Báo cáo tài chính trong doanh nghiệp

Lêi më ®Çu ViÖt Nam ®ang héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ c¸c n­íc trong khu vùc trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®·, ®ang vµ sÏ cã nh÷ng thay ®æi lín lao víi xu h­íng tù do th­¬ng m¹i. §Ó phï hîp víi tÝnh ®a d¹ng cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ chñ tr­¬ng ®a thµnh phÇn kinh tÕ, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u ®ßi hái c¸c B¸o C¸o Tµi ChÝnh ngµy cµng phải được xây dựng linh hoạt, phù hợp nhằm ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp còng nh­ nhµ n­íc vµ c¸c ®èi t­îng kh¸c cã nhu cÇu. V× vËy viÖc lËp vµ ph©n tÝch c¸c B¸o C¸o Tµi ChÝnh ngµy cµng cÇn ph¶i ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu : Ph­¬ng ph¸p lÞch sö, l«gic, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp, ph­¬ng ph¸p lý luËn ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng. Trªn c¬ së ph©n tÝch lý luËn, nghiªn cøu, kh¶o s¸t thùc tÕ nh»m t×m ra nh÷ng tån t¹i thiÕu sãt tõ ®ã ®­a ra kiÕn nghÞ nh»m bæ sung söa ®æi hoµn thiÖn . Bè côc chuyªn ®Ò gåm : I: Lêi nãi ®Çu II: Néi dung: PhÇn I : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ viÖc lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp, PhÇn II: Thùc tr¹ng vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn viÖc lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp. III: KÕt luËn. Néi dung PhÇn I:Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ viÖc lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh trong DN I.T¸c dông vµ yªu cÇu cña b¸o c¸o tµi chÝnh 1. Kh¸i niÖm B¸o c¸o tµi chÝnh( BCTC) lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña ph­¬ng ph¸p tæng hîp c©n ®èi kÕ to¸n, ph¶n ¸nh tæng qu¸t thùc tr¹ng tµi chÝnh, t×nh h×nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña DN trong kú b¸o c¸o. BCTC ®­îc lËp vµo thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh nh­ng nã ph¶n ¸nh kÕt qu¶ trong mét thêi kú. §ång thêi ®­îc gi¶i tr×nh, gióp cho c¸c ®èi t­îng sö dông th«ng tin tµi chÝnh nhËn biÕt ®­îc thùc tr¹ng tµi chÝnh, t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp. 2.T¸c dông cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh BCTC cã t¸c dông trªn nhiÒu mÆt ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý DN vµ cã t¸c dông kh¸c nhau ®èi víi c¸c ®èi t­îng quan t©m ®Õn sè liÖu kÕ to¸n DN: - BCTC cung cÊp sè liÖu, tµi liÖu phôc vô cho viÖc ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ cña DN, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng tµi chÝnh cña DN, t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña DN trong k× b¸o c¸o. - Sè liÖu, tµi liÖu do BCTC cung cÊp gióp cho c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ n­íc: c¬ quan tµi chÝnh, c¬ quan thuÕ, c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn n¾m ®­îc thùc tr¹ng tµi chÝnh cña DN, t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ c¸c th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt kh¸c lµm c¬ së cho viÖc ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh trong qu¶n lý vµ chØ ®¹o DN. - BCTC gióp cho c¸c ®èi t¸c cña DN nh­ ng©n hµng, ng­êi mua, ng­êi b¸n vµ c¸c chñ ®Çu t­ kh¸c cã c¬ së ®Ó ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh trong quan hÖ kinh tÕ víi DN. - BCTC lµ c¬ së sè liÖu tham kh¶o quan träng trong viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña DN. 3. Yªu cÇu ®èi víi b¸o c¸o tµi chÝnh. * C¸c b¸o c¸o ph¶i lËp: Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh c¸c DN ph¶i lËp nh÷ng b¸o c¸o sau: +B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n . +B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. +B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. +Riªng ®èi víi b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ kh«ng b¾t buéc nh­ng khuyÕn khÝch c¸c DN lËp. * VÒ c¸c chØ tiªu trong BCTC ph¶i thèng nhÊt víi c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch vÒ néi dung vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n. * VÕ sè liÖu, tµi liÖu trong BCTC ph¶i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kh¸ch quan trung thùc, kÞp thêi. * VÒ mÉu vµ thêi h¹n: BCTC ph¶i lËp ®Çy ®ñ vµ ®óng mÉu quy ®Þnh nép cho c¸c c¬ quan nhËn b¸o c¸o trong trêi h¹n quy ®Þnh. * Qui ®Þnh vÒ thêi h¹n vµ thêi gian göi b¸o c¸o tµi chÝnh. - §èi víi b¸o c¸o quý (c¸c DNNN ). + C¸c DN ho¹ch to¸n ®éc lËp vµ ho¹ch to¸n phô thuéc tæng c«ng ty vµ c¸c DN kÕ to¸n ®éc lËp kh«ng n»m trong tæng c«ng ty- thêi h¹n göi b¸o c¸o tµi chÝnh, quý chËm nhÊt lµ 20 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc quý. + §èi víi c¸c tæng c«ng ty, thêi h¹n göi b¸o c¸o tµi chÝnh quý chËm nhÊt lµ 45 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc quý. - B¸o c¸o n¨m: + §èi víi c¸c DN nhµ n­íc: C¸c DN h¹ch to¸n ®éc lËp vµ h¹ch to¸n phô thuéc tæng c«ng ty vµ c¸c DN h¹ch to¸n ®éc lËp kh«ng n»m trong tæng c«ng ty, thêi h¹n göi b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m chËm nhÊt lµ 30 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc n¨m. §èi víi tæng c«ng ty thêi h¹n göi b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m chËm nhÊt lµ 90 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc n¨m. + §èi víi c¸c DN t­ nh©n, c«ng ty hîp danh, thêi h¹n göi b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m chËm nhÊt lµ 30 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc n¨m. + §èi víi c¸c c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn, DN cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ c¸c lo¹i h×nh hîp t¸c x·, thêi h¹n göi b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m chËm nhÊt lµ 90 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc n¨m. * Quy ®Þnh vÒ n¬i göi b¸o c¸o tµi chÝnh Lo¹i h×nh doanh nghiÖp Thêi h¹n lËp BCTC N¬i nhËn B¸o c¸o tµi chÝnh C¬ quan tµi chÝnh C¬ quan thuÕ C¬ quan thèng kª DN cÊp trªn C¬ quan ®¨ng ký KD DN Nhµ n­íc Quý/n¨m x x x x x DNcã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi N¨m x x x - x C¸c lo¹i h×nh DN kh¸c N¨m - x - - x II. LËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh 1. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. 1.1. Kh¸i niÖm. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (BC§ KT) lµ b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶n ¸nh t×nh h×nh t¶i s¶n cña DN theo 2 mÆt: kÕt cÊu tµi s¶n vµ nguån h×nh thµnh t¶i s¶n d­íi h×nh th¸i tiÒn tÖ vµo mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, thêi ®iÓm lËp BC§ KT lµ vµo cuèi ngµy, cuèi quý, cuèi n¨m tuú thuéc vµo môc ®Ých sö dông, c«ng t¸c qu¶n lý cña DN. 1.2. Néi dung kÕt cÊu b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n BC§ KT ph¶n ¸nh thùc tr¹ng tµi chÝnh cña DN th«ng qua c¸c chØ tiªu vÒ kÕt cÊu t¶i s¶n, vÒ nguån h×nh thµnh vèn kinh doanh vµo cïng mét thêi ®iÓm. BC§ KT cã hai phÇn ph¶n ¸nh riªng biÖt hai mÆt “ kÕt cÊu tµi s¶n” vµ “nguån h×nh thµnh vèn” vµ cã thÓ kÕt cÊu theo h×nh thøc hai bªn hay h×nh thøc mét bªn. - Theo h×nh thøc hai bªn: PhÇn bªn tr¸i cña b¶ng ph¶n ¸nh kÕt cÊu vèn kinh doanh (theo tõ chuyªn m«n cña kÕ to¸n gäi lµ phÇn tµi s¶n). PhÇn bªn ph¶i ph¶n ¸nh nguån vèn kinh doanh (theo tõ chuyªn m«n cña kÕ to¸n gäi lµ phÇn nguån vèn). - Theo h×nh thøc mét bªn: C¶ hai phÇn tµi s¶n vµ nguån vèn ®­îc xÕp cïng mét bªn trªn BC§ KT trong ®ã phÇn tµi s¶n ë phÝa trªn, phÇn nguån vèn ë phÝa d­íi. Cô thÓ vÒ hai phÇn trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n: *PhÇn tµi s¶n: C¸c chØ tiªu ë phÇn tµi s¶n ph¶n ¸nh toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã cña DN t¹i thêi ®iÓm b¸o c¸o theo c¬ cÊu tµi s¶n vµ h×nh thøc tån t¹i trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña DN tµi s¶n ®­îc ph©n chia thµnh 2 phÇn lín: A.Tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n B.Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n Trong c¸c kho¶n môc A, B c¸c chØ tiªu ®­îc ®­îc chia nhá vµ ®­îc s¾p xÕp theo tÝnh láng gi¶m dÇn. *PhÇn nguån vèn: Ph¶n ¸nh nguån h×nh thµnh tµi s¶n hiÖn cã cña DN t¹i thêi ®iÓm b¸o c¸o. C¸c chØ tiªu nguån vèn thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña DN ®èi víi tµi s¶n ®ang qu¶n lý vµ sö dông cña DN. Nguån vèn ®­îc chia ra: A.Nî ph¶i tr¶ B.Nguån vèn chñ së h÷u Trong c¸c kho¶n môc A, B c¸c chØ tiªu ®­îc chia nhá vµ s¾p xÕp theo t¨ng dÇn tÝnh chñ ®éng. 1.3. TÝnh chÊt cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. B¶ng C§KT cã tÝnh chÊt quan träng lµ tÝnh c©n ®èi : - BiÓu hiÖn: Sè tæng céng phÇn tµi s¶n lu«n c©n b»ng víi sè tæng céng phÇn nguån vèn. - C¬ së cña tÝnh c©n ®èi: PhÇn tµi s¶n vµ nguån vèn lµ 2 mÆt kh¸c nhau cña cïng mét khèi l­îng tµi s¶n cña DN ®­îc ph¶n ¸nh vµo cïng mét thêi ®iÓm d­íi h×nh th¸i tiÒn tÖ khi lËp BC§ KT do ®ã sè tæng céng phÇn tµi s¶n lu«n lu«n c©n b»ng víi sè tæng céng nguån vèn. 1.4. C¬ së sè liÖu vµ ph­¬ng ph¸p lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. * C¬ së sè liÖu: Khi lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo: + B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ngµy 31/12 n¨m tr­íc. + Sè d­ cuèi kú cña c¸c tµi kho¶n trong c¸c sæ kÕ to¸n ë thêi ®iÓm lËp c¸c b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. + C¸c sè liÖu liªn quan. * Ph­¬ng ph¸p lËp. + Cét sè ®Çu n¨m: KÕ to¸n lÊy sè liÖu ë cét sè cuèi k× trong BC§ KT ngµy 31/12 n¨m tr­íc ®Ó ghi sè liÖu theo c¸c chØ tiªu t­¬ng øng (sè liÖu nµy ®­îc sö dông trong suèt niªn ®é kÕ to¸n). + Cét sè cuèi kú: KÕ to¸n lÊy sè d­ cuèi kú ë c¸c tµi kho¶n ®Ó ghi theo nguyªn t¾c sau: - Sè d­ bªn nî ë c¸c tµi kho¶n ®­îc ghi vµo c¸c chØ tiªu ë phÇn tµi s¶n, riªng c¸c tµi kho¶n 129, 139, 159, 229 vµ 214 cã sè d­ ë bªn cã nh­ng vÉn ghi vµo phÇn tµi s¶n vµ ghi b»ng ph­¬ng ph¸p ghi sè ©m. - Sè d­ bªn cã cña c¸c tµi kho¶n ®­îc ph¶n ¸nh vµo c¸c chØ tiªu ë phÇn nguån vèn. Riªng c¸c tµi kho¶n 412, 413 vµ 421 nÕu cã sè d­ bªn nî vÉn ghi vµo phÇn nguån vèn nh­ng ghi b»ng ph­¬ng ph¸p ghi trªn sè ©m. Quy ­íc kÜ thuËt ghi sè ©m lµ sè hiÖu ghi b»ng mùc ®á hoÆc ®ãng khung, hoÆc ghi vµo trong ngoÆc ®¬n. §èi víi tµi kho¶n 131, 331 (tµi kho¶n l­ìng tÝnh) ph¶i chi theo sè d­ chi tiÕt, kh«ng ®­îc bï trõ gi÷a sè d­ nî vµ sè d­ cã.Trong ®ã sè d­ nî nghi vµo phÇn tµi s¶n, sè d­ cã nghi vµo phÇn nguån vèn. Nhìn vào bảng cân đối kế toán , nhà phân tích có thể nhận biết được loại hình doanh nghiệp,quy mô, mức độ chủ tài chính của doanh nghiệp. Bảng cân đối kế toán làm tư liệu quan trọng bậc nhất giúp cho các nhà phân tích đánh giá được khả năng cân bằng tài chính, khả năng thanh toán và khả năng cân đối vốn của doanh nghiệp .Tuy nhiên ,nó không cho biÕt vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh trong k× nh­ c¸c chØ tiªu doanh thu, chi phÝ, lîi nhuËn. Nh­ vËy ®Ó biÕt thªm c¸c chi tiªu ®ã ta cÇn xem xÐt b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. 2. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. 2.1 Kh¸i niÖm, néi dung vµ ý nghÜa cña BC KQH§ KD. * Kh¸i niÖm: BC KQH§ KD lµ b¸o c¸o Tµi ChÝnh ph¶n ¸nh t×nh h×nh tµi chÝnh cña DN t¹i nh÷ng thêi kú nhÊt ®Þnh. Kh¸c víi BC§ KT lµ: BC§ KT ph¶n ¸nh thùc tr¹ng tµi chÝnh cña DN t¹i 1 thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh cßn BC KQH§ KD ph¶n ¸nh thùc tr¹ng tµi chÝnh cña DN t¹i nh÷ng thêi kú nhÊt ®Þnh. * Néi dung: BC KQH§ KD ph¶n ¸nh kÕt qu¶, t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña DN trong kú b¸o c¸o (s¶n xuÊt, kinh doanh; ®Çu t­ tµi chÝnh; ho¹t ®éng bÊt th­êng) t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ n­íc (c¸c kho¶n thuÕ, phÝ, lÖ phÝ ph¶i nép), t×nh h×nh vÒ VAT ®­îc khÊu trõ, ®­îc hoµn l¹i, hay ®­îc miÔn gi¶m. * ý nghÜa: Dùa vµo sè liÖu trªn b¶ng BC KQH§ KD ng­êi sö dông th«ng tin cã thÓ kiÓm tra, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ qua ho¹t ®éng kinh doanh cña DN trong kú; so s¸nh víi c¸c kú tr­íc vµ víi c¸c DN kh¸c cïng ngµnh ®Ó nhËn biÕt kh¸i qu¸t kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña DN trong kú vµ xu h­íng vËn ®éng, nh»m ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý, quyÕt ®Þnh tµi chÝnh phï hîp. 2.2. KÕt cÊu b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cã 3 phÇn: *PhÇn L·i - lç: phÇn nµy ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng bÊt th­êng, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kú tr­íc, sè ph¸t sinh trong kú vµ luü kÕ tõ ®Çu n¨m theo tõng chØ tiªu t­¬ng øng cña DN. *PhÇn T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n­íc: Ph¶n ¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n­íc vÒ thuÕ, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn vµ c¸c kho¶n ph¶i nép kh¸c. *PhÇn ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ, ®­îc hoµn l¹i, ®­îc miÔn gi¶m, hµng b¸n néi ®Þa. 2.3. C¬ së sè liÖu vµ ph­¬ng ph¸p lËp BC KQH§KD * C¬ së sè liÖu: Khi lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh kÕ to¸n c¨n cø vµo: - B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh kú tr­íc - Sè ph¸t sinh trong kú thuéc c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n tõ lo¹i 5 ®Õn lo¹i 9 vµ c¸c tµi kho¶n 133, 333 vµ 338. * Ph­¬ng ph¸p lËp: - Cét kú tr­íc kÕ to¸n lÊy sè liÖu ë cét kú nµy trong b¸o c¸o kÕ to¸n ho¹t ®éng kinh doanh kú tr­íc ®Ó ghi. - Cét luü kÕ tõ ®Çu n¨m: KÕ to¸n lÊy sè liÖu ë cét luü kÕ tõ ®Çu n¨m trong b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh kú tr­íc céng l¹i víi sè liÖu ë cét kú nµy trong b¸o c¸o thuéc kú nµy ®Ó ghi. - Cét kú nµy: + ChØ tiªu tæng doanh thu: kÕ to¸n lÊy tæng ph¸t sinh bªn cã tµi kho¶n 511 vµ 512 ®Ó ghi: + §èi víi c¸c DN kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ph¶i lÊy sè liÖu chi tiÕt vÒ doanh thu b¸n hµng xuÊt khÈu trªn tµi kho¶n 511 ®Ó ghi vµo m· sè 02. + C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu, kÕ to¸n lÇn l­ît lÊy sè ph¸t sinh bªn nî tµi kho¶n 511 trong quan hÖ ®èi øng víi c¸c tµi kho¶n 532, 531, 3333, 3332 ®Ó ghi. + Doanh thu thuÇn: KÕ to¸n lÊy sè liÖu ë m· sè 01 trõ m· sè 03. §©y lµ sè ph¸t sinh bªn nî tµi kho¶n 511 quan hÖ ®èi øng víi bªn cã tµi kho¶n 911. + Gi¸ vèn hµng b¸n: LÊy sè ph¸t sinh bªn cã tµi kho¶n 632 trong quan hÖ ®èi øng víi bªn nî tµi kho¶n 911 ®Ó ghi. + Lîi nhuËn gép m· sè 20: KÕ to¸n lÊy doanh thu thuÇn m· sè 10 trõ ®i gi¸ vèn hµng b¸n m· sè 11. + Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý DN: KÕ to¸n lÊy sè ph¸t sinh bªn cã tµi kho¶n 641, 642 trong quan hÖ ®èi øng víi tµi kho¶n 911 ®Ó ghi. + Lîi nhuËn thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh kÕ to¸n lÊy lîi nhuËn gép m· sè 20 trõ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý DN m· sè 21, 22. + Thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh: KÕ to¸n lÊy sè ph¸t sinh bªn nî tµi kho¶n 711 trong quan hÖ ®èi øng víi bªn cã tµi kho¶n 911 ®Ó ghi. + Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: kÕ to¸n lÊy sè ph¸t sinh cã tµi kho¶n 811 trong quan hÖ ®èi øng víi bªn nî tµi kho¶n 911 ®Ó ghi. + Lîi nhuËn thuÇn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh (40): KÕ to¸n lÊy m· sè 31 trõ m· sè 32 ®Ó ghi. + C¸c kho¶n thu nhËp bÊt th­êng m· sè 41: KÕ to¸n lÊy ph¸t sinh nî tµi kho¶n 721 trong quan hÖ ®èi øng víi bªn cã tµi kho¶n 911 ®Ó ghi. + Chi phÝ bÊt th­êng m· sè 42: kÕ to¸n lÊy ph¸t sinh cã tµi kho¶n 821 trong quan hÖ ®èi øng víi bªn nî tµi kho¶n 911 ®Ó ghi. + Lîi nhuËn bÊt th­êng m· sè 50: KÕ to¸n lÊy sè liÖu m· sè 41 trõ ®i m· sè 42. -Những loại thuế như :VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt , về bản chất không phải là doanh thu và không phải là chi phí của doanh nghiệp nên không được phản ánh trên báo cáo kết quả kinh doanh. 3. ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. * Kh¸i niÖm: ThuyÕt minh BCTC lµ b¸o c¸o nh»m thuyÕt minh vµ gi¶i tr×nh b»ng lêi, b»ng sè liÖu mét sè chØ tiªu kinh tÕ - tµi chÝnh ch­a ®­îc thÓ hiÖn trªn c¸c BCTC ë trªn. B¶n thuyÕt minh nµy cung cÊp th«ng tin bæ sung cÇn thiÕt cho viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kinh doanh cña DN trong n¨m b¸o c¸o ®­îc chÝnh x¸c. * Ph­¬ng ph¸p lËp mét sè chØ tiªu chñ yÕu: - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè: Bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn - T×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ - T×nh h×nh thu nhËp cña c«ng nh©n viªn - T×nh h×nh t¨ng gi¶m vèn chñ së h÷u - T×nh h×nh t¨ng gi¶m c¸c kho¶n ®Çu t­ vµo ®¬n vÞ - C¸c kho¶n ph¶i thu vµ nî ph¶i tr¶ - C¸c chØ tiªu ph©n tÝch: bao gåm chØ tiªu bè trÝ c¬ cÊu vèn, tØ suÊt lîi nhuËn tØ lÖ nî ph¶i tr¶ víi toµn bé tµi s¶n, kh¶ n¨ng thanh to¸n. 4. B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ (BCLCTT). * Kh¸i niÖm BCLCTT (hay b¸o c¸o ng©n quü). B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ lµ BCTC tæng hîp ph¶n ¸nh viÖc h×nh thµnh vµ sö dông l­îng tiÒn ph¸t sinh trong kú b¸o c¸o cña DN (Hay c¸c luång tiÒn vµo, ra, t×nh h×nh tµi trî, ®Çu t­ b»ng tiÒn cña DN trong tõng thêi kú th¸ng hoÆc quý kh¸c nhau). Dùa vµo b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ, ng­êi sö dông cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DN vµ dù to¸n ®­îc l­îng tiÒn tiÕp theo. * ý nghÜa: §Ó ®¸nh gi¸ mét doanh nghiÖp cã ®¶m b¶o ®­îc chi tr¶ hay kh«ng cÇn ph¶i t×m hiÓu t×nh h×nh ng©n quü cña doanh nhgiÖp.Ng©n quü th­êng ®­îc x¸c ®Þnh cho mét thêi h¹n ng¾n nh­ tõng tuÇn, tõng th¸ng. BCLCTT chØ cã ý nghÜa khi ®Çu thêi kú chñ DN dù b¸o ®­îc c¸c dßng tiÒn vµo vµ ra cña DN ®Ó ®iÒu chØnh vay hay cho vay, viÖc b¸o c¸o cµng chÝnh x¸c bao nhiªu cµng tèt bÊy nhiªu. Cµng dù b¸o ®­îc trong ng¾n h¹n bao nhiªu cµng qu¶n lý tèt kh¶ n¨ng thanh to¸n, kh¶ n¨ng sinh lîi cña DN. Do ®ã viÖc dù b¸o tèt th× viÖc qu¶n lý kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ sinh lîi lín. * KÕt cÊu Trªn b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ thÓ hiÖn t×nh h×nh c¸c ho¹t ®éng chñ yÕu cã kh¶ n¨ng biÕn ®æi dßng tiÒn ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: - LCTT tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ ho¹t ®éng chñ yÕu g¾n víi chøc n¨ng, ho¹t ®éng cña DN, phÇn nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn ®· thu vµ ®· chi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt-kinh doanh. Nguån tiÒn ®­îc cung cÊp ë ®©y chñ yÕu lµ tiÒn thu vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô. - LCTT tõ ho¹t ®éng ®Çu t­: PhÇn nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi tiÒn ®Çu t­ vµo c¸c ®¬n vÞ kh¸c ®­íi h×nh thøc mua cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, gãp vèn liªn doanh, chi mua tµi s¶n cè ®Þnh ... vµ thu tiÒn ®Çu t­ do b¸n cæ phiÕu tr¸i phiÕu ®· mua; tiÒn l·i thu ®­îc tõ c¸c kho¶n ®Çu t­ vµo c¸ ®¬n vÞ kh¸c, mua b¸n, thanh lý TSC§... - LCTT tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh: PhÇn nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn thu ®­îc tõ c¸c chrñ së h÷u hoÆc c¸c nhµ ®Êu t­ vµ c¸c kho¶n tiÒn chi ra ®Ó mua l¹i cæ phiÕu cña chñ së h÷u, tr¶ cæ tøc cho cæ ®«ng ... Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c BCTC : C¸c BCTC DN cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau, mçi sù thay ®æi mét chØ tiªu trong b¸o c¸o nµy hoÆc trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn b¸o c¸o kia, tr×nh tù ®äc hiÓu vµ kiÓm tra c¸c BCTC ph¶i ®­îc b¾t ®Çu tõ b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh vµ b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ kÕt hîp víi BC§KT kú tr­íc ®Ó ®äc vµ kiÓm tra BC§KT kú nµy. III .Ph©n tÝch BCTC doanh nghiÖp 1. Kh¸i niÖm, ý nghÜa. 1.1 Kh¸i niÖm: Ph©n tÝch tµi chÝnh lµ mét tËp hîp c¸c kh¸i niÖm, ph­¬ng ph¸p vµ c«ng cô cho phÐp thu thËp vµ xö lý c¸c th«ng tin kÕ to¸n vµ c¸c th«ng tin kh¸c trong qu¶n lý DN, gióp ng­êi sö dông th«ng tin ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh, quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp. 1.2.ý nghÜa: Ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh DN mµ träng t©m lµ ph©n tÝch c¸c BCTC vµ c¸c chØ tiªu ®Æc tr­ng tµi chÝnh th«ng qua mét hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p, c«ng cô vµ kü thuËt ph©n tÝch, gióp ng­êi sö dông th«ng tin tõ c¸c gãc ®é kh¸c nhau, võa ®¸nh gi¸ toµn diÖn, tæng hîp, kh¸i qu¸t, l¹i võa xem xÐt mét c¸ch chi tiÕt ho¹t ®éng tµi chÝnh DN, ®Ó nhËn biÕt, ph¸n ®o¸n, dù b¸o vµ ®­a ra quyÕt ®Þnh tµi chÝnh, quyÕt ®Þnh tµi trî ®Çu t­ phï hîp cña c¸c ®èi t­îng quan t©m ®Õn lÜnh vùc kinh doanh ( c¸c DN). 1.3.Néi dung ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp -Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh vèn vµ nguån vèn, t×nh h×nh thu chi DN: diÔn biÕn nguån vèn, sö dông vèn, luång tiÒn vµo, ra trong DN, t×nh h×nh vèn l­u ®éng vµ nhu cÇu vèn l­u ®éng, kÕt cÊu nguån vèn vµ kÕt cÊu tµi s¶n,c¸c chØ tiªu trung gian tµi chÝnh trong b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh . - Ph©n tÝch c¸c nhãm chØ tiªu ®Æc tr­ng tµi chÝnh DN. 2. ChØ tiªu ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp. 2.1. Nhãm chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n . Kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DN ph¶n ¸nh mèi quan hÖ tµi chÝnh gi÷ c¸c kho¶n cã kh¶ n¨ng thanh to¸n trong kú víi c¸c kho¶n ph¶i thanh to¸n trong kú. Nhãm chØ tiªu nµy bao gåm c¸c chØ tiªu chñ yÕu sau: * HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh. HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh = (TSL§ + §TNH) / Nî NH HÖ sè nµy thÓ hiÖn møc ®é ®¶m b¶o cña TSL§ vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n ®èi víi c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n. * HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh . HÖ sè kh¶ n¨ng TiÒn +§TNH+ Kho¶n ph¶i thu thanh to¸n = nhanh Nî ng¾n h¹n * HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc thêi. HÖ sè kh¶ n¨ng TiÒn vµ c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn thanh to¸n = tøc thêi Nî ng¾n h¹n Ph¶n ¸nh tèt nhÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DN. 2.2.Nhãm chØ tiªu vÒ c¬ cÊu tµi chÝnh . * HÖ sè nî: §­îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh nghÜa vô cña chñ DN ®èi víi c¸c chñ nî vÒ c¸c kho¶n vèn vay vµ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc: HÖ sè nî tæng tµi s¶n = Tæng nî ph¶i tr¶ / Tæng tµi s¶n Th«ng th­êng c¸c chñ nî rÊt ­a thÝch mét tû sè nî võa ph¶i v× tû sè nî cµng thÊp, hÖ sè an toµn cµng cao, mãn nî cña hä cµng ®­îc ®¶m b¶o, vµ hä cã c¬ së tin t­ëng vµo sù ®¸o h¹n ®óng h¹n cña con nî. MÆt kh¸c, c¸c chñ DN l¹i ­a thÝch tû sè nî cao v× ®©y lµ nh©n tè ®Ó gia t¨ng lîi nhuËn. Nh­ng, nÕu tû sè nî qu¸ cao th× møc ®é an toµn trong kinh doanh cµng thÊp, vµ DN rÊt dÔ r¬i vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. * HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n l·i vay: Ph¶n ¸nh møc ®é lîi nhuËn cña DN ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tr¶ l·i hµng n¨m nh­ thÕ nµo hay sè vèn mµ DN ®i vay ®­îc sö dông nh­ thÕ nµo ®Ó ®em l¹i lîi nhuËn lµ bao nhiªu, cã ®ñ bï ®¾p l·i tiÒn vay hay kh«ng? Tû lÖ thanh to¸n l·i vay = LN tr­íc thuÕ + L·i vay / L·i vay ph¶i tr¶ * HÖ sè c¬ cÊu tµi s¶n. HÖ sè c¬ cÊu TSC§/TSL§ = TSC§( TSL§) / Tæng tµi s¶n ChØ tiªu nµy cho biÕt trong tæng sè vèn mµ DN hiÖn ®ang sö dông cã bao nhiªu ®Çu t­ vµo TSC§, cã bao nhiªu ®Çu t­ vµo TSL§. Bè trÝ c¬ cÊu vèn cµng hîp lý th× hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao. Tuú theo tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®« hîp lý cña c¬ cÊu vèn. 2.3.ChØ tiªu ®¸nh gi¸ vÒ n¨ng lùc ho¹t ®éng. *Vßng quay hµng tån kho Vßng quay hµng tån kho = Gi¸ vèn hµng b¸n / Hµng tån kho b×nh qu©n Hµng tån kho b×nh qu©n ®­îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy trung b×nh céng cña sè d­ ®Çu kú vµ cuèi kú cña hµng tån kho . *Vßng quay vèn l­u ®éng. Vßng quay vèn l­u ®éng = Doanh thu thuÇn / tµi s¶n l­u ®éng Lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh mét ®ång vèn l­u ®éng mµ DN ®ang sö dông ®em l¹i mÊy ®ång doanh thu thuÇn. * HiÖu suÊt sö dông tæng tµi s¶n (hay vßng quay vèn). Lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh sè vßng quay cña vèn trong n¨m, cô thÓ h¬n lµ nã chØ ra r»ng víi mét l­îng tiÒn vèn nhÊt ®Þnh dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh ®· mang l¹i tæng sè doanh thu lµ bao nhiªu trong mét n¨m. Vßng quay vèn = Doanh thu thuÇn / TSC§ 2.4.Nhãm chØ tiªu cã kh¶ n¨ng sinh lîi. *HÖ sè sinh lîi doanh thu (tiªu thô s¶n phÈm). ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh tÝnh hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, nã ph¶n ¸nh lîi nhuËn do doanh thu tiªu thu s¶n phÈm ®em l¹i. HÖ sè sinh lîi doanh thu = LN sau thuÕ / Doanh thu thuÇn * HÖ sè sinh lîi cña tµi s¶n §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a tæng sè lîi nhuËn do kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®em l¹i, tr­íc khi ph©n chia víi tæng sè tµi s¶n cña DN. HÖ sè sinh lîi cña TS = LN tr­íc thuÕ / Tæng tµi s¶n * HÖ sè sinh lîi cña vèn chñ së h÷u. §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng t¹o ra lîi nhuËn cña vèn chñ së h÷u vµ ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ rÊt quan t©m khi hä quyÕt ®Þnh bá vèn ®Çu t­ vµo DN. HÖ sè sinh lîi cña VCSH = LN sau thuÕ/ Vèn CSH 2.5. Nhãm chØ tiªu vÒ ph©n phèi lîi nhuËn. -Doanh thu cæ phÇn = Lîi nhuËn sau thuÕ/ Sè l­îng cæ phiÕu th­êng. - Cæ tøc = Lîi nhuËn ®em chia/ Sè l­îng cæ phiÕu th­êng. -Tû lÖ tr¶ cæ tøc = Cæ tøc/ Thu nhËp cæ phiÕu =L·i ®em chia/L·i sau thuÕ. NhËn xÐt : Sau khi x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu vµ tû lÖ tµi chÝnh chñ yÕu, ta tiÕn hµnh lùa chän vµ s¾p xÕp c¸c chØ tiªu tuú theo gãc ®é nghiªn cøu cña nhµ ph©n tÝch vµ lËp b¶ng ®Ó so s¸nh, ®¸nh gi¸. *§èi víi c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn (nÕu cã)vµ chñ DN, cæ ®«ng, nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh DN, c¸c chØ tiªu theo 4 nhãm trªn ®Òu ®­îc lùa chän vµ lËp b¶ng ph©n tÝch theo mÉu sau: TT ChØ tiªu N¨m n-1 N¨m n/n-1 Sè liÖu TB cña ngµnh 1. Nhãm chØ tiªu vÒ thanh to¸n 2. Nhãm chØ tiªu vÒ c¬ cÊu t/c 3. Nhãm chØ tiªu ho¹t ®éng 4. Nhãm chØ tiªu vÒ lîi nhuËn 5. Nhãm chØ tiªu vÒ P.P LN ... ............ *§èi víi nhµ tµi trî cho vay DN c¸c chØ tiªu chñ yÕu ®­îc lùa chän vµ lËp b¶ng ph©n tÝch theo mÉu sau: TT ChØ tiªu N¨m n-1 N¨m n Sè liÖu TB cña ngµnh Cho ®iÓm tÝn dông 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Hs thanh to¸n ng¾n h¹n HS thanh to¸n nhanh HS thanh to¸n tøc thêi HÖ sè nî tæng tµi s¶n HÖ sè nî vèn cæ phÇn HS thanh to¸n l·i vay Vßng quay vèn Hsè sinh lîi cña TS Dùa vµo b¶ng trªn ®Ó tÝnh ®iÓm, nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ra quyÕt ®Þnh tµi trî. PhÇn II:Thùc tr¹ng vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn viÖc lËp vµ ph©n tÝch BCTC trong DN I. Nh÷ng tån t¹i cña hÖ thèng BCTC DN 1. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. 1.1. Mét sè th«ng tin trªn BC§ KT cßn ch­a ph¶n ¸nh trung thùc t×nh h×nh tµi chÝnh cña DN: 1.1.1 .VÒ doanh thu nhËn tr­íc : Theo th«ng t­ 10/TC/C§KT ngµy 20/3/1997 cña Bé tµi chÝnh,sè liÖu ®Ó ghi vµo chØ tiªu "Ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc-M· sè 314 " thuéc kho¶n môc Nî ng¾n h¹n trªn BC§ KT gåm sè d­ cã chi tiÕt TK131"Ph¶i thu cña kh¸ch hµng" theo tõng kh¸ch hµng vµ sè d­ cã TK 3387"Doanh thu nhËn tr­íc" trªn sæ c¸i.Trong khi ®ã doanh thu nhËn tr­íc cã thÓ lµ kho¶n ph¶i tr¶ dµi h¹n khi kh¸ch hµng ph¶i tr¶ tr­íc cho nhiÒu niªn ®é, khi ®ã sö dông kho¶n môc Nî ng¾n h¹n ®Ó tÝnh kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n cña DN sÏ kh«ng chÝnh x¸c.V× thÕ, nªn ghi cô thÓ trong chØ tiªu "Ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc = M· sè 314" th× phÇn doanh thu nhËn tr­íc lµ bao nhiªu vµ lo¹i phÇn nµy ra khái Nî ng¾n h¹n khi ph©n tÝch kh¼ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n. 1.1.2. VÒ chØ tiªu nguån kinh phÝ sù nghiÖp vµ chi sù nghiÖp: ViÖc tr×nh bµy chØ tiªu sù nghiÖp bªn phÇn tµi s¶n lµ ch­a hîp lÝ v× chi sù nghiÖp kh«ng tho¶ m·n tiªu chuÈn cña mét TSL§. Bªn c¹nh ®ã, chØ tiªu nguån kinh phÝ sù nghiÖp n»m trong kho¶n môc Nguån vèn chñ së h÷u l¹i ph¶n ¸nh nguyªn vÑn sè tiÒn do cÊp trªn cÊp cho ®Õn khi quyÕt to¸n ®­îc duyÖt míi ®­îc phÐp xo¸ bá mÆc dï trong thùc tÕ cã thÓ ®· sö dông nguån nµy ®Ó chi tiªu råi. V× thÕ t×nh h×nh tµi s¶n vµ nguån vèn cña DN sÏ bÞ t¨ng lªn lµm cho c¸c th«ng tin cung cÊp bëi BCTC sÏ kh«mg chÝnh x¸c. Do ®ã cã thÓ coi chØ tiªu chi sù nghiÖp (ch­a ®­îc quyÕt to¸n) nh­ mét chØ tiªu ®iÒu chØnh gi¶m chØ tiªu nguån kinh phÝ sù nghiÖp vµ ghi ®á ngay d­íi chØ tiªu nµy. 1.1.3. VÒ chØ tiªu ph¶i thu kh¸ch hµng: ChØ tiªu nµy ®­îc dïng ®Ó tÝnh to¸n hÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n. Bªn c¹nh ®ã, khi b¸n hµng tr¶ chËm hay tr¶ gãp víi thêi h¹n tÝn dông trªn mét n¨m th× kho¶n ph¶i thu nµy kh«ng ®­îc coi lµ tµi s¶n dïng ®Ó thanh to¸n nh÷ng kho¶n nî ng¾n h¹n ®­îc.V× thÕ, chØ tiªu nµy nªn lo¹i ra khái kho¶n môc C¸c kho¶n ph¶i thu khi tÝnh hÖ sè thanh to¸n nî ng¾n h¹n vµ ghi râ ë phÇn 3.6 trªn ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh ®Ó ng­êi sö dông c¸c th«ng tin tµi chÝnh cña DN cã thÓ n¾m ®­îc. 1.3. Nh÷ng h¹n chÕ trong c«ng t¸c ph©n tÝch BC§ KT. 1.3.1. VÒ tµi liÖu ph©n tÝch: DN sö dông sè liÖu trªn b¶ng C§KT ë cét ®Çu n¨m vµ cét cuèi n¨m ®Ó so s¸nh, ®¸nh gi¸ vµ nhËn xÐt trªn c¬ së ®­a ra quyÕ ®Þnh nh­ vËy lµ ch­a hîp lý v× qua sù ph©n tÝch nµy míi chØ thÊy ®­îc sù biÕn ®éng qua mét n¨m hoÆc mét thêi kú nªn ch­a cã c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh trong thêi gian dµi còng nh­ xu h­íng ph¸t triÓn cña DN. DN ®· tiÕn hµnh ph©n tÝch nh­ng ch­a cã c¬ së ®Ó nhËn xÐt vÒ t×nh h×nh cña m×nh so víi ngµnh ®ang ho¹t ®éng . Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn. C«ng t¸c ph©n tÝch ph¶i ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn ë c¸c DN. MÆt kh¸c, ®Ó cã thÓ rót ra kÕt luËn chÝnh x¸c, viÖc ph©n tÝch ph¶i dùa trªn d·y sè liÖu Ýt nhÊt lµ ë 4 thêi ®iÓm víi nhau chóng ta ®­îc 3 sè liÖu ®Ó so s¸nh vµ víi 3 sè liÖu nµy sÏ cho chóng ta chu kú ng¾n nhÊt cña mét ®­êng hay mét ®å thÞ, tõ ®ã cã thÓ cã c¬ së ®­a ra kÕt luËn . 1.3.2 . VÒ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch. HÇu nh­ c¸c DN chØ ¸p dông ph­¬ng ph¸p so s¸nh, mét sè Ýt c¸c DN cã ¸p dông ph­¬ng ph¸p tû lÖ. Hai ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch nµy rÊt tiÖn lîi ®Ó ¸p dông trong c«ng t¸c ph©n tÝch tµi chÝnh nãi chung vµ b¶ng C§KT nãi riªng nh­ng ch­a cho thÊy hÕt biÕn ®éng vÒ t×nh tµi chÝnh cña DN qua ®ã cã thÓ t×m ra nh÷ng nh­îc ®iÓm ®Ó kh¾c phôc vµ ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ. Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸t hoµn thiÖn. Ngoµi viÖc sö dông hai ph­¬ng ph¸p trªn, cÇn bæ sung thªm ph­¬ng ph¸p biÓu mÉu - s¬ ®å vµ ph­¬ng ph¸p Dupont. Khi sö dông ph­¬ng ph¸p biÓu mÉu vµ s¬ ®å, ta cã thÓ dÔ dµng nhËn ra nh÷ng ®iÓm dÞ biÖt, kh«ng theo xu h­íng ph¸t triÓn trong s¬ ®å, sö dông thªm ph­¬ng ph¸p Dupont sÏ gióp ng­êi ph©n tÝch t×m ra nguyªn nh©n chÝnh g©y ra sù thay ®æi, yÕu tè t¸c ®éng tíi sù thay ®æi ®ã lµ bao nhiªu vµ nh÷ng yÕu tè nµo t¸c ®éng thªm. 1.3.3. VÒ con ng­êi: Cã thÓ kh¼ng ®Þnh ng­êi ph©n tÝch ®· lµm cho c¸c con sè cña b¶ng C§KT “biÕt nãi” nh­ng hiÖn nay ë c¸c DN hÇu hÕt ch­a cã bé phËn chuyªn tr¸ch ph©n tÝch tµi chÝnh nãi chung vµ b¶ng C§KT nãi riªng. ViÖc ph©n tÝch nµy th­êng do bé phËn kÕ to¸n mµ chñ yÕu lµ kÕ to¸n tæng hîp cña DN thùc hiÖn. Gi¶i ph¸p: viÖc ®Çu tiªn c¸c DN ph¶i lµm lµ cho c¸c c¸n bé thùc hiÖn c«ng t¸c ph©n tÝch tµi chÝnh ®i ®µo t¹o thªm vÒ chuyªn nghµnh ph©n tÝch tµi chÝnh ®Ó n¾m ch¾c h¬n n÷a vÒ quy tr×nh ph©n tÝch, néi dung ph©n tÝch vµ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch. Sau ®ã cÇn trang bÞ thªm c¸c c«ng cô, m¸y mãc dïng ®Ó ph©n tÝch tµi chÝnh. 1.3.4. VÒ néi dung ph©n tÝch: Do cã mét thêi gian dµi trong thêi kú bao cÊp nªn c¸c DNNN ë n­íc ta thùc chÊt chØ lµ mét bé phËn ghi chÐp cña NSNN, ho¹t ®éng tµi chÝnh DN qu¸ lu mê, c«ng t¸c ph©n tÝch tµi chÝnh nãi chung vµ ph©n tÝch b¶ng C§KT nãi riªng chñ yÕu mang tÝnh h×nh thøc, néi dung ph©n tÝch s¬ sµi. Do vËy, kÕt qu¶ cña viÖc ph©n tÝch BC§ KT ch­a cã gi¸ trÞ thùc tiÔn. Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn: - Ph©n tÝch tµi s¶n vµ nguån vèn ph¶i xem xÐt qu¸ tr×nh biÕn ®éng qua nhiÒu n¨m, tõ ®ã x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c nguyªn nh©n cña sù biÕn ®éng mµ ®­a ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. - Mèi quan hÖ gi÷a tµi s¶n vµ nguån vèn: cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch c¶ hai bªn vµ kh«ng ®­îc ph©n tÝch mét c¸ch biÖt mµ ph¶i xÐt ®Õn mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn. - Kh¶ n¨ng thanh to¸n: ph¶i ph©n tÝch kü, chÝnh x¸c, ®Æc biÖt quan t©m ®Õn hÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc thêi ®Ó ®iÒu chØnh vèn ®¸p øng nhu cÇu vèn cña DN vµ ®¶m b¶o cã lîi. - Ph©n tÝch t×nh h×nh b¶o toµn v«n s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn kinh doanh thÓ hiÖn n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña DN. V× thÕ, yªu cÇu ®Æt ra lµ cÇn ph¶i b¶o toµn ®­îc vèn kinh doanh. Trªn c¬ së chªnh lÖch gi÷a sè vèn ph¶i b¶o toµn vµ sè vèn hiÖn cã (sè vèn ®· b¶o toµn) cÇn tiÒm ra nguyªn nh©n ®Ó ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh kÞp thêi. - Ph©n tÝch diÔn biÕn nguån vèn vµ sö dông vèn ë DN - X©y dùng c¸c hÖ sè tû lÖ trung b×nh cña ngµnh nghÒ kinh doanh. 2. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. 2.1. Tªn gäi vµ c¸ch lËp b¸o c¸o kh«ng nhÊt qu¸n: 2.1.1. Thùc tr¹ng: Trong B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, theo th«ng t­ 99/1998/TT-BTC ngµy 14/7/1998, thu nhËp chÞu thuÕ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: Thu nhËp chÞu thuÕ trong kú = Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ - Chi phÝ hîp lý trong kú + Thu nhËp chÞu thuÕ kh¸c trong kú Theo th«ng t­ sè 64/1999 TT-BTC ngµy 7/6/1999 vÒ h­íng dÉn chÕ ®é ph©n phèi lîi nhuËn sau thuÕ vµ qu¶n lý c¸c quü trong DNNN th× lîi nhuËn cña DN ®­îc chia thµnh: Lîi nhuËn ho¹t ®éng king doanh vµ lîi nhuËn ho¹t ®éng kh¸c.Trong lîi nhuËn ho¹t ®éng kh¸c bao gåm lîi nhuËn ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ lîi nhuËn ho¹t ®éng bÊt th­êng. Cßn trªn BC KQH§ KD ë phÇn I-L·i, lç l¹i bè trÝ lîi nhuËn cña DN thµnh 3 phÇn: lîi nhuËn thuÇn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ lîi nhuËn bÊt th­êng. Cßn trªn BCLC TT, ho¹t ®éng cña DN ®­îc chia thµnh 3 lo¹i: ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh. Trong ®ã, ho¹t ®éng ®Çu t­ lµ ho¹t ®éng ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cho b¶n th©n DN vµ ®Çu t­ vµo c¸c ®¬n vÞ kh¸c. Cßn ho¹t ®éng tµi chÝnh gåm c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng hay gi¶m vèn kinh doanh cña DN. Trong khi ®ã, sè liÖu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña hai ho¹t ®éng nµy lÊy sè liÖu tõ tµi kho¶n 711 "Thu nhËp tµi chÝnh" vµ tµi kho¶n 811 "Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh". Do vËy, tªn gäi vµ c¸ch lËp b¸o c¸o kh«ng nhÊt qu¸n. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ 7 (IAS7): “Ho¹t ®éng kinh doanh lµ c¸c ho¹t ®éng s¶n sinh lîi nhuËn c¬ b¶n cña DN vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng ®Çu t­ hay ho¹t ®éng tµi chÝnh”. 2.1.2. Gi¶i ph¸p: §Ó thèng nhÊt c¸c quy ®Þnh cña chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, ho¹t ®éng ®Çu t­, ho¹t ®éng tµi chÝnh th× lîi nhuËn cña DN chØ nªn nªu lªn hai phÇn lµ: Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kh¸c (lîi nhuËn tµi chÝnh vµ l¬Þ nhuËn bÊt th­êng). 2.2. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ch­a chÝnh x¸c: Theo nguyªn t¾c vÒ tiÒn l­¬ng, doanh thu ph¶i hîp víi chi phÝ. Nh­ vËy doanh thu cña kú ho¹t ®éng nµo th× chi phÝ cña kú ®ã. Nh­ng hiÖn nay kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh phô thuéc vµo c¸ch tÝnh gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho, chi phÝ tr¶ tr­íc liªn quan tíi nhiÒu kú. Do vËy kÕt qu¶ kinh doanh tÝnh theo ph­¬ng ph¸p toµn bé th­êng cã sai lÖch. Gi¶i ph¸p: C¸c chØ tiªu thuéc b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c doanh thu phï hîp víi chi phÝ. - Chän ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh vµ tõng mÆt hµnh cô thÓ. - H¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc, chi phÝ ph¶i tr¶ ®óng nguyªn t¾c phï hîp, tu©n theo chÕ ®é tµi chÝnh quy ®Þnh. - X¸c nhËn doanh thu ph¶i phï hîp víi chi phÝ ph¸t sÞnh. 3. B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ. 3.1. Nh÷ng khã kh¨n trong viÖc lËpBCLCTT vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc. 3.1.1. Nh÷ng khã kh¨n. Qua nghiªn cøu nh÷ng quy ®Þnh vÒ vÒ né dung vµ ph­¬ng ph¸p lËp BCLCTT còng nh­ tùc tÕ viÖc thùc hiÖn ë c¸c DN cho thÊy cã nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh trong viÖc lËp BCLCT. Nh÷ng khã kh¨n chÝnh lµ: - Sù kh¸c biÖt trong viÖc ph©n lo¹i ho¹t ®éng cña DN trªn c¸c BCTC vµ trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n. - C¸c nghiÖp vô kinh tÕ cã néi dung liªn quan ®Õn cïng mét lo¹i ho¹t ®éng cña DN l¹i ®­îc ph¶n ¸nh ë c¸c ho¹t ®éng kh¸c nhau. - Ch­a cã sù nhËn thøc ®óng vµ thèng nhÊt vÒ doanh thu, thu nhËp còng nh­ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n c¸c kho¶n ®ã trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n. -C¸c kho¶n thu, chi tiÒn cã cïng néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ l¹i ®­îc ph¶n ¸nh ë c¸c chi tiªu thuéc c¸c lo¹i ho¹t ®éng kh¸c . 3.1.2. Gi¶i ph¸p: Nh÷ng khã kh¨n trªn ®· g©y trë ng¹i ®Õn viÖc thu thËp, tæng hîp sè liÖu vµ tr×nh bµy th«ng tin BCLCTT. C¸c ph­¬ng ph¸p ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n, v­íng m¾c ®ã nh­ sau: -Tr­íc hÕt ph¶i quy ®Þnh thèng nhÊt vÒ viÖc ph©n lo¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mét DN phï hîp víi c¸ch ph©n lo¹i theo c¸c chØ tiªu tr×nh tr×nh bµy trªn BCLCTT. Nh­ vËy, ho¹t ®éng cña DN ®­îc chia thµnh: +Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: bao gåm c¶ ho¹t ®éng kinh doanh th«ng th­êng (s¶n xuÊt- tiªu thô s¶n phÈm, mua b¸n vËt t­ hµng ho¸, cung cÊp thùc hiÖn lao vô dÞch vô....) vµ ho¹t ®éng bÊt th­êng (c¸c sù kiÖn vµ nghiÖp vô kinh tÕ cã b¶n chÊt bÊt th­êng nh­ thanh lý, nh­îng b¸n TSC§, tiÒn ph¹t, tiÒn båi th­êng...) + Ho¹t ®éng ®Çu t­. +Ho¹t ®éng tµi chÝnh. - HiÖn t¹i chóng ta ch­a cã sù quy ®Þnh thèng nhÊt vÒ néi dung c¸c chØ tiÓu trªn b¸o c¸o liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng cña DN, v× vËy mµ viÖc ph¶n ¸nh vµo c¸c chØ tiªu trªn trªn b¸o c¸o kh«ng phï hîp néi dung kinh tÕ cña nghiÖp vô. Ch¼ng h¹n nh­ kho¶n l·i tiÒn vµ l·i tiÒn vay ph¶i tr¶ nªn h¹ch to¸n vµo chØ tiªu thu- chi tiÒn cña ho¹t ®éng kinh doanh. - Theo chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ “ Doanh thu” th× thu nhËp cña DN bao gåm c¶ doanh thu vµ thu nhËp kh¸c. V× vËy thu nhËp ho¹t ®éng kh¸c trong hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam cÇn ®­îc hiÓu vµ vµ quy ®Þnh l¹i cho phï hîp. Gi÷a hai ph­¬ng ph¸p lËp BCLCTT . Trªn thùc tÕ , theo quy ®Þnh hiÖn nay th× kÕt qu¶ l­u chuyÓn thuÇn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt l¹i cã sù kh¸c nhau. §iÒu nµy lµ do quy ®Þnh vÒ kho¶n lîi nhuËn ®­îc coi lµ lîi nhuËn thuÇn tr­íc thuÕ, sè tiÒn thuÕ ®· nép l¹i tÝnh vµo chØ tiªu tiÒn l·i ®· tr¶ cho c¸c nhµ ®Çu t­ vµo DN (p.p gi¸n tiÕp ) .§iÒu ®ã lµ kh«ng thèng nhÊt víi pp trùc tiÕp nªn kho¶n thuÕ ®· nép cÇn ®­îc ph¶n ¸nh thµnh mét chØ tiªu riªng trong phÇn LCTT khi lËp theo pp gi¸n tiÕp. 3.2. B¸o c¸o LCTT cßn ch­a phï hîp víi chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ. 3.2.1. Nh÷ng ®iÒu ch­a phï hîp. Theo IAS.7 ®· nªu"yªu cÇu tÊt c¶ c¸c DN ph¶i tr×nh bµy b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ". Kh¸i niÖm "tiÒn" trong b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ bao gåm tiÒn mÆt vµ c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn : -TiÒn mÆt bao gåm tiÒn quü, ng©n phiÕu, vµng b¹c, ®¸ quÝ, ngo¹i tÖ…tån quü vµ c¸c tiÒn göi ng©n hµng vµ c¸c ®¬n vÞ tÝn dông kh¸c, tiÒn ®ang chuyÓn -Kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn lµ c¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n cã kh¶ n¨ng chuyÓn thµnh tiÒn nh­: k× phiÕu, tr¸i phiÕu... Theo quy ®Þnh lËp b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ hiÖn nay "tiÒn" chØ bao gåm tiÒn mÆt chø kh«ng bao gåm c¶ c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn, do ®ã ch­a phï hîp víi chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ vµ ch­a ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt cña tiÒn lµ kho¶n thanh to¸n nhanh. 3.2.2. Gi¶i ph¸p. Nh»m b¶o ®¶m sù phï hîp víi chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ, kh¸i niÖm "tiÒn" nªn ®­îc më réng h¬n trong b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ nh­ sau: "TiÒn vµ c¸c tµi s¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn": -TiÒn bao gåm tiÒn t¹i quü, tiÒn göi vµ tiÒn ®ang chuyÓn. -Nh÷ng kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn: C¸c chøng kho¸n cã thêi gian thu håi vèn cã k× h¹n hay kh«ng kú h¹n nh­ng d­íi 3 th¸ng, kh¶ n¨ng rñi ro thÊp. *VÒ ph­¬ng ph¸p lËp b¸o c¸o: Theo ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp, cßn cã mét sè chØ tiªu ch­a thÝch hîp: -ChØ tiªu "T¨ng gi¶m c¸c kho¶n ph¶i thu" sÏ kh«ng thÝch hîp nÕu ph¸t sinh kho¶n ph¶i thu vÒ thanh lý, nh­îng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh, vÒ bÊt ®éng s¶n, vÒ tiÒn cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh, v× vËy c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ kh«ng b»ng tiÒn mÆt. - ChØ tiªu "T¨ng gi¶m hµng tån kho " sÏ kh«ng hîp lý nÕu ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ nh­: NhËn quµ biÕu, ®­îc viÖn trî v× ®©y lµ ho¹t ®éng tµi chÝnh kh«ng tiÒn mÆt hay nhËn l¹i kho¶n vèn liªn doanh b»ng hµng tån kho, ®©y lµ ho¹t ®éng ®Çu t­ kh«ng b»ng tiÒn mÆt. -ChØ tiªu "T¨ng, gi¶m c¸c kho¶n ph¶i tr¶ " sÏ kh«ng hîp lý nÕu ph¸t sinh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n do mua s¾m, x©y dùng tµi s¶n cè ®Þnh. V× ®©y lµ ho¹t ®éng ®Çu t­ kh«ng b»ng tiÒn mÆt. -ChØ tiªu "T¨ng, gi¶m c¸c kho¶n ph¶i tr¶ " nÕu tµi kho¶n 333 bao gåm c¶ thuÕ GTGT, thuÕ thu nhËp DN cña ho¹t ®éng ®Çu t­ (ho¹t ®éng tµi chÝnh) vµ thuÕ thu nhËp DN lµ kh«ng hîp lý . 3.3. ChÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh ch­a ®¸nh gi¸ ®­îc kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. 3.3.1. Nh÷ng tån t¹i. BC LCTT tr×nh bµy mét c¸ch riªng lÎ nh÷ng luång xuÊt vµ nhËp tiÒn tÖ cña kú kÕ to¸n liªn quan ®Õn ba lo¹i ho¹t ®éng kh¸c nhau: kinh doanh-®Çu t­ -tµi chÝnh, sù ph©n tÝch theo tõng lo¹i ho¹t ®éng kÓ trªn ph¶i ®­îc thùc hiÖn sao cho phï hîp víi lo¹i h×nh ho¹t ®éng cña DN. Nh­ thÕ BLCTT míi cã thÓ mang l¹i nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho nh÷ng ®èi t¸c sö dông BCTC nµy. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ tÇm quan träng cña BCLCTT ch­a ®ù¬c ®¸nh gi¸ ®óng vÞ trÝ cña nã, nhiÒu kiÓm to¸n viªn vµ nh÷ng nhµ tµi chÝnh vÉn giµnh nhiÒu thêi gian cho BC KQKD vµ b¶ng C§KT h¬n lµ BCLCTT. §iÒu nµy thËt sù lµ kh«ng nªn chót nµo. Khi ®ã ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n, th× th«ng tin trªn BCLCTT ®¸ng tin cËy h¬n c¸c th«ng tin trªn BCKQKD vµ b¶ng C§KT. C¸c d÷ kiÖn trªn BC§KT thÓ hiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh cña mét c«ng ty t¹i mét thêi ®iÓm, cßn b¸o c¸o thu nhËp l¹i cã c¸c chi phÝ kh«ng ph¶i lµ tiÒn, nh­ chi phÝ trÝch tr­íc vµ khÊu hao. Trong khi ®ã, th× BCLCTT ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c biÕn ®éng ë b¶ng C§KT , BCKQKD lµ lo¹i bá mäi thñ thuËt kÕ to¸n, nhÊn m¹nh vµo l­îng tiÒn mÆt ®ñ ®Ó duy tr× møc ®é ho¹t ®éng b×nh th­êng vµ ®Çu t­. 3.3.2. Doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶ nh­ng vÉn bÞ ph¸ s¶n. Trong thùc tÕ c¸c DN lµm ¨n cã hiÖu qu¶ nh­ng cuèi cïng còng bÞ ph¸ s¶n. MÆc dï, nhiÒu chØ sè ®· ®­îc tÝnh to¸n vµ ph©n tÝch trªn c¬ së cña b¶ng C§KT vµ BCKQKD. HiÖn nay, chØ sè l­u chuyÓn tiÒn tÖ cã thÓ gióp c¸c nhµ ph©n tÝch tÝn dông vµ c¸c chuyªn gia ë thÞ tr­êng chøng kho¸n ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cña mét c«ng ty cã thÓ v­ît qua c¸c cuéc suy tho¸i mang tÝnh chu kú hoÆc c¸c cuéc chiÕn gi¸ c¶ hay kh«ng? 3.3.3. Gi¶i ph¸p. Mét BCLCTT, khi ®­îc dïng cïng víi c¸c phÇn kh¸c cña c¸c BCTC sÏ cung cÊp th«ng tin gióp cho ng­êi sö dông ®¸nh gi¸ c¸c thay ®æi trong tµi s¶n rßng cña mét DN, c¬ cÊu tµi chÝnh cña nã (kÓ c¶ thanh kho¶n vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n) vµ kh¶ n¨ng cña DN trong viÖc t¹o ¶nh h­ëng tíi sè l­îng vµ yÕu tè thêi gian cña c¸c luång tiÒn nh»m thÝch nghi víi c¸c ®iÒu kiÖn vµ c¬ héi lu«n thay ®æi. Tû sè l­u chuyÓn tiÒn tÖ lµ chØ sè thanh kho¶n cã ®é tin cËy nhiÒu h¬n c¸c chØ sè trong BC§KT vµ BCKQKD. §· tõ l©u nh÷ng nhµ ph©n tÝch tÝn dông vµ c¸c chuyªn gia ph©n tÝch trªn thÞ tr­êng chøng kho¶n ®· sö dông c¸c chØ sè l­u chuyÓn tiÒn tÖ ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro, nh­ng c¸c kiÓm to¸n viªn ch­a sö dông c¸c chØ sè nµy. - ChØ sè vÒ l­îng tiÒn ho¹t ®éng OCF. L­îng tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÇt kinh doanh. OCF = Tæng c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n ®­îc trÝch tõ b¶n C§KT. ChØ sè nµy vÒ c¬ b¶n phô thuéc vµo b¶n chÊt cña ngµnh nghÒ mµ DN ®ang ho¹t ®éng . -ChØ sè l­u chuyÓn quü . FFCR Lîi tøc tr­íc thuÕ + KhÊu hao trÝch trong n¨m. FFCR = TiÒn l·i + C¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c + Cæ tøc ­u ®·i. ChØ sè nµy nhÊn m¹nh vµo viÖc DN cã kh¶ n¨ng t¹o ra ®ñ tiÒn ®Ó nép thuÕ vµ tr· l·i tiÒn vay hay kh«ng. ViÖc sö dông chØ sè nµy ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c«ng ty ®èi víi c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n nh­ tr· l·i 5tiÒn vay. Nî ng¾n h¹n vµ c¸c kho¶n lîi tøc ­u ®·i (nÕu cã). TiÒn l­u chuyÓn trong kú + L·i + ThuÕ ®· tr·. - ChØ sè tr· l·i. CIC = L·i ng¾n h¹n vµ l·i dµi h¹n ®· tr·. KÕt qu¶ cu¶ chØ sè nµy cho biÕt DN cã ®ñ kh¶ n¨ng tr· l·i hay kh«ng. NÕu DN cã vèn vay nhiÒu th× CIC tÝnh ®­îc cã gi¸ trÞ thÊp, ng­îc l¹i DN CIC tÝnh ®­îc cã gi¸ trÞ cao. Nã cho thÊy mét c¸ch thùc tÕ h¬n vÒ kh¶ n¨ng tr¶ nî tiÒn l·i cña DN h¬n chØ sè tr· l·i trong BCKQKD. 4. B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh: *Theo quy ®Þnh hiÖn nay, tµi kho¶n 144 "ThÕ chÊp, ký c­îc, kÝ quü ng¾n h¹n" chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thÕ chÊp kÝ c­îc, kÝ quü b»ng tiÒn vµ tµi s¶n. NÕu thÕ chÊp b»ng c¸c lo¹i giÊy tê kh¸c nh­ : GiÊy quyÒn së h÷u nhµ, quyÒn sö dông ®Êt... th× kh«ng ph¶n ¸nh ë tµi kho¶n 144 mµ chØ ghi nhËn vµ theo dâi trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt, tøc lµ kh«ng ghi gi¶m tµi s¶n mang ®i thÕ chÊp. Do vËy trªn BC§KT, tµi s¶n ®· mang ®i thÕ chÊp nh­ng gi¸ trÞ vÉn tån t¹i trong tµi s¶n cña DN. Cßn bªn nguån vèn, chØ tiªu "Ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc" cßn bao gåm c¶ tµi kho¶n 3387 "Doanh thu ch­a thùc hiÖn" lµ mét kho¶n nî cã thÓ dµi h¹n. V× thÕ, khi ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n cña DN cã thÓ ch­a chÝnh x¸c. Nªn ®­a hai chØ tiªu võa nªu trªn,Tµi s¶n ®em thÕ chÊp vµ doanh thu nhËn tr­íc, vµo phÇn 3.6 -"C¸c kho¶n ph¶i thu vµ nî ph¶i tr¶" trong B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. *Trong DN nhÊt lµ DN th­¬ng m¹i, c¸c chØ tiªu vËt t­, hµng ho¸ chiÕm tû träng lín trong tæng tµi s¶n . Nh­ng chØ tiªu nµy chØ ®­îc thÓ hiÖn b»ng gi¸ trÞ trªn BC§ KT. CÇn bæ sung môc: T×nh h×nh vËt t­, hµng ho¸... vµ kÌm theo lý do t¨ng gi¶m chóng trong b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. II. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p nªu trªn. Trªn ®©y, lµ mét sè tån t¹i vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn viÖc lËp vµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. §Ó c¸c gi¶i ph¸p ®ã ®¹t hiÖu qu¶ cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã nh­ lµ nh÷ng tiÒn ®Ò ®Ó thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p vµ hoµn thiÖn c¸c BCTC. Em xin ®­îc ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ mong r»ng n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ c¸c BCTC vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n vµ ph©n tÝch tµi chÝnh DN : VÒ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh : * Tr­íc hÕt cÇn ph¶i hoµn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n chuÈn, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, t¹o c¬ së, mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o chÝnh x¸c, trung thùc. *Hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c b¸o c¸o, ®­a ra mÉu b¸o c¸o chuÈn, æn ®Þnh, c¸c chØ tiªu ®­îc s¾p xÕp hîp lý, vÞ trÝ ph¶i phï hîp víi c¸c néi dung mµ nã ph¶n ¸nh nh»m tr¸nh g©y ra tranh c·i vµ g©y khã kh¨n cho ng­êi lËp vµ ng­êi ph©n tÝch b¸o c¸o. *Hoµn thiÖn bæ sung thªm c¸c chØ tiªu ph©n tÝch tµi chÝnh lµm sao khai th¸c hÕt ®­îc sè liÖu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®Ó khi dïng c¸c chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng c¸c DN chÝnh x¸c cao. VÒ phÝa víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng: * Bé Tµi chÝnh cÇn ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ chÕ ®é kÕ to¸n-BCTC, æn ®Þnh, phï hîp víi nhu cÇu ngµy cµng hiÖn ®¹i, phøc t¹p cña nh÷ng ®èi t­îng quan t©m ®Õn tµi chÝnh cña DN. §Æc biÖt, lµ khi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam còng b­íc ®Çu æn ®Þnh, ph¸t triÓn nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c DN trong viÖc h¹ch to¸n kinh doanh, lËp b¸o biÓu kÕ to¸n - tµi chÝnh vµ dÔ dµng tÝnh c¸c chØ tiªu trong ph©n tÝch tµi chÝnh. * ChÝnh phñ cÇn x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch, chØ tiªu tµi chÝnh ®Çy ®ñ vµ hiÖu qu¶ ®Ó c¸c DN cã thÓ lÊy ®ã lµm th­íc ®o, so s¸nh ho¹t ®éng s¶n xu©t kinh doanh cña ®¬n vÞ m×nh. * C¬ quan thuÕ: Ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé giái vÒ lËp vµ thÈm ®Þnh, kiÓm tra tÝnh trung thùc cña c¸c BCTC. Yªu cÇu c¸c DN lËp c¸c BCTC mét c¸ch trung thùc, hîp lý, dÔ hiÓu. §ång thêi thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng cña m×nh vµ ®ãng gãp x©y dùng chÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi c¸c c¬ quan ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. KÕt luËn ViÖc lËp vµ ph©n tÝch c¸c BCTC ë mét sè doanh nghiÖp ë n­íc ta hiÖn nay cßn s¬ sµi, mang tÝnh chÊt h×nh thøc. PhÇn lín c¸c DN ch­a kÕt hîp ®­îc c¸c chØ tiªu ph©n tÝch, ph©n tÝch ch­a ®Çy ®ñ, ch­a coi träng ®Õn b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ .Vµ trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu ý kiÕn ®­a ra bµn luËn : ChÕ ®é kÕ to¸n n­íc ta hiÖn nay ®· phï hîp víi quèc tÕ ch­a? ®· ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ ch­a? ViÖc lËp vµ ph©n tÝch c¸c BCTC ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña c¸c ®èi t­îng quan t©m ch­a? C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña DN cã ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt kh«ng?... Qua bµi viÕt nµy hy väng cã thÓ ®· gi¶i ®¸p ®­îc mét phÇn c©u hái ®ã qua viÖc t×m hiÓu lý luËn chung, xem xÐt, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña viÖc lËp vµ ph©n tÝch tµi chÝnh cña DN . Môc tiªu cuèi cïng cña viÖc ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh lµ sÏ gióp c¸c nhµ qu¶n lý cã ®­îc mét kÕ ho¹ch ®óng ®¾n. B»ng viÖc nghiªn cøu c¸c BCTC, c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng chç yÕu kÐm trong ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ mau chãng t×m ra biÖn ph¸p kh¾c phôc thÝch hîp. §Æc biÖt lµ BCLCTT ®Ó tr¸nh ®­îc con ®­êng ph¸ s¶n kh«ng ®¸ng cã. Qua viÖc ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o nµy, nh÷ng nhµ qu¶n lý cã thÓ thiÕt lËp c¸ch thøc ph©n bæ c¸c kho¶n vèn cã hiÖu qu¶ h¬n, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ kh¶ n¨ng cã l·i. Hä còng cã thÓ ®Þnh h­íng qu¶n lý ho¹t ®éng trong t­¬ng lai cña c«ng ty vµ gióp c«ng ty tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. §ång thêi hoµn thiÖn lËp vµ ph©n tÝch hÖ thèng BCTC nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi bÊt cø ai quan t©m ®Õn tµi chÝnh cña DN mµ tr­íc hÕt lµ c¸c nhµ Qu¶n trÞ DN vµ c¸c nhµ ®Çu t­ vµo DN. Do thêi gian kh¶o s¸t, nghiªn cøu tµi liÖu ch­a ®­îc nhiÒu, qua c¸c tµi liÖu tham kh¶o vµ víi nh÷ng hiÓu biÕt cña c¸ nh©n em hy väng ®· cã ®­îc nh÷ng ®ãng gãp nhá qua ®Ò tµi nµy vµ còng rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn còng nh­ tµi liÖu ®Ó Chuyªn ®Ò ®Çy ®ñ h¬n. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! .................................. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh - PTS NguyÔn V¨n C«ng 2. Gi¸o tr×nh Ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh ë c¸c doanh nghiÖp 3. Gi¸o tr×nh Tµi chÝnh doanh nghiÖp - TS L­u linh H­¬ng 4. T¹p chÝ KÕ to¸n, KiÓm to¸n. 5. T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ. 6. T¹p chÝ Tµi chÝnh,T¹p chÝ Tµi chÝnh Doanh nghiÖp.