Becher : 25ml dd H2SO4 4N + 2.5g vỏ bào sắt. Đun sôi trong tủ hút cho đến khi sắt tan hết. Khi đun luôn giữu cho thể tích dd không đổi.
Lọc lấy dung dịch.
Thêm vào dd qua lọc 7g (NH4)2SO4 rắn, đun đến khi xuất hiện váng tinh thể.
Để nguội và cho kết tinh ở nhiệt độ phòng. Lọc chân không thu được sản phẩm có khối lượng m = 13.9g
47 trang |
Chia sẻ: lylyngoc | Lượt xem: 21809 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Báo cáo Thí nghiệm hóa vô cơ Kim loại kẽm, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ì thấy không có hiện tượng.
Hg(NO)3 + (NH4)2S HgS + 2NH4NO3
đen
- Nước cường thủy có tính oxy hóa mạnh do tạo
ra clo nguyên tử:
HNO3 + 3HCl NO + 3Cl- + 2H2O
Chính clo nguyên tử đã hòa tan HgS:
2Cl + HgS HgCl2 + S vàng
Khi cho dư cường thủy:
6Cl + S 6Cl- + S6+
SO42- + Ba2+ BaSO4 trắng
Kết luận:
Dung dịch nước cường thủy có tính oxy hóa rất
mạnh
4
Tính chất muối nitrit:
Cho vào 4 ống nghiệm mỗi ống
1ml dung dịch NaNO2.
Ống 1: thêm vào 1 ít dd
KMnO4 loãng có pha 1 giọt H2SO4
đậm đặc. Ta thấy màu tím của hỗn hợp
mất đi và tạo dd trong suốt.
Ống 2: thêm vào dd FeSO4 và
vài giọt H2SO4 đậm đặc (không lắc).
Ta thấy xuất hiện lớp màu nâu đen và
có bọt khí không màu rồi hóa nâu.
Ống 3: thêm dd KI có pha 1
giọt H2SO4 loãng. Ta thấy đầu tiên dd
có màu vàng nhạt của KI,sau đó tạo tủa
màu tím than. Khi cho dư dd KI thì tủa
tan tạo dd màu nâu đất. Thử bằng hồ
tinh bột thì thấy hồ tinh bột hóa xanh.
Trong quá trình phản ứng có bọt khí
6H+ +2MnO42-+5NO2- 5NO3- + 2Mn2+ + 3H2O
Không màu
Fe2++2H+ +NO2- Fe3+ + NO + H2O
Khí không màu
FeSO4 + xNO Fe(NO)xSO4
Đen
2I-+2NO2- +4H+2NO +I2 +2H2O
Tím than
Khi dư KI: I2 + KI KI3 nâu đất.
Do iốt dễ thăng hoa nên làm hồ tinh bột hóa
xanh.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
20
sinh ra.
Ống 4: thêm vài giọt H2SO4 đặc
ta thấy dd có sủi bọt khí không màu.
NO2- + H+ HNO2
3HNO2 HNO3 + 2NO +H2O
Kết luận:
Muối nitrit vừa có tính khử vừa có tính oxy
hóa. Acid nitrit là acid không bền sẽ tự phân hủy
theo cơ chế tự oxy hóa khử.
5
Điều chế và tính chất của amoniac:
a) Điều chế NH3:
Lắp bộ phận điều chế NH3.
Cho vào ống nghiệm 3g NH4Cl và
5ml dd NaOH đậm đặc. Lắc kĩ ống
nghiệm, đun nóng bằng đèn cồn và thu
khí thoát ra trong 1 erlen, khi nghe mùi
NH3 bay ra và thành bình mờ như
sương mù thì ngưng đun.
Đậy ống nghiệm bằng nút cao su có
gắn ống thủy tinh và nhúng ngược bình
erlen vào chậu nước có thêm vài giọt
phenolphtalein. Quan sát hiện tượng ta
thấy nước từ từ bị hút vào erlen sau đó
bỗng nhiên phụt mạnh và chuyển sang
màu hồng chứng tỏ đây là môi trường
bazo.
b) Cân bằng trong dung dịch NH3:
Lấy dd thu được thí nghiệm trên
cho vào 4 ống nghiệm, mỗi ống
nghiệm 1ml:
Ống 1: thêm một ít dd NH4Cl
và lắc cho tan ra ta thấy màu hồng nhạt
dần. Cho đến dư thì màu hồng không
mất hẳn.
Ống 2: thêm từ từ H2SO4 loãng
đến dư ta thấy màu hồng nhạt dần rồi
mất hẳn.
Ống 3: đun nhẹ ta thấy màu
hồng nhạt dần nhưng không mất hẳn.
Ống 4: giữ để so sánh.
NH4Cl + NaOH
ot NH4OH + NaCl (1)
NH4OH
ot NH3 + H2O (2)
NH3 + H2O NH4+ + OH- (3)
Phenolphtalein hóa hồng là do có OH- sinh ra.
Sở dĩ nước bị hút vào erlen là vì áp suất trong
erlen giảm. Âp suất giảm do:
+ 1 mol NH4OH khi tan trong nước thì nó chỉ
chiếm khoảng n5ml nhưng nếu 1 mol NH4OH ở thể
hơi thì nó chiếm đến 22,4l.
+ NH3 ngưng tụ và tan vao nước.
NH4Cl NH4+ + Cl-
Phản ứng này làm nồng độ NH4+ tăng lên làm cân
bằng (3) dịch chuyển theo chiều làm giảm OH- nên
màu hồng nhạt dần. Nhưng màu hồng không mất
hẳn vì bản chất (3) vẫn là phản ứng thuận nghịch.
H+ + OH - H2O
Acid vào trung hòa lượng OH – trong dd. Khi cho
đến dư acid thì hoàn toàn hết OH – nên màu hồng
của dd mất hẳn.
Khi đun nóng thì NH3 bay hơi làm cân bằng phản
ứng (3) dịch chuyển theo chiều làm giảm lượng OH-
nên màu hồng của dd nhạt dần.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
21
So sánh màu trong 4 ống ta thấy
màu dung dịch nhạt dần theo thứ tự
ống 4 > ống 3 > ống 1 > ống 2.
Kết luận:
- NH3 tan nhiều trong nước.
- Dung dịch NH3 là một bazo yếu
6
Nhiệt phân muối amoni:
Cho một ít tinh thể NH4Cl vào
ống nghiệm, đun nóng. Quan sát ta
thấy trên thành ống nghiệm có tinh thể
trắng bám lên. Làm tương tự như trên
nhưng ta cẩn thận xua hơi ẩm ra khỏi
ống thì không xảy ra hiện tượng thăng
hoa vật lý.
Làm lại thí nghiệm trên nhưng
thay NH4Cl bằng (NH4)2SO4. Ta thấy
khi đặt giấy tẩm phenolphtalein thì
giấy xuất hiện những vệt hồng, đồng
thời dd còn lại tạo tủa trắng với dd Ba2+
và trên thành ống nghiệm không có
tinh thể trắng tạo thành. Đây là hiện
tượng thănh hoa hóa học.
- Do NH4Cl có nhiệt độ phân hủy lớn hơn
nhiệt độ thăng hoa nên sẽ thăng hoa trước. Khi gặp
nhiệt độ thấp và hơi nước sẽ đọng lại trên thành ống
nghiệm.
NH4Cl NH3 + HCl
NH3 + HCl 2H O NH4Cl (r)
Đây là hiện tượng thăng hoa vật lý vì trước khi
đạt nhiệt độ phân hủy thì NH4Cl đã thăng hoa và
không bị biến đổi chất.
(NH4)2SO4
ot 2NH3+H2SO4 (1)
Ba2+ + SO42- BaSO4
Đây là hiện tượng thăng hoa hóa học vì
(NH4)2SO4 bị phân hủy theo phản ứng (1), không
thể kết hợp lại với nhau.
Kết luận:
Muối amoni không bền, dễ bị nhiệt phân, phản
ứng phân hủy phụ thuộc vào gốc acid tạo thành
muối amoni đó.
Baøi 6: HYDRO – OXI – LƯU HUỲNH
Thí
nghieäm
Moâ taû thí nghieäm Quan saùt hieän
töôïng
Phöông trình phaûn öùng, giaûi thích
hieän töôïng, tính toaùn
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
22
1
Ñieàu cheá H2
- Laép heä thoáng thu khí.
Zn + 2HCl ZnCl2 + H2 + Q
Do hydro taùc duïng vôùi oxi coù laãn
trong oáng nghieäm vaø trong heä thoáng
daãn khí neân coù tieáng noå. Ban ñaàu
löôïng oxi nhieàu neân coù tieáng noå
lôùn. Ôû tæ leä 2:1 ñoát khí seõ phaùt ra
tieáng noå lôùn nhaát vaø sinh ra nhieàu
nhieät nhaát:
2H2 + O2
0t H2O +Q
Hôi nöôùc taïo thaønh gaëp thaønh thuûy
tinh laïnh neân ngöng tuï.
Keát luaän:
- Ñieàu cheá hydro baèng caùch cho
kim loaïi maïnh taùc duïng vôùi acid.
- Hoãn hôïp hydro vaø oxi laø hoãn
hôïp noå vaø maïnh nhaát khi tæ leä 2:1
taïo hôi nöôùc. Do ñoù khi ñoát H2 traùnh
tæ leä naøy.
- Cho vaøo oáng
nghieäm 3 haït keõm +
5ml HCl ñaäm ñaëc.
Thu khí sinh ra baèng
oáng nghieäm nhoû
chöùa ñaày nöôùc uùp
ngöôïc trong chaäu.
- Chaâm löûa
ñoát khí hydro thoaùt
ra ôû ñaàu oáng daãn
- Laáy thaønh
pheãu thuûy tinh khoâ
chaø leân ngoïn löûa
Coù suûi boït
khí raát maõnh lieät
vaø sinh nhieàu
nhieät.
