Sơ lược:
1. Tổng quan tình hình nghiên cứu các tác nhân có thể sử dụng làm
vũ khí hoá học, vũ khí sinh học trên thế giới
2. Các tác nhân vũ khí hoá học
3. Tác nhân sinh học và các phương tiện sử dụng làm vũ khí sinh học
4. Vũ khí hạt nhân, vũ khí phóng xạ
Tài liệu tham khảo
35 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2924 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Chuyên đề Những nghiên cứu về vũ khí NBC của một số quốc gia trên thế giới, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Bé Quèc phßng
Häc viÖn Qu©n y
**************
Ch−¬ng tr×nh KCB - 01
§Ò tμi KCB - 01.09
chuyªn ®Ò:
Nh÷ng nghiªn cøu vÒ vò khÝ NBC
cña mét sè quèc gia trªn thÕ giíi
T¸c gi¶: TS Vò Hµ
Hμ néi - 2004
Môc lôc
Néi dung Trang
1. Tæng quan t×nh h×nh nghiªn cøu c¸c t¸c nh©n cã thÓ sö
dông lµm vò khÝ ho¸ häc, vò khÝ sinh häc trªn thÕ giíi
1
2. C¸c t¸c nh©n vò khÝ ho¸ häc 11
2.1. ChÊt ®éc ho¸ häc 11
2.2. Ph−¬ng tiÖn sö dông chÊt ®éc ho¸ häc 17
2.3. C¸c cuéc chiÕn tranh ® sö dông chÊt ®éc ho¸ häc 18
3. T¸c nh©n sinh häc vµ c¸c ph−¬ng tiÖn sö dông lµm vò
khÝ sinh häc
19
3.1.C¸c t¸c nh©n sinh häc cã thÓ sö dông lµm vò khÝ sinh häc 19
3.2. Ph−¬ng tiÖn sö dông lµm vò khÝ sinh häc 23
4. Vò khÝ h¹t nh©n, vò khÝ phãng x¹ 27
4.1. Vò khÝ h¹t nh©n 27
4.2. Vò khÝ phãng x¹ 29
Tµi liÖu tham kh¶o 33
Nh÷ng nghiªn cøu vÒ vò khÝ NBC
cña mét sè quèc gia trªn thÕ giíi
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, t×nh h×nh an ninh thÕ giíi ngµy cµng diÕn biÕn
phøc t¹p. Hoµ b×nh thÕ giíi ®ang bÞ ®e do¹ nghiªm träng bëi nh÷ng thÕ lùc ®Õ
quèc hiÕu chiÕn, c¸c lùc l−îng khñng bè. RÊt nhiÒu cuéc chiÕn tranh hoÆc tiÕn
c«ng khñng bè g©y s¸t th−¬ng hµng lo¹t. NhiÒu quèc gia còng ngµy cµng quan
t©m h¬n ®Õn viÖc nghiªn cøu, sö dông c¸c lo¹i vò khÝ c«ng nghÖ cao: vò khÝ ho¸
häc, vò khÝ sinh häc, vò khÝ phãng x¹ vµ h¹t nh©n.
Do viÖc qu¶n lý kh«ng chÆt chÏ, do ¶nh h−ëng cña qu¸ tr×nh th−¬ng m¹i
ho¸, nhiÒu c¸ nh©n hoÆc tæ chøc khñng bè còng ® cã thÓ s¶n xuÊt vµ tµng tr÷
nh÷ng t¸c nh©n huû diÖt lín sö dông v× môc ®Ých khñng bè. § x¶y ra nhiÒu
cuéc chiÕn tranh sö dông vò khÝ ho¸ häc, vò khÝ sinh häc, khñng bè b»ng chÊt
®éc ho¸ häc, t¸c nh©n sinh häc. NhiÒu vô thö vò khÝ h¹t nh©n, vò khÝ phãng x¹
® ®−îc tiÕn hµnh.
1. Tæng quan t×nh h×nh nghiªn cøu c¸c t¸c nh©n cã thÓ sö dông lµm vò khÝ
ho¸ häc, vò khÝ sinh häc trªn thÕ giíi
T¸c nh©n hãa häc T¸c nh©n sinh häc
Quèc gia Ch−¬ng
tr×nh NC
Nh÷ng t¸c nh©n
ho¸ häc ® NC
Ch−¬ng
tr×nh NC
Nh÷ng t¸c nh©n sinh
häc ® NC
Ai CËp - Mustard
- Phosgen
- Sarin
- VX (methylphos
phophonothioic
Ch−a cã th«ng tin
Algeria Kh«ng cã th«ng
tin
Nghiªn cøu vÒ ¶nh
h−ëng, kh«ng cã b»ng
chøng vÒ sù s¶n xuÊt
Anh
- Phosgen
- Mustard
- Lewisite
Vò khÝ SH ® tõng cã:
- Trùc khuÈn than
§ nghiªn cøu c¸c t¸c
nh©n:
- DÞch h¹ch
- VK g©y bÖnh th−¬ng
hµn
- §éc tè ®éc thÞt
Botulium
B¾c
TriÒu
tiªn
- Mustard
- Phosgen
- Hydrogen
cyanid
- Cyanogen
chlorid
- Sarin
- TK than
- TK dÞch h¹ch
- Sèt vµng
- VK g©y bÖnh
Th−¬ng hµn
- T¶
- TK Lao
Cu ba Ch−a cã th«ng
tin
Ch−a cã th«ng tin
Ethiopia Ch−a cã th«ng
tin
Ch−a cã th«ng tin
¢n §é Ch−a cã th«ng
tin
Ch−a cã th«ng tin
§µi Loan Ch−a cã th«ng
tin
Ch−a cã th«ng tin
Canada
- Phosgen
- Lewisite
- Mustard
- Ricin
Ch−¬ng
tr×nh NC
b¾t ®Çu
tõ 1941
Vò khÝ sinh häc ®
tõng cã:
- Trùc khuÈn Than
§ nghiªn cøu c¸c t¸c
nh©n:
- VK Brucella g©y sèt
§Þa Trung H¶i
- Ricketsia g©y sèt ph¸t
ban nói ®¸ (sèt do ve)
- DÞch h¹ch
- VSV g©y bÖnh
Tularemia
- VK g©y bÖnh th−¬ng
hµn
- Arbor virus g©y bÖnh
sèt vµng (yellow fever)
- KST g©y lþ
- Rinderpest
- §éc tè ®éc thÞt
Botulium
§øc
- Phosgen
- Cyanid
- Tabun
- Mustard
- Sarin
- Soman
Vò khÝ sinh häc ®
tõng cã:
- VK bacillus mallei
g©y bÖnh ch¶y m¸u
mòi ngùa
- Trùc khuÈn Than
§ nghiªn cøu c¸c t¸c
nh©n:
- VSV truyÒn bÖnh qua
®−êng ¨n uèng.
- DÞch h¹ch
- VK g©y bÖnh th−¬ng
hµn
- Arbor virus g©y bÖnh
sèt vµng (yellow fever)
- Potato beelte
- Potato blight
Iran
- Mustard
- Phosgen
- Hydrogen
cyanid
- Cyanogen
chlorid
- Sarin
- TK Than
- VSV g©y bÖnh qua
®−êng ¨n uèng
- Botulium
- Mycotoxin
Iraq - Mustard
- Sarin
- Tabun
- VX
- T¸c nh©n 15
(agent15)
- Ricin
Vò khÝ sinh häc ®
tõng cã:
- Trùc khuÈn than
- §éc tè ®éc thÞt
Botulium toxin
- §éc tè nÊm
Aflatoxin
§ nghiªn cøu c¸c t¸c
nh©n:
- VK Brucella g©y
sèt §Þa Trung H¶i
- DÞch h¹ch
- Virus g©y xuÊt
huyÕt kÕt m¹c
- Rota virus
- Enterovirus (virus
g©y bÖnh ®−êng
ruét)
- Calmel pox
Nh÷ng nghiªn cøu
hiÖn nay: ch−a cã
th«ng tin
Israel Ch−a cã th«ng
tin
Ch−a cã th«ng tin
Italia Ch−a cã th«ng
tin
Ch−a cã th«ng tin
Mü
- Lewisite
- VX
- Mustard
- Sarin
- Soman
- CS
- Dioxin
- Mét sè chÊt
®éc thÇn kinh
kh¸c
Vò khÝ sinh häc ®
tõng cã:
- Trùc khuÈn than
- Tularemia
- Wheat rust
- Rice blast
- Ricketsia g©y sèt Q
- VSV g©y viªm no
Venezuela
§ nghiªn cøu c¸c t¸c
nh©n:
- VK Brucella g©y
sèt §Þa Trung H¶i
- §Ëu mïa
- VSV g©y viªm no
- Sèt xuÊt huyÕt
Achentina
- Sèt xuÊt huyÕt
Bolivian
- Sèt Lassar
- Glander (VK
bacillus mallei g©y
bÖnh ch¶y m¸u mòi
ngùa)
- DÞch h¹ch
- Melioidosis (bÖnh
g©y nªn do vi khuÈn
vÐc t¬ truyÒn lµ bä
chÐt)
- Sèt vµng
- Psittacois (bÖnh sèt
vÑt)
- Th−¬ng hµn
- Sèt dengue
- Potato blight
- Rinderpest
- Enterovirus (virus
g©y bÖnh ®−êng
ruét)
- §éc tè Botulium
Libi
- Lewisite
- Tabun
- Phosgen
- Mustard
Ch−a cã th«ng tin
Nam phi - Mustard
- Paraoxon
- CR
- Ricin
- TK than
- DÞch h¹ch
- T¶
- Salmonella
Nam
TriÒu
tiªn
Ch−a cã th«ng
tin
Ch−a cã th«ng tin
Myanmar Ch−a cã th«ng
tin
Ch−a cã th«ng tin
Nam T−
(cò)
- Sarin
- Mutard
- Tabun
- Soman
- VX
- Lewisite
- BZ
Kh«ng cã th«ng tin
Liªn x«
(cò)
- Mustard
- Phosgen
- VX
- Lewisite
- Soman
- Sarin
Vò khÝ sinh häc ®
tõng cã:
- Trùc khuÈn than
- Tularemia
- §Ëu mïa
- DÞch h¹ch
- VSV g©y viªm no
Venezuela
- Ricketsia g©y sèt Q
§ nghiªn cøu c¸c t¸c
nh©n:
- VK Brucella g©y
sèt §Þa Trung H¶i
- Virus g©y viªm no
NhËt B¶n
- Viªm no mïa xu©n
hÌ ë Nga
- Ebola
- Sèt xuÊt huyÕt
Achentina
- Sèt xuÊt huyÕt
Bolivian
- Sèt Lassar
- Melioidosis (bÖnh
g©y nªn do vi khuÈn
, vÐc t¬ truyÒn lµ bä
chÐt)
- Sèt vµng
- Psittacois (bÖnh sèt
vÑt)
- Th−¬ng hµn
- Potato blight
- Rinderpest
- Enterotoxin (®éc tè
ruét tô cÇu)
- §éc tè Botulium, ....
