Cơ sở Văn hóa Việt Nam: Văn hóa thế kỉ XVI, XVII và XVIII

Cơ sở Văn hóa Việt Nam Nhóm 2 Đề mục • Bối cảnh lịch sử • Các nhân tố văn hóa – Tư tưởng và tôn giáo – Văn học – Giáo dục và khoa cử – Nghệ thuật • Những thành tựu khác • Kết Bối cảnh lịch sử • Năm 1527: NhàMạc giành ngôi, thời kỳ Nam Bắc Triều và sự xung đột giữa 2 nhà Lê-Mạc • Năm 1592-1600: thời kỳ vua Lê chúa Trịnh • Năm 1600: Trịnh Nguyễn phân tranh • Năm 1778: Nguyễn Nhạc lên ngôi, bắt đầu Triều đại Tây Sơn • Năm 1788: Nguyễn Huệ lên ngôi đại phá quân Thanh • Năm 1802: Nhà Tây Sơn chấm dứt, Nguyễn Ánh lên ngôi 2.1: Tư tưởng và tôn giáo • Nho giáo: vẫn được duy trì làm nền tảng nhưng không còn chiếm được sự độc tôn Các nhân tố văn hóa • Phật giáo và Đạo giáo: bước vào giai đoạn hưng thịnh. Nhiều ngôi chùa được trùng tu, sửa sang Chùa Tây Phương Chùa Thiên Mụ 2.1: Tư tưởng à tôn giáo • Thiên chúa giáo: được truyền bá vào nước ta từ thế kỷ XVI. Đến thế kỷ XVII, thiên chúa giáo phát triển mạnh mẽ ở nước ta Các nhân tố văn hóa2.1: Tư tưởng và tôn giáo Alexandre de Rhodes 2.2: Giáo dục và khoa cử • Từ thế kỷ XVI, việc giáo dục chủ yếu vẫn theo hệ thống Nho giáo 2.2: Giáo dục và khoa cử • Nhà Mạc vẫn lấy Nho giáo làm tư tưởng chính thống • Quốc Tử Giám và nhà Thái học là trung tâm giáo dục lớn nhất thời đó. 2.2: Giáo dục và khoa cử • Đàng Trong – Chế độ thi cử phục vụ cho bộ máy thống trị – Khoa thi đầu tiên vào năm 1660 – Năm 1674, mở thêm kỳ thi phỏng thám. – Năm 1768, mở khoa thi Hương đầu tiên. • Đàng Ngoài – Năm 1595, nhà Lê tổ chức kì thi hội ở bờ sông Nhị Hà – Nội dung thi hỏi về Ngũ Kinh, Tứ thư, Tính lý đại toàn… – Sang thế kỷ XVII, thể lệ thi được chỉnh đốn nhiều nhưng không còn nghiêm ngặt như trước. 2.2: Giáo dục và khoa cử Nhìn chung Đàng Trong không phát triển bằng Đàng Ngoài, việc thi cử có phần dễ dãi hơn và vẫn chưa có một hệ thống chính quy 2.3: Văn học • Văn học chữ Nôm chiếm vị trí trọng yếu. • Văn học dân gian hình thành một kho tàng phong phú. • Đến thế kỷ XVIII, chữ Quốc Ngữ xuất hiện nhưng chưa phổ biến 2.3: Văn học Đào Duy Từ (1572-1634) • Sự xuất hiện của truyện Nôm đánh dấu bước phát triển của nền văn học dân tộc. • Tiêu biểu là sự ra đời của Thiên Nam ngữ lục – 1 tác phẩm giáo dục về lòng tự cường dân tộc 2.3: Văn học2.3: Văn học 2.4: Nghệ thuật Nghệ thuật Sân khấu Nghệ thuật Kiến trúc Nghệ thuật sân khấu • Thể hiện một bước tiến mang đậm bản sắc dân tộc • Sự xuất hiện của các loại nhạc cụ truyền thống và những làn điệu quan họ làm phong phú những hình thức sinh hoạt của nhân dân ta. 2.4: Nghệ thuật sân khấu Chèo Quan Âm Thị Kính Hát ả đào Vở tuồng : Sơn hậu Nghệ thuật kiến trúc • Nhiều đình chùa còn lưu giữ các tác phẩm điêu khắc gỗ thể hiện cuộc sống, sinh hoạt của người dân Tiên gảy đàn đáy ở đình Lỗ Hạnh, Bắc Giang 2.4: Nghệ thuật kiến trúc Trang trí trên cốn và ván nong đình Hàng Kênh (Hải Phòng) • Nhiều công trình kiến trúc điêu khắc như đình, chùa, tượng phật, bia đá, lăng tẩm còn lại ngày nay thể hiện bước phát triển của nghệ thuật thời bấy giờ Nghệ thuật kiến trúc Chùa Bút Tháp (Bắc Ninh) Tượng Quan âm nghìn mắt nghìn tay ở chùa Bút Tháp Chùa Tây Phương (Hà Tây) Những thành tựu khác • Một trong những thành tựu nổi bật trong thời kỳ này là bộ sử học Đại Việt sử ký toàn thư • Là một công trình sử học đồ sộ, được Lê Văn Hưu khởi soạn từ năm 207 trước Công Nguyên đến năm 1225. • Trình bày những tư liệu về lịch sử Việt Nam từ buổi đầu dựng nước đến thế kỉ XVIII • Thể hiện tinh thần dân tộc, ý thức độc lập chủ quyền và là niềm tự hào của dân tộc ta. • Về khoa học kỹ thuật: đã tiếp thu được những thành tựu của phương tây nhưng chưa được tạo điều kiện phát triển Những thành tựu khác Kết luận • Sự du nhập của Thiên chúa giáo vào Việt Nam vừa tạo nên sự phát triển của chữ Quốc Ngữ nhưng cũng đồng thời mở đường cho cuộc chiến tranh xâm lược của Phương Tây • Việc tổ chức thi cử chưa được đầu tư để phát triển còn nhiều lỗ hổng • Những hình tượng điêu khắc, những loại hình nghệ thuật sân khấu mới cho thấy một đời sống tinh thần phong phú và đầy sáng tạo của người dân Việt Nam thời kỳ đó. • Những công trình nghiên cứu ở các lĩnh vực khác nhau đã để lại một kho tàng tri thức phong phú cho nhân loại. Góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa của nước ta