Coù tieáng noå
nheï. Ngoïn löûa
maøu vaøng, ñoàng
thôøi toûa nhieàu
nhieät.
Ta thaáy coù hôi
nöôùc ñoïng treân
thaønh pheãu.
2
Hoaït tính cuûa
hydro nguyeân töû vaø
hydro phaân töû:
Cho 8ml dung dòch
H2SO4 10% + 2 ml dd
KMnO4 0.1M vaøo
oáng nghieäm. Laéc
kyõ roài chia laøm 3
oáng.
- OÁng 1: Duøng
laøm oáng chuaån.
- OÁng 2: Cho
luoàng khí hydro
luoàng qua.
- Coù khí maøu
ñoû, phaûn öùng
chaäm
- Hydro vaøo oáng 2 laø hydro phaân töû
khoâng coù tính khöû maïnh neân khoâng
taùc duïng vôùi KMnO4.
- Hydro môùi sinh laø hydro nguyeân töû,
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
23
- OÁng 3: Cho vaøo
vaøi haït keõm.
- Dung dòch trong
suoát, ñoàng thôøi
coù suûi boït khí.
coù tính khöû maïnh neân phaûn öùng
vôùi KMnO4 laøm maát maøu dung dòch.
Khí sinh ra laø do hydro nguyeân töû chöa
phaûn öùng keát hôïp thaønh hydro phaân
töû .
Zn + H2SO4 ZnSO4 + 2[H]
5[H] + MnO4- + 3H+ Mn2+ + 4H2O
Keát luaän:
Hydro nguyeân töû coù tính khöû
maïnh hôn hydro phaân töû.
3
Ñieàu cheá Oxi:
- Troän ñeàu 4g KClO3 + 1g MnO2 baèng
coái vaø chaøy söù, cho vaøo oáng nghieäm
thaät khoâ. Laép heä thoáng thu khí.
2KClO3
0
2 ,tMnO 2KCl + 3O2
MnO2 ñoùng vai troø laø xuùc taùc.
Keát luaän:
KClO3 deã bò nhieät phaân khi coù
xuùc taùc thích hôïp vaø sinh ra Oxi.
- Ñun noùng oáng
nghieäm vaø thu khí
thoaùt ra trong moät
oáng nghieäm lôùn
chöùa ñaày nöôùc uùp
ngöôïc trong chaäu
nöôùc.
4
Tính chaát cuûa
Oxi :
- Duøng thìa kim
loaïi laáy moät ít löu
huyønh ñang chaùy
vaøo mieäng oáng
nghieäm chöùa Oxi .
- Ñöa moät ñoùm than
vaøo oáng nghieäm
chöùa khí Oxi thöù 2.
- Nung ñoû sôïi daây
- Ngoïn löûa buøng
leân coù maøu lam
nhaït.
- Than buøng chaùy
coù tia löûa, phaûn
öùng toûa nhieät
maïnh.
- Daây ñoàng bò
ñen laïi
- Löu huyønh coù aùi löïc lôùn ñoái vôùi
oxi neân noù coù theå chaùy ngoaøi
khoâng khí cho ngoïn löûa maøu xanh vaø
phaùt nhieàu nhieät.
S + O2
0t SO2
vaø taïo neân moät tyû leä raát beù SO3
S + O2
0t SO3
ÔÛ oáng nghieäm löôïng oxi nhieàu laøm
taêng vaän toác cuûa phaûn öùng.
- ÔÛ nhieät ñoä cao Cacbon coù tính
khöû maïnh neân khi gaëp Oxi seõ phaûn
öùng maõnh lieät:
C + O2
0t
CO2
- Lôùp maøu ñen laø do ñoàng bò oxi
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
24
ñoàng vaø ñöa vaøo
oáng nghieäm chöùa
khí Oxi thöù 3
hoùa bôûi oxi taïo oxit ñoàng.
2Cu + O2
0t 2CuO
Keát luaän:
- Oxi laø chaát oxi hoùa maïnh (ñaëc
bieät ôû nhieät ñoä cao), deã oxi hoùa kim
loaïi vaø phi kim taïo oxit.
- Oxi duy trì vaø kích thích söï chaùy.
5
Tính chaát cuûa
H2O2
a) Tính oxi hoùa
cuûa H2O2 :
Cho vaøo oáng
nghieäm 4 gioït KI
0.5N + 3 gioït H2O2 3%
+ vaøi gioït H2SO4 2N.
b) Phaân huûy H2O2 :
Cho vaøo oáng
nghieäm 10 gioït H2O2
+ löôïng nhoû MnO2 .
Dung dòch coù
maøu naâu ñaát,
laøm xanh hoà tinh
boät.
Suûi boït maïnh,
coù khí thoaùt ra.
Ñöa ñoùm than
vaøo gaàn ta thaáy
ñoùm than saùng
hôn. Chöùng toû
ñoù laø khí Oxi.
2I- + H2O2 + 2H+ → I2 + 2H2O
I2 sinh ra laøm hoùa xanh hoà tinh boät.
Maøu naâu ñaát cuûa dung dòch laø do
I2 taïo phöùc vôùi KI dö.
I2 + KI KI3 ( naâu ñaát)
H2O2 + 2H++ 2e =2H2O E0=+1.77(V)
H2O2 + 2e = 2OH- E0=+0.87(V)
MnO2 ñoùng vai troø laø xuùc taùc cho
söï phaân huûy H2O2.
2H2O2 2MnO 2H2O + O2
Keát luaän:
H2O2 laø chaát oxi hoùa maïnh neân
khoâng beàn.
6
Phaûn öùng giöõa S
vaø Cu:
- Cho vaøo cheùn söù
1g löu huyønh, ñun
soâi. Duøng keïp ñöa
sôïi daây ñoàng vaøo
mieäng cheùn .
- Sôïi daây ñoàng
chuyeån sang maøu
ñen, coù khoùi
traéng bay leân.
Cu +S CuS ( ñen)
- Khoùi traéng laø löu huyønh bò boác
hôi.
Keát luaän:
Löu huyønh coù tính oxi hoùa maïnh
ôû nhieät ñoä cao.
7
Tính khöû cuûa
Thiosunphat:
Cho vaøo 2 oáng
nghieäm, moãi oáng 2
gioït dung dòch
Na2S2O3 0.5N.
- OÁng 1: theâm
töøng gioït hoãn hôïp
dung dòch KMnO4
0.5N vaø H2SO4 2N (tæ
leä 1:2).
-Phaûn öùng xaûy
ra nhanh, DD maát
maøu.
Sau moät thôøi
gian thì dung dòch
bò ñuïc.
8MnO4+5S2O32-+14H+10SO42-
+8Mn2++7H2O
S2O32- + 2H+ SO2 + S + H2O
S sinh ra laøm ñuïc dung dòch.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
25
- OÁng 2: theâm
töøng gioït Ioát.
Thay I2 baèng Cl2
hoaëc Br2 .
Maøu tím than
cuûa I2 maát daàn
ñeán khoâng maøu.
Maøu vaøng luïc
cuûa khí Clo vaø
maøu ñoû cuûa
Brom maát maøu.
2S2O32- + I2 2I- + S4O62-
5H2O+S2O32-+4Br2
HSO4- + 8Br- + 8H+
5H2O+S2O32-+4Cl2
HSO4- + 8Cl-+ 8H+
Keát luaän:
Thiosunfat coù tính khöû maïnh vaø
deã phaân huûy trong moâi tröôøng axit
taïo löu huyønh.
TRAÛ LÔØI CAÂU HOÛI:
Caâu 1:
- Thí nghieäm 2 cho thaáy hydro nguyeân töû coù hoïat tính maïnh hôn hydro phaân töû.
- Nguyeân nhaân: Trong caùc phaûn öùng hoùa hoïc, hydro phaân töû tröôùc heát phaûi
phaân huûy thaønh hydro nguyeân töû maø quaù trình phaân huûy ñoù ñoøi hoûi thu nhieät
nhieàu nhieät.
H2 = 2H molkJH /436
Trong khi ñoù ñoái vôùi hydro nguyeân töû thì khoâng caàn thieát. Chính vì vaäy maø hydro
nguyeân töû coù hoïat tính cao hôn.
Phöông trình phaûn öùng:
10[H] + 2KMnO4 + 3H2SO4 K2SO4 +2MnSO4 + 8H2O
Caâu 2:
Phaûn öùng quan troïng cuûa oxi laø phaûn öùng oxi hoùa, ñaëc bieät laø phaûn öùng
chaùy, sinh nhieàu nhieät:
C + O2 CO2 + Q
C6H12O6 +6O2 6CO2 + 6H2O + Q
Oxi coù nhieàu öùng duïng trong thöïc teá: duy trì söï soáng, saûn xuaát caùc hoùa chaát cô
baûn, duøng trong y teá, ñeøn xì ……
Caâu3:
Ñeå giöõ cho H2O2 beàn ta phaûi:
Ñöïng trong caùc loï thuûy tinh maøu naâu saãm, ñeå choã raâm maùt.
Cho theâm chaát öùc cheá nhö acid photphoric hay acid sunfuric.
Caâu 4:
- Phöông trình ñieän töû theå hieän tính oxi hoùa cuûa löu huyønh:
S0 +2e S2-
VD: H2 + S H2S
- Phöông trình ñieän töû theå hieän tính khöû cuûa löu huyønh:
S0 – 4e S4+
S0 – 64e S6+
VD: S + O2
0t SO2
S + 6HNO3ñ H2SO4 + 6NO2 + 2H2O.
Caâu 5:
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
26
Muoái thiosunfat coù tính khöû vì trong ion S2O32- ngoaøi moät nguyeân töû S coù soá
oxi hoùa +6 coøn moät nguyeân töû S coù soá oxi hoùa -2 neân thiosunfat coù tính khöû.
