Báo cáo Thực tập kế toán chi phí và giá thành sản phẩm doanh nghiệp dịch vụ vận tải

BÁO CÁO THỰC TẬP KẾ TOÁN CHI PHÍ VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM DOANH NGHIỆP DỊC VỤ VẬN TẢI Lêi nãi ®Çu Tõ sau ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø 6 (1986, n­íc ta chuyÓn tõ mét nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp tõ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Õn doanh nghiÖp t­ nh©n ®Òu ph¶i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o cã ®ñ søc c¹nh tranh ®Ó ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng. §èi víi doanh nghiÖp c«ng t¸c kÕ to¸n cã vai trß quan träng, gióp c¸c nhµ qu¶n lý ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vÒ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¬ cÊu nÒn kinh tÕ n­íc ta cã sù chuyÓn biÕn râ rÖt theo h­íng t¨ng dÇn tØ träng cña c¸c ngµnh dÞch vô. Trong ®ã, dÞch vô vËn t¶i ®ãng mét vai trß quan träng, ®¸p øng nhu cÇu ®i l¹i, tham quan, du lÞch ngµy mét nhiÒu cña d©n c­. §Ó c¸c doanh nghiÖp kinh doanh vËn t¶i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, n©ng cao chÊt l­îng phôc vô kh¸ch hµng, ®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i ®­îc thùc hiÖn tèt, ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i, cã tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®óng, tÝnh gi¸ thµnh ®óng th× doanh nghiÖp míi ®¸nh gi¸ ®­îc chÝnh x¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh, tõ ®ã ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p ®óng ®¾n nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Ngµnh vËn t¶i lµ mét ngµnh dÞch vô ®a d¹ng, bao gåm nhiÒu lo¹i h×nh ho¹t ®éng nh­ vËn t¶i « t«, vËn t¶i ®­êng s¾t, vËn t¶i biÓn, ®­êng s«ng, vËn t¶i hµng kh«ng, vËn t¶i th« s¬... Mçi lo¹i h×nh vËn t¶i trªn ®Òu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc thï chi phèi ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n. Trong bµi viÕt nµy, t«i chØ xin ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i « t«. Bµi viÕt cña t«i bao gåm nh÷ng phÇn chÝnh sau: - PhÇn 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ë doanh nghiÖp vËn t¶i (DNVT) - PhÇn 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ë vµ nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt. I. Thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ë DNDV II. Nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt. PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ë Doanh nghiÖp vËn t¶i I. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ho¹t ®éng kinh doanh vËn t¶i cã ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh VËn t¶i lµ ngµnh s¶n xuÊt ®Æc biÖt, s¶n phÈm vËn t¶i lµ qu¸ tr×nh di chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch tõ n¬i nµy ®Õn n¬i kh¸c vµ ®­îc ®o b»ng c¸c chØ tiªu tÊn, km, ng­êi, kw. ChØ tiªu chung cña ngµnh vËn t¶i lµ tÊn, km tÝnh ®æi. Tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô vËn t¶i (DVVT) cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau: - DVVT qu¶n lý qu¸ tr×nh ho¹t ®éng theo nhiÒu kh©u kh¸c nhau: Gi¸o dÞch, hîp ®ång vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ vËn chuyÓn hµnh kh¸c, thanh to¸n hîp ®ång, lËp kÕ ho¹ch ®iÒu vËn vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch vËn chuyÓn. - L¸i xe vµ ph­¬ng tiÖn lµm viÖc chñ yÕu bªn ngoµi doanh nghiÖp ho¹t ®éng DVVT khi hoµn thµnh còng cã nghÜa lµ s¶n phÈm ®­îc tiªu thô, ng­êi thùc hiÖn ho¹t ®éng DVVT còng lµ ng­êi tiªu thô s¶n phÈm. - S¶n phÈm DVVT kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt cho nªn kh«ng cã qu¸ tr×nh nhËp - xuÊt kho thµnh phÈm. - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i lµ tµi s¶n cè ®Þnh chñ yÕu vµ quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn DVVT. C¸c ph­¬ng tiÖn nµy bao gåm nhiÒu lo¹i cã tÝnh n¨ng, t¸c dông, hiÖu suÊt vµ møc tiªu hao nhiªn liÖu, n¨ng l­îng kh¸c nhau. §iÒu nµy cã ¶nh h­ëng lín ®Õn chi phÝ vµ doanh thu dÞch vô. - ViÖc khai th¸c, vËn chuyÓn phô thuéc kh¸ lín vµo c¬ së h¹ tÇng, ®­êng x¸, cÇu, phµ vµ ®iÒu kiÖn ®Þa lý, khÝ hËu... II. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm DVVT 1) Néi dung vµ ph¹m vi chi phÝ vËn t¶i Chi phÝ vËn t¶i lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt chi ra cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng DVVT trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Ngoµi ra cßn bao gåm mét phÇn nhá thu nhËp thuÇn tuý cña x· héi nh­ BHXH, BHYT, kinh phÝ c«ng ®oµn. ViÖc x¸c ®Þnh chi phÝ cho 1 thêi kú nhÊt ®Þnh cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm DVVT, nh»m giíi h¹n nh÷ng chi phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh DVVT. 2) Ph©n lo¹i chi phÝ vËn t¶i Chi phÝ vËn t¶i cã thÓ ®­îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu chuÈn kh¸c nhau. Mçi tiªu chuÈn ph©n lo¹i cã môc ®Ých, yªu cÇu vµ t¸c dông riªng trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ. a/ Ph©n lo¹i theo c«ng dông kinh tÕ §èi víi lo¹i h×nh vËn t¶i « t«, c¸c chi phÝ ph©n lo¹i theo c«ng dông bao gåm: 1. TiÒn l­¬ng cña l¸i, phô xe 2. BHXH, BHYT, kinh phÝ c«ng ®oµn cña l¸i, phô xe 3. Nhiªn liÖu 4. VËt liÖu 5. Chi s¨m lèp 6. Chi phÝ söa ch÷a TSC§ 7. KhÊu hao ph­¬ng tiÖn 8. Chi phÝ c«ng cô, dông cô 9. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 10. C¸c kho¶n chi phÝ kh¸c b/ Ph©n lo¹i chi phÝ vËn t¶i theo mèi quan hÖ víi doanh thu + Chi phÝ biÕn ®æi Chi phÝ biÕn ®æi lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ khi doanh thu vËn t¶i t¨ng hay gi¶m th× sè tiÒn chi phÝ còng t¨ng hay gi¶m theo nh÷ng chi phÝ cho mét ®¬n vÞ doanh thu (tØ chÊt chi phÝ) th× hÇu nh­ kh«ng ®æi. + Chi phÝ cè ®Þnh Chi phÝ cè ®Þnh lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ khi doanh thu vËn t¶i t¨ng hay gi¶m th× sè tiÒn chi phÝ kh«ng ®æi hoÆc t¨ng, gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ nh­ng chi phÝ cho mét ®¬n vÞ doanh thu th× thay ®æi theo chiÒu ng­îc l¹i. Ph©n lo¹i theo tiªu chuÈn nµy cã ý nghÜa vµ t¸c dông lín trong viÖc x¸c ®Þnh ®iÓm hoµ vèn, dù to¸n chi phÝ vµ phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp. c/ Ph©n lo¹i theo néi dung chi phÝ Theo tiªu chuÈn nµy, chi phÝ vËn t¶i bao gåm 1. Chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp 2. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 3. Chi phÝ s¶n xuÊt chung C¸ch ph©n lo¹i nµy phï hîp víi viÖc ph©n lo¹i trong kÕ to¸n tµi chÝnh ®Ó sö dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n hîp lý theo chÕ ®é kÕ to¸n chung. 3) Gi¸ thµnh DVVT Gi¸ thµnh DVVT lµ chØ tiªu tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý cña DVVT. Th«ng qua chØ tiªu gi¸ thµnh, cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc hiÖu qu¶ sö dông nguån lùc cña doanh nghiÖp còng nh­ ®¸nh gi¸ mét c¸ch cã c¬ së c¸c biÖn ph¸p tæ chøc qu¶n lý, kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c DVVT cho kh¸ch hµng. Gi¸ thµnh lµ giíi h¹n bï ®¾p chi phÝ vËn t¶i, lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng bï ®¾p chi phÝ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn DVVT, lµ xuÊt ph¸t ®iÓm x¸c ®Þnh c­íc phÝ DVVT. Theo quy ®Þnh cña c¬ chÕ tµi chÝnh hiÖn hµnh, gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña ho¹t ®éng dÞch vô bao gåm: - Chi phÝ vËt t­ trùc tiÕp: Gåm c¸c chi phÝ vÒ nhiªn liÖu, vËt liÖu, ®éng lùc trùc tiÕp ®Ó sö dông cho c¸c ho¹t ®éng dÞch vô. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm c¸c kho¶n tr¶ cho ng­êi lao ®éng trùc tiÕp thùc hiÖn DVVT nh­ tiÒn l­¬ng, BHXH, BHYT, kinh phÝ c«ng ®oµn cña l¸i xe, phô xe hoÆc nh÷ng ng­êi trùc tiÕp bèc xÕp trong dÞch vô bèc xÕp. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Gåm c¸c kho¶n chi phÝ chung ph¸t sinh ë c¸c bé phËn kinh doanh dÞch vô nh­ chi phÝ vÒ c«ng cô ®å dïng, chi phÝ mua ngoµi, khÊu hao TSC§ vµ c¸c chi phÝ kh¸c. Nh©n viªn kÕ to¸n vµ c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh nh»m qu¶n lý tèt qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ thµnh. Trªn gãc ®é kÕ ho¹ch ho¸, gi¸ thµnh DVVT bao gåm: a) Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh ®­îc tÝnh to¸n tr­íc khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch hay dù to¸n chi phÝ. b) Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ gi¸ thµnh dù to¸n trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ, ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt hiÖn hµnh do nhµ n­íc hoÆc c¸c ngµnh quy ®Þnh. c) Gi¸ thµnh thùc tÕ cña dÞch vô hoµn thµnh: Sau khi DVVT hoµn thµnh, kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó hoµn thµnh khèi l­îng DVVT trong kú, trªn c¬ së c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· ®­îc tæng hîp vµ ph©n bæ cho tõng ho¹t ®éng vËn t¶i. KÕ to¸n cÇn ph©n biÖt hai lo¹i gi¸ thµnh thùc tÕ: + Gi¸ thµnh s¶n xuÊt dÞch vô: lo¹i gi¸ thµnh chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. + Gi¸ thµnh toµn bé DVVT hoµn thµnh: bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt dÞch vô vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho dÞch vô hoµn thµnh. Do ®Æc ®iÓm riªng cña ho¹t ®éng DVVT, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt dÞch vô vµ qu¸ tr×nh tiªu thô dÞch vô kh«ng thÓ t¸ch rêi. V× vËy kh«ng ph¸t sinh chi phÝ b¸n hµng. III. §èi t­îng, ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh DVVT A- §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vËn t¶i lµ ph¹m vi, giíi h¹n c¸c lo¹i chi phÝ vËn t¶i cÇn ®­îc tËp hîp. Nh­ vËy, viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ chÝnh lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi, giíi h¹n tËp hîp ®èi víi c¸c kho¶n chi phÝ vËn t¶i t­¬ng øng cña tõng lo¹i h×nh vËn t¶i, tõng DNVT. §èi víi vËn t¶i « t«, cã thÓ tËp hîp chi phÝ theo tõng ®oµn xe, ®éi xe hoÆc theo tõng nhãm hîp ®ång. B- Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vËn t¶i TËp hîp chi phÝ vËn t¶i lµ ph­¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p dïng ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ vËn t¶i ph¸t sinh trong ph¹m vi, giíi h¹n cña ®èi t­îng, tËp hîp chi phÝ ®· ®­îc lùa chän. C¨n cø vµo néi dung chi phÝ vËn t¶i, ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vËn t¶i bao gåm: a/ Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp: Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ cã thÓ h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng. V× vËy, hµng ngµy khi c¸c kho¶n chi phÝ trùc tiÕp ph¸t sinh liªn quan ®Õn ®èi t­îng nµo, kÕ to¸n h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi t­îng ®ã trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n hoÆc sæ kÕ to¸n chi tiÕt. b/ Ph­¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng, cÇn ph¶i tËp hîp ®Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng theo tiªu chuÈn hîp lý. KÕ to¸n ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo c«ng thøc sau: Chi phÝ chung ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng = Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ __________________________________ Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ x Tiªu chuÈn ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng *) Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vËn t¶i « t« 1) KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nhiªn liÖu Trong gi¸ thµnh DVVT, nhiªn liÖu lµ kho¶n chi phÝ trùc tiÕp cã tû träng cao nhÊt vµ quan träng nhÊt. Chi phÝ nhiªn liÖu cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc Chi phÝ vÒ nhiªn liÖu tiªu hao = Chi phÝ nhiªn liÖu cßn ë ph­¬ng tiÒn ®Çu kú + Chi phÝ nhiªn liÖu ®­a vµo sö dông trong kú - Chi phÝ nhiªn liÖu cßn ë ph­¬ng tiÖn cuèi kú - §Ó tËp hîp chi phÝ nhiªn liÖu, kÕ to¸n sö dông TK 621, TK 621 cã thÓ më chi tiÕt ®Ó ghi chÐp nhiªn liÖu trùc tiÕp cho tõng ho¹t ®éng vËn t¶i. *) Khi xuÊt nhiªn liÖu sö dông cho ph­¬ng tiÖn vËn t¶i: Nî TK 621 trÞ gi¸ nhiªn liÖu Cã TK 152 xuÊt dïng * Khi mua nhiªn liÖu ®­a th¼ng vµo ph­¬ng tiÖn: - §èi víi ho¹t ®éng DVVT chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ Nî TK 621 Gi¸ mua NL ch­a cã VAT Nî TK 133 VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111, 112, 331, 141: Sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n - §èi víi ho¹t ®éng DVVT chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu VAT: Nî TK 621 Sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n Cã TK 111, 112, 331, 141 *) Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp theo tõng ho¹t ®éng vËn t¶i sang TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm DVVT: Nî TK 154 Chi phÝ nhiªn liÖu Nî TK 154 chi phÝ nhiªn liÖu Cã TK 721 trùc tiÕp 2) KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Trong DVVT, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm tiÒn l­¬ng, kho¶n tiÒn tÝnh BHXH, BHYT, kinh phÝ c«ng ®oµn cña l¸i xe, phô xe hoÆc tæ l¸i nãi chung. §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 622. *) Khi tÝnh tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn trùc tiÕp kinh doanh DVVT Nî TK 622 TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ Cã TK 334 *) Khi tÝnh c¸c kho¶n theo l­¬ng (kinh phÝ c«ng ®oµn, BHXH, BHYT) Nî TK 622 C¸c kho¶n tÝnh Cã TK 338 theo l­¬ng *) Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña DVVT Nî TK 154 chi phÝ nh©n c«ng Cã TK 622 trùc tiÕp 3) KÕ to¸n chi phÝ s¨m lèp Chi phÝ s¨m lèp lµ kho¶n chi phÝ mang tÝnh ®Æc thï cña ngµnh vËn t¶i « t«. Kho¶n chi phÝ nµy bao gåm chi phÝ vÒ mua s¨m lèp, hao mßn s¨m lèp, ®¾p l¹i lèp... §Ó gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i hµng th¸ng kh«ng bÞ biÕn ®éng ®ét ngét do ¶nh h­ëng cña viÖc tÝnh to¸n chi phÝ s¨m lèp vµo chi phÝ vËn t¶i, c¸c DNVT ph¶i tÝnh tr­íc chi phÝ s¨m lèp tÝnh vµo chi phÝ vËn t¶i hµng th¾ng. Theo quy ®Þnh hiÖn nay cña ngµnh vËn t¶i « t«, chi phÝ s¨m lèp ®­îc tÝnh trÝch tr­íc vµo chi phÝ theo mét trong hai ph­¬ng ph¸p sau: + Ph­¬ng ph¸p thø nhÊt: Chi phÝ s¨m lèp cho 1 th¸ng ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Sè trÝch tr­íc chi phÝ = Tæng sè tiÒn ­íc tÝnh bé s¨m lèp __________________________________________ Sè th¸ng sö dông + Ph­¬ng ph¸p thø hai: C«ng thøc x¸c ®Þnh: Sè tiÒn trÝch tr­íc chi phÝ s¨m lèp = §Þnh møc chi phÝ s¨m lèp cho 100km xe ch¹y trªn ®­êng lo¹i 1 x Sè km thùc tÕ xe ch¹y trong th¸ng x HÖ sè tÝnh ®æi tõ ®­êng lo¹i 1 - §Ó sö ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch tr­íc chi phÝ s¨m lèp, kÕ to¸n sö dông TK 335. *) C¨n cø sè liÖu ®· tÝnh to¸n trÝch tr­íc vµo chi phÝ DVVT ghi: Nî TK 627 Sè tiÒn Cã TK 335 trÝch tr­íc *) Khi thùc tÕ ph¸t sinh vÒ chi phÝ s¨m lèp; kÕ to¸n ghi Nî TK 335 Chi phÝ s¨m lèp Cã TK 152, 111, 112 *) Cuèi kú nÕu kho¶n chi phÝ trÝch tr­íc lín h¬n chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh, kho¶n chªnh lÖch ®­îc ghi gi¶m chi phÝ: Nî TK 335 Sè chªnh lÖch Cã TK 627 Ng­îc l¹i, chi phÝ trÝch tr­íc nhá h¬n thùc tÕ ph¸t sinh, kho¶n chªnh lÖch ®­îc tÝnh bæ sung. Nî TK 627 kho¶n chªnh lÖch Cã TK 142 *) Cuèi kú, chi phÝ s¨m lèp tÝnh vµo chi phÝ vËn t¶i ®­îc kÕt chuyÓn sang TK 154: Nî TK 154 chi phÝ s¨m lèp Cã TK 627 4) KÕ to¸n chi phÝ vËt liÖu Chi phÝ vËt liÖu trong vËn t¶i « t« bao gåm dÇu nhên, mì, xµ phßng, giÎ lau vµ c¸c ph­¬ng tiÖn kh¸c dïng ®Ó b¶o qu¶n xe - TK sö dông: TK 627. Cuèi kú tæng hîp vµ ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ theo tiªu chuÈn thÝch hîp. *) Khi xuÊt vËt liÖu sö dông chung cho c¸c ph­¬ng tiÖn thuéc c¸c ho¹t ®éng kh¸c nhau Nî TK 627 TrÞ gi¸ nguyªn liÖu xuÊt dïng Cã TK 152 *) Tr­êng hîp mua nguyªn vËt liÖu ®­a ngay vµo sö dông: - §èi víi ho¹t ®éng dÞch vô chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: Nî TK 627; Gi¸ mua NVL ch­a cã VAT Nî TK 133: VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111, 112, 331: Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n - §èi víi ho¹t ®éng dÞch vô chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu VAT: Nî TK 627 Tæng sè tiÒn theo gi¸ thµnh Cã TK 111, 112, 331 *) Cuèi kú, tæng hîp vµ ph©n bæ cho tõng ho¹t ®éng vËn t¶i theo tiªu chuÈn ph©n bæ hîp lý: Nî TK 154 chi phÝ vËt liÖu Cã TK 627 5) KÕ to¸n khÊu hao ph­¬ng tiÖn Trong doanh nghiÖp vËn t¶i « t«, khÊu hao ph­¬ng tiÖn ®­îc tÝnh trùc tiÕp theo tõng xe vµ tæng hîp cho tõng ®éi xe phï hîp víi ho¹t ®éng vËn t¶i. - §Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh tÝnh to¸n vµ ph©n bæ khÊu hao vµo chi phÝ vËn t¶i, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 627. Hµng th¸ng, c¨n cø vµo nguyªn gi¸ vµ tØ lÖ khÊu hao cña ph­¬ng tiÖn ®Ó tÝnh ra khÊu hao ph­¬ng tiÖn. §Ó ®¬n gi¶n cho viÖc tÝnh to¸n, chØ cÇn x¸c ®Þnh sè khÊu hao t¨ng, gi¶m trong th¸ng vµ ¸p dông c«ng thøc: KhÊu hao ph­¬ng tiÖn trÝch th¸ng nµy = KhÊu hao ph­¬ng tiÖn trÝch th¸ng tr­íc + KhÊu hao ph­¬ng tiÖn t¨ng th¸ng nµy - KhÊu hao ph­¬ng tiÖn gi¶m th¸ng nµy *) C¨n cø vµo kÕt qu¶ tÝnh trÝch khÊu hao vµ ph©n bæ khÊu hao ph­¬ng tiÖn Nî TK 627 KhÊu hao ph­¬ng tiÖn Cã TK 214 §ång thêi ghi: Nî TK 009. *) Cuèi kú, kÕt chuyÓn khÊu hao ph­¬ng tiÖn theo tõng ho¹t ®éng vËn t¶i: Nî TK 154 khÊu hao ph­¬ng tiÖn Cã TK 627 6) Chi phÝ söa ch÷a ph­¬ng tiÖn Söa ch÷a ph­¬ng tiÖn vËn t¶i bao gåm