NhËt B¶n
- Phosgen
- Mutard
- Hydrogen
cyanid
- Lewisite
- Cloropicrin
- Tetrodotoxin
(®éc tè c¸ nãc)
Vò khÝ sinh häc ®
tõng cã:
- Trùc khuÈn than
- T¶
- DÞch h¹ch
- Th−¬ng hµn
- Phã th−¬ng hµn
- Ricketsia g©y sèt Q
§ nghiªn cøu c¸c t¸c
nh©n:
- TK lao
- Salmonella
- Th−¬ng hµn
- Uèn v¸n
- Cóm
- Ho¹i th−
- Glander (VK
bacillus mallei g©y
bÖnh ch¶y m¸u mòi
ngùa)
Parkistan Ch−a cã th«ng
tin
Ch−a cã th«ng tin
Ph¸p - Mutard
- Phosgen
- Ricin
Vò khÝ sinh häc ®
tõng cã:
- Potato beetle
§ nghiªn cøu c¸c t¸c
nh©n:
- TK Than
- VK t¶
- TK Salmonella
- Rinderpest
- Botulium
Syri - Mutard
- Sarin
- VX
- Ricin
- TK Than
- Botulium
Sudan Ch−a cã th«ng
tin
Ch−a cã th«ng tin
Trung
Quèc
Ch−a cã th«ng
tin
Ch−a cã th«ng tin
2. C¸c t¸c nh©n vò khÝ ho¸ häc:
2.1. ChÊt ®éc ho¸ häc
+ C¸c chÊt ®éc qu©n sù g©y chÕt ng−êi:
- ChÊt ®éc thÇn kinh:
. BiÓu hiÖn c¸c b»ng c¸c triÖu chøng nhiÔm ®éc toµn th©n (®ång tö co, khÝ
phÕ qu¶n co th¾t, t¨ng tiÕt n−íc bät, n«n, rung c¬ quan khu vùc vÕt th−¬ng bÞ
nhiÔm ®éc, co giËt, liÖt h« hÊp) tö vong
. C¸c lo¹i chÊt ®éc thÇn kinh
- Sarin: (cßn cã kÝ hiÖu lµ GB, GF). LiÒu g©y chÕt 50 % khi r¬i vµo
da (LD50): 5 mg/kg
- Soman: (cßn cã kÝ hiÖu lµ GD). LiÒu g©y chÕt 50 % khi r¬i vµo da
(LD50): 0,7 mg/kg
- Tabun: (cßn cã kÝ hiÖu lµ GA). LiÒu chÕt 50 % khi r¬i vµo da
(LD50): 50 mg/kg
- Methylphos phophonothioic (VX): §éc tÝnh rÊt cao. LiÒu g©y chÕt
50 % khi r¬i vµo da (LD50): 0,05 – 0,1 mg/kg
- ChÊt ®éc g©y nhiÔm ®éc toµn th©n:
. Lµ nh÷ng chÊt g©y nhiÔm ®éc qua ®−êng h« hÊp vµ qua ®−êng tiªu ho¸.
Khi nhiÔm ®éc qua ®−êng h« hÊp g©y chÕt rÊt nhanh.
. Mét sè chÊt ®éc th−êng gÆp: Acid cyanhydric (HCN), Hydrogen cyanid.
- C¸c chÊt ®éc nhãm V
C¸c chÊt ®éc nhãm V cã tÝnh æn ®Þnh cao, kh«ng bay h¬i. C¸c chÊt ®éc
nhãm V cã ®Æc tÝnh s¸t th−¬ng cao h¬n.
C¸c chÊt ®éc nhãm V nhiÔm vµo c¬ thÓ qua tiÕp xóc trªn da hoÆc qua
®−êng h« hÊp d−íi d¹ng thÓ khÝ.
- Tªn ho¸ häc: O-ethyl S-diisopropylaminoethyl methylphosphonothiolate
- C«ng thøc ph©n tö: CH3-P(=O)(-SCH2CH2N[CH(CH3)2]2(-OC2H5)
- Hîp chÊt trong vò khÝ hai thµnh phÇn: O-ethyl O-2-
diisopropylaminoethyl methylphosphonite (QL) + Sulphur (l−u huúnh)
- ChÊt ®éc g©y ng¹t
. C¸c chÊt ®éc nµy g©y nhiÔm qua ®−êng h« hÊp, g©y phï phæi cÊp, suy h«
hÊp, chÕt do thiÕu oxy cÊp :
. Mét sè chÊt ®éc:
- Phosgen, kÝ hiÖu CG
- Diphosgen, kÝ hiÖu DP
- Chloropirin khÝ hiÖu PS
- ChÊt ®éc loÐt n¸t:
. G©y viªm loÐt da, niªm m¹c, nh−ng cã thÓ g©y chÕt do nhiÔm ®éc toµn
th©n. Ch−a cã thuèc gi¶i ®éc ®Æc hiÖu. G©y nhiÔm vµo c¬ thÓ theo nhiÒu ®−êng
. Mét sè chÊt ®éc:
- Sulphur mustard khÝ hiÖu HD (Yperit)
- Nitrogen mustard kÝ hiÖu HN
- Lewisit kÝ hiÖu: L
- Phoshen oximin kÝ hiÖu CX
+ ChÊt ®éc lµm mÊt søc chiÕn ®Êu t¹m thêi (g©y rèi lo¹n t©m thÇn hoÆc g©y
liÖt c¬ t¹m thêi):
. G©y rèi lo¹n t¹m thêi vÒ t©m thÇn dÉn ®Õn mÊt t¹m thêi kh¶ n¨ng tËp
trung, sù quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c, mÊt t¹m thêi vÒ kh¶ n¨ng chiÕn ®Êu
. Mét sè chÊt ®éc: LDS 25, BZ, Bufotenin, Myastenin
* BZ (3-quinuclidinylbenzilate)
- BZ mét lo¹i este axit glycolic hoÆc glycolate, lµ chÊt ®éc g©y triÖu chøng
rèi lo¹n t©m thÇn t¹m thêi cã thÓ dïng theo ®−êng kh«ng khÝ (h« hÊp), cã thÓ
dïng qua ®−êng tiªu ho¸.
Nhãm chÊt ®éc th©m thÇn nµy cã t¸c dông lµm c¨ng ®ång tö m¾t, gi¶m thÞ
lùc, kh« miÖng, tim ®Ëp nhanh. G©y ra lµ nã lµm t¨ng th©n nhiÖt; g©y ¶o gi¸c vµ
cuèi cïng dÉn ®Õn h«n mª. C¸c t¸c ®éng cña BZ cã thÓ kÐo dµi trong mét ®Õn ba
tuÇn kÓ tõ khi bÞ nhiÔm.
* Phencyclidine
Phencyclidine còng lµ mét chÊt ®éc t©m thÇn ®−îc sö dông lµm vò khÝ ho¸
häc vµ cã c¸c ®Æc tÝnh g©y mÊt c¶m gi¸c. ChÊt nµy g©y ra tr¹ng th¸i lµm rèi lo¹n
nhËn thøc cña c¬ thÓ, th¬ thÈn, mÊt ®Þnh h−íng. C¸c triÖu chøng nµy th−êng xuÊt
hiÖn vµi giê sau khi nhiÔm ph¶i liÒu l−îng thÊp, nh−ng khi nhiÔm liÒu l−îng cao,
cã thÓ dÉn ®Õn tö vong do suy gi¶m chøc n¨ng hÖ thèng h« hÊp. Phencyclidine
®−îc nh÷ng kÎ nghiÖn thuèc phiÖn sö dông phæ biÕn v× gi¸ thµnh thÊp vµ thùc tÕ
dÔ ®iÒu chÕ.