2 S2O32- + I2 2I- + S4O62-
5H2O + S2O32- + 4Br2 HSO4- + 8Br- + 8H+
5H2O + S2O32- + 4Cl2 HSO4- + 8Cl- + 8H+
8MnO4- +5S2O32- +14H+ 10SO42- + 8Mn2+ +7H2O.
Bài 7: NHÓM VII – HALOGEN
THÍ
NGHIỆM
MÔ TẢ THÍ NGHIỆM VÀ QUAN
SÁT HIỆN TƯỢNG
PHƯƠNG TRÌNH PHẢN ỨNG, GIẢI
THÍCH HIỆN TƯỢNG, TÍNH TOÁN
1
Điều chế Clo từ MnO2 và HCl:
Lắp dụng cụ như hình vẽ:
Cho vào bình cầu 10g MnO2 và
15ml HCl đậm đặc. Đun hỗn hợp trên
bằng đèn cồn cho sôi khoảng 20 phút.
Chất khí bay ra được thu vào 3 lọ như
hình vẽ: lọ 1 không đựng gì để chứa
khí Clo, lọ 2 đựng ½ lọ nước, lọ 3 chứa
khoảng 15ml NaOH loãng. Quan sát ta
thấy:
Lọ 1: sau một thời gian thì có
màu vàng.
Lọ 2: dung dịch không màu
chuyển thành màu vàng nhạt và trên
MnO2 + 4HCl
ot MnCl2 + Cl2 + 2H2O
Do có khí clo sinh ra nên làm vàng thành
lọ.
Cl2 + H2O HCl + HclO
Nước cất hòa tan khí clo thành dd nước clo
cao màu vàng nhạt và ki clo dư sẽ làm cho
thành lọ bị vàng.
2NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O
Trong phản ứng này:
- MnO2 đóng vai trò là chất oxy hóa, có
thể thay MnO2 bằng các chất có tính oxy hóa
mạnh khác nhưng phải có 0 0
/2Cl Cl
- HCl vừa là tác chất vừa là môi trường để
MnO2 thể hiện tính oxy hóa. Nếu thay HCl
bằng NaCl thì phải dùng acid khác làm môi
trường.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
27
thành lọ bị vàng.
Lọ 3: giống như lọ 2.
2
Tính chất của Clo:
Nhắc các lọ ra khỏi hệ thống, đậy
kín bằng nút cao su.
Dùng kẹp hơ nóng đỏ một sợi
dây đồng, sau đó nhanh vào giữa lọ 1.
Ta thấy có khói trắng bay lên, trên
thành bình có những đóm xanh, khi đổ
nước vào thì dd có màu xanh lá đồng
thời có kết tủa trắng.
Dung dịch trong lọ 3 là nước
Javen, có mùi sốc do Clo gây ra. Cho
vào lọ 3 một ít tủa PbS (bằng cách cho
Pb(NO3)2 tacs dụng với (NH4)2S) ta
thấy kết tủa ran ra và xuất hiện kết tủa
trắng động thời có khói trắng bay lên.
Thử dd trong lọ 2 với 1 tờ giấy
quỳ thảo lam xanh. Trước hết nhúng 1
đầu giấy vào dd ta thấy phần giấy quỳ
tiếp xúc với dd bị mất màu còn đầu
phía trên thì có màu hồng. Khi pha
loãng dd thì giấy quỳ không mất màu
mà chuyển hồng.
Cu + Cl2
ot CuCl2
Khói trắng là hơi acid do trong quá trình
thí ngiệm hơi HCl có thể theo hơi clo bay qua
lọ 1. Dung dịch sau thêm nước cất vào có
màu xanh lá là do dd có chưa ion Cu2+. Kết
tủa trắng là CuCl do đồng chưa bị oxy hóa
hoàn toàn.
2Cu + Cl2
ot 2CuCl
2NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O
PbS + 4NaClO 4NaCl + PbSO4 trắng
Khói trắng xuất hiện là do ta chưa rửa tủa.
Do trong dd có ClO- dễ phân hủy thành
[O] có khả năng tẩy rửa mạnh nên tẩy màu
của giấy quỳ: HClO HCl + [O]
Đầu trên giấy quỳ hó hồng là do hơi acid
trong dung dịch.
Kết luận:
- Clo là một phi kim điển hình có hoạt
tính cao và là chất oxy hóa mạnh, có khả
năng tác dụng trực tiếp với kim loại kém hoạt
dộng ở nhiệt độ cao.
- Nước clo có tính oxy hóa mạnh, oxy
hóa S-2 lên S-6 nhờ tạo ra oxy nguyên tử.
- Khả năng tẩy rửa của nước clo rất
mạnh.
3
Hoạt tính của halogen:
Đổ 1ml nước ở lọ 2 vào ống
nghiệm đựng 1ml KBr 0,1M. Ta thấy
dd chuyển sang màu nâu.
Từ thí nghiệm trên, tiếp tục cho
thêm từ từ 0,5 ml KI 0,1M vào. Ta thấy
ban đầu xuất hiện tủa tím than sau đó
tan ra tạo dd có màu nâu đất. Dùng
giấy thấm hồ tinh bột cho vào thì hồ
tinh bột hóa xanh.
Dùng nước ở lọ 3 cho vào 1
ống nghiệm khác rồi cho vào từ từ 1ml
dd KI 0,1M. Ta thấy dd có màu vàng
cam và có tủa tím than sau đó tan ra tạo
dd màu đen.
Do clo trong dd nước clo tác dụng với
KBr tạo Br2:
Cl2 + 2KBr 2KCl + Br2
Brôm tạo thành ở trên tác dụng với KI
tạo I2 kết tủa tím than:
Br2 + KI 2KBr + I2
Khi cho KI dư thì I2 sẽ tạo phức với KI:
I2 + KI KI3 nâu đất
NaClO+2KI+H2ONaCl+2KOH+I2
3I2 + 6KOH 5KI + KIO3 +3H2O
Kết luận:
Các halogen đứng trước có thể đẩy
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
28
các halogen đứng sau ra khỏi muối của nó.
Các halogen là những phi kim loại
điển hình, có hoạt tính hóa học cao, thể hiện
tính chất đặc trưng là tính oxy hóa mãnh liệt.
Brôm và Iốt thể hiện tính khử khi gặp
clo.
Hợp chất có số oxy hóa dương của
halogen có tính oxy hóa mạnh.
4
Điều chế HCl:
Lắp dụng cụ như hình vẽ:
Cho 3g muối ăn vào bình cầu. Đổ
vào bình hấp thụ 10ml nước cất, đầu
ống dẫn khí dìm sâu vào nước. Nhỏ
H2SO4 đậm đặc vừa đủ ngập muối, đun
bình phản ứng từ 10 đến 15 phút, tháo
bình hấp thụ ra thử bằng giấy quỳ thảo
lam ta thấy giấy chuyển sang màu đỏ.
H2SO4 + NaCl NaHSO4 + HCl
HCl + H2O dung dịch HCl
Sở dĩ phản ứng xảy ra là do ta dùng
trong điều kiện thiếu nước (muối khan, acid
đặc) nên HCl mới sinh thoát ra ngoài mà
không bị giữ lại.
TRẢ LỜI CÂU HỎI:
Câu 1:
Nguyên tắc chung để điều chế khí clo trong phòng thì nghiệm và trong công nghiệp là
oxy hóa các hợp chất của clo.
Trong phòng thí nghiệm: dùng chất oxy hóa mạnh như KMnO4, MnO2, KclO3 oxy
hóa HCl đặc:
2 2 2 2
3 2 2
4 2 2 2
4 2 O
KClO 6 3 3 O
2KMnO 16 2 2 5 8 O
ot
ot
ot
MnO HCl MnCl Cl H
HCl KCl Cl H
HCl KCl MnCl Cl H
Trong công nghiệp: dùng phương pháp điện phân dd NaCl hoặc điện phân nóng chảy
dd NaCl có màng ngăn xốp.
dpnc 22 2NaCl Na Cl
dpdd2 2 2màng ngan xop2 2 2NaCl H O NaOH Cl H
Câu 2:
Các phản ứng trong đó clo thể hiện tính oxy hóa là:
2 2
2 2 3
2 2
2 2
2 eCl 2FeCl
Cl +2KBr 2KCl+Br
H +Cl 2
ot
ot
Cu Cl CuCl
Cl F
HCl
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
29
Câu 3:
Tính oxy hóa khử của nguyên tử hay phân tử halogen khác với ion halogen là:
Tính oxy hóa của nguyên tử hay phân tử thấp hơn ion dương halogen.
Tính khử của nguyên tử hay phân tử halogen cao hơn ion âm.
Trạng thái đơn chất thì halogen thể hiện tính oxy hóa là chủ yếu và tính chất này giảm
từ flo đến iode.
Flo chỉ thể hiện tính oxy hóa.
Clo chỉ thể hiện tính khử khi tác dụng với Flo.
Brôm và Iốt vừa thể hiện tính oxy hóa vừa thể hiện tín khử.
Giải thích:
Do halogen có 7 electron ở lớp ngoài cùng nên có khuynh hướng nhận 1 electron để
đạt cấu hình bền vững của khí trơ nên chúng thể hiện tính oxy hóa.
Từ Flo đến Iốt bán kính nguyên tử tăng làm hiệu ứng chắn và làm giảm hiệu ứng xâm
nhập của các electron bên ngoài, tức là làm giảm khả năng nhận electron. Vì vậy, tính oxy
hóa cũng giảm.
Câu 4:
Nguyên tắc điều chế HCl:
Trong công nghiệp: tổng hợp trực tiếp từ H2 và Cl2 là những sản phẩm thu được trong
quá trình điện phân dung dịch NaCl. Người ta dùng điện đốt cháy dòng khí Clo trong dòng
khí H2 dư (hoặc ngược lại) rồi dùng nước để hấp thụ khí HCl.
