Chuyên đề 23 - Quản lý nhà nước về lao động - việc làm, tiền lương - bảo trợ xã hội, dân số - kế hoạch hóa gia đình

Chuyªn ®Ò 23 Qu¶n lý nhµ n­íc vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm, tiÒn l­¬ng vµ b¶o trî x· héi, d©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh PGS.TS Ph¹m Kiªn C­êng N. Tr­ëng Khoa ®µo t¹o, båi d­ìng CC & TC §Ò c­¬ng tr×nh bµy Lao ®éng vµ viÖc lµm TiÒn l­¬ng vµ b¶o trî x· héi D©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh Lao ®éng vµ viÖc lµm NhËn thøc vµ ý nghÜa cña Lao ®éng – viÖc lµm trong xu thÕ míi Lao ®éng vµ viÖc lµm g¾n bã víi nhau bëi v× lùc l­îng lao ®éng gåm ng­êi cã viÖc lµm vµ ng­êi kh«ng cã viÖc lµm. D©n sè n­íc ta t¨ng nhanh, nªn søc Ðp vÒ viÖc lµm ngµy cµng t¨ng vµ bøc b¸ch. §Ó qu¶n lý lao ®éng viÖc lµm, cÇn cã nhËn thøc thèng nhÊt vÒ viÖc lµm. Theo Bé LuËt lao ®éng (®iÒu 13) Ng­êi lao ®éng cã quyÒn lµm viÖc cho bÊt kú ng­êi sö dông lao ®éng nµo vµ ë bÊt kú n¬i nµo mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. Ng­êi cÇn t×m viÖc lµm cã quyÒn trùc tiÕp liªn hÖ ®Ó t×m viÖc lµm hoÆc ®¨ng ký t¹i c¸c tæ chøc dÞch vô viÖc lµm (®iÒu 16) Nh­ vËy, viÖc lµm kh«ng chØ trong biªn chÕ, mµ cßn ngoµi biªn chÕ, kh«ng chØ ë ph¹m vi x· héi mµ cßn t¹i gia ®×nh. Do vËy, ph¶i ®æi míi t­ duy trong viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm, ph¶i kh¾c phôc t©m lý û l¹i, tr«ng chê vµo Nhµ n­íc nh­ tr­íc ®©y. 2. T¸c ®éng cña nhµ n­íc ®èi víi viÖc lµm ph¸t huy nguån nh©n lùc lao ®éng Bé LuËt lao ®éng ®· qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n­íc trong viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm nh­ sau: 2.1. Nhµ n­íc ®Þnh chØ tiªu viÖc lµm míi trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ XH 5 n¨m vµ hµng n¨m 2.2. X©y dùng ch­¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ viÖc lµm nh»m ®¶m b¶o cho mäi ng­êi cã kh¶ n¨ng lao ®éng, cã nhu cÇu lµm viÖc 2.3. Ban hµnh vµ tæ chøc thùc hiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ChÝnh s¸ch ®ång bé nh»m thóc ®Èy s¶n xuÊt ChÝnh s¸ch ®Þnh canh ®Þnh c­ vµ di d©n x©y dùng c¸c vïng kinh tÕ x· héi míi, ph¸t triÓn ktÕ hé gia ®×nh ë n«ng th«n Ph¸t triÓn kinh tÕ qui m« nhá vµ linh ho¹t ë thµnh thÞ ChÝnh s¸ch tù do di chuyÓn lao ®éng vµ hµnh nghÒ ChÝnh s¸ch vµ viÖc lµm thÝch hîp víi th­¬ng binh vµ ng­êi tµn tËt ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn h×nh thøc thanh niªn xung phong lµm kinh tÕ, h×nh thøc héi, hiÖp héi lµm kinh tÕ ChÝnh s¸ch cho vay víi l·i xuÊt n©ng ®ì hoÆc b¶o toµn vèn, miÔn gi¶m thuÕ ®èi víi nh÷ng hé míi ®¨ng ký kinh doanh thêi kú ®Çu... 2.4 LËp quü quèc gia