Các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng các trường tiểu học quận Hồng Bàng - Hải phòng

GV cải tiến, đổi mới phương pháp dạy học theo hướng lấy HS là trung tâm, nhằm phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh. Muốn đạt được điều đó, người HT phải thực hiện thật tốt những vấn đề sau: - Đưa việc bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận và CM, nghiệp vụ QL HĐ dạy học trong giai đoạn mới vào kế hoạch của HT. Trong đó có đặt ra yêu cầu và mục tiêu cần đạt trong từng giai đoạn nhất định với những nội dung sát thực và vận dụng được ngay vào thực tiễn công tác QL của mình. - HT phải tích cực học tập nghiên cứu để có nhận thức sâu sắc về mục đích của việc đổi mới nội dung và phương pháp dạy học ở TH. - Bản thân HT phải không ngừng tích luỹ, cập nhật, nâng cao trình độ lý luận và CM nghiệp vụ QL nhà trường nói chung và QL HĐ dạy học nói riêng trong giai đoạn mới (có thể qua tự học tự nghiên cứu các tài liệu liên quan hoặc thông qua các đợt bồi dưỡng ngắn hạn của Phòng GD, Sở GD ; qua các lớp đào tạo ngắn hạn, dài hạn về CM nghiệp vụ QL nhà trường; qua các đợt thăm quan các trường điển hình tiên tiến ở các địa phương khác nhau). - Tăng cường tự học, tự bồi dưỡng để nắm vững chương trình, nội dung cũng như phương pháp dạy học mang tính đặc trưng của từng môn học ở TH trong chương trình thay sách qua các công việc sau: + Tích cực dự giờ, thăm lớp để không chỉ nắm vững nội dung cũng như các quy trình giảng dạy, phương pháp đặc trưng của từng môn học ở từng khối lớp mà còn giám sát được việc giảng dạy của GV để có thể nhân rộng được điển hình tốt hoặc điều chỉnh, bổ sung kịp thời những thiếu sót hoặc bất hợp lý. + Trực tiếp hướng dẫn GV học tập, nghiên cứu các nội dung về thay sách của các khối lớp trong bậc TH có thể do trường, cụm trường, Phòng GD, Sở GD tổ chức. + Xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện, trực tiếp tham dự và có ý kiến chỉ đạo HĐ đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường một cách thường xuyên, liên tục như: Tổ chức hội thảo về đổi mới phương pháp giảng dạy trong các tổ CM, có lên lớp minh hoạ, rút kinh nghiệm hàng tuần. - Trực tiếp dự một số buổi sinh hoạt tổ CM ở tổ cũng như dự giờ dạy tốt của GV để có những điều chỉnh, bổ sung trong công tác QL chỉ đạo HĐ dạy học của GV. 3.2.2. Quản lý kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn: 3.2.2.1. Mục tiêu: - Kế hoạch là cương lĩnh hành động của một tổ chức. Để đạt mục tiêu trên trong dự kiến, kế hoạch được xem như một công cụ QL, kế hoạch tạo điều kiện cho người QL kiểm tra, đánh giá việc thực hiện các HĐ của các cá nhân và tập thể trong tổ chức của người QL. Như vậy, QL kế hoạch là thực hiện chức năng của các nhà QL. - QL kế hoạch là làm cho tổ chức HĐ theo định hướng để đạt được mục tiêu. Vì kế hoạch là kim chỉ nam, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình HĐ của tổ chức trong thời gian thực hiện mục tiêu của kế hoạch. - QL kế hoạch nhằm mục tiêu để cho hệ thống tổ chức vận hành theo đúng quy luật, để mọi cán bộ giáo vên trong trường thực hiện tốt cuộc vận động : "Dân chủ - Kỷ cương - tình thương - trách nhiệm" trong HĐ và làm cho mọi thành viên trong trường luôn thường trực ý thức sống và làm việc một cách khoa học-có kế hoạch. - QL kế hoạch thực chất là QL sự vận hành của toàn hệ thống nhằm đạt được mục tiêu cụ thể mà tổ chức đã định ra. Hay nói cách khác, QL kế hoạch tức là hiện thực hóa kế hoạch chiến lược thành kế hoạch cụ thể trong từng giai đoạn của tổ chức. - QL kế hoạch HĐ tổ CM nhằm nâng cao ý thức thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn của GV như trong Điều lệ trường học đã quy định. Đưa HĐ tổ CM vào nề nếp kỷ cương, làm cho mọi thành viên trong tập thể sư phạm nhà trường nhận thức đầy đủ việc thực hiện nghiêm túc chương trình, kế hoạch giảng dạy của bộ môn là điều kiện bắt buộc đối với mọi nhà trường và các thầy, cô giáo. Việc đầu tư CM, soạn bài, đổi mới phương pháp giảng dạy, tự học, tự bồi dưỡng là những điều kiện cần và đủ để thực hiện được mục tiêu dạy học đề ra và mới thực sự nâng cao được chất lượng dạy học. 3.2.2.2. Cách thức thực hiện: Kế hoạch CM là cương lĩnh HĐ của tổ CM trong trường học. Vì tổ CM là đơn vị sản xuất chính trong nhà trường. Như vậy kế hoạch HĐ tổ CM có vai trò quyết định đến việc thực hiện kế hoạch năm học của nhà trường. Kế hoạch CM ở các tổ CM là kế hoạch bộ phận trong kế hoạch tổng thể năm học của trường, nhưng đồng thời lại mang đặc thù riêng của từng khối lớp. Vì vậy, kế hoạch HĐ tổ CM trong nhà trường phải đảm bảo được những yêu cầu sau đây: - Phải thể hiện và cụ thể hóa được chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, Bộ, Sở, Phòng GD và nhà trường về HĐ CM. - Phải phù hợp với tình hình thực tế-đặc thù của từng tổ CM trong nhà trường( khối lớp). - Phải phù hợp với đông đảo các cá nhân trong tập thể tổ: Tức là phải bố trí công việc hợp lý, phát huy tối đa năng lực HĐ của từng thành viên trong tổ. - Phải cụ thể rõ ràng về các mục tiêu phấn đấu, thời gian thực hiện, người phụ trách và các mục tiêu đề ra phải có tính khả, thi được tập thể tổ nhất trí cao. Để có được kế hoạch HĐ tổ CM đúng và sát với đặc điểm nhà trường, việc xây dựng kế hoạch là việc làm khó nhưng rất quan trọng, đây là điều kiện tiên quyết để nhà trường hoàn thành nhiệm vụ năm học. Khi bàn về QL GD, Bác Hồ kính yêu đã dạy rằng: "Là người lãnh đạo phải chú ý đến nhu cầu thực tiễn, với GD phải đào tạo con người thực tiễn". Bởi vậy người lãnh đạo, cụ thể là người HT, tổ trưởng phải có kế hoạch, kế hoạch phải chú ý đến nhu cầu thực tiễn mà trong kế hoạch thì mọi việc phải ăn khớp với nhau như Bác Hồ cũng đã dạy: " Mọi công việc của chúng ta đều phải đi vào kế hoạch, trong kế hoạch mọi việc phải ăn khớp với nhau". Với GD, Người còn chỉ ra cụ: "GD cũng phải theo hoàn cảnh điều kiện, phải ra sức làm nhưng làm vội không được. Từ đây ra cửa thì thứ nhất là bước thứ nhất, thứ hai là bước thứ hai, thứ ba là bước thứ ba .. vội thì ngã, làm phải có kế hoạch, có từng bước". Trong kế hoạch có việc lập chương trình mà việc lập chương trình là rất khó bởi vì nó vừa phải phù hợp với đối tượng QL và phải đảm bảo tính khoa học. Do vậy, ngay từ đầu năm học HT các trường phải trực tiếp chỉ đạo các tổ CM xây dựng kế hoạch HĐ của tổ và của cá nhân. Kế hoạch xây dựng phải tuần tự từng bước, không nôn nóng, đốt cháy giai đoạn. Muốn chỉ đạo xây dựng kế hoạch tổ CM đúng thì HT cần tiến hành các bước sau đây: * Bước 1 : Tiền kế hoạch: - Ngay từ đầu năm học vào khoảng 25, 26/8 hàng năm, HT các trường TH cần phải tập trung toàn bộ GV trong trường để học tập tất cả các văn bản, nghị quyết, quy định đối với GD, GV, nhà trường (điều lệ nhà trường TH, Luật GD, quyết định 30 về đánh giá xếp loại HS TH, quy chế CM.) - Phổ biến và quán triệt tình hình nhiệm vụ năm học của ngành đến tận các GV trong nhà trường. - Phân tích tình hình đặc điểm của nhà trường khi bắt đầu bước vào năm học mới, đặc biệt chỉ ra được những mặt mạnh - yếu, những việc đã làm được, chưa làm được của năm học trước. Chỉ rõ được nguyên nhân khó khăn, thuận lợi để mọi thành viên trong hội đồng sư phạm nhà trường thấy được và rút kinh nghiệm cho năm sau. Đây là bước khởi đầu cực kỳ quan trọng, không thể thiếu được bắt đầu năm học, và cũng là nhiệm vụ quan trọng là nâng cao trình độ chính trị, tư tưởng cho cán bộ GV vào đầu năm học. * Bước 2: ổn định nhân sự ở các tổ: Bắt đầu vào năm học, căn cứ vào điều kiện thực tế biên chế năm học của nhà trường, HT nhà trường phải ra quyết định sắp xếp biên chế lại các tổ CM cho phù hợp với nhiệm vụ năm học, phù hợp với nhà trường và đúng Điều lệ nhà trường đã quy định. Ra quyết định bổ nhiệm tổ trưởng CM. Việc chọn tổ trưởng CM phải đảm bảo khách quan, vô tư, vì nhiệm vụ GD của nhà trường. Tổ trưởng CM phải thực sự là con chim đầu đàn trong HĐ CM, có năng lực QL, nhiệt tình trong công tác, yêu ngành, yêu nghề, có khả năng tập hợp quần chúng, có thâm niên công tác từ 5 năm trở lên, đã dạy qua cả 5 khối học trong trường TH (ít nhất là 3 khối kế tiếp nhau) và phải được các thành viên trong tổ CM tín nhiệm cao. Đây là điều kiện quan trọng. Vì vậy, trước khi đưa ra quyết định tổ trưởng CM, người HT nên tham khảo ý kiến các thành viên trong tổ, có thể bằng phiếu thăm dò, bằng nghe dư luận. Có như vậy mới chọn được người lãnh đạo tổ vừa là nhà QL, vừa là chuyên gia GD để lãnh đạo HĐ tổ CM đi đúng quỹ đạo và đạt mục đích trong HĐ CM. * Bước 3: Phân công CM: Đây là một vấn đề bức xúc hiện đang xảy ra trong các nhà trường TH, đặc biệt là trong cơ chế thị trường. Vì vậy, việc phân công CM của HT càng phải đảm bảo được yêu cầu sau: - Căn cứ vào năng lực CM của GV. - Căn cứ vào tình hình cụ thể của tổ CM. - Căn cứ vào yêu cầu nguyện vọng của cá nhân GV. - Căn cứ vào mục tiêu đào tạo của nhà trường (bồi dưỡng HS giỏi, lớp đầu bậc học, lớp cuối bậc học.) - Căn cứ vào nguyện vọng của HS và phụ huynh-từ nhu cầu của người học (muốn xây dựng lớp chuẩn). - Đảm bảo tính liên thông, tức là GV có thể theo HS lớp của mình lên khối trên ở năm học sau. Tránh tình trạng đảo lộn nhiều, làm khó khăn cho GV trong việc nắm bắt tình hình HS và HS cũng khó khăn khi làm quen với phong cách, phương pháp giảng dạy của GV mới. - Đảm bảo cho một số GV TH trong trường được dạy ở tất cả các khối lớp để nắm bắt được nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy đặc trưng của từng khối . - Đảm bảo tính công bằng về lao động đối với tất cả các GV. Để đảm bảo được những yêu cầu trên, HT phải không được áp đặt trong phân công CM, mà cần phải phát huy cao độ tính dân chủ trong phân công CM. Vì HĐ CM là HĐ khoa học. Trước hết HT phải thông qua tổ CM cho GV tự đặng ký nguyện vọng của mình trong năm học tới, tổ CM trao đổi vào biên bản báo cáo HT (làm vào dịp tổng kết năm học hàng năm). HT dự kiến phân công CM cho năm học mới, sau đó đưa ra Ban giám hiệu để bàn bạc và thống nhất phương án tối ưu, báo cáo chi bộ nhà trường và triển khai trong toàn hội đồng để thực hiện. * Bước 4: Xây dựng kế hoạch tổ và kế hoạch cá nhân: Sau khi đã thống nhất phân công CM, các tổ trưởng CM thống nhất chỉ tiêu phấn đấu của tổ, của cá nhân rồi xây dựng kế hoạch tổ CM. Kế hoạch HĐ của tổ CM phải thể hiện các nội dung như sau: - Đặc điểm tình hình tổ khi bước vào năm học. - Công việc được giao. - Phân công CM của tổ. - Biện pháp và phương hướng HĐ thể hiện cụ thể theo thời gian hàng tuần, hàng tháng đối với tổ CM. - Chỉ tiêu phấn đấu, thực hiện quy chế CM của tổ: + HS giỏi, khá, trung bình, yếu. + Tỷ lệ lên lớp. + Số giải HS giỏi đối với tổ. + Số sáng kiến kinh nghiệm. + Số hồ sơ đạt tốt, khá, trung bình. + Số GV đạt danh hiệu GV dạy giỏi, chiến sĩ thi đua các cấp . Đối với kế hoạch cá nhân thì cụ thể hóa chất lượng HS ở các lớp mình dạy. Các chỉ tiêu khác như: HĐ Đội thiếu niên, Sao nhi đồng, chủ nhiệm, HĐ tập thể... Sau khi thống nhất kế hoạch, HT ký duyệt với tổ trưởng và lưu vào hồ sơ QL năm học. * Bước 5: Tổ chức thực hiện kế hoạch: Sau khi đã thống nhất được kế hoạch HĐ tổ CM thì HT có thể uỷ quyền cho phó HT phụ trách CM theo dõi tiến trình thực hiện kế hoạch HĐ của tổ, nhằm phát hiện các vấn đề và giải quyết các vấn đề một cách kịp thời, có thông báo ngay cho đội ngũ các tổ trưởng CM, hoặc trong các buổi họp hội đồng GV hàng tháng. HT nhà trường trong QL kế hoạch CM cần phải nhận thức rõ được rằng: quá trình QL chỉ đạo thực hiện kế hoạch CM là quá trình Ban giám hiệu phải kết hợp chặt chẽ với tổ CM và thông qua tổ CM, biến sự QL chỉ đạo CM của HT thành nề nếp thường xuyên của các tập thể tổ CM mà người tổ trưởng là người được HT ủy quyền QL chỉ đạo việc thực hiện kế hoạch HĐ CM của tổ và cá nhân. Để từ đó thông tin ngược lên Ban giám hiệu (HT) nắm được tình hình. Có như vậy thì vai trò QL CM của người tổ trưởng trong các nhà trường mới được phát huy, mới chủ động trong việc QL của mình. Tránh tình trạng tổ trưởng CM chỉ là công cụ thông báo các quyết định của HT đến GV. HT nhà trường phải đặt tổ trưởng CM vào vị trí của người QL trường học thật sự vì họ là người trực tiếp tác động đến GV và học sinh, có tác dụng to lớn trong việc nâng cao chất lượng HĐ tổ CM, biến khả năng CM của tổ thành hiện thực, từ đó nâng cao chất lượng dạy học của tổ. Nhà GD học thiên tài A.X. Macarenco đã khẳng định rằng: "Sự thống nhất của tập thể sư phạm là điều quyết định hoàn toàn và một GV trẻ nhất, thiếu kinh nghiệm nhất ở một tập thể thống nhất và gắn bó, đứng đầu bởi một người lãnh đạo - người thợ cả giỏi sẽ làm được nhiều hơn một GV tài năng và giàu kinh nghiệm bao nhiêu đi chăng nữa mà lại đi ngược với tập thể sư phạm". 