Công tác giáo dục học sinh cá biệt trong nhà trường THCS

C«ng t¸c gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt Trong nhµ tr­êng THCS I. Kh¸i niÖm vÒ häc sinh c¸ biÖt. ThuËt ng÷ häc sinh c¸ biÖt ®Ó chØ nh÷ng häc sinh cã nh÷ng nÐt c¸ tÝnh riªng cã suy nghÜ vµ hµnh vi hoÆc cã nh÷ng n¨ng khiÕu vµ së thÝch ®Æc biÖt kh¸c víi c¸c häc sinh trong líp. Gia ®×nh nh÷ng häc sinh nµy lµ gia ®×nh riªng biÖt víi c¸ thÓ hoÆc nhãm häc sinh trong nh÷ng t×nh huèng, nh÷ng biÖn ph¸p kh¸c biÖt víi chung. Trong nhµ tr­êng gi¸o viªn cho r»ng (häc sinh c¸ biÖt, häc sinh ch­a ngoan, häc sinh chËm tiÕn)…c¸ch gäi mçi tr­êng hîp lµ nh÷ng häc sinh cã nh÷ng khiÕm khuyÕt vÒ ®¹o ®øc nh©n c¸ch trong qu¸ tr×nh gi¸o dôc. Theo quan ®iÓm gi¸o dôc ®óng ®¾n ®èi víi lo¹i häc sinh cã khiÕm khuyÕt vÒ ®¹o ®øc nh©n c¸ch, nªn thèng nhÊt dïng kh¸i niÖm: Häc sinh c¸ biÖt. Nh÷ng biÓu hiÖn vÒ mÆt hµnh vi cña nh÷ng häc sinh nµy th­êng lµ: NghÞch ngîm vi ph¹m néi qui cña nhµ tr­êng, cña líp, mÊt trËt tù cã hÖ thèng trong giê häc, cña tiÕt häc vµ bá buæi kh«ng cã lÝ do hoÆc lÝ do kh«ng ®óng…Hçn l¸o, v« lÔ víi thµy c« gi¸o, l­êi häc, th­êng xuyªn nãi tôc chöi bËy, nãi dèi víi thµy c« gi¸o vµ bè mÑ, hay ®¸nh nhau víi b¹n trong líp, trong tr­êng, cã thãi quen nghiÖn hót cê b¹c, trém c¾p, trÊn lét, … II. ý nghÜa cña viÖc gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt GD häc sinh c¸ biÖt trë thµnh nh÷ng häc sinh tèt lµ 1 trong nh÷ng nhiÖm vô cña gi¸o viªn chñ nhiÖm vµ lµ nh÷ng nhiÖm vô khã kh¨n nhÊt nh­ng l¹i cã ý nghÜa hÕt søc to lín ®èi víi b¶n th©n häc sinh c¸ biÖt, víi tËp thÓ líp víi gia ®×nh vµ XH. Theo ®iÒu tra häc sinh c¸ biÖt th­êng cã nh÷ng kh¶ n¨ng tèt vÒ v¨n nghÖ thÓ thao, th¸o v¸t vµ cã nh÷ng kh¶ n¨ng tæ chøc… v× vËy gi¸o viªn chñ nhiÖm gióp c¸c em hoµn thiÖn nh©n c¸ch. §¹o ®øc trë thµnh con ng­êi thùc sù ®óng víi ý nghÜa cña nã, ph¸t triÓn ®óng h­íng. §èi víi líp: nhiÖm vô GD cã kÕt qu¶ ®èi víi häc sinh c¸ biÖt lµ 1trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho líp æn ®Þnh trËt tù, nÒn nÕp ®Ó cho mäi thµnh viªn kh¸c cña líp tu d­ìng vµ häc tËp ®¹t kÕt qu¶ tèt . §èi víi cha mÑ häc sinh c¸ biÖt : Thµnh c«ng trong nhiÖm vô gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt cña gi¸o viªn chñ nhiÖm ®­a l¹i nguån h¹nh phóc lín lao cho hä. Hay nãi c¸ch kh¸c lµ gióp hä tr¸nh ®­îc mét trong nh÷ng bÊt h¹nh lín nhÊt lµ con h­. §èi víi XH : Thµnh c«ng trong nhiÖm vô gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt cña gi¸o viªn chñ nhiÖm gãp phÇn quan träng trong viÖc gi÷ g×n an ninh trËt x· héi vµ cung cÊp cho XH nh÷ng c«ng d©n tèt. III. C¸c BiÖn Ph¸p . Nghiªn cøu ph©n lo¹i t×m ®óng nguyªn nh©n cña c¸ biÖt. - Nghiªn cøu häc sinh bao gåm viÖc nghiªn cøu m«i tr­êng xuÊt th©n, hoµn c¶nh sèng vÒ vËt chÊt, tinh thÇn, t×nh c¶m, c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin v¨n ho¸ gia ®×nh th­êng sö dung. §ång thêi nghiªn cøu ®Æc ®iÓm t©m sinh lÝ häc sinh nh­: Kh¶ n¨ng nhËn thøc, n¨ng khiÕu, së thÝch, søc khoÎ (tèc ®é ph¸t triÓn c¬ thÓ, lo¹i h×nh thÇn kinh, thÞ gi¸c, thÝnh gi¸c … ), kÕt qu¶ häc tËp rÌn luþÖn cña c¸c n¨m tr­íc. Nghiªn cøu häc sinh vÒ vÊn ®Ò trªn gi¸o viªn chñ nhiÖm nªn kÕt hîp sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p sau : - Nghiªn cøu häc sinh qua hå s¬ cña c¸c em: phiÕu ®iÒu tra häc sinh, häc b¹. + Qua gi¸o viªn chñ nhiÖm c¸c líp tr­íc. + Qua b¹n bÌ: ®Æc biÖt qua b¹n th©n cña c¸c em. + Qua c¸c ho¹t ®éng vµ giao tiÕp. + Qua cha mÑ häc sinh. + Qua chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ ®Þa ph­¬ng, bµ con xãm lµng, tæ d©n phè … - Ph©n lo¹i häc sinh c¸ biÖt: Dùa vµo tÝnh chÊt, t¸c h¹i cña c¸c hµnh vi ®Ó cã thÓ ph©n lo¹i nh­ sau + C¸ biÖt do vi ph¹m néi qui cña nhµ tr­êng cña líp cã hÖ thèng nh­: mÊt trËt tù trong giê häc, ham ch¬i, l­êi häc, bá giê häc vµ buæi häc, nghÞch ngîm ®i häc muén … + C¸ biÖt do vi ph¹m chuÈn mùc ®¹o ®øc, hçn l¸o víi thÇy c« gi¸o, nãi dèi, nãi th« tôc … + C¸ biÖt do vi ph¹m luËt: ®¸nh b¹n, ¨n hiÕp b¹n, trém c¾p, trÊn lét … - T×m hiÓu nguyªn nh©n cña c¸c hµnh vi cña c¸c häc sinh c¸ biÖt; Th«ng th­êng häc sinh trë thµnh c¸ biÖt do mét hoÆc mét sè nguyªn nh©n trong c¸c nguyªn nh©n sau ®©y : + Víi gia ®×nh: bè mÑ kh«ng hoµ thuËn, d× ghÎ con chång, ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc con kh«ng ®óng, hoÆc kh«ng quan t©m ®Õn gi¸o dôc con c¸i. HoÆc bè mÑ qu¸ lu«ng chiÒu con c¸i, lu«n tin con m×nh ngoan vµ tèt. + Do khÝ chÊt cña häc sinh ®ã. + Do nhãm b¹n xÊu l«i kÐo . + Do häc sinh yÕu (bÞ hæng kiÕn thøc tõ c¸c líp d­íi) råi ch¸n häc vµ tiªu cùc cña XH trë thµnh h­ . + Do ®èi xö xóc ph¹m kh«ng ®óng cña thÇy c« gi¸o. + Do chÝnh b¶n th©n kh«ng chÞu rÌn luyÖn, thÝch ®ua ®ßi ¨n diÖn, viÖc nghiªn cøu ®Ó hiÓu ®óng ®Æc ®iÓm t©m sinh lý vµ nguyªn nh©n c¸ biÖt cña mçi häc sinh c¸ biÖt cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh gióp gi¸o viªn chän ®óng ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc cã hiÖu qu¶. - Thùc tÕ gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt cho thÊy r»ng c¸c biÖn ph¸p sau ®©y lµ cÇn thiÕt vµ cã hiÖu qña qua gi¸o dôc ®èi víi häc sinh c¸ biÖt ë tr­êng THCS. GÆp riªng häc sinh c¸ biÖt b»ng t×nh c¶m ch©n thµnh cña m×nh gi¸o viªn chñ nhiÖm b×nh tÜnh nhÑ nhµng tÕ nhÞ ph©n tÝch cã lÝ, cã t×nh møc ®é cã h¹i cña khuyÕt ®iÓm v¹ch ph­¬ng h­íng ®Æt ra yªu cÇu cã c¬ së, s­ ph¹m gióp em söa ch÷a khuyÕt ®iÓm hoÆc thøc tØnh c¸c em b»ng nh÷ng c©u chuyÖn ®¹o ®øc phï hîp. KÕt qu¶ kh¶o s¸t t©m lÝ häc sinh ®©y lµ biÖn ph¸p phï hîp nhÊt ®èi víi c¸c em häc sinh. Tin t­ëng giao c«ng viÖc cña tËp thÓ hîp víi kh¶ n¨ng cña häc sinh c¸ biÖt KiÓm tra ®éng viªn kÞp thêi c¸c em víi nh÷ng thµnh tÝch dï nhá. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ hÊp dÉn vµ c¸c ho¹t ®éng nh©n ®¹o ®Ó gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt TËp thÓ líp quan t©m tËn t×nh gióp ®ì d­íi nhiÒu h×nh thøc nh­ th¨m hái, ®«i b¹n, nhãm b¹n cïng tiÕn… G©y d­ luËn tËp thÓ Trao ®æi ®Ò nghÞ víi gi¸o viªn bé m«n víi tæ chøc ®oµn thanh niªn, nhµ tr­êng phèi hîp thèng nhÊt biÖn ph¸p gi¸o dôc Th¨m gia ®×nh häc sinh c¸ biÖt: biÖn ph¸p nµy nh»m g©y thiÖn c¶m víi b¶n th©n häc sinh c¸ biÖt, víi cha mÑ häc sinh c¸ biÖt KÕt hîp víi héi cha mÑ häc sinh ®Ó gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt. 11. Xin ý kiÕn vµ ®Ò nghÞ víi ban gi¸m hiÖu phèi hîp thèng nhÊt biÖn ph¸p gi¸o dôc. 12. Phèi h¬p víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, ®Ò nghÞ t¹o ®iÒu kiÖn vµ thèng nhÊt biÖn ph¸p gi¸o dôc. C¸c biÖn ph¸p trªn cã liªn quan ch¨t chÏ cã t¸c dông hç trî bæ xung cho nhau v× vËy nªn tuú theo tÝnh chÊt møc ®é c¸ biÖt cña tõng ®èi t­îng cô thÓ cã thÓ kÕt hîp sö dông mét sè hoÆc kÕt hîp sö dông ®ång bé c¸c biÖn ph¸p ®ã. Nhê cã ®øc ®é tµi ba cña gi¸o viªn chñ nhiÖm trong viÖc ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p gi¸o dôc ®· nªu trªn. Tr­íc hÕt ®èi víi gi¸o viªn chñ nhiÖm cÇn ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau: - Thø nhÊt lµ mét ng­êi m« ph¹m, nhiÖt t×nh, giµu lßng th­¬ng yªu trß ®­îc häc sinh tin yªu. - Th­ hai lµ ng­êi cã tr×nh ®é chuyªn m«n vÒ tr×nh ®é s­ ph¹m tèt. BiÕt ®èi xö s­ ph¹m khÐo lÐo cã nghÜa lµ thùc hiÖn ®­îc sù thèng nhÊt gi÷a: Th¸i ®é t«n träng nh©n c¸ch cña häc sinh víi yªu cÇu cao cã c¬ së vÒ mÆt s­ ph¹m ®èi víi c¸c em. Thø ba cã kh¶ n¨ng tæ chøc qu¶n lý tËp thÓ vµ c¸ nh©n häc sinh. Thø t­ biÕt tËp hîp vµ sö dông ®­îc søc m¹nh tæng hîp cña c¸c lùc l­îng gi¸o dôc nhµ tr­êng, gia ®×nh vµ x· héi b»ng c¸c h×nh thøc ®a d¹ng §Ó gi¸o viªn häc sinh c¸ biÖt trë thµnh con ngoan, trß giái c«ng d©n tèt, th× c¸c l­c l­îng gi¸o viªn tr­íc hÕt lµ gi¸o viªn chñ nhiÖm líp tù phÊn ®Êu ®Ó ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu ®· nªu trªn. TuyÖt ®èi tr¸nh t­ t­ëng ®Þnh kiÕn vµ c¸ch xö sù thiÕu s­ ph¹m ®èi víi häc sinh. C«ng t¸c qu¶n lÝ gi¸o dôc cña tr­êng, së ph¶i tÝnh ®Õn kÕt qu¶ gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt cña gi¸o viªn chñ nhiÖm. Cã chÕ ®é khen th­ëng hoÆc tr¸ch ph¹t ®èi víi c«ng t¸c gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt cña chñ nhiÖm nh»m ®éng viªn hä lµm tèt nhiÖm vô nµy. Trªn ®©y lµ mét sè suy nghÜ cña t«i vÒ viÖc gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt tuy nhiªn ®©y míi chØ lµ mét sè biÖn ph¸p cña c¸ nh©n t«i. Mong c¸c b¹n ®ång nghiÖp tham kh¶o, bæ xung vµ gióp ®ì. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Thôy Phóc, ngµy 10 th¸ng 5 n¨m 2007. Ng­êi viÕt §µm ThÞ V©n Anh