vÒ viÖc lµm tõ c¸c nguån sau: Dµnh mét kho¶n Chi tõ ng©n s¸ch hµng n¨m C¸c nguån kh¸c ngoµi ng©n s¸ch Nhµ n­íc gåm: Quü quèc gia vÒ viÖc lµm ®­îc sö dông vµo c¸c môc ®Ých sau: Hç trî c¸c tæ chøc dÞch vô viÖc lµm Hç trî c¸c ®¬n vÞ gÆp khã kh¨n t¹m thêi ®Ó tr¸nh cho nhiÒu ng­êi lao ®éng kh«ng bÞ mÊt viÖc lµm Hç trî c¸c ®¬n vÞ nhËn ng­êi lao ®éng ®ang bÞ mÊt viÖc lµm Cho vay víi l·i suÊt thÊp ®Ó hç trî gi¶i quyÕt viÖc lµm cho mét sè ®èi t­îng thuéc diÖn chÝnh s¸ch x· héi Hµng n¨m, UBND tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng x©y dùng ch­¬ng tr×nh vµ quü gi¶i quyÕt viÖc lµm cña ®Þa ph­¬ng tr×nh H§ND cïng cÊp quyÕt ®Þnh vµ tæ chøc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh ®ã Quü gi¶i quyÕt viÖc lµm cña tØnh, thµnh phè trùc thuéc TW ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån sau ®©y: Dµnh mét kho¶n Chi tõ ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng, do H§ND cïng cÊp quyÕt ®Þnh Kho¶n hç trî tõ Quü quèc gia vÒ viÖc lµm C¸c nguån kh¸c Quü gi¶i quyÕt viÖc lµm cña tØnh, tphè trùc thuéc TW ph¶i sö dông ®óng môc tiªu cña ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm cña cÊp 2.5. Tæ chøc c¸c trung t©m dÞch vô viÖc lµm thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô: T­ vÊn cho ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng vÒ chÝnh s¸ch lao ®éng vµ viÖc lµm, h­íng nghiÖp vµ ®µo t¹o nghÒ Giíi thiÖu ng­êi lao ®éng ®Õn nh÷ng n¬i ®ang cÇn ng­êi lµm viÖc vµ häc nghÒ ë nh÷ng n¬i phï hîp Tæ chøc cung øng lao ®éng cho ng­êi sö dông lao ®«ng Cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng lao ®éng cho ng­êi lao ®éng, ng­êi sö dông lao ®éng 2.6. §µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i lùc l­îng lao ®éng 3. N©ng cao n¨ng lùc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vÒ lao ®éng viÖc lµm c¬ b¶n ChÝnh s¸ch vÒ lao ®éng viÖc lµm lµ mét chÝnh s¸ch c¬ b¶n nhÊt trong hÖ thèng chÝnh s¸ch x· héi ë n­íc ta Cã thÓ tãm t¾t quan ®iÓm c¬ b¶n vÒ chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm nh­ sau: Víi ®Æc ®iÓm nguån lao ®éng dåi dµo cña n­íc ta, th× trong XH bao giê còng cã mét bé phËn ®¸ng kÓ ch­a cã viÖc lµm, thÊt nghiÖp hoÆc thiÕu viÖc lµm Tù do hãa trong lao ®éng lµm cho thÞ tr­êng lao ®éng trë nªn s«i ®éng, linh ho¹t ChÝnh s¸ch viÖc lµm ph¶i g¾n chÆt víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ChÝnh s¸ch viÖc lµm bao gåm 3 vÊn ®Ò chñ yÕu sau ®©y: X©y dùng chÝnh s¸ch d­íi d¹ng c¸c v¨n b¶n Ph¸p quy X©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia cïng c¸c ®Þa ph­¬ng X©y dùng kÕ ho¹ch hµng n¨m vµ 5 n¨m §Ó ®¶m b¶o tÝnh ®óng ®¾n vµ kh¶ thi cña