3.2.3. Quản lý nội dung sinh hoạt chuyên môn: 3.2.3.1. Mục tiêu: Trong thực tiễn thì tổ CM là đơn vị cơ sở, nền tảng để tổ chức và triển khai thực hiện các HĐ CM một cách cụ thể và có hiệu lực. Đây cũng là nơi QL trực tiếp công tác bồi dưỡng GV và phát hiện ra những điểm mạnh - yếu, thuận lợi, khó khăn của việc thực hiện các mục tiêu dạy học. Sinh hoạt tổ CM phải bàn bạc, thống nhất về CM, mang tính CM hóa, tính đặc thù của từng khối lớp. Vì vậy QL được nội dung sinh hoạt tổ CM sẽ thực hiện được mục tiêu sau: - Quán triệt chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, địa phương về GD, nhằm nâng cao nhận thức của GV về nhiệm vụ GD. - Tổ chức cho GV trong tổ học tập nắm vững các mục tiêu CM, chương trình, sách giáo khoa mới, các quy định, quy chế CM. - Tổ chức cho GV trong tổ bàn bạc xây dựng kế hoạch tổ, cá nhân; thống nhất chương trình giảng dạy, thống nhất mục đích yêu cầu của từng chương, bài dạy cụ thể theo khối lớp. Thống nhất thực hiện và sử dụng đồ dùng dạy học hoặc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy ở một số chương, bài nhất định .Thống nhất được nội dung tổ chức HĐ CM nội - ngoại khóa cũng như nội dung bồi dưỡng HS giỏi, phụ đạo HS yếu - kém. Thống nhất chương trình ôn tập, hệ thống kiến thức cho HS và nội dung kiểm tra, đánh giá học sinh. - Chỉ đạo và giám sát được các khâu soạn, giảng, chấm, chữa bài. Đánh giá của GV đối với HS một cách thường xuyên, có chất lượng, đúng và phù hợp với chương trình. Từ đó nắm bắt được chất lượng học tập của HS để có biện pháp giảng dạy phù hợp, đáp ứng yêu cầu của người học. - Thực hiện các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học. Lựa chọn các phương pháp dạy học phù hợp với đặc thù từng môn của khối lớp, đối tượng học sinh, điều kiện trường, lớp cụ thể. Có như vậy thì mới nâng cao được chất lượng dạy học. - Các thành viên trong tổ có điều kiện tự học, tự bồi dưỡng, viết sáng kiến kinh nghiệm của bản thân, học tập lẫn nhau về CM, nghiệp vụ, trau dồi kiến thức sư phạm. 3.2.3.2. Cách thức thực hiện: Một thực tế hiện nay là sinh hoạt tổ CM ở các trường thường là sinh hoạt hành chính, phần nhiều là phổ biến những công việc cụ thể mà nhà trường đã truyền đạt và thống nhất ghi sổ chương trình bài dạy của các môn trong tuần tới ở mỗi khối lớp. Sau nhiều năm công tác ở trường TH, chúng tôi thấy vấn đề đó xảy ra là do những nguyên nhân sau đây: - Nội dung sinh hoạt tổ CM nghèo nàn. - Tổ trưởng CM không hoạch định được nội dung sinh hoạt tổ CM của tổ mình. - QL sinh hoạt tổ CM ở trong nhà trường chưa được chú trọng và phó mặc cho tổ. - Nhận thức của GV về tầm quan trọng của sinh hoạt CM chưa cao. Mặt khác cơ chế thị trường có ảnh hưởng đến đời sống tinh thần của mỗi cán bộ, GV trong sinh hoạt tổ CM. Để sinh hoạt tổ CM trong nhà trường thực sự có chất lượng, có hiệu quả và góp phần nâng cao được chất lượng dạy và học thì cần tổ chức thực hiện như sau: - Ngay từ đầu năm học HT phải thống nhất với tổ CMvề lịch sinh hoạt tổ CM và được thể hiện trên thời khoá biểu của nhà trường cũng như duyệt được kế hoạch và nội dung sinh hoạt tổ CM theo từng tháng. - Trong các buổi họp tổ trưởng CM đầu tháng, HT ủy quyền cho phó HT CM nhắc lại toàn bộ những HĐ CM của nhà trường trong tháng theo kế hoạch đã vạch ra, rồi từ đó bàn bạc, có điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế của tháng để thực hiện trên từng tuần cụ thể trong tháng. Các tổ trưởng CM phải nắm bắt để triển khai trong các buổi sinh hoạt tổ. - HT giao nhiệm vụ cho tổ trưởng CM chịu trách nhiệm về nội dung sinh hoạt tổ CM trong tuần của tổ mình để thống nhất trong toàn tổ. - Kế hoạch HĐ tổ CM phải thống nhất đan xen với kế hoạch HĐ của các tổ chức quần chúng khác trong nhà trường để tránh tình trạng chồng chéo kế hoạch. - HT cần sắp xếp công việc để thỉnh thoảng trực tiếp đi dự các buổi sinh hoạt ở các tổ CM để nắm bắt tình hình, còn lại cần ủy quyền cho phó HT phụ trách CM đi dự thường xuyên hàng tuần. 3.2.4. Quản lý viêc thực hiện quy chế chuyên môn: 3.2.4.1. Mục tiêu: Việc QL thực hiện quy chế CM ở trường TH nói riêng, trong các nhà trường phổ thông nói chung hiện nay là việc làm cần phải tiến hành thường xuyên. Bởi vì nếu mọi người GV đều thực hiện tốt quy chế CM thì HĐ GD của trường sẽ đạt kết quả tốt. Việc thực hiện quy chế CM là vấn đề cốt lõi của CM. Đó là việc người GV thực hiện đúng các quy định của ngành về hồ sơ CM cũng như quy trình soạn, giảng, chấm (kiểm tra-đánh giá) . Đây là vấn đề bắt buộc, là pháp lệnh đối với tất cả các thầy, cô giáo. QL thực hiện quy chế CM của HT trong trường TH nhằm mục đích sau đây: - Nâng cao ý thức trách nhiệm với công việc của mọi GV trong nhà trường để họ luôn biết sống và làm việc một cách khoa học là có hồ sơ, có kế hoạch, đúng quy trình theo quy định . Đó cũng là trách nhiệm của một công dân sống và làm việc theo luật. - Để cho nhà trường (các thầy, cô giáo) thực hiện đúng, đủ chương trình giảng dạy theo quy định của Bộ GD và Đào tạo đối với từng bộ môn ở từng khối lớp. Ngăn chặn được những hiện tượng cắt xén hoặc giãn chương trình giảng dạy, giảng dạy tùy tiện. Đồng thời phát hiện được tiến độ thực hiện chương trình ở các tổ theo kế hoạch đã định. Từ đó nhà trường có biện pháp chỉ đạo kịp thời để giảng dạy đúng, đủ chương trình theo quy định. - QL được công tác kiểm tra, đánh giá của GV giúp HT QL chất lượng học tập của học sinh. Từ đó, giúp HT có biện pháp QL tốt hơn quá trình giảng dạy của GV để nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường, vì kết quả học tập của HS là thước đo để đánh giá toàn bộ quá trình HĐ dạy và học trong nhà trường. Mọi nỗ lực của thầy, trò trong nhà trường đều hướng tới mục đích là kết quả học tập của học sinh. Thông qua QL công tác kiểm tra, đánh giá học sinh, tạo ra được sự công bằng trong đánh giá ngăn chặn được những tiêu cực, gian lận trong đánh giá HS của GV, tránh tình trạng HS ngồi nhầm lớp. Đây là động lực thúc đẩy sự vươn lên học tập của HS trong nhà trường giúp HT có kế hoạch chỉ đạo công tác bồi dưỡng HS giỏi, phụ đạo HS yếu kém nhằm không ngừng nâng cao chất lượng GD của trường, tiến tới hoàn thành nhiệm vụ năm học. Củng cố lòng tin, uy tín của nhà trường trước phụ huynh, HS và xã hội. 3.2.4.2. Cách thức thực hiện: Ngay từ đầu năm học, HT nhà trường phải chỉ đạo cho các tổ CM học tập lại những văn bản quy định về HĐ CM để tất cả các GV trong nhà trường nắm vững những công việc cụ thể của người GV trong HĐ CM . - Việc thực hiện quy chế CM gồm có: + Bảo đảm các hồ sơ CM theo quy định của Sở GD và Đào tạo. + Thực