* LSD 25
T¸c dông m¹nh trong tÊt c¶ c¸c chÊt ®éc t©m thÇn hiÖn ®−îc biÕt ®Õn lµ
LSD25. liÒu g©y mÊt søc chiÕn ®Êu cña LDS25 lµ: 0,01 –0,1 g / m3/phót. LSD 25
gièng nh− c¸c chÊt ®éc kh¸c vÒ mÆt lý thuyÕt cã thÓ ®−îc sö dông trong vò khÝ
ho¸ häc. Cã thÓ sö dông chóng víi vai trß lµ chÊt ®éc trong vò khÝ ho¸ häc nÕu
chóng ®−îc t¸n ph¸t d−íi d¹ng son khÝ.
+ ChÊt ®éc g©y kÝch thÝch: CS, CR, Adamsit
+ C¸c lo¹i ®éc chÊt g©y ®Çu ®éc:
. C¸c lo¹i ®éc tè cã nguån gèc ®éng vËt:
- Tetrodotoxin (®éc tè c¸ nãc): tetrodotoxin lµ ®éc tè t¸ch chiÕt tõ c¸
nãc (tetraodontidae) vµ mét sè loµi ®éng vËt kh¸c: b¹ch tuéc tua xanh, mét sè
loµi Õch nh¸i, sa gi«ng. §©y lµ mét trong nh÷ng chÊt rÊt ®éc ®èi víi hÖ thÇn
kinh, do øc chÕ m¹nh ho¹t ®éng cña b¬m Na+ vµ K+ trªn mµng tÕ bµo thÇn
kinh, g©y øc chÕ thÇn kinh trung −¬ng, liÖt c¬ x−¬ng, liÖt h« hÊp.
Tetrodotoxin ®−îc sö dông nh− mét chÊt ®éc qu©n sù. §éc tÝnh cña nã m¹nh
h¬n cyanid 10.000 lÇn. LiÒu chÕt 50% (LD50)=10 μg/kg.
- Bufotoxin (®éc tè t¸ch chiÕt tõ da cãc): Nh÷ng chÊt nµy cã ®éc tÝnh
rÊt cao: g©y liÖt, ch¶y m¸u no, g©y ¶o gi¸c, g©y ®au, kÝch øng niªm m¹c m¾t,
mòi, häng, ….
- Saxitoxin: t¸ch chiÕt tõ mét sè loµi èc vµ hÕn ®éc vµ mét sè sinh vËt
biÓn
. C¸c chÊt cã nguån gèc thùc vËt: Ricin, Aconitin, Strychnin...
* Ricin (®éc tè t¸ch tõ thÇu dÇu tÝa, hiÖn nay nhiÒu n−íc ® tæng hîp
®−îc): Ricin lµ mét chÊt cã ®éc tÝnh rÊt cao. Ricin ë d¹ng bét kh«ng mïi
kh«ng vÞ, t−¬ng ®èi bÒn d−íi t¸c dông cña nhiÖt ®é. §©y lµ chÊt ®éc qu©n sù
®−îc nhiÒu n−íc tæ chøc quan t©m nghiªn cøu, tµng tr÷. Trong chiÕn tranh thÕ
gíi lÇn thø nhÊt, qu©n ®é Mü ® chän ricin lµm chÊt ho¸ häc dù bÞ. trong
chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, nhiÒu quèc gia (Mü, Anh, Ph¸p, Canada) ®
dù tr÷ lo¹i ®éc tè nguy hiÓm nµy. Ricin cã ®éc tÝnh cao gÊp 6.000 lÇn so víi
acid cyanhydric, gÊp 40 lÇn so víi Phosgen LD50 cña ricin = 3μg/kg. Ricin
cã b¶n chÊt lµ protein, lµ triglycerid cña acid Ricinic, mét glycoprotein cÊu
t¹o bëi hai chuçi polypeptid (chuçi A cã träng l−îng 32 kDa, chuçi B cã
träng l−îng 34 kDa) ®−îc nèi víi nhau bëi cÇu nèi disulfid. Khi vµo c¬ thÓ,
chuçi A g©y bÊt ho¹t hµng lo¹t c¸c ribosom, chuçi B cã vai trß trong qu¸
tr×nh ph©n bè chÊt ®éc. Mét ph©n tö ricin (ph©n tö l−îng 6300) cã thÓ khö
ho¹t tÝnh cña 1500 ribosom trong vßng mét phót.
HiÖn nay Ricin lµ lo¹i chÊt ®éc ®ang ®−îc nhiÒu tæ chøc, ®Æc biÖt c¸c
tæ chøc khñng bè tµng tr÷, sö dông
T¹i Nga, ngµy 13-1-2003 ® t×m thÊy t¹i nhµ cña mét thµnh viªn khñng
bè Chesnhia, nh÷ng tµi liÖu h−íng dÉn c¸ch s¶n xuÊt vµ sö dông mét sè ®éc
tè trong ®ã cã ricin.
T¹i Anh, ngµy 14/1/2003, mét c¶nh sat bÞ giÕt chÕt vµ 4 ng−êi kh¸c bÞ
th−¬ng khi ®ang theo dâi vµ truy lïng mét nhãm së h÷u ®éc tè ricin vµo mét
tuÇn tr−íc ®ã
T¹i Ph¸p, lùc l−îng an ninh ® ph¸t hiÖn thÊy nh÷ng lä nhá ®ùng ricin
t¹i phßng göi ®å cña cña mét nhµ ga xe h¬i t¹i Pari
T¹i Mü, ® ph¸t hiÖn thÊy nh÷ng tr−êng hîp nhËn ®−îc nh÷ng phong b×
cã chÊt bét mµu tr¾ng, trong ®ã cã mét lÇn ® ph¸t hiÖn ®−îc lµ ®éc tè ricin
T¸c dông cña Ricin trªn c¸c c¬ quan còng ® ®−îc c¸c quèc gia nghiªn
cøu nhiÒu. BiÓu hiÖn nhiÔm ®éc cña ricin gièng víi biÓu hiÖn nhiÔm ®éc khÝ
phosgen, sarin. Nh−ng khi x©m nhËp vµo c¬ thÓ, ricin kh«ng g©y nh÷ng triÖu
chøng nhiÔm ®éc ngay. Th−êng xuÊt hiÖn muén h¬n sau vµi giê (sau khi ®
cã tiÕp xóc mét thêi gian nhÊt ®Þnh, khi ph¸t hiÖn thÊy triÖu chøng th−êng ®
qu¸ muén). BiÓu hiÖn: Ng−êi mÖt mái, ®au bông, buån n«n, n«n, n«n ra m¸u,
rèi lo¹n ®iÖn gi¶i, tôt huyÕt ¸p. BÖnh nh©n th−êng bÞ chÕt sau 2 ®Õn 5 giê do
suy chøc n¨ng thÇn kinh, gan, thËn, h« hÊp, tuÇn hoµn.
HiÖn nay ch−a cã thuèc ®Æc hiÖu ®iÒu trÞ ngé ®éc ricin. Chñ yÕu lµ ®iÒu
trÞ triÖu chøng: hç trî h« hÊp, tim m¹ch, g©y n«n, röa d¹ dµy, ...
* Aconitin: lµ alkaloid t¸ch chiÕt tõ phô tö, cã ®éc tÝnh rÊt cao: LD 50 cña
aconitin = 0,2 – 0,5 μg/kg. C¸c triÖu chøng cña ngé ®éc: c¶m gi¸c tª b×, kiÕn bß,
liÖt c¬, h¹ th©n nhiÖt, m¹ch chËm, ngõng thë, tö vong, ...
- §éc tè cña vinh vËt: vi khuÈn, nÊm (vò khÝ sinh häc thÕ hÖ thø 3):
- §éc tè ®éc thÞt (Botulinum) . C¸c ®éc tè ®éc thÞt ®−îc coi lµ vò
khÝ ho¸ häc rÊt nguy hiÓm. Chóng cã thÓ cung cÊp mét trong nh÷ng vò khÝ
ph¸ ho¹i c¸c hÖ thèng n−íc c«ng céng
- §éc tè b¹ch hÇu
- §éc tè tô cÇu ruét (Enterotoxin – B)
- §éc tè b¹ch hÇu, ®éc tè g©y bÖnh qu¶ lª,
- §éc tè nÊm: Trichotexen, Aphlatoxin
. C¸c hîp ®éc chÊt tæng hîp: Nafluoacetat, Fluoethanol.
+ ChÊt ®éc diÖt c©y
Cã nhiÒu lo¹i chÊt ®éc diÖt c©y, thùc tÕ Mü sö dông trong kÕ ho¹ch khai
quang ph¸ huû hoa mµu mang tªn ë miÒn Nam ViÖt Nam, cã 3 lo¹i chÊt ®éc diÖt
c©y ®−îc sö dông chñ yÕu gåm: ChÊt Da Cam, Tr¾ng vµ Xanh.
ChÊt Da Cam
Lµ c¸c dÉn suÊt cña 2,4-D vµ 2,4,5-T (hä phenoxyaxetic axit). 2,4-D vµ
2,4,5-T lµm rông l¸. Trong mét sè tr−êng hîp, chÊt diÖt c©y ®äng trªn l¸ c©y lµm
cho l¸ rông tr−íc khi ®ñ thêi gian di chuyÓn ®Ó nhiÔm ®éc mét c¸ch cã hÖ thèng
toµn bé c©y. Trong tr−êng hîp c©y kh«ng mäc l¸ l¹i, sù quang hîp chÊm døt vµ
dÉn ®Õn viÖc tiªu huû c¸c chÊt h÷u c¬ trong ®Êt, dÉn ®Õn viÖc lµm gi¶m sót ho¹t
®éng cña c¸c vi sinh vËt trong ®Êt vµ ®−a ®Õn hËu qu¶ lµ tiªu diÖt c¬ cÊu vµ cuèi
cïng lµ lµm xãi mßn ®Êt ®ai.
ChÊt Da Cam ®−îc sö dông ®Ó ph¸t quang rõng vµ ph¸ huû mïa mµng. ë
ViÖt Nam, chÊt Da Cam ®−îc sö dông víi nång ®é gÊp 13 lÇn so víi nång ®é sö
dông trong n«ng nghiÖp.
ChÊt Tr¾ng (Picloram)
Picloram lµ mét lo¹t chÊt diÖt cá tån t¹i rÊt l©u trong ®Êt. ChÊt Tr¾ng ®−îc
®−a hµng lo¹t vµo ViÖt Nam n¨m 1967, khi nhu cÇu sö dông chÊt Da Cam v−ît
qu¸ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt. ChÊt Tr¾ng ®−îc sö dông ®Ó huû ho¹i c¸c c¸nh rõng giµ
nhiÖt ®íi.
ChÊt Xanh (Axit cacodylic)
Axit cacodylic lµ chÊt bét, dÔ Èm −ít, vãn thµnh côc, tan trong n−íc. VÒ
ph−¬ng diÖn t¸c ®éng trªn th¶o méc, nã rót n−íc cña l¸ c©y lµm cho l¸ kh« hÐo.
Khi thÊm vµo mµng l¸ c©y rÔ c©y nã hoµ theo n−íc trong th©n c©y, xuèng tËn rÔ
c©y lµm cho c©y chÕt.
Trong c¸c hçn hîp kÓ trªn, chÊt ®éc Da Cam ®−îc qu©n ®éi Mü dïng
nhiÒu ë MiÒn Nam ViÖt Nam h¬n. Trong hçn hîp Da Cam cã chøa mét t¹p chÊt
®Æc biÖt nguy hiÓm, cã ®éc tÝnh rÊt cao: Dioxin. Theo nhiÒu nhµ khoa häc,
Dioxin g©y c¸c dÞ tËt bÈm sinh vµ g©y ung th−, bÖnh vÒ di truyÒn cho c¸c thÕ hÖ
sau.
2.2. Ph−¬ng tiÖn sö dông chÊt ®éc ho¸ häc
- §¹n ph¸o, ®¹n cèi ho¸ häc: cã thÓ g©y nhiÔm ®éc mét vïng nhá , nh−ng
hiÖu qu¶ s¸t th−¬ng lín, cã thÓ tËp kÝch bÊt ngê
- Dµn ho¶ tiÕn ho¸ häc: trang bÞ dµn phßng gåm 16 nßng, 45 nßng, g©y
nhiÔm chÊt ®éc ho¸ häc trªn mét vïng s¸t th−¬ng réng lín
- Lùu ®¹n ho¸ häc: trong lùu ®¹n cã chøa c¸c chÊt ®éc hãa häc, th−êng lµ
chÊt ®éc gÊy kÝch thÝch, g©y ch¶y n−íc m¾t
- Bom ho¸ häc: Träng l−îng 10 –1000 kg, chia lµm 3 lo¹i: lo¹i ch¹m môc
tiªu råi míi næ, lo¹i cã thiÕt bÞ g©y næ ë trªn cao 100 –300m. Lo¹i bom chïm cã
hµng chôc bom ho¸ häc nhá.
- M×n ho¸ häc: ®−îc cµi ®Æt ®ª b¶o vÖ nh÷ng c¨n cø hoÆc ng¨n c¶n b−íc
tiÕn , truy ®uæi cña ®èi ph−¬ng
- Tªn löa mang ®Çu ®¹n ho¸ häc
- Bom, ®¹n hai thµnh phÇn: trong bom hoÆc ®¹n gåm Ýt nhÊt 2 lo¹i chÊt
®éc, nh−ng ®−îc ng¨n c¸ch bëi mµng máng. Khi ®Õn môc tiªu, mµng ng¨n c¸ch
bÞ ph¸ vì, c¸c thµnh phÇn trén vµo nhau thµnh chÊt ®éc.
-Thïng phun chÊt ®éc ho¸ häc: thïng ®ùng chÊt ®éc ho¸ häc g¾n vµo th©n
m¸y bay. G©y nhiÔm ®éc mét vïng réng lín
- C¸c ph−¬ng ph¸p dïng chÊt ®éc ho¸ häc ®Ó khñng bè:
. Ph−¬ng ph¸p th«ng th−êng: sö dông lùu ®¹n, m×n, bom, cã chøa chÊt ®éc
ho¸ häc.
. Ph−¬ng ph¸p ®Æc biÖt kh¸c:
Dïng theo nguyªn lý vò khÝ ho¸ häc 2 thµnh phÇn: c¸c thµnh phÇn
ban ®Çu (chØ lµ tiÒn th©n cña chÊt ®éc) ch−a ph¶i lµ chÊt ®éc, khi ®Õn môc tiªu
cÇn khñng bè, 2 thµnh phÇn ®ã ph¶n øng víi nhau t¹o thµnh chÊt ®éc thùc sù.
C¸c chÊt ®éc ®−îc ®Çu ®éc nguån n−íc, l−¬ng thùc, thùc phÈm, tr¸i
c©y, ....
C¸c chÊt ®éc ë d¹ng bét ®Ó trong phong b× th−, khi më th− ra sÏ bÞ
ph¸t t¸n vµo kh«ng khÝ g©y ®Çu ®éc
C¸c chÊt ®éc ë d¹ng láng, d¹ng bét ®Ó trong c¸c hép nhùa .
2.3. C¸c cuéc chiÕn tranh ® sö dông chÊt ®éc ho¸ häc:
+ Trong chiÕn tranh thÕ giíi lÇn I:
§øc ® dïng khÝ ga Chlorin tÊn c«ng Ph¸p (1915) g©y chÕt trªn 5000
ng−êi
§øc ® dïng khÝ ga Chlorin tÊn c«ng Nga (1915) g©y chÕt gÇn 4000 ng−êi
§øc ® dïng Mustard t¹i BØ (1917)
§øc ® dïng Phosgene vµ Chlopicrin tÊn c«ng Mü
Anh ® dïng Adamsit tÊn c«ng Nga
+ Tr−íc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn II:
- Anh ® dïng vò khÝ ho¸ häc chèng l¹i Nga, dïng mustard chèng l¹i T©y
Ban Nha
- T©y ban nha dïng mustard chèng l¹i Ma Rèc (1927)
- Nga dïng chÊt ®éc g©y ng¹t
- Italia dïng mustard
+ Trong chiÕn tranh thÕ giíi lÇn II:
§øc tæng hîp ®−îc chÊt ®éc thÇn kinh: Tabun (GA), Sarin (GB), nh−ng
ch−a sö dông
+ Sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø II:
- Trong chiÕn tranh gi÷a Hyl¹p vµ Yemen ® sö dông bom mustard, yperit,
Phosgen
- Mü ® dïng chÊt ®éc g©y kÝch thÝch m¹nh (CS), chÊt ®éc g©y rông l¸ vµ
diÖt c©y cèi (Dioxin). ChÊt ®éc Dioxin (chÊt ®éc da cam) dïng t¹i ViÖt nam ®
g©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng cho con ng−êi, g©y ®ét biÕn gen, g©y qu¸i thai, cho
nhiÒu thÕ hÖ.
- Anh ® s¶n xuÊt chÊt ®éc l©n h÷u c¬, chÊt ®éc thÇn kinh lo¹i V
- Liªn x« dïng chÊt ®éc ho¸ häc t¹i Afghanistan trong nh÷ng n¨m cña
thËp kû 1970 vµ 1980.
- Trong chiÕn tranh Iran – Iraq: Iraq ® sö dông Yperit, Mustard, Tabun,
Sarin, Cyanid (1983)
- Iraq ® dïng Yperit vµ Cyanid dµn ¸p ng−êi Kurd (1988)
- Cã nh÷ng kho dù tr÷ chÊt ®éc dïng lµm vò khÝ ho¸ häc:
+ Mü: Dù rÊt nhiÒu lo¹i chÊt ®éc ho¸ häc
+ Ph¸p, Libi, Nga vµ Liªn x« cò
- Khñng bè: Cã trÊt nhiÒu cuéc tÊn c«ng khñng bè bµng chÊt ®éc ho¸ häc,
cã thÓ liÖt kª vµi vÝ dô minh ho¹:
+ Cyanid ® ®−îc sö dông ®Ó tÊn c«ng vµo toµ nhµ cña Liªn hîp
quèc t¹i New York qua hÖ thèng ®iÒu hoµ khÝ hËu trung t©m
+ Cyanid ® ®−îc sö dông ®Ó g©y nhiÔm vµo hoa qu¶ xuÊt tõ Chi lª
sang ch©u ¢u.
Dông cô chøa ®éc tè - Ph−¬ng ph¸p sö dông ng−êi
trùc tiÕp g©y khñng bè
+ Thuû ng©n ® ®−îc sö dông ®Ó g©y nhiÔm vµo hoa qu¶ xuÊt tõ
Israel sang ch©u ¢u.
+ Sarin ®−îc sö dông t¹i Matsumoto, NhËt B¶n, ngµy 27 - 7 - 1994
lµm chÕt 7 ng−êi vµ 114 ng−êi bÞ nhiÔm ®éc
+ Sarin ®−îc sö dông g©y ®Çu ®éc t¹i 5 ®−êng tµu ®iªn ngÇm vµ ga
tµu ®iÖn ngÇm ë Tokyo, NhËt B¶n, ngµy 20 - 3 - 1995 lµm chÕt 12 ng−êi
vµ 5000 ng−êi bÞ nhiÔm ®éc
3. T¸c nh©n sinh häc vµ c¸c ph−¬ng thøc sö dông vò khÝ sinh häc:
3.1. C¸c t¸c nh©n sinh häc cã thÓ sö dông lµm vò khÝ sinh häc
Vµo cuèi thÕ kû thø 19 c¸c nhµ khoa häc ® ph¸t hiÖn, ph©n lËp ®−îc c¸c
lo¹i vi sinh vËt g©y mét sè bÖnh truyÒn nhiªm. §©y chÝnh lµ c¬ së ®Ó ®iÒu trÞ cã
hiÖu qu¶ c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm nguyªn nh©n do c¸c lo¹i vi sinh vËt: T¶, th−¬ng
hµn, dÞch h¹ch, than, lao, .... Nh÷ng kiÕn thøc vÒ vi sinh vËt nµy kh«ng nh÷ng
®−îc sö dông trong y häc v× môc ®Ých b¶o vÖ søc khoÎ mµ cßn ®−îc sö dông
trong môc ®Ých qu©n sù. Trong chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt, c¸c t¸c nh©n vi
sinh vËt (t¸c nh©n sinh häc) ® ®−îc sö dông ®Ó tiªu diÖt c¸c ®µn gia sóc, ph−¬ng
tiÖn, søc kÐo cña qu©n ®éi ®èi ph−¬ng.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc cµng ngµy rÊt nhiÒu t¸c nh©n sinh häc
(vi khuÈn, ricketsia, virus, ®éc tè cña vi sinh vËt, ...) ® ®−îc sö dông lµm vò khÝ
sinh häc.
C¸c t¸c nh©n sinh häc cã thÓ sö dông lµm vò khÝ sinh häc:
- Trùc khuÈn than
- Vi khuÈn dÞch h¹ch
- Vi khuÈn g©y bÖnh th−¬ng hµn
- Vi khuÈn g©y bÖnh t¶
- Vi khuÈn Tularemia
- Vi khuÈn g©y lþ
- Sèt vµng
- Wheat rust
- Rice blast
- Ricketsia g©y sèt Q
- Ricketsia g©y sèt ph¸t ban nói ®¸
- Vi khuÈn g©y sèt lµn sãng
- Sèt Lassar
- Glander (VK bacillus mallei g©y bÖnh ch¶y m¸u mòi ngùa)
- Melioidosis (bÖnh g©y nªn do vi khuÈn , vÐc t¬ truyÒn lµ bä chÐt)
- Psittacois (bÖnh sèt vÑt)
- Potato blight
- Rinderpest
- Virus ®Ëu mïa
- VSV g©y viªm no Venezuela
- Virus g©y xuÊt huyÕt kÕt m¹c
- Virus g©y viªm no
- Virus g©y sèt xuÊt huyÕt
- Sèt xuÊt huyÕt Achentina
- Sèt xuÊt huyÕt Bolivian
- Rota virus
- Virus g©y viªm no xu©n hÌ
- Enterovirus (virus g©y bÖnh ®−êng ruét)
- Virus g©y viªm tuû ngùa
- Enterotoxin (®éc tè ruét tô cÇu)
- §éc tè ®éc thÞt (Botulium toxin)
- §éc tè nÊm (aflatoxin)
- T¸c nh©n cña vò khÝ sinh häc cßn lµ c¸c ®éng vËt (thó nhá, ®éng vËt
ch©n khíp...) ®ãng vai trß lµ nguån truyÒn nhiÔm cã kh¶ n¨ng g©y bÖnh
dÞch cho ng−êi hoÆc cho c¸c ®éng, thùc vËt cña ®èi ph−¬ng.
Nh÷ng thµnh tùu míi trong c«ng nghÖ sinh häc (genomics, proteomics) ®
®−îc ¸p dông ®Ó t¹o ra nh÷ng t¸c nh©n sinh häc míi tõ nh÷ng lo¹i kinh ®iÓn. VÝ
dô:
- Nh÷ng vi sinh vËt v« h¹i sÏ ®−îc biÕn ®æi gen ®Ó t¹o ra chÊt ®Çu ®éc
hoÆc chÊt ®iÒu chØnh sinh häc
- T¹o ra nh÷ng lo¹i vi sinh vËt chèng l¹i c¸c kh¸ng sinh, c¸c v¾c xin vµ
c¸c c¸ch ®iÒu trÞ kinh ®iÓn.
- C¸c vi sinh vËt ®−îc thay ®æi vÒ khÝa c¹nh miÔn dÞch cã kh¶ n¨ng v«
hiÖu ho¸, lÈn tr¸nh c¸c ph−¬ng ph¸p chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh.
- C¸c vi sinh vËt cã kh¶ n¨ng æn ®Þnh tån t¹i l©u ë ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh
m«i tr−êng.
- Lai ghÐp gi÷a c¸c lo¹i vi sinh vËt víi nhau ®Ó t¹o thµnh nh÷ng lo¹i vi
sinh vËt míi cã ®éc lùc cao, khã nhËn d¹ng vµ khã tiªu diÖt
- C¶i tiÕn vÒ “ph−¬ng tiÖn sö dông ph¸t t¸n”
- KÕt hîp tÊt c¶ c¸c lo¹i trªn.
H×nh ¶nh trùc khuÈn than
H×nh ¶nh trùc khuÈn dÞch h¹ch
3.2. Ph−¬ng thøc sö dông vò khÝ sinh häc:
Ph−¬ng thøc mang ®−a vµ sö dông vò khÝ sinh häc rÊt ®a d¹ng. Vò khÝ sinh häc
cã thÓ ®−îc ®−a tíi môc tiªu b»ng nh÷ng ph−¬ng tiÖn kh¸c nhau
- C¸c lo¹i sóng, b×nh phun c¸ nh©n
C¸c lo¹i sóng, b×nh phun c¸ nh©n ®−îc trang bÞ cho c¸c lùc l−îng ®Æc biÖt
tinh nhuÖ, trinh s¸t vµ c¸c ®èi t−îng cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn ®−îc trùc tiÕp môc tiªu
t¸c chiÕn. Sóng vµ b×nh phun cã thÓ phun c¸c t¸c nh©n sinh häc vµo ®éi h×nh ®èi
ph−¬ng
- §¹n ph¸o cèi mang t¸c nh©n sinh häc
C¸c trang bÞ nµy cña bé binh cã thÓ ®−îc c¶i tiÕn ®Ó mang t¸c nh©n sinh
häc. KÕt cÊu ®Æc biÖt cho phÐp th¸o l¾p nhanh chãng. §¶m b¶o kh«ng ¶nh h−ëng
®Õn hiÖu qu¶ g©y bÖnh cña t¸c nh©n. C¸c chuyªn dông nµy ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu
cÇu vÒ nhiÖt ®é ¸p suÊt vµ vËn tèc theo qui ®Þnh do t¸c nh©n sinh häc ®ßi hái.
- Ph−¬ng ph¸p th¶ bom chøa vi khuÈn, c«n trïng mang mÇm bÖnh
Mü ® ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p vµ c¸c ph−¬ng tiÖn kü thuËt sau ®©y ®Ó
tiÕn hµnh chiÕn tranh sinh häc:
. Thïng chøa cã vßi: m¸y bay bay cao, trùc tiÕp th¶ vi khuÈn, c«n trïng
xuèng ®Êt. Sau ®ã c¸c c«n trïng sèng, chÕt r¶i r¸c kh¾p n¬i, mçi con c¸ch nhau
vµi cm. Nh÷ng hßm chøa c¸c lo¹i vi khuÈn, virót hay ®éc tè ®Æt trªn c¸c chç
chøa bom trong m¸y bay. Phi c«ng chØ cÇn dËm bµn ®¹p lµ n¾p ®−îc më, thïng
nghiªng xuèng. TÊt c¶ c¸c thø trong thïng ®−îc r¬i xuèng t¹o thµnh mét ®¸m
m©y nhá trong kh«ng khÝ. Víi ph−¬ng tiÖn nµy cßn cã thÓ reo r¾c c¸c lo¹i dÞch
treo chøa vi khuÈn.
. C¸c vËt kh«ng næ vµ c¸c gãi giÊy ®ùng c«n trïng hoÆc ®ùng c¸c cµnh, l¸
c©y bÞ nhiÔm nÊm nh− c¸c lo¹i glomerella grossypii, glomerella cingulata g©y
bÖnh cho c©y, bÖnh thèi hoa qu¶, ph¸ ho¹i c¸c lo¹i rau trång.
. Bom næ trong kh«ng khÝ: Bom cã chç treo dï ®Ó r¬i tõ tõ xuèng ®Êt. Khi
bom r¬i xuèng ®é cao kho¶ng 30m c¸ch mÆt ®Êt, bom tù më ®Ó t¸n ph¸t ruåi, bä
chÐt, c¸c ®éng vËt c«n trïng kh¸c, bao phñ mét diÖn tÝch réng.
. Bom cã c¸nh qu¹t næ trong kh«ng khÝ: bom nµy cã thªm 1 c¸nh qu¹t tù
quay theo chiÒu giã. Bom næ sau khi c¸nh qu¹t quay ®−îc mét sè vïng ë chiÒu
cao kho¶ng 15 – 20 m gÇn n¬i ®ãng qu©n cña ®èi ph−¬ng ®Ó reo r¾c c«n trïng
trªn mÆt ®Êt hoÆc c¸c vi khuÈn g©y « nhiÔm nguån n−íc.
. Bom “vá trøng”: bom ®−îc chÕ t¹o ®¬n gi¶n víi vá cÊu t¹o bëi c¸c vËt
liÖu dÔ vì, khi r¬i xuèng mÆt ®Êt nh−ng kh«ng g©y h¹i ®Õn c¸c vËt chøa bªn
trong. Vá bom th−êng lµm b»ng chÊt cacbonat canxi vµ magie. Bom nµy chøa
c¸c loµi vi khuÈn hoÆc c¸c lo¹i c«n trïng, ®éng vËt g©y bÖnh.
. Bom h×nh trô b»ng giÊy: lo¹i bom nµy treo trªn mét c¸i dï r¬i xuèng ®Êt
nhanh chãng. Khi ®Õn gÇn mÆt ®Êt, h×nh trô tù ®éng më n¾p vµ c¸c t¸c nh©n g©y
bÖnh tung ra kh¾p mÆt ®Êt.
. Bom b»ng giÊy tù tiªu: bom nµy b»ng lo¹i giÊy dµy, h×nh trô chia nhiÒu
ng¨n ®Ó chøa nhiÒu t¸c nh©n g©y bÖnh kh¸c nhau. Dï còng ®−îc lµm b»ng b»ng
giÊy cã ngßi ch¸y tù ®éng. Khi bom ch¹m ®Êt, h×nh trô vµ dï bÞ r¸ch, c¸c c«n
trïng, vi khuÈn ®−îc tung ra. Bom vµ dï ch¸y kh«ng lµm ®Ó l¹i dÊu vÕt g×.
. C¸c dông cô ®å dïng: còng ®−îc th¶ víi môc ®Ých g©y nhiÒu bÖnh khi
®èi ph−¬ng sö dông nh− bót m¸y, ®å hép, qu©n trang, quÇn ¸o...
. Tªn löa mang VKSH: c¸c ph−¬ng tiÖn sö dông nãi trªn chØ cã hiÖu qu¶
khi kÎ ®Þch lµm chñ ®−îc kh«ng phËn khu vùc t¸c chiÕn. Ngµy nay qu©n ®éi c¸c
n−íc NATO dïng tªn löa kh«ng ®iÒu khiÓnvµ tªn löa cã ®iÒu khiÓn ®Ó ®−a c¸c
t¸c nh©n sinh häc tõ xa vµo « nhiÔm khu vùc tiÒn tuyÕn hoÆc hËu ph−¬ng cña ®èi
ph−¬ng. Cã thÓ sö dông mét biªn ®éi m¸y bay tiªm kÝch vµ mét tiÓu ®oµn tªn löa
kh«ng ®iÒu khiÓn ®Ó lµm nhiÖm vô nµy.
- Ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp reo r¾c ®éng vËt, c«n trïng mang mÇm bÖnh
§éng vËt ë ®©y bao gåm mét sè thó nhá cã ý nghÜa y häc (chuét…) vµ
mét sè con c«n trïng lµ nh÷ng ®éng vËt ch©n khíp y häc (muçi, ruåi, ve, bä
chÐt…) mang c¸c t¸c nh©n g©y bÖnh dïng ®Ó g©y bÖnh trùc tiÕp cho ng−êi hoÆc
t¹o ra æ dÞch t¹m thêi hoÆc bÒn v÷ng.
C¸c ®éng vËt mang t¸c nh©n sinh häc cã thÓ lµ:
. VËt mang t¸c nh©n sinh häc tù nhiªn cña qu¸ tr×nh truyÒn bÖnh. Trong
CTSH th−êng hay sö dông lo¹i nµy ®Ó ®¶m b¶o tÝnh bÝ mËt, mÊt c¶nh gi¸c vµ
kh«ng cã b»ng chøng téi ph¹m chiÕn tranh.
. Lµ mét m¾t xÝch b¾t buéc trong qu¸ tr×nh l©y bÖnh. §éng vËt ë ®©y cã
thÓ cho c¸c t¸c nh©n g©y bÖnh (vi khuÈn, vi rót, rickettsia) ph¸t triÓn hay ®¬n
thuÇn lµ vËn chuyÓn c¬ giíi mÇm bÖnh tõ chç nµy sang chç kh¸c.
. Lµ mét kho l−u gi÷ mÇm bÖnh di ®éng.
. Lµ mét vËt ®Ó t¸c nh©n sinh häc ký sinh ph¸t triÓn vµ tån t¹i l©u dµi.
. Lµ nguån reo r¾c mÇm bÖnh sang ng−êi g©y bÖnh hoÆc g©y c¸c vô dÞch
hoÆc reo r¾c mÇm bÖnh cho ®éng vËt ch¨n nu«i, c©y trång (l−¬ng thùc, c©y c«ng
nghiÖp).
. Cã thÓ ®¬n thuÇn lµ c¸c ®éng vËt ch©n ®èt hót m¸u lµm l©y truyÒn dÞch
bÖnh (viªm no, xuÊt huyÕt, sèt rÐt, dÞch h¹ch…).
. Mét sè ®éng vËt lµ t¸c nh©n sinh häc kh¸c nh−: èc b−¬u vµng, ch©u chÊu,
bä xÝt, s©u xanh h¹i lóa, h¹i b«ng.
- Ph−¬ng ph¸p sö dông ng−êi trùc tiÕp (khñng bè sinh häc)
KÎ khñng bè cã thÓ lµm « nhiÔm nguån cung cÊp n−íc cho c¶ mét thµnh
phè. Ph−¬ng tiÖn ®Ó lµm ®−îc viÖc nµy chØ cÇn mét chiÕc hép nhá. Mét l−îng
nhá ®éc tè, vi sinh vËt g©y bÖnh bÝ mËt bá vµo c¸c ®−êng èng dÉn n−íc lín trong
mét thµnh phè ®«ng hµng triÖu d©n, g©y bÖnh.
Nh÷ng kÎ khñng bè kh«ng chØ sö dông VKSH c«ng nghÖ cao mµ cã thÓ sÏ lµ
vò khÝ dùa vµo c«ng nghÖ ®¬n gi¶n. Trªn thùc tÕ c¸c vô khñng bè g©y ra b»ng c¸c
ph−¬ng tiÖn th« thiÓn kh«ng g©y nhiÒu chÕt chãc nh−ng cã thÓ g©y ra sè l−îng lín
n¹n nh©n bÞ th−¬ng, bÞ bÖnh. Do ®ã kh«ng thÓ coi nhÑ c«ng nghÖ ®¬n gi¶n: G©y «
nhiÔm nguån n−íc, thùc phÈm, dÆt c¸c thiÕt bÞ phun mét c¸ch bÝ mËt ®Ó tung c¸c
t¸c nh©n sinh häc vµo c¸c hµnh lang, c¸c ga, c¸c n¬i héi häp ®«ng ng−êi, c¸c r¹p
h¸t, c¸c nhµ thi ®Êu thÓ thao cã m¸i che.
S¬ ®å m« t¶ ph−¬ng tiÖn ®ãng gãi, b¶o qu¶n c¸c t¸c nh©n sinh häc
- Ph−¬ng ph¸p sö dông vò khÝ sinh häc d¹ng Aerosol:
Trong chiÕn tranh sinh häc, ®èi ph−¬ng lu«n lu«n t×m mäi ph−¬ng tiÖn
thÝch hîp ®Ó ®−a vò khÝ sinh häc ®Õn môc tiªu mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Ph−¬ng
ph¸p reo r¾c mÇm bÖnh vi sinh vËt b»ng aerosol mét ph−¬ng ph¸p ®−îc −u tiªn
dïng trong tr−êng hîp tÊn c«ng vµo c¸c trung t©m qu©n sù, kinh tÕ, chÝnh trÞ, mµ
kh«ng cÇn khu tró môc tiªu. Vò khÝ sinh häc dïng d−íi d¹ng aerosol rÊt nguy
hiÓm v× ngoµi nh÷ng ng−êi bÞ tæn th−¬ng do trùc tiÕp hÝt ph¶i aerosol sinh vËt,
cßn lµm l©y nhiÔm cho ng−êi lµnh qua aerosol thø ph¸t.
S¬ ®å minh häa sù lan truyÒn c¸c t¸c nh©n sinh häc (1)
Kh¸c víi bÊt cø mét lo¹i vò khÝ nµo, vò khÝ sinh häc d¹ng aerosol cã thÓ
lan vµo c¸c hÇm ngÇm, c«ng sù, hÇm hè, xe c¬ giíi, lµm « nhiÔm n−íc, thùc
phÈm g©y bÖnh cho ng−êi vµ gia sóc b»ng aerosol nguyªn ph¸t vµ aerosol thø
ph¸t.
S¬ ®å minh häa sù lan truyÒn c¸c t¸c nh©n sinh häc (2)
- Mét h−íng kh¸c trong nghiªn cøu vµ sö dông vò khÝ sinh häc lµ dïng c¸c
vi khuÈn ®Æc biÖt cã kh¶ n¨ng lµm biÕn ®æi ho¹t tÝnh cña x¨ng dÇu lµm tª liÖt c¸c
®éng c¬ næ nh− xe t¨ng, xe « t«, c¸c m¸y mãc qu©n sù, hËu qu¶ cña nã lµ cã thÓ
lµm mÊt søc chiÕn ®Êu cña c¶ mét ®¹o qu©n. Ngoµi ra còng tõ c¸c vi sinh vËt
ng−êi ta cã thÓ t¹o nªn c¸c chÊt “siªu nhên” ®Ó phun trªn ®−êng b¨ng cña s©n
bay, ®−êng bé lµm c¶n trë sù di chuyÓn cña c¸c ph−¬ng tiÖn m¸y bay, xe h¬i...
4. Vò khÝ h¹t nh©n, vò khÝ phãng x¹
4.1. Vò khÝ h¹t nh©n:
Vò khÝ h¹t nh©n lµ lo¹i vò khÝ s¸t th−¬ng hµng lo¹t dùa trªn n¨ng l−îng
gi¶i phãng rÊt lín tõ ph¶n øng ph©n h¹ch, ph¶n øng nhiÖt h¹ch vµ hiÖn t−îng
phãng x¹ cña chÊt næ h¹t nh©n.
N¨m 1945, Mü nÐm hai qu¶ bom nguyªn tö xuèng hai thµnh phè
Hiroshima vµ Nagasaki cña NhËt B¶n.
Tõ ®ã ®Õn nay, mÆc dï ® ký kÕt nhiÒu hiÖp −íc vÒ h¹n chÕ vò khÝ h¹t
nh©n, nh−ng cuéc ch¹y ®ua vÒ vò khÝ h¹t nh©n vò khÝ phãng x¹ trªn toµn thÕ giíi
vÉn diÔn ra.
Ngoµi c¸c ®Çu ®¹n h¹t nh©n dù tr÷, c¸c quèc gia ® tiÕn hµnh trªn 2000
cuéc thö vò khÝ h¹t nh©n:
Anh tiÕn hµnh 45 cuéc thö vò khÝ h¹t nh©n
Mü tiÕn hµnh 1.030 cuéc thö vò khÝ h¹t nh©n
Liªn X« tiÕn hµnh 715 cuéc thö vò khÝ h¹t nh©n
Ph¸p tiÕn hµnh 210 cuéc thö vò khÝ h¹t nh©n
Pakistan tiÕn hµnh 6 cuéc thö vò khÝ h¹t nh©n
Trung Quèc tiÕn hµnh 45 cuéc thö vò khÝ h¹t nh©n
¢n ®é tiÕn hµnh 6 cuéc thö vò khÝ h¹t nh©n
Ph©n lo¹i vò khÝ h¹t nh©n theo cÊu tróc :
- Vò khÝ ph©n h¹ch(nguyªn tö, vò khÝ 1F, vò khÝ A)
§Ó chÕ t¹o vò khÝ ph©n h¹ch , ng−êi ta dïng mét trong hai lo¹i nhiªn liÖu h¹t
nh©n : uranium hoÆc plutonium. Trong qu¶ bom khèi l−îng nhiªn liÖu nµy ph¶i
chia thµnh hai ë møc d−íi giíi h¹n (subcritical), sau ®ã dïng chÊt næ ®Èy hai
khèi chËp vµo nhau t¹o thµnh mét khèi trªn giíi h¹n (supercritical) bom sÏ næ.
- Vò khÝ ph©n h¹ch t¨ng c−êng: Trong lo¹i vò khÝ nµy ng−êi ta cho thªm
vµi gram hçn hîp khÝ deuterium/tritium vµo trong lâi nhiªn liÖu ph©n h¹ch. Khi
lâi bom ® ph©n h¹ch ®Õn møc ®ñ nãng th× ph¶n øng hîp nh©n cña D-T sÏ x¶y ra
mau chãng. Ph¶n øng nµy sÏ t¹o ra nh÷ng neutron cùc m¹nh , nh÷ng neutron nµy
l¹i t¸c ®éng lµm ph©n r c¸c nh©n cña nhiªn liÖu ph©n h¹ch, søc næ cña bom t¨ng
m¹nh.
- Vò khÝ nhiÖt h¹ch (khinh khÝ, vò khÝ 2F, vò khÝ H):
VÒ cÊu tróc , cã mét qu¶ bom ph©n h¹ch nhá lµm måi ®Æt ë ®Ønh cña cÊu tróc
h×nh chãp nãn dïng lµm g−¬ng ph¶n chiÕu tia X. G−¬ng ®ã sÏ héi tô chïm tia X
tõ chç næ ph©n h¹ch ®Õn cét lithium deuterite . Chïm tia X sÏ lµm cho deuterium
nãng lªn vµ Ðp m¹nh ®Ó t¹o thµnh helium vµ ph¸t ra nhiÒu neutron. C¸c neutron
l¹i chuyÓn lithium thµnh tritium vµ sau ®ã xÈy ra hîp nh©n , ph¸t ra nhiÒu bøc x¹
gamma. Vò khÝ h¹t nh©n cùc m¹nh lµ vò khÝ h¹t nh©n 3 tÇng : ph©n h¹ch-hîp
nh©n-ph©n h¹ch.
- Vò khÝ hçn hîp (vò khÝ 3 F, vò khÝ U)
- Vò khÝ hiÖu øng tréi (vò khÝ neutron, vò khÝ xung ®iÖn tõ, vò khÝ 3R, vò
khÝ chïm tia, vò khÝ chïm h¹t,...)
- Bom Cobalt , dïng cobalt lµm vá bäc, c¸c neutron do nhiÖt h¹ch t¹o nªn sÏ
chuyÓn cobalt thµnh cobalt-60, lµ chÊt phãng x¹ gamma m¹nh , cã thêi gian b¸n
huû dµi 5 n¨m. T¹o ra nhiÔm x¹ khu vùc l©u dµi.
- Bom neutron. ChÊt ®−îc dïng ®Ó lµm g−¬ng ph¶n chiÕu tia X vµ lµm vá
bom lµ Chromium hoÆc Nickel. §Ó tÊn c«ng mét ®oµn qu©n cã thÓ cho bom
neutron næ trªn kh«ng, bøc x¹ hµng tr¨m ngµn gray sÏ tíi ®−îc mÆt ®Êt, diÖt
nh÷ng ng−êi trong xe t¨ng, c©y cèi , hoa cá sÏ bÞ chÕt nh−ng cöa sæ c¸c toµ nhµ
vÉn kh«ng bÞ vì.
C¸c h×nh thøc næ cña VKHN
Tuú theo môc ®Ých qu©n sù , VK h¹t nh©n ®−îc sö dông ë nhiÒu h×nh thøc næ
kh¸c nhau:
- Næ trong vò trô : Næ ë ®é cao kho¶ng 150 km trë lªn . Môc tiªu chÝnh :
diÖt c¸c ph−¬ng tiÖn chiÕn tranh trªn vò trô, ph¸ ho¹i hÖ thèng v« tuyÕn ®iÖn,
radar , laser v.v... Nh©n tè s¸t h¹i chñ yÕu lµ bøc x¹ nhiÖt, bøc x¹ ion ho¸ vµ hiÖu
øng ®iÖn tõ. Do ë trªn cao kh«ng khÝ th−a long nªn sãng chÊn ®éng hÇu nh−
kh«ng cã, tr¸i l¹i, bøc x¹ ¸nh s¸ng vµ bøc x¹ xuyªn lan xa , c−êng ®é m¹nh.
- Næ trong tÇng b×nh l−u : Næ ë ®é cao > 16 km lµ næ trong tÇng b×nh l−u.
Môc tiªu chÝnh : tiªu diÖt c¸c ph−¬ng tiÖn bay trong b×nh l−u : tªn löa, m¸y bay
v.v... Nh©n tè s¸t th−¬ng t−¬ng tù nh− trong næ vò trô.
- Næ kh«ng trung : Næ kh«ng trung lµ næ trong tÇng ®èi l−u cña khÝ quyÓn.
Næ kh«ng trung ®−îc chia thµnh 3 møc :
- Næ tÇm cao
- Næ tÇm võa
- Næ tÇm thÊp
- Næ mÆt ®Êt (mÆt n−íc) : Næ s¸t ®Êt hoÆc næ c¸ch mÆt ®Êt mét kho¶ng
kh«ng gian ng¾n h¬n b¸n kÝnh cña qu¶ cÇu löa ®−îc gäi chung lµ næ mÆt ®Êt.
Môc tiªu sö dông : nh»m ph¸ ho¹i c¸c c«ng tr×nh kiªn cè ë mÆt ®Êt vµ g©y nhiÔm
x¹ trªn mét khu vùc réng lµm trë ngaÞ cho hµnh ®éng chiÕn ®Êu cña ®èi ph−¬ng.
T¸c nh©n s¸t th−¬ng lµ sãng chÊn ®éng , bøc x¹ quang , bøc x¹ xuyªn vµ nhiÔm
x¹ ®Þa h×nh.
- Næ d−íi ®Êt : Tuú theo næ ë n«ng s©u , t¸c h¹i cã kh¸c nhau. Môc tiªu
chÝnh lµ ph¸ huû c¸c c«ng sù ngÇm kiªn cè , ph¸ huû c¸c trôc giao th«ng quan
träng . Nh©n tè s¸t h¹i chÝnh lµ sãng chÊn ®éng vµ bôi x¹. Riªng vÒ ph¸ c¸c hÇm
ngÇm kiªn cè , c¸c nhµ chÕ t¹o vò khÝ cßn ph¶i nghiªn cøu nhiÒu , hiÖn ch−a ®¹t
yªu cÇu.
- Næ d−íi n−íc : Còng t−¬ng tù nh− næ d−íi ®Êt, tuú theo ®é n«ng s©u , t¸c
h¹i cã kh¸c nhau. Môc tiªu chÝnh lµ s¸t h¹i c¸c tµu thuyÒn trªn mÆt n−íc hoÆc
ngÇm d−íi n−íc, ph¸ huû c¸c ®ª ®Ëp vem biÓn, bÕn c¶ng vµ s¸t th−¬ng sinh lùc
vïng duyªn h¶i , h¶i ®Èo.
4.2. Vò khÝ phãng x¹
* Vò khÝ cã uran nghÌo
ChiÕn tranh phãng x¹ b¾t ®Çu tõ chiÕn tranh cã dïng vò khÝ URANIUM.
Uranium tù nhiªn cã chøa 0,7% U-235, muèn sö dông vµo môc ®Ých nhiªn
liÖu, cÇn lµm giµu, lµm cho tû lÖ U-235 t¨ng lªn. Sau khi lµm giµu, uranium cßn
l¹i chØ chøa kho¶ng 0,2% U-235, uranium ®ã ®−îc gäi lµ uranium nghÌo.
§¹n ®¹i b¸c hoÆc bom, m×n cã bäc uranium nghÌo, cã søc c«ng ph¸ khoan
s©u, ®−îc dïng ®Ó khoan ph¸ c¸c xe t¨ng, hÇm hµo, khi bÞ nãng ch¶y lµm t¨ng
thªm hiÖu løc s¸t th−¬ng cña vò khÝ.
C¸c chuyªn gia Mü, cè t×nh che dÊu sù thËt vµ cho r¨ng phãng x¹ do
URANIUM rÊt thÊp kh«ng cã ¶nh h−ëng g× tíi søc khoÎ. Thùc tÕ hoµn toµn tr¸i
ng−îc. R©t nhiÒu lÝnh Mü sau chiÕn tranh vïng VÞnh trë vÒ bÞ ®au èm, chñ yÕu
c¸c bÖnh vÒ thËn vµ ®−êng h« hÊp, nhiÒu n¨m sau, khi kiÓm tra s−c khoÎ thÊy
luîng URANIUM trong n−íc tiÓu rÊt cao, cao h¬n møc b×nh th−êng tíi 2000%.
Khi sö dông vò khÝ phãng x¹, URANIUM sÏ bay h¬i vµ t¸c h¹i nghiªm
träng ®Õn con ng−êi vµ m«i tr−êng.
URANIUM nghÌo ph¸t ra bøc x¹ alpha, gamma, beta. URANIUM bèc
h¬i thµnh c¸c oxyd URANIUM theo ®−êng h« hÊp vµo phæi, chiÕu x¹ trong phæi,
rÊt nguy hiÓm.
Vò khÝ phãng x¹ cã URANIUM ® ®−îc thö nghiÖm nhiÒu lÇn trong n−íc
Mü. Mét khu vùc thuéc bang Indiana ® ®−îc thö vò khÝ URANIUM trong 20
n¨m vµ kho¶ng 70 tÊn URANIUM
N¨m 1991, vò khÝ URANIUM ®−îc sö dông t¹i chiÕn dÞch Bp t¸p sa m¹c
t¹i Iraq , Kuwait vµ A rËp Sª-ót. Sè l−îng gåm: 14.000 viªn ®¹n cì lín, 940.000
viªn ®¹n cì nhá cã chøa URANIUM.
T¹i Panama, Mü còng ® thö ®¹n URANIUM
N¨m 1995, chiÕn tranh ë Bosnia, ® cã 18.000 qu¶ ®¹n URANIUM ®−îc
sö dông .
Th¸ng 12/1997 t¹i Okinawa, NhËt B¶n, Mü ® cho næ thö 1520 viªn ®¹n
cã URANIUM.
N¨m 1999, chiÕn tranh ë Kosovo, khèi qu©n sù NATO ® dïng tíi 31000
qu¶ ®¹n URANIUM .
Th¸ng 1/2000 , ng−êi ph¸t ng«n qu©n ®éi Mü cho biÕt ® cã 263 ®Çu ®¹n
chøa URANIUM næ t¹i Vieques
* Nh÷ng vò khÝ phãng x¹ kh¸c:
- Americium vµ c¸c chÊt Transuranic kh¸c: lµ chÊt ®−îc t¹o ra tõ plutonium,
ph¸t ra bøc x¹ alpha , kÌm theo bøc x¹ gamma.
B¶n chÊt lµ mét kim lo¹i nÆng, ®éc, nÕu sè l−îng lín cã thÓ g©y chiÕu x¹
toµn th©n. ChÊt nµy Ýt hÊp thu ë ®−êng tiªu ho¸ nh−ng hÊp thu rÊt dÔ qua vÕt
th−¬ng x©m nhËp vµo c¬ thÓ . NÕu hÝt ph¶i, 75% sÏ ®−îc hÊp thu ë phæi, 15%
®äng l¹i ë nhu m« phæi.
- Cesium: Cesium-137 lµ chÊt ®−îc dïng trong nhiÒu y tÕ. Ph¸t ra c¶ gamma vµ
bªta.
HÊp thu rÊt qua phæi, ®−êng tiªu ho¸ vµ vÕt th−¬ng. Th¶i ra n−íc tiÓu. G©y
nªn chiÕu x¹ toµn th©n . § cã tr−êng hîp tö vong do chiÕu x¹ cÊp bëi Cesium.
- Cobalt: Co-60 lµ lo¹i ch©t phãng x¹ ®−îc dïng nhiÒu trong y tÕ ®Ó chiÕu x¹
®iÒu trÞ ung th− vµ trong khö trïng dông cô vµ l−¬ng thùc, thùc phÈm. Co-60
ph¸t ra gamma n¨ng l−îng cao vµ ph¸t ra bªta.
HÊp thu rÊt nhanh ë phæi nh−ng Ýt hÊp thu ë ®−êng tiªu ho¸ (kho¶ng 5%).
Sù hÊp thu qua vÕt th−¬ng ch−a ®−îc x¸c ®Þnh râ.
- Ièt: ChÊt ièt phãng x¹ còng ®−îc sö dông nhiÒu trong y häc, dïng ®Ó chÈn
®o¸n vµ ®iÒu trÞ nhiÒu bÖnh.
Khi vò khÝ h¹t nh©n næ cã thÓ cã nhiÒu chÊt ièt phãng x¹. T¸c h¹i chñ yÕu
lµ do bøc x¹ bªta, lµm suy nh−îc tuyÕn gi¸p tr¹ng vµ cã thÓ g©y ung th− tuyÕn
gi¸p tr¹ng.
- Phospho: Phospho-32 lµ chÊt ®−îc dïng nhiÒu trong y häc. P-32 ph¸t ra bøc
x¹ bªta. RÊt dÔ hÊp thu vµ tÝch ®äng trong tuû x−¬ng vµ c¸c tÕ bµo ®ang
ph¸t triÓn.
- Radium : Radium-226 lµ chÊt ph¸t ra alpha, nh−ng c¸c chÊt con cña nã cã thÓ
ph¸t ra c¶ bªta vµ gamma , g©y nªn nguy c¬ chiÕu x¹ ngoµi.
- NÕu th©m nhËp vµo ®−êng tiªu ho¸ cã thÓ hÊp thu kho¶ng 30%. Ch−a râ
chÊt nµy cã qua ®−îc vÕt th−¬ng hay kh«ng . NÕu qua ®−îc nã sÏ l¾ng ®äng
trong x−¬ng. TiÕp xóc l©u ngµy cã thÓ sinh bÖnh b¹ch cÇu, thiÕu m¸u tuyÖt s¶n
vµ ung th− sarcoma.
- Plutonium : Cã hai lo¹i : Plutonium -239, Plutonium -238 ®−îc t¹o ra tõ
uranium trong lß ph¶n øng. Vò khÝ h¹t nh©n khi næ phãng ra nhiÒu
Plutonium.
Plutonium phat ra bøc x¹ alpha , kh«ng g©y nguy hiÓm khi chiÕu ngoµi.
Th−êng « nhiÔm cïng víi americium dÔ ph¸t hiÖn b»ng m¸y ®o gamma.
Kh«ng hÊp thu qua da lµnh . HÊp thu mét phÇn nhá qua vÕt th−¬ng. SÏ rÊt
®éc nÕu hÝt vµo phæi. Khi vµo ®−êng tiªu ho¸, Plutonium kim lo¹i sÏ kh«ng bÞ
hÊp thu .
- Strontium : Strontium -90 lµ s¶n phÈm ph©n h¹ch cña uranium . Strontium-90
vµ c¸c chÊt con cña nã sinh ra sÏ ph¸t ra bøc x¹ bªta vµ gamma. HÊp thu
qua ®−êng tiªu ho¸ vµ qua h« hÊp. 50% l¾ng ®äng l¹i trong x−¬ng. §éc
tÝnh cao.
- Tritium: Tritium (Hydrogen-3) lµ hydrogen cã nh©n gåm 2 proton vµ 1
neutron. Tritium d−íi d¹ng khÝ sÏ khuÕch t¸n nhanh chãng trong kh«ng
khÝ.
Tritium ph¸t ra bªta nªn kh«ng g©y nguy c¬ chiÕu x¹ ngoµi. Tritium d−íi
d¹ng n−íc sÏ hÊp thu hoµn toµn trong ®−êng tiªu ho¸, sÏ th¶i ra qua ®−êng n−íc
tiÓu. Sau khi bÞ nhiÔm Tritium 1 giê nÕu hÊp thu nhiÒu sÏ thÊy cã tritium trong
n−íc tiÓu.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Chuyên đề Những nghiên cứu về vũ khí NBC của một số quốc gia trên thế giới.pdf