chÝnh s¸ch, qu¸ tr×nh x©y dùng chÝnh s¸ch viÖc lµm ph¶i thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc chñ yÕu sau ®©y: Lùa chän vµ x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn nghiªn cøu x©y dùng chÝnh s¸ch TiÕn hµnh nghiªn cøu khoa häc ®Ó h×nh thµnh c¸c luËn cø lµm c¬ së x©y dùng chÝnh s¸ch Tæ chøc nghiªn cøu m« h×nh vµ tæng kÕt thùc tiÔn X©y dùng ®Ò ¸n chÝnh s¸ch tr×nh c¬ quan cã thÈm quyÒn nÕu cÇn cã thÓ tiÕn hµnh lµm thö II. TiÒn l­¬ng vµ B¶o trî x· héi ChÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng 1.1 Kh¸i qu¸t vÒ chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ë n­íc ta Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, søc lao ®éng lµ hµng hãa, nªn tiÒn l­¬ng lµ gi¸ c¶ cña søc lao ®éng TiÒn l­¬ng ph¶n ¸nh nhiÒu quan hÖ kinh tÕ x· héi kh¸c nhau TiÒn l­¬ng lµ sè tiÒn mµ ng­êi sö dông lao ®éng tr¶ cho ng­êi lao ®éng §ã lµ quan hÖ kinh tÕ cña tiÒn l­¬ng TiÒn l­¬ng liªn quan ®Õn ®êi sèng vµ trËt tù x· héi Do tiÒn l­¬ng lµ mét ph¹m trï ph©n phèi quan träng, quyÕt ®Þnh møc sèng, lîi Ých cña ng­êi lao ®éng nªn Nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng hîp lý thóc ®Èy c¸c ®éng lùc ph¸t triÓn ChÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ®­îc dùa trªn c¸c nguyªn t¾c sau: Tr¶ l­¬ng ngang b»ng cho lao ®éng nh­ nhau nh»m ®¶m b¶o ®­îc sù c«ng b»ng b×nh ®¼ng trong tr¶ l­¬ng §¶m b¶o n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh h¬n tiÒn l­¬ng b×nh qu©n, t¹o kh¶ n¨ng n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ §¶m b¶o mèi quan hÖ hîp lý vÒ tiÒn l­¬ng gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng lµm nghÒ kh¸c nhau trong nÒn kinh tÕ quèc d©n Tõng b­íc tiÒn tÖ hãa tiÒn l­¬ng, thay ®æi c¨n b¶n kÕt cÊu tiÒn l­¬ng, møc l­¬ng tèi thiÓu, hÖ sè vµ béi sè c¸c thang b¶ng l­¬ng, tÝnh ®Çy ®ñ ®Õn quan hÖ vÒ thu nhËp vµ møc sèng cña c¸c tÇng líp d©n c­ C¶i c¸ch tiÒn l­¬ng ph¶i ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi víi c¶i c¸ch chÝnh s¸ch kinh tÕ – x· héi kh¸c, chÊn chØnh l¹i tæ chøc s¾p xÕp l¹i lao ®éng X©y dùng c¬ chÕ kiÓm so¸t vµ qu¶n lý tiÒn l­¬ng chung cho toµn x· héi vµ ®æi míi 4 khu vùc cô thÓ: Hµnh chÝnh – sù nghiÖp; s¶n xuÊt – kinh doanh; lùc l­îng vò trang; d©n c­ Néi dung c¶i tiÕn bao gåm: HÖ thèng l­¬ng c¸c chøc vô d©n cö ®­îc t¸ch riªng khái hÖ thèng l­¬ng c«ng chøc, viªn chøc hµnh chÝnh sù nghiÖp 1.2: N¨ng lùc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ®¸p øng xu thÕ ph¸t triÓn Trong xu thÕ ph¸t triÓn chung cña ®Êt n­íc, quan hÖ tiÒn l­¬ng ngµy cµng trë nªn phøc t¹p bíi nã chøa ®ùng nhiÒu nghÞch lý kh«ng chØ ë khu vùc s¶n xuÊt mµ c¶ ë khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp, kh«ng chØ ë tÇm vi m« mµ c¶ ë tÇm vÜ m«, kh«ng chØ ë khu vùc Nhµ n­íc mµ c¶ ë khu vùc ngoµi quèc doanh Cã thÓ thÊy næi lªn 2 vÊn ®Ò lín: 1.2.1: Trong khu vùc Nhµ n­íc, sau khi liªn tôc gi¶m tõ n¨m 1987 ®Õn 1994 th× tõ n¨m 1995 ®Õn nay l¹i liªn tôc t¨ng, khu vùc s¶n xuÊt gi¶m th× khu dÞch vô t¨ng, thu nhËp cña ng­êi lao ®éng trong khu vùc dÞch vô thÊp cã hiÖn t­îng võa thõa võa thiÕu lao ®éng. 1.2.2: Thu nhËp b×nh qu©n 1ng­êi lao ®éng/1th¸ng mÆc dï ®· t¨ng sau khi bï gi¸, nh­ng nh×n chung vÉn cßn thÊp V× thÕ khi ho¹t ®éng chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng trong khu vùc Nhµ n­íc kh«ng thÓ kh«ng g¾n bã víi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi kh¸c VÊn ®Ò ®Æt ra lµ Thø nhÊt, ®èi víi c¸c khu vùc: §èi víi khu vùc hµnh chÝnh, ph¶i S¾p xÕp tæ chøc, thu hót ng­êi giái, c¶i c¸ch chÕ ®é tiÒn l­¬ng ®Ó t¹o nªn ®éng lùc. §èi víi doanh nghiÖp cÇn c¶i tiÕn qu¶n lý, gi¶m g¸nh nÆng x· héi cho hä ®Ó gi¶m chi phÝ t¨ng thu nhËp Thø hai lµ qu¸n triÖt ®Çy ®ñ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tiÒn l­¬ng nh­: L­¬ng c«ng chøc x©y dùng theo ng¹ch TiÒn l­¬ng c¨n cø vµo ®é phøc t¹p cña ng¹ch TiÒn l­¬ng c«ng chøc cÇn ®­îc x©y dùng lµm sao ®Ó ng­êi c«ng chøc cã thÓ an t©m lµm viÖc l©u dµi ë ng¹ch nÕu ng­êi ®ã kh«ng cã c¬ héi th¨ng tiÕn TiÒn l­¬ng c«ng chøc ®­îc thiÕt kÕ víi møc l­¬ng tèi thiÓu ®Ó c«ng chøc ®ñ nu«i sèng gia ®×nh, chuyªn t©m lo viÖc Nhµ n­íc TiÒn l­¬ng ®­îc thiÕt kÕ ph¶i ®¬n gi¶n dÔ dµng chuyÓn ®æi qu¸ tr×nh c¶i tiÕn tiÒn l­¬ng c¸c lÇn tiÕp sau Khi thiÕt kÕ l­¬ng c«ng chøc cßn ph¶i ®¶m b¶o ®­îc mÊy môc ®Ých sau: §¸p øng mét b­íc c«ng cuéc c¶i C¸ch Hµnh chÝnh TiÒn tÖ hãa tiÒn l­¬ng §¶m b¶o b×nh æn vËt gi¸, tiÒn l­¬ng thùc tÕ HiÖn nay ë c¸c n­íc ®ang ¸p dông hai lo¹i nguyªn t¾c ®Ó x©y dùng l­¬ng c¬ b¶n cña c«ng chøc §ã lµ nguyªn t¾c chung ®­îc ¸p dông phæ biÕn ë c¸c n­íc vµ lîi nguyªn t¾c thÝch øng ®Æc thï cña tõng n­íc Lo¹i nguyªn t¾c chung bao gåm: Nguyªn t¾c c©n b»ng vµ æn ®Þnh x· héi Nguyªn t¾c lµm ë ng¹ch nµo, bËc nµo, th× h­ëng l­¬ng ë ng¹ch, bËc ®ã Nguyªn t¾c n©ng l­¬ng theo ®Þnh kú 2. ChÝnh s¸ch b¶o trî x· héi B¶o trî x· héi lµ chÝnh s¸ch lín cña Nhµ n­íc nh»m hç trî cho nh÷ng ng­êi vÒ h­u, gÆp rñi ro, bÊt tr¾c trong cuéc sèng, gióp hä hßa nhËp vµo céng ®ång 2.1: ý nghÜa cña chÝnh s¸ch b¶o trî x· héi Gãp phÇn b¶o ®¶m an ninh x· héi æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ ChÝnh s¸ch x· héi cã tÝnh nh©n ®¹o s©u s¾c ChÝnh s¸ch x· héi cã tÝnh tæng hîp ChÝnh s¸ch x· héi cã ý nghÜa quèc tÕ Do ®ã, cÇn qu¸n triÖt nh÷ng quan ®iÓm chung vÒ chÝnh s¸ch b¶o trî x· héi gióp cho viÖc thùc hiÖn thuËn lîi hoµn thiÖn chÝnh s¸ch: ChÝnh s¸ch b¶o trî x· héi ph¶i xuÊt ph¸t tõ quyÒn b×nh ®¼ng cña con ng­êi Mçi c¸ nh©n trong x· héi ®Òu cã quyÒn lîi vµ nghÜa vô nh­ nhau trong ®êi sèng XH V× vËy, ph¶i cã sù trî gióp ®Æc biÖt cña Nhµ n­íc vµ XH Hä kh«ng ph¶i lµ g¸nh nÆng cña XH mµ lµ ®èi t­îng ®¸ng ®­îc XH c­u mang ®Ó hä tù v­¬n lªn Sù trî gióp, c­u mang nµy kh«ng ph¶i lµ mét sù ban ¬n mµ lµ viÖc thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm XH ®èi víi hä §ã lµ b¶n chÊt, lµ môc tiªu ®Çy tÝnh nh©n ®¹o Ph¶i qu¸n triÖt quan ®iÓm: ChÝnh s¸ch b¶o trî XH lµ tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n­íc, céng ®ång vµ b¶n th©n ng­êi ®­îc b¶o trî Tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n­íc chñ yÕu lµ b»ng c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch ®¸p øng yªu cÇu cña ®èi t­îng vµ phï hîp víi kh¶ n¨ng cña nÒn kinh tÕ Vai trß vµ søc m¹nh cña céng ®ång cÇn ®­îc coi träng Nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh ngay t¹i céng ®ång ph¶i ®­îc xem xÐt vµ gi¶i quyÕt t¹i céng ®ång, ph¶i ®­îc x· héi hãa c«ng t¸c nµy §éng viªn sù tù v­¬n lªn cña ®èi t­îng, kh«ng û l¹i vµo XH vµ Nhµ n­íc b. ChÝnh s¸ch b¶o trî XH ph¶i ®­îc x©y dùng vµ thùc hiÖn theo quan ®iÓm ph¸t triÓn vµ g¾n víi ph¸t triÓn Quan ®iÓm nµy kh«ng ®Æt chÝnh s¸ch b¶o trî XH chØ lµ cøu tÕ, ®ét xuÊt, lµm theo kiÓu hµnh chÝnh, phong trµo mµ ph¶i cã chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt l©u dµi c¬ b¶n, cã tÝnh chiÕn l­îc lång ghÐp vµo nhiÒu chÝnh s¸ch vµ ch­¬ng tr×nh kinh tÕ XH kh¸c Sù gióp ®ì cña Nhµ n­íc vµ céng ®ång chØ lµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c ®èi t­îng tù v­¬n lªn hßa nhËp vµo céng ®ång XH 2.2: C¸c chÝnh s¸ch XH ChÝnh s¸ch b¶o trî XH bao gåm: ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm XH, chÝnh s¸ch ­u ®·i ng­êi cã c«ng vµ chÝnh s¸ch trî gióp XH ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm XH B¶o hiÓm XH lµ sù b¶o ®¶m vÒ mÆt XH ®Ó ng­êi lao ®éng cã thÓ duy tr× vµ æn ®Þnh cuéc sèng khi bÞ mÊt søc lao ®éng t¹m thêi (èm ®au, thai s¶n...) hoÆc hÕt tuæi lao ®éng (h­u trÝ, vÒ giµ...) ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm XH trong thêi kú tr­íc khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng ChÕ ®é b¶o hiÓm XH cßn mang tÝnh chÊt bao cÊp nÆng nÒ, ch­a ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng Møc chi tr¶ b¶o hiÓm XH kh«ng g¾n víi sù ®ãng gãp mµ chØ c¨n cø vµo thêi gian c«ng t¸c vµ møc l­¬ng cuèi cïng Quü b¶o hiÓm XH ®­îc ph©n t¸n cho nhiÒu c¬ quan qu¶n lý vµ chi tr¶ ChÕ ®é b¶o hiÓm XH míi chØ ¸p dông trong ph¹m vi c«ng nh©n, viªn chøc Nhµ n­íc Nh÷ng nguyªn t¾c cña b¶o hiÓm XH lµ: Sù ®¶m b¶o vÒ mÆt XH nh»m duy tr× vµ æn ®Þnh møc sèng cho ng­êi lao ®éng B¶o hiÓm XH võa mang tÝnh b¾t buéc, võa mang tÝnh tù nguyÖn X¸c ®Þnh ®óng ®¾n møc tèi thiÓu cña c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm XH B¶o hiÓm XH ph¶i ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vµ liªn tôc c¶ vÒ møc tham gia vµ thêi gian thùc hiÖn, ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng §¶m b¶o c«ng b»ng trong XH Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña b¶o hiÓm XH lµ: Quü b¶o hiÓm XH ®­îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån: Ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i ®ãng 15% tæng quü tiÒn l­¬ng Ng­êi lao ®éng ®ãng b»ng 5% tæng quü tiÒn l­¬ng Nhµ n­íc hç trî thªm 2) Ng­êi lao ®éng tham gia ®ãng b¶o hiÓm XH ®­îc h­ëng c¸c trî cÊp b¶o trî 3) ViÖc qu¶n lý vµ tæ chøc thùc hiÖn tËp trung vµo hÖ thèng thèng nhÊt lµ B¶o hiÓm XHVN b. ChÝnh s¸ch ­u ®·i ng­êi cã c«ng ChÝnh s¸ch ­u ®·i ng­êi cã c«ng lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch XH c¬ b¶n vµ ®Æc biÖt quan träng ë n­íc ta Môc tiªu c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch ­u ®·i ng­êi cã c«ng lµ phÊn ®Êu kh«ng ®Ó ®êi sèng cña hä thÊp h¬n møc sèng trung b×nh cña nh©n d©n ®Þa ph­¬ng n¬i c­ tró §Òn ¬n ®¸p nghÜa víi ng­êi cã c«ng víi ta lµ tr¸ch nhiÖm cña §¶ng, Nhµ n­íc ë mäi cÊp, mäi ngµnh vµ mäi ng­êi Ngoµi chÝnh s¸ch chung, cÇn ®Èy m¹nh phong trµo toµn d©n thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc ®êi sèng gia ®×nh chÝnh s¸ch. §ã lµ c¸c ch­¬ng tr×nh: TÆng sæ t×nh nghÜa TÆng nhµ t×nh nghÜa B¶o trî ®ì ®Çu gia ®×nh chÝnh s¸ch c« ®¬n §ãn th­¬ng binh, bÖnh binh nÆng vÒ nu«i d­ìng Ngßai ra ph¸t huy ý trÝ tù lùc, tù c­êng cña nh÷ng ng­êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng. c. ChÝnh s¸ch trî gióp XH §©y lµ mét chÝnh s¸ch XH mang tÝnh nh©n ®¹o trî gióp ng­êi cã thiÖt thßi, rñi ro trong cuéc sèng... Môc tiªu c¬ b¶n lµ b¶o ®¶m cho c¸c ®èi t­îng nµy cã cuéc sèng kh«ng thÊp h¬n møc sèng tèi thiÓu cña nh©n d©n ®Þa ph­¬ng n¬i c­ tró Sù trî gióp cña Nhµ n­íc vµ XH kh«ng thùc hiÖn theo kiÓu hµnh chÝnh, cøu tÕ XH Ph­¬ng thøc trî gióp XH ph¶i kÞp thêi, ®Õn ®óng ®èi t­îng 2.3: Nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt khi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch b¶o trî XH X¸c ®Þnh vµ qu¸n triÖt hÖ thèng quan ®iÓm cña chÝnh s¸ch Tõng b­íc më réng vµ n©ng cao viÖc b¶o ®¶m vËt chÊt B¶o hiÓm XH ph¶i ®­îc kÕt cÊu trong yÕu tè cÊu thµnh thu nhËp cña ng­êi lao ®éng HÖ thèng b¶o hiÓm