Cổ phần hoá Doanh nghiệp nhà nước - Những giải pháp đẩy mạnh quá trình Cổ phần hoá ở nước ta

---------***--------- Lêi nãi ®Çu Cïng víi qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc, cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ mét qu¸ tr×nh tÊt yÕu cã tÝnh phæ biÕn cña sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, nhiÒu h×nh thøc së h÷u. Bëi v×, viÖc s¾p xÕp vµ chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh C«ng ty cæ phÇn tiÕn lªn h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn C«ng ty ®a quèc gia ®ñ m¹nh ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ë thÞ tr­êng trong n­íc vµ v­¬n ra thÞ tr­êng thÕ giíi lµ con ®­êng h÷u hiÖu ®Ó ®æi míi khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc ë nhiÒu quèc gia, vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi. ë ViÖt Nam, vÊn ®Ò cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc ®Æt ra tõ n¨m 1991. Thùc tiÔn 10 n¨m ®· kh¼ng ®Þnh r»ng cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng ph¶i lµ t­ nh©n hãa nÒn kinh tÕ mµ lµ qu¸ tr×nh ®a d¹ng h×nh thøc së h÷u, t¹o cë së cho viÖc ®æi míi quan hÖ tæ chøc qu¶n lý vµ ph©n phèi s¶n phÈm, thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô tËp trung vèn nh»m hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ, t¹o ®éng lùc cho doanh nghiÖp n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh; ®ång thêi cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc còng kh«ng cã nghÜa lµ lµm suy yÕu kinh tÕ Nhµ n­íc mµ lµ mét trong c¸c gi¶i ph¸p quan träng ®Ó kinh tÕ Nhµ n­íc ph¸t huy vao trß chñ ®¹o thËt sù cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Trong bµi, dùa vµo nh÷ng hiÓu biÕt c¸ nh©n vÒ cæ phÇn hãa, qua s¸ch b¸o vµo c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, em xin m¹nh d¹n ®­a ra mét sè luËn ®iÓm c¸ nh©n vÒ thùc tr¹ng qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë ViÖt Nam vµ mét sè gi¶i ph¸p cho viÖc ph¸t triÓn c«ng t¸c cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc t¹i ViÖt Nam. Néi dung chÝnh I : mét sè lý luËn vµ kh¸i niÖm chung 1. Doanh nghiÖp Doanh nghiÖp lµ tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®­îc ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. 2. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc Doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ tæ chøc kinh tÕ do Nhµ n­íc ®Çu t­ vèn thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lý, ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«ng Ých nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi do Nhµ n­íc giao. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã t­ c¸ch ph¸p nh©n cã c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé ho¹t ®éng, kinh doanh trong ph¹m vi sè vèn do doanh nghiÖp qu¶n lý. 3. C«ng ty cæ phÇn C«ng ty cæ phÇn lµ doanh nghiÖp, trong ®ã: a. Vèn ®iÒu lÖ ®­îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn. b. Cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña doanh nghiÖp trong ph¹m vi vèn gãp vµo doanh nghiÖp. c. Cæ ®«ng cã quyÒn tù do chuyÓn nh­îng cæ phÇn cña m×nh cho ng­êi kh¸c, trõ tr­êng hîp quy ®Þnh t¹i Kho¶n 3 §iÒu 55 vµ Kho¶n 1 §iÒu 58 cña LuËt nµy. d. Cæ ®«ng cã thÓ lµ tæ chøc, c¸ nh©n; sè l­îng cæ ®«ng tèi thiÓu lµ 3 vµ kh«ng h¹n chÕ sè l­îng tèi ®a. C«ng ty cæ phÇn cã t­ c¸ch ph¸p nh©n kÓ tõ ngµy ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn kinh doanh. 4. Cæ tøc Cæ tøc lµ sè tiÒn hµng n¨m ®­îc trÝch tõ lîi nhuËn cña C«ng ty ®Ó tr¶ cho mçi cæ phÇn. 5. PhÇn vèn gãp PhÇn vèn gãp lµ tû lÖ vèn mµ chñ së h÷u hoÆc chñ së h÷u chung cña C«ng ty gãp vµo vèn ®iÒu lÖ. 6. Vèn cã quyÒn biÓu quyÕt Vèn cã quyÒn biÓu quyÕt lµ phÇn bèn gãp, theo ®ã ng­êi chñ së h÷u cã quyÒn biÓu quyÕt vÒ nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc héi ®ång thµnh viªn hoÆc §¹i héi ®ång cæ ®«ng quyÕt ®Þnh. 7.Thµnh viªn s¸ng lËp Thµnh viªn s¸ng lËp lµ ng­êi tham gia th«ng qua ®iÒu lÖ ®Çu tiªn cña C«ng ty. Cæ ®«ng s¸ng lËp lµ thµnh viªn s¸ng lËp C«ng ty cæ phÇn. 8. Ng­êi qu¶n lý doanh nghiÖp Ng­êi qu¶n lý doanh nghiÖp lµ chñ së h÷u doanh nghiÖp t­ nh©n, thµnh viªn hîp doanh ®èi víi C«ng ty hîp doanh, thµnh viªn héi ®ång thµnh viªn, chñ tÞch C«ng ty, thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ, gi¸m ®èc, c¸c chøc danh qu¶n lý quan träng kh¸c do ®iÒu lÖ C«ng ty quy ®Þnh ®èi víi C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ C«ng ty cæ phÇn. 9. Tæ chøc l¹i doanh nghiÖp Tæ chøc l¹i doanh nghiÖp lµ viÖc chia t¸ch hîp nhÊt, s¸t nhËp vµ chuyÓn ®æi doanh nghiÖp. 10. Ng­êi cã liªn quan Ng­êi cã liªn quan lµ nh÷ng ng­êi cã quan hÖ víi nhau trong tr­êng hîp sau: a. Doanh nghiÖp mÑ vµ doanh nghiÖp con b. Doanh nghiÖp vµ ng­êi hoÆc nhãm ng­êi cã kh¶ n¨ng chi phèi viÖc ra quyÕt ®Þnh, ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®ã th«ng qua c¸c c¬ quan qu¶n lý doanh nghiÖp. c. Doanh nghiÖp vµ ng­êi qu¶n lý doanh nghiÖp d. Nhãm ng­êi tháa thuËn cïng phèi hîp ®Ó th©u tãm phÇn vèn gãp, cæ phÇn hoÆc lîi Ých ë C«ng ty hoÆc ®Ó chi phèi viÖc ra quyÕt ®Þnh cña C«ng ty. e. Vî, chång, bè, bè nu«i, mÑ, mÑ nu«i, con, con nu«i, anh chÞ em ruét cña ng­êi qu¶n lý doanh nghiÖp, thµnh viªn C«ng ty, cæ dodong cã cæ phÇn chi phèi. + Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp lµ viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u tõ doanh nghiÖp quèc doanh sang h×nh thøc C«ng ty cæ phÇn, tµi s¶n c«ng ty ®­îc chia thµnh nh÷ng phÇn gäi lµ cæ phÇn trªn ®ã ghi gi¸ trÞ cæ phiÕu, l·i suÊt vµ ®­îc b¸n cho c¸n bé C«ng ty vµ d©n chóng. Nh÷ng ng­êi nµy gäi lµ cæ ®«ng. g. ThÞ tr­êng chøng kho¸n theo tõ ®iÓn thuËt ng÷ kinh doanh cña Anh xuÊt b¶n n¨m 1985 ®Þnh nghÜa: "ThÞ tr­êng chøng kho¸n, mét thÞ tr­êng cã tæ chøc, lµ n¬i c¸c chøng kho¸n ®­îc mua b¸n theo nh÷ng quy t¾c ®· ®­îc Ên ®Þnh". §Þnh nghÜa nµy ®· ®­îc ®­a ra thuËt ng÷ chøng kho¸n (securities) mµ cæ phiÕu (stocks) vµ tr¸i phiÕu (bonds) còng chÝnh lµ hai d¹ng cña chøng kho¸n. II - thùc tr¹ng qu¸ tr×nh cæ phµn hãa doanh nghiÖp ë n­íc hiÖn nay ë n­íc ta, vÊn ®Ò cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc ®Æt ra tõ n¨m 1991, xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh kinh tÕ thÕ giíi vµ ®Æc biÖt lµ t×nh h×nh thùc tÕ cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, trong ®ã khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc ®ãng vai trß chñ ®¹o. Tuy nhiªn, cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc diÔn ra víi tèc ®é chËm, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan g©y r. ë ®©y, tr­íc hÕt chóng ta cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng, cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n vµ phï hîp víi qu¸ tr×nh ®æi míi vµ më cöa, thùc hiÖn môc tiªu c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. HiÖn nay víi kho¶ng 5.740 doanh nghiÖp Nhµ n­íc, n¾m gi÷ 58% tæng sè vèn cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ nh­ng hiÖu qu¶ kinh doanh cßn thÊp. ChØ kho¶ng 50% DNNN lµm ¨n cã l·i trong ®ã thùc sù lµm ¨n cã l·i chØ chiÕm mét tû lÖ thÊp ch­a ®Õn 30%. Trªn danh nghÜa, doanh nghiÖp Nhµ n­íc nép tíi 70 - 80% tæng doanh thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc, nh­ng nÕu trõ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh vµ thuÕ gi¸n thu th× doanh nghiÖp Nhµ n­íc chØ ®ãng gãp kho¶ng 30% tæng doanh thu cho ng©n sahs Nhµ n­íc. §Æc biÖt, nÕu tÝnh ®ñ chi phÝ vÒ tµi s¶n cè ®Þnh, ®Êt ®ai theo gi¸ thÞ tr­êng th× doanh nghiÖp Nhµ n­íc hoµn toµn kh«ng t¹o ra ®­îc tÝch lòy. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy lµ tµi s¶n cæ ®Þnh, ®Æc biÖt lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ qu¸ cò, l¹c hËu vÒ kü thuËt so víi thÕ giíi tõ hai ®Õn 3 thÕ hÖ. HiÖn cã ®Õn 54% doanh nghiÖp Nhµ n­íc Trung ¦¬ng vµ 74 doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Þa ph­¬ng cßn s¶n xuÊt b»ng c«ng nghÖ thñ c«ng. Quy m« doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn bÐ nhá, vèn Ýt. Thùc tÕ vèn ho¹t ®éng chØ b»ng 80% vèn ghi trong danh s¸ch, riªng vèn l­u ®éng chØ cã 50% ®­îc huy ®éng vµo s¶n xuÊt kinh doanh, cßn l¹i lµ c«ng nî khã ®ßi -tµi s¶n, vËt t­, hµng hãa mÊt m¸t, kÐm phÈm chÊt vµ thua lç ch­a ®­îc xö lý. Víi thùc tr¹ng kü thuËt vµ tµi chÝnh nh­ trªn, doanh nghiÖp Nhµ n­íc hÇu nh­ kh«ng cã kh¶ n¨ng ®æi míi c«ng nghÖ nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Ng©n s¸ch Nhµ n­íc còng kh«ng cã kh¶ n¨ng cÊp vèn vµ bao cÊp cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc nh­ tr­íc ®©y. Ng©n hµng cho vay còng ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m nh­ tµi s¶n thÕ chÊp, kh¶ n¨ng kinh doanh ®Ó tÝnh kh¶ n¨ng thu håi vèn. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë trong c¸i vßng luÈn quÈn, vèn tiÕu nh­ng kh«ng cã c¸ch nµo ®Ó huy ®éng. Bªn c¹nh ®ã cã mét thùc tr¹ng lµ, tõ sau khi ®æi míi kinh tÕ chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. C«ng cuéc ®æi míi ®· kÐo theo hµng lo¹t nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc trong ®Êt n­íc vµ ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu. Nhê ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc së h÷u vµ thiÕt lËp mét c¬ cÊu kinh tÕ hçn hîp bao gåm c¸c thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh, kinh tÕ tËp thÓ, cø thÕ kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n n¨ng lùc s¶n xuÊt ®· ®­îc gi¶i phãng song nhu cÇu x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc ®ßi hái ngµy cµng nhiÒu vèn nhÊt lµ trung vµ dµi h¹n. Nh­ng cã mét thùc tr¹ng lµ l­îng vèn tån ®äng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· lªn tíi hµng ngµn tû ®ång trong khi nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp rÊt lín. C¸c ng©n hµng muèn gi¶m l­îng vèn d­ b»ng c¸ch gi¶m l·i suÊt huy ®éng nh­ng kh«ng thÓ lµm gi¶m nhu cÇu ®Çu t­ ®Ó sinh lîi nguån vèn cña ng­êi d©n. V× ch­a cã thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ ch­a cã chÝnh s¸ch vÒ cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ng­êi d©n ®µnh ®Çu t­ trùc tiÕp d­íi mäi h×nh thøc nh­ më cöa hµng, x©y dùng kh¸ch s¹n, v¨n phßng cho thuª... t¹o ra mét thêi kú kinh tÕ phong trµo míi. Ng­îc l¹i trong khi vèn cña Ng©n hµng d­ thõa th× c¸c doanh nghiÖp l¹i thiÕu vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh do kh«ng ®¸p øng ®­îc ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh vÒ cho vay cña Ng©n hµng. Hµng n¨m, nhu cÇu vèn ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn x· héi cña Nhµ n­íc ta lµ rÊt lín. N¨m 2000, kÕ ho¹ch mµ Bé tµi chÝnh ®· ®Æt ra ®Ó cã thÓ thùc hiÖn ®­îc c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong n¨m lµ trªn 120 ngh×n tû ®ång th× kho¶ng trªn 40% sè vèn ®Çu t­ nãi trªn lµ cña Nhµ n­íc. PhÇn cßn l¹i th× lÊy ë ®©u? ChÝnh lµ phÇn ®Çu t­ cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tæ chøc x· héi vµ d©n c­. NÕu kh«ng cã nh÷ng ph¸p luËt kh¬i th«ng m¹nh mÏ (trong ®ã cã viÖc ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n t¹i ViÖt Nam) th× viÖc thu hót 60% sè vèn nµy sÏ rÊt khã ®­îc nh­ mong muèn. HiÖn nay, viÖc cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc coi lµ mét gi¶i ph¸p lín ®Ó kh¾c phôc c¸c khã kh¨n nãi trªn, nh»m t¹o ra m«i tr­êng huy ®éng vèn dµi h¹n cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Çu t­ chiÒu s©u ®æi míi c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm, n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ t¹o ra søc bÊt míi trong s¶n xuÊt kinh doanh. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2002 c¶ n­íc ®· cã h¬n 120 DNNN thùc hiÖn cæ phÇn hãa. B¸o c¸o ho¹t ®éng cña 50 doanh nghiÖp ®· cæ phÇn hãa trªn 1 n¨m cho thÊy hÇu hÕt ®Òu biÕn chuyÓn tÝch cùc. Doanh thu b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng trªn 25% sè l­îng lao ®éng b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng 10% thu nhËp ng­êi lao ®éng b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng 20% (ch­a kÓ thu nhËp cæ tøc); lîi nhuËn b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng trªn 25%. C¸c kho¶n nép ng©n s¸ch t¨ng b×nh qu©n trªn 30% n¨m. Vèn ®iÒu lÖ (bao gåm tÝch lòy tõ lîi nhuËn ph¸t hµnh cæ phiÕu, t¨ng b×nh qu©n 25% n¨m. L·i cæ tøc ®¹t cao h¬n l·i tiÕt kiÖm b×nh qu©n 2,5%/ th¸ng. Tuy nhiªn nÕu xÐt vÒ gãc ®é lµ hµng hãa cung cÊp cho thÞ tr­êng giao dÞch chøng kho¸n th× sè l­îng c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn hãa cã thÓ ®ñ tiªu chuÈn niªm yÕt cæ phiÕu ch­a nhiÒu, do mét h¹n chÕ sau: hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn hãa lµ c¸c doanh nghiÖp nhá, vèn ®iÒu lÖ thÊp (xÊp xØ 6 tû/ doanh nghiÖp). MÆc dï sè l­îng c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn hãa trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y t¨ng lªn nhanh chãng nh­ng so víi môc tiªu ®· ®Ò ra vµ so víi sè l­îng DNNN kh«ng thuéc diÖn Nhµ n­íc n¾m gi÷ 100% vèn th× tiÕn tr×nh cæ phÇn hãa vÉn cßn qu¸ chËm. §iÒu nµy chñ yÕu do c¸c nguyªn nh©n sau: + Do c¬ chÕ chÝnh s¸ch cæ phÇn hãa chËm ®­îc ban hµnh vµ thiÕu ®ång bé, thiÕu tÝnh cô thÓ, quy tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp cßn qu¸ nhiÒu phøc t¹p, nhiÒu mÆt ch­a phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. + Tr­íc yªu cÇu ®æi míi, c¸c doanh nghiÖp cßn nhiÒu bèi rèi lóng tóng. + Mét sè c¸n bé, ®Þa ph­¬ng, tæng C«ng ty Nhµ n­íc ch­a nhËn thøc ®Çy ®ñ ý nghÜa chñ tr­¬ng cæ phÇn hãa cña Nhµ n­íc. Do ®ã thiÕu chñ ®éng vµ ch­a kiªn quyÕt tæ chøc triÓn khai. + Do c«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc vÒ cæ phÇn hãa tõ trong bé m¸y Nhµ n­íc tõ Trung ¦¬ng xuèng ®Þa ph­¬ng ch­a ®­îc ®Èy m¹nh vµ ch­a ®­îc triÓn khai hiÖu qu¶ tõ ®ã dÉn tíi viÖc coi nhÑ vµ ch­a nh×n nhËn hÕt vai trß cña cæ phÇn hãa. + Do m«i tr­êng kinh tÕ ch­a thËt sù b×nh ®¼ng, ch­a t¹o ®­îc mÆt b»ng thèng nhÊt vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng c¹nh tranh ph¸t triÓn, c¬ chÕ tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp quèc doanh ch­a cã, c«ng ty cæ phÇn ch­a cã. + ViÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh c«ng khai tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp ch­a thµnh nÒ nÕp th­êng xuyªn. C¸c th«ng tin vÒ tµi chÝnh vÒ cæ phÇn hãa chØ ®­îc phæ biÕn trong néi bé doanh nghiÖp vµ c¬ quan liªn quan, ch­a ®­îc phæ biÕn réng r·i ra bªn ngoµi. §©y lµ trë ng¹i chÝnh lµm cho c«ng t¸c cæ phÇn hãa ch­a ®­îc sù h­ëng øng tham gia ®«ng ®¶o cña c«ng chóng ®Çu t­ bªn ngoµi doanh nghiÖp cæ phÇn hãa. MÆt kh¸c, viÖc bµn cæ phiÕu hiÖn do chÝnh doanh nghiÖp cæ phÇn hãa thùc hiÖn nªn cßn thiÕu tÝnh minh b¹ch kh¸ch quan. + Nh­ng ®Æc biÖt quan träng lµ c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch ­u ®·i, khuyÕn khÝch ch­a thùc sù lµ ®éng lùc thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp tham gia cæ phÇn hãa. NhiÒu doanh nghiÖp cßn tá ra rÊt e dÌ víi chñ tr­¬ng nµy cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, ch­a cã sù nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ tá ra ch­a s½n sµng ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c cæ phÇn hãa. III - Gi¶i ph¸p cho viÖc ph¸t triÓn c«ng t¸c cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc t¹i viÖt nam §Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa, n©ng cao chÊt l­îng doanh nghiÖp cæ phÇn hãa gãp phÇn hç trî vµ qua ®ã thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ sau: - Thñ t­íng ChÝnh phñ tiÕp tôc giao chØ tiªu cæ phÇn hãa cho c¸c ®Þa ph­¬ng, trong kÕ ho¹ch vµ danh môc c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn hãa cña tõng ®Þa ph­¬ng ph¶i ®ång thêi x¸c ®Þnh c¸c doanh nghiÖp ®ñ tiªu chuÈn ra niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, tõ ®ã g¾n qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa víi viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ra niªm yÕt. - §µo t¹o n©ng cao kü n¨ng chuyªn m«n thùc hiÖn cæ phÇn hãa cña c¸c c¸n bé Nhµ n­íc lµm l·nh ®¹o doanh nghiÖp. - TiÕp tôc c¶i tiÕn quy tr×nh cæ phÇn hãa thu h­íng ®¬n gi¶n vµ dÔ thùc hiÖn. - Mét gi¶i ph¸p n÷a nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa ®ã lµ viÖc cho vay ®Ó mua cæ phÇn nh»m t¨ng tû lÖ mua cæ phiÕu cña ng­êi lao ®éng trong C«ng ty, ®ång thêi gi¶i táa t©m lý ng¸n ng¹i cña ng­êi lao ®éng khi kh«ng cã ®ñ tiÒn mua cæ phÇn khi c¸c C«ng ty rao b¸n. Ngay tõ ®Çu n¨m 2000, nhiÒu Ng©n hµng ®· lªn kÕ ho¹ch cho lao ®éng ë mét sè C«ng ty ®ang ®iÒu hµnh cæ phÇn hãa vay vèn mua cæ phiÕu. §iÓn h×nh nhÊt lµ ng©n hµng Sµi Gßn Th­¬ng Hµ ®· duyÖt cho h¬n 200 c«ng nh©n cña C«ng ty ®­êng La Ngµ vay 22 tû ®ång ®Ó mua cæ phÇn víi ph­¬ng thøc c«ng nh©n dïng thu nhËp hµng th¸ng ®Ó tr¶ nî vay vµ ®­îc tr¶ gãp trong vßng ba th¸ng. - TiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p quy, hoµn thiÖn mét hµnh lang ph¸p lý th«ng tho¸ng cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ®­a ra c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c«ng t¸c cæ phÇn hãa doanh nghiÖp mét c¸ch hiÖu qu¶, ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn ®èi víi ®éi ngò c¸c vÞ l·nh ®¹o c¸c doanh nghiÖp lµm cho hä thÊy ®­îc c¸i ®óng ®¾n cña c¸c chÝnh s¸ch vÒ cæ phÇn hãa cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. §Èy m¹nh vµ tuyªn truyÒn tÝnh thêi sù cña c«ng t¸c cæ phÇn hãa doanh nghiÖp cho c¸c chñ doanh nghiÖp vµ tuyªn truyÒn tíi c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty ®Ó hä tham gia mua cæ phÇn cña C«ng ty nh»m lµm cho hä n©ng cao thªm ý thøc cña hä vÒ t×nh h×nh lµm ¨n cña C«ng ty (kÕt qu¶ cña C«ng ty sau khi cæ phÇn hãa ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn quyÒn lîi cña chÝnh hä). Ngoµi ra c¸c ng©n hµng cã thÓ dïng quü xãa ®ãi gi¶m nghÌo cho c¸c hÖ nghÌo vay vèn ®Ó mua cæ phÇn cña C«ng ty. Tuy nhiªn viÖc vay vèn ®Ó mua cæ phÇn hiÖn nay ®ang cßn ®­îc tranh luËn vÒ tÝnh rñi ro cao trong viÖc ®Çu t­ chøng kho¸n. Tuy lµ mét biÖn ph¸p ®Èy nhanh qu¸ tr×nh b¸n cæ phÇn lµm cho viÖc cæ phÇn hãa diÔn ra thuËn lîi h¬n, nh­ng cã mét sè ý kiÕn cho r»ng viÖc cho vay ®Ó mua cæ phiÕu lµ rÊt m¹o hiÓm rñi ro, nh­ng cã thÓ nãi r»ng nÕu gi¶i táa ®­îc t©m lý e ng¹i nµy th× ch¾c ch¾n ý t­ëng cho vay vèn ®Ó mua chøng kho¸n sÏ lµ mét ®éng lùc ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa. Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp lµ mét gi¶i ph¸p quan träng, lµ mét tÊt yÕu kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. NÕu kh¾c hôc ®­îc nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i vµ ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®óng ®¾n th× sÏ ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña c«ng t¸c cæ phÇn hãa vµ th«ng qua ®ã ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ ng­îc l¹i. KÕt luËn ViÖc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ n­íc ta tõ kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ mét quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. Trong tiÕn tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, viÖc cho ra ®êi thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ tÊt yÕu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, t¹o r¹ linh ho¹t vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp khi cÇn më réng s¶n xuÊt, huy ®éng mäi nguån lùc cña x· héi vµo c«ng t¸c ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, viÖc ph¸t triÓn nµy mÆc dï lµ mét b­íc tiÕn cho mét nÒn kinh tÕ nh­ng song song víi nã lµ mét sù rñi ro v« cïng to lín nÕu chóng ta kh«ng kiÓm so¸t ®­îc chóng mét c¸ch linh ho¹t vµ hiÖu qu¶ sÏ dÉn ®Õn kÕt qu¶ tåi tÖ nh­ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ t¹i Th¸i Lan, In®«nªxia n¨m 1997 hay míi ®©y lµ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ cña Argentina. §Ó thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc t×nh h×nh trng nh÷ng t×nh huèng xÊu th× Nhµ n­íc cÇn ®ãng mét vai trß tÝch cùc trong viÖc kiÓm so¸t th«ng qua nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n. Tµi liÖu tham kh¶o 1. LuËt Doanh nghiÖp ViÖt Nam (ch­¬ng IV - C«ng ty cæ phÇn) 2. Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc - Nhµ XuÊt B¶n ChÝnh trÞ Quèc gia. 3. Thêi b¸o Kinh tÕ - Sµi Gßn. 4. Gi¸o tr×nh LuËt kinh doanh tr­êng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh Hµ Néi. 5. Mét sè tµi liÖu vµ t¹p chÝ kh¸c Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 Néi dung 2 I - Mét sè kh¸i niÖm chung 2 II - Qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa t¹i ViÖt Nam hiÖn nay 4 III - Gi¶i ph¸p cho viÖc ph¸t triÓn c«ng t¸c cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc t¹i ViÖt Nam 9 KÕt luËn 11 Tµi liÖu tham kh¶o 12