c¶ c«ng viÖc b¶o d­ìng ph­¬ng tiÖn hµng ngµy, b¶o d­ìng kü thuËt cÊp I, b¶o d­ìng kü thuËt cÊp II, söa ch÷a lín vµ söa ch÷a th­êng xuyªn. §Ó tr¸nh sù biÕn ®éng lín cña gi¸ thµnh vËn t¶i, DN ph¶i trÝch tr­íc chi phÝ s¶ ch÷a vµo chi phÝ vËn t¶i theo c«ng thøc: Sè tiÒn trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a 1 th¸ng = Sè kÕ ho¹ch vÒ s¶ ch÷a c¶ n¨m ________________________________ 12 th¸ng *) C¨n cø vµo sè tiÒn trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a, kÕ to¸n ghi Nî TK 627 Sè tiÒn trÝch tr­íc Cã TK 335 *) Khi thùc tÕ ph¸t sinh chi phÝ söa ch÷a, kÕ to¸n ghi Nî TK 335 chi phÝ söa ch÷a Cã TK 111, 112, 152... *) Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ söa ch÷a vµo TK 154 7) C¸c chi phÝ kh¸c: Ngoµi c¸c chi phÝ cã thÓ h¹ch toan trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ tr×nh bµy ë trªn, ho¹t ®éng vËn t¶i cßn gåm c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c kh«ng h¹ch to¸n ®­îc trùc tiÕp nh­ chi phÝ dÞch vô phµ, chi phÝ thiÖt h¹i do ®©m ®æ, båi th­êng tai n¹n giao th«ng... - KÕ to¸n c¨n cø vµo kho¶n chi phÝ cô thÓ ®Ó ghi vµo c¸c tµi kho¶n cÊp II thuéc TK 627. *) Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi, kÕ to¸n ghi: - §èi víi ho¹t ®éng DVVT chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: Nî TK 627 (6277) TrÞ gi¸ mua ch­a cã VAT Nî TK 133 - VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111, 112, 331 - Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n - §èi víi ho¹t ®éng DVVT chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu VAT Nî TK 627 Gi¸ mua theo gi¸ Cã TK 111, 112, 331 thanh to¸n *) Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ thiÖt h¹i, båi th­êng, chi phÝ cÇu phµ, qu¶ng c¸o,... kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 (6278) Tæng trÞ gi¸ theo Cã TK 111, 112, 331 gi¸ thanh to¸n *) Cuèi kú, tæng hîp c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung theo c«ng thøc: Chi phÝ chung ph©n bæ cho tõng ho¹t ®éng = Tæng chi phÝ chung cÇn ph©n bæ Tæng chi phÝ trùc tiÕp (hoÆc doanh thu) x Chi phÝ trùc tiÕp (hoÆc doanh thu) tõng ho¹t ®éng KÕ to¸n ghi: Nî TK 154 chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 627 8) Tæng hîp chi phÝ vµ kÕt chuyÓn gi¸ thµnh s¶n phÈm DVVT - Tµi kho¶n sö dông: TK 154: *) Cuèi kú, tæng hîp chi phÝ DVVT ph¸t sinh trong kú Nî TK 154 chi phÝ nhiªn liÖu Cã TK 621 trùc tiÕp Nî TK 154 chi phÝ nh©n c«ng Cã TK 622 trùc tiÕp Nî TK 154 chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 627 *) KÕ to¸n tÝnh vµ kÕt chuyÓn gi¸ thµnh thùc tÐ cña s¶n phÈm DVVT ®· hoµn thµnh: Nî TK 632 gi¸ thµnh thùc tÕ Cã TK 154 s¶n phÈm DVVT C- §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i lµ c¨n cø quan träng ®Ó kÕ to¸n më c¸c "phiÕu tÝnh gi¸ thµnh". §¹i bé phËn c¸c Doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm cña Doanh nghiÖp cÇn ph¶i tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ theo c¸c kho¶n môc chi phÝ. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh còng ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý vµ yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ cña Doanh nghiÖp. Trong ngµnh vËn t¶i hiÖn nay, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh th­êng lµ tÊn (hoÆc 1000 tÊn), km, ®èi víi vËn t¶i hµng ho¸ vµ ng­êi (hoÆc 1000 ng­êi) km ®èi víi vËn t¶i hµnh kh¸ch. D- Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh DVVT Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ ph­¬ng ph¸p sö dông sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt, dÞch vô ®· tËp hîp trong kú ®Ó tÝnh to¸n tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ theo tõng kho¶n môc chi phÝ quy ®Þnh cho c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Trong kinh doanh vËn t¶i th­êng ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau: 1- Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n: Ph­¬ng ph¸p nµy gäi lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp, ®­îc ¸p dông réng r·i trong c¸c Doanh nghiÖp kinh doanh DVVT « t«. Trªn c¬ së sè liÖu vÒ chi phÝ vËn t¶i ®· tËp hîp ®­îc trong kú vµ trÞ gi¸ nhiªn liÖu cßn ë ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®Çu vµ cuèi kú ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc: Gi¸ thµnh s¶n phÈm = Chi phÝ nhiªn liÖu cßn ë ph­¬ng tiÖn ®Çu kú + Chi phÝ vËn t¶i ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ nhiªn liÖu cßn ë ph­¬ng tiÖn cuèi kú Gi¸ thµnh ®¬n vÞ = Tæng gi¸ thµnh __________________________________ Khèi l­îng vËn t¶i hoµn thµnh 2- Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi nh÷ng Doanh nghiÖp ®· cã c¸c ®Þnh møc kü thuËt t­¬ng ®èi æn ®Þnh vµ hîp lý, chÕ ®é qu¶n lý theo ®Þnh møc ®· ®­îc kiÖn toµn vµ cã nÒn nÕp, tr×nh ®é tæ chøc vµ nghiÖp vô chuyªn m«n kÕ to¸n t­¬ng ®èi cao, ®Æc biÖt lµ thùc hiÖn tèt chÕ ®é h¹ch to¸n ban ®Çu C«ng thøc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ: Gi¸ thµnh thùc tÕ cña DVVT = Gi¸ thµnh ®Þnh møc cña DVVT ± Chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc ± Chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc 3- Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng Ph­¬ng ph¸p ngµy th­êng ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp vËn t¶i hµnh kh¸ch vµ vËn t¶i hµng ho¸ trong tr­êng hîp nhËn vËn chuyÓn hµnh kh¸ch du lÞch hoÆc vËn t¶i chän l« hµng theo hîp ®ång cña kh¸ch hµng. Khi cã kh¸ch hµng hîp ®ång ®Æt hµng, kÕ to¸n ph¶i trªn c¬ së hîp ®ång ®Ó më b¶ng tÝnh gi¸ thµnh cho hîp ®ång ®ã. Khi dÞch vô hoµn thµnh cho tõng hîp ®ång hoÆc 1 lo¹t hîp ®ång, kÕ to¸n míi tÝnh gi¸ thµnh cho tõng hîp ®ång hoÆc tõng lo¹t hîp ®ång ®ã. *) KÕ to¸n chi phÝ DVVT ë c¸c Doanh nghiÖp kª to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú 1. KÕ to¸n chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp Theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, cuèi kú (cuèi th¸ng) tÝnh gi¸ trÞ nhiªn liÖu xuÊt dïng theo c«ng thøc c©n ®èi: TrÞ gi¸ nhiªn liÖu xuÊt dïng = TrÞ gi¸ nhiªn liÖu tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ nhiªn liÖu nhËp trong kú - TrÞ gi¸ nhiªn liÖu tån cuèi kú Sau khi kiÓm kª, x¸c ®Þnh trÞ gi¸ nhiªn liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp, kÕ to¸n ghi: Nî TK 621 trÞ gi¸ nhiªn liÖu Cã TK 611 xuÊt dïng trùc tiÕp *) Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp sang TK 631 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña DVVT Nî TK 631 Chi phÝ Cã TK 621 nhiªn liÖu trùc tiÕp 2. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - §­îc ph¶n ¶nh ë tµi kho¶n 622 *) KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (t­¬ng tù ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn) *) Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang TK 631 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña DVVT. Nî TK 631 chi phÝ nh©n c«ng Cã TK 622 trùc tiÕp 3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung - §­îc ph¶n ¶nh ë tµi kho¶ 627 - KÕ to¸n s¶n xuÊt chung bao gåm: + Chi phÝ s¨m lèp + Chi phÝ vËt liÖu + KhÊu hao ph­¬ng tiÖn + Chi phÝ söa ch÷a ph­¬ng tiÖn + Chi phÝ kh¸c *) KÕ to¸n tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung (t­¬ng tù ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn) *) Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung sang TK 631 Nî TK 631 Chi phÝ s¶n xuÊt Cã TK 627 chung 4. Tæng hîp chi phÝ vµ kÕt chuyÓn gi¸ thµnh DVVT: ViÖc tæng hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm DVVT ®­îc thùc hiÖn trªn TK 631. *) §Çu kú, kÕt chuyÓn chi phÝ dÞch vô dë dang ®Çu kú (nÕu cã) Nî TK 631 Chi phÝ DVVT Cã TK 154 dë dang ®Çu kú *) Cuèi kú: - Tæng hîp chi phÝ DVVT ph¸t sinh trong kú Nî TK 631 chi phÝ Cã TK 621 nhiªn liÖu trùc tiÕp Nî TK 631 chi phÝ Cã TK 622 nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 631 chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 627 - X¸c ®Þnh vµ kÕt chuyÓn chi phÝ DVVT dë dang cuèi kú (nÕu cã) Nî TK 154 chi phÝ DVVT Cã TK 631 dë dang cuèi kú - TÝnh vµ kÕt chuyÓn gi¸ thµnh thùc tÕ DVVT ®· hoµn thµnh trong kú Nî TK 632 gi¸ thµnh thùc tÕ DVVT Cã TK 631 hoµn thµnh trong kú PhÇn II Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ë c¸c dnvt vµ nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt I. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ë c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i . 1. Thùc tr¹ng cña ngµnh vËn t¶i Tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø 6, c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña n­íc ta thay ®æi kÐo theo sù thay ®æi vÒ chÊt l­îng vµ c¬ cÊu cña c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. Ngµnh vËn t¶i lµ mét ngµnh dÞch vô quan träng, ®¸p øng nhu cÇu vËn chuyÓn hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp, ®i l¹i, tham quan du lÞch cña d©n c­ còng nh­ c¸n bé c«ng nh©n viªn trªn c¶ n­íc. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn th× c¸c nhu cÇu ®ã còng ngµy mét t¨ng lªn. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i lu«n t×m c¸ch t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh th«ng qua viÖc n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô, ®iÒu chØnh gi¸ c¶ hîp lý, ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc ®· ®¹t ®­îc, c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i còng cßn mét sè h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc. + ¦u ®iÓm. - ChÊt l­îng dÞch vô vËn t¶i ®­îc n©ng cao. Kh¸ch hµng cã thÓ an t©m h¬n vÒ tÝnh m¹ng còng nh­ tµi s¶n cña m×nh. - Th¸i ®é phôc vô tËn t×nh, ph­¬ng thøc giao dÞch, thanh to¸n linh ho¹t, ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng ®óng thêi gian vµ ®Þa ®iÓm cÇn thiÕt. - Tæ chøc vµ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng dÞch vô vËn t¶i t­¬ng ®èi tèt, ho¹t ®éng hiÖu qu¶, ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn ®­îc c¶i thiÖn. - §ang dÇn h×nh thµnh c«ng t¸c kiÓm to¸n trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i, ®¶m b¶o thùc hiÖn nghiªm tóc chÕ ®é kÕ to¸n vµ c¬ chÕ tµi chÝnh hiÖn hµnh. + Nh­îc ®iÓm - ChÊt l­îng ph­¬ng tiÖn ch­a cao - Ch­a tæ chøc tèt c¸c dÞch vô t¹i c¸c bÕn xe nh­ dÞch vô bèc xÕp, dÞch vô ¨n ë, b¶o qu¶n hµnh lý... 2. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n vµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhµ n­íc ®ang ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn chÕ ®é kÕ to¸n nãi chung, kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i nãi riªng. §iÒu nµy ®· lµm cho c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, ph¸t huy ®­îc vai trß quan träng cña m×nh trong viÖc tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Tõ c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch do kÕ to¸n ®em l¹i, ng­êi qu¶n lý cã thÓ ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n gióp doanh nghiÖp th¾ng thÕ trong c¹nh tranh vµ tån t¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. MÆc dï, ®· cã nh÷ng tiªn bé ®¸ng ghi nhËn ®ã, song còng ph¶i nãi r»ng c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng cßn béc lé mét sè h¹n chÕ. §iÒu nµy ®ßi hái nh÷ng ng­êi x©y dùng chÕ ®é kÕ to¸n, nh÷ng nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp, kÕ to¸n tr­ëng, kÕ to¸n viªn trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i ®Òu ph¶i hÕt søc cè g¾ng ®Ó hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i - Nh×n chung, chÕ ®é kÕ to¸n vµ c¸c c¬ chÕ tµi chÝnh hiÖn hµnh lµ hîp lý, thuËn lîi cho viÖc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i, song vÉn cßn mét sè nh­îc ®iÓm béc lé trong thùc tÕ lµm gi¶m tÝnh chÝnh x¸c trong viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Ng­êi qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i ®· nhËn thøc râ ®­îc vai trß cña c«ng t¸c kÕ to¸n vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i tõ ®ã ®· cã sù quan t©m thÝch ®¸ng cho vÊn ®Ò nµy. §iÒu kiÖn lµm viÖc cña c¸n bé kÕ to¸n ngµy cµng ®­îc n©ng cao. - KÕ to¸n tr­ëng vµ kÕ to¸n viªn trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i lµ nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é chuyªn m«n, ®­îc ®µo t¹o phï hîp víi ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Nh©n viªn kÕ to¸n tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n, c¬ chÕ tµi chÝnh, c«ng t¸c chøng tõ ®­îc thùc hiÖn hîp lÖ. Tuy nhiªn trong thùc tÕ, nh©n viªn kÕ to¸n ®«i khi vÉn cã nh÷ng sai sãt v« t×nh hoÆc cè ý lµm ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ cña c«ng t¸c kÕ to¸n còng nh­ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Bé phËn kiÓm to¸n néi bé trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i ®· b¾t ®Çu h×nh thµnh nh»m theo dâi vµ kiÓm tra s¸t sao c«ng t¸c kÕ to¸n, nhanh chãng t×m ra vµ chÊn chØnh nh÷ng sai sãt cña c«ng t¸c kÕ to¸n, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña doanh nghiÖp. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i ®­îc cô thÓ nh­ sau: Doanh nghiÖp vËn t¶i Tr­êng S¬n cã hai ho¹t ®éng kinh doanh: vËn t¶i hµng ho¸ vµ vËn t¶i hµnh kh¸ch. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh lµ theo ho¹t ®éng vËn t¶i. Doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn vµ thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT (VAT) theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. Trong th¸ng 5/2000 cã c¸ tµi liÖu sau ®©y: (§/v: 1000 ®) (1) C¨n cø vµo sè liÖu tæng hîp tõ c¸c phiÕu xuÊt kho nhiªn liÖu sö dông cho c¸c ho¹t ®éng vËn t¶i theo møc tiªu hao nhiªn liÖu ®èi víi tõng lo¹i ph­¬ng tiÖn, tõng tuyÕn ®­êng vËn chuyÓn. - Nhiªn liÖu do vËn t¶i hµng ho¸ 55.000 - Nhiªn liÖu cho vËn t¶i hµnh kh¸ch 50.000 (2) C¨n cø vµo c¸c chøng tõ cña c¸c l¸i xe mua nhiªn liÖu trªn ®­êng mµ doanh nghiÖp ®· øng tr­íc cho l¸i xe. - Nhiªn liÖu cho ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµng ho¸ 25.000 theo gi¸ ch­a cã VAT. ThuÕ suÊt VAT 10%. - Nhiªn liÖu ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµnh kh¸ch 15.000 theo gi¸ ch­a cã VAT. ThuÕ suÊt VAT 10%. (3) Cuèi th¸ng, doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ trÞ nhiªn liÖu tiªu hao ®Þnh møc cho tõng lo¹i ph­¬ng tiÖn ®Ó kÕt chuyÓn chi phÝ nhiªn liÖu thùc tÕ sö dông vµo kinh doanh vËn t¶i. Cã toµn bé sè nhiªn liÖu nãi trªn theo ®Þnh møc thùc tÕ lµ: - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµng ho¸: 75.000 - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµnh kh¸ch: 63.000 (4) C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng cña c¸n bé vËn t¶i hµng ho¸, vËn t¶i hµnh kh¸ch, cã: - TiÒn l­¬ng l¸i xe, phô xe vËn t¶i hµng ho¸ 10.000 - TiÒn l­¬ng l¸i xe, phô xe vËn t¶i hµnh kh¸ch 8.000 (5) B¶o hiÓm x· héi trÝch 15%, b¶o hiÓm y tÕ trÝch 2%, kinh phÝ c«ng ®oµn trÝch 2% theo tiÒn l­¬ng thùc tÕ. (6) TrÝch tr­íc chi phÝ s¨m lèp - VËn t¶i hµng ho¸ 721,55 - VËn t¶i hµnh kh¸ch 648,45 (7) C¨n cø vµo sè liÖu tæng hîp c¸c phiÕu xuÊt kho vËt liÖu dïng cho ho¹t ®éng vËn t¶i, cã vËt liÖu xuÊt dïng: - Cho vËn t¶i hµng ho¸ 400 - Cho vËn t¶i hµnh kh¸ch 350 (8) trong th¸ng 8/N, mua thªm 1 «t« vËn t¶i Nguyªn gi¸ 30 tr®, tû lÖ khÊu hao 11%; ®ång thêi nh­îng b¸n 1 «t« du lÞch lo¹i 4 chç ngåi, nguyªn gi¸ 50 tr®, tû lÖ khÊu hao 9%. Sè tiÒn khÊu hao th¸ng 8/N: 10.000 - VËn t¶i hµng ho¸ 6.500 - VËn t¶i hµnh kh¸ch 3.500 (9) Theo kÕ ho¹ch söa ch÷a ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®· ®­îc gi¸m ®èc duyÖt cho c¶ n¨m, tÝnh to¸n sè trÝch tr­íc vÒ söa ch÷a ph­¬ng tiÖn trong th¸ng nh­ sau: - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµng ho¸ 1.200 - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµnh kh¸ch 800 (10) GiÊy b¸o nî cña ng©n hµng vÒ sè tiÒn doanh nghiÖp tr¶ tiÒn ®iÖn, n­íc th¸ng 9/N: 6160 (ThuÕ suÊt VAT = 10%). (11) C¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong th¸ng - Tr¶ b»ng tiÒn göi ng©n hµng 2.300 - Tr¶ b»ng tiÒn mÆt 1.400 C¨n cø vµo sè liÖu trªn, kÕ to¸n lËp ®Þnh kho¶n * Chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp: + Sè nhiªn liÖu cßn l¹i cña ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµng ho¸ lµ: (55.000 + 25.000) - 75.000 = 5.000 + Sè nhiªn liÖu cßn l¹i cña ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµnh kh¸ch lµ: (50.000 + 15.000) - 63.000 = 2.000 (1) Ghi nghiÖp vô xuÊt kho nhiªn liÖu: Nî TK 621 105.000 Chi tiÕt 621-HH 55.000 621 - HK 50.000 Cã TK 152 105.000 (Chi tiÕt nhiªn liÖu trong kho) (2) Ghi nghiÖp vô l¸i xe mua nhiªn liÖu trªn ®­êng thanh to¸n b»ng t¹m øng: Nî TK 621 40.000 Chi tiÕt 621 - HH 25.000 621-HK 15.000 Nî TK 133 4.000 Cã TK 141 44.000 (3) Khi tÝnh to¸n ®­îc møc nhiªn liÖu tiªu hao thùc tÕ: Nî TK 154 138.000 Chi tiÕt 154 - HH 75.000 154 - HK 63.000 Cã TK 621 138.000 Chi tiÕt 621 - HH 75.000 521 - HK 63.000 C¸ch h¹ch to¸n chi phÝ nhiªn liÖu nh­ trªn lµ kh¸ chÝnh x¸c, tuy nhiªn l¹i ph¸t sinh mét thùc tÕ r»ng: TK 621 "Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp" lµ tµi kho¶n kh«ng cã sè d­, trong khi ®ã th× nhiªn liÖu ®· xuÊt kho hoÆc ®· mua cßn l¹i trªn ph­¬ng tiÖn kh«ng thÓ ®em vÒ nhËp kho. NÕu tÝnh c¶ sè nhiªn liÖu nµy vµo gi¸ thµnh th× sÏ lµm cho gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i tÝnh ®­îc kh«ng chÝnh x¸c, cßn nÕu ®Ó l¹i trªn TK 621 th× l¹i tr¸i víi quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. §©y lµ mét m©u thuÉn cÇn ®­îc gi¶i quyÕt trong qu¸ tr×nh kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh v¨n ho¸ vËn t¶i. * Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (4) C¨n cø vµo sè tiÒn l­¬ng nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 622 18.000 Chi tiÕt 622 - HH 10.000 622 - HK 8.000 Cã TK 334 18.000 (5) TrÝch BHXH, BHYT, KFC§ Nî TK 622 2.520 Chi tiÕt 622 - HH 1.400 622 - HK 1.120 Nî TK 338 2.520 Chi tiÕt 3382 3383 3384 Trong thùc tÕ, ë mét sè doanh nghiÖp vËn t¶i, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá, xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng lµ tæ tr­ëng, nhãm tr­ëng cña c¸c tæ ®éi xe ®«i khi l¹i trùc tiÕp thùc hiÖn ho¹t ®éng dÞch vô vËn t¶i. §iÒu nµy cã nghÜa lµ: b×nh th­êng th× nh÷ng ng­êi nµy lµm c«ng viÖc ®iÒu hµnh, s¾p xÕp, qu¶n lý ho¹t ®éng trong tæ, nhãm m×nh, nh­ng khi cÇn, hä l¹i trùc tiÕp l¸i xe thùc hiÖn kinh doanh dÞch vô vËn t¶i. §iÒu ®ã g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c kÕ to¸n bëi v× kh«ng biÕt tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña hä ®­a vµo tµi kho¶n nµo, tµi kho¶n 627 "Chi phÝ s¶n xuÊt chung" hay tµi kho¶n 622 "Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp". Thùc chÊt, vÊn ®Ò nµy kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i nh­ng l¹i vi ph¹m nguyªn t¾c chÝnh x¸c cña c«ng t¸c kÕ to¸n, ®ßi hái ph¶i ®­a ra gi¶i ph¸p hîp lý ®Ó gi¶i quyÕt. (6) KÕ to¸n trÝch tr­íc chi phÝ s¨m lèp: Nî TK 627 1.370 Chi tiÕt 627 - HH 721,55 627 - HK 648,45 Cã TK 335 1.370 *Chi phÝ s¶n xuÊt chung (7) Ghi nghiÖp vô xuÊt kho vËt liÖu cho ho¹t ®éng vËn t¶i Nî TK 627 750 Chi tiÕt 627 - HH 400 627 - HK 350 Cã TK 152 750 (Chi tiÕt cho tõng lo¹i vËt liÖu). (8) TÝnh to¸n sè khÊu hao trÝch th¸ng nµy: - Cho vËn t¶i hµng ho¸ 30.000 x 0,11 6.500 + ________________ = 6775 12 - Cho vËn t¶i hµnh kh¸ch: 50.000 x 0,09 3.500 - ________________ = 3.125 12 KÕ to¸n ghi: Nî TK 627 (6.775 + 3125) = 9.900 Chi tiÕt 627 - HH 6.775 627 - HK 3.125 Cã TK 214 9.900 Nî TK 009 10.650 (9) Ph¶n ¸nh sè tiÒn trÝch tr­íc vÒ chi phÝ söa ch÷a Nî TK 627 2.000 Chi tiÕt 627 - HH 1.200 627 - HK 800 Cã TK 335 2.000 (10 + 11) H¹ch to¸n chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c Gi¶ sö doanh nghiÖp chän tiªu chuÈn chi phÝ nhiªn liÖu vµ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Ó ph©n bè. Ta cã tæng chi phÝ trùc tiÕp cua doanh nghiÖp nh­ sau: ChØ tiªu Bé phËn vËn t¶i HH Bé phËn vËn t¶i HK Céng - Chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp 80.000 65.000 145.000 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 11.400 9.120 20.520 Céng 91.400 74.120 165.520 DÞch vô mua ngoµi ch­a cã VAT = = 5.600 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho vËn t¶i hµng ho¸ x 91.400 = x 91.400 = 5.135,5 Trong ®ã: + DÞch vô mua ngoµi lµ: x 91.400 = 3.092 + Chi phÝ kh¸c lµ: x 91.400 = 2.043,5 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho vËn t¶i hµnh kh¸ch x 74120 = 4.164,5 Trong ®ã: + DÞch vô mua ngoµi lµ: x 74.120 = 2.508 + Chi phÝ kh¸c lµ: x 74.120 = 1.656,5 KÕ to¸n ghi: Nî TK 627 9.300 Chi tiÕt 627 - HH 5.135,5 DÞch vô mua ngoµi: 3.092 Chi phÝ kh¸c 2.043,5 627 - HK 4.164,5 DÞch vô mua ngoµi 2.508 Chi phÝ kh¸c 1.656,5 Nî TK 133 560 Cã TK 112 (6.160+ 2.300) = 8.460 Cã TK 111 1.400 * Cuèi kú, kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú: Nî TK 154 145.000 Chi tiÕt 154 - HH 80.000 154 - HK 65.000 Cã TK 621 145.000 Chi tiÕt 621 - HH 80.000 621 - HK 65.000 Nî TK 154 20.520 Chi tiÕt 154 - HH 11.400 154 - HK 9.120 Cã TK 622 20.520 Chi tiÕt 622 - HH 11.400 622 - HK 9.120 Nî TK 154 1.370 + 9.900 + 2.000 + 750 + 9.300 = 23.320 Chi tiÕt 154 - HH 721,55 + 6.775 + 1.200 + 400 + 5.135,5 = 14.232,05 154 - HK 648,45 + 3.125 + 800 + 350 + 4.164,5 = 9.087,95 Cã TK 627 23.320 Chi tiÕt 627 - HH 14.232,05 627 - HK 9.087,95 - TrÞ gi¸ nhiªn liÖu cßn ë ph­¬ng tiÖn vËn t¶i + vËn t¶i hµng ho¸ 5.000 + VËn t¶i hµnh kh¸ch 2.000 *) TÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i Gi¶ sö trong th¸ng, doanh nghiÖp hoµn thµnh khèi l­îng vËn chuyÓn nh­ sau: + VËn t¶i hµng ho¸: 500.000 tÊn.km + VËn t¶i hµnh kh¸ch 400.000 ng­êi.km Tõ c¸c sè liÖu ®· tËp hîp, tÝnh to¸n, ph©n bæ, kÕ to¸n tæng hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i B¶ng tÝnh gi¸ thµnh vËn t¶i hµng ho¸ Th¸ng 5 n¨m 2000 SL: 500.000 tÊn.km Kho¶n môc TrÞ gi¸ NL cßn ë ph­¬ng tiÖn §K Chi phÝ vËn t¶i ph¸t sinh trong kú TrÞ gi¸ NL cßn ë ph­¬ng tiÖn CK Tæng gi¸ thµnh Gi¸ thµnh ®¬n vÞ 1.Chi phÝ nhiªn liÖu TT - 80.000 5.000 75.000 0,15 2. Chi phÝ NC T.T 11.400 11.400 0,023 3. Chi phÝ s¶n xuÊt chung 14.232,05 14.232,05 0,028 + Chi phÝ s¨m lèp 721,55 721,55 0,001 + Chi phÝ khÊu hao 6.775 6.775 0,016 + Chi phÝ söa ch÷a 1.200 1.200 0,002 + Chi phÝ vËt liÖu 400 400 0,001 + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 3.092 3.092 0,006 + Chi phÝ kh¸c 2.043,5 2.043,5 0,004 Céng 10.5632,05 5.000 100.632,05 0,201 B¶ng tÝnh gi¸ thµnh vËn t¶i hµnh kh¸ch Th¸ng 5 n¨m 2000 SL: 400.000 ng­êi.km Kho¶n môc TrÞ gi¸ NL cßn ë ph­¬ng tiÖn §K Chi phÝ vËn t¶i ph¸t sinh trong kú TrÞ gi¸ NL cßn ë ph­¬ng tiÖn CK Tæng gi¸ thµnh Gi¸ thµnh ®¬n vÞ 1.Chi phÝ nhiªn liÖu T.T 65.000 2.000 63.000 0,158 2. Chi phÝ NC trùc tiÕp 9.120 9.120 0,023 3. Chi phÝ s¶n xuÊt chung 9.087,95 9.087,95 0,023 + Chi phÝ s¨m lèp 648,45 648,45 0,002 + Chi phÝ khÊu hao 3.125 3.125 0,008 + Chi phÝ söa ch÷a 800 800 0,002 + Chi phÝ vËt liÖu 350 350 0,001 + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 2.508 2.508 0,006 + Chi phÝ kh¸c 1.656,5 200 81.207,5 0,208 Céng 83.207,5 200 81.207,5 0,208 * KÕt chuyÓn gi¸ thµnh thùc tÕ cña dÞch vô vËn t¶i ®· hoµn thµnh Nî TK 632 181.839,55 Chi tiÕt 632 - HH 100.632,05 632 - HK 81.207,5 Cã TK 154 181.839,55 Chi tiÕt 154 - HH 100.632,05 154 - HK 81.207,5 II. Nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt Tõ thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i ë c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i ®· ®­a ra ë trªn, cã thÓ thÊy r»ng: nh×n chung c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam lµ phï hîp vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i. Song bªn c¹nh ®ã, trong qu¸ tr×nh ®i vµo thùc tÕ, chÕ ®é kÕ to¸n vÉn bé lé mét sè h¹n chÕ nhá cã ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña c«ng t¸c kÕ to¸n nh­ viÖc kÕ to¸n sè d­ nhiªn liÖu trªn ph­¬ng tiÖn cña dÞch vô vËn t¶i hoÆc viÖc kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c¸c tæ tr­ëng, ®éi tr­ëng c¸c tæ ®éi xe. §èi víi hai vÊn ®Ò nµy, em xin ®­a ra kiÕn nghÞ nh­ sau: *) §Ó kÕ to¸n sè d­ nhiªn liÖu trªn ph­¬ng tiÖn, doanh nghiÖp cã thÓ më sæ chi tiÕt cho TK 152 "Nguyªn liÖu vµ vËt liÖu" thµnh - TK 152 "Nhiªn liÖu trong kho" vµ TK 152 "Nhiªn liÖu trªn ph­¬ng tiÖn" Nh­ vËy th× sè d­ nhiªn liÖu trªn ph­¬ng tiÖn cuèi kú sÏ thÓ hiÖn ë sè d­ chi tiÕt TK 152 "Nhiªn liÖu trªn ph­¬ng tiÖn". Trong tr­êng hîp nµy TK 621 th­êng kh«ng cÇn ph¶i sö dông, nh­ng l¹i cÇn ph¶i më chi tiÕt TK 154 (chi tiÕt chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp). Víi sè liÖu cña doanh nghiÖp vËn t¶i Tr­êng S¬n th¸ng 5/200, ta cã thÓ h¹ch to¸n nh­ sau: (1) Nî TK 152 "Nguyªn liÖu trªn ph­¬ng tiÖn" 105.000 Chi tiÕt 152 "Nguyªn liÖu trªn ph­¬ng tiÖn" - HH 55.000 152 "Nguyªn liÖu ph­¬ng tiÖn" - HK 50.000 Cã TK 152 "Nguyªn liÖu trong kho" 105.000 (Chi tiÕt theo nhiªn liÖu trong kho) (2) Ghi nghiÖp vô l¸i xe mua nhiªn liÖu trªn ®­êng thanh to¸n b»ng tiÒn t¹m øng Nî TK 152 "NL trªn ph­¬ng tiÖn" 40.000 Chi tiÕt 152 "NL trªn ph­¬ng tiÖn" - HH 25.000 Chi tiÕt 152 "NL trªn ph­¬ng tiÖn" - HK 15.000 Nî TK 133 4.000 Cã TK 141 4.000 (3) Khi thanh to¸n møc nhiªn liÖu tiªu hao thùc tÕ Nî TK 154 138.000 Chi tiÕt 154 - HH 75.000 154 - HK 63.000 Cã TK 152 "NL trªn ph­¬ng tiÖn" 138.000 Chi tiÕt 152 "NL trªn ph­¬ng tiÖn" - HH 75.000 152 "NL trªn ph­¬ng tiÖn" - HK 63.000 Cuèi kú, sè d­ trªn TK 152 "NL trªn ph­¬ng tiÖn" lµ 7.000 Chi tiÕt 152 "NL trªn ph­¬ng thøc" - HH - 5.000 152 "NL trªn ph­¬ng tiÖn" HK - 2.000 thÓ hiÖn sè nhiªn liÖu cßn trªn ph­¬ng tiÖn cuèi kú. Chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp cho dÞch vô vËn t¶i trong kú ®­îc thÓ hiÖn ë sè ph¸t sinh bªn cã TK 152 "NL trªn ph­¬ng tiÖn" lµ 138.000. Chi tiÕt 152 "NL trªn ph­¬ng tiÖn" - HH 75.000 152 "NL trªn ph­¬ng thøc" - HK 63.000 * §èi víi viÖc kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Trong mét sè doanh nghiÖp vËn t¶i võa vµ nhá, ®«i khi tæ tr­ëng, ®éi tr­ëng c¸c tæ, ®éi xe cã thÓ trùc tiÕp l¸i xe thùc hiÖn ho¹t ®éng dÞch vô vËn t¶i. Khi ph¸t sinh ho¹t ®éng nµy, kÕ to¸n tÝnh c«ng cho ng­êi ®ã. Cuèi kú, trªn c¬ së thêi gian ho¹t ®éng trùc tiÕp trªn tæng sè thêi gian lµm viÖc trong th¸ng, kÕ to¸n ph©n bæ l­¬ng cña ng­êi ®ã cho "Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp" vµ "Chi phÝ s¶n xuÊt chung" theo c«ng thøc: Sè c«ng lao ®éng trùc tiÕp Sè tiÒn l­¬ng tÝnh trùc tiÕp = ________________________________ x l­¬ng Tæng sè thêi gian lao ®éng VÝ dô: ë doanh nghiÖp A th¸ng 8/N cã sè liÖu sau (®¬n vÞ: 1000) C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng cuèi th¸ng cã: - TiÒn l­¬ng cña l¸i xe, phô xe: 20.000 - TiÒn l­¬ng cña tæ tr­ëng, ®éi tr­ëng c¸c tæ, ®éi xe: 5.000 Trong ®ã «ng A lµ ®éi tr­ëng ®éi xe sè 1, trong th¸ng lµm ®­îc 26 c«ng (10 c«ng lµ l¸i xe trùc tiÕp), tiÒn l­¬ng lµ 1000. Trong tr­êng hîp nµy, kÕ to¸n tÝnh to¸n, ph©n bæ tiÒn l­¬ng cña «ng A nh­ sau: 10 Sè tiÒn l­¬ng tÝnh trùc tiÕp = _________________ x l­¬ng 26 KÕ to¸n ghi: Nî TK 622 20.000 + 307 = 20.307 Nî TK 627 5.000 - 307 = 4.693 Cã TK 334 25.000 Ngoµi do nh÷ng h¹n chÕ trong chÕ ®é kÕ to¸n, th× viÖc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh cßn rÊt nhiÒu sai sãt do viÖc tÝnh to¸n cña c¸c nh©n viªn kÕ to¸n. Nh­ng sai sãt nµy cã thÓ do v« t×nh hoÆc cè ý nh­ng chóng ®Òu ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp vËn t¶i. §Ó h¹n chÕ nh÷ng sai sãt nµy, nh»m hoµn thiÖn viÖc kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn t¶i, em xin ®­a ra nh÷ng ®Ò xuÊt sau: - X©y dùng mét bé m¸y kÕ to¸n chÆt chÏ, ®ång bé tõ trªn xuèng d­íi, ph©n chia c«ng viÖc vµ tr¸ch nhiÖm râ rµng, cã chÕ ®é th­ëng ph¹t thÝch ®¸ng ®èi víi nh©n viªn kÕ to¸n trong viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n, chÊp hµnh c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n vµ c¸c qy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. - Th­êng xuyªn cho kÕ to¸n tr­ëng vµ c¸c nh©n viªn kÕ to¸n tham gia c¸c líp båi d­ìng nghiÖp vô kÕ to¸n nh»m n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña ®éi ngò kÕ to¸n, gióp hä n¾m b¾t cËp nhËt nh÷ng thay ®æi cña chÕ ®é kÕ to¸n hoÆc c¬ chÕ tµi chÝnh, tr¸nh nh÷ng sai sãt do kiÕn thøc, tr×nh ®é cña c¸c nh©n viªn kÕ to¸n cßn non kÐm. - H×nh thµnh vµ dÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm to¸n trong c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i, ph¸t huy tÝnh trung thùc trong c«ng t¸c kÕ to¸n nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i. - §èi víi kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh, kÕ to¸n cã thÓ ®­a ra c¸c ®Ò xuÊt vÒ tiÕt kiÖm chi phÝ, ®­a thªm c¸c chi phÝ hîp lý nh»m c¶i thiÖn chÊt l­îng dÞch vô, thu hót kh¸ch hµng, tÝnh to¸n gi¸ thµnh vµ ®­a ra mét møc gi¸ c¶ phï hîp v× môc tiªu lîi nhuËn cña doanh nghiÖp vµ v× lîi Ých cña kh¸ch hµng.