Công tác kiểm toán chu trình mua hàng và thanh toán của khách hàng tại công ty kiểm toán Hà Nội

doanh mµ cô thÓ lµ viÖc mua c¸c yÕu tè ®Çu vµo. Kho¶n môc ph¶i tr¶ ng­êi b¸n t¨ng m¹nh so víi n¨m 2001 (113.95%) cã thÓ thÊy r»ng do bÞ chiÕm dông vèn nªn c«ng ty kh«ng thÓ thanh to¸n cho c¸c nhµ cung cÊp. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã vÎ xÊu ®i râ rÖt cô thÓ lç t¨ng h¬n so víi n¨m tr­íc (2.27%). Tuy nhiªn th× kho¶n môc kh¸ch hµng tr¶ tr­íc l¹i t¨ng chøng tá lßng tin cña kh¸ch hµng vµo doanh nghiÖp t¨ng lªn, ®iÒu nµy chøa ®ùng nhiÒu nghi vÊn khi mµ t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng thuËn lîi. Ph©n tÝch s¬ bé BC§KT cña c«ng ty EXPORT FARM PRODUCE Néi dung 31/12/2001 30/06/2002 Chªnh lÖch ViÖt Nam§ Chªnh lÖch(%) I. TSL§-§TNH 14.243.748.005 14.731.039.876 487.291.871 3.421093 1. TiÒn 5.042.235.282 3.950.925.795 -1.091.309.487 -21.6434 2. C¸c kho¶n ph¶i thu 7.344.754.719 7.699.554.239 354.799.520 4.830652 3. Hµng tån kho 1.614.868.772 2.920.970.063 1.306.101.291 80.87972 4. TSL§ kh¸c 241.925.232 159.589.779 -82.335.453 -34.0334 II. TSC§-§TDH 3.693.490.279 3.446.145.789 -247.344.490 -6.69677 1. TSC§HµNG HÃA 3.693.490.279 3446.145.789 -247.344.490 -6.69677 Nguyªn gi¸ 6.860.490.637 6.870.402.637 9.912.000 0.144479 Hao mßn (3.167.000.358) (3.424.256.848) (257.256.490) (8.123033) 2. TSC§VH 0 0 0 Tæng tµi s¶n 17.937.274.284 18.177.185.665 239.911.381 1.337502 I. Nî ph¶i tr¶ 725.080.193 768.328.031 43.247.838 5.964559 1. Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n 725.080.193 768.328.031 43.247.838 5.964559 II. Nguån vèn CSH 17.212.194.091 17.408.857.634 196.663.543 1.142583 1. Nguån vèn KINH DOANH 14.779.380.040 14.779.380.040 0 0 2. Chªnh lÖch tû gi¸ 251.728.886. 409.391.031 157.662.145 62.63173 3.L·i ch­a ph©n phèi 2.181.085.195 2.220.086.563 39.001.368 1.788163 Tæng nguån vèn 17.937.274.284 18.177.185.665 239.911.381 1.337502 C¨n cø vµo b¶ng ph©n tÝch s¬ bé, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy tæng tµi s¶n cña c«ng ty EXPORT FARM PRODUCE cã sù biÕn ®éng nh­ng kh«ng lín cô thÓ tæng tµi s¶n t¨ng (239.911.381) ViÖt Nam ®ång tøc lµ t¨ng (1.34%) Trong ®ã chñ yÕu lµ t¨ng vÒ TSL§ mµ cô thÓ lµ t¨ng ë c¸c kho¶n môc hµng tån kho (80.9%) vµ ph¶i thu kh¸ch hµng (4.8%), kho¶n môc nî ng¾n h¹n t¨ng (5.96%), tiÒn gi¶m (21.64%) cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ch­a thanh to¸n hÕt cho nhµ cung cÊp. §iÒu nµy cho thÊy trªn sæ s¸ch viÖc s¶n xuÊt diÔn ra b×nh th­êng, viÖc mua c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ tiªu thô s¶n phÈm kh«ng gÆp khã kh¨n lín. Tuy nhiªn, ®iÒu ®ã ch­a h¼n lµ thùc tÕ viÖc mua hµng vµ thanh to¸n ®· ®­îc thùc hiÖn chÝnh x¸c, hîp lý. Nguyªn gi¸ TSC§ t¨ng nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ (0.14%) cã thÓ lµ do söa ch÷a TSC§ h¬n lµ mua s¾m thªm m¸y mãc thiÕt bÞ cho s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c tû suÊt ®Æc tr­ng ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ®¬n vÞ: Tû suÊt thanh to¸n C«ng ty EXPORT FARM PRODUCE C«ng ty THEP ABC 31/12/2001 30/06/2002 31/12/2001 31/12/2002 1. Tû suÊt thanh to¸n hiÖn hµnh: TSL§/Nî ng¾n h¹n 19.64 19.17 2.71 1.94 2.Tû suÊt thanh to¸n cña vèn l­u ®éng: Vèn b»ng tiÒn/TSL§ 035 0.27 0.16 0.06 3. Tû suÊt thanh to¸n tøc thêi: Vèn b»ng tiÒn/Nî ng¾n h¹n 6.95 5.14 0.43 0.12 4. Tû sè nî ph¶i thu víi nî ph¶i tr¶: Nî ph¶i thu/Nî ph¶i tr¶ 10.13 10.02 1.31 1.39 C«ng ty EXPORT FARM PRODUCE th­êng øng tr­íc vèn vµ h¹t gièng cho c¸c nhµ cung cÊp sau ®ã míi thu mua s¶n phÈm cña hä vµ thanh to¸n bï trõ, ®©y lµ lý do cña viÖc tµi kho¶n nî ng¾n h¹n cña c«ng ty cã sè d­ nhá, dÉn ®Õn c¸c tû suÊt thanh to¸n hiÖn hµnh lín, cã thÓ thÊy r»ng tinh h×nh thanh to¸n cña c«ng ty kh«ng cã biÕn ®éng lín kÓ tõ ®Çu n¨m 2002 ®Õn 30/6/2002. §èi víi c«ng ty THEP ABC , tuy r»ng tû lÖ thanh to¸n hiÖn hµnh còng cao, nh­ng c«ng ty l¹i bÞ chiÕm dông vèn lín g©y khã kh¨n trong viÖc thanh to¸n víi c¸c nhµ cung cÊp. T×nh h×nh thanh to¸n cã nhiÒu biÕn ®éng so víi cuèi n¨m 2001. C¸c tû suÊt thanh to¸n cã sù thay ®æi lín. Cô thÓ, tû lÖ thanh to¸n hiÖn hµnh gi¶m m¹nh tõ (2.71) xuèng (1.94) tû suÊt thanh to¸n vèn l­u ®éng gi¶m tõ (0.16) xuèng (0.06), tû suÊt thanh to¸n tøc thêi gi¶m (0.43) xuèng (0.12). Cã thÓ thÊy r»ng t×nh h×nh thanh to¸n cña c«ng ty THEP ABC khã kh¨n h¬n so víi n¨m 2001. Sau khi hoµn tÊt c¸c c«ng viÖc nh­ t×m hiÓu ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng, t×m hiÓu hÖ thèng kÕ to¸n, hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ ph©n tÝch kh¸i qu¸t th× c«ng viÖc cuèi cïng cña kiÓm to¸n viªn trong b­íc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n lµ ®­a ra kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, ®©y lµ c«ng viÖc quan träng ®ßi hái kiÓm to¸n viªn ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n s©u vµ th­êng do chñ nhiÖm kiÓm to¸n ®¶m nhËn. e. §¸nh gi¸ rñi ro kiÓm to¸n. Sau khi tiÕn hµnh tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc nãi trªn, kiÓm to¸n viªn vµ c«ng ty kiÓm to¸n sÏ lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n ghi râ néi dung, thêi gian vµ ph©n c«ng c«ng viÖc kiÓm to¸n. KÕ ho¹ch kiÓm to¸n ®­îc lËp chung cho toµn bé c¸c chu tr×nh nghiÖp vô. D­íi ®©y lµ trÝch kÕ ho¹ch kiÓm to¸n t¹i c«ng ty THEP ABC: §¸nh gi¸ rñi ro ban ®Çu §¸nh gi¸ cña kiÓm to¸n viªn vÒ rñi ro kiÓm so¸t Cao Trung b×nh ThÊp §¸nh gi¸ cña kiÓm to¸n viªn vÒ rñi ro tiÒm tµng. Cao Trung b×nh X ThÊp Ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n mét sè tµi kho¶n chñ yÕu Tµi kho¶n Rñi ro cã thÓ x¶y ra Ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n chñ yÕu Tham chiÕu 1. Vèn b»ng tiÒn C.E.A KiÓm kª, chän mÉu c¸c kho¶n môc chñ yÕu 2. Hµng tån kho C.E.A.V.O.P KiÓm kª. kiÓm tra c¸c kho¶n môc chñ yÕu, tÝnh gi¸ 3. TSC§ O.E.C TÝnh l¹i khÊu hao, kiÓm tra 100% chøng tõ 4. C«ng nî ph¶i thu, ph¶i tr¶ A.C.O.E Chän mÉu x¸c nhËn sè d­, kiÓm tra c¸c NV sau ngµy kho¸ sæ 5. ThuÕ C.A KiÓm tra 100% chøng tõ 6. Nguån vèn C.O.P KiÓm tra 100% chøng tõ 7. Doanh thu C.A.E Göi th­ x¸c nhËn vµ kiÓm tra 100% chøng tõ 8. Chi phÝ C.A.E KiÓm tra c¸c sè ph¸t sinh, ph©n tÝch tû lÖ gi÷a c¸c n¨m Ghi chó: C: TÝnh ®Çy ®ñ. V: TÝnh ®¸nh gi¸. A: TÝnh chÝnh x¸c. O: TÝnh së h­u. E: TÝnh hiÖn h÷u P: TÝnh ®Çy ®ñ. f. KÕ ho¹ch kiÓm to¸n. KÕ ho¹ch kiÓm to¸n 1. Néi dung vµ thêi gian thùc hiÖn. Ngµy thùc hiÖn Néi dung. Tõ 20/01-23/01/2003 Thùc hiÖn kiÓm to¸n t¹i c«ng ty. KiÓm to¸n c¸c phÇn hµnh chñ yÕu KiÓm tra chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n KiÓm tra chu tr×nh hµng tån kho. KiÓm tra chu tr×nh b¸n hµng thu tiÒn. KiÓm tra chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn KiÓm tra TSC§ vµ ®Çu t­ dµi h¹n. KiÓm tra chu tr×nh tiÕp nhËn vµ hoµn tr¶ vèn KiÓm tra b¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. KiÓm tra b¸o c¸o tæng hîp cña KH. Tõ 24/01-25/01/2003 Hoµn thiÖn file kiÓm to¸n. TËp hîp sè liÖu vµ lËp dù th¶o BCKT. 10/02/2003 Göi dù th¶o BCKT. 12/02/2003 Th¶o luËn vµ thèng nhÊt sè liÖu trªn B¸o c¸o kiÓm to¸n. Mét ngµy sau khi nhËn ®­îc Ph¸t hµnh BCKT vµ th­ qu¶n lý ý kiÕn cuèi cïng cña kh¸ch hµng chÝnh thøc. VÒ BCKT vµ th­ qu¶n lý. 2. Nhãm kiÓm to¸n vµ ph©n c«ng c«ng viÖc. a. Nhãm kiÓm to¸n. · NguyÔn Ngäc TØnh KTV Quèc gia (CPA) · Bïi ThÕ Dòng KTV Quèc gia (CPA) · NguyÔn M¹nh Th¾ng KTV Quèc gia (CPA) · Vò V¨n Kiªn · NguyÔn Thanh Thuû ·Gi¸m §èc. Phô tr¸ch chung. ·Chñ nhiÖm kiÓm to¸n. ·KTV phô tr¸ch trùc tiÕp. ·Trî lý kiÓm to¸n. ·Trî lý kiÓm to¸n. b. Ph©n c«ng c«ng viÖc. KiÓm so¸t chung. · So¸t xÐt c¸c File kiÓm to¸n. · So¸t xÐt dù th¶o th­ qu¶n lý. · KiÓm tra th¶o luËn víi nhãm kiÓm to¸n vÒ vÊn ®Ò sai sãt hay rñi ro ph¸t sinh. · Th¶o luËn thèng nhÊt víi kh¸ch hµng vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh vµ th­ qu¶n lý. · Ph¸t hµnh BCKT vµ th­ qu¶n lý Phô tr¸ch viÖc thùc hiÖn kiÓm to¸n. · LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. · T×m hiÓu vÒ ho¹t ®éng, HTKSNB, hÖ thèng kÕ to¸n cña kh¸ch hµng. · KiÓm so¸t qu¸ tr×nh kiÓm to¸n tr­íc khi tr×nh gi¸m ®èc. · Tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm to¸n. · LËp dù th¶o BCKT vµ th­ qu¶n lý. · Th¶o luËn vÒ c¸c vÊn ®Ò sai sãt hay rñi ro cña kh¸ch hµng. · Th¶o luËn vµ thèng nh©t víi kh¸ch hµng vÒ c¸c vÊn ®Ò trªn. · Ph¸t hµnh BCKT vµ th­ qu¶n lý. KiÓm to¸n c¸c phÇn hµnh chi tiÕt. · Chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n. · Chu tr×nh hµng tån kho. · Chu tr×nh b¸n hµng thu tiÒn. · Chu tr×nh tiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn. · TSC§ vµ ®Çu t­ dµi h¹n. · Chu tr×nh tiÕp nhËn vµ hoµn tr¶ vèn · B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. Phª duyÖt bëi Gi¸m §èc Ngµy 17/01/2003 Ng­êi thùc hiÖn ·Bïi ThÕ Dòng · Bïi ThÕ Dòng ·NguyÔn Ngäc TØnh ·Bïi ThÕ Dòng ·NguyÔn M¹nh Th¾ng ·Bïi ThÕ Dòng ·NguyÔn M¹nh Th¾ng ·Bïi ThÕ Dòng ·NguyÔn M¹nh Th¾ng ·Kiªn, Thuû ·Bïi ThÕ Dòng ·Bïi ThÕ Dòng ·NguyÔn M¹nh Th¾ng ·NguyÔn Thanh Thuû ·NguyÔn M¹nh Th¾ng ·Vò V¨n Kiªn ·Bïi ThÕ Dòng ·NguyÔn Thanh Thuû ·Bïi ThÕ Dòng ·NguyÔn M¹nh Th¾ng Bïi ThÕ Dòng Ngµy 17/01/2003 Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n lµ c¸c dù kiÕn chi tiÕt vÒ c¸c c«ng viÖc kiÓm to¸n cÇn thùc hiÖn, ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®­îc lËp cho tÊt c¶ c¸c chu tr×nh kiÓm to¸n, nh­ng trong giíi h¹n bµi viÕt nµy em chØ quan t©m ®Õn ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n lËp cho chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n nãi chung bao gåm : thiÕt kÕ c¸c thñ tôc kiÓm so¸t, thiÕt kÕ c¸c thñ tôc ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt. C¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt ®èi víi viÖc mua hµng vµ thanh to¸n liªn quan ®Õn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho vµ kiÓm to¸n vèn b»ng tiÒn v× vËy viÖc thiÕt kÕ c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt chØ bao gåm néi dung nî ph¶i tr¶ ng­êi b¸n. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®èi víi c«ng ty kh¸ch hµng lËp dùa trªn ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n mÉu cña c«ng ty CPA Hµ Néi vµ tuú theo t×nh h×nh thùc tÕ cã thÓ l­îc bá mét sè thñ tôc kh«ng cÇn thiÕt. Sau ®©y lµ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®èi víi c«ng ty THEP ABC: Thñ tôc kiÓm to¸n Ng­êi thùc hiÖn Tham chiÕu I KiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t 1 KiÓm tra ®¸nh gi¸ hÖ thèng KSNB (c¸c quy ®Þnh ) cña c«ng ty ®èi víi c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ ng­êi b¸n, c¸c nghiÖp vô mua hµng vµ thanh to¸n. 2. KiÓm tra ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô mua hµng vµ thanh to¸n. KiÓm tra ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n vµ c«ng nhËn kho¶n ph¶i tr¶. 3. Xem xÐt tÝnh hîp lý vµ hîp ph¸p cña c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vÒ h×nh thøc, thêi h¹n thanh to¸n. II Ph©n tÝch so¸t xÐt 1 X¸c ®Þnh tû träng c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ng¾n h¹n víi tæng c«ng nî ph¶i tr¶. Tæng chi phÝ mua hµng trªn tæng gi¸ trÞ hµng mua 2 Ph©n tÝch tuæi nî tõng kho¶n nî vµ xem xÐt kÕ ho¹ch tr¶ nî. Xem xÐt kÕ ho¹ch mua hµng vµ so s¸nh víi c¸c n¨m tr­íc Xem xÐt vÒ l¹i thñ tôc thanh to¸n ®èi víi c¸c nghiÖp vô mua hµng ®· thanh to¸n trong k×, x¸c nhËn nÕu cÇn Dù ®o¸n nhu cÇu hµng ho¸ thùc sù cña c«ng ty so sanh víi thùc tÕ mua. 3 Ph©n tÝch tû suÊt thanh to¸n chung vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh III KiÓm tra chi tiÕt 1 LËp b¶ng tæng hîp vµ ®èi chiÕu víi b¸o c¸o 2 Thu thËp danh s¸ch nî ph¶i tr¶ theo tõng chñ nî. LËp th­ x¸c nhËn sè d­ ®èi víi c¸c kho¶n cã sè d­ lín. Tæng hîp kÕt qu¶ nhËn ®­îc. 3 Gi¶i thÝch c¸c sè d­ nî tµi kho¶n ph¶i tr¶ chuyÓn vµo tµi kho¶n ph¶i thu nÕu trong yÕu 4 §¶m b¶o c¸c kho¶n chªnh lÖch ®· ®­îc x¸c minh vµ thu«c c¸c kho¶n d­íi ®©y: - Kho¶n ®· thanh to¸n cho nhµ cung cÊp ®ang trªn ®­êng ®i. - Sè ®ang cã tranh chÊp. - Ho¸ ®¬n ch­a xö lý. - GiÊy b¸o ®iÒu chØnh ho¸ ®¬n ®ang trªn ®­êng ®i. 5 KiÓm tra thêi ®iÓm kho¸ sæ - So¸t xÐt phiÕu nhËp, ho¸ ®¬n mua tr­íc vµ sau ngµy kho¸ sæ ®Ó kiÓm so¸t víi hµng trong kho vµ hang kh«ng trong kho. - §èi chiÕu l« hµng nhËp cuèi cïng víi tµi kho¶n ph¶i tr¶ th­¬ng m¹i vµ sè hµng tån kho. 6 KiÓm tra c¸c kho¶n c«ng nî ch­a ®­îc ghi sæ - Chi phÝ ®· tr¶ b»ng tiÒn mÆt sau ngµy kho¸ sæ. - C¸c kho¶n nî thanh to¸n ngay sau ngµy khèa sæ. 7 C¸c thñ tôc kh¸c: - kiÓm tra b¸o c¸o cña nhµ cung cÊp ®èi víi c¸c kho¶n chªnh lÖch. - So¸t xÐt kÜ c¸c kho¶n chªnh lÖch trªn cã ®­îc tÝnh vµo n¨m tµi chÝnh kh«ng? - C¸c kho¶n chi phÝ vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ®· tr¶ b»ng tiÒn sau ngµy kho¸ sæ. - KiÓm tra ho¸ ®¬n cña ng­êi b¸n nhËn sau ngµy kho¸ sæ ®Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c ho¸ ®¬n liªn quan ®Õn nh÷ng l« hµng nhËn tr­íc ngµy kho¸ sæ ®· ®­îc bao gåm trong nî ph¶i tr¶ cuèi n¨m kiÓm to¸n hiÖn thêi. - KiÓm tra c¸c phiÕu nhËp ch­a cã ho¸ ®¬n. - Xem xÐt biªn b¶n häp H§QT, BG§, c¸c hîp ®ång, tho¶ thuËn, th­ x¸c nhËn Ng©n hµng… ®Ó t×m nh÷ng kho¶n nî ph¶i tr¶ ch­a ®­îc ghi chÐp, hach to¸n. - KiÓm tra viÖc ®¸nh gi¸ c¸c kho¶n nî cã gèc ngo¹i tÖ cuèi k×. kiÓm tra ph­¬ng ph¸p tÝnh l·i, thêi ®iÓm tÝnh l·i ®èi víi c¸c kho¶n c«ng nî. IV KÕt luËn b. Thùc hiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n. KiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n bao gåm 3 b­íc c«ng viÖc: thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm so¸t, thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch xo¸t xÐt vµ thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt. Trong ®ã viÖc thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt th­êng mÊt nhiÒu thêi gian, c«ng søc vµ cã chi phÝ cao. V× vËy, kiÓm to¸n viªn th­êng dùa vµo hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé nh»m gi¶m bít c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt. a. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm so¸t. · C¸c nghiÖp vô mua hµng: + KiÓm tra viÖc l­u gi÷ chøng tõ cã ®Çy ®ñ kh«ng, b»ng c¸ch so s¸nh mét chuçi c¸c nghiÖp vô ghi trªn sæ nhËt ký mua hµng víi ho¸ ®¬n ng­êi b¸n, phiÕu nhËp kho vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan. + KiÓm tra tÝnh hîp lý cña c¸c chøng tõ: xem xÐt mÉu chøng tõ cã theo ®óng c¸c quy ®Þnh hay kh«ng, c¸c yÕu tè trªn chøng tõ cã ®Çy ®ñ hay kh«ng. + KiÓm tra c¸c dÊu hiÖu kiÓm so¸t néi bé víi c¸c chøng tõ: ch÷ kÝ cña ng­êi lËp, ng­êi phª duyÖt (xem xÐt vÒ thÈm quyÒn phª duyÖt). Con dÊu, viÖc ®¸nh sè thø tù vµ c¸c dÊu hiÖu kh¸c. + So s¸nh ngµy ghi trªn b¸o c¸o nhËn hµng víi ngµy ghi trªn nhËt kÝ mua hµng vµ ngµy chøng tõ. + Xem xÐt sù t¸ch biÖt vÒ tr¸ch nhiÖm gi÷a nh÷ng ng­êi cã liªn quan. · C¸c nghiÖp vô thanh to¸n + Xem xÐt l¹i Sæ nhËt ký chi tiÒn mÆt, Sæ c¸i tæng hîp vµ c¸c sæ phô, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ®èi víi sè tiÒn lín vµ bÊt th­êng. + §èi chiÕu c¸c phiÕu chi víi Sæ NhËt ký mua hµng vµ kiÓm tra tªn, sè tiÒn cña ng­êi ®­îc thanh to¸n. + KiÓm tra ch÷ ký phª chuÈn cña c¸c phiÕu chi vµ c¸c giÊy b¸o cña ng©n hµng + So s¸nh ngµy trªn c¸c phiÕu chi ®· lÜnh tiÒn víi sæ nhËt ký chi tiÒn mÆt. + KiÓm tra c¸c chøng tõ chøng minh nh­ mét phÇn cña c¸c thö nghiÖm tu©n thñ. · Nî ph¶i tr¶ ng­êi b¸n + Xem xÐt viÖc ghi nhËn c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶. + KiÓm tra ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n nî ph¶i tr¶. + Xem xÐt tÝnh hîp lý vµ hîp ph¸p cña c¸c kho¶n nî vÒ h×nh thøc vµ thêi h¹n thanh to¸n. + Xem xÐt viÖc theo dâi c«ng nî ph¶i tr¶ cã chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng kh«ng. §Ó ®­a ra nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ hÖ thèng KSNB cña c«ng ty THEP ABC,, KTV ®· tiÕn hµnh kiÓm tra sù hiÖn diÖn cña c¸c chøng tõ mua hµng vµ thanh to¸n, kiÓm tra dÊu hiÖu cña sù phª chuÈn, cña qu¸ tr×nh KSNB, kiÓm tra tÝnh liªn tôc cña c¸c ®¬n ®Æt hµng, phiÕu chi vµ pháng vÊn BG§, kÕ to¸n tr­ëng, kÕ to¸n c«ng nî, thñ kho. §ång thêi KTV quan s¸t nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm thùc thi mét nghiÖp vô nµo ®ã trong chu tr×nh vµ xem xÐt c¸c chøng tõ thanh to¸n, KTV nhËn thÊy mçi phiÕu chi ®Òu ®­îc ®Ýnh kÌm c¸c ho¸ ®¬n mua hµng, phiÕu nhËp kho. §iÒu ®ã chøng tá tr­íc khi ký phiÕu chi cã sù kiÓm tra c¸c chøng tõ chøng minh cho nghiÖp vô ph¸t sinh ®ã. Theo ®¸nh gi¸ cña kiÓm to¸n viªn th× rñi ro kiÓm so¸t cña c«ng ty THEP ABC vµ c«ng ty EXPORT FARM PRODUCE ®Òu ë møc trung b×nh. Tuy nhiªn møc rñi ro kiÓm so¸t nµy se ®­îc kiÓm to¸n viªn kh¼ng ®Þnh thªm trong qu¸ thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm to¸n tiÕp theo. b. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch so¸t xÐt. C¨n cø vµo b¶ng tæng hîp c«ng nî ph¶i tr¶ cña c«ng ty THEP ABC, kiÓm to¸n viªn thÊy r»ng kho¶n nî ph¶i tr¶ cña c«ng ty t¨ng ®ét biÕn so víi n¨m tr­íc, cô thÓ lµ t¨ng (113.95%) ®­îc BG§ gi¶i thÝch lµ do c«ng ty ch­a thu håi ®­îc c¸c kho¶n nî ph¶i thu nªn ch­a cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cho c¸c nhµ cung cÊp. Nh­ vËy, cã thÓ thÊy r»ng kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c«ng ty ®ang gÆp ph¶i vÊn ®Ò khã kh¨n do c«ng t¸c thu håi c«ng nî kh«ng tèt. Dùa trªn b¼ng ph©n tÝch ta trong n¨m 2002 cña c«ng ty THEP ABC ta thÊy r»ng, ngoµi c¸c nhµ cung cÊp lín, th­êng xuyªn (nh­ c«ng ty t«n Ph­¬ng Nam, c«ng ty Austnam, XN t­ doanh Xu©n Kiªn, HTX Ph­¬ng §«ng 4…) ®¬n vÞ cßn cã nhiÒu nhµ cung cÊp nhá míi xuÊt hiÖn trong n¨m nay. §iÒu nµy cho thÊy viÖc mua nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo cña doanh nghiÖp kh«ng thùc sù æn ®Þnh vµ ph¸t sinh nhiÒu nghi vÊn. Trong qu¸ tr×nh xem xÐt chñng lo¹i hµng ho¸ mua vµo ë c¸c nhµ cung cÊp nhá nµy, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy ®©y lµ nh÷ng chñng lo¹i hµng ho¸ mµ c¸c nhµ cung cÊp lín nh­ c«ng ty t«n Ph­¬ng Nam, c«ng ty Austnam, XN t­ doanh Xu©n Kiªn, HTX Ph­¬ng §«ng 4 hoµn toµn cã thÓ cung cÊp víi sè l­îng kh«ng h¹n chÕ, chÊt l­îng tèt vµ gi¸ c¶ thÊp h¬n. VËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ t¹i sao doanh nghiÖp kh«ng mua cña c¸c nhµ cung cÊp lín mµ l¹i mua cña nh÷ng nhµ cung cÊp nhá nµy, kh«ng nh÷ng thÕ nh÷ng giao dÞch nµy cung kh«ng cã hîp ®ång mua b¸n, kiÓm to¸n viªn nghi ngê cã sù xuÊt hiÖn cña c¸c ho¸ ®¬n mua hµng khèng. KiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn hµnh göi th­ x¸c nhËn ®èi víi c¸c nhµ cung cÊp nµy. Trªn ®©y lµ mét sè thñ tôc ph©n tÝch mµ kiÓm to¸n viªn cña c«ng ty CPA Hµ Néi ¸p dông trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n t¹i c«ng ty THEP ABC, viÖc ph©n tÝch ®­îc ¸p dông nh»m x¸c ®Þnh c¸c vïng rñi ro, sau ®ã tiÕn hµnh c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt víi c¸c kho¶n môc ®· ®­îc khoanh vïng. ViÖc ph©n tÝch ®èi víi c«ng ty EXPORT FARM PRODUCE ®­îc ¸p dông t­¬ng tù, thÊy r»ng kh«ng cã biÕn ®éng g× lín vÒ nhµ cung cÊp còng nh­ sè d­ tµi kho¶n ph¶i tr¶ ®èi víi c¸c nhµ cung cÊp. c. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt · KiÓm tra tÝnh ®óng k× cña c¸c ho¸ ®¬n mua hµng. ViÖc ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh kiÓm tra chi tiÕt chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n lµ kiÓm tra tÝnh ®óng k× cña c¸c ho¸ ®¬n mua hµng, thñ tôc nµy gióp cho kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh c¸c giao dÞch thùc tÕ x¶y ra trong k× nµy ®· ®­îc ghi sæ nh­ thÕ nµo. Trong thùc tÕ, cã mét sè c«ng ty khi muèn khuÕch tr­¬ng t×nh h×nh tµi chÝnh cña m×nh ®· ghi ho¸ ®¬n mua hµng cña n¨m nay vµo n¨m sau, ®©y lµ mét gian lËn th­êng thÊy. Do ®ã khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn sÏ lùa chän mét sè ho¸ ®¬n tr­íc vµ sau ngµy kho¸ sæ råi ®èi chiÕu víi sæ nhËt ký mua hµng, sæ chi tiÕt ph¶i tr¶ ng­êi b¸n ®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh ®óng k×. CPA Hµ Néi c«ng ty kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n hµ néi HANOI 75, T« HiÕn Thµnh, Hai Bµ Tr­ng, Hµ Néi Kh¸ch hµng/Client: c«ng ty THEP ABC Kú kÕ to¸n/Period: 31/12/2002 Ng­êi so¸t xÐt: Reviewed by: Ngµy so¸t xÐt: Date: Sè tham chiÕu: Reference: Néi dung c«ng viÖc/Subject: KiÓm tra tÝnh ®óng k× cña Ho¸ ®¬n mua hµng Ng­êi kiÓm tra: Audited by: Ngµy kiÓm tra: Date: STT trang: No: Ho¸ ®¬n DiÔn gi¶i Sè tiÒn Ghi chó Sè Ngµy 40704 9/12 T«n xanh d­¬ng 0.46 Blue 36.050.966 ´ 41419 15/12 T«n ®ã ®Ëm 0.30 x 1200 51.950.285 ´ 45807 27/12 T«n xanh ngäc 0.40 x 1200 87.301.560 ´ 51245 30/12 ThÐp m¹ kÏm 0.58 x 1200 75.891.936 ´ ´: §· ®èi chiÕu víi sæ NhËt ký mua hµng vµ sæ chi tiÕt ph¶i tr¶ ng­êi b¸n. · KiÓm tra tÝnh ®óng k× cña c¸c chøng tõ thanh to¸n. T­¬ng tù nh­ ho¸ ®¬n mua hµng, sai sãt vÒ tÝnh ®óng k× cña c¸c chøng tõ thanh to¸n cã thÓ lµ ghi c¸c phiÕu chi cña k× sau vµo k× nµy, hoÆc lµ ghi c¸c phiÕu chi cña k× nµy vµo k× sau. ViÖc ghi chÐp kh«ng ®óng k× c¸c chøng tõ thanh to¸n sÏ ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. §Ó kiÓm tra viÖc ghi sæ ®èi víi c¸c chøng tõ thanh to¸n, kiÎm to¸n viªn còng chän mét sè phiÕu chi tõ tr­íc vµ sau ngµy kho¸ sæ råi ®èi chiÕu víi sæ chi tiÕt tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng, nî ph¶i tr¶ ng­êi b¸n. CPA Hµ Néi Hµ Néi Hµ Néi Hµ Néi Hµ Néi Hµ Néi c«ng ty kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n hµ néi HANOI 75, T« HiÕn Thµnh, Hai Bµ Tr­ng, Hµ Néi Kh¸ch hµng/Client: c«ng ty THEP ABC Kú kÕ to¸n/Period: 31/12/2002 Ng­êi so¸t xÐt: Reviewed by: Ngµy so¸t xÐt: Date: Sè tham chiÕu: Reference: Néi dung c«ng viÖc/Subject: KiÓm tra tÝnh ®óng k× cña chøng tõ thanh to¸n Ng­êi kiÓm tra: Audited by: Ngµy kiÓm tra: Date: STT trang: No: Ho¸ ®¬n DiÔn gi¶i Sè tiÒn C.tõ thanh to¸n Ghi chó Sè Ngµy Sè Ngµy ThÐp gãc 1.211.662 PC 28/11 ´ ThÐp tµu 1800 mm 594.240 PC 7/12 ´ T«n xanh rªu 111.099.622 PC 10/12 ´ T«n xanh ngäc 0.51 5.216.552 PC 25/12 ´ T«n ®ã ®Ëm 0.46 43.762.202 PC 27/12 ´ ´: §· ®èi chiÕu… KÕt luËn: C¸c phiÕu chi ®­îc ghi chÐp ®óng k×. · KiÓm tra viÖc ghi nhËn nî ph¶i tr¶ ng­êi b¸n. Nh»m ®¶m b¶o viÖc c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ ng­êi b¸n ®­îc ghi nhËn ®Çy ®ñ, tr×nh bµy ®óng ®¾n kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh ®èi chiÕu gi÷a b¶ng kª c¸c kho¶n ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp trong k× víi ®¬n ®Æt hµng, ho¸ ®¬n mua hµng, phiÕu nhËp kho hµng ho¸ vµ c¸c sæ tæng hîp, sæ chi tiÕt nî ph¶i tr¶ ng­êi b¸n (th«ng th­êng ®Ó tiÖn viÖc kiÓm so¸t th× ®¬n ®Æt hµng, ho¸ ®¬n mua hµng, phiÕu nhËp kho øng víi mçi nhµ cung cÊp ®­îc ghim kÌm víi nhau). CPA Hµ Néi Hµ Néi Hµ Néi Hµ Néi Hµ Néi Hµ Néi c«ng ty kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n hµ néi HANOI 75, T« HiÕn Thµnh, Hai Bµ Tr­ng, Hµ Néi Kh¸ch hµng/Client: c«ng ty THEP ABC Kú kÕ to¸n/Period: 31/12/2002 Ng­êi so¸t xÐt: Reviewed by: Ngµy so¸t xÐt: Date: Sè tham chiÕu: Reference: Néi dung c«ng viÖc/Subject: KiÓm tra viÖc ghi nhËn nî ph¶i tr¶ ng­êi b¸n. Ng­êi kiÓm tra: Audited by: Ngµy kiÓm tra: Date: STT trang: No: Ho¸ ®¬n Nhµ cung cÊp ®¬n vÞ Khèi l­îng Sè tiÒn Ghi chó Sè Ngµy H§ CN c«ng ty Thµnh §¹t kg 1427.9 13.422.260 ´ H§ XN VTTH §«ng Anh kg 2616.5 24.752.090 ´ H§ Cty kÕt cÊu thÐp TrÇn S¬n kg 10280 128.500.000 ´ H§ ... ... ... ... ... ... H§ C«ng ty Ngäc DÇn kg 3010.8 29.519.854 ´ ´: §· ®èi chiÕu ... · Göi th­ x¸c nhËn c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ ng­êi b¸n. B»ng c¸c thñ tôc ®èi chiÕu, ph©n tÝch kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ kh«ng cã ®Çy ®ñ ho¸ ®¬n minh chøng hoÆc cã nh­ng kh«ng hîp lý, sau ®ã tiÕn hµnh göi th­ x¸c nhËn ®èi víi c¸c kho¶n nî nµy. Ngoµi ra, kiÓm to¸n viªn cßn x¸c nhËn ®èi víi c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cã sè d­ lín, sè d­ biÕn ®éng bÊt th­êng so víi n¨m tr­íc vµ c¶ c¸c kho¶n nî ®· thanh to¸n nÕu cã nghi ngê. Trong tr­êng hîp th­ x¸c nhËn kh«ng ®­îc tr¶ lêi hoÆc x¸c nhËn kh«ng ®Çy ®ñ tÝnh ph¸p lý th× kiÓm to¸n viªn cã thÓ ®­a ra ý kiÕn ngo¹i trõ. Cô thÓ ®èi víi c«ng ty THEP ABC, c¸c kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh göi th­ x¸c nhËn ®Õn tÊt c¶ c¸c nhµ cung cÊp cña kh¸ch hµng, träng t©m kiÓm to¸n viªn quan t©m chÝnh lµ c¸c nhµ cung cÊp nhá, míi xuÊt hiÖn trong n¨m nay. Trong qu¸ tr×nh nhËn “th­ x¸c nhËn” kiÓm to¸n viªn thÊy 1 sè nhµ cung cÊp míi xuÊt hiÖn trong n¨m nay kh«ng tr¶ lêi th­ x¸c nhËn hoÆc th­ x¸c nhËn kh«ng cã ®Çy ®ñ yÕu tè ph¸p lý. MÆt kh¸c, do c«ng ty kh«ng ch­a quy ®Þnh râ rµng vÒ møc tiªu hao c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, nªn c¸c kiÓm to¸n viªn kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc khèi l­îng vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ mua vµo hîp lý cho n¨m nay, còng do giíi h¹n cña chøc n¨ng kiÓm to¸n kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®iÒu tra cô thÓ viÖc nay nªn c¸c kiÓm to¸n viªn buéc ph¶i ®­a ra ý kiÕn ngo¹i trõ ®èi víi mét sè kho¶n môc nî ph¶i tr¶ sau ®©y cña doanh nghiÖp: STT Nhµ cung cÊp Mua trong k× 1 Ph¹m Hång K× 28.695.000 2 TrÇn ThÞ Hµ 9.763.189 3 Lª ViÖt Th¾ng 10.371.400 4 §µo V¨n TuÊt 9.180.000 Bªn c¹nh viÖc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc kiÓm tra chi tiÕt trªn kiÓm to¸n viªn cßn tiÕn hµnh ®èi chiÕu víi sè liÖu kiÓm to¸n c¸c chu tr×nh kh¸c nh­ chu tr×nh hµng tån kho, vèn b»ng tiÒn, TSC§. ViÖc ®èi chiÕu sè liÖu víi kÕt qu¶ kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho, kiÓm kª quü tiÒn mÆt, kiÓm tra kho¶n môc tiÒn göi ng©n hµng, TSC§ sÏ gióp cho kiÓm to¸n viªn ®­a ra ®­îc c¸c b»ng chøng cã hiÖu lùc vÒ tÝnh trung thùc hîp lý cña c¸c nghiÖp vô trong chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n. MÉu th­ x¸c nhËn Hµ néi, ngµy 22/1/2003 Th­ x¸c nhËn KÝnh göi: C«ng ty th­¬ng m¹i NhËt Quang §Þa chØ: ……………………………………. §iÖn tho¹i:…………………………………. C«ng ty kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n Hµ Néi ®ang tiÕn hµnh kiÓm to¸n BCTC cña c«ng ty THEP ABC cho n¨m tµi chÝnh kÕt thóc ngµy 31/12/2002. Theo yÕu cÇu cña c¸c kiÓm to¸n viªn, chóng t«i ®Ò nghÞ quý c«ng ty x¸c nhËn sè l­îng vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ mµ quý c«ng ty ®· cung cÊp cho c«ng ty THEP ABC lµ: 79.167.044 VN§ ®­îc chi tiÕt nh­ sau: H§TC Lo¹i t«n §VT Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn Sè NT 40704 29/1/02 T«n m¹ mµu kg 1.410,7 9.400 13.260.750 48219 29/5/02 T«n m¹ mµu kg 6.973,0 8.878 61.906.294 VAT 4.000.000 Tæng céng 79.167.044 Mäi kho¶n cung cÊp hµng ho¸ gi÷a Quý c«ng ty víi c«ng ty THEP ABC sau thêi ®iÓm 31/12/2002 ®Òu kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn viÖc x¸c nhËn c¸c th«ng tin trªn. §Ò nghÞ quý c«ng ty göi trùc tiÕp th­ x¸c nhËn nî ph¶i tr¶ nµy theo ®Þa chØ: Vò V¨n Kiªn-kiÓm to¸n viªn. C«ng ty KiÓm to¸n vµ KÕ to¸n Hµ Néi. Sè 75, T« HiÕn Thµnh, Hµ Néi Tel: 04-9745081 Fax: 04-9745083 KÝnh th­ C«ng ty THEP ABC c. Hoµn tÊt kiÓm to¸n vµ lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n. Sau khi thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cÇn thiÕt ®èi víi chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kiÓm to¸n cña chu tr×nh nµy vµ tr×nh lªn chñ nhiÖm kiÓm to¸n. Chñ nhiÖm kiÓm to¸n lµ ng­êi sÏ tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm to¸n vµ ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n. Cô thÓ, kiÓm to¸n viªn cña c«ng ty CPA Hµ Néi sÏ thùc hiÖn c¸c b­íc c«ng viÖc sau: · §¸nh gi¸ kÕt qu¶ kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n: Xem xÐt c¸c kho¶n nî ngoµi dù kiÕn: C¸c kiÓm to¸n viªn cña CPA Hµ Néi ®· tiÕn hµnh c¸c thñ tôc x¸c minh cÇn thiÕt ®èi víi kh¸ch hµng lµ c«ng ty EXPORT FARM PRODUCE vµ c«ng ty THEP ABC thÊy r»ng c¸c kho¶n nî ngoµi dù kiÕn ®· ®­îc tr×nh bµy trung thùc vµ hîp lý trong phÇn ghi chó b¸o c¸o tµi chÝnh. Xem xÐt c¸c sù kiÖn ph¸t sinh sau ngµy lËp b¸o c¸o tµi chÝnh: KiÓm to¸n viªn cÇn xem xÐt c¸c sù kiÖn sau ngµy lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cã ¶nh h­ëng ®Õn chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n nh­: sù ph¸ s¶n cña nhµ cung cÊp lín, thiªn tai ho¶ ho¹n lµm thiÖt h¹i tµi s¶n cña ®¬n vÞ, hoÆc viÖc tr¶ l¹i hµng mua cho nhµ cung cÊp... c¸c sù kiÖn nµy cã thÓ ¶nh h­ëng träng yÕu ®Õn b¸o c¸o tµi chÝnh vµ cÇn ®­îc ®iÒu chØnh trªn b¸o c¸o tµi chÝnh nÕu thùc sù x¶y ra. Tuy nhiªn ë c¶ hai c«ng ty THEP ABC vµ c«ng ty EXPORT FARM PRODUCE c¸c sù kiÖn x¶y ra sau nµy lËp b¸o c¸o tµi chÝnh ®Òu kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ kiÓm to¸n: Tr­íc khi ®­a ra nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ c¸c kho¶n môc ®­îc kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh rµ so¸t l¹i giÊy tê lµm viÖc vµ ®¸nh gi¸ tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh hîp lý cña b»ng chøng kiÓm to¸n thu thËp ®­îc. TrÝch ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n cña c«ng ty THEP ABC : Néi dung Ng­êi thùc hiÖn Trªn c¬ së kiÓm tra tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô träng yÕu vµ c¸c nghiÖp vô kh«ng träng yÕu, ngo¹i trõ mét sè kho¶n môc nî ph¶i tr¶ nh­ ®· nªu ë trªn, theo ý kiÕn cña t«i c¸c ghi chÐp kÕ to¸n vÒ c¸c ngiÖp vô mua hµng, thanh to¸n vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ng­êi b¸n lµ ®Çy ®ñ vµ hîp lý. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng tÊt c¶ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cÇn thiÕt ®· ®­îc thùc hiÖn, ®­îc ghi chÐp trªn c¸c giÊy tê lµm viÖc theo c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cña h·ng vµ cung cÊp ®Çy ®ñ b»ng chøng cho kÕt luËn ®­a ra. T«i kh¼ng ®Þnh c¸c sai sãt vµ yÕu ®iÓm còng nh­ c¸c kiÕn nghÞ ®· ®­îc nªu ra ®Ó d­a vµo th­ qu¶n lý cho kh¸ch hµng. C¨n cø trªn c¸c c«ng viÖc kiÓm to¸n vµ c¸c quy tr×nh kiÓm to¸n ®· thùc hiÖn, chóng t«i cã ®ñ tin t­ëng kÕt luËn r»ng sè d­ c¸c tµi kho¶n ... cña c«ng ty trªn sæ s¸ch vµ b¸o c¸o kÕ to¸n lµ ph¶n ¸nh t­¬ng ®èi chÝnh x¸c vµ hîp lý cho k× ho¹t ®éng tõ ngµy 31/12/2001 ®Õn ngµy 31/12/2002 · Tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm to¸n vµ ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n: Trong b­íc nµy,chñ nhiÖm kiÓm to¸n tËp hîp c¸c ®¸nh gi¸ vÒ kÕt qu¶ kiÓm to¸n vµ lËp b¶n th¶o kiÓm to¸n göi cho kh¸ch hµng tham kh¶o tr­íc khi bè trÝ mét buæi tæng kÕt vµ trao ®æi víi kh¸ch hµng ®Ó ®i tíi mét quyÕt ®Þnh thèng nhÊt. QuyÕt ®Þnh nµy sÏ lµ c¨n cø ®Ó KTV ph¸t hµnh B¸o c¸o kiÓm to¸n. CPA c«ng ty kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n hµ néi HANOI 75, T« HiÕn Thµnh, Hai Bµ Tr­ng, Hµ Néi B¸o c¸o kiÓm to¸n ®éc lËp VÒ BCTC cho n¨m tµi chÝnh kÕt thóc ngµy 31/12/2002 cña c«ng ty TNHH s¶n phÈm kim lo¹i Hµ Néi kÝnh göi: H§QT vµ BG§ Chóng t«i, kiÓm to¸n viªn cña c«ng ty kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n Hµ Néi ®· tiÕn hµnh kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty THEP ABC cho n¨m tµi chÝnh kÕt thóc ngµy 31/12/2002. Nh­ ®· tr×nh bµy tõ trang 06 ®Õn trang 19 ®­îc lËp theo c¸c quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam nªu t¹i ghi chó sè 02 trong phÇn ghi chó b¸o c¸o tµi chÝnh. Tr¸ch nhiÖm cña ban gi¸m ®èc vµ kiÓm to¸n viªn Nh­ ®· tr×nh bµy trong b¸o c¸o cña ban gi¸m ®èc tõ trang sè 02 ®Õn trang sè 03, ban gi¸m ®èc cña c«ng ty THEP ABC chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc lËp vµ tr×nh bµy b¸o c¸o tµi chÝnh 1 c¸ch trung thùc vµ hîp lý. Tr¸ch nhiÖm cña chóng t«i lµ ®­a ra ý kiÕn kiÓm to¸n viªn ®éc lËp nµy dùa trªn kÕt qu¶ kiÓm to¸n vµ sau ®ã göi tíi c¸c thµnh viªn cña Héi §ång Qu¶n TrÞ vµ Ban Gi¸m §èc cña c«ng ty. C¬ së ý kiÕn Chóng t«i ®· tiÕn hµnh kiÓm to¸n theo c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n quèc tÕ chóng ®­îc thõa nhËn réng r·i ë ViÖt Nam. ChuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam vµ quy chÕ kiÓm to¸n ®éc lËp hiÖn hµnh ë ViÖt Nam. C«ng viÖc kiÓm to¸n bao gåm kiÓm tra chøng tõ kÕ to¸n, sæ s¸ch kÕ to¸n, c¸c ghi chÐp kÕ to¸n, c¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n mµ c«ng ty ®ang ¸p dông vµ nh÷ng b»ng chøng cã liªn quan sè liÖu ®­îc tr×nh bµy trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. Chóng t«i còng ®ång thêi ®¸nh gi¸ c¸c kÕ ho¹ch vµ quyÕt ®Þnh träng yÕu cña gi¸m trong qu¸ tr×nh lËp b¸o c¸o tµi chÝnh nµy, xem xÐt c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n cã ®­îc ¸p dông nhÊt qu¸n, tr×nh bµy ®Çy ®ñ vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña c«ng ty hay kh«ng. Giíi h¹n kiÓm to¸n Theo nh­ b¶n b¸o c¸o cña Ban gi¸m ®èc th× n¨m 2003 sÏ cã nh÷ng sù thay ®æi mµ c¸c bªn ®èi t¸c liªn doanh vµ c«ng ty sÏ trë thµnh c«ng ty 100% vèn cña ViÖt Nam. Sù kiÖn nµy sÏ t¸c ®éng ®¸ng kÓ tíi m«i tr­êng ph¸p lý còng nh­ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty trong n¨m 2003 vµ c¸c n¨m tiÕp theo. Chóng t«i ®· thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cÇn thiÕt nh­ng kh«ng thÓ thu thËp ®­îc c¸c b»ng chøng ®Çy ®ñ vµ thÝch hîp ®Ó ®­a ra ý kiÕn vÒ mét sè kho¶n môc nî ph¶i tr¶ cña kh¸ch hµng t­íng øng víi c¸c nhµ cung cÊp: Ph¹m Hång K×. TrÇn ThÞ Hµ. Lª ViÖt Th¾ng. §µo V¨n TuÊt. Víi tæng gi¸ trÞ lµ: 58.009.589 ý kiÕn cña kiÓm to¸n viªn Theo ý kiÕn cña chóng t«i, ngo¹i trõ nh÷ng giíi h¹n kiÓm to¸n ®· tr×nh bµy trªn ®©y, xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh träng yÕu th× BCTC cña c«ng ty THEP ABC cho n¨m tµi chÝnh kÕt thócngµy 31/12/2002 ®·: (a) Ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý vÒ t×nh h×nh tµi s¶n, c«ng nî vµ nguån vèn CSH cña c«ng ty t¹i thêi ®iÓm ngµy 31/12/2002 còng nh­ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cho n¨m tµi chÝnh kÕt thóc cïng ngµy. (b) Phï hîp víi chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam vµ c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh t¹i ViÖt Nam. B¸o c¸o ®­îc lËp b»ng 16 b¶n tiÕng ViÖt, 16 b¶n tiÕng Anh cã gi¸ trÞ ph¸p lý ngang nhau. C«ng ty THEP ABC gi÷ 15b¶n tiÕng ViÖt, 15 b¶n tiÕng Anh. C«ng ty kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n Hµ Néi gi÷ 1 b¶n tiÕng ViÖt vµ mét b¶n tiÕng Anh. KiÓm to¸n viªn C«ng ty kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n Hµ Néi Gi¸m §èc Bïi ThÕ Dòng NguyÔn Ngäc TØnh Chøng chØ KTV Chøng chØ KTV Sè: 0501/K Sè: 0132/KTV d. C«ng viÖc sau kiÓm to¸n. Sau mçi cuéc kiÓm to¸n CPA HANOI ®Òu ®¸nh gi¸ l¹i chÊt l­îng cña toµn bé c«ng viÖc, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng lµm viÖc cña c¸c kiÓm to¸n viªn, ®¸nh gi¸ l¹i rñi ro cña cuéc kiÓm to¸n, tõ ®ã rót ra bµi häc kinh nghiÖm. Sù ®¸nh gi¸ nµy ®­îc thùc hiÖn tõ hai phÝa: §¸nh gi¸ tõ kh¸ch hµng: CPA HANOI lu«n chó ý tiÕp nhËn c¸c ý kiÕn ®¸nh gi¸, nhËn xÐt cña kh¸ch hµng ®èi víi dÞch vô kiÓm to¸n CPA HANOI ®· cung cÊp trªn c¶ hai mÆt ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm. Kh¸ch hµng sÏ cho ý kiÕn xem dÞch vô kiÓm to¸n cña CPA Hµ Néi ®· hîp lý vÒ thêi gian vµ ph­¬ng ph¸p lµm viÖc, th¸i ®é cña KTV...cuéc kiÓm to¸n cã g©y trë ng¹i cho ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng hay kh«ng, c¸c dÞch vô t­ vÊn mµ CPA HANOI cung cÊp ®· tho¶ m·n c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng hay ch­a... §¸nh gi¸ trong néi bé C«ng ty: Theo ®óng chuÈn mùc kiÓm to¸n Quèc tÕ "C«ng ty kiÓm to¸n phÈi thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch vµ nh÷ng thñ tôc kiÓm tra chÊt l­îng ®Ó ®¶m b¶o r»ng kiÓm to¸n ®­îc tiÕn hµnh phï hîp víi c¸c ChuÈn mùc KiÓm to¸n Quèc tÕ hoÆc nh÷ng chuÈn mùc hay th«ng lÖ Quèc gia" (ISA 220 ®o¹n 4), sau mçi cuéc kiÓm to¸n CPA HANOI l¹i ®¸nh gi¸ l¹i toµn bé cuéc kiÓm to¸n trªn c¸c mÆt sau: §¸nh gi¸ l¹i rñi ro c¸c cuéc kiÓm to¸n. So¸t xÐt trong néi bé vÒ hiÖu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn dÞch vô cho kh¸ch hµng §¸nh gi¸ chÊt l­îng lµm viÖc cña nh©n viªn kiÓm to¸n. Mét c«ng viÖc sau kiÓm to¸n n÷a ®­îc CPA HANOI tiÕn hµnh rÊt th­êng xuyªn vµ cã hiÖu qu¶, ®ã lµ gi÷ mèi liªn hÖ thêng xuyªn víi kh¸ch hµng. Mèi quan hÖ nµy ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch CPA HANOI th­êng xuyªn thu thËp c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ nh÷ng thay ®æi lín trong c«ng ty kh¸ch hµng mµ cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n n¨m sau... Ngoµi ra, CPA HANOI còng rÊt nç lùc trong viÖc cËp nhËt c¸c th«ng tin chuyªn m«n nh­ c¸c quy ®Þnh míi vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n, thuÕ...®Ó ngµy cµng n©ng cao h¬n chÊt l­îng phôc vô kh¸ch hµng, cã thÓ cung cÊp nh÷ng dÞch vô ®¸p øng sù mong ®îi cña kh¸ch hµng. PhÇn III Bµi häc kinh nghiÖm vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n I. bµi häc kinh nghiÖm tõ thùc tiÔn ho¹t ®éng cña c«ng ty kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n Hµ néi. C«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cho phÐp ngµy cµng nhiÒu doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ra ®êi, cïng ho¹t ®éng theo nh÷ng quy luËt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ c¸c c¬ së ph¸p lý cña nhµ n­íc ViÖt Nam. Tõ ®ã, sù quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vµ c¸c ®èi t­îng cã liªn quan ngµy cµng t¨ng. Nhu cÇu kiÓm to¸n ngµy cµng réng më cho c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp thi thè tµi n¨ng chinh phôc kh¸ch hµng b»ng tr×nh ®é nghÒ nghiÖp vµ x©y dùng niÒm tin trªn hiÖu qu¶, chÊt l­îng c¸c dÞch vô tµi chÝnh cung cÊp cho kh¸ch hµng. C«ng ty kiÓm to¸n vµ kÕ to¸n Hµ Néi lµ mét trong nh÷ng c«ng ty kiÓm to¸n cã th­¬ng hiÖu ë ViÖt Nam mÆc dï chØ míi ra ®êi vµo ngµy 26/01/1999. GÆp ph¶i nhiÒu khã kh¾n trong trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh­ng trong bèn n¨m ho¹t ®éng cña m×nh CPA Hµ Néi lu«n ®øng v÷ng vµ kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ thÕ cña m×nh trong thÞ tr­êng kiÓm to¸n. Thµnh c«ng cña CPA Hµ Néi ®· më ra mét xu h­íng míi trong sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n, ®ã lµ c¸c c«ng ty TNHH. HiÖn nay ®· cã rÊt nhiÒu c«ng ty TNHH kinh doanh dÞch vô kiÓm to¸n h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam. §Ó cã ®­îc thµnh c«ng nh­ ngµy nay lµ nhê vµo sù kÕt hîp cña nhiÒu yÕu tè quan träng nh­ tr×nh ®é cña nh©n viªn, ®­íng l¬i chØ ®¹o cña Ban Gi¸m §èc... song cã mét yÕu tè quan träng ®ã lµ CPA Hµ Néi ®· x©y dùng cho m×nh mét ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n riªng. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cña CPA Hµ Néi ®­îc x©y dùng trªn c¬ së lý thuyÕt kiÓm to¸n, tu©n thñ chÆt chÏ c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n quèc tÕ vµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n hiÖn hµnh cña ViÖt nam. Tuy nhiªn, viÖc cã ®­îc mét ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cô thÓ kh«ng cã nghÜa lµ KTV cña CPA Hµ Néi lu«n vËn dông mét c¸ch m¸y mãc, cøng nh¾c c¸c thñ tôc nªu ra mµ tuú thuéc vµo tõng t×nh huèng cô thÓ, KTV lu«n cã nh÷ng s¸ng t¹o trªn c¬ së kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp cña b¶n th©n ®Ó thùc hiÖn cuéc kiÓm to¸n nhanh chãng, hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm. §©y còng chÝnh lµ mét ®iÓm m¹nh cña CPA Hµ Néi. Nh×n chung viÖc thùc hiÖn kiÓm to¸n ë CPA Hµ Néi tr¶i qua 6 b­íc sau ®©y: TiÕp cËn vµ t×m hiÓu s¬ bé vÒ kh¸ch hµng: Giai ®o¹n nµy bao gåm c¸c c«ng viÖc nh­ chµo hµng kiÓm to¸n, t×m hiÓu s¬ bé ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng kiÓm to¸n, kÝ kÕt hîp ®ång kiÓm to¸n. Do cã sù cËp nhËt vµ l­u tr÷ hå s¬ tèt nªn b­íc c«ng viÖc nµy ®­îc kiÓm to¸n viªn cña CPA Hµ Néi thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng vµ khoa häc. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n: ë b­íc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn ®i vµo t×m hiÓu s©u h¬n vÒ kh¸ch hµng, sö dông chñ yÕu c¸c thñ tôc ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é träng yÕu trong c¸c chu tr×nh nghiÖp vô tõ ®ã ®­a ra c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n c¬ b¶n ®èi víi c¸c chu tr×nh nghiÖp vô ®ã. KÕ ho¹ch kiÓm to¸n bao gåm 2 phÇn: C¸c kü thuËt kiÓm to¸n. HËu cÇn kiÓm to¸n. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n: §©y lµ giai ®o¹n ®­îc c¸c kiÓm to¸n viªn chó ý nhiÒu nhÊt, ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®­îc thiÕt kÕ theo mÉu ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cña CPA Hµ Néi kÕt hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ t¹i kh¸ch hµng. Néi dung ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n gåm cã: + Môc tiªu kiÓm to¸n. + KiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. + Ph©n tÝch so¸t xÐt. + KiÓm tra chi tiÕt. + KÕt luËn. Thùc hiÖn kiÓm to¸n: C¨n cø vµo kÕ ho¹ch kiÓm to¸n vµ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®· thiÕt kÕ, nhãm kiÓm to¸n tiÕn hµnh kiÓm to¸n. C«ng viÖc nµy lu«n ®Çy ®ñ 3 b­íc: + Thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm so¸t. + Thùc hiÖn c¸c thñ tôc tu©n thñ. + Thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt. Thêi gian vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n th­ßng diÔn ra theo dù kiÕn, nÕu cã sù thay ®æi se ®­îc b¸o c¸o ngay víi Ban Gi¸m §èc. Hoµn tÊt kiÓm to¸n vµ lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n: KiÓm to¸n viªn tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm to¸n vµ ph¸t hanhg b¸o c¸o kiÓm to¸n, viÖc nµy ®­îc thùc hiÖn bëi chñ nhiÖm kiÓm to¸n. C«ng viÖc sau kiÓm to¸n: Sau mçi cu«c kiÓm to¸n, c«ng ty CPA Hµ Néi l¹i tiÕn hµnh häp ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ vµ rót kinh nghiÖm cho nh÷ng lÇn kiÓm to¸n kÕ tiÕp. Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n, c¸c kiÓm to¸n viªn cña c«ng ty CPA Hµ Néi lu«n thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c b­íc nªu trªn. ViÖc thùc hiÖn ®ñ c¸c b­íc c¬ b¶n nµy lµ sù b¶o ®¶m h¹n chÕ tèi ®a rñi ro kiÓm to¸n, do ®i chÖch h­íng kiÓm to¸n hay do véi vµng ®­a ra kÕt luËn mµ thiÕu ®i c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt cÇn thiÕt. Chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n lµ mét chu tr×nh quan träng vµ kÕt qu¶ kiÓm to¸n chu tr×nh nµy cã ¶nh h­ëng ®Õn toµn bé cuéc kiÓm to¸n, c¸c b­íc kiÓm to¸n nªu trªn sÏ cho gióp cho kiÓm to¸n viªn thu thËp c¸c b»ng chøng thÝch hîp, ®Çy ®ñ vµ cã hiÖu lùc lµm c¬ s¬ cho viÖc ®­a ra kÕt luËn sau nµy. Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, c¸c kiÓm to¸n viªn cña CPA Hµ Néi ®· vËn dông linh ho¹t lý thuyÕt vµo thùc tÕ, cô thÓ KTV s¾p xÕp thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm to¸n mét c¸ch khoa häc, tèi thiÓu ho¸ sù kiÓm tra chång chÐo. Bªn c¹nh ®ã, KTV cßn th­êng sö dông triÖt ®Ó kÕt qu¶ cña c¸c b­íc kiÓm tra tr­íc trong viÖc thiÕt kÕ c¸c thñ tôc kiÓm tra tiÕp theo. C¸c thñ tôc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ tæng qu¸t còng lu«n ®­îc c¸c kiÓm to¸n viªn sö dông trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n bëi tÝnh hiÖu qu¶ cña nã. Thùc tÕ ®· chøng minh “ph©n tÝch” lµ mét biÖn ph¸p nhanