÛ HAÛI SAÛN ÔÛ VIEÄT NAM Nöôùc ta coù khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa , aåm öôùt cuõng nhö chòu söï chi phoái cuûa caùc yeáu toá nhö gioù , möa , ñòa hình , thoå nhöôõng , thaûm thöïc vaät neân taïo ñieàu kieän hình thaønh doøng chaûy vôùi heä thoáng soâng ngoøi daøy ñaëc . Khoâng keå ñeán caùc soâng suoái khoâng teân thì toång chieàu daøi cuûa caùc con soâng laø 41.000 km. Theo thoáng keâ cuûa Boä thuyû saûn thì hieän nay chuùng ta coù hôn 1.470.000 ha maët nöôùc soâng ngoøi coù theå duøng cho nuoâi troàng thuyû saûn . Ngoaøi ra coøn coù khoaûng 544.500.000 ha ruoäng truõng vaø khoaûng 56.200.000 ha hoà coù theå duøng ñeå nuoâi caù . Tính ñeán nay caû nöôùc xaây döïng ñöôïc 650 hoà , ñaäp vöøa vaø lôùn , 5.300 hoà vaø ñaäp nhoû vôùi dung tích xaáp xæ 12 tæ m3 , ñaëc bieät chuùng ta coù nhieàu hoà thieân nhieân vaø nhaân taïo raát lôùn nhö hoà Taây ( 10 – 14 trieäu m3) , hoà Thaùc Baø (3000 trieäu m3) , hoà Caám Sôn (250 trieäu m3) Maët khaùc , chuùng ta coù bôø bieån daøi treân 3200 km , coù raát nhieàu vònh thuaän lôïi keát hôïp vôùi heä thoáng soâng ngoøi , ao hoà laø nguoàn lôïi to lôùn ñeå phaùt trieån ngaønh ngheà nuoâi troàng , ñaùnh baét vaø cheá bieán ñoäng thöïc vaät cheá bieán thuyû haûi saûn . Rong bieån vaø caùc loaøi thuyû saûn thaân meàm , caù vaø caùc loaøi nhuyeãn theå , giaùp xaùc coù trong bieån , ao , hoà , soâng suoái laø nguoàn protit coù giaù trò to lôùn , giaøu caùc vitamin vaø caùc nguyeân toá vi löôïng , laø nguoàn nguyeân lieäu cho ngaønh coâng nghieäp , laø kho taøng vaø taøi nguyeân voâ taän veà ñoäng vaät , thöïc vaät. Bieån Vieät Nam thuoäc vuøng bieån nhieät ñôùi neân coù nguoàn lôïi voâ cuøng phong phuù . Theo soá lieäu ñieàu tra cuûa nhöõng naêm 1980- 1990 thì heä thöïc vaät thuyû sinh coù tôùi 1300 loaøi vaø phaân loaøi goàm 8 loaøi coû bieån vaø gaàn 650 loaøi rong , gaàn 600 loaøi phuø du , khu heä ñoäng vaät coù 9250 loaøi vaø phaân loaøi trong ñoù coù khoaûng 470 loaøi ñoäng vaät noåi , 6400 loaøi ñoäng vaät ñaùy , treân 2000 loaøi caù , 5 loaøi ruøa bieån , 10 loaøi raén bieån . Toång tröû löôïng caù ôû taàng treân vuøng bieån Vieät Nam khoaûng 1.2 – 1.3 trieäu taán , khaû naêng khai thaùc cho pheùp laø 700-800 nghìn taán/ naêm . Theo soá lieäu thoáng keâ chöa ñaày ñuû thì toâm he khoaûng 55- 70 nghìn taán/naêm vaø khaû naêng cho pheùp laø 50 nghìn taán/naêm. Caùc nguoàn lôïi giaùp xaùc khaùc laø 22 nghìn taán/naêm. Nguoàn lôïi nhuyeãn theå (möïc) laø 64-67 nghìn taán/naêm vôùi khaû naêng khai thaùc cho pheùp laø 13 nghìn taán /naêm .Nhö vaäy nguoàn lôïi thuyû saûn chuû yeáu laø toâm caù , coù khoaûng 3 trieäu taán/ naêm nhöng hieän nay môùi khai thaùc hôn 1 trieäu taán/naêm. Cuøng vôùi ngaønh nuoâi troàng thuyû saûn , khai thaùc thuyû saûn thì ngaønh cheá bieán thuyû saûn ñaõ ñoùng goùp xöùng ñaùng chung trong thaønh tích cuûa ngaønh thuyû saûn Vieät Nam. Nguoàn ngoaïi teä cô baûn cuûa ngaønh ñem laïi cho ñaát nöôùc laø cuûa ngaønh cheá bieán thuyû saûn . Trong ñoù maët haøng ñoâng laïnh chieám khoaûng 80%. Trong 5 naêm (1991-1995) ngaønh ñaõ thu veà 13 trieäu USD, taêng 529,24% so vôùi keá hoaïch 5 naêm (1982-1985) vaø taêng 143% so vôùi keá hoaïch 5 naêm (1986-1990) , taêng 49 laàn trong 15 naêm. Toác ñoä trung bình trong 5 naêm (1991-1995) ñaït treân 21% / naêm, thuoäc nhoùm haøng taêng tröôûng maïnh nhaát cuûa ngaønh kinh teá quoác doanh Vieät Nam ( trong naêm 1995 ñaït 550 trieäu USD ). Toång kim ngaïch xuaát khaåu (1991-1995) coù ñöôïc laø do ngaønh ñaõ xuaát khaåu ñöôïc 127.700 taán saûn phaåm ( taêng 156,86% so vôùi naêm 1990 ) cho 25 nöôùc treân theá giôùi, trong ñoù coù tôùi 75% löôïng haøng ñöôïc nhaäp cho thò tröôøng Nhaät, Singapore, Hong Kong, EU, ñaït 30 trieäu USD/ naêm. Saûn phaåm thuyû haûi saûn cuûa Vieät Nam ñöùng thöù 19 veà saûn löôïng, ñöùng thöù 30 veà kim ngaïch xuaát khaåu, vaø ñöùng haøng thöù naêm veà nuoâi toâm . Ngaønh cheá bieán thuyû saûn laø moät phaàn cô baûn cuûa ngaønh thuyû saûn, ngaønh coù heä thoáng cô sôû vaät chaát töông ñoái lôùn, böôùc ñaàu tieáp caän vôùi trình ñoä khu vöïc, coù ñoäi nguõ quaûn lyù coù kinh nghieäm, coâng nhaân kyõ thuaät coù tay ngheà gioûi. Saûn löôïng xuaát khaåu 120.000 – 130.000 taán/ naêm, toång dung löôïng kho baûo quaûn laïnh laø 230 ngaøn taán, naêng löïc saûn xuaát nöôùc ñaù laø 3.300 taán/ ngaøy, ñoäi xe vaän taûi laïnh hôn 1000 chieác vôùi troïng taûi treân 4000 taán, taøu vaän taûi laïnh khoaûng 28 chieác, vôùi toång troïng taûi 6150 taán. Cheá bieán nöôùc naém ñöôïc duy trì ôû möùc 150 trieäu lít/ naêm. Ñoái vôùi haøng cheá bieán xuaát khaåu, ngaønh ñang chuyeån daàn töø hình thöùc baùn nguyeân lieäu sang xuaát khaåu caùc saûn phaåm töôi soáng, saøn phaåm aên lieàn vaø saûn phaåm baùn leû sieâu thò coù giaù trò cao hôn. Tuy vaây, giaù trò caùc maët haøng ñoâng laïnh cuûa nöôùc ta chæ baèng 1/2 hay 2/3 giaù trò xuaát khaåu caùc maët haøng töông töï cuûa Trung Quoác, Ñaøi Loan, Thaùi Lan . Hieän nay caû nöôùc coù khoaûng 168 nhaø maùy, cô sôû cheá bieán ñoâng laïnh vôùi coâng suaát toång coäng khoaûng 100.000 taán saûn phaåm/ naêm. Quy trình coâng ngheä cheá bieán haøng ñoäng laïnh ôû nöôùc ta hieän nay chuû yeáu döøng ôû möùc ñoä sô cheá vaø baûo quaûn ñoâng laïnh. Chuû yeáu laø ñöa toâm caù töø nôi ñaùnh baét veà sô cheá, ñoùng goùi, caáp ñoâng, baûo quaûn laïnh … vaø xuaát khaåu. Veà thieát bò, ñaïi ña soá caùc nhaø maùy vaø cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn ñoâng laïnh ñöôïc xaây döïng sau 1975, taäp trung vaøo nhöõng naêm 80 cho neân coøn töông ñoái môùi, trang bò baèng maùy caáp ñoâng kieåu tieáp xuùc 2 baêng chuyeàn . II.2. CAÙC VAÁN ÑEÀ OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG ÑOÁI VÔÙI NGAØNH COÂNG NGHIEÄP CHEÁ BIEÁN THUYÛ SAÛN. II.2.1. Caùc loaïi chaát thaûi coù theå sinh ra trong quaù trình saûn xuaát II.2.1.a. Chaát thaûi raén Chaát thaûi raén sinh ra trong quaù trình cheá bieán toàn taïi döôùi daïng vuïn thöøa : taïp chaát , ñaàu , ñuoâi , xöông vaåy ,… phaàn lôùn caùc chaát naøy ñöôïc taän duïng laïi ñeå cheá bieán thaønh caùc loaïi thöùc aên gia suùc. Tuy nhieân, vaãn coøn xoùt laïi moät löôïng chaát thaûi raén troâi theo doøng nöôùc thaûi do quaù trình laøm veä sinh nhaø xöôûng khoâng kyõ, löôïng chaát thaûi naøy coù theå laø nguoân gaây oâ nhieãm khoâng khí boå sung do muøi töø chuùng boác leân, gaây khoù chòu vaø aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa coâng nhaân trong coâng ty vaø cö daân ôû khu vöïc laân caän. II.2.1.b. Khí thaûi Khí thaûi sinh ra töø caùc loø ñoát (loø ñoát daàu cuûa loø hôi), maùy phaùt ñieän coù chöùa caùc chaát gaây oâ nhieãm nhö : NO2 , SO2 , buïi vôùi möùc ñoä oâ nhieãm dao ñoäng theo thôøi gian vaø möùc ñoä vaän haønh theo loø hôi. Tuy vaäy, caùc chaát oâ nhieãm naøy ñeàu coù noàng ñoä nhoû hôn tieâu chuaån cho pheùp (TCVN 5937 - 1995). Trong ngaønh cheá bieán thuûy haûi saûn, caùc chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí khaù ñaëc tröng ñoù laø H2S vôùi noàng ñoä coù khaû naêng ñaït töø 0,2 – 0,4 mg/m3 , sinh ra chuû yeáu töø söï phaân huyû caùc chaát thaûi raén (ñaàu, ruoät, vaåy,…) cuûa caùc vi khuaån vaø NH3 sinh ra töø muøi nguyeân lieäu thuûy saûn hoaëc do söï thaát thoaùt töø caùc maùy neùn khí cuûa caùc thieát bò ñoâng laïnh. Caùc khí naøy coù ñaëc ñieåm khoâng phaùt taùn ñi xa neân möùc ñoä oâ nhieãm chæ giôùi haïn trong khu vöïc phaùt sinh chuùng. Nhìn chung, caùc chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí cuûa ngaønh cheá bieán thuûy haûi saûn laø khaù ña daïng nhöng ôû möùc ñoä nheï vaø coù theå khaéc phuïc. II.2.1.c. Nöôùc thaûi Cuøng vôùi söï phaùt trieån theo töøng naêm thì ngaønh cheá bieán thuûy haûi saûn cuõng ñöa vaøo moâi tröôøng moät löôïng nöôùc thaûi khaù lôùn, gaây oâ nhieãm nghieâm troïng nguoàn nöôùc. Nöôùc thaûi ngaønh naøy chöùa phaàn lôùn caùc chaát thaûi höõu cô coù nguoàn goác töø ñoäng vaät vaø coù thaønh phaàn chuû yeáu laø protein vaø caùc chaát beùo. Trong hai thaønh phaàn naøy, chaát beùo khoù bò phaân huûy bôûi vi sinh vaät. II.2.2. Thaønh phaàn tính chaát nöôùc thaûi thuûy saûn Vôùi caùc chuûng loaïi nguyeân lieäu töông ñoái phong phuù cuøng ñoái vôùi ñieàu kieän cuûa nöôùc ta neân thaønh phaàn caùc chaát thaûi trong nöôùc thaûi thuûy saûn cuõng raát ña daïng. Nöôùc thaûi thuûy saûn coù theå chia thaønh ba nguoàn khaùc nhau: nöôùc thaûi saûn xuaát , nöôùc thaûi veä sinh coâng nghieäp vaø nöôùc thaûi sinh hoaït . Caû 3 loaïi nöôùc thaûi treân ñeàu coù tính chaát gaàn töông töï nhau . Trong ñoù nöôùc thaûi saûn xuaát coù möùc ñoä oâ nhieãm cao hôn caû . Nöôùc thaûi cuûa phaân xöôûng cheá bieán thuyû saûn coù haøm löôïng COD dao ñoäng trong khoaûng töø 300- 3000 (mg/L) , giaù trò ñieån hình laø 1500 (mg/L) , haøm löôïng BOD5 dao ñoäng töø 300-2000 (mg/L) , giaù trò ñieån hình laø 1000 (mg/L) . Trong nöôùc thöôøng coù caùc vuïn thuyû saûn vaø caùc vuïn naøy deã laéng , haøm löôïng chaát raén lô löõng dao ñoäng töø 200-1000 (mg/L) , giaù trò thöôøng gaëp laø 500 (mg/L) . Nöôùc thaûi thuyû saûn cuõng bò oâ nhieãm chaát dinh döôõng vôùi haøm löôïng Nitô khaù cao töø 50-200 (mg/L) , giaù trò ñieån hình laø 30 (mg/L). Ngoaøi ra , trong nöôùc thaûi cuûa ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn coù chöùa caùc thaønh phaàn höõu cô maø khi bò phaân huyû seõ taïo ra caùc saûn phaåm trung gian cuûa söï phaân huyû caùc acid beùo khoâng baûo hoaø , taïo muøi raát khoù chòu vaø ñaëc tröng , gaây oâ nhieãm veà maët caûm quan vaø aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoeû coâng nhaân laøm vieäc . Ñoái vôùi caùc coâng ty thuûy saûn coù saûn xuaát theâm caùc saûn phaåm khoâ , saûn phaåm ñoùng hoäp thì trong daây chuyeàn saûn xuaát seõ coù theâm caùc coâng ñoaïn nöôùng , luoäc , chieân thì trong thaønh phaàn nöôùc thaûi seõ coù chaát beùo , daàu . Giaù trò caùc thoâng soá oâ nhieãm ñaëc tröng cuûa nöôùc thaûi cheá bieán thuyû saûn ñöôïc toùm taét qua baûng sau : Baûng 2.1: Baûng caùc thoâng soá oâ nhieãm ñaëc tröng cuûa nöôùc thaûi thuyû saûn. Caùc thoâng soá oâ nhieãm  Tieâu chuaån phaùt thaûi (TCVN 5945 - 1995 , loaïi B )   pH : 6,5 ( 7,5 BOD5 : 300 ( 2000 mg/L COD : 500 ( 3000 mg/L SS : 200 ( 1000 mg/L N : 50 ( 200 mg/L P : 10 ( 100 mg/L  pH : 5,5 ( 9 BOD5 : 50 mg/L COD :100 mg/L SS :100 mg/L N : 60 mg/L P : 6 mg/L   Chöông 3 TOÅNG QUAN VEÀ COÂNG TY CHEÁ BIEÁN THUYÛ SAÛN XUAÁT KHAÅU KIEÂN GIANG III.1. GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ COÂNG TY Teân cô sôû: COÂNG TY CB THUÛY SAÛN XUAÁT KHAÅU KIEÂN GIANG Ñòa chæ: 62 Ngoâ Thôøi Nhieäm, An Hoaø – Raïch Giaù – Kieân Giang. Naêm thaønh laäp: thaùng 10/1996. Naêm baét ñaàu hoaït ñoäng : 1997. Tình hình saûn xuaát kinh doanh:  Naêm 2000  Naêm 2001  Naêm 2002   Saûn phaåm  Möïc, Gheï, Caù  Toâm, Möïc, Gheï  Toâm   Saûn löôïng  1500 taán  2800 taán  3080 taán   Kim ngaïch  12.000.000 USD  20.645.000 USD  22.709.500 USD   Thò tröôøng  Chaâu aâu, Nhaät, Haøn Quoác,…  Myõ, Chaâu AÂu, Nhaät, Haøn Quoác,  Myõ, Chaâu AÂu, Nhaät, Haøn Quoác,…   III.2. CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC Coâng nhaân Toång soá coâng nhaân saûn xuaát : 363 ngöôøi. Soá löôïng coâng nhaân taïi thôøi ñieåm cao nhaát/ca saûn xuaát: 363 ngöôøi. Trong ñoù: Khu tieáp nhaän nguyeân lieäu : 12 ngöôøi. Khu vöïc sô cheá: 98 ngöôøi. Khu vöïc cheá bieán : 121 ngöôøi. Khu vöïc caáp ñoâng bao goùi : 26 ngöôøi. Khu vöïc khaùc : 82 ngöôøi. Khu vöïc baêng chuyeàn IQF : 24 ngöôøi. Cô caáu toå chöùc (xem phuï luïc) III.3. TOÙM TAÉT HIEÄN TRAÏNG SAÛN XUAÁT: III.3.1. Nhaø xöôûng Toång dieän tích caùc khu vöïc saûn xuaát chính: 2.916,34 m2. Trong ñoù: Khu vöïc tieáp nhaän: 84,00m2 Khu vöïc sô cheá: 182,00m2. Khu vöïc cheá bieán: 227,94m2. Khu vöïc caáp ñoâng: 926,40m2. Khu vöïc kho laïnh: 261,00m2. Khu vöïc saûn xuaát khaùc: 1232,00m2. Moâ taû hieän traïng ñieàu kieän cô sôû vaät chaát nhaø xöôûng vaø keát caáu: Keát caáu nhaø xöôûng khung theùp tieàn cheá, töôøng xaây gaïch thu hoài, maùi lôïp tol maï keõm, xung quanh beân trong oáp gaïch men cao 1,25m. Caùc vaùch ngaên baèng nhoâm, kính. Neàn baèng ñaù maøi maøu traéng, traàn taám nhoâm soùng. Trang bò caùc thieát bò laïnh, quaït thoâng gioù. III.3.2. Trang thieát bò chính STT  Teân trang thieát bò  Nöôùc saûn xuaát  Soá löôïng  Naêm ñöa vaøo söû duïng   1  Heä thoáng caáp ñoâng tieáp xuùc 1taán/meû. Sabro – HM128L  Ñan Maïch  04 boä  1997   2  Heä thoáng kho tröõ ñoâng 200 taán Capland 15HP  Myõ  04 boä  1997   3  Heä thoáng haáp- Caáp ñoâng IQF 500kg/h-Carnitech-Mycom  Ñan Maïch  01 boä  2002   4  Heä thoáng kho tröõ ñoâng 150 taán Bitzer + Surely  Ñöùc + Nhaät  01 boä  2002   5  Caùc thieát bò khaùc: Maùy huùt chaân khoâng Maùy doø kim loaïi Noài hôi Maùy laøm laïnh nöôùc Maùy SX ñaù vaåy 15taán/ngaøy Heä thoáng xöû lyù, loïc nöôùc 60m3/giôø  Ñaøi Loan Nhaät Vieät Nam Ñan Maïch Vieät Nam Vieät Nam  01 01 01 01 01 01  2002 2002 2002 2002 1997 1997   Nhaän xeùt chung veà hieän traïng hoaït ñoäng cuûa caùc thieát bò: Caùc loaïi trang thieát bò ñang hoaït ñoäng toát. III.3.3. Heä thoáng phuï trôï III.3.3.1. Nguoàn nöôùc söû duïng cho khu vöïc saûn xuaát Nguoàn nöôùc ñang söû duïng: Nöôùc gieáng khoan vôùi ñoä saâu 140m. Phöông phaùp ñaûm baûo chaát löôïng nöôùc cung caáp cho khu vöïc saûn xuaát (keå caû khu vöïc saûn xuaát nöôùc ñaù) Heä thoáng coù laéng loïc vôùi 01 beå chöùa coù dung tích 400m3. Heä thoáng khöû truøng duøng Chlorine ñònh löôïng. III.3.3.2. Nguoàn nöôùc ñaù Töï saûn xuaát : ñaù vaåy vôùi coâng suaát 15taán/ngaøy. Mua ngoaøi : ñaù caây vôùi coâng suaát 120taán/ngaøy. III.3.3.3. Heä thoáng xöû lyù chaát thaûi Moâ taû toùm taét heä thoáng thoaùt, xöû lyù nöôùc thaûi: Nöôùc thaûi ( Möông noåi ( oáng PVC chìm ( Coáng ngaàm ( Haàm xöû lyù ( Ao xöû lyù ( Soâng. Chaát thaûi raén: Chaát thaûi raén chöùa trong thuøng nhöïa ñaäy naép kín, vaän chuyeån ra baõi ñoå. Danh muïc caùc loaïi hoaù chaát: Teân hoaù chaát  Nöôùc saûn xuaát  Muïc ñích söû duïng   Chlorine boät, nöôùc  Nhaät  Khöû truøng beà maët tieáp xuùc saûn phaåm , xöû lyù nöôùc.   Muoái aên  Vieät Nam  Baûo quaûn, ngaâm quay   III.4. QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT CUÛA COÂNG TY III.4.1. Ñaëc tính nguyeân lieäu – nhieân lieäu III.4.1.a. Nguyeân lieäu Nguoàn nguyeân lieäu chuû yeáu ñöôïc vaän chuyeån veà coâng ty laø caùc loaïi haûi saûn nhö toâm, cua, caù, möïc phuïc vuï cho vieäc cheá bieán caùc saûn phaåm ñoâng laïnh xuaát khaåu. Soá löôïng nguyeân lieäu ñöôïc vaän chuyeån töø caùc ñòa phöông veà coâng ty luoân thay ñoåi tuyø theo ñôn ñaët haøng vaø nhu caàu cuûa thò tröôøng . Tuy nhieân trong naêm 2002 coâng ty cheá bieán chuû yeáu maët haøng toâm ñoâng laïnh . Do caùc loaïi thuyû haûi saûn töôi soáng raát deã bò hoûng hoaëc giaûm phaåm chaát neáu khoâng ñöôïc chuyeân chôû , giao nhaän , toàn tröõ ñuùng kyõ thuaät neân nguyeân lieäu thuyû haûi saûn ñöôïc chuyeân chôû vaø giao nhaän baèng caùc xe laïnh chuyeân duøng cuûa coâng ty vaø ñöôïc toàn tröõ trong caùc kho laïnh vôùi thôøi gian quy ñònh chaët cheõ. III.4.1.b. Nhieân lieäu Nhieân lieäu ñöôïc söû duïng chuû yeáu laø daàu DO duøng cho loø hôi , chaïy maùy phaùt ñieän . Ngoaøi ra coøn coù nöôùc ñeå röûa nguyeân lieäu , hoaù chaát khöû truøng. Ñoái vôùi hoaù chaát khöû truøng duøng trong cheá bieán thuyû saûn ñoâng laïnh thì coâng ty söû duïng Chlorine . Muïc ñích cuûa vieäc khöû truøng laø nhaèm baûo quaûn saûn phaåm vaø veä sinh nhaø xöôûng theo tieâu chuaån cuûa ngaønh. III.4.2. Quy trình saûn xuaát Caùc quy trình coâng ngheä cheá bieán ñoâng laïnh cuûa coâng ty QUY TRÌNH CHEÁ BIEÁN TOÂM VOÛ LAËT ÑAÀU (HLSO) ÑOÂNG LAÏNH Sô ñoà quy trình QUY TRÌNH CHEÁ BIEÁN TOÂM THÒT (PD, PUD, PTO) ÑOÂNG LAÏNH Sô ñoà quy trình : III.5. VAÁN ÑEÀ GAÂY OÂ NHIEÃM CUÛA COÂNG TY Töông töï nhö caùc coâng ty cheá bieán thuûy saûn khaùc noùi rieâng vaø ngaønh cheá bieán thuûy saûn noùi chung, vaán ñeà gaây oâ nhieãm moâi tröôøng maø coâng ty caàn quan taâm trong quaù trình saûn xuaát laø oâ nhieãm moâi tröôøng do khí thaûi, buïi, muøi, oâ nhieãm moâi tröôøng do chaát thaûi raén vaø oâ nhieãm moâi tröôøng do nöôùc thaûi. III.5.1. OÂ nhieãm do khí thaûi, buïi, muøi OÂ nhieãm muøi phaùt sinh töø chaát thaûi raén, caùc chaát naøy laø pheá lieäu boû ra töø nguyeân lieäu chính (ñaàu toâm, vaây caù, xöông caù,…). Neáu ñeå laâu ngaøy seõ dieãn ra quaù trình phaân huûy laøm phaùt sinh muøi hoâi, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng beân trong vaø ngoaøi nhaø maùy. Do ñoù caàn xöû lyù trieät ñeå löôïng chaát thaûi raén phaùt sinh nhaèm haïn cheá oâ nhieãm muøi. Khí thaûi phaùt sinh töø nhaø maùy chuû yeáu töø caùc loø hôi söû duïng daàu DO, maùy phaùt ñieän, caùc maùy neùn khí cuûa caùc thieát bò ñoâng laïnh vôùi caùc loaïi khí nhö: NH3, NO2, SO2,, buïi, H2S. Tuy vaäy möùc ñoä oâ nhieãm khoâng lôùn vaø coù theå khoáng cheá neáu coâng ty thöôøng xuyeân quan taâm ñeán vieäc baûo quaûn vaø söûa chöõa trang thieát bò. III.5.2. OÂ nhieãm do chaát thaûi raén Vôùi löôïng chaát thaûi raén thaûi ra ngaøy caøng nhieàu trong quaù trình saûn xuaát maø khoâng coù bieän phaùp xöû lyù kòp thôøi thì seõ gaây oâ nhieãm muøi , aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng xung quanh . Nhaèm traùnh hieän töôïng naøy , coâng ty ñaõ coù bieän phaùp taùch rieäng chaát thaûi raén töø khu vöïc saûn xuaát vôùi chaát thaûi sinh hoaït , chaát thaûi raén töø khu saûn xuaát ñöôïc ñöa ra khoûi nhaø maùy vaø mang ñi xöû lyù theo quy ñònh chung . Chaát thaûi raén töø khaâu bao bì , ñoùng goùi … vaø chaát thaûi raén sinh hoaït ñöôïc taäp trung veà vò trí rieâng vaø ñöôïc cô quan quaûn lyù coâng trình veä sinh coâng coäng maø coâng ty hôïp ñoàng vaän chuyeån ra baõi ñoã. III.5.3. OÂ nhieãm do nöôùc thaûi Nguoàn nöôùc thaûi phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng Nöôùc thaûi saûn xuaát : Nöôùc thaûi saûn xuaát phaùt sinh chuû yeáu töø khaâu röûa nguyeân lieäu trong quaù trình tieáp nhaän , sô cheá haûi saûn . Ñaây laø loaïi nöôùc thaûi coù ñoä oâ nhieãm cao nhaát. Nöôùc thaûi veä sinh coâng nghieäp : Ñaây laø löôïng nöôùc caàn duøng cho vieäc röûa saøn nhaø moãi ngaøy , ngoaøi ra coøn duøng cho vieäc röûa maùy moùc , thieát bò , röûa xe … Nöôùc thaûi sinh hoaït : Nöôùc thaûi ra töø vieäc taém giaët , veä sinh cuûa toaøn boä coâng nhaân , caùn boä trong xí nghieäp. Caû 3 loaïi nöôùc thaûi treân ñöôïc thoaùt chung ñeán khu vöïc xöû lyù nöôùc cuûa coâng ty . Toång löu löôïng cuûa 3 loaïi nöôùc thaûi naøy dao ñoäng khoaûng 400 m3/ng.ñ (Nguoàn töø coâng ty) Keát quaû xeùt nghieäm nöôùc thaûi Sau ñaây laø baûng keát quaû xeùt nghieäm caùc thoâng soá oâ nhieãm trong nöôùc thaûi ñöôïc laáy töø möông thoaùt nöôùc thaûi. STT  Chæ tieâu  Ñôn vò  Keát quaû  Tieâu chuaån   1  pH   6,5 ( 7,1  5,5 ( 9   2  Nhieät ñoä  0C  27 ( 33  40   3  BOD5  mgO2/L  600 ( 800  < 50   4  COD  mgO2/L  700 ( 1200  < 100   5  Toång caën lô löûng SS  mg/L  250 ( 400  < 100   6  Toång Nitô  mg/L  80,45  < 60   7  Toång Photpho  mg/L  9,56  < 6   Nguoàn : Phoøng thí nghieäm khoa Moâi Tröôøng – Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa TP.HCM Do thôøi gian laøm luaän vaên vaø kinh phí coù giôùi haïn neân chæ coù theå khaûo saùt söï bieán thieân cuûa caùc thoâng soá nhö : COD , BOD5 , SS , pH . Neáu coù ñieàu kieän nghieân cöùu tieáp theo seõ khaûo saùt theâm haøm löôïng Nitô , Photpho …… Qua keát quaû phaân tích vaø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hieän taïi cuûa coâng ty , ta nhaän thaáy nöôùc thaûi cuûa coâng ty khoâng ñaït tieâu chuaån xaõ thaûi vaøo moâi tröôøng . Do vaäy , vieäc thieát keá traïm xöû lyù nöôùc thaûi cho coâng ty laø vaán ñeà caàn thieát vaø caáp baùch. CHÖÔNG IV TOÅNG QUAN VEÀ CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI IV.1. XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP CÔ HOÏC Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc söû duïng nhaèm muïc ñích taùch caùc chaát khoâng hoaø tan vaø moät phaàn caùc chaát ôû daïng keo ra khoûi nöôùc thaûi .Nhöõng coâng trình xöû lyù cô hoïc bao goàm : IV.1.1. Song chaén raùc Song chaén raùc nhaèm chaén giöû caùc caën baån coù kích thöôùc lôùn hay ôû daïng sôïi: giaáy, rau coû, raùc … ñöôïc goïi chung laø raùc .Raùc ñöôïc chuyeån tôùi maùy nghieàn ñeå nghieàn nhoû ,sau ñoù ñoå trôû laïi tröôùc song chaén raùc hoaëc chuyeån tôùi beå phaân huyû caën (beå meâtan) .Ñoái vôùi caùc taïp chaát < 5 mm thöôøng duøng löôùi chaén raùc .Caáu taïo cuûa thanh chaén raùc goàm caùc thanh kim loaïi tieát dieän chöû nhaät ,hình troøn hoaëc baàu duïc. Song chaén raùc ñöôïc chia laøm 2 loaïi di ñoäng hoaëc coá ñònh .Song chaén raùc ñöôïc ñaët nghieâng moät goùc 60 – 90 0 theo höôùng doøng chaûy . IV.1.2. Beå laéng caùt Beå laéng caùt duøng ñeå taùch caùc chaát baån voâ cô coù troïng löôïng rieâng lôùn hôn nhieàu so vôùi troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc nhö xæ than , caùt …… ra khoûi nöôùc thaûi . Caùt töø beå laéng caùt ñöa ñi phôi khoâ ôû saân phôi vaø caùt khoâ thöôøng ñöôïc söû duïng laïi cho nhöõng muïc ñích xaây döïng . IV.1.3. Beå laéng Beå laéng duøng ñeå taùch caùc chaát lô löûng coù troïng löôïng rieâng lôùn hôn troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc. Chaát lô löûng naëng hôn seõ töø töø laéng xuoáng ñaùy, coøn chaát lô löûng nheï hôn seõ noåi leân maët nöôùc. Duøng nhöõng thieát bò thu gom vaø vaän chuyeån caùc chaát baån laéng vaø noåi (ta goïi laø caën ) tôùi coâng trình xöû lyù caën . Döïa vaøo chöùc naêng , vò trí coù theå chia beå laéng thaønh caùc loaïi : beå laéng ñôït 1 tröôùc coâng trình xöû lyù sinh hoïc vaø beå laéng ñôït 2 sau coâng trình xöû lyù sinh hoïc . Döïa vaøo nguyeân taéc hoaït ñoäng, ngöôøi ta coù theå chia ra caùc loaïi beå laéng nhö : beå laéng hoaït ñoäng giaùn ñoaïn hoaëc beå laéng hoaït ñoäng lieân tuïc . Döïa vaøo caáu taïo coù theå chia beå laéng thaønh caùc loaïi nhö sau : beå laéng ñöùng , beå laéng ngang ,beå laéng ly taâm vaø moät soá beå laéng khaùc . IV.1.3.1. Beå laéng ñöùng Beå laéng ñöùng coù daïng hình troøn hoaëc hình chöû nhaät treân maët baèng. Beå laéng ñöùng thöôøng duøng cho caùc traïm xöû lyù coù coâng suaát döôùi 20.000 m3/ng.ñ . Nöôùc thaûi ñöôïc daãn vaøo oáng trung taâm vaø chuyeån ñoäng töø döôùi leân theo phöông thaúng ñöùng . Vaän toác doøng nöôùc chuyeån ñoäng leân phaûi nhoû hôn vaän toác cuûa caùc haït laéng . Nöôùc trong ñöôïc taäp trung vaøo maùng thu phía treân .Caën laéng ñöôïc chöùa ôû phaàn hình noùn hoaëc choùp cuït phía döôùi . IV.1.3.2. Beå laéng ngang Beå laéng ngang coù hình daïng chöû nhaät treân maët baèng ,tyû leä giöõa chieàu roäng vaø chieàu daøi khoâng nhoû hôn ¼ vaø chieàu saâu ñeán 4m .Beå laéng ngang duøng cho caùc traïm xöû lyù coù coâng suaát lôùn hôn 15.000 m3/ ng.ñ. Trong beå laéng nöôùc thaûi chuyeån ñoäng theo phöông ngang töø ñaàu beå ñeán cuoái beå vaø ñöôïc daån tôùi caùc coâng trình xöû lyù tieáp theo , vaän toác doøng chaûy trong vuøng coâng taùc cuûa beå khoâng ñöôïc vöôït quaù 40 mm/s . Beå laéng ngang coù hoá thu caën ôû ñaàu beå vaø nöôùc trong ñöôïc thu vaøo ôû maùng cuoái beå . IV.1.3.3. Beå laéng ly taâm Beå laéng ly taâm coù daïng hình troøn treân maët baèng ,ñöôøng kính beå töø 16 ñeán 40 m (coù tröoøng hôïp tôùi 60m) ,chieàu cao laøm vieäc baèng 1/6 – 1/10 ñöôøng kính beå .Beå laéng ly taâm ñöôïc duøng cho caùc traïm xöû lyù coù coâng suaát lôùn hôn 20.000 m3/ng.ñ . Trong beå laéng nöôùc chaûy töø trung taâm ra quanh thaønh beå .Caën laéng ñöôïc doàn vaøo hoá thu caën ñöôïc xaây döïng ôû trung taâm ñaùy beå baèng heä thoáng caøo gom caën ôû phaàn döôùi daøn quay hôïp vôùi truïc 1 goùc 450 .Ñaùy beå thöôøng laøm vôùi ñoä doác I = 0,02 – 0,05 .Daøn quay vôùi toác ñoä 2-3 voøng trong 1 giôø .Nöôùc trong ñöôïc thu vaøo maùng ñaët doïc theo thaønh beå phía treân . IV.1.4. Beå vôùt daàu môõ Beå vôùt daàu môû thöôøng ñöôïc aùp duïng khi xöû lyù nöôùc thaûi coù chöùa daàu môû (nöôùc thaûi coâng ngieäp) ,nhaèm taùch caùc taïp chaát nheï .Ñoái vôùi thaûi sinh hoaït khi haøm löôïng daàu môû khoâng cao thì vieäc vôùt daàu môû thöïc hieän ngay ôû beå laéng nhôø thieát bò gaït chaát noåi . IV.1.5. Beå loïc Beå loïc nhaèm taùch caùc chaát ôû traïng thaùi lô löûng kích thöôùc nhoû baèng caùch cho nöôùc thaûi ñi qua lôùp loïc ñaëc bieät hoaëc qua lôùp vaät lieäu loïc , söû duïng chuû yeáu cho moät soá loaïi nöôùc thaûi coâng nghieäp . Quaù trình phaân rieâng ñöôïc thöïc hieän nhôø vaùch ngaên xoáp ,noù cho nöôùc ñi qua vaø giöõ pha phaân taùn laïi .Quaù trình dieãn ra döôùi taùc duïng cuûa aùp suaát coät nöôùc . Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc : coù theå loaïi boû ñöôïc ñeán 60% taïp chaát khoâng hoaø tan coù trong nöôùc thaûi vaø giaûm BOD ñeán 30% . Ñeå taêng hieäu suaát coâng taùc cuûa caùc coâng trình xöû lyù cô hoïc coù theå duøng bieän phaùp thoaùng sô boä ,thoaùng gioù ñoâng tuï sinh hoïc ,hieäu quaû xöû lyù coù theå ñaït tôùi 75% theo haøm löôïng chaát lô löûng vaø 40-50 % theo BOD. Trong soá caùc coâng trình xöû lyù cô hoïc coù theå keå ñeán beå töï hoaïi , beå laéng hai voû , beå laéng trong coù ngaên phaân huyû laø nhöõng coâng trình vöøa ñeå laéng vöøa ñeå phaân huyû caën laéng . IV.2. XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP HOÙA LYÙ Baûn chaát cuûa quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp hoaù lyù laø aùp duïng caùc quaù trình vaät lyù vaø hoaù hoïc ñeå ñöa vaøo nöôùc thaûi chaát phaûn öùng naøo ñoù ñeå gaây taùc ñoäng vôùi caùc taïp chaát baån ,bieán ñoåi hoaù hoïc , taïo thaønh caùc chaát khaùc döôùi daïng caën hoaëc chaát hoaø tan nhöng khoâng ñoäc haïi hoaëc gaây oâ nhieãm moâi tröôøng .Giai ñoaïn xöû lyù hoaù lyù coù theå laø giai ñoaïn xöû lyù ñoäc laäp hoaëc xöû lyù cuøng vôùi caùc phöông phaùp cô hoïc , hoaù hoïc , sinh hoïc trong coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi hoaøn chænh . Nhöõng phöông phaùp hoaù lyù thöôøng ñöôïc aùp duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi laø : keo tuï, tuyeån noåi , ñoâng tuï , haáp phuï , trao ñoåi ion , thaám loïc ngöôïc vaø sieâu loïc …v…v… IV.2.1. Phöông phaùp ñoâng tuï vaø keo tuï Quaù trình laéng chæ coù theå taùch ñöôïc caùc haït raén huyeàn phuø nhöng khoâng theå taùch ñöôïc caùc chaát gaây nhieãm baån ôû daïng keo vaø hoaø tan vì chuùng laø nhöõng haït raén coù kích thöôùc quaù nhoû .Ñeå taùch caùc haït raén ñoù moät caùch coù hieäu quaû baèng phöông phaùp laéng ,caàn taêng kích thöôùc cuûa chuùng nhôø söï taùc ñoäng töông hoå giöõa caùc haït phaân taùn lieân keát thaønh taäp hôïp caùc haït ,nhaèm taêng vaän toác laéng cuûa chuùng .Vieäc khöû caùc haït keo raén baèng laéng troïng löôïng ñoøi hoûi tröôùc heát caàn trung hoaø ñieän tích cuûa chuùng ,thöù ñeán laø lieân keát chuùng vôùi nhau .Quaù trình trung hoaø ñieän tích thöôøng ñöôïc goïi laø quaù trình ñoâng tuï (coagulation) , coøn quaù trình taïo thaønh caùc boâng lôùn hôn töø caùc haït nhoû goïi laø quaù trình keo tuï (flocculation). IV.2.1.a. Phöông phaùp ñoâng tuï Quaù trình thuyû phaân caùc chaát ñoâng tuï vaø taïo thaønh caùc boâng keo xaûy ra theo caùc giai ñoaïn sau : Me3 + HOH
Me(OH)2+ + H+ Me(OH)2+ + HOH
Me(OH)+ + H+ Me(OH)+ + HOH
Me(OH)3 + H+ Me3+ + 3HOH
Me(OH)3 + 3 H+ Chaát ñoâng tuï thöôøng duøng laø muoái nhoâm ,saét hoaëc hoaëc hoãn hôïp cuûa chuùng . Vieäc choïn chaát ñoâng tuï phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn ,tính chaát hoaù lyù , giaù thaønh , noàng ñoä taïp chaát trong nöôùc , pH . Caùc muoái nhoâm ñöôïc duøng laøm chaát ñoâng tuï : Al2(SO4)3.18H2O , NaAlO2 , Al(OH)2Cl, Kal(SO4)2.12H2O , NH4Al(SO4)2.12H2O .Thöôøng sunfat nhoâm laøm chaát ñoâng tuï vì hoaït ñoäng hieäu quaû pH = 5 – 7.5 , tan toát trong nöôùc , söû duïng daïng khoâ hoaëc daïng dung dòch 50% vaø giaù thaønh töông ñoái reõ . Caùc muoái saét ñöôïc duøng laøm chaát ñoâng tuï : Fe(SO)3.2H2O , Fe(SO4)3.3H2O , FeSO4.7H2O vaø FeCl3 . Hieäu quaû laéng cao khi söû duïng daïng khoâ hay dung dòch 10 -15%. IV.2.1.b. Phöông phaùp keo tuï Keo tuï laø quaù trình keát hôïp caùc haït lô löûng khi cho caùc chaát cao phaân töû vaøo nöôùc. Khaùc vôùi quaù trình ñoâng tuï , khi keo tuï thì söï keát hôïp dieãn ra khoâng chæ do tieáp xuùc tröïc tieáp maø coøn do töông taùc laãn nhau giöõa caùc phaân töû chaát keo tuï bò haáp phuï treân caùc haït lô löûng . Söï keo tuï ñöôïc tieán haønh nhaèm thuùc ñaåy quaù trình taïo boâng hydroxyt nhoâm vaø saét vôùi muïc ñích taêng vaän toác laéng cuûa chuùng . Vieäc söû duïng chaát keo tuï cho pheùp giaûm chaát ñoâng tuï , giaûm thôøi gian ñoâng tuï vaø taêng vaän toác laéng . Cô cheá laøm vieäc cuûa chaát keo tuï döïa treân caùc hieän töôïng sau : haáp phuï phaân töû chaát keo treân beà maët haït keo ,taïo thaønh maïng löôùi phaân töû chaát keo tuï .Söï dính laïi caùc haït keo do löïc ñaåy Vanderwalls .Döôùi taùc ñoäng cuûa chaát keo tuï giöõa caùc haït keo taïo thaønh caáu truùc 3 chieàu ,coù khaû naêng taùch nhanh vaø hoaøn toaøn ra khoûi nöôùc . Chaát keo tuï thöôøng duøng coù theå laø hôïp chaát töï nhieân vaø toång hôïp chaát keo töï nhieân laø tinh boät , ete , xenlulo , dectrin (C6H10O5)n vaø dioxyt silic hoaït tính (xSiO2.yH2O). IV.2.2. Tuyeån noåi Phöông phaùp tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå taùch caùc taïp chaát (ôû daïng raén hoaëc loûng) phaân taùn khoâng tan , töï laéng keùm ra khoûi pha loûng . Trong xöû lyù nöôùc thaûi ,tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå khöû caùc chaát lô löûng vaø laøm ñaëc buøn sinh hoïc .Öu ñieåm cô baûn cuûa phöông phaùp naøy so vôùi phöông phaùp laéng laø coù theå khöû ñöôïc hoaøn toaøn caùc haït nhoû hoaëc nheï , laéng chaäm , trong moät thôøi gian ngaén .Khi caùc haït ñaõ noåi leân beà maët ,chuùng coù theå thu gom baèng boä phaän vôùt boït Quaù trình tuyeån noåi ñöôïc thöïc hieän baèng caùch suïc caùc boït khí nhoû (thöôøng laø khoâng khí ) vaøo trong pha loûng .Caùc khí ñoù keát dính vôùi caùc haït vaø khi löïc noåi cuûa taäp hôïp caùc boùng khí vaø haït ñuû lôùn seõ keùo theo haït cuøng noåi leân beà maët ,sau ñoù chuùng taäp hôïp laïi vôùi nhau thaønh caùc lôùp boït chöùa haøm löôïng caùc haït cao hôn trong chaát loûng ban ñaàu . IV.2.3. Haáp phuï Phöông phaùp haáp phuï ñöôïc duøng roäng raõi ñeå laøm saïch trieät ñeå nöôùc thaûi khoûi caùc chaát höõu cô hoaø tan sau khi xöû lyù sinh hoïc cuõng nhö xöû lyù cuïc boä khi nöôùc thaûi coù chöùa moät haøm luôïng raát nhoû caùc chaát ñoù .Nhöõng chaát naøy khoâng phaân huyû baèng con ñöôøng sinh hoïc vaø thöôøng coù ñoäc tính cao .Neáu caùc chaát caàn khöû bò haáp phuï toát vaø khi chi phí rieâng löôïng chaát haáp phuï khoâng lôùn thì vieâc öùng duïng phöông phaùp naøy laø hôïp lyù hôn caû . Caùc chaát haáp phuï thöôøng ñöôïc söû duïng nhö : than hoaït tính ,caùc chaát toång hôïp vaø chaát thaûi cuûa vaøi ngaønh saûn xuaát ñöôïc duøng laøm chaát haáp phuï (tro , ræ , maït cöa …). Chaát haáp phuï voâ cô nhö ñaát seùt , silicagen , keo nhoâm vaø caùc chaát hydroxit kim loaïi ít ñöôïc söû duïng vì naêng löôïng töông taùc cuûa chuùng vôùi caùc phaân töû nöôùc lôùn . Chaát haáp phuï phoå bieán nhaát laø than hoaït tính , nhöhg chuùng caàn coù caùc tính chaát xaùc ñònh nhö : töông taùc yeáu vôùi caùc phaân töû nöôùc vaø maïnh vôùi caùc chaát höõu cô , coù loã xoáp thoâ ñeå coù theå haáp phuï caùc phaân töû höõu cô lôùn vaø phöùc taïp , coù khaû naêng phuïc hoài .Ngoaøi ra ,than phaûi beàn vôùi nöôùc vaø thaám nöôùc nhanh .Quan troïng laø than phaûi coù hoaït tính xuùc taùc thaáp ñoái vôùi phaûn öùng oxy hoaù bôûi vì moät soá chaát höõu cô trong nöôùc thaûi coù khaû naêng bò oxy hoaù vaø bò hoaù nhöïa .Caùc chaát hoaù nhöïa bít kín loå xoáp cuûa than vaø caûn trôû vieäâc taùi sinh noù ôû nhieät ñoä thaáp . IV.2.4. Phöông phaùp trao ñoåi ion Trao ñoåi ion laø moät quaù trình trong ñoù caùc ion treân beà maët cuûa chaát raén trao ñoåi vôùi ion coù cuøng ñieän tích trong dung dòch khi tieáp xuùc vôùi nhau .Caùc chaát naøy goïi laø caùc ionit (chaát trao ñoåi ion) ,chuùng hoaøn toaøn khoâng tan trong nöôùc . Caùc chaát coù khaû naêng huùt caùc ion döông töø dung dòch ñieän ly goïi laø cationit ,nhöõng chaát naøy mang tính axit . Caùc chaát coù khaû naêng huùt caùc ion aâm goïi laø anionit vaø chuùng mang tính kieàm .Neáùu nhö caùc ionit naøo ñoù trao ñoåi caû cation vaø anion goïi laø caùc ionit löôõng tính . Phöông phaùp trao ñoåi ion thöôøng ñöôïc öùng duïng ñeå loaïi ra khoûi nöôùc caùc kim loaïi nhö : Zn , Cu , Cr , Ni , Pb , Hg , Mn ,…v…v…,caùc hôïp chaát cuûa Asen , photpho , Cyanua vaø caùc chaát phoùng xaï . Caùc chaát trao ñoåi ion laø caùc chaát voâ cô hoaëc höõu cô coù nguoàn goác töï nhieân hay toång hôïp nhaân taïo . Caùc chaát trao ñoåi ion voâ cô töï nhieân goàm coù caùc zeolit , kim loaïi khoaùng chaát , ñaát seùt , fenspat , chaát mica khaùc nhau …v…v… voâ cô toång hôïp goàm silicagen ,pecmutit (chaát laøm meàm nöôùc ) , caùc oxyt khoù tan vaø hydroxyt cuûa moät soá kim loaïi nhö nhoâm , croâm , ziriconi …v…v… Caùc chaát trao ñoåi ion höõu cô coù nguoàn goác töï nhieân goàm axit humic vaø than ñaù chuùng mang tính axit , caùc chaát coù nguoàn goác toång hôïp laø caùc nhöïa coù beà maët rieâng lôùn laø nhöõng hôïp chaát cao phaân töû . IV.2.5. Caùc quaù trình taùch baèng maøng Maøng ñöôïc ñònh nghóa laø moät pha ñoùng vai troø ngaên caùch giöõa caùc pha khaùc nhau .Vieâc öùng duïng maøng ñeå taùch caùc chaát phuï thuoäc vaøo ñoä thaám cuûa caùc hôïp chaát ñoù qua maøng . Ngöôøi ta duøng caùc kyõ thuaät nhö : ñieän thaåm tích , thaåm thaáu ngöôïc , sieâu loïc vaø caùc quaù trình töông töï khaùc . Thaåm thaáu ngöôïc vaø sieâu loïc laø quaù trình loïc dung dòch qua maøng baùn thaåm thaáu ,döôùi aùp suaát cao hôn aùp suaát thaám loïc . Maøng loïc cho caùc phaân töû dung moâi ñi qua vaø giöõ laïi caùc chaát hoaø tan . Söï khaùc bieät giöõa hai quaù trình laø ôû choå sieâu loïc thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå taùch dung dòch coù khoái löôïng phaân töû treân 500 vaø coù aùp suaát thaåm thaáu nhoû (ví duï nhö caùc vi khuaån , tinh boät , protein , ñaát seùt …) . Coøn thaåm thaáu ngöôïc thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå khöû caùc vaät lieâu coù khoái löôïng phaân töû thaáp vaø coù aùp suaát cao . IV.2.6. Phöông phaùp ñieän hoaù Muïc ñích cuûa phöông phaùp naøy laø xöû lyù caùc taïp chaát tan vaø phaân taùn trong nöôùc thaûi , coù theå aùp duïng trong quaù trình oxy hoaù döông cöïc , khöû aâm cöïc , ñoâng tuï ñieän vaø ñieän thaåm tích . Taát caû caùc quaù trình naøy ñeàu xaûy ra treân caùc ñieän cöïc khi cho doøng ñieän 1 chieàu ñi qua nöôùc thaûi. Caùc phöông phaùp ñieän hoaù giuùp thu hoài caùc saûn phaåm coù giaù trò töø nöôùc thaûi vôùi sô ñoà coâng ngheä töông ñoái ñôn giaûn , deã töï ñoäng hoaù vaø khoâng söû duïng taùc chaát hoaù hoïc Nhöôïc ñieåm lôùn cuûa phöông phaùp naøy laø tieâu hao ñieän naêng lôùn Vieäâc laøm saïch nöôùc thaûi baèng phöông phaùp ñieän hoaù coù theå tieán haønh giaùn ñoaïn hoaëc lieân tuïc Hieäu suaát cuûa phöông phaùp ñieän hoaù ñöôïc ñaùnh giaù baèng 1 loaït caùc yeáu toá nhö maät ñoä doøng ñieän , ñieän aùp , heä soá söû duïng höõu ích ñieän aùp , hieäu suaát theo doøng , hieäu suaát theo naêng löôïng . IV.2.7. Phöông phaùp trích ly Trích ly pha loûng ñöôïc öùng duïng ñeå laøm saïch nöôùc thaûi chöùa phenol , daàu , axit höõu cô , caùc ion kim loaïi … Phöông phaùp naøy ñöôïc öùng duïng khi noàng ñoä chaát thaûi lôùn hôn 3-4 g/l ,vì khi ñoù giaù trò chaát thu hoài môùi buø ñaép chi phí cho quaù trình trích ly . Laøm saïch nöôùc thaûi baèng phöông phaùp trích ly bao goàm 3 giai ñoaïn : Giai ñoaïn thöù nhaát : Troän maïnh nöôùc thaûi vôùi chaát trích ly (dung moâi höõu cô ) trong ñieàu kieän beà maët tieáp xuùc phaùt trieån giöõa caùc chaát loûng hình thaønh 2 pha loûng . Moät pha laø chaát trích vôùi chaát ñöôïc trích , coøn pha khaùc laø nöôùc thaûi vôùi chaát trích . Giai ñoaïn thöù hai : Phaân rieâng hai pha loûng noùi treân Giai ñoaïn thöù ba : Taùi sinh chaát trích ly . Ñeå giaûm noàng ñoä taïp chaát tan thaáp hôn giôùi haïn cho pheùp caàn phaûi choïn ñuùng chaát trích vaø vaän toác cuûa noù khi cho vaøo nöôùc thaûi . IV.3. XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP HOAÙ HOÏC Caùc phöông phaùp hoaù hoïc duøng trong xöû lyù nöôùc thaûi goàm coù : trung hoaø , oxy hoaù vaø khöû . Taát caû caùc phöông phaùp naøy ñeàu duøng caùc taùc nhaân hoaù hoïc neân laø phöông phaùp ñaét tieàn . Ngöôøi ta söû duïng caùc phöông phaùp hoaù hoïc ñeå khöû caùc chaát hoaø tan vaø trong caùc heä thoáng caáp nöôùc kheùp kín . Ñoâi khi caùc phöông phaùp naøy ñöôïc duøng ñeå xöû lyù sô boä tröôùc xöû lyù sinh hoïc hay sau coâng ñoaïn naøy nhö laø moät phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi laàn cuoái ñeå thaûi vaøo nguoàn . IV.3.1. Phöông phaùp trung hoaø Nöôùc thaûi chöùa caùc axit voâ cô hoaëc kieàm caàn ñöôïc trung hoaø ñöa pH veà khoaûng 6,5 ñeán 8,5 tröôùc khi thaûi vaøo nguoàn nöôùc hoaëc söû duïng cho coâng ngheä xöû lyù tieáp theo . Trung hoaø nöôùc thaûi coù theå thöïc hieän baèng nhieàu caùch khaùc nhau : Troän laãn nöôùc thaûi axit vôùi nöôùc thaûi kieàm Boå sung caùc taùc nhaân hoaù hoïc Loïc nöôùc axit qua vaät lieäu coù taùc duïng trung hoaø Haáp thuï khí axit baèng nöôùc kieàm hoaëc haáp thuï amoniac baèng nöôùc axit Vieäc löïa choïn phöông phaùp trung hoaø laø tuyø thuoäc vaøo theå tích vaø noàng ñoä nöôùc thaûi , cheá ñoä thaûi nöôùc thaûi , khaû naêng saún coù vaø giaù thaønh cuûa caùc taùc nhaân hoaù hoïc . Trong quaù trình trung hoaø , moät löôïng buøn caën ñöôïc taïo thaønh . Löôïng buøn naøy phuï thuoäc vaøo noàng ñoä vaø thaønh phaàn cuûa nöôùc thaûi cuõng nhö loaïi vaø löôïng caùc taùc nhaân söû duïng cho quaù trình . IV.3.2. Phöông phaùp oxy hoaù khöû Muïc ñích cuûa phöông phaùp naøy laø chuyeån caùc chaát oâ nhieãm ñoäc haïi trong nöôùc thaûi thaønh caùc chaát ít ñoäc hôn vaø ñöôïc loaïi ra khoûi nöôùc thaûi .Quaù trình naøy tieâu toán moät löôïng lôùn caùc taùc nhaân hoaù hoïc , do ñoù quaù trình oxy hoaù hoaù hoïc chæ ñöôïc duøng trong nhöõng tröôøng hôïp khi caùc taïp chaát gaây oâ nhieãm baån trong nöôùc thaûi khoâng theå taùch baèng nhöõng phöông phaùp khaùc . Thöôøng söû duïng caùc chaát oxy hoaù nhö : Clo khí vaø loûng , nöôùc Javen NaOCl , Kalipermanganat KMnO4 , Hypocloric Canxi Ca(ClO)2 , H2O2 , Ozon … IV.3.3. Khöû truøng nöôùc thaûi Sau khi xöû lyù sinh hoïc , phaàn lôùn caùc vi khuaån trong nöôùc thaûi bò tieâu dieät .Khi xöû lyù trong caùc coâng trình sinh hoïc nhaân taïo (Aerophin hay Aerotank ) soá löôïng vi khuaån giaûm xuoáng coøn 5% , trong hoà sinh vaät hoaëc caùnh ñoàng loïc coøn 1-2%. Nhöng ñeå tieâu dieät toaøn boä vi khuaån gaây beänh ,nöôùc thaûi caàn phaûi khöû truøng Chlor hoaù ,Ozon hoaù , ñieän phaân , tia cöïc tím … Phöông phaùp phoå bieán nhaát hieän nay laø phöông phaùp Chlor hoaù : Chlor cho vaøo nöôùc thaûi döôùi daïng hôi hoaëc Clorua voâi. Löôïng Clor hoaït tính caàn thieát cho moät ñôn vò theå tích nöôùc thaûi laø : 10 g/m3 ñoái vôùi nöôùc thaûi sau xöû lyù cô hoïc , 5 g/m3 sau xöû lyù sinh hoïc hoaøn toaøn . Clor phaûi ñöôïc troän ñeàu vôùi nöôùc vaø ñeå ñaûm baûo hieäu quaû khöû truøng ,thôøi gian tieáp xuùc giöõa nöôùc vaø hoaù chaát laø 30 phuùt tröôùc khi nöôùc thaûi ra nguoàn .Heä thoáng Clor hoaù nöôùc thaûi Clor hôi bao goàm thieát bò Clorato , maùng troän vaø beå tieáp xuùc . Clorato phuïc vuï cho muïc ñích chuyeån Clor hôi thaønh dung dòch Clor tröôùc khi hoaø troän vôùi nöôùc thaûi vaø ñöôïc chia thaønh 2 nhoùm : nhoùm chaân khoâng vaø nhoùm aùp löïc . Clor hôi ñöôïc vaän chuyeån veà traïm xöû lyù nöôùc thaûi döôùi daïng hôi neùn trong banlon chòu aùp. Trong traïm xöû lyù caàn phaûi coù kho caát giöõ caùc banlon naøy. Phöông phaùp duøng Clor hôi ít ñöôïc duøng phoå bieán . Phöông phaùp Clor hoaù nöôùc thaûi baèng Clorua voâi : Aùp duïng cho traïm nöôùc thaûi coù coâng suaát döôùi 1000 m3/ngñ .Caùc coâng trình vaø thieát bò duøng trong daây chuyeàn naøy laø caùc thuøng hoaø troän , chuaån bò dung dòch Clorua voâi , thieát bò ñònh löôïng maùng troän vaø beå tieáp xuùc . Vôùi Clorua voâi ñöôïc hoaø troän sô boä taïi thuøng hoaø troän cho ñeán dung dòch 10 -15% sau ñoù chuyeån qua thuøng dung dòch . Bôm ñònh löôïng seõ ñöa dung dòch Clorua voâi vôùi lieàu löôïng nhaát ñònh ñi hoaø troän vaøo nöôùc thaûi . Trong caùc thuøng troän dung dòch , Clorua voâi ñöôïc khuaáy troän vôùi nöôùc caáp baèng caùc caùnh khuaáy gaén vôùi truïc ñoäng cô ñieän . Phöông phaùp Ozon hoaù Ozon hoaù taùc ñoäng maïnh meõ vôùi caùc chaát khoaùng vaø chaát höõu cô , oxy hoaù baèng Ozon cho pheùp ñoàng thôøi khöû maøu , khöû muøi , tieät truøng cuûa nöôùc . Baèng Ozon hoaù coù theå xöû lyù phenol , saûn phaåm daàu moû , H2S , caùc hôïp chaát Asen , thuoác nhuoäm … Sau quaù trình Ozon hoaù soá löôïng vi khuaån bò tieâu dieät ñeán hôn 99. Ngoaøi ra ,Ozon coøn oxy hoaù caùc hôïp chaát Nito ,Photpho … Nhöôïc ñieåm chính cuûa phöông phaùp naøy laø giaù thaønh cao vaø thöôøng ñöôïc öùng duïng roäng raõi trong xöû lyù nöôùc caáp . IV.4. XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP SINH HOÏC Phöông phaùp xöû lí sinh hoïc laø söû duïng khaû naêng soáng, hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät ñeå phaân huyû caùc chaát baån höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Caùc vi sinh vaät söû duïng caùc hôïp chaát höõu cô vaø moät soá khoaùng chaát laøm nguoàn dinh döôõng vaø taïo naêng löôïng. Trong quaù trình dinh döôõng,chuùng nhaän caùc chaát dinh döôõng ñeå xaây döïng teá baøo ,sinh tröôûng vaø sinh saûn vì theá sinh khoái cuûa chuùng ñöôïc taêng leân . Quaù trình phaân huyõ caùc chaát höõu cô nhôø vi sinh vaät goïi laø quaù trình oxy hoaù sinh hoaù . Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc coù theå thöïc hieän trong ñieàu kieän hieáu khí( vôùi söï coù maët cuûa oxy) hoaëc trong ñieàu kieän kî khí( khoâng coù oxy). Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc coù theå öùng duïng ñeå laøm saïch hoaøn toaøn caùc loaïi nöôùc thaûi chöùa chaát höõu cô hoaø tan hoaëc phaân taùn nhoû. Do vaäy phöông phaùp naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng sau khi loaïi boû caùc loaïi taïp chaát thoâ ra khoûi nöôùc thaûi. Quaù trình xöû lyù sinh hoïc goàm caùc böôùc : Chuyeån hoaù caùc hôïp chaát coù nguoàn goác cacbon ôû daïng keo vaø daïng hoaø tan thaønh theå khí vaø thaønh caùc voû teá baøo vi sinh Taïo ra caùc boâng caën sinh hoïc goàm caùc teá baøo vi sinh vaät vaø caùc chaát keo voâ cô trong nöôùc thaûi Loaïi caùc boâng caën ra khoûi nöôùc thaûi baèng quaù trình laéng . IV.4.1. Xöû lí nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc trong ñieàu kieän töï nhieân Ñeå taùch caùc chaát baån höõu cô daïng keo vaø hoaø tan trong ñieàu kieän töï nhieân ngöôøi ta xöû lí nöôùc thaûi trong ao , hoà( hoà sinh vaät) hay treân ñaát( caùnh ñoàng töôùi, caùnh ñoàng loïc…). IV.4.1.1. Hoà sinh vaät Laø caùc ao hoà coù nguoàn goác töï nhieân hoaëc nhaân taïo coøn goïi laø hoà oxy hoaù, hoà oån ñònh nöôùc thaûi,… laø hoà ñeå xöû lí nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc. Trong hoà sinh vaät dieãn ra quaù trình oxy hoaù sinh hoaù caùc chaát höõu cô nhö vi khuaån, taûo vaø caùc loaïi thuyû sinh vaät khaùc, töông töï nhö quaù trình laøm saïch nguoàn nöôùc maët. Vi sinh vaät söû duïng oxy sinh ra töø reâu taûo trong quaù trình quang hôïp cuõng nhö oxy töø khoâng khí ñeå oxy hoaù caùc chaát höõu cô, rong taûo laïi tieâu thuï CO2, photphat vaø nitrat amon sinh ra töø söï phaân huyû, oxy hoaù caùc chaát höõu cô bôûi vi sinh vaät. Ñeå hoà hoaït ñoäng bình thöôøng caàn phaûi giöõ giaù trò pH vaø nhieät ñoä toái öu. Nhieät ñoä khoâng ñöôïc thaáp hôn 60C. Theo baûn chaát quaù trình sinh hoaù, ngöôøi ta chia hoà sinh vaät ra caùc loaïi hoà hieáu khí, hoà sinh vaät tuyø tieän (Faculative) vaø hoà sinh vaät yeám khí. IV.4.1.1.a. Hoà sinh vaät hieáu khí Quaù trình xöû lí nöôùc thaûi xaûy ra trong ñieàu kieän ñaày ñuû oxy, oxy ñöôïc cung caáp qua maët thoaùng vaø nhôø quang hôïp cuûa taûo hoaëc hoà ñöôïc laøm thoaùng cöôõng böùc nhôø caùc heä thoáng thieát bò caáp khí .Ñoä saâu cuûa hoà sinh vaät hieáu khí khoâng lôùn töø 0,5-1,5m. IV.4.1.1.b. Hoà sinh vaät tuyø tieän Coù ñoä saâu töø 1,5 – 2,5m , trong hoà sinh vaät tuøy tieän ,theo chieàu saâu lôùp nöôùc coù theå dieãn ra hai quaù trình :oxy hoaù hieáu khí vaø leân men yeám khí caùc chaát baån höõu cô .Trong hoà sinh vaät tuyø tieän vi khuaån vaø taûo coù quan heä töông hoå ñoùng vai troø cô baûn ñoái vôùi söï chuyeån hoaù caùc chaát . IV.4.1.1.c Hoà sinh vaät yeám khí: Coù ñoä saâu treân 3m ,vôùi söï tham gia cuûa haøng traêm chuûng loaïi vi khuaån kî khí baét buoäc vaø kî khí khoâng baét buoäc . Caùc vi sinh vaät naøy tieán haønh haøng chuïc phaûn öùng hoaù sinh hoïc ñeå phaân huyû vaø bieán ñoåi caùc hôïp chaát höõu cô phöùc taïp thaønh nhöõng chaát ñôn giaûn deã xöû lyù . Hieäu suaát giaûm BOD trong hoà coù theå leân ñeán 70% .Tuy nhieân nöôùc thaûi sau khi ra khoûi hoà vaãn coù BOD cao neân loaïi hoà naøy chæ chuû yeáu aùp duïng cho xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp raát ñaäm ñaëc vaø duøng laøm hoà baäc 1 trong toå hôïp nhieàu baäc . IV.4.1.2. Caùnh ñoàng töôùi - Caùnh ñoàng loïc Caùnh ñoàng töôùi laø nhöõng khoaûng ñaát canh taùc , coù theå tieáp nhaän vaø xöû lyù nöôùc thaûi . Xöû lyù trong ñieàu kieän naøy dieãn ra döôùi taùc duïng cuûa vi sinh vaät , aùnh saùng maët trôøi , khoâng khí vaø döôùi aûnh höôûng cuûa caùc hoaït ñoäng soáng thöïc vaät , chaát thaûi bò haáp thuï vaø giöõ laïi trong ñaát , sau ñoù caùc loaïi vi khuaån coù saún trong ñaát seõ phaân huyû chuùng thaønh caùc chaát ñôn giaûn ñeå caây troàng haáp thuï . Nöôùc thaûi sau khi ngaám vaøo ñaát , moät phaàn ñöôïc caây troàng söû duïng . Phaàn coøn laïi chaûy vaøo heä thoáng tieâu nöôùc ra soâng hoaëc boå sung cho nöôùc nguoàn . IV.4.2. Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo IV.4.2.1. Beå loïc sinh hoïc Beå loïc sinh hoïc laø coâng trình nhaân taïo , trong ñoù nöôùc thaûi ñöôïc loïc qua vaät lieäu raén coù bao boïc moät lôùp maøng vi sinh vaät . Beå loïc sinh hoïc goàm caùc phaàn chính nhö sau : phaàn chöùa vaät lieäu loïc , heä thoáng phaân phoái nöôùc ñaûm baûo töôùi ñeàu leân toaøn boä beà maët beå , heä thoáng thu vaø daån nöôùc sau khi loïc , heä thoáng phaân phoái khí cho beå loïc . Quaù trinh oxy hoaù chaát thaûi trong beå loïc sinh hoïc dieån ra gioáng nhö treân caùnh ñoàng loïc nhöng vôùi cöôøng ñoä lôùn hôn nhieàu .Maøng vi sinh vaät ñaõ söû duïng vaø xaùc vi sinh vaät cheát theo nöôùc troâi khoûi beå ñöôïc taùch khoûi nöôùc thaûi ôû beå laéng ñôït 2 .Ñeå ñaûm baûo quaù trình oxy hoaù sinh hoaù dieãn ra oån ñònh ,oxy ñöôïc caáp cho beå loïc baèng caùc bieän phaùp thoâng gioù töï nhieân hoaëc thoâng gioù nhaân taïo .Vaät lieäu loïc cuûa beå loïc sinh hoïc coù theå laø nhöïa Plastic , xæ voøng goám , ñaù Granit……