hiện chương trình, kế hoạch giảng dạy, GD theo quy định của Bộ GD và Đào tạo. + Soạn bài, chuẩn bị đồ dùng dạy học, lên lớp theo quy định của ngành và quy chế của trường. + Kiểm tra đánh giá HS theo quyết định 30/2005/QĐ-BGD&ĐT của Bộ GD và Đào tạo về đánh giá xếp loại HS TH. - Những quy định để thực hiện tốt quy chế CM là: + 100% GV phải có bài soạn mới trước khi lên lớp, bài soạn phải ghi rõ ngày tháng soạn, phải có chữ ký của tổ trưởng CM trước khi lên lớp 1 tuần. + Tổ CM cũng như tất cả các GV phải lên lịch báo giảng trước 1 tuần và để lịch báo giảng tại phòng hội đồng GV để Ban giám hiệu kiểm tra thường xuyên. + Lên lớp đúng thời khoá biểu, đúng thứ tự môn học, không tự ý đổi bài học hoặc cắt xén nội dung bài khi chưa được HT cho phép. Lên lớp mang theo hồ sơ giảng dạy (giáo án, sổ điểm...). + Kiểm tra đánh giá HS theo đúng quy định về nội dung, cách thức và thời gian. + Mỗi GV phải dự giờ đồng nghiệp ít nhất 1 tiết/tuần. - HT nhà trường ủy quyền cho hiệu phó phụ trách CM thành lập ngân hàng đề thi của trường trên cơ sở các đề thi của các tổ CM gửi về để đáp ứng yêu cầu của các đợt kiểm tra định kì trong năm học. - Đổi chéo GV coi chấm thi trong khối, trong trường, không để trùng lặp qua các đợt kiểm tra thường xuyên nhằm đảm bảo tính khách quan, công bằng trong kiểm tra đánh giá học sinh. * Sau khi đã được học tập, thống nhất những quy định về HĐ CM của trường, HT tiến hành kiểm tra như sau: - Kiểm tra thực hiện quy chế CM qua sổ đầu bài: Đây là công việc cần phải làm thường xuyên, liên tục trong suốt cả năm học. HT ủy quyền cho phó HT thường xuyên kiểm tra việc thực hiện chương trình qua sổ đầu bài của các GV ở tất cả các tổ CM vào cuối mỗi tuần học trước, có ký và nhận xét vào cuối sổ. Để nắm bắt tình hình và thông báo ngay cho tổ trưởng vào đầu tuần sau để GV kịp thời điều chỉnh. Tránh tình trạng dạy không theo phân phối chương trình, giảm giờ dạy tùy tiện, dạy dồn ép trong các môn học... - Kiểm tra thực hiện quy chế CM thông qua dự giờ đột xuất của GV. Căn cứ vào thời khóa biểu, HT cùng với phó HT, tổ trưởng CM đi dự giờ thăm lớp đột xuất (không báo trước) đối với một số GV kể cả GV giỏi, khá và trung bình. Sau khi dự giờ có đối chiếu việc thực hiện chương trình của GV với phân phối chương trình của Bộ với giáo án, sổ báo giảng và vở ghi của HS . Đây là việc làm rất cần thiết, có tác dụng ngăn chặn, chấn chỉnh những biểu hiện tiêu cực trong HĐ CM của GV, đồng thời còn có tác dụng đối với cả HS trong việc chấn chỉnh nề nếp học tập. Cũng thông qua dự giờ đột xuất, đánh giá được thực chất chất lượng của việc soạn bài, nghiên cứu bài dạy và nội dung kiến thức cũng như phương pháp truyền thụ của GV đến học sinh. Đồng thời cũng kiểm tra được chất lượng hiện tại của HS lớp đó. Từ đó HT sẽ có được những thông tin chính xác để điều chỉnh kế hoạch giảng dạy, học tập hoặc trao đổi, rút kinh nghiệm để GV phát huy được những ưu điểm, khắc phục những nhược điểm, thiếu sót trong việc thực hiện quy định về soạn bài, lên lớp. Và cũng chính điều này góp phần bồi dưỡng nâng cao tay nghề cho GV góp phần nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Khi tiến hành biện pháp này HT chỉ cần báo phó HT, tổ trưởng CM và đi dự giờ ngay. Điều cần đặc biệt chú ý là trong đánh giá nhận xét phải tế nhị, kín đáo để đảm bảo uy tín cho GV. Biện pháp này có tác dụng rất lớn đối với những GV khác nên trong quá trình chỉ đạo QL HĐ tổ CM của HT cần phải thường xuyên thực hiện. Đặc biệt là đầu năm học và những thời gian cao điểm như: dịp Tết, dịp cuối năm. - Kiểm tra thực hiện quy chế CM qua kiểm tra hồ sơ GV. Đây là việc làm rất cần thiết và không thể thiếu được trong quá trình QL HĐ CM của HT. Đồng thời là kiểm tra toàn diện tất cả các lĩnh vực thực hiện quy chế CM của HT đối với mọi GV. Những lần kiểm tra này HT phải có lịch trước thông báo đến tất cả các GV và có trong kế hoạch của nhà trường vào đầu năm học. Mỗi tháng phó HT kiểm tra và ký duyệt giáo án 1 lần vào cuối tháng. Mỗi năm học kiểm tra hồ sơ của tất cả các GV 4 lần (mỗi học kỳ 2 lần). Cụ thể: HT thành lập Ban kiểm tra hồ sơ GV gồm có tất cả các tổ trưởng CM, ban thanh tra nhân dân. Sau đó họp toàn ban để thống nhất nội dung kiểm tra, tiêu chuẩn đánh giá, xếp loại . Hồ sơ gồm các loại sau: + Giáo án (kế hoạch bài dạy) từ đầu năm học đến khi kiểm tra hồ sơ lần 1 hoặc từ thời điểm kiểm tra lần trước đến thời điểm kiểm tra lần sau. + Sổ báo giảng. + Sổ điểm lớp(GV chủ nhiệm), sổ điểm cá nhân(giáoviên bộ môn). + Sổ sinh hoạt CM. + Sổ chủ nhiệm lớp. + Sổ dự giờ. + Sổ tự học tự bồi dưỡng. Lần kiểm tra này là lần kiểm tra đồng bộ và tiến hành trên diện rộng tất cả các tổ CM trong nhà trường. Do vậy, sau khi kiểm tra, HT phải tổng kết rút kinh nghiệm trước hội đồng sư phạm, chỉ ra những mặt mạnh, yếu của các GV để toàn trường chấn chỉnh và học tập. - Kiểm tra thực hiện quy chế CM thông qua việc thanh tra toàn diện GV định kỳ trong năm(1 năm 1 lần với 1 GV). Đây là việc thanh tra GV theo chế độ thanh tra thủ trưởng, tiến hành rải rác trong cả năm học. Lần thanh tra này nhằm kiểm tra toàn diện GV về mọi mặt trong đó có việc thực hiện quy chế CM, cụ thể: + Kiểm tra việc thực hiện quy chế CM theo quy định. + Kiểm tra năng lực sư phạm bằng cách dự ít nhất 3 giờ dạy đối với một GV. + Kiểm tra kết quả giảng dạy và GD của lớp (vì các giờ dự đều có kết quả kiểm tra sát hạch học sinh). + Kiểm tra công tác chủ nhiệm lớp và thực hiện các công tác khác của trường. Sau lần thanh tra này, HT đánh giá năng lực của GV, chỉ rõ cho GV thấy mặt mạnh, yếu và yêu cầu những biện pháp khắc phục, đồng thời ghi vào sổ kiểm tra toàn diện GV (như mẫu đã có). Để theo dõi đánh giá GV, lần kiểm tra này HT phải khách quan vô tư để đánh giá đảm bảo tính công bằng. Có như vậy mới phát huy được năng lực của GV. - Kiểm tra thực hiện quy chế CM thông qua tổ trưởng CM. Đây là việc làm thường xuyên, vào buổi họp tổ trưởng CM đầu tuần, tổ trưởng CM ở các tổ phải thông báo với HT về tình hình HĐ của tổ mình phụ trách. Có thể thông báo bằng văn bản hoặc trực tiếp báo cáo, trong đó có vấn đề thực hiện quy chế CM của GV trong tổ phụ trách. Khi báo cáo cần nêu rõ lý do vi phạm (nếu có), biện pháp khắc phục của cá nhân, của tổ và kết quả. 3.2.5. Quản lý công tác tự học tự bồi dưỡng của tổ chuyên môn: 3.2.5.1. Mục tiêu: - Nâng cao ý thức của GV về công tác tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao kỹ năng nghiệp vụ CM. - Nâng cao chất lượng của đội ngũ GV trong nhà trường để đáp ứng được yêu cầu triển khai có hiệu quả chương trình TH mới hiện nay. - Để các GV có điều kiện thường xuyên học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với nhau, có điều kiện để cập nhật kiến thức trong quá trình giảng dạy. - QL được công tác này, HT nắm rõ hơn khả năng tự học, tự rèn luyện CM nghiệp vụ của GV để từ đó có biện pháp chỉ đạo tốt hơn trong HĐ CM. - Giúp cho HT nắm được năng lực CM của GV(về kiến thức và khả năng sư phạm), phân loại được các GV của trường để phân công CM hợp lý vào đầu năm học - chọn đúng người, đúng việc . - Giúp cho GV có nhiều sáng kiến kinh nghiệm trong giảng dạy, có nhiều suy nghĩ hay trong quá trình đổi mới phương pháp giảng dạy cũng như bồi dưỡng HS giỏi, khá từ đó nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường. 3.2.5.2. Cách thức thực hiện: - Để QL tốt được công tác tự học, tự bồi dưỡng hay còn gọi là phát triển CM GV thì ngay từ cuối năm học trước, HT cùng với Ban giám hiệu nhà trường và các tổ trưởng CM phải bàn bạc thống nhất và lên kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng cho GV trong hè và cả năm học mới. - Cùng với tổ trưởng, HT cân nhắc xem trong tổ CM ai có khả năng đi đào tạo trên chuẩn, đào tạo ngắn hạn, dài hạn và có chế độ chính sách động viên khuyến khích GV tham gia các lớp học tập trên chuẩn như Cao đẳng, Đại học, Cao học và các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ CM ngắn hạn theo chương trình bồi dưỡng thường xuyên của Bộ, Sở, Phòng GD. Phải coi vấn đề bồi dưỡng thường xuyên nâng cao nghiệp vụ là quyền lợi và nghĩa vụ đối với mọi GV. - Trong năm học, HT chỉ đạo các tổ CM bàn bạc, để lên kế hoạch cụ thể về công tác tự học, tự bồi dưỡng của tổ mình, phải phân công cụ thể cho từng GV nghiên cứu những vấn đề cần thiết để thảo luận trước tổ trong buổi họp CM như : những bài giảng khó, phương pháp dạy học mới, những chuyên đề về đổi mới phương pháp giảng dạy. Từ đó các GV được phân công chịu trách nhiệm giảng dạy hoặc nêu vấn đề để cả tổ cùng bàn bạc thảo luận đi đến nhất trí chung. - Bước vào năm học mới, HT cùng với tổ CM bàn bạc, phân công GV có năng lực phụ trách các đội tuyển HS giỏi. - HT có kế hoạch chỉ đạo tổ CM phân công kèm cặp giúp đỡ lẫn nhau trong CM. Đồng chí có năng lực kèm đồng chí yếu, đặc biệt là đối với những GV trẻ mới vào nghề cần phân công người kèm cặp hướng dẫn chu đáo. - Ngay từ đầu năm học HT chỉ đạo các tổ CM bàn bạc cho các cá nhân trong tổ chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm trong năm và xây dựng kế hoạch. Phải coi việc viết sáng kiến kinh nghiệm là việc làm bắt buộc đối với tất cả các GV và là tiêu chí xếp loại thi đua đối với tổ trưởng, cá nhân. - Trong bản kế hoạch của mình, mỗi cá nhân đều phải đăng ký vấn đề tự học, tự bồi dưỡng; đăng ký tỷ lệ HS giỏi, HS tiên tiến ; đăng ký đề tài sáng kiến kinh nghiệm cấp nào để HT theo dõi, tạo điều kiện và kiểm tra đôn đốc. - Trong công tác QL HĐ ngoài giờ lên lớp như: bồi dưỡng HS giỏi, phụ đạo HS yếu kém thì nhà trường cũng phải QL nghiêm túc như học nội khóa. Việc lựa chọn HS giỏi vào các đội tuyển phải tổ chức đúng quy định, tránh tình trạng tùy tiện, lựa chọn không đúng đối tượng học sinh. - Tất cả các GV trong nhà trường đều phải có sổ tự học, tự bồi dưỡng. Hết một đợt bồi dưỡng mỗi GV đều viết thu hoạch, Ban giám hiệu nhà trường có đánh giá xếp loại và lưu vào hồ sơ CM của mỗi GV. Đây là một loại hồ sơ bắt buộc đối với GV. - Hàng năm cùng với tổ trưởng CM HT phải phân loại đánh giá năng lực của từng GV trong tổ để phân công GV kèm cặp giúp đỡ lẫn nhau về CM, và có kế hoạch bồi dưỡng GV. Việc đánh giá phân loại phải chính xác. Để phân loại đúng được GV, HT phải tổng hợp qua nhiều kênh thông tin như dự giờ thăm lớp, thông qua tổ CM, lấy ý kiến từ phía cha mẹ học sinh. Đây là việc làm rất cần thiết đối với HT các nhà trường trong việc QL GV. Việc phân loại đúng GV giúp HT phân công giảng dạy phù hợp, tổ chức bồi dưỡng GV đúng năng lực làm cho công tác giảng dạy của GV đáp ứng được yêu cầu của người học. Từ đó nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường. - Để có điều kiện tốt cho GV trong công tác tự học, tự bồi dưỡng thì HT bàn bạc với Ban giám hiệu ủy quyền cho phó HT CM có kế hoạch thường xuyên liên tục tổ chức các chuyên đề, hội thi trong nhà trường như: Chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học, chuyên đề bồi dưỡng HS giỏi và phụ đạo HS yếu - kém, hội thi giảng GV dạy giỏi cấp trường, quận, thành phố; phong trào dự giờ thăm lớp, hội thi làm đồ dùng dạy học, các chuyên đề ngoại khóa. Tất cả các HĐ đó đều có tác dụng nâng cao năng lực dạy học của GV. Vì vậy nhà trường phải có kế hoạch cụ thể để tất cả các GV tham gia. Đặc biệt khi tổ chức các hội thi giảng, các chuyên đề về đổi mới phương pháp giảng dạy, HT nên mời chuyên viên của Phòng GD hoặc sở GD về dự để góp ý, rút kinh nghiệm và định hướng chỉ đạo thì hiệu quả của hội thi sẽ cao hơn. Sau mỗi lần tổ chức các hội thi đều phải có tổng kết khen - thưởng để động viên khuyến khích mọi GV tham gia. 3.2.6. Quản lý công tác thi đua của tổ chuyên môn: 3.2.6.1. Mục tiêu: - Đánh giá đúng khả năng và hiệu quả công việc của mỗi GV cũng như mỗi tổ CM. Làm động lực cho mọi GV phấn khởi, tự tin, nâng cao tinh thần trách nhiệm trong công việc được giao, góp phần nâng cao chất lượng GD của trường. - Tạo được bầu không khí làm việc thoải mái, tích cực, tự giác, dân chủ, đoàn kết và hợp tác trong tập thể sư phạm nhà trường. - Duy trì tốt nền nếp kỷ cương trong nhà trường. - Bảo đảm tính bền vững trong sự phát triển GD của trường. 3.2.6.2.Cách thức thực hiện: - HT tìm hiểu, nghiên cứu đầy đủ và kĩ lưỡng Luật GD, Điều lệ trường TH, các văn bản, thông tư về quy chế CM, về việc thực hiện quy chế dân chủ trong trường học, về công tác thi đua,..Sau đó soạn thảo thành quy chế làm việc của nhà trường, nội quy của trường và xây dựng các tiêu chuẩn thi đua của trường. + Trong quy chế làm việc của trường quy định cụ thể nhiệm vụ, trách nhiện của từng tổ chức, thành viên trong nhà trường, đặc biệt là với GV. + Trong nội quy quy định nền nếp HĐ của các tổ chức và các thành viên trong trường. + Trong các tiêu chuẩn thi đua có ghi rõ tiêu chuẩn thi đua của từng đối tượng trong nhà trường, trong đó các tiêu chuẩn thi đua thuộc về GV được chi tiết ở mọi lĩnh vực : từ xếp loại hồ sơ, giờ dạy, chất lượng HS của lớp chủ nhiệm cũng như kết quả tham gia các HĐ GD khác của trường. Mỗi tiêu chuẩn đều cụ thể hoá bằng điểm và mức điểm xếp loại A, B, C là khác nhau. Bản thảo được thông qua Ban giám hiệu, Chủ tịch Công đoàn và đưa xuống các tổ CM để thảo luận, góp ý kiến. Sau khi đã tập hợp được ý kiến của các tổ CM, HT hoàn chỉnh lại các văn bản đó và đưa ra thảo luận trong Hội nghị cán bộ công chức của trường. Khi đã thống nhất ý kiến đưa vào nghị quyết của Hội nghị cán bộ công chức của trường thì tiến hành triển khai thực hiện. - HT ra quyết định thành lập Hội đồng thi đua của trường theo quy định của Điều lệ trường TH. - Tổ chức bình xét xếp loại thi đua vào 4 đợt trong năm học để tạo động lực cho những đợt thi đua tiếp theo. - Sau khi bình xét thi đua đều khen thưởng công khai. - Dùng kết quả của các đợt thi đua để làm căn cứ bình bầu các danh hiệu thi đua trong năm học cho mỗi GV cũng như mỗi tổ CM. 3.2.7. Quản lý và kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn: 3.2.7.1. Mục tiêu; Trong chương 5 cuốn sửa đổi lề lối làm việc năm 1947, Bác đã đề cập đến 3 chức năng QL là : "Quyết định, tổ chức thực hiện, kiểm tra". Kiểm tra là chức năng cơ bản có vai trò quan trọng trong quá trình QL trường học nói chung, QL HĐ tổ CM nói riêng. Chúng ta có thể khẳng định rằng không có kiểm tra thì không có QL. Như vậy, kiểm tra, đánh giá HĐ tổ CM của HT là biện pháp quan trọng không thể thiếu được. Trong quy trình QL HĐ tổ CM của HT, kiểm tra đánh giá nhằm mục đích sau đây: + Theo dõi tiến trình HĐ tổ CM để điều chỉnh HĐ đó đi đúng với kế hoạch, mục tiêu đã đề ra. Làm cho HĐ tổ CM không đi lệch hướng ảnh hưởng lớn đến chất lượng dạy và học. + Kiểm tra HĐ tổ CM sẽ nắm bắt được tinh thần, thái độ, kết quả thực hiện quy chế CM, thực hiện nhiệm vụ của mọi GV trong tổ, từ đó nhà QL sẽ kịp thời uốn nắn, góp ý, GD cho những GV còn thiếu sót cũng như động viên kịp thời những GV tích cực, gương mẫu, từ đó nhân được điển hình tốt trong tổ, trong trường. + Kiểm tra đánh giá HĐ tổ CM nhằm mục đích đưa nề nếp HĐ CM trong nhà trường thành kỷ cương - trách nhiệm, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. + Kiểm tra đánh giá HĐ tổ CM còn giúp cho HT các nhà trường TH kịp thời điều chỉnh kế hoạch HĐ CM của nhà trường cho đúng hướng, phù hợp với thực tiễn nhà trường và đảm bảo cho HĐ CM đạt được mục tiêu đã định. 3.2.7.2 - Cách thức thực hịên: Để tránh tình trạng phát động phong trào nhưng không tổ chức kiểm tra đánh giá rút kinh nghiệm, mà để cả một thời gian dài mới nhìn lại, trong quá trình QL HĐ tổ CM, HT phải coi công việc kiểm tra, đánh giá là công việc tiến hành thường xuyên, đều đặn. Kiểm tra bằng nhiều hình thức như: kiểm tra theo kế hoạch định trước, kiểm tra đột xuất, kiểm tra thông qua các hình thức nắm bắt thông tin trong tập thể GV và học sinh. - Ngay từ đầu năm học, HT nhà trường căn cứ vào kế hoạch HĐ CM cả năm học của trường, kế hoạch HĐ của tổ để xây dựng kế hoạch cụ thể trong công tác kiểm tra đánh giá. - Khâu kiểm tra đánh giá HĐ CM là khâu rất phức tạp nhưng lại cực kỳ quan trọng, đòi hỏi HT phải sử dụng nhiều kênh, nguồn thông tin trong kiểm tra, đánh giá. Đánh giá phải đúng, mang tính sư phạm để phát huy được sức mạnh của nội lực trong tập thể sư phạm. Vì HĐ CM là HĐ đặc thù, do đó công tác kiểm tra đánh giá của HT phải kết hợp cả khoa học QL, khoa học sư phạm thì mới có hiệu quả. - Kiểm tra đánh giá HĐ CM phải tiến hành thường xuyên trong từng buổi học, tuần học, trong tháng và liên tục thông báo, rút kinh nghiệm có thể là riêng đối với cá nhân GV, với tổ trưởng hoặc trước tập thể sư phạm nếu thấy vấn đề cần phải đưa ra rút kinh nghiệm chung. - Trong kiểm tra đánh giá HĐ CM, HT phải thực sự khách quan, vô tư, vì mục đích chung của nhà trường. Tránh tình trạng cá nhân chủ nghĩa trong công tác kiểm tra đánh giá nói chung, kiểm tra đánh giá HĐ CM nói riêng. Có như vậy, HĐ CM của các tổ CM trong các nhà trường mới trở thành HĐ hạt nhân, HĐ nòng cốt trong nhà trường, và thực sự HĐ CM mới nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường. 3.3. Khảo sát tính khả thi của các biện pháp đề xuất: 3.3.1. Các bước tiến hành khảo sát: Sau khi nghiên cứu lý luận chung về các vấn đề QL, QL GD, QL nhà trường để làm cơ sở nền tảng cho vấn đề nghiên cứu, chúng tôi tiến hành đi khảo sát thực trạng phát triển GD, thực trạng HĐ của tổ CM và thực trạng QL HĐ tổ CM của HT ở 10 trường TH trong quận HB. Qua kết quả khảo sát thực trạng của 8 biện pháp QL HĐ tổ CM của HT hiện đang được áp dụng trong các nhà trường TH của quận HB hiện nay, từ những ưu thế và hạn chế trong quá trình thực hiện từng biện pháp ở các trường có đặc điểm khác nhau (đã đạt tiên tiến xuất sắc hoặc chưa đạt) với những HT khác nhau (về thâm niên, tuổi đời, năng lực…) tôi thấy công tác QL HĐ tổ CM của HT TH trong quận HB có thể tiến hành bằng 7 biện pháp dưới đây: - Biện pháp 1: Tăng cường bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận và CM, nghiệp vụ QL HĐ dạy học trong trường TH. - Biện pháp 2: QL kế hoạch HĐ của tổ CM . - Biện pháp 3: QL nội dung sinh hoạt CM của tổ. - Biện pháp 4: QL việc thực hiện quy chế CM của tổ. - Biện pháp 5: QL công tác tự học, tự bồi dưỡng của tổ CM. - Biện pháp 6: QL công tác thi đua của tổ CM. - Biện pháp 7: QL và kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch HĐ của tổ CM. Để khảo sát tính khả thi của các biện pháp đã nêu trên, tôi tiến hành như sau: Bước 1: Xây dựng mẫu phiếu trưng cầu ý kiến chuyên gia (phần phụ lục 1). Bước 2: Lựa chọn chuyên gia: Tôi lựa chọn 51 chuyên gia gồm có: cán bộ Phòng GD, các HT, phó HT và tổ trưởng CM hiện đang trực tiếp QL công tác HĐ của tổ CM ở 10 trường TH trong quận HB. Các chuyên gia lựa chọn đều là những nhà QL có thâm niên nhiệt tình, trách nhiệm trong công tác, hàng ngũ các tổ trưởng đều đã là GV giỏi cấp quận và thành phố. Bước 3: Lấy ý kiến chuyên gia và xử lý kết quả nghiên cứu. Sau khi xây dựng xong phiếu trưng cầu ý kiến và lựa chọn các chuyên gia để xin ý kiến, tôi trực tiếp đến các trường TH trong quận, gặp các chuyên gia để trao đổi mục đích của việc trưng cầu ý kiến, đồng thời xin ý kiến các chuyên gia một cách độc lập, bằng các phiếu trưng cầu ý kiến, trong phần trưng cầu ý kiến, tôi khảo sát trên 2 lĩnh vực: - Nhận thức về mức độ cần thiết của 7 biện pháp đề ra, có 3 mức độ là: Rất cần thiết ; cần thiết ; không cần thiết - Nhận thức về mức độ khả thi có 3 mức độ là: Rất khả thi ; khả thi ; không khả thi Sau khi lấy được các phiếu trưng cầu ý kiến chuyên gia, tôi tiến hành mã hóa điểm ở các mức độ như sau: Mức độ 1: Rất cần thiết và rất khả thi: cho 3 điểm. Mức độ 2: Cần thiết và khả thi: cho 2 điểm Mức độ 3: Không cần thiết và không khả thi: cho 1 điểm Sau đó tôi lập bảng thống kê tính điểm trung bình cho tất cả các biện pháp đã được khảo sát, xếp thứ bậc để từ đó đưa ra kết luận như bảng sau: 3.3.2. Khảo sát và kết luận: Bảng 21: Thống kê kết quả khảo sát mức độ cần thiết và mức độ khả thi của 7 biện pháp đề xuất STT Các biện pháp Mức độ cần thiết Mức độ khả thi Tổng TB Thứ bậc Tổng TB Thứ bậc 1 HT tăng cường bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận và CM, nghiệp vụ quản lý hoạt động dạy học trong trường TH. 145 2,84 1 142 2,78 1 2 QL kế hoạch HĐ của tổ. 142 2,78 2 140 2,75 2 3 QL nội dung sinh hoạt CM của tổ. 120 2,35 6 125 2,45 5 4 QL việc thực hiện quy chế CM của tổ. 137 2.69 3 131 2,59 4 5 QL công tác tự học, tự bồi dưỡng của tổ. 119 2,33 7 121 2,37 7 6 QL công tác thi đua của tổ. 135 2,65 4 138 2,7 3 7 QL và kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch của tổ. 128 2,51 5 124 2,43 6 8 Tổng điểm trung bình 2,59 2,58 Nhận xét: * Về mức độ cấp thiết: Các chuyên gia đánh giá mức độ cần thiết của 7 biện pháp đề xuất trong quá trình QL HĐ tổ CM ở trường TH tương đối cao. Thể hiện ở điểm TB chung là 2,59 so với điểm TB cao nhất là 3, trong đó 7/7 biện pháp đều có điểm TB lớn hơn 2. Có 5 biện pháp có điểm TB lớn hơn 2,5 đó là các biện pháp: + Biện pháp 1: HT tăng cường bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận và CM, nghiệp vụ QL HĐ dạy học trong trường TH : 2,84 điểm + Biện pháp 2: QL kế hoạch HĐ của tổ: 2,78 điểm + Biện pháp 4: QL việc thực hiện quy chế CM của tổ: 2,69 điểm + Biện pháp 6: QL công tác thi đua của tổ: 2,65 điểm + Biện pháp 7: QL và kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch HĐ của tổ: 2,65 điểm - Tuy nhiên mức độ cấp thiết của các biện pháp QL được các chuyên gia đánh giá không đồng đều, thể hiện ở điểm TB dao động trong khoảng từ 2,33 đến 2,84. Biện pháp cần thiết nhất là biện pháp 1, với điểm TB là 2,84. Biện pháp ít cấp thiết nhất là biện pháp 5 với điểm TB là 2,33. * Về mức độ khả thi: Các chuyên gia đánh giá mức độ khả thi của 7 biện pháp QL HĐ tổ CM của HT TH được đề xuất tương đối cao, thể hiện điểm TB chung là 2,58 so với điểm cao nhất là 3, trong đó 7/7 biện pháp có điểm TB > 2. Có 4 biện pháp có điểm TB lớn hơn 2,5 đó là các biện pháp: Biện pháp 1: HT tăng cường bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận và CM, nghiệp vụ QL HĐ dạy học trong trường TH : 2,78 điểm. Biện pháp 2: QL kế hoạch HĐ của tổ: 2,75 điểm. Biện pháp 4: QL việc thực hiện quy chế CM của tổ: 2,59 điểm. Biện pháp 6: QL công tác thi đua của tổ: 2,7điểm. - Cũng như mức độ cần thiết thì mức độ khả thi của các biện pháp cũng được các chuyên gia đánh giá không đồng đều. Thể hiện ở điểm TB dao động trong khoảng 2,37 đến 2,78. Cần thiết nhất là biện pháp 1, với điểm TB là 2,78; ít cấp thiết nhất là biện pháp 5 với điểm TB là 2,37. Nhìn vào bảng thống kê trên cho phép kết luận: giữa mức độ cấp thiết và mức độ khả thi của 7 biện pháp QL đề xuất có tương quan thuận và rất chặt chẽ với nhau, có nghĩa là các biện pháp cần thiết ở mức độ nào thì mức độ khả thi cũng phù hợp ở mức độ đó. Biện pháp 5: QL công tác tự học tự bồi dưỡng của tổ CM. Mức độ cấp thiết có điểm TB là 2,33 - XT 7, thì mức độ khả thi có điểm TB là 2,37- XT 7. Đây là biện pháp có nhận thức thấp nhất ở cả mức độ cấp thiết và mức độ khả thi. Trong thực tế, biện pháp này có tính phức tạp nhưng có ý nghĩa then chốt trong công tác QL HĐ tổ CM. Do vậy, có nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng có nhiều khó khăn trong việc thực hiện đạt hiệu quả cao. Song tôi thấy rằng, trong điều kiện hiện nay, nhân tố quyết định chất lượng học tập của HS là chất lượng dạy của GV. Vì vậy nâng cao CM GV là điều kiện tiên quyết nhằm khẳng định sự tồn tại của nhà trường trong xu thế cạnh tranh để phát triển của các trường TH. Nâng cao CM GV còn có ý nghĩa bền vững, có tác dụng lâu dài cho sự phát triển của nhà trường và trước mắt là đáp ứng được yêu cầu đổi mới mục tiêu, nội dung, phương pháp theo chương trình sách giáo khoa mới. Đồng thời nó có tác dụng làm cho các thành viên trong tổ có liên hệ mật thiết với nhau trong quá trình HĐ CM, họ được học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với nhau, thể hiện khả năng tiềm ẩn trong mỗi con người, làm cho tri thức trở thành tài sản chung của nhân loại. Làm tốt công tác này sẽ phát huy nội lực của các thành viên trong tổ CM. Trong xu thế thời đại ngày nay, trước bối cảnh của nền văn minh tri thức, con người cần học tập liên tục, suốt đời, thì việc tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ CM nghiệp vụ là việc làm tất yếu và càng cần thiết đối với người GV trực tiếp truyền thụ kinh nghiệm loài người cho thế hệ trẻ. Điều này đòi hỏi HT các trường TH phải quan tâm nhiều đến công tác tự học, tự bồi dưỡng, nâng cao trình độ CM nghiệp vụ cho đội ngũ GV, phải tạo điều kiện để họ có cơ hội học tập, vươn lên để tự khẳng định mình. Có làm tốt công tác này thì GD và đào tạo mới đáp ứng được yêu cầu đổi mới của đất nước. Biện pháp thứ 3 : QL nội dung sinh hoạt CM của tổ. Mức độ cấp thiết có điểm TB là 2,35 - XT 6, thì mức độ khả thi có điểm TB là 2,45 - XT 5. Đây cũng là một biện pháp được các chuyên gia đánh giá thấp ở mức độ cấp thiết và mức độ khả thi. Nhưng thực tế trong giai đoạn hiện nay thì chất lượng là vấn đề sống còn của mọi đơn vị sản xuất, mọi nhà trường . Vì vậy việc QL nội dung sinh hoạt tổ CM giúp cho việc sinh hoạt tổ đi đúng hướng có hiệu quả cao là vô cùng cấp thiết, không thể thiếu được trong công tác QL CM của HT. Đây là bài toán khó, một nhiệm vụ phức tạp đặt ra cho các nhà QL, đòi hỏi các nhà QL phải đầu tư, trí tuệ, công sức và thời gian để thực hiện tốt công tác này. Có thể biểu diễn sự đánh giá của các chuyên gia về mức độ cấp thiết và mức độ khả thi của các biện pháp QL HĐ tổ CM mà đề tài đã đề xuất bằng biểu đồ sau: Biểu đồ 4: Biểu thị sự tương quan giữa mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn Kết luận chương 3 Trong chương này, tôi đã đề cập đến các vấn đề sau: - Căn cứ để đề xuất các biện pháp QL hoạt động tổ CM của HT các trường tiểu học quận Hồng Bàng. - Đề xuất 7 biện pháp QL hoạt động tổ CM của HT các trường tiểu học quận Hồng Bàng. - Quy trình và kết quả của việc trưng cầu ý kiến chuyên gia về 7 biện pháp đã nêu ở trên. Như vậy, trên cơ sở xác định những căn cứ để đề xuất các biện pháp QL HĐ tổ CM của HT các trường TH quận HB. Chúng tôi đã đề xuất 7 biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn nhằm giúp các HT các trường TH quận HB thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý chuyên môn của mình. Kết quả trưng cầu ý kiến chuyên gia về 7 biện pháp đã nêu ở trên cho thấy: cả 7 biện pháp nêu ở trên đều cần thiết và khả thi cho việc quản lý hoạt động tổ chuyên môn của HT trong các trường TH của quận HB hiện nay. Các biện pháp này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau . Trong các biện pháp đó, biện pháp 1 " HT tăng cường bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận và CM, nghiệp vụ QL hoạt động dạy học trong trường tiểu học " có tính chất đòn bẩy. Biện pháp 2 "HT QL kế hoạch hoạt động của tổ CM" mang tính định hướng. Biện pháp 3 " HT QL nội dung sinh hoạt tổ CM" mang tính chủ đạo. Biện pháp 7 " HT QL và kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch hoạt động của tổ CM" được coi là cột sống trong công tác QL của HT. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận: 1.1. Nhiệm vụ và quyền hạn của nhà trường là : "Tổ chức giảng dạy, học tập và các HĐ GD khác theo mục tiêu, chương trình GD". Hoạt động QL nhà trường chủ yếu là QL HĐ dạy và học và các HĐ GD khác. Đây chính là HĐ CM của một nhà trường. Quản lý HĐ chuyên môn đòi hỏi người HT phải nắm vững kế hoạch, chương trình và phương pháp giảng dạy các bộ môn ở các khối lớp mà hiện tại là chương trình thay sách của TH. HT phải là người có năng lực QL giỏi để chỉ đạo các HĐ trong nhà trường, đặc biệt là chỉ đạo hàng ngũ tổ trưởng thực hiện tốt nhiệm vụ QL CM của tổ để nâng cao chất lượng CM của trường. Người HT cũng là người nhanh nhạy trong việc nắm bắt và chỉ đạo HĐ đổi mới phương pháp giảng dạy trong nhà trường mà hiện tại đang là một cuộc cách mạng trong GD để nâng cao chất lượng giáo dục, nhằm đào tạo những con người lao động mới theo yêu cầu của xã hội đặt ra cho GD. Khảo sát thực trạng HĐ tổ CM và QL HĐ tổ CM của HT ở 10 trường TH trong quận HB - HP cho thấy: HĐ tổ CM trong các trường TH quận HB đã và đang phát triển mạnh mẽ, đi vào nề nếp. Các tổ CM của các trường đã thực sự là nơi thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, của ngành , của địa phương và nhà trường về GD. HĐ tổ CM được thực hiện trên 3 lĩnh vực trọng tâm là: HĐ dạy học; nghiên cứu khoa học, tự học tự bồi dưỡng, viết sáng kiến kinh nghiệm, làm đồ dùng dạy học; bồi dưỡng HS giỏi, phụ đạo HS yếu. Tuy nhiên, điều tra thực trạng cho thấy việc thực hiện các biện pháp quản lý còn chưa thống nhất và có sự không đồng đều giữa các nhà trường TH và giữa các HT trường tiểu học trong địa bàn quận Hồng Bàng. 1.2. Để nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường thì QL HĐ tổ CM là vấn đề quan trọng then chốt, vì HĐ của tổ CM là HĐ nền tảng và là HĐ trọng tâm trong các nhà trường. Để QL HĐ tổ CM có hiệu quả, HT các nhà trường cần phải nắm vững lý luận QL, kết hợp hài hòa với khoa học QL, lý luận tâm lý- giáo dục, để tìm ra các biện pháp QL phù hợp với tình hình cụ thể của từng nhà trường, làm cho HĐ tổ CM trong các nhà trường hướng tới đạt mục tiêu GD. Và để nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn trong trường tiểu học thì người HT cần phải thực hiện thật tốt các biện pháp sau: - Tăng cường bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận và CM, nghiệp vụ QL HĐ dạy học trong trường TH. - QL kế hoạch HĐ tổ CM. - QL nội dung sinh hoạt tổ CM. - QL việc thực hiện quy chế CM của tổ CM. - QL việc tự học, tự bồi dưỡng của tổ CM. - QL công tác thi đua của tổ CM. - QL và kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch HĐ của tổ CM. 2. Kiến nghị: 2.1. Đối với Bộ và Sở Giáo dục - Đào tạo: - Trong điều lệ trường TH cần phải có điều khoản quy định chi tiết, cụ thể hơn về vị trí, vai trò, chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của tổ CM và tổ trưởng CM trong nhà trường. - Có chương trình đào tạo bồi dưỡng thường xuyên về nghiệp vụ QL trường học cho các nhà QL trường TH để nâng cao trình độ nghiệp vụ QL, lý luận khoa học QL, chấm dứt tình trạng QL theo kinh nghiệm. - Có quy định cụ thể về tiêu chuẩn, chế độ phụ cấp đối với tổ trưởng CM và nhiệm kỳ công tác của tổ trưởng CM để tạo sự yên tâm trong công tác và phấn đấu của hàng ngũ tổ trưởng CM. 2.2. Đối với Phòng giáo dục: - Trong năm học cần tổ chức những đợt hội thảo về chuyên đề QL tổ CM của HT trong quận theo từng bậc học. - Cũng trong năm học nên tổ chức tập huấn công tác chỉ đạo tổ CM của các tổ trưởng CM các trường phổ thông trong quận theo bậc học. - Tham mưu với Uỷ ban nhân dân quận để có sự luân chuyển cán bộ QL cũng như GV một cách hợp lý để phát huy được năng lực của mỗi cá nhân khi được đến công tác ở một trường mới; đồng thời cũng tham mưu để có chế độ phụ cấp cho tổ trưởng CM các trường . - Tham mưu với Uỷ ban nhân dân quận cũng như Sở GD và Đào tạo để tổ chức cho đội ngũ HT các trường TH được đi tham quan, học tập kinh nghiệm QL tại các trường điểm, trường Chuẩn Quốc gia ở các tỉnh, thành phố tiêu biểu trong nước. - Tham mưu với Uỷ ban nhân dân quận đẩy nhanh việc đầu tư xây dựng cơ sở vật chất cho các trường TH còn còn quá thiếu thốn chưa đáp ứng được yêu cầu thay sách ở bậc TH. 2.3. Đối với các nhà trường tiểu học: - HT phải thật công tâm, lựa chọn hàng ngũ tổ trưởng có năng lực CM giỏi, có uy tín trong trường, có khả năng QL, chỉ đạo tốt. - HT các trường TH cần có sự phân cấp rõ ràng trong QL HĐ CM của trường để thấy rõ công việc và trách nhiệm của từng thành viên tham gia QL như: HT, phó HT, tổ trưởng CM, tránh tình trạng một người ôm đồm quá nhiều việc hoặc chồng chéo trong việc chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ CM. - Trong khi cấp có thẩm quyền chưa ra văn bản quy định chế độ phụ cấp cho tổ trưởng CM thì HT cần quan tâm đúng mức về vật chất, tinh thần đối với hàng ngũ tổ trưởng CM. - HT cũng cần tham mưu và có kế hoạch đầu tư thêm trang thiết bị để phục vụ tốt HĐ dạy và học cũng chính là HĐ CM của trường.