XH ®éc lËp, tù trang tr¶i, tù ph¸t triÓn víi nguyªn t¾c ®¶m b¶o th¨ng b»ng thu chi Quan ®iÓm vÒ chÝnh s¸ch ­u ®·i ng­êi cã c«ng vµ chÝnh s¸ch trî gióp XH, trong qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh cÇn tr¸nh xu h­íng: T¸ch rêi chÝnh s¸ch XH víi chÝnh s¸ch kinh tÕ, chØ lo t¹o lîi nhuËn tèi ®a kh«ng tÝnh ®Õn hËu qu¶ XH Xu h­íng chñ quan nãng véi muèn gi¶i quyÕt tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò trong thêi gian ng¾n, kh«ng tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng cña nÒn kinh tÕ b.ThÓ chÕ hãa chÝnh s¸ch d­íi d¹ng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt V¨n b¶n Ph¸p quy d­íi d¹ng luËt hay bé luËt do Quèc héi th«ng qua vµ ph¸p lÖnh cña Th­êng vô Quèc héi V¨n b¶n ph¸p quy d­íi luËt: NghÞ quyÕt, NghÞ ®Þnh, QuyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ X©y dùng ch­¬ng tr×nh quèc gia, vïng hoÆc ®Þa ph­¬ng X©y dùng kÕ ho¹ch hµng n¨m vµ 5 n¨m III. Qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ DS-KHHG§ 1. Nh÷ng th¸ch thøc cña vÊn ®Ò d©n sè trong thêi gian tíi Quy m« cña d©n sè ngµy cµng lín, b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng tõ 1,1 ®Õn 1,2 triÖu ng­êi t¹o ra ¸p lùc vÒ d©n sè cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn C¬ cÊu d©n sè trÎ, sè trÎ em d­íi 15 tuæi chiÕm gÇn 30% d©n sè, sè phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î lín, tiÒm n¨ng gia t¨ng d©n sè lu«n Èn chøa Ph©n bè d©n sè mÆc dï cã nhiÒu cè g¾ng nh­ng vÉn cßn t×nh tr¹ng kh«ng ®Òu vµ kh«ng hîp lý, ®Æc biÖt lµ t×nh tr¹ng di d©n tù do vµ nh÷ng biÕn ®éng cña bé phËn d©n sè trong tuæi lao ®éng vÉn ch­a ®­îc qu¶n lý ChÊt l­îng d©n sè cßn thÊp, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu nguån nh©n lùc, chÊt l­îng cao cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc Kinh tÕ ViÖt Nam cßn thÊp kÐm, GDP/ng­êi thÊp, tû lÖ nghÌo ®ãi cßn cao 2. Nh÷ng ®Þnh h­íng chiÕn l­îc d©n sè trong thêi gian tíi TiÕp tôc gi¶m søc Ðp cña sù gia t¨ng d©n sè nh»m sím æn ®Þnh quy m« d©n sè ë møc hîp lý Gi¶i quyÕt ®ång bé, tõng b­íc vµ cã träng ®iÓm tõng yÕu tè cña chÊt l­îng, c¬ cÊu vµ ph©n bè d©n c­ ®Ó nguån nh©n lùc trë thµnh søc m¹nh cña ®Êt n­íc. Qu¶n lý d©n c­ thèng nhÊt nh»m lång ghÐp c¸c ch­¬ng tr×nh d©n sè, søc kháe sinh s¶n víi c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi kh¸c. Tr­íc m¾t tËp trung ®Çu t­ cho vïng s©u, vïng xa, vïng cã møc sinh cao 3. ChiÕn l­îc d©n sè những năm sau 2010 a. Quan ®iÓm chiÕn l­îc C«ng t¸c d©n sè lµ bé phËn quan träng cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Êt n­íc lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó n©ng cao chÊt l­îng sèng cña d©n c­, gãp phÇn quyÕt ®Þnh thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa Thùc hiÖn ®ång bé, tõng b­íc cã träng ®iÓm viÖc ®iÒu hßa quan hÖ gi÷a sè l­îng vµ chÊt l­îng d©n c­, gi÷a ph¸t triÓn d©n sè vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, gi÷ ph©n bè vµ di chuyÓn d©n c­ ®ång thêi huy ®éng sù ®ãng gãp cña céng ®ång vµ viÖn trî quèc tÕ N©ng cao nhËn thøc vÒ d©n sè vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng víi CSSK sinh s¶n, b×nh ®¼ng giíi ®Ó ng­êi d©n tù kiÓm so¸t ®­îc sù gia t¨ng d©n sè Sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o cña c¸c cÊp ñy §¶ng vµ chÝnh quyÒn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®¶m b¶o sù thµnh c«ng cña ch­¬ng tr×nh d©n sè vµ ph¸t triÓn. b. Môc tiªu Môc tiªu tæng qu¸t: Thùc hiÖn gia ®×nh Ýt con, kháe m¹nh, tiÕn tíi æn ®Þnh quy m« d©n sè ë møc hîp lý ®Ó cã cuéc sèng Êm no, h¹nh phóc. Môc tiªu cô thÓ: Duy tr× xu thÕ gi¶m sinh mét c¸ch bÒn v÷ng ®Ó ®¹t møc sinh thay thÕ b×nh qu©n trong toµn quèc vµo n¨m 2010. 4. Qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ d©n sè - KHHG§ X©y dùng vµ hoµn thiÖn thÓ chÕ vÒ d©n sè – kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh X©y dùng vµ ban hµnh hÖ thèng chÝnh s¸ch vÒ d©n sè kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh. Trªn c¬ së quy ®Þnh cña ph¸p luËt d©n sè vµ quan ®iÓm chØ ®¹o cña §¶ng, cô thÓ hãa thµnh c¸c chÝnh s¸ch ®ång bé ®Ó tæ chøc thùc thi trong ®êi sèng x· héi KiÖn toµn tæ chøc bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh theo tinh thÇn N§13/2008N§ vÒ tæ chøc c¸c c¬ quan chuyªn m«n thuéc ñy ban d©n sè tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng vµ NghÞ ®Þnh sè 14/2008/N§-CP quy ®Þnh tæ chøc c¸c c¬ quan chuyªn m«n thuéc UBND huyÖn, quËn, thÞ x·, thµnh phè trùc thuéc tØnh Thùc hiÖn viÖc kiÓm tra, kiÓm so¸t, thanh tra, xö lý c¸c vi ph¹m vÊn ®Ò d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh Trªn c¬ së cña quy ®Þnh sè 94/Q§-TW ngµy 15/10/2007 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ xö lý kû luËt ®¶ng viªn vi ph¹m. Trªn c¬ së nh÷ng quy ®Þnh vÒ tæ chøc ho¹t ®éng vµ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh cña ph¸p luËt – ViÖt Nam. TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kiÓm tra gi¸m s¸t thanh tra vµ xö lý c¸c vi ph¹m TiÕn hµnh ®µo t¹o nguån nh©n lùc lµm c«ng t¸c d©n sè – KHHG§ Xóc tiÕn ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc trong lÜnh vùc d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c quèc tÕ ®èi víi lÜnh vùc d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh