Chuyển tiền điện tử tại ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn

ng tiÒn mÆt ph¶i chÞu nh÷ng chi phÝ rÊt lín trong viÖc in Ên, kiÓm ®Õm, b¶o qu¶n vËn chuyÓn víi l­îng thêi gian còng kh¸ nhiÒu mµ hÖ sè an toµn l¹i rÊt thÊp. ChÝnh v× vËy ®ßi hái ph¶i cã mét c¸ch thøc thanh to¸n míi ®Ó phï hîp h¬n víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ ph¸t triÓn thay thÕ cho thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt. §ã lµ h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ra ®êi lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Nã kh¾c phôc ®­îc nh÷ng nh­îc ®iÓm cña qu¸ tr×nh thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt vµ ph¸t huy ®­îc c¸c ­u ®iÓm h¬n h¼n cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Ta cã thÓ hiÓu thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ qua chøc n¨ng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n, nh»m phôc vô c¸c quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ t­ nh©n trong x· héi th«ng qua vai trß trung gian thanh to¸n cña Ng©n hµng. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt th­êng cã mét kho¶ng c¸ch vÒ thêi gian vµ gi÷a sù vËn ®éng cña hµng ho¸ vµ sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ, ®ång thêi qua qu¸ tr×nh ®ã h­íng dÉn ®Õn viÖc ph¸t sinh nh÷ng quan hÖ tÝn dông. Sù t¸ch rêi gi÷a vËt t­ hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ cßn cã mét thêi gian cÇn thiÕt ®Ó lµm thñ tôc thanh to¸n qua Ng©n hµng. Do ®ã ®· t¹o ra cho Ng©n hµng kh¶ n¨ng t¸c ®éng m¹nh mÏ vµo qu¸ tr×nh thanh to¸n, lµm thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn vµ ®¶m b¶o nhÞp ®é t¸i s¶n xuÊt më réng cña nÒn kinh tÕ. Trong thanh to¸n kh«ng dïng TM th× tiÒn tÖ kh«ng xuÊt hiÖn d­íi h×nh thøc tiÒn mÆt mµ chØ xuÊt hiÖn d­íi h×nh thøc tiÒn ghi sæ. NghÜa lµ trªn c¬ së sè tiÒn göi thanh to¸n ë Ng©n hµng, viÖc thanh to¸n ®­îc tiÕn hµnh b»ng ph­¬ng ph¸p dÞch chuyÓn tiÒn ghi sæ tõ tµi kho¶n nµy sang tµi kho¶n kh¸c chø kh«ng ph¶i b»ng tiÒn mÆt. Cã thÓ nãi ®©y lµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Tõ ®Æc tr­ng trªn cho thÊy qu¸ tr×nh thanh to¸n ngoµi sù tham gia cña bªn b¸n vµ bªn mua, cßn cã sù tham gia cña mét sè tæ chøc ®ãng vai trß trung gian ®ã lµ Ng©n hµng. 2. Vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lu«n lu«n gi÷ vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ ngµnh Ng©n hµng nãi riªng. §Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay n­íc ta ®ang trong thêi kú ®æi míi, nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ph¸t triÓn th× thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt sÏ ph¸t huy vai trß tÝch cùc. Nã thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn vËt t­ hµng ho¸ gãp phÇn thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kinh doanh cã hiÖu qu¶. 2.1. VÒ mÆt x· héi. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gi¶m ®­îc khèi l­îng tiÒn mÆt trong l­u th«ng, gi¶m chÝ phÝa in Ên, b¶o qu¶n vËn chuyÓn kiÓm ®iÓm gi¶m ®­îc chi phÝ lao ®éng x· héi, gãp phÇn kiÒm chÕ, ®Çy lïi l¹m ph¸t, còng cã n©ng cao gi¸ trÞ ®ång tiÒn. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gãp phÇn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng vµ l­u th«ng s¶n phÈm trong nÒn kinh tÕ x· héi, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra mét c¸ch b×nh th­êng liªn tôc. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gãp phÇn cñng cè chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp vÒ tæ chøc tèt c«ng t¸c thanh to¸n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vËt t­ hµng ho¸, t¨ng nhanh tèc ®é chu chuyÓn vèn. 2.2. §èi víi ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Ng©n hµng tËp trung ®­îc nhiÒu h¬n c¸c kho¶n vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ, lµm t¨ng thªm nguån vèn, më réng cho vay ®èi víi nªn kinh tÕ quèc d©n. §Ó thùc hiÖn c¸c kho¶n chi hµng ngµy c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸ nh©n ph¶i göi tiÒn vµo tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh t¹i Ng©n hµng. C¸c kho¶n tiÒn nµy kh«ng ph¶i ®­îc chi tr¶ cïng mét lóc nªn t¹o ra trªn kho¶n nµy mét sè d­ nhÊt ®Þnh. Ng©n hµng cã thÓ sö dông sè d­ nµy ®Ó më réng c¸c nghiÖp vô bªn cã nh­: C¸c cÊp kho¶n nghiÖp vô tÝn dông ng¾n h¹n th«ng qua nghiÖp vô chi tr¶ hé nµy, Ng©n hµng cßn n¾m râ ®­îc t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, tõ ®ã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong viÖc cã cho vay hay kh«ng. C«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt thùc hiÖn tèt sÏ t¹o cho Ng©n hµng uy tÝn cao ®èi víi kh¸ch hµng, thu hót ®­îc ngµy cµng nhiÒu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Õn më tµi kho¶n vµ thanh to¸n qua Ng©n hµng. Nhê vËy nguån vèn cña Ng©n hµng kh«ng ngõng ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ c«ng cô phôc vô ®¾c lùc cña Ng©n hµng vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý kinh tÕ c¸c cÊp thùc hiÖn vai trß kiÓm so¸t b»ng tiÒn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Th«ng qua thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, Nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý kinh tÕ cã ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt, ®Ó ®­a ra qu¶n lý kinh tÕ cã ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt, ®Ó ®­a ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vÜ m« cña nÒn kinh tÕ. II. Kh¸i qu¸t h×nh thøc TTKDTM ë ViÖt Nam hiÖn nay. 1. Mét sè quy ®Þnh mang tÝnh nguyªn t¾c trong TTKDTM. Theo quyÕt ®Þnh sè 22/Q§ - NH1 ra ngµy 21/02/1994 cña Thèng ®èc Ng©n hµng NHNNVN ban hµnh " ThÓ lÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt " ®· quy ®Þnh: a. Quy ®Þnh chung. C¸c doanh nghiÖp, c¬ quan, tæ chøc, ®oµn thÓ, ®¬n vÞ vò trang c«ng d©n ViÖt Nam vµ ng­êi n­íc ngoµi ho¹t ®éng trªn l·nh thæ ViÖt Nam (gäi chung lµ ®¬ vÞ vµ c¸ nh©n) ®­îc quyÒn lùa chän ng©n hµng ®Ó më tµi kho¶n giao dÞch vµ thùc hiÖn thanh to¸n. C¸c ®¬n vÞ dù to¸n ng©n s¸ch ®­îc më tµi kho¶n t¹i kho b¹c Nhµ n­íc. ViÖc thanh to¸n t¹i Ng©n hµng vµ kho b¹c Nhµ n­íc ®­îc thùc hiÖn qua tµi kho¶n ®­îc ghi b»ng ViÖt Nam ®ång (VND). tr­êng hîp më tµi kho¶n vµ thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ ph¶i thùc hiÖn theo c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi cña ChÝnh phñ ViÖt Nam ban hµn. b- Quy ®Þnh ®èi víi kh¸ch hµng. §Ó ®¶m b¶o viÖc thanh to¸n ®Çy ®ñ, kÞp thêi, c¸c chñ tµi kho¶n (bªn tr¶ tiÒn) ph¶i cã ®ñ tiÒn trªn tµi kho¶n. Mäi tr­êng hîp thanh to¸n v­ît qu¸ sè d­ tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng, kho b¹c Nhµ n­íc lµ ph¹m ph¸p vµ bÞ xö lý theo ph¸p luËt. c. Quy ®Þnh ®èi víi tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n. C¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c uû nhiÖm thanh to¸n cña chñ tµi kho¶n ®¶m b¶o an toµn, chÝnh x¸c, thuËn tiÖn. C¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n cã tr¸ch nhiÖm chi tr¶ b»ng tiÒn mÆt hoÆc chuyÓn kho¶n trong ph¹m vi sè d­ tiÒn göi theo yªu cÇu cña chñ tµi kho¶n. C¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n kiÓm tra kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ ®­îc quyÒn tõ chèi thanh to¸n nÕu tµi kho¶n kh«ng ®ñ tiÒn, ®ång thêi kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng néi dung liªn ®íi cña hai bªn kh¸ch hµng. NÕu do thiÕu sãt trong qu¸ tr×nh thanh to¸n g©y thiÖt h¹i cho kh¸ch hµng th× c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n ph¶i båi th­êng thiÖt h¹i tuú theo møc ®é vi ph¹m cã thÓ xö lý theo ph¸p luËt. 2. C¸c h×nh thøc TTKDTM ë ViÖt Nam hiÖn nay. §Ó phï hîp víi yªu cÇu ®æi míi cña nÒn kinh tÕ vµ ®æi víi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, theo quyÕt ®Þnh sè 22/Q§ - NH1 ban hµnh 21/2/1994 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc vÒ thÓ lÖ TTKDTM, NghÞ ®Þnh 30/CP ngµy 9/5/1996 cña ChÝnh phñ vÒ ban hµnh vµ sö dông sÐc, th«ng t­ sè 07/TT - NH1 ngµy 27/12/1996 cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam c¸c Ng©n hµng ®ang ¸p dông h×nh thøc thanh to¸n sau ®©y: - SÐc. - Uû nhiÖm chi - ChuyÓn tiÒn. - Uû nhiÖm thu. - Th­ tÝn dông. - Ng©n phiÕu thanh to¸n (nay kh«ng sö dông) - ThÎ thanh to¸n. 3- Sù ra ®êi cña nghiÖp vô thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö 3.1 KÓ tõ ngµy thµnh lËp (6/ 5/ 1951), ng©n hµng cã c¸c quan hÖ thanh to¸n qua l¹i gi÷a c¸c chi nh¸nh trong cïng hÖ thèng. C¸c thÓ thøc thanh to¸n còng vÉn ®­îc c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn, lµm cho c«ng t¸c kh«ng dïng tiÒn mÆt ®­îc më réng. Tuy nhiªn xÐt vÒ mÆt kü thuËt, vµ quy tr×nh c«ng nghÖ th× viÖc thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng tr­íc ®©y ®­îc thùc hiÖn b»ng ph­¬ng ph¸p thñ c«ng. Thùc hiÖn c¸c thÓ thøc thanh to¸n b»ng sÐc, uû nhiÖm chi, uû nhiÖm thu thanh to¸n liªn hµng... , chøng tõ ®­îc lËp b»ng tay vµ ®­îc chuyÓn tõ ng©n hµng A sang ng©n hµng B qua ®­êng b­u ®iÖn nªn thêi gian thanh to¸n bÞ kÐo dµi. Víi dù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c«ng nghÖ tin häc, ng©n hµng triÓn khai thùc hiÖn c¸c thÓ thøc thanh to¸n th«ng qua m¹ng vi tÝnh. ViÖc thanh to¸n trùc tiÕp trªn chøng tõ b»ng giÊy chuyÓn qua l¹i gi÷a c¸c ng©n hµng ®­îc thay thÕ b»ng hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö, trong ®ã viÖc thanh to¸n ®­îc thùc hiÖn qua m¹ng vi tÝnh nhê hÖ thèng viÔn th«ng. 3.2 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ®­îc ¸p dông t¹i c¸c ng©n hµng Th­¬ng m¹i ë n­íc ta thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh sè 231/Q§-NH2 ngµy 31/8/1996 vµ ®­îc ®iÒu chØnh bæ sung vÒ néi dung vµ quy tr×nh nghiÖp vô theo quy ®Þnh sè 353/1997/Q§/NHNN ngµy 22/10/1997 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc . III- NghiÖp vô thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö 1. Kh¸i niÖm vÒ CT§T. ChuyÓn tiÒn ®iÖn tö (CT§T) lµ qu¸ tr×nh xö lý mét kho¶n tiÒn qua m¹ng m¸y tÝnh kÓ tõ khi nhËn ®­îc lÖnh chuyÓn tiÒn cña ng­êi ph¸t lÖnh cho ®Õn khi hoµn tÊt thanh to¸n cho ng­êi thô h­ëng. Thùc chÊt cña TTCT§T lµ dïng kü thuËt ®iÖn tö vµ m¹ng chuyÓn tiÒn néi bé ®Ó xö lý nghiÖp vô chuyÓn tiÒn thay thÕ cho ph­¬ng thøc thanh to¸n liªn hµng truyÒn thèng. 2. Tµi kho¶n sö dông: 2.1. T¹i c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng sö dông tµi kho¶n. - 5111: chuyÓn tiÒn ®i n¨m nay. - 5112: chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay. - 5113: chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay chê xö lý. - 5121: chuyÓn tiÒn ®i n¨m truíc. - 5122: chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m tr­íc. - 5123: chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m tr­íc chê xö lý (më hai tµi kho¶n chi tiÕt theo lÖnh chuyÓn nî, lÖnh chuyÓn cã). - C¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c. 2.2. T¹i Trung t©m thanh to¸n sö dông tµi kho¶n. - 5131: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®i n¨m nay. - 5132: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay. - 5141: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®i n¨m tr­íc. - 5142: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m tr­íc. C¸c tµi kho¶n nµy më chi tiÕt cho tõng chi nh¸nh tham gia chuyÓn tiÒn ®iÖn tö. - 5133: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay chê xö lý. - 5143: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m tr­íc chê xö lý. C¸c tµi kho¶n nµy më hai tµi kho¶n chi tiÕt theo dâi bÖnh chuyÓn nî, lÖnh chuyÓn cã. - C¸c tµi kho¶n kh¸c cã liªn quan. 3. Chøng tõ ®iÖn tö. C¨n cø quyÕt ®Þnh sè 196/TTg ngµy 01/4/1997 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ cho phÐp Ng©n hµng sö dông c¸c d÷ liÖu th«ng tin trªn vËt mang tin ®Ó lµm chøng tõ kÕ to¸n vµ quyÕt ®Þnh sè 308/Q§-NH2 ngµy 16/9/1997 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam vÒ sö dông chøng tõ ®iÖn tö th× kh¸i niÖm vÒ chøng tõ ®iÖn tö nh­ sau: Chøng tõ ®iÖn tö lµ c¸c c¨n cø chøng minh b»ng d÷ liÖu th«ng tin trªn vËt mang tin (nh­ b¨ng tõ, ®Üa tõ, c¸c lo¹i thÎ thanh to¸n...) vÒ nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ®· ph¸t sinh vµ thùc sù hoµn thµnh vµ lµ c¬ së ®Ó ghØ chÐp sæ s¸ch kÕ to¸n cña c¸c ng©n hµng vµ tæ chøc tÝn dông. Chøng tõ sö dông trong thanh to¸n ®iÖn tö gåm chøng tõ gèc vµ chøng tõ ghi sæ. - Chøng tõ gèc lµm c¬ së ®Ó lËp lÖnh chuyÓn tiÒn lµ c¸c chøng tõ do kh¸ch hµng lËp theo quy ®Þnh trong thÓ lÖ thanh to¸n uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, sÐc, th­ tÝn dông ... - Chøng tõ ghi sæ trong chuyÓn tiÒn ®iÖn tö lµ lÖnh chuyÓn tiÒn. 3.2. ChuyÓn ho¸ chøng tõ Trong thanh to¸n ®iÖn tö, chøng tõ b»ng giÊy cã thÓ chuyÓn ho¸ thµnh chøng tõ ®iÖn tö (chøng tõ b»ng giÊy do kh¸ch hµng lËp ®­îc Ng©n hµng chuyÓn ho¸ thµnh chøng tõ ®iÖn tö ®Ó chuyÓn tiÒn), ng­îc l¹i chøng tõ ®iÖn tö cã thÓ chuyÓn ho¸ in ra chøng tõ giÊy (vÝ dô chøng tõ ®iÖn tö do kh¸ch hµng cã nèi m¹ng víi Ng©n hµng lËp khi Ng©n hµng nhËn ®­îc sÏ chuyÓn ho¸ in ra chøng tõ giÊy ®Ó l­u tr÷). 4. MËt m· vµ ch÷ ký ®iÖn tö trong chuyÓn tiÒn ®iÖn tö - MËt m· lµ nh÷ng ký hiÖu ®­îc quy ®Þnh cho tõng lo¹i chøng tõ trong thanh to¸n ®iÖn tö. - Ch÷ ký ®iÖn tö lµ m· kh¸o b¶ng mËt ®­îc x¸c ®Þnh riªng cho tõng c¸ nh©n (nh­ kÕ to¸n chuyÓn tiÒn, kiÓm so¸t viªn, kÕ to¸n tr­ëng) ®Ó chøng thùc quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm cña tõng c¸ nh©n thùc hiÖn ®­îc ghi trªn chøng tõ. Ch÷ ký mËt m· ®ã cã gi¸ trÞ ph¸p lý nh­ ch÷ ký b»ng mùc trªn chøng tõ giÊy. 5. Quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n ®iÖn tö 5.1. Quy tr×nh nghiÖp vô t¹i Ng©n hµng khëi t¹o (Ng©n hµng A- Ng©n hµng göi lÖnh) (5) ChuyÓn d÷ liÖu thùc hiÖn chuyÓn tiÒn sang Ng©n hµng B (qua trung t©m thanh to¸n) ChuyÓn 1 liªn chøng tõ gèc cho thanh to¸n viªn (4) (3) (2) (1) KÕ to¸n tr­ëng (kiÓm so¸t viªn) - KiÓm so¸t ®èi chiÕu gi÷a chøng tõ gèc, chøng tõ in ra vµ c¸c d÷ liÖu th«ng tin ®iÖn tö trªn chøng tõ - KiÓm tra kho¸ b¶o mËt vµ ch÷ ký ®iÖn tö cña kÕ to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö - Ký vµo chøng tõ giÊy, ký ch÷ ký ®iÖn tö vµ chøng tõ ®iÖn tö - ChuyÓn chøng tõ giÊy cho kÕ to¸n chuyÓn tiÒn vµ thanh to¸n viªn - BÊm m¸y chuyÓn tiÒn ®i TT viªn gi÷ tµi kho¶n kh¸ch hµng - NhËn chøng tõ - KiÓm tra tÝnh hîp lÖ hîp  ph¸p cña chøng tõ - KiÓm tra, ®èi chiÕu sè d­ tµi kho¶n kh¸ch hµng - LËp chøng tõ thanh to¸n ®iÖn tö, ký vµ chuyÓn cho kÕ to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö k h ¸ c h h µ n g Bé phËn kÕ to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö - NhËn vµ kiÓm tra c¸c yÕu tè cña chøng tõ - KiÓm tra ch÷ ký cña thanh to¸n viªn - ChuyÓn ho¸ chøng tõ giÊy thµnh chøng tõ ®iÖn tö vµ lËp lÖnh chuyÓn tiÒn - Ký tªn trªn chøng tõ giÊy vµ lËp ch÷ ký ®iÖn tö ræi chuyÓn cho kÕ to¸n tr­ëng 5.2. S¬ ®å thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö gi÷a 2 Ng©n hµng2 (2) (3) (1) Kh¸ch hµng thô h­ëng (hoÆc tr¶ tiÒn ®èi víi lÖnh chuyÓn nî) Kh¸ch hµng chuyÓn tiÒn (hoÆc nhê thu ®èi víi lÖnh chuyÓn ®éng) Ng©n hµng B (Ng©n hµng nhËn lÖnh) Ng©n hµng A (Ng©n hµng göi lÖnh) Trung t©m thanh to¸n kkkkk (1) Kh¸ch hµng nép chøng tõ xin chuyÓn tiÒn (2) Ng©n hµng ghi Nî tµi kho¶n tiÒn göi kh¸ch hµng (hoÆc tµi kho¶n thÝch hîp) Cã tµi kho¶n 5111 (3) Trung t©m thanh to¸n h¹ch to¸n Ghi Nî TK 5132 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn (víi Ng©n hµng A) Cã TK 5131 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®i (víi Ng©n hµng B) T¹i Ng©n hµng B h¹ch to¸n Nî TK 5112 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn Cã TK tiÒn göi kh¸ch hµng (ng­êi thô h­ëng) §èi víi lÖnh chuyÓn Nî cã uû quyÒn (1) Kh¸ch hµng nhê thu (2) Ng©n hµng A h¹ch to¸n Nî TK 5111 Cã TK TiÒn göi kh¸ch hµng nhê thu T¹i trung t©m thanh to¸n (3) Nî TK 5131 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®i (víi Ng©n hµng B) Cã TK 5132 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn (víi Ng©n hµng A) T¹i Ng©n hµng B trÝch tµi kho¶n ng­êi tr¶ tiÒn (4) Nî TK tiÒn göi ng­êi tr¶ tiÒn Cã TK 5112 chuyÓn tiÒn ®Õn 5.3 S¬ ®å xö lý nghiÖp vô t¹i Ng©n hµng B KÕ to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö - In 3 liªn lÖch chuyÓn tiÒn ®Õn - KiÓm so¸t c¸c yÕu tè cña lÖnh chuyÓn tiÒn - Ký vµo c¸c lÖnh chuyÓn tiÒn (b»ng giÊy) lÊy ch÷ ký kiÓm so¸t trªn lÖnh chuyÓn tiÒn sau ®ã chuyÓn 2 liªn lÖnh cho kÕ to¸n giao dÞch kÕ to¸n tr­ëng (hoÆc kiÓm so¸t viªn) - Vµo ch­¬ng tr×nh - KiÓm tra ch÷ ký ®iÖn tö cña trung t©m thanh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh ®óng ®¾n, chÝnh x¸c cña lÖnh chuyÓn tiÒn ®Õn - TruyÒn lÖnh chuyÓn tiÒn qua m¹ng vi tÝnh cho kÕ to¸n chuyÓn tiÒn NhËn ®­îc chuyÓn tiÒn qua m¹ng tõ trung t©m thanh to¸n (1) KÕ to¸n giao dÞch - KiÓm so¸t tªn tµi kho¶n kh¸ch hµng, kiÓm tra uû quyÒn chuyÓn nî ®èi víi lÖnh chuyÓn nî - Ký trªn chøng tõ vµ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n thÝch hîp - In 3 liªn lÖnh chuyÓn tiÒn (3) (2) ch­¬ng II kÕt qu¶ kinh doanh vµ thùc tr¹ng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. I - Kh¸i qu¸t h×nh thµnh kinh tÕ x· héi n¨m 2002 ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng Ng©n hµng. 1. ThuËn lîi: N¨m 2002, mÆc dï cã nhiÒu khã kh¨n, th¸ch thøc lín, c¶ ë trong vµ ngoµi n­íc nh­ng nÒn kinh tÕ n­íc ta vÉn t¨ng tr­ëng ë møc cao vµ ®¹t kÕt qu¶ kh¸ hoµn diÖn. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ (GDP) ®¹t 7,04% cao h¬n n¨m tr­íc: nguån lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®­îc huy ®éng tèt h¬n, tæng vèn ®Çu t­ x· héi ®¹t 34% GDP, trong ®ã vèn trong n­íc chiÕm 70%,c¬ cÊu kinh tÕ, nhÊt lµ trong n«ng nghiÖp tiÕp tôc chuyÓn biÕn theo h­íng tÝch cùc, ®· xuÊt hiÖn thªm nhiÒu m« h×nh s¶n xuÊt kinh doanh tèt cÇn ®­îc nh©n réng; thu ng©n s¸ch Nhµ nuíc v­ît dù to¸n, søc mua vµ chØ sè gi¸ t¨ng, ng¨n chÆn t×nh tr¹ng thiÕu ph¸t kÐo dµi nhiÒu n¨m. C«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, gi¶i quyÕt viÖc lµm tiÕp tôc ®¹t thªm mét sè kÕt qu¶ míi, ®êi sèng nh©n d©n tõng b­íc ®­îc c¶i thiÖn, chÝnh trÞ kinh tÕ, x· héi æn ®Þnh, quèc phßng, an ninh, trËt tù an toµn x· héi ®­îc ®¶m b¶o, vÞ thÕ n­íc ta trªn tr­êng quèc tÕ ®­îc n©ng cao. Trong lÜnh vùc ng©n hµng, Ng©n hµng nhµ n­íc cã nhiÒu chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch míi (qu¶n lý ngo¹i hèi, thanh to¸n ban hµnh quy chÕ cho vay ®ång tµi trî theo h­íng t¨ng thªm quyÒn tù chñ cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i; thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt tho¶ thuËn, thµnh lËp ng©n hµng chÝnh s¸ch, thùc hiÖn lé tr×nh c¬ cÊu l¹i NHTM, tr­íc hÕt lµ c¬ cÊu l¹i nî, lµnh m¹nh tµi chÝnh, cã hiÖu qu¶, ph¸t huy t¸c dông thóc ®Èy nÒn kinh tÕ còng nh­ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ph¸t triÓn. 2. Khã kh¨n. Tuy vËy, kinh tÕ x· héi n¨m 2002 vÉn con nhiÒu yÕu kÐm, mét sè chØ tiªu kinh tÕ ch­a ®¹t kÕ ho¹ch ®Ò ra, chÊt l­îng t¨ng truëng, hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh cña nÒn kinh tÕ cßn thÊp, nhiÒu mÆt hµng nh­: dÇu th«, than, l­¬ng thùc, cµpª, thuû I- Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña nhno & ptnt nam hµ néi. 1. Sù ra ®êi cña chi nh¸nh NHNo & PTNT Nam Hµ Néi. Thùc hiÖn ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam, ®Ó më réng m¹ng l­íi tæ chøc, t¨ng søc c¹nh tranh vÒ thÞ phÇn trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, héi ®ång qu¶n trÞ NHNo & PTNT ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 169/ Q§/H§QT ngµy 7/9/2000 thµnh lËp chi nh¸nh NHNo & PTNT Nam Hµ Néi. Chi nh¸nh chÝnh thøc ho¹t ®éng tõ ngµy 5/7/2001. 2. C¬ cÊu tæ chøc HiÖn nay bé m¸y tæ chøc cña NHNo & PTNT Nam Hµ Néi ®­îc ph©n bæ c¸c phßng ban theo m« h×nh sau: ban gi¸m ®èc phßng kÕ ho¹ch kinh doanh phßng kÕ to¸n - ng©n quü phßng hµnh chÝnh nh©n sù phßng kiÓm tra kiÓm to¸n néi bé phßng thanh to¸n quèc tÕ Tæng sè CBCNV cña chi nh¸nh khi míi thµnh lËp lµ 36 c¸n bé, ®Õn nay lµ 71 c¸n bé ®­îc bè trÝ s¾p xÕp nh­ sau: 2.1. Ban l·nh ®¹o NHNo & PTNT Nam Hµ Néi: * Gi¸m ®èc: Cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña NHNo theo ®óng chøc n¨ng vµ nhiÖm ®­îc giao, ®ång thêi ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ ho¹t ®éng kinh doanh theo møc uû quyÒn cña Ban gi¸m ®èc ký c¸c v¨n b¶n giÊy tê trong ph¹m vi quyÒn h¹n ®­îc giao. * Ba Phã gi¸m ®èc lµ nh÷ng ng­êi gióp viÖc cho gi¸m ®èc cã nhiÖm vô chØ ®¹o ho¹t ®éng kinh doanh. 2.2.C¸c phßng ban: NHNo & PTNTNam Hµ Néi cã 5 phßng, ban *Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh bao gåm 16 c¸n bé Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh thùc hiÖn nhiÖm vô x©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh hµng th¸ng, quý, n¨m ®Ó ®Ò ra môc tiªu gi¶i ph¸p cho tõng kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc cô thÓ, qu¶n lý ®iÒu hµnh vèn kinh doanh hµng ngµy, trùc tiÕp giao dich víi kh¸ch hµng. Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh cã chøc n¨ng tham m­u cho Ban Gi¸m ®èc vÒ viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh hµng th¸ng, quý, n¨m ®Ó ®Ò ra môc tiªu gi¶i ph¸p cho tõng kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc cô thÓ, qu¶n lý ®iÒu hµnh vèn kinh doanh hµng ngµy, trùc tiÕp giao dÞch víi kh¸ch hµng. *Phßng kª to¸n ng©n quü bao gåm 22 c¸n bé NhiÖm vô chÝnh cña Phßng kÕ to¸n - Ng©n quü lµ h¹ch to¸n toµn bé nghiÖp vô ph¸t sinh mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c ®ång thêi chØ ®¹o vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch tµi chÝnh cña chi nh¸nh, thùc hiÖn thuchi tiÒn mÆt ®Çy ®ñ kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c nhu cÇu néi, ngo¹i tÖ cña kh¸ch hµng ®¶m b¶o an toµn tµi s¶n trong kho còng nh­ trªn ®­êng vËn chuyÓn… * Phßng thanh to¸n quèc tÕ bao gåm 12 c¸n bé Phßng thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô, dÞch vô thanh to¸n víi n­íc ngoµi, kinh doanh ngo¹i hèi, huy ®éng vèn néi, ngo¹i tÖ ®­îc NHNN cho phÐp còng nh­ theo quy ®Þnh cña NHN0 & PTNT. *Phßng hµnh chÝnh nh©n sù NhiÖmvô chÝnh cña Phßng lµ ®¶m b¶o c¸c viÖc hµnh chÝnh cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi vµ qu¶n lý chÝnh toµn bé toµ nhµ C3 - Ph­¬ng liÖt trong ph¹m vi uû quyÒn cña Tæng Gi¸m ®èc, tham m­u cho Gi¸m ®èc, vÒ nh©n sù: biªn chÕ, thi ®ua, khen th­ëng, kû luËt vµ c¸c chÕ ®é cña ng­êi lao ®éng. *Phßng kiÓm tra- kiÓm to¸n néi bé gåm 4 c¸n bé . NhiÖm vô chÝnh cña Phßng lµ kiÓm so¸t toµn bé c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi vµ c¸c Phßng ban, thÊy ®­îc nh÷ng tån t¹i trong c¸c mÆt ho¹t ®éng ®Ó kh¾c phôc kÞp thêi. 3. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. Dï míi ra ®êi vµ ho¹t ®éng h¬n 2 n¨m song NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi lu«n cè g¾ng nç lùc hÕt m×nh tõng b­íc ®Èy m¹nh, kh¼ng ®Þnh m×nh trªn th­¬ng tr­êng ph¸t triÓn theo c¬ chÕ míi cña nÒn kinh tÕ. Cô thÓ lµ: 3.1 . C«ng t¸c huy ®éng vèn. Ngay tõ khi míi ®i vµo ho¹t ®éng, Ban l·nh ®¹o NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi ®· x¸c ®Þnh c«ng t¸c huy ®éng vèn ®­îc ®­a lªn hµng ®©u. Do vËy, bªn c¹nh viÖc tËp trung thu hót nguån vèn lín trong c¸c doanh nghiÖp, chi nh¸nh cßn chó träng thu hót nguån vèn nhµn rçi tõ tÇng líp d©n c­ b»ng c¸ch tæ chøc khuyÕn m¹i tÆng quµ cho kh¸ch hµng cã sè tiÒn tiÕt kiÖm lín, kÕt qu¶ lµ: B¶ng 1: T×nh h×nh huy ®éng vèn cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. §¬n vÞ: triÖu ®ång ChØ tiªu kÕ ho¹ch n¨m 2002 Thùc hiÖn n¨m 2002 t¨ng (+) gi¶m (-) so víi KH Sè tiÒn Tû träng(%) Sè tiÒn Tû träng(%) Sè tiÒn Tû träng(%) Tæng nguån vèn huy ®éng 596.400 100 650.076 100 +53.676 +9 + TiÒn göi TCKT 497.875 83.48 539.498 82.99 +41.623 +8.36 + TiÒn göi d©n c­ 98.525 16.52 110.578 17.01 +2.053 +12.23 (Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi) Sè liÖu trong b¶ng 1 cho thÊy, tæng nguån vèn huy ®éng ®Õn ngµy 31/12/202 lµ 650.076 triÖu ®ång ®¹t 109% kÕ ho¹ch n¨m: + TiÒn göi TCKT trong vµ ngoµi n­íc lµ 539.498 triÖu ®ång chiÕm 82,99% tæng nguån vèn t¨ng 41.623 triÖu ®ång so kÕ ho¹ch (víi tû lÖ t¨ng 8,36%). + TiÒn göi d©n c­ lµ 110.578 triÖu ®ång chiÕm 17,01% tæng nguån vèn, t¨ng 12.053 triÖu ®ång (víi tû lÖ t¨ng 1213%) Nh­ vËy nguån tiÒn göi d©n c­ chiÕm tû träng thÊp (17,01%) mµ nguån tiÒn göi chñ yÕu tËp trung vµo c¸c TCTD, TCKT (82,99%). TÝnh æn ®Þnh trong c¬ cÊu nguån vèn thÊp do tËp trung chñ yÕu ë 1 sè kh¸ch hµng lín nh­: BHXH, quü hç trî, Tæng C«ng ty ph¸t triÓn nhµ. 3.2. C«ng t¸c sö dông vèn. §Õn ngµy 31/12/2002 chi nh¸nh ®· cã quan hÖ tÝn dông víi 40 ®¬n vÞ trong ®ã cã 26 DNNN, 9 C«ng ty TNHH vµ 5 ®¬n vÞ TCTD kh¸c gÇn 200 hé gia ®×nh c¸ nh©n. §¬n vÞ triÖu ®ång B¶ng 2: T×nh h×nh sö dông vèn cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. ChØ tiªu kÕ ho¹ch n¨m 2002 Thùc hiÖn n¨m 2002 t¨ng (+) gi¶m (-) so víi KH Sè tiÒn Tû träng(%) Sè tiÒn Tû träng(%) Sè tiÒn Tû träng(%) D­ nî cho vay 90.200 100 98.086 100 +7.886 +11.44 Ng¾n h¹n 83.456 92.52 89.840 91.59 +6.384 +7.65 Trung - dµi h¹n 6.744 7.48 8.246 8.41 +1.502 +22.27 Quèc doanh 64.493 71.5 68.631 69.97 +4.138 +6.42 Ngoµi quèc doanh 25.707 28.5 29.455 30.03 +3.748 +14.58 Nî qu¸ h¹n 108,24 137,32 Tû lÖ qu¸ h¹n so víi tæng d­ nî 0,12% 0.14% (Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi). Theo b¶ng 2 cho ta thÊy: Tæng d­ nî ®Õn 31/12/2002 lµ 98.086 triÖu ®ång t¨ng 7.886triÖu ®ång so víi kÕ ho¹ch, tû lÖ t¨ng 11.44% ph©n theo thêi gian: + Cho vay ng¾n h¹n: 89.840 triÖu ®ång chiÕm 91.59% tæng d­ nî. + Cho vay trung - dµi h¹n: 8.246 triÖu ®ång chiÕm 8,41% tæng d­ nî. Tuy míi thµnh lËp nh­ng NHNo & PTNT Nam Hµ Néi ®· ®Èy m¹nh c«ng t¸c huy ®éng vèn vµ më réng cho vay v­ît kÕ ho¹ch ®­îc giao c¶ nguån vèn vµ sö dông vèn, cho vay b¶o ®¶m chÊt l­îng, an toµn (d­ nî qu¸ h¹n chiÕm tØ lÖ nhá -0,14%) §¬n vÞ triÖu ®ång Thø tù ChØ tiªu KÕ ho¹ch Thùc hiÖn % so víi KH 1 Nguån vèn huy ®éng 596.400 650.076 109% 2 D­ nî cho vay (sd vèn) 90.200 98.086 108.7% 3.3. VÒ nghiÖp vô kÕ to¸n thanh to¸n. Mét trong nh÷ng c«ng t¸c ®­îc NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi quan t©m ®ã lµ c«ng t¸c kÕ to¸n v× ®©y lµ kh©u then chèt ®Ó thu hót kh¸ch hµng. Lµ ®¬n vÞ ®Çu tiªn thùc hiÖn thÝ ®iÓm ch­¬ng tr×nh giao dÞch mét cöa, phÇn lín c¸n bé ch­a tõng lµm c«ng t¸c kÕ to¸n ng©n quü nªn thêi gian ®Çu cßn nhiÒu khã kh¨n, gi¶i quyÕt c«ng viÖc cßn chËm vµ lóng tóng. Tuy vËy trong hai n¨m qua Ng©n hµng kh«ng ngõng c¶i tiÕn c«ng t¸c thanh to¸n ®iÖn tö (TT§T), thanh to¸n bï trõ (TTBT) vµ c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c … ®¶m b¶o chuyÓn tiÒn cho kh¸ch hµng nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ an toµn gãp phÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c chu chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ, ®ång thêi ®¶m b¶o thanh to¸n theo ®óng thÓ lÖ, chÕ ®é mµ c¸c cÊp c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ®· ban hµnh. T×nh h×nh sö dông c¸c thÓ thøc TTKDTM t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. §¬n vÞ: TriÖu ®ång h×nh thøc thanh to¸n kÕ ho¹ch n¨m 2002 Thùc hiÖn n¨m 2002 Sè mãn doanh sè % Sè mãn doanh sè % UNC - SÐc chuyÓn tiÒn 7.583 1.959.708 91,56 8,054 2.188.170 91.47 UNT 1.132 5.419 0,25 1.896 5.898 0,25 SÐc 1.857 101.818 4,76 2.183 114.204 4,77 Th­ tÝn dông 34 73.507 3,43 56 83.874 351 thÎ thanh to¸n - - - - - - Tæng TTKDTM 10.606 2.140.452 100 12.189 2.392.146 100 (Nguån: B¸o c¸o c«ng t¸c TTKDTM t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi 2002) Nh÷ng sè liÖu trªn cho thÊy tû träng sö dông gi÷a c¸c thÓ thøc TTKDTM chªnh lÖch rÊt lín. Trong c¸c thÓ thøc thanh to¸n, thÓ thøc uû nhiÖm chi ®­îc sö dông nhiÓu nhÊt (91.47%), tiÕp ®Õn lµ sÐc (4.77%) uû nhiÖm th­ vµ th­ tÝn dông chiÕm tØ träng kh«ng ®¸ng kÓ. 2. NghiÖp vô Thanh To¸n §iÖn Tö t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. 2.1 Tµi kho¶n sö dông Riªng ®èi víi NHNo & PTNT Nam Hµ Néi. Th× theo quyÕt ®Þnh 309/2002 / Q§- NHNN ngµy 9/4/2002 cña thèng ®èc ng©n hµng nhµ n­íc VN. Tæng gi¸m ®èc NHNo & PTNT VN quy ®Þnh vÒ viÖc tæ chøc thùc hiÖn thanh to¸n ®iÖn tö ®Ó cho phï hîp víi quy chÕ qu¶n lý vèn cña m×nh NHNo & PTNT VN sÏ sö dông mét tµi kho¶n duy nhÊt lµ ®iÒu chuyÓn vèn ®Ó h¹ch to¸n toµn bé nghiÖp vô chuyÓn tiÒn ®i vµ ®Õn, chi tiÕt tõng nguån vèn bao gåm. 1. TK 519101 - §iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch b»ng VN§ Trong ®ã TK 5191.01.01 (NÕu do quÇy giao dich sè 1 lµm) TK 5191.01.02 (NÕu do quÇy giao dich sè 2 lµm) TK 5191.01.03 (NÕu do quÇy giao dich sè 3 lµm) TK 5191.01.04 (NÕu do quÇy giao dich sè 4 lµm) 2.TK 519102 - §iÒu chuyÓn vèn ngoµi kÕ ho¹ch b»ng VN§ 3.TK 519106 - §iÒu chuyÓn vèn ký quü b»ng VN§ 4.TK 5191.08 - §iÒu chuyÓn vèn chê thanh to¸n VN§ Trong ®ã 3 tµi kho¶n ®Çu ®­îc thùc hiÖn qua m¹ng m¸y tÝnh trªn c¬ cë c¸c chøng tõ TT§T ®i vµ ®Õn. C¸c TK cßn l¹i chØ ®Ó h¹ch to¸n t¹i chi nh¸nh ng©n hµng n«ng nghiÖp hoÆc TTTT trªn c¬ së thùc hiÖn c¸c mèi quan hÖ víi 3 tµi kho¶n ®Çu. Ngoµi ra tµi kho¶n sö dông trong thanh to¸n trong liªn ng©n hµng th× theo quy ®inh cña NHNo & PTNT Nam Hµ Néi th× t¹i chi nh¸nh ng©n hµng vµ TTTT sö dông 1 TK duy nhÊt ®ã lµ TK 519201 (TK thu hé, chi hé). 2.2. Quy tr×nh than to¸n. a - §èi víi c¸c kho¶n thanh to¸n cho kh¸ch hµng. Khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu thanh to¸n th× tiÕn hµnh lËp vµ nép vµo Ng©n hµng c¸c chøng tõ hîp lÖ, hîp ph¸p theo quy ®Þnh cña thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Quy ®Þnh ®èi víi viÖc lËp vµ nép c¸c chøng tõ nh­ sau: ®èi víi UNC, UNT nép 4 liªn; sÐc b¶o chØ kh¸ch hµng nép sÐc cïng víi 2 liªn [hµng kª nép sÐc; giÊy nép tiÒn nép 3 liªn.[Thanh to¸n viªn göi TK cña KH n·i sÐc tiÕp nhËn giao dÞch víi kh¸ch hµng ®ã. Sau khi kiÓm so¸t tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña c¸c chøng tõ KH nép vµo thanh to¸n viªn ký vµo c¸c liªn chøng tõ, gi÷ l¹i mét liªn chøng tõ ®Ó lµm giÊy b¸o nî, b¸o cã cho KH, cßn l¹i chuyÓn cho kiÓm so¸t viªn. KiÓm so¸t viªn kiÓm tra l¹i tÝnh hîp lÖ hîp ph¸p cña chøng tõ råi chuyÓn sang bé phËn TT§T. Thanh to¸n viªn ®iÖn tõ sau khi tiÕp nhËn c¸c chøng tõ chuyÓn tiÒn th× tiÕn hµnh lËp chøng tõ ®iÖn tõ trªn m¸y b»ng c¸c chuyÓn ho¸ chøng tõ gèc theo c¸c mÉu chøng tõ t­¬ng øng ®· cµi ®Æt s½n. C¸c chøng tõ ®iÖn tõ ®­îc s¾p xÕp theo chøng tõ vÕ nî ®i riªng vµ vÕ cã ®i riªng. + Chøng tõ ®Ó thùc hiÖn lÖnh chuyÓn nî gåm: SBC, sÐc chuyÓn tiÒn. + Chøng tõ ®Ó thùc hiÖn lÖnh chuyÓn cã gåm: uû nhiÖm chi C¸n bé Thanh To¸n §iÖn Tö sau khi hoµn thµnh viªc lËp c¸c chøng tõ trªn m¸y th× in ra råi chuyÓn cho kÕ to¸n tr­ëng (hoÆc ng­êi ®­îc uû quyÒn) kÌm theo chøng tõ gèc. KÕ to¸n tr­ëng (hoÆc ng­êi ®­îc uû quyÒn) kiÓm so¸t l¹i sù chÝnh x¸c cña chøng tõ trªn m¸y víi chøng tõ gèc vµ chøng tõ in ra, tÝnh ký hiÖu mËt, ghi ký hiÖu mÆt vµo chøng tõ TTTT, thanh to¸n viªn tiÕn hµnh h¹ch to¸n vµ lµm thñ tôc l­u tr÷ chøng tõ. - §èi víi chuyÓn tiÒn ghi cã b»ng UNC, UNT, SCK trªn cïng ®Þa bµn tØnh, Thµnh phè h¹ch to¸n nh­ sau Nî TK tiÒn göi hoÆc tiÒn vay cña KH. Cã TK 5191 ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch. VD: Ngµy 28/5/2003 C«ng ty Nghison cement corp lËp UNC trÝch 13,698,740.000VN§ ®Õn NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi ®Ó chuyÓn tiÒn ®iÖn tö tr¶ cho trung t©m ®iÖn to¸n truyÒn sè liÖu KV1 cã TK t¹i NHNN corforate Bank LT§ t¹i Thµnh phè Hµ Néi. NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi tiÕn hµnh h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK C«ng ty Nghison cement corp : 13,698,740.000 Cã TK 519101 (NÕu do phßng giao dÞch sè 1 lµm) : 13,698,740.000 Sau ®ã: + LËp lÖnh chuyÓn cã chuyÓn vÒ TTTT. + B¸o nî cho C«ng ty Nghison cement corponate. - §èi víi chuyÓn tiÒn ghi nî b»ng SBC, vµ sÐc chuyÓn tiÒn h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 5191: §iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch. Cã TK tiÒn göi hoÆc tiÒn vay cña kh¸ch hµng. VD: Ngµy 23/5/2003 Côc Së h÷u C«ng nghiÖp cã TK t¹i SGD - NH C«ng th­¬ng ViÖt Nam lËp mét sÐc chuyÓn kho¶n yªu cÇu tr¶ cho xÝ nghiÖp kinh doanh n­íc s¹ch CÇu GiÊy cã TK t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi sè tiÒn 2.950.500 VN§. Sau khi NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi nhËn ®­îc b¶ng kª nép sÐc tiÕn hµnh h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 519101 : 2.950.500® Cã TK tiÒn göi côc së h÷u c«ng nghiÖp : 2.950.500® ViÖc truyÒn c¸c chuyÓn tiÒn ®i t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi ®­îc thùc hiÖn tõ s¸ng ®Õn 15h30 theo quy ®Þnh chung cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. ViÖc chuyÓn chøng tõ ®iÖn tö ®­îc thùc hiÖn theo tõng mãn cho tõng NH t­¬ng øng víi tõng thÓ loaÞ chøng tõ do NH nép vµo. HoÆc khi nhËn ®­îc giÊy b¸o liªn hµng do bé phËn truyÒn tin chuyÓn ®Õn, kÕ to¸n tr­ëng hoÆc (ng­êi ®­îc uû quyÒn) tiÕn hµnh gi¶i m·, kiÓm tra kÝ hiÖu mét. NÕu ®óng cña NH m×nh th× chuyÓn tiÕp cho bé phËn TT§T. Khi cã chøng tõ ®Õn liÒn th× trªn m¸y c¸n bé TT§T phôc håi chøng tõ ®iÖn tõ theo h­íng nghiÖp vô vµ in ra lµm 2 liªn ký tªn råi chuyÓn cho kÕ to¸n tr­ëng (hoÆc ng­êi ®­îc uû quyÒn) ký sau ®ã thanh to¸n viªn ®iÖn tö gi÷ l¹i 1 liªn ®Ó l­u, cßn 1 liªn giao cho thanh to¸n viªn ®Ó lµm b¸o c¸o cho KH vµ lµm c¨n cø h¹ch to¸n. - NÕu chøng tõ nî h¹ch to¸n. Nî TK thÝch hîp. VD: Ngµy26/6/2003 ¤ng Ph¹m Huúnh Khang nép UNC vµo NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi yªu cÇu «ng Huú c«ng thiÖu cã TK t¹i CN quËn 11 - NHN0 tØnh Sµi Gßn thanh to¸n 23 triÖu ®ång. NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK tiÒn göi cña ¤ng Ph¹m Huúnh Khang: 23.000.000® Cã TK 519101 : 23.000.000® - NÕu lµ chøng tõ cã h¹ch to¸n: Nî TK ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch Cã TK tiÒn gi÷ cña KH. VD: Ngµy 1/7/2003 C«ng ty TNHH An Giang gi÷ UNC víi NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi yªu cÇu chuyÓn tra cho ViÖn Ký sinh trung sèt rÐt TWII cã TK t¹i NHN0 tØnh Bµi RÞa: 35.000.000® NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi h¹ch to¸n nh­ saiu: Nî TK 519102 : 35.000.000® Cã TK C«ng ty TNHH An Giang : 35.000.000® NÕu kh¸ch hµng nép chøng tõ vµo NH tr­íc 15h30 th× NH sÏ nhanh chãng tiÕp nhËn chøng tõ vµ thùc hiÖn c¸c thñ tôc giao dÞch theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. Tr­êng hîp KH nép sau 15h30 NH kh«ng kÞp chuyÓn ho¸ thµnh chøng tõ: tõ ®iÖn tö chuyÓn ®i th× chøng tõ chuyÓn tiÒn hoÆc (giÊy nép tiÒn) ®Ó sang ngµy h«m sau chuyÓn tiÕp: Quy tr×nh TT§T trong hÖ thèng NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi nhn0 & ptntvn tttt (®èi chiÕu) (®èi chiÕu) Nha Nhb (1) (3) (2) (4) ®i ®Õn (1) NHA gi÷ lÖnh chuyÓn tiÒn vÒ TTTT. (20 TTTT xö lý vµ göi lÖnh cho NHB. (3) Cuèi ngµy NHB göi b¸o c¸o chuyÓn tiÒn trong ngµy vÒ TTTT vµ TTTT göi b»ng ®èi chiÕu chuyÓn tiÒn ®i ®Õn trong ngµy ®Ó ®èi chiÕu víi NHA. (4) Cuèi ngµy NHB göi b¸o c¸o chuyÓn tiÒn trong ngµy TTTT vµ TTTT göi b¶ng ®èi chiÕu chuyÓn tiÒn ®i trong ngµy ®Ó ®èi chiÕu víi NHB. b - §èi víi kho¶n nî: Khi nhËn th«ng b¸o chØ tiªu khoanh nî cña NHNNVN chi nh¸nh lËp chøng tõ h¹ch to¸n chuyÓn tõ nhan¹ vèn ®iÒu chuyÓn trong kÕ ho¹ch sang nhËn víi ®iÒu chuyÓn khoanh nî. - Nî TK ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch : 519101 Cã TK ®iÒu chuyÓn vèn khoanh nî : 8191.05 c - §èi víi viÖc nhËn vµ tr¶ vèn tµi trî uû th¸c ®Çu t­. (a) - H¹ch to¸n nhËn: C¨n cø vµo th«ng b¸o duyÖt dù ¸n vèn tµi trî cña NHCT ®èi víi tõng dù ¸n, chi nh¸nh thùc hiÖn ®Çu t­ vèn ®Õn sÏ chñ ®éng h¹ch to¸n ®Õn ®ã. H¹ch to¸n tµi kho¶n tõ kho¶n ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch sang tµi kho¶n ®iÒu chuyÓn vèn tµi trî uû th¸c ®Çu t­. Nî TK ®iÒu chuyÓn vèn hµng kÕ ho¹ch : 519101 Cã TK ®iÒu chuyÓn vèn tµi trî uû th¸c ®Çu t­ : 5191.04 (b) H¹ch to¸n tr¶: §ång thêi víi viÖc thu nî cña kh¸ch hµng chi nh¸nh h¹ch to¸n tr¶ NHN0 & PTNTVN sè vèn tµi trî uû th¸c ®· thu håi. - Nî TK ®iÒu chuyÓn vèn tµi trî uû th¸c: 51901.04 Cã TK ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch: 5191.01 d - §èi víi tr­êng hîp thanh to¸n ra ngoµi hÖ thèng kh¸c ®iÖn bµn. Quy ®Þnh thanh to¸n ®­îc thùc hiÖn theo quy chÕ thanh to¸n ®iÖn tö liªn NH ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 309/2002/Q§ - NHNN ngµy 9/4/2002 cña Thèng ®èc NHNN vµ quy ®Þnh chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 516/2002/NHN0 ngµy 26/7/2002 cña Tæng Gi¸m ®èc NHN0 & PTNTVN. S¬ ®å kh¸i qu¸t vÒ hÖ thèng TT§TLNH vµ quy tr×nh thanh to¸n. hÖ th­¬ng m¹i a (Héi së chÝnh) chi nh¸nh nhtm a trung t©m thanh to¸n quèc gia chi nh¸nh nhtm b hÖ th­¬ng m¹i b (Héi së chÝnh) hÖ thèng Ct®t tõng nhtm hÖ thèng ttbt ®iÖn tö liªn nh (a) (b) (3) (3) (1) (2) (4) Ghi chó: A vµ B lµ c¸c cæng giao ®iÖn. (1) LÖnh thanh to¸n tõ NH khëi t¹o truyÒn ®i. (2) LÖnh thanh to¸n NH nhËn lÖnh ®Õn (3) B¶ng tæng hîp giao dÞch cña c¸c chi nh¸nh thµnh viªn do TTTT quèc gia truyÒn tíi Héi Së chÝnh cña NNTM ®Ó thanh to¸n. (4) §èi chiÕu thanh to¸n t¹i Héi Së chÝnh NHTM vµ c¸c chi nh¸nh thµnh viªn. T¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi, khi nhËn ®­îc chøng tõ thanh to¸n cña KH, thanh to¸n viªn còng ph¶i chuyÓn ho¸ chøng tõ ®ã sang h×nh thøc chøng tõ thanh to¸n ®iÖn tö (TT§T) theo c¸c lÖnh thanh to¸n nh­ lÖnh chuyÓn cã hoÆc lÖnh chuyÓn nî. C¸c lÖnh nµy ®­îc truyÒn th¼ng vÒ TTTT quèc gia. Trung t©m TT chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n vµ quyÕt to¸n víi sæ giao dÞch NHNN vÒ kÕt qu¶ thanh to¸n ®iÖn tö liªn NH cña toµn hÖ thèng NHN0 & PTNTVN. VD: C«ng ty Nghi S¬n Cemment corporate cã TK t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi ®­a UNC yªu cÇu trÝch TK 120 triÖu ®ång tr¶ cho C«ng ty XNK An ThÞnh cã TK t¹i NHCT tØnh CÇn Th¬ theo h×nh thøc TT§TLNH. Ta cã s¬ ®å h¹ch to¸n nh­ sau: S¬ ®å h¹ch to¸n TT§TLNH NHCT ViÖt Nam trung t©m thanh to¸n quèc gia hÖ thèng Ct®t tõng nhtm hÖ thèng ttbt ®iÖn tö liªn nh TK 5421 NHCTVN 120tr TK 5431 NHN0 &PTNTVN 120tr TK 1113 120tr TK 5020 120tr NHN0 &PTNT vn TK 1113 120tr TK 5020 120tr chi nh¸nh nhct Thµnh phè cÇn th¬ TK an thinh 120tr tk 5020 120tr chi nh¸nh nhn0 & ptnh nam Hn TK nghi s¬n 120tr TK 5020 120tr Thùc chÊt quy tr×nh TTCT§T trong hÖ thèng NHN0ViÖt Nam lµ quy tr×nh thanh to¸n vµ qu¶n lý vèn trong hÖ thèng NHN0 & PTNTVN. Thanh to¸n ra ngoµi hÖ thèng còng ®­îc tËp trung vÒ c¸c trô së chÝnh cña NHN0ViÖt Nam khi ph¸t sinh nghiÖp vô chi nh¸nh b¾t buéc ph¶i qua TK tiÒn göi cña NHN0 & PTNTVN m« t¹i NHNN. Quy tr×nh thanh to¸n nµy cho ®Õn nay vÉn phï hîp, kh«ng nh÷ng gióp thùc hiÖn tèt môc tiªu qu¶n lý vèn tËp trung cßn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong toµn hÖ thèng. Tõ ngµy thùc hiÖn quy tr×nh lËp giÊy b¸o lªn hµng hoµn toµn trªn m¸y ®Õn nay c¸c tr­êng hîp sai sãt nhÇm lÉn ®· gi¶m ®¸ng kÓ. C¸c tr­êng hîp sai sãt b©y giê chñ yÕu lµ do nguyªn nh©n tõ phÝa KH, nh­ viÕt sai tªn hoÆc TK giao dÞch cña ®¬n vÞ thô h­íng. §èi víi nh÷ng tr­êng hîp nµy khi nhËn ®­îc thñ tra so¸t cña NHB, thanh to¸n viªn ®iÖn tö sÏ kiÓm tra l¹i chøng tõ l­u. NÕu ®óng kh«ng ph¶i lµ do NH th× NH th«ng b¸o cho KH ®Ó xö lý, sau khi nhËn ®­îc giÊy ®Ò nghÞ cña KH chi nh¸nh sÏ chuyÓn 1 bøc ®iÖn ®iÒu chÝnh cho NHB qua m¹ng. 3. ¦u nh­îc ®iÓm cña viÖc ¸p dông h×nh thøc thanh to¸n ct®t t¹i NHN0&PTNT Nam Hµ Néi 3.1. ¦u ®iÓm: VÒ mÆt chÊt l­îng: Thanh to¸n CT§T cã ­u ®iÓm h¬n h¼n so víi ph­¬ng thøc thanh to¸n truyÒn thèng. C«ng t¸c TTCT§T t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi ®· ®i vµo nÒ nÕp khoa häc lµm n©ng cao tû lÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, gãp phÇn æn ®Þnh l­u th«ng tiÒn tÖ, uy tÝn søc c¹nh tranh cña Ng©n hµng. C¸c mãn thanh to¸n lu«n ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c, kÞp thêi, an toµn tµi s¶n cho NH vµ KH. - VÒ tÝnh nhanh chãng: Tr­íc ®©y khi nhËn ®­îc chøng tõ do bé phËn kÕ to¸n giao dÞch chuyÓn tíi, sau khi kiÓm so¸t kÕ to¸n viªn liªn hµng ®i tiÕn hµnh lËp giÊy b¸o b¸n hµng b»ng tay råi göi cho ng©n hµng B theo ®­êng b­u ®iÖn. ViÖc lËp giÊy b¸o liªn hµng tèn nhiÒu thêi gian bëi ngoµi sè xªri giÊy b¸o in s½n cßn c¸c yÕu tè trªn giÊy b¸o thanh to¸n viªn ph¶i viÕt ®Çy ®ñ nh­ tªn sè hiÖu NHA, NHB, ngµy lËp b¸o c¸o. ViÖc lu©n chuyÓn chøng tõ th× l©u. §Õn nay khi ¸p dông h×nh thøc thanh to¸n CT§T giÊy b¸o liªn hµng kh«ng ph¶i lËp b»ng tay mµ giê ®· cã s½n c¸c mÉu chøng tõ ®­îc cµi ®Æt trong m¸y, kÕ to¸n viªn chØ cÇn ®iÒn ®Èy ®ñ c¸c yÕu tè cÇn thiÕt vµo, kh«ng ph¶i ®èi chiÕu mÉu dÊu ch÷ ký. H¬n n÷a tÊt c¶ c¸c chøng tõ ®i vµ ®Õn ®Òu ®­îc chuyÓn ®i vµ nhËn ®Õn trong ngµy kh«ng ph¶i qua nhiÒu kh©u, ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng cã nhu cÇu chuyÓn tiÒn nhanh. ViÖc lu©n chuyÓn chøng tõ qua m¹ng truyÒn h¬i diÔn ra kh¸ nhanh, c¸c b¶ng kª chøng tõ ®i - ®Õn ®Òu ®­îc xö lý trong ngµy. §©y lµ b­íc tiÕn ®¸ng kÓ, cã t¸c dông to lín gãp phÇn lµm cho thêi gian tæ chøc thanh to¸n còng nh­ lu©n chuyÓn th«ng tin thanh to¸n rót gän ®¸ng kÓ. Thêi gian TTLH chØ cßn mÊt cã n÷a ngµy thËm chÝ ®èi víi nh÷ng mãn chuyÓn tiÒn nhanh chØ mÊt ch­a ®Çy nöa tiÕng. - VÒ tÝnh chÝnh x¸c: ViÖc ®Çu t­ kü thuËt vµ m« pháng theo qui tr×nh nghiÖp vô viªn viÖc tæ chøc thanh to¸n vèn kh«ng bÞ x¸o trén. Kh«ng g©y phiÒn hµ t©m lý thiÕu tr¸ch nhiÖm cña tõng c¸n bé tham gia thanh to¸n. Quy tr×nh thanh to¸n ®· ph©n ®Þnh râ, chøc n¨ng nhiÖm vô quyÒn h¹n cña tõng ng­êi (kÕ to¸n tr­ëng, thanh to¸n viªn) do ®ã t¨ng c­êng ®­îc tr¸ch nhiÖm trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh vèn ngµy cµng chÆt chÏ linh ho¹t. Ngoµi ra kü thuËt m¸y tÝnh gi¸m s¸t h¹n chÕ vµ sai sãt trong qu¸ tr×nh lËp vµ kiÓm so¸t chøng tõ. NÕu cã sai sãt th× nhanh chãng ®­îc ®iÒu chØnh kÞp thêi trong ngµy. - VÒ tÝnh an toµn: HÖ thèng TTLH ®­îc x©y dùng qui tr×nh nghiÖp vô vµ lu©n chuyÓn thanh to¸n ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt trong quy tr×nh, dùa trªn c¬ së mét hÖ thèng mËt m· ®éc lËp, t­¬ng ®èi hoµn chØnh. Do vËy kh«ng thÓ thÊt tho¸t mét mãn thanh to¸n nµo cña kh¸ch hµng còng nh­ ®¶m b¶o an toµn vÒ tµi s¶n cho ng©n hµng. Mäi kho¶n thanh to¸n ®Òu ®­îc ®èi chiÕu vµ thùc hiÖn ngay cuèi ngµy lµm viÖc nªn gióp cho ng©n hµng dÔ ph¸t hiÖn sai sãt vµ xö lý kÞp thêi. 3.2 Nh­îc ®iÓm: - H¹n chÕ vÒ mÆt thêi gian: Theo qui ®Þnh tÊt c¶ c¸c chøng tõ thanh to¸n CT§T ph¸t sinh sau 15h hµng ngµy ®Òu ph¶i cho vµo TK ®iÒu chuyÓn vèn chê thanh to¸n ®Ó sang ngµy h«m sau míi chuyÓn tiÕp ®i. V× tõ 15h ®Õn 16h ng©n hµng ph¶i gi÷ ®èi chiÕu chuyÓn ®i trong ngµy tíi trung t©m TT. Qui tr×nh CT§T nh»m ®¶m b¶o thanh to¸n ®­îc thùc hiÖn nhanh gän trong mét ngµy cho nªn lµm gi¶m kh¸ch hµng cã nhu cÇu ®èi víi ph­¬ng thøc thanh to¸n nµy. - Thao t¸c nghiÖp vô: ViÖc lËp ®iÖn to¸n ch­a thuËn tiÕn v× mçi bøc ®iÖn chØ cã mét mãn tiÒn ®Õn mét ®Þa ph­¬ng kh¸c cho ng­êi nhËn nh­ng cã c¶ tiÒn mÆt vµ NPTT, do ®ã ph¶i lËp 2 bøc ®iÖn thanh to¸n, kh¸c nhau truyÒn ®i thµnh 2 bøc riªng biÖt. Quy tr×nh nghiÖp vô chuyÓn tiÒn ®iÖn tö (CT§T) cho kh¸ch hµng c¸ nh©n cßn ch­a thuËn tiÖn: theo qui tr×nh nµy kh¸ch hµng ph¶i tù viÕt giÊy nép tiÒn, b¶ng kª c¸c lo¹i tiÒn nép, ®iÒu nµy khiÕn kh¸ch hµng c¶m thÊy bÊt tiÖn v× mÊt thêi gian. - ViÖc ®æi míi c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n triÓn khai ch­a ®ång bé nªn vÉn cã sai lÇm trong thanh to¸n. V× TT§T thùc hiÖn trªn m¸y vi tÝnh nªn nÕu m¹ng mÊt tÝn hiÖu th× CT§T sÏ kh«ng ®­îc thùc hiÖn. 4. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp & Ph¸t triÓn n«ng th«n Nam Hµ Néi. 4.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc. Dùa vµo b¶ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, trong mét n¨m ho¹t ®éng ®Õn cuèi ngµy 31/12/2002. TT§T ®¹t 2.183 mãn, tæng doanh sè thanh to¸n ®¹t 1.340.387 triÖu ®ång t¨ng 152.918 triÖu ®ång so víi kÕ ho¹ch , chiÕm 32,41% trong tæng thanh to¸n nãi chung. Nh­ vËy, TTCT§T chiÕm tû träng kh¸ lín trong tæng thanh to¸n, phï hîp víi môc tiªu cña NHVN. MÆc dï míi thµnh lËp cßn nhiÒu bì ngì víi nghiÖp vô thùc tÕ song c«ng t¸c thanh to¸n nãi chung vµ TTCT§T nãi riªng vÉn ®¶m b¶o an toµn, chÝnh x¸c kÞp thêi. Bé phËn kÕ to¸n viªn giao dÞch trùc tiÕp vÒ kh¸ch hµng lu«n ch©n thµnh cëi më, phôc vô tèt mäi yªu cÇu cña ng©n hµng. C¸c nghiÖp vô ph¸t sinh lu«n ®­îc gi¶i quyÕt nhanh chãng vµ ®­îc kiÓm so¸t chÆt chÏ nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng chøng tõ ch­a hîp lÖ, hîp ph¸p h­íng dÉn kh¸ch hµng gi¶i quyÕt (trong ph¹m vi cã thÓ) nªn kh«ng x¶y ra t×nh tr¹ng ph¸t hµnh qu¸ sè d­ nµo. Ng©n hµng ®· ¸p dông c«ng nghÖ tin häc víi hÖ thèng m¸y tÝnh hiÖn ®¹i nhÊt hiÖn nay triÓn khai dÞch vô ng©n hµng hiÖn ®¹i, tõng b­íc khai th¸c th«ng tin giao dÞch hµng ngµy vµ rót ng¾n thêi gian thanh to¸n. 4.2. Tån t¹i. Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Nam Hµ Néi vÉn cßn tån t¹i mét sè yÕu kÐm trong viÖc TTCT§T. Trong bèi c¶nh ng©n hµng võa míi ra ®êi vµ ®i vµo ho¹t ®éng ch­a kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ trªn th­¬ng tr­êng. Ng©n hµng b­íc ®Çu tËp trung vµo mét sè kh¸ch hµng lín chø ch­a phæ biÕn réng r·i ®Õn kh¸ch hµng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i kh¸c, v× vËy sè l­îng TKTG thanh to¸n më t¹i ng©n hµng vÉn cßn h¹n chÕ. Tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n ch­a ®ång ®Òu, víi l¹i TT§T lµ mét h×nh thøc míi ®­îc ®­a vµo sö dông v× vËy mµ viÖc thùc hiÖn quy tr×nh thanh to¸n vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp ®èi víi c¸n bé kÕ to¸n. §iÒu nµy t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn sù ph¸t triÓn chung cña chi nh¸nh trong giai ®o¹n nµy. Nh÷ng tån t¹i trªn ®©y kh«ng chØ riªng cña NHN0&PTNT Nam Hµ Néi ®ßi hái c¸c cÊp, c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cµng sím cã biÖn ph¸p kh¾c phôc ®Ó thanh to¸n CT§T t¹i ng©n hµng ngµy cµng t¨ng m¹nh gãp phÇn vµo sù nghiÖp ®Êt n­íc. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña quy tr×nh TTCT§T t¹i NHN0&PTNT Nam Hµ Néi Thanh to¸n CT§T lµ mét lo¹i thanh to¸n míi ®­îc thùc hiÖn nªn rÊt cÇn ®­îc më réng vµ n©ng cao. Tõ khi h×nh thøc CT§T nµy ®­îc ®­a vµo ¸p dông, dÞch vô thanh to¸n nµy ®· thu ®­îc kÕt qu¶ ®¸ng kÓ, ®· lµm næi bËt ­u ®iÓm mµ c¸c h×nh thøc kh¸c kh«ng cã. §ã lµ mét quy tr×nh chuyÓn tiÒn hiÖn ®¹i, chÆt chÏ, cã tÝnh b¶o mËt cao, kh¾c phôc ®­îc h¹n chÕ cña c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c. Ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm CT§T kh¸ hiÖn ®¹i, c¸c mÉu lÖnh ng¾n gän, ®Çy ®ñ néi dung ®¸p øng yªu cÇu mÖnh lÖnh thanh to¸n tiÒn, tuy nhiªn NHN0&PTNT còng cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc mét sè mÆt ®Ó hÖ thèng nµy ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn h¬n. 1. HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ thanh to¸n qua ng©n hµng vµ ®éi ngò c¸n bé. HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng ®Þnh h­íng c¬ b¶n vµ cã tÝnh chÊt chiÕn l­îc trong tiÕn tr×nh ®æi m¬Ý toµn diÖn s©u s¾c cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam. Môc tiªu chiÕn l­îc kinh doanh l©u dµi cña NHN0&PTNT Nam Hµ Néi lµ trªn c¬ së x©y dùng m« h×nh thÝ ®iÓm ng©n hµng hiÖn ®¹i, sö dông c«ng nghÖ ng©n hµng tiªn tiÕn, tû träng c¸c dÞch vô vµ cung cÊp c¸c tiÖn Ých ng©n hµng cao so víi tÝn dông truyÒn thèng. §Ó thùc hiÖn môc tiªu nµy, chi nh¸nh ®· chó träng trang bÞ c¬ së vËt chÊt ban ®Çu, nhÊt lµ hÖ thèng m¸y tÝnh cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®æi míi c«ng nghÖ th«ng tin. HiÖn t¹i chi nh¸nh ®ang ¸p dông thÝ ®iÓm ch­¬ng tr×nh giao dÞch ng©n hµng b¸n lÎ. §Õn nay ch­¬ng tr×nh thùc hiÖn vÉn cßn mét sè trôc trÆc vÒ kü thuËt, viÖc khai th¸c sè liÖu lËp b¸o c¸o c©n ®èi kÕ to¸n vµ c¸c b¸o c¸o kh¸c cßn trôc trÆc cÇn xö lý kÞp thêi. NÒn kinh tÕ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, ph¸t sinh nhiÒu nhu cÇu thanh to¸n míi, ®ßi hái NHN0&PTNT nãi riªng vµ NHNN nãi chung ph¶i liªn tôc ®æi míi, tù hoµn thiÖn m×nh ®Ó hoµ nhËp vµo hÖ thèng ng©n hµng thÕ giíi. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng c«ng t¸c thanh to¸n t¹i NHN0&PTNT Nam Hµ Néi vµ nhu cÇu thùc tÕ cña thÞ tr­êng hiÖn nay, theo em ng©n hµng nªn ®Èy m¹nh tiÕn ®é hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ trªn c¸c mÆt sau: - Xö lý kÞp thêi mét sè trôc trÆc vÒ kü thuËt cña ch­¬ng tr×nh giao dÞch ng©n hµng b¸n lÎ trªn hÖ thèng m¸y tÝnh ®­îc coi lµ hiÖn ®¹i nhÊt hiÖn nay. Mét mÆt gióp ng©n hµng thùc hiÖn ®óng vai trß trung gian thanh to¸n cña m×nh víi khÈu hiÖu nhanh chãng, kÞp thêi, chÝnh x¸c, ®em l¹i sù tin t­ëng vµ g¾n bã víi kh¸ch hµng ®ång thêi tiÕt kiÖm ®­îc søc lao ®éng cho c¸n bé ng©n hµng. - Ng©n hµng nªn nèi m¹ng víi tÊt c¶ c¸c chi nh¸nh ng©n hµng trong toµn quèc ®Ó thanh to¸n trùc tiÕp víi nhau, tõ ®ã rót ng¾n thêi gian thanh to¸n, ®Èy nhanh tèc ®é chu chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ. - Ng©n hµng còng cÇn ph¶i xóc tiÕn c¸c phÇn mÒm tin häc ®Çu t­ trang thiÕt bÞ m¸y tÝnh cã c«ng suÊt lín, ®äc vµ xö lý chøng tõ b»ng kü thuËt tù ®éng, bªn c¹nh ph¶i c¶i tiÕn chøng tõ thÝch hîp víi yªu cÇu sö dông m¸y ®äc tù ®éng. * VÒ ®µo t¹oh c¸n bé. Ng©n hµng viªn cã nh÷ng ®æi míi trong c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé sao cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ b»ng c¸ch kÕt hîp gi÷a chi nh¸nh ng©n hµng víi c¸c tr­êng ®¹i häc, c¸c trung t©m ®µo t¹o gi¸o dôc còng nh­ thèng nhÊt vÒ nh÷ng ®æi míi c¶i thiÖn trong néi dung ®µo t¹o c¸n bé c«ng nhana viªn trªn c¸c mÆt: kiÕn thøc nghiÖp vô, c«ng nghÖ ng©n hµng, tin häc, ngo¹i ng÷ ®Ó cã ®­îc mét ®éi ngò c¸n bé víi diÖn m¹o míi: thµnh th¹o nghiÖp vô, t¸c phong nhanh nhÑn, hiÖn ®¹i, v¨n minh, lÞch sù táng giao tiÕp vµ phôc vô kh¸ch hµng. 2. T¨ng c­êng qu¶ng c¸o vÒ c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô ng©n hµng. Thãi quen sö dông c¸c dÞch vô ng©n hµng cña ng­êi d©n ViÖt Nam kh«ng nhiÒu thËm chÝ cßn rÊt xa l¹ víi ng©n hµng. Th­êng th× chØ cã ng­êi d©n thµnh thÞ cã møc sèng cao vµ c¸c doanh nghiÖp th­êng xuyªn giao dÞch víi ng©n hµng. Do ®ã muèn mäi ng­êi cã kiÕn thøc hiÓu biÕt vµ kh¶ n¨ng phôc vô còng nh­ tÝnh ­u viÖt cña s¶n phÈm míi lµ mét viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi NHN0&PTNT nãi riªng vµ NHNN nãi chung. Tr­íc ®©y hÇu hÕt c¸c nhu cÇu chuyÓn tiÒn d©n chóng th­êng xuyªn qua b­u ®iÖn v× ch­a cã nhiÒu ng­êi hiÓu ®­îc sù thuËn lîi khi hä sö dông dÞch vô qua ng©n hµng. Thùc tÕ nhu cÇu chuyÓn tiÒn cña d©n c­ rÊt lín, v× vËy ®Ó ng©n hµng lùa chän s¶n phÈm cña ng©n hµng th× s¶n phÈm ®ã ph¶i cã ®ñ tÝnh thuyÕt phôc vÒ møc ®é an toµn, nhanh chãng, thñ tôc ®¬n gi¶n vµ ®Æc biÖt møc phÝ ph¶i phï hîp. NHN0&PTNT Nam Hµ Néi cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó kh¸ch hµng biÕt tíi ng©n hµng còng nh­ dÞch vô chuyÓn tiÒn cña ng©n hµng. MÆt kh¸c, CT§T lµ mét lÜnh vùc míi mµ hÇu hÕt tÊt c¶ mäi ng­êi mÆt dï biÕt ®Õn nh­ng còng chØ ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh, ch­a hiÓu hÕt ®­îc tiÖn Ých cña viÖc thanh to¸n nµy. V× vËy ®Ó kh¸ch hµng hiÓu hÕt ®­îc nh÷ng tiÖn Ých cña viÖc thanh to¸n nµy còng nh­ tin t­ëng h¬n vµo ng©n hµng th× ng©n hµng cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p sau: - Giíi thiÖu b»ng c¸ch qu¶ng c¸o tÝnh ­u viÖt cña thanh to¸n CT§T trªn ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, tæ chøc c¸c héi nghÞ ng©n hµng... - C¶i tiÕn ®æi míi phong c¸ch giao dÞch lµm cho ng­êi d©n hiÓu ®­îc vµ sö dông ph­¬ng thøc CT§T nhiÒu h¬n. NHN0&PTNT Nam Hµ Néi còng cÇn ph¶i më réng m¹ng l­íi dÞch vô thanh to¸n - chuyÓn tiÒn cho d©n c­ b»ng c¸ch thùc hiÖn chuyÓn tiÒn kh«ng ph¶i chØ ë trô së chÝnh mµ cã thÓ ngay t¹i phßng giao dÞch, quü tiÕt kiÖm. Thµnh lËp mét bé phËn chuyªn nhËn chuyÓn tiÒn vµ bè trÝ n¬i thuËn tiÖn dÔ dµng cho kh¸ch hµng. 3. VÒ giê giÊc giao dÞch. ViÖc qui ®Þnh giê giao dÞch ®ang lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®­îc nghiªn cøu l¹i kh«ng chØ ®èi víi NHN0&PTNT Nam Hµ Néi mµ cßn víi tÊt c¶ c¸c ng©n hµng kh¸c trong cïng hÖ thèng. ViÖc quy ®Þnh vÒ giê giÊc kh«ng chØ nh»m môc ®Ých thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng trong viÖc giao dÞch mµ chñ yÕu ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc quyÕt to¸n TT§T cuèi ngµy ®­îc kÞp thêi tõ 15h30 - 16h30 t¹i ng©n hµng khëi t¹o tiÕn hµnh ®èi chiÕu tËp tin chuyÓn ®i trong ngµy tíi TTTT - tõ 16h30 - 17h00 ng©n hµng khëi t¹o sÏ h¹ch to¸n néi hµng, lËp c¸c b¸o biÓu thèng kª b¸o c¸o ngµy theo mÉu b×a ®· lËp s½n trong ch­¬ng tr×nh. NHN0&PTNT Nam Hµ Néi nªn cã gi¶i ph¸p rót ng¾n thùc hiÖn nh÷ng phÇn viÖc nµy ®Ó kÐo dµi thêi gian phôc vô kh¸ch hµng chuyÓn tiÒn. Nh­ c¶i tiÕn ph­¬ng tiÖn truyÒn nhËn, ®èi chiÕu th«ng tin sao cho nhanh chãng, chÝnh x¸c h¬n b»ng c¸ch thiÕt kÕ ®­êng truyÒn vµ ®­êng nhËn th«ng tin riªng rÏ, ®èi chiÕu lËp tøc. Nh­ thÕ NHN0&PTNT Nam Hµ Néi cã thÓ cïng lóc võa truyÒn ®i võa nhËn vÒ c¸c cuéc chuyÒn tiÒn tõ ng©n hµng kh¸c hay tõ TTTT ®Õn ng©n hµng m×nh. ViÖc ®èi chiÕu gi÷a TTTT, ng©n hµng nhËn vµ ng©n hµng khëi t¹o diÔn ra nhanh chãng h¬n, tr¸nh t×nh tr¹ng thêi gian kÕt thóc c«ng viÖc trong mét ngµy nh­ hiÖn nay cña thanh to¸n viªn ®iÖn tõ th­êng xuyªn muén (19h00, cã khi kÐo dµi h¬n). KÕt luËn Trong sù ®a d¹ng vµ phong phó cña ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng, ho¹t ®éng thanh to¸n ngµy cµng chiÕm tû träng cao vµ gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng. §©y ®­îc coi lµ kh©u xung yÕu nhÊt, lµ tiÒn ®Ò ®Ó tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng ng©n hµng, ®¸p øng nhu cÇu ®æi míi cña nÒn kinh tÕ vµ nhanh chãng hoµ nhËp vµo tiÕn tr×nh ph¸t triÓn chung cña khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §Ó cã thÓ ®øng v÷ng trong sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t trªn thÞ tr­êng, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i lu«n më réng vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n nãi chung vµ TTKDTM nãi riªng nh»m thu hót kh¸ch hµng. H×nh thøc thanh to¸n CT§T lµ h×nh thøc thanh to¸n ­u viÖt vµ tiÖn Ých nhÊt song ch­a ®­îc khai th¸c triÖt ®Ó vµ chuÈn ho¸ theo th«ng lÖ quèc tÕ nªn viÖc sö dông vÉn cßn h¹n chÕ. Qua thêi gian thùc tËp t¹i NHN0&PTNT Nam Hµ Néi cïng víi nh÷ng kiÕn thøc tÝch luü ë tr­êng trong g©n 4 n¨m qua, em ®· ®­îc t×m hiÓu nhiÒu vÒ h×nh thøc thanh to¸n CT§T nµy. Qua ®ã em thÊy cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp trong h×nh thøc nµy. Víi mong muèn ngµnh ng©n hµng ViÖt Nam sÏ cã nhiÒu b­íc tiÕn míi trong qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc vµ th«ng tin vÒ vÊn ®Ò c«ng nghÖ nãi chung vµ c«ng nghÖ thanh to¸n nãi riªng, em ®· m¹nh d¹n ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ hoµn thiÖn h×nh thøc TTCT§T t¹i NHN0&PTNT Nam Hµ Néi vµ hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam nãi chung. Tuy nhiªn, do thêi gian vµ kiÕn thøc cßn nhiÒu h¹n chÕ, sè liÖu tÝch luü qua c¸c n¨m ho¹t ®éng cña chi nh¸nh ch­a nhiÒu v× vËy bµi viÕt cña em cßn nhiÒu sai sãt. Mét lÇn n÷a em kÝnh mong sù quan t©m chØ b¶o cña thÇy gi¸o h­íng dÉn, cïng toµn thÓ thÇy c« gi¸o trong khoa ®Ó bµi viÕt cña em hoµn thiÖn h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o 1. KÕ to¸n - Thanh to¸n qua ng©n hµng - PGS.TS. Vâ V¨n Ngo¹n, Tr­êng §¹i häc Qu¶n lý Kinh doanh Hµ Néi. 2. H¹ch to¸n kÕ to¸n vµ xö lý th«ng tin trong hÖ thèng ng©n hµng cña Ths. Tr­¬ng ThÞ Hång - Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ - TP. Hå ChÝ Minh 3. KÕ to¸n ng©n hµng - Häc viÖn ng©n hµng. 4. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi n¨m 2002. 5. B¸o c¸o c«ng t¸c TTKDTM t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi n¨m 2002. 6. Thêi b¸o ng©n hµng 7. T¹p chÝ ng©n hµng Môc lôc Trang