2 2 2
otH Cl HCl
Trong phòng thí nghiệm: dùng acid mạnh khó bay hơi đẩy muối của nó.
2 4 4SO +NaCl NaHSO +HClH
2OHCl H dung dịch HCl
Câu 5:
Nước Clo và nước Javen đều có tính tẩy màu vì chúng đều là hợp chất có số oxy hóa
dương của Clo nên là những chất có tính oxy hóa rất mạnh. Mặt khác, do trong nước Clo và
nước Javen có chứa ClO- nên dễ thủy phân tạo oxy nguyên tử có tính tẩy rửa cao.
Nước Clo và nước Javen có cùng nồng độ thì nước Clo có tính tẩy màu mạnh hơn do
hydro và natri có cùng số oxy hóa là +1 nhưng hydro có bàn kính nguyên tử nhỏ hơn natri
nên có khả năng phân cực hóa mạnh hơn natri. Chính vì vậy mà tính oxy hóa của HclO lớn
hơn NaClO.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
30
Bài 8: KIM LOẠI NHÓM IB
Thí
nghiệm
Mô tả thí nghiệm Hiện tượng Phương trình phản ứng,quan sát hiện tượng,
giải thích
1
Cân 2g CuO + 15ml
H2SO4 4N dư 20%. Đun
nhẹ, khuấy đều.
Lọc, dd qua lọc cô
cạn đến khi xuất hiện
váng tinh thể. Để yên
cho kết tinh ở nhiệt độ
phòng.
Lọc tinh thể bằng
phễu lọc chân không thu
được khối lượng m =
4,03g.
Mẫu CuO tan
tạo dd màu
xanh lam
Tinh thể có
màu xanh lớn
dần.
Màu đen là màu của CuO.
CuO + H2SO4 CuSO4 + H2O
Cu2+ tạo phức [Cu(H2O)6]2+ làm dd có màu
xanh.
Tinh thể tạo thành: CuSO4.5H2O.
CuSO4 + 5H2O CuSO4.5H2O
Hiệu suất phản ứng :
4 2uSO .5
* 6.25CuOlt C H O
CuO
mm M g
M
*100%
lt
mH
m
=64.48%
Kết luận:
Cu2+ dễ tạo phức.
Muối Cu2+ thường ở dạng hydrat.
DD Cu2+ có màu xanh.
2
Cho vào 3 ống
nghiệm mỗi ống 0.5ml
dd CuSO4 5M + vài giọt
NaOH 2M.
*Ống 1: đun nóng.
*Ống 2: thêm HCl đđ.
*Ống 3: cho lượng dư
NaOH 40 %, đun nhẹ.
Tạo kết tủa
màu lam.
Xuất hiện tủa
màu đen.
Tủa tan tạo
dd màu xanh
lục.
Tủa tan tạo
dd màu xanh
tím.
CuSO4 + 2NaOH Cu(OH)2 + Na2SO4
Cu(OH)2 CuO + H2O.
Cu2+ tạo phức với Cl- tạo dd màu xanh lục.
Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O.
CuCl2 + 2Cl- [CuCl4]2-.
Màu xanh tím là của [Cu(OH)4]2-.
Cu(OH)2 + 2NaOHNa2[Cu(OH)4].
Kết luận :
Cu(OH)2 không tan trong nước, mất nước khi đun
nóng và có tính lưỡng tính ( yếu).
3
Cân 0.1g Cu cho vào
dd CuCl2 2M + 1ml HCl
2M.
Đun nóng khoảng 3
phút.
Để nguội, thêm nước
Xuất hiện kết
tủa trắng đục.
Tủa tan tạo dd
màu xanh rêu.
DD có màu
xanh lam và
xuất hiện tủa
trắng.
Cu + CuCl2 2CuCl
CuCl + Cl- [CuCl2]-.
[CuCl2]- có màu đen trong nền lam nên tạo dd
màu rêu.
[CuCl2]- không bền bị thủy phân.
[CuCl2]- Cl- + CuCl trắng.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
31
Kết luận:
Cu2+ có tính oxi hóa yếu.
HCl làm môi trường phản ứng.
4
Cho vào 5 ống
nghiệm mỗi ống 5 giọt
dd HCHO 40%. Đun
nóng.
Thêm NaOH đđ.
Đun nóng.
Khi đun xuất
hiện khí có mùi
xốc là HCHO
Xuất hiện kết
tủa đỏ gạch.
Cu2+ + HCHO + H2O Cu+ + HCOOH + H+.
2Cu+ + 2OH- Cu2(OH)2 vàng.
Cu2(OH)2 Cu2O + H2O.
Kết luận:
Cu2+ có tính oxi hóa yếu.
5
Lấy 2 ống nghiệm.
*Ống 1 : 5ml dd CuSO4
0.5M + vài giọt KI.
Đun nhẹ.
*Ống 2 : 5 giọt AgNO3
0.1M + vài giọt KI.
Đun nhẹ.
Xuất hiện kết
tủa vàng.
Hơi tím xuất
hiện làm xanh
hồ tinh bột. DD
có màu nâu và
xuất hiện tủa
trắng.
Xuất hiện tủa
vàng.
Tủa vàng
không biến đổi.
Cu2+ + I- CuI2.
CuI2 không bền
CuI2 CuI vàng + I2.
Hơi tím xuất hiện là I2.
DD có màu nâu do tạo phức I3-.
I- + I2 I3-.
Ag+ + I- AgI vàng.
Kết luận:
Ag+ là trạng thái oxi hóa bền của Ag.
6
Lấy 4 ống nghiệm :
*Ống 1 và 2 : 5 giọt
CuSO4 0.5M + vài giọt
NaOH. Ly tâm.
*Ống 1 : thử tủa với
HNO3.
*Ống 2 : thử tủa với
NH4OH 2M.
*Ống 3 và 4 : 5 giọt
AgNO3 0.1M + vài giọt
NaOH. Ly tâm.
Xuất hiện kết
tủa màu lam.
Tủa tan tạo
dd màu xanh lá.
Tủa tan chậm
tạo dung dịch
màu xanh đậm.
Xuất hiện tủa
màu xám.
Tủa màu lam là của Cu(OH)2.
Cu(OH)2 + 2HNO3 Cu(NO3)2 + 2H2O.
(màu xanh)
Cu(OH)2 + 4NH4OH [Cu(NH3)4](OH)2 +4H2O.
( xanh đậm)
AgNO3 + NaOH AgOH + NaNO3.
AgOH không bền
2AgOH Ag2O + H2O.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
32
*Ống 3 : thử tủa với
HNO3.
*Ống 4 : thử tủa với
NH4OH 2M.
Tủa tan tạo
dd không màu.
Tủa tan tạo
dd không màu.
Ag2O + HNO3 AgNO3 + H2O.
Ag2O + 4NH4OH 2[Ag(NH3)2]OH + 3H2O.
Kết luận:
Các kim loại IB có tính lưỡng tính yếu, dễ tạo
phức bền với dd ammoniac.
7
Cho vào 3 ống
nghiệm mỗI ống 5 giọt
AgNO3 0.1M.
*Ống 1 : Thêm 10 giọt
NaCl 0.1M.
Thêm từng giọt đến dư
NH4OH.
*Ống 2 : Thêm 10 giọt
NaBr 0.1M.
Thêm từng giọt đến dư
NH4OH.
*Ống 3 : Thêm 10 giọt
NaI 0.1M.
Thêm từng giọt đến dư
NH4OH.
Xuất hiện tủa
trắng.
Tủa tan tạo
dd không màu.
Xuất hiện tủa
vàng nhạt.
Tủa tan một
phần.
Xuất hiện tủa
vàng.
Tủa gần như
không tan.
Ag+ + Cl- AgCl trắng.
AgCl + NH4OH [Ag(NH3)2]Cl + H2O.
Ag+ + Br- AgBr vàng nhạt.
AgBr + NH4OH [Ag(NH3)2]Br + H2O.
Ag+ + I- AgI vàng.
Kết luận:
Màu của tủa đậm dần từ Clo đến Íôt.
Độ tan trong dãy AgCl, AgBr, AgI giảm dần
do bán kính anion tăng, khả năng bị cực hóa tăng.
8
Cho vào ống nghiệm
5 giọt AgNO3 0.1M +
từng giọt NH4OH 10% .
Thêm 5 giọt dd HCHO
40% , đun nóng.
Tủa xuất hiện
sau đó tan dần.
Xuất hiện tủa
trắng sáng.
AgNO3 + NH4OH AgOH + NH4NO3.
2AgOH Ag2O + H2O.
Ag2O + 4NH4OH 2[Ag(NH3)2](OH) + 3H2O.
4[Ag(NH3)2](OH) + HCHO 4Ag + (NH4)2CO3
+ 6NH3 + 2H2O.
TRẢ LỜI CÂU HỎI.
Câu 1:
Kim loại IA và IB đều có cơ cấu 1 electron ở lớp ngoài cùng mà tính chất lại rất khác
nhau do hiệu ứng chắn của các nguyên tố nhóm IB kém hơn IA do đó làm tăng năng lượng
ion hóa thứ nhất của các nguyên tố nhóm IB vì vậy kim loại IB kém hoạt động hơn kim loại
IA.
Câu 2:
Điều chế Cu kim loại từ quặng malakit CuCO3.Cu(OH)2.
CuCO3.Cu(OH)2 CuO + CO2 + H2O.
CuO + C Cu + CO.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
33
Bài 9: KIM LOẠI NHÓM IIB (Zn – Cd – Hg)
THÍ
NGHIỆM
MÔ TẢ THÍ NGHIỆM VÀ QUAN
SÁT HIỆN TƯỢNG
PHƯƠNG TRÌNH PHẢN ỨNG, GIẢI THÍCH
HIỆN TƯỢNG, TÍNH TOÁN
1
Lấy 1ml dd H2SO4 10% cho vào
ống nghiệm, cho vào đó một hạt kẽm
kim loại. Ta thấy có bọt khí xuất hiện
bám quanh hạt kẽm nhưng phản ứng
chậm.
Khi cho thêm 2 giọt dd CuSO4
0,1M ta thấy khí thoát ra nhiều hơn,
phản ứng nhanh hơn, có tủa đỏ tạo
thành.
Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2
Khí hydro thoát ra bám quanh hạt kẽm làm
giảm diện tích tiếp xúc giữa kẽm và acid nên
phản ứng chậm.
Khi cho CuSO4 vào thì Zn sẽ tác dụng với
CuSO4 tạo đồng bám trên bề mặt hạt kẽm:
Zn + CuSO4 ZnSO4 + Cu
Khi đó hạt kẽm thành một pin điện hóa.
Trong đó, Cu đóng vai trò là cực âm nên H+ nhận
điện tử chuyển thành khí hydro thoát ra ở Cu.
Chính vì vậy không gây cản trở sự tiếp xúc giữa
Zn và H2SO4 nên phản ứng xảy ra nhanh.
Kết luận: kẽm có tính khử, nó đẩy kim loại
hoạt động yếu hơn ra khỏi muối của nó.
2
Làm sạch bề mặt kẽm bằng cách
cho tác dụng với HCl đặc trước. Sau đó
cho kẽm lần lượt tác dụng trong điều
kiện đun nóng:
Với H2O: không có hiện tượng
gì xảy ra.
Với H2SO4 loãng: có bọt khí
quanh hạt kẽm, tạo dung dịch không
màu.
Với H2SO4 đặc: thấy có sủi bọt
khí. Khi đun nóng phản ứng nhanh hơn
và có khí mùi sốc.
Với HNO3 loãng: sủi bọt khí
không màu, phản ứng diễn ra chậm và
tỏa nhiệt.
Với HNO3 đặc: phản ứng diễn
ra mãnh liệt, tỏa nhiệt mạnh, có khí
màu nâu bay ra.
Với NaOH loãng: miếng kẽm
trắng hơn và có bọt khí trên bề mặt hạt
kẽm, có tạo các hạt rắn nhỏ màu đen.
Với NaOH đặc: xuất hiện bọt
khí li ti nhưng rất ít.
Với NH4OH đặc: có xuất hiện
những bọt khí li ti nhưng rất ít.
Với NH4Cl bão hòa: khi để
- Theo lý thuyết thì kẽm tác dụng được với
nước tạo hydroxit kẽm nhưng trên thực tế thì kẽm
bị bao phủ bởi một lớp oxit ZnO bền ngăn cản sự
tiếp xúc của Zn với nước. Do đó phản ứng không
xảy ra.
- Zn + H2SO4 loãng ZnSO4 + H2
Zn + H2SO4 đđ
ot ZnSO4 + SO2 + H2O
5Zn+12HNO3 loãng 5Zn(NO3)2 +N2+ 6H2O
Zn+4HNO3 đặc Zn(NO3)2 + NO2 +H2O
Zn + 2H2O + OH- [Zn(OH)4]2- + H2
Các hạt rắn nhỏ màu đen là do kẽm chuyển
dạng thù hình.
Do dd đặc nên làm cho dd khuếch tán chậm
nên phản ứng xảy ra chậm.
Zn+4NH3+2H2O [Zn(NH3)4](OH)2 + H2
Zn + H2O Zn(OH)2 + H2
Zn(OH)2+4NH4Cl
ot [Zn(NH3)4](OH)2+4HCl
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
34
nguội không thấy hiện tượng gì. Còn
khi đun nóng phản ứng xảy ra rất
chậm, có bọt khí li ti bám quanh miếng
kẽm.
Với ZnCl2 bão hòa, đun nóng:
có rất ít bọt khí thoát ra.
Zn + H2O Zn(OH)2 + H2
Zn(OH)2 + ZnCl2
ot Zn[Zn(OH)2Cl2]
Kết luận:
Zn là kim loại lưỡng tính có khả năng
phản ứng với acid và base cho khí hydro bay ra.
Zn tạo phức được với dd NH3 và NH4Cl
bão hòa.
3
Lấy vào 4 ống nghiệm, mỗi ống 5
giọt dd mỗi loại lần lượt là: Zn2+, Cd2+,
Hg2+, Hg22+. Thêm từng giọt dd NaOH
2N đến khi tạo thành kết tủa.
Ống nghiệm chứa Zn2+: xuất
hiện kết tủa màu trắng.
Khi cho dư NaOH ta thấy kết
tủa tan ra.
Khi cho HCl vào thì tủa cũng
tan và tan nhanh hơn trong NaOH
dư.
Ống nghiệm chứa Cd2+: xuất
hiện kết tủa màu trắng.
Khi cho dư NaOH vào thì tủa
vẫn không tan.
Khi cho HCl vào thì tủa tan
nhưng chậm.
Ống nghiệm chứa Hg2+: xuất
hiện kết tủa màu vàng.
Khi cho dư NaOH vào thì tủa
vẫn không tan.
Khi cho dư HCl vào thì tủa tan
ra.
Ống nghiệm chứa Hg22+: xuất
hiện tủa đen.
Khi cho dư NaOH vào thì tủa
vẫn không tan.
Khi cho dư NaOH vào thì tủa
đen tan và tạo tủa mới màu vàng.
Zn2+ + 2OH- Zn(OH)2
Zn(OH)2 + NaOH Na2ZnO2 +2H2O
Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + H2O
Cd2+ + 2OH- Cd(OH)2
Cd(OH)2 + 2HCl CdCl2 + H2O
Hg2+ + 2OH- Hg(OH)2
Hg(OH)2 HgOvàng + H2O
HgO +2HCl HgCl2 + H2O
Hg22+ + 2OH- HgOH (kém bền)
HgOH Hg2Ođen + H2O
Hg2O + 2 HCl Hg2Cl2 trắng + H2O
Kết luận:
Zn(OH)2 thể hiện tính lưỡng tính và tính
lưỡng tính giảm từ Zn đến Hg.
Các hydroxit của kim loại IIB có độ bền
giảm khi đi từ Zn đến Hg. Hydroxit của Hg2+ và
Hg22+ không bền, dễ phân hủy cho oxit tương
ứng.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
35
4
Lần lượt cho vào 3 ống nghiệm,
mỗi ống 4 giọt dung dịch muối:
Ống 1: ZnCl2 0,5M.
Ống 1: CdCl2 0,5M.
Ống 1: HgCl2 0,5M.
Thêm từng giọt NH4OH đậm đặc
đến dư. Ta thấy:
Ống 1: xuất hiện kết tủa trắng,
cho dư NH4OH thì tủa tan tạo dd
không màu.
Ống 2: xuất hiện kết tủa trắng,
cho dư NH4OH thì tủa tan tạo dd
không màu.
Ống 3: xuất hiện kết tủa vàng
và không tan khi cho NH4OH dư.
ZnCl2+2NH4OH Zn(OH)2 +2NH4Cl
Zn(OH)2+4NH4OH[Zn(NH3)4](OH)2 + H2O
CdCl2+2NH4OH Cd(OH)2 +2NH4Cl
Cd(OH)2+4NH4OH[Cd(NH3)4](OH)2 + H2O
HgCl2+2NH4OH Hg(OH)2 +2NH4Cl
Hg(OH)2 HgOvàng + H2O
Kết luận:
Từ Zn đến Hg thì khả năng tạo phức
amiacat giảm dần.
Hg không tạo phức amiacat.
5
Điều chế thuốc thử Nester:
Lấy 2 giọt dd Hg2+ 0,1M. Thêm
từng giọt dd KI. Ta thấy có kết tủa đỏ
cam xuất hiện.
Tiếp tục cho KI đến dư, ta thấy tủa
tan dần tạo dd màu vàng trong.
Thêm 5-6 giọt dd NaOH 20%.
Ta thấy màu của dd chuyển sang vàng
sậm. Thử tác dụng của thuốc thử
Nester với dd NH4+ hay dd NH3. Ta
thấy xuất hiện kết tủa đỏ gạch.
Nếu không thêm dd NaOH 20%
mà thêm dung dịch NH4+ hay dd NH3
thì không có hiện tượng gì xảy ra.
Chứng tỏ NaOH làm môi trường cho
phản ứng của thuốc thử.
Hg(NO3)2+2KI HgI2đỏ cam +2KNO3
HgI2 + 2KI K2[HgI4] phức tan màu vàng
2K2[HgI4] +3KOH+NH3
7KI+2H2O+Hg2NI.H2Ođỏ gạch
Ứng dụng: thuốc thử Nester dùng để định
tính và đinh lượng tạp chất NH3 và muối amoni ở
trong các chất.
6
Lấy 4 ống nghiệm, cho vào mỗi
ống 5 giọt dd muối Hg2+ và 1 giọt dd
SnCl2. Ta thấy có kết tủa màu trắng.
Ly tâm cả 4 ống nghiệm trên, chắt
bỏ phần dung dịch.
Ống 1: tiếp tục cho thêm vài
giọt SnCl2 ta thấy kết tủa chuyển sang
màu xám đen.
Ống 2: thêm 1ml HCl loãng,
đun nóng. Ta thấy tủa tan chậm tạo dd
màu vàng nhạt, đồng thời xuất hiện kết
tủa xám dưới đáy ống nghiệm.
2HgCl2 + SnCl2 Hg2Cl2trắng + SnCl4
Do Sn2+ có tính khử nên khử Hg22+ thành Hg:
Hg2Cl2 + SnCl2 SnCl4 + 2Hgxám
Hg2Cl2 + HCl H2[Hg2Cl4]
Phức tan màu vàng
Tủa xám dưới đáy ống nghiệm là Hg do
trong dd ion Hg22+ có cân bằng phân hủy:
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
36
Ống 3: thêm 1ml HCl đặc, đun
nóng. Ta thấy tủa tan nhanh hơn so với
ống 2.
Ống 4: thêm 1ml dd NaCl bão
hòa, đun nóng. Ta thấy kết tủa tan
chậm và tạo dd màu vàng nhạt, dưới
đáy ống nghiệm có lớp tủa màu xám.
Hg22+ Hg + Hg2+
Hg2Cl2 +2NaCl Na2[Hg2Cl4]
Phức tan màu vàng
Kết luận: Hg22+ vừa có tính khử vừa có tính
oxy hóa.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
37
Bài 10: NHÓM VIB (CRÔM)
Thí
nghiệm
Mô tả thí nghiệm. Hiện tượng Phương trình phản ứng, giải thích hiện tượng.
1
Cân 2.5g K2Cr2O7
và 1g đường saccaro
trộn và nghiền mịn
trong cối, cho vào
chén sắt.
Thêm 3ml cồn, đốt
đến khi cồn cháy hết.
Nung ở 600oC
khoảng 1h.
Để nguội, hòa tan
bằng nước, lọc lấy
phần rắn, sắy khô,
cân được khối lượng
m = 0.8g
Pha nước
dung dịch
màu xanh,
khi lọc dung
dịch sau lọc
màu vàng.
Trộn và nghiền mịn nhằm tăng diện tích tiếp xúc,
tăng tốc độ phản ứng.
Cồn đóng vai trò là dung môi để hòa tan tốt đường,
làm nước bay hơi nhanh hơn.
C12H22O11 12C + 11H2O.
K2Cr2O7 + 2C Cr2O3 +K2CO3 + CO.
Sản phẩm thu được là Cr2O3.
Hiệu suất : 2 2 7 2 3
2 2 7
( ) * ( )
( )lt
m K Cr Om M Cr O
M K Cr O
*100%tt
lt
mH
m
= 1.06 82.01%
1.29
2
Cho vào becher 5g
K2Cr2O7 vớI 25ml
nước cất, đun nóng,
khuấy đều.
Thêm từ từ 6ml dd
H2SO4 đđ.
Để nguội,ngâm
becher vào nước,
thêm 3ml cồn 95o.
Để nguội, khi kết
tinh hoàn toàn lọc và
cân được khốI lượng
m = 8.73g
Dung dịch
có màu cam.
Màu dd
đậm hơn, toả
nhiệt.
DD
chuyển sang
màu xanh,
xuất hiện khí
mùi sốc và
chua.
Tinh thể
thu được có
màu tím.
Màu cam là màu của dd K2Cr2O7.
K2Cr2O7 + H2SO4 2CrO3 + K2SO4 + H2O.
H2SO4 và CrO3 lấy nước của dd làm màu dd đậm
hơn.
CrO3 + H2SO4 + C2H5OH Cr2(SO4)3 + CH3CHO +
CH3C OOH.
Mùi sốc là của CH3CHO.
Mùi chua là của CH3COOH.
Màu xanh là màu của Cr3+.
Trong dd có mặt 2 muốI Cr2(SO4)3 và K2SO4. Sản
phẩm kết tinh thu được là phèn Crôm
[Cr2(SO4)3.K2SO4.24H2O]
Hiệu suất :
100%
lt
mH x
m
= 51.44%
3
Cho vào 2 ống
nghiệm mỗI ống 1ml
dd Cr3+, thêm từ từ dd
NaOH loãng.
*Ống 1 : Cho NaOH
đến dư.
Xuất hiện
kết tủa màu
xám xanh.
Tủa tan tạo
dd màu lục
nhạt.
Cr3+ + 3OH- Cr(OH)3 xanh xám.
Cr(OH)3 + 3NaOH [Cr(OH)6]Na3
lục nhạt.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
38
*Ống 2 : Thêm acid
loãng.
Tủa tan tạo
dd màu xanh
tím.
Cr(OH)3 + 3H3O+ [Cr3(H2O)6]3+
Kết luận :
Cr(OH)3 có tính lưỡng tính.
4
Cho vào ống
nghiệm 3 giọt
K2Cr2O7 0.5N + 5
giọt H2SO4 2N.
Thêm từ từ dd
NaNO2 0.5N.
DD có màu
cam.
DD có màu
xanh tím,
xuất hiện bọt
khí.
Màu cam là màu của Cr2O72-.
Màu xanh là màu của Cr3+.
Cr2O72- + 3NO2- + 8H+ 2Cr3+ + 3NO3- + 4H2O.
Cr3+ + 6 H2O [Cr(H2O)6]3+ xanh tím.
Khí thoát ra là NO
3HNO2 HNO3 + 2NO + H2O.
Kết luận:
Cr3+ có tính oxi hóa mạnh trong môi trường acid.
5
Lấy 2 ống nghiệm.
*Ống 1 :3-4 giọt
K2CrO4 + từng giọt
H2SO4 2N.
*Ống 2 : 3-4 giọt
K2Cr2O7 + từng giọt
NaOH 2N
DD chuyển
từ màu vàng
sang cam.
Màu dung
dịch chuyển
từ cam sang
vàng.
2H+ + 2CrO42- Cr2O72- + H2O.
Cr2O72- + 2OH- 2CrO42- + H2O.
Kết luận :
Cân bằng giữa Cr2O72- và CrO42- sẽ chuyển dịch
tùy theo pH của môi trường để tạo thành dạng bền :
Cr2O72- bền trong acid.
CrO42- bền trong base.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
39
6
Cho 1vào 5 ống
nghiệm mỗI ống 3
giọt K2CrO4 0.5N.
*Ống 1 : 2 giọt
BaCl2 0.5N.
*Ống 2 : 2 giọt SrCl2
0.5N.
*Ống 3 : 2 giọt
CaCl2 0.5N.
*Ống 4 : 2 giọt
Pb(NO3)2 0.5N.
*Ống 5 : 2 giọt
AgNO3 0.5N.
Ly tâm, thêm vào
tủa 1ml dd H3COOH
2N.
Kết tủa vàng
nhạt.
Kết tủa vàng.
Không có
hiên tượng gì.
Kết tủa vàng
đậm.
Kết tủa nâu
đỏ
Kết tủa ống
(2) tan nhanh,
ống (1) tan 1
phần, ống (4),
(5) gần như
không tan.
Ba2+ + CrO42- BaCrO4
Sr2+ + CrO42- SrCrO4
Pb2+ + CrO42- PbCrO4
Ag+ + CrO42- Ag2CrO4
Ta có thứ tự tích số tan:
3,15 4.44
4 4
11.95 13.75
2 4 4
( ) 10 ( ) 10
( ) 10 ( ) 10
T CaCrO T SrCrO
T Ag CrO T PbCrO
Do đó CaCrO4 không tạo tủa trong môi trường trung
tính.
Lấy 1 pư của acid và muối không tan:
' 2
4 2 4 2 2 2 72 ( )
KSrCrO H H CrO H O H Cr O Sr
2
4.44 3.04 0
1,2 0,98 ( 6.5)
1' * *10 10 10
10stSr
K T
Tương tự : 2 2
2.45 4.47 6.27' 10 ' 10 ' 10
Ba Ag Pb
K K K
Vì vậy SrCrO4 tan nhiều trong H3COOH, BaCrO4 tan
rất ít và các tủa còn lại gần như không tan.
Kết luận :
-Trừ muối Cromat kim loại kiềm, aomoni, magie,
canxi, các muối cromat ít tan nhưng dể tan trong môi
trường acid.
-Trong một phân nhóm độ tan giảm dần từ trên
xuống.
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
40
Bài 11: NHÓM VIIIB (MANGAN)
THÍ
NGHIỆM
MÔ TẢ THÍ NGHIỆM VÀ QUAN
SÁT HIỆN TƯỢNG
PHƯƠNG TRÌNH PHẢN ỨNG, GIẢI THÍCH
HIỆN TƯỢNG, TÍNH TOÁN
1
Điều chế KMnO4:
Cho thật nhanh 3g KOH cho vào
chén sắt rồi trộn với 2,5g KClO3. Cho
từ từ đến hết 1,5g MnO2. Đun hỗn hợp
ở 600oC khoảng 20 phút. Lấy ra để
nguội thấy sản phẩm có màu xanh lục.
Hòa tan sản phẩm bằng 50ml nước
cất rồi cho vào becher 250ml ta thấy dd
có màu xanh.
Cho HCl 2N vào trung hòa cho tới
khi dd có màu tím hẳn.
Để yên dd 3 phút rồi lọc lấy dd qua
phễu lọc chân không. Thể tích dung
dịch thu được là 76ml.
Lấy 25ml dd này cho vào buret.
Dùng ống hút bầu hút chính xác 10ml
FeSO4 0,1N cho vào erlen 250ml, thêm
vào 50ml nước cất và 6 ml H2SO4 đậm
đặc. Nhỏ KMnO4 xuống từ từ cho đến
khi dd chyuển sanh màu hồng nhạt thì
dừng. Thể tích KMnO4 đã dùng là
3.2ml.
KClO3+3MnO2+6KOH
ot 3K2MnO4+KCl+3H2O
Màu xanh lục là màu của K2MnO4.
3K2MnO4+H2O2KMnO4+MnO2+4KOH (1)
HCl + KOH KCl + H2O
Khi cho HCl vào sẽ làm cân bằng phản ứng (1) dịch
chuyển theo chiều tạo ra KMnO4.
Định phân FeSO4:
2KMnO4 + 10FeSO4 + 8H2SO4 5Fe2(SO4)3 + 2MnSO4 + K2SO4 + 8H2O
)(3125.0
2.3
1.0*10
)( 4
NC KMnON
Số mol KMnO4 thực tế:
00475.0
5
1*076.0*
2.3
1.0*10
ttn (mol)
Số mol KMnO4 lý thuyết:
2 1,5x 0,0115
3 87lt
n (mol)
Hiệu suất: %30.41%100*
0115.0
00475.0
H
2
Tính chất của các hợp chất Mn:
a) Cho NaOH 2N vào dd Mn2+
trong 3 ống nghiệm ta thấy có tủa
Mn(OH)2 trắng xuất hiện.
Ống 1: Khi để tủa Mn(OH)2
ngoài không khí, kết tủa sẽ hóa nâu
đen.
Ống 2: Thử tủa với HCl 2N thì
tủa tan nhưng sau đó tạo tủa mịn màu
đen.
Ống 3: Thử tủa với dd NaOH
đậm đặc dư thì thấy tủa không tan.
b) Cho vào ống nghiệm 2 giọt dd
Mn2+ + 2OH- Mn(OH)2
- Do oxy trong không khí oxy hóa Mn(OH)2 thành
Mn(OH)4. Nhưng Mn(OH)4 không bền thủy phân tạo
MnO2 màu nâu đen.
2Mn(OH)2 + O2+ 2H2O 2Mn(OH)4
Mn(OH)4 MnO2 + 2H2O
Mn(OH)2 +2HCl MnCl2 + 2H2O
Tủa mịn màu đen là MnO2 sinh ra theo cơ chế trên.
- Mn(OH)2 chỉ tan ít trong dung dịch kiềm rất đặc,
tạo phức. Phức này không bền, phân hủy ngay trong
dung dịch kiềm đặc nên xem như không phản ứng
Mn(OH)2 + NaOH = Na[Mn(OH)3]
Kết luận:
Muối Mn2+ thì bền nhưng hydroxit thì không bền
dễ bị oxy hóa.
Mn(OH)2 có tính bazơ yếu.
Mn2+ + OH- Mn(OH)2 trắng
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
41
MnSO4 loãng và 3 giọt dd NaOH 2N,
có kết tủa trắng tạo thành sau đó hóa
nâu một phần trong không khí.
Thêm vào đó 5-6 giọt H2O2 3%.
Ta thấy có kết tủa nâu đen tạo thành và
có bọt khí xuất hiện.
c) Cho vào ống nghiệm 1ml dd
muối Mn2+, thêm vào đó 1 nhúm bột
K2S2O8 và 1ml NaOH đặc rồi đun nhẹ
ống nghiệm.
Khi chưa đun pư xảy ra nhanh
chóng, xuất hiện tủa màu đen, phản
ứng tỏa nhiệt.
Sau khi đun nhẹ thì dd chuyển sang
màu tím. Nếu tiếp tục đun thì dd
chuyển sang màu xanh.
d) Cho vào ống nghiệm 1ml
KMnO4 loãng, thêm vào 3 giọt KI
0,5N và 3 giọt H2SO4 2N. Ta thấy có
tủa tím than tạo thành. Khi cho thêm
KI thì tủa tan tạo dd màu nâu đất.
Mn(OH)2 hóa nâu đen một phần do tác dụng với
oxy trong không khí.
2Mn(OH)2 + O2 + 2H2O Mn(OH)4
Mn(OH)4 MnO2nâu đen + 2H2O
Khi cho H2O2 vào:
H2O2 H2O + [O]
2[O] O2
Bọt khí là oxy. Oxy nguyên tử sinh ra nhiều chưa
kịp tác dụng nên kết hợp với nhau thanh oxy phân tử
bay ra.
Mn2+ +S2O82-+4OH-MnO2đen+2SO42-+H2O
Màu tím của dd là do sự hiện diện của ion MnO4-.
Mn2+ +S2O82-+16OH-2MnO4-+10SO42-+8H2O
Màu xanh của dd là do ion MnO42- tạo thành vì bị
đun mất nước.
2MnO4- + MnO2 + OH- 3MnO42- + 2H2O
2KMnO4+10KI+8H2SO46K2SO4+2MnSO4+5I2+8H2O
Tủa I2 bị hòa tan trong KI dư:
I2 + KI KI3 nâu đất
TRẢ LỜI CÂU HỎI:
Câu 1: giải thích các giai đoạn điều chế KMnO4:
Đun nóng hỗn hợp gồm KOH, KClO3, MnO2 ở 600oC để KOH nóng chảy tạo sự tiếp
xúc pha tốt, thuân lợi cho phản ứng và để oxy hóa MnO2 bằng KClO3 trong môi trường KOH
nóng chảy tạo K2MnO4 (do MnO42- bền trong môi trường OH-).
Hòa tan sản phẩm vào nước rồi cho HCl vào để trung hòa KOH và tạo môi trường
trung hoà cho K2MnO4 thủy phân thành KMnO4.
3KMnO4 + 2H2O = 2KMnO4 + MnO2 + 4KOH
Chấm thử trên giấy lọc đến khi có màu tím hẳn để đảm bảo K2MnO4 chuyển hoàn
toàn thành KMnO4.
Lọc bỏ rắn dư chưa phản ứng để thu dd KMnO4 .
Định phân KMnO4 bằng FeSO4 để xác định nồng độ của KMnO4. Từ đó tính được
hiệu suất của quá trình.
Câu 2: vai trò của KClO3 và KOH:
KClO3 đóng vai trò là chất oxy hóa.
KClO3+3MnO2+6KOH
ot 3K2MnO4+KCl+3H2O
Cl5+ + 6e = Cl-
KOH đóng vai trò là môi trường và là tác chất của phản ứng:
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
42
KClO3 + 3 MnO2 + 6KOH
ot 3K2MnO4 + KCl + 3H2O (1)
3K2MnO4 + H2O = 2KMnO4 + MnO2 + KOH (2)
Từ 2 phản ứng trên ta thấy số phân tử KOH được hoàn trả lại nhỏ hơn số phân tử phản
ứng. Vì vậy KOH là tác chất phản ứng.
Câu 3:
Mục đích của việc thêm HCl 2N là để trung hòa KOH nhằm làm cân bằng (2) dịch
chuyển theo chiều tạo ra KMnO4 và tạo môi trường cho K2MnO4 thủy phân thành KMnO4.
KOH + HCl KCl +H2O
Câu 4: phương trình phản ứng định phân giữa KMnO4 và FeSO4 chuẩn:
2KMnO4 + 10FeSO4 + 8H2SO4 5Fe2(SO4)3 + 2MnSO4 + K2SO4 + 8H2O
Câu 5: tính oxy hóa của KMnO4 phụ thuộc vào nhiều môi trường:
Trong môi trường acid: Mn2+ bền.
MnO4- + 8H+ + 5e Mn2+ + 4H2O
Ví dụ: 2KMnO4 + 10FeSO4 + 8H2SO4 5Fe2(SO4)3 + 2MnSO4 + K2SO4 + 8H2O
Trong môi trường trung tính: Mn4+ bền chủ yếu là MnO2.
MnO4- + 2H2O + 3e MnO2 + 4OH-
Ví dụ: 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH
Trong môi trường bazo: Mn6+ bền.
MnO4- + 1e MnO42-
Ví dụ: 2KMnO4 + K2SO3 + KOH 2K2MnO4 + 2K2SO4 + H2O
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
43
Bài 12: KIM LOẠI CHUYỂN TIẾP NHÓM 8
Thí
nghiệm
Mô tả thí nghiệm Hiện tượng Phương trình phản ứng, giải thích hiện
tượng.
1
Becher : 25ml dd
H2SO4 4N + 2.5g vỏ
bào sắt. Đun sôi trong
tủ hút cho đến khi sắt
tan hết. Khi đun luôn
giữu cho thể tích dd
không đổi.
Lọc lấy dung dịch.
Thêm vào dd qua lọc
7g (NH4)2SO4 rắn, đun
đến khi xuất hiện váng
tinh thể.
Để nguội và cho
kết tinh ở nhiệt độ
phòng. Lọc chân
không thu được sản
phẩm có khối lượng m
= 13.9g
Khí thoát ra
Dung dịch có màu
đen.
Khí thoát ra là hydro
Fe + H2SO4 FeSO4 + H2.
DD có màu đen do sắt bị nhiễm bẩn.
Màu xanh là màu của dd FeSO4.
Sản phẩm kết tinh thu được là muối Morh
(NH4)2Fe(SO4)2.6H2O.
Hiệu suất :
*100%
lt
mH
m
= 79.4%
2
Tính chất các hợp chất
của Fe2+ và Fe3+.
Fe2+ :
Cho muốI Morh tác
dụng lần lượt với :
K3[Fe(CN)6]
H2O2/H2SO4.
K2Cr2O7/H2SO4.
KMnO4/H2SO4.
(NH4)2S.
NaOH 2N
Fe3+
Cho vào ống nghiệm
2 giọt FeCl3 0.5N + 2
giọt H2SO4 2N + từ từ
KI 0.5N.
Xuất hiện tủa
màu xanh dương.
DD có màu vàng
nhạt, có khí thoát ra
DD có màu xanh
rêu.
DD có màu vàng
nhạt.
Xuất hiện kết tủa
đen.
Xuất hiện kết tủa
xanh, hóa nâu đỏ
ngoài không khí.
Xuất hiện tủa
màu tím than.
Tủa tan tạo dd
màu nâu đất làm
xanh hồ tinh bột.
Fe2+ + K3[Fe(CN)6] KFe[Fe(CN)6]+2K+.
2Fe2+ + 3H2O2 + 2H+ 2Fe3+ + 4H2O + O2.
6Fe2+ + Cr2O72- + 14H+ 6Fe3+ + 2Cr3+7H2O
( xanh rêu)
5Fe2+ + MnO4- + 8H+
5Fe3+ ( vàng)+ Mn2+ + 4H2O.
Fe2+ + S2- FeS (đen)
Fe2+ + OH- Fe(OH)2 (trắng xanh).
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 2Fe(OH)3 nâu đỏ.
2Fe3+ + I- Fe2+ + I2 tím than.
Khi dư KI
I2 + KI KI3 ( nâu đỏ)
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
44
Cho vào 2 ống
nghiệm mỗi ống 5 giọt
FeCl3 0.5N :
Ống 1: 2 giọt NH4SCN
Ống 2 : 1 giọt
K4[Fe(CN)6] 0.5N
DD chuyển sang
màu đỏ máu.
Kết tủa màu
xanh đậm.
Fe3+ + 3SCN- Fe(SCN)3 (đỏ máu)
Fe3+ + K4[Fe(CN)6] KFe[Fe(CN)6]
( xanh berlin)
Kết luận:
Fe2+ dễ bị oxi hóa.
Muối Fe3+ bền trong không khí, có tính
oxi hóa trong acid.
3
a. Cho vào 2 ống
nghiệm mỗi ống 5 giọt
dd CoCl2 loãng.
Thêm vài giọt
NaOH 2N.
*Ống 1 : Đun nóng
Để ngoài không khí.
*Ống 2 : Thêm vài
giọt H2O2 3%.
b. Cho vào 2 ống
nghiệm mỗi ống 5 giọt
NiCl2 + 2 giọt dd
NaOH 2N
*Ống 1 : Để tủa ngoài
không khí.
*Ống 2 : Thêm vài
giọt H2O2 3%.
c. Lấy 4 ống
nghiệm.
*Ống 1 : 5 giọt Fe2+
và vài giọt NaOH.
Chia tủa thu được
làm 2:
+ HClđđ
+ NaOHđđ
*Ống 2 : 5giọt Fe3+
và vài giọt NaOH.
Chia tủa làm 2:
+ HClđđ
Dung dịch CoCl2
có màu hồng.
DD chuyển sang
màu xanh và xuất
hiện tủa màu đỏ.
Màu kết tủa nhạt
đi.
Kết tủa nhanh
chóng chuyển sang
xám và xuất hiện
bọt khí.
Xuất hiện kết tủa
trắng xanh.
Tủa không bị đổi
màu
Xuất hiện bọt khí
Xuất hiện tủa
trắng xanh.
Tủa tan tạo dd
màu vàng.
Tủa không tan.
Xuất hiện tủa
màu nâu đỏ.
Tủa tan tạo dd
màu vàng.
Màu hồng là màu của phức [Co(H2O)6]2+.
NaOH hút nước mạnh, trả lại Co2+ có màu
xanh.
Co2+ + OH- Co(OH)2 (đỏ)
4Co(OH)2 + O2 + 2H2O 4Co(OH)3 ( xám)
Co(OH)2 + H2O2 Co(OH)3 ( xám)
Kết luận :
Co2+ dễ bị oxi hóa.
Ni2+ + OH- Ni(OH)2 ( trắng xanh)
Khí sinh ra là oxi do H2O2 phân hủy.
Fe2+ + OH- Fe(OH)2 ( trắng xanh).
Fe(OH)2 + H+ Fe2+ + H2O.
Fe3+ + OH- Fe(OH)3 ( nâu đỏ)
Fe(OH)3 + H+ Fe3+ + 2H2O
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
45
+ NaOHđđ
Ống 3 : 5 giọt Co2+ và
vài giọt NaOH.
Chia tủa làm 2:
+ HClđđ
+ NaOHđđ
Ống 4 : 5 giọt Ni2+ và
vài giọt NaOH.
Chia tủa làm 2:
+ HClđđ
+ NaOHđđ
Tủa không tan.
Xuất hiện tủa
màu hồng đỏ.
Tủa tan ít tạo dd
màu hồng nhạt.
Tủa không tan.
Xuất hiện tủa
màu xanh lục.
Tủa tan ít tạo dd
màu hồng nhạt.
Tủa không tan.
Co2+ + OH- Co(OH)2 ( hồng đỏ)
Co(OH)2 + H+ Co2+ + H2O.
Ni2+ + OH- Ni(OH)2 ( xanh lục)
Ni(OH)2 + H+ Ni2+ + H2O.
Kết luận :
Độ bền các hợp chất hóa trị II các nguyên
tố chuyển tiếp nhóm 8 tăng dần, độ bền các
hợp chất hóa trị III giảm dần từ Fe đến Ni.
Các hidroxyt có tính base trội hơn và
không tan trong kiềm.
4
a.Dùng dd CoCl2
bão hòa viết lên tờ
giấy lọc.
Hơ trên ngọn lửa
đèn cồn.
b.Phản ứng Tsugaep
của Ni :
Cho vào ống nghiệm
5 giọt NiCl2 + 1 giọt
NH4OH 2N.
Thêm 1 giọt
demethyl glioxyme.
Chữ có màu
hồng.
Màu hồng biến
mất, xuất hiện màu
xanh tím.
Xuất hiện kết tủa
màu xanh lục, sau
đó tan ra tạo dd
xanh đậm.
Xuất hiện tủa
màu đỏ máu.
Do phức [Co(H2O)6]2+ khi đun nóng bị mất
nước tạo phức [Co(H2O)4]2+ nhỏ hơn nên có
màu xanh tím.
Ni2+ + OH- Ni(OH)2 (xanh lục)
Ni(OH)2 + 6NH3 [Ni(NH3)6](OH)2
( xanh đậm)
5
a. Lấy 2 ống nghiệm,
cho vào mỗi ống 0,5 ml
CoCl2.
*Ống 1 : thêm từ từ
dung dịch NH4OH đậm
đặc đến dư.
*Ống 2 : thêm HCl
đậm đặc dư.
b. Thay CoCl2 bằng
NiCl2
Ống 1 : Thêm từ từ đến
Tủa hồng xuất
hiện rồi tan ra tạo
dung dịch màu nâu.
DD có màu xanh
Kết tủa xanh lục
Co2+ + OH- Co(OH)2 ( hồng )
Co(OH)2 + 6NH3 [Co(NH3)6](OH)2 (nâu)
Màu xanh là do NH4OH đậm đặc đã hút nước
của phức [Co(OH)6]2+
[Co(OH)6]2+ + 4Cl- [CoCl4 ]- + 6H2O
( xanh)
Ni2+ + OH- Ni(OH)2 (xanh lục)
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
46
dư.
Ống 2 : Thêm HCl đđ
dư.
và tan ngay tạo dd
xanh đậm.
DD không đổi màu
Ni(OH)2 + 6NH3 [Ni(NH3)6](OH)2
( xanh đậm)
Kết luận :
Ni(OH)2 và Co(OH)2 tan trong NH3 do có
khả năng tạo phức bền.
TRẢ LỜI CÂU HỎI.
Câu 1 :
Từ sắt kim loại :
Điều chế muốI Fe(II)
Fe + 2HCl FeCl2 + H2
Điều chế muối Fe(III) bằng cách cho tác dụng vớI H2SO4 hoặc HNO3 đặc nóng.
Fe + 6HNO3 Fe(NO3)3 + 3NO2+ + 3H2O.
Câu 2 : sự khác nhau giữa muối kép và muối phức
Muối kép Muối phức
Là hh của 2 muối kết tinh đồng thời .
Liên kết trong muối kép là lực lk Van
Der Waals giữa các phân tử muối .
Là một hợp chất .
Liên kết trong phức là lk giữa các ion
trung tâm và các phối tử .
Câu 3 :Xác định các ion có mặt trong muối Morh.
Trong dd muối Morh: (NH)Fe(SO).6OH chứa các ion NH , Fe2+ , SO
Câu 4 : Giải thích các quá trình điều chế muối Morh :
Hoà tan Fe trong 6H2O loãng tạo Fe2+ .
Đun nóng giúp phản ứng hoà tan diễn ra nhanh hơn . Nó cũng làm H2SO4 đặc hơn , nó
sẽ oxi hoá Fe2+ lên Fe3+ . Vì vậy phải thường xuyên thêm nước để làm loãng H2SO4 hạn chế
Fe3+ tạo thành và giữ Fe dư chuyển Fe3+ thành Fe2+ .
Khi Fe dư gần hết , lọc để loại bỏ tạp chất .
Thêm ngay (NH4)2SO4 rắn vào bercher thu nước lọc và khuấy đều nhằm tạo dd 2 muối
đồng bão hoà để 2 muối kết tinh đồng thời . (NH4)2SO4 là chất khử sẽ giữ cho Fe 2+ không bị
oxi hoá lên Fe3+ trong muối kép .
Ngâm bercher trong nước lạnh để quá trình kết tinh thuận lợi hơn.
Câu 5: Những phản ứng tìm ra ion Fe2+ và ion Fe3+ :
Nhận biết Fe2+:
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VÔ CƠ _ NHÓM 9
47
Fe2+ + K3[Fe(CN)6] KFe[Fe(CN)6]+2K+.
Xanh dương
2Fe2+ + 3H2O2 + 2H+ 2Fe3+ + 4H2O + O2.
6Fe2+ + Cr2O72- + 14H+ 6Fe3+ + 2Cr3+7H2O
( xanh rêu)
5Fe2+ + MnO4- + 8H+ 5Fe3+ + Mn2+ + 4H2O.
( vàng)
Fe2+ + S2- FeS (đen)
Fe2+ + OH- Fe(OH)2 (trắng xanh).
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 2Fe(OH)3 (nâu đỏ)
Nhận biết Fe3+:
Phản ứng với KI dư 2Fe3+ + I- Fe2+ + I2 tím than.
I2 + KI KI3 ( nâu đỏ)
Fe3+ + 3SCN- Fe(SCN)3 (đỏ máu)
Fe3+ + K4[Fe(CN)6] KFe[Fe(CN)6]
( xanh berlin)
Câu 6: Phản ứng Tsugeap.
Phản ứng Tsugeap là phản ứng tạo phức:
Ni2+ + OH- Ni(OH)2 (xanh lục)
Ni(OH)2 + 6NH3 [Ni(NH3)6](OH)2 ( xanh đậm)
Phản ứng này sữ dụng để nhận biết sự có mặt của ion Ni2+ .
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- bao_cao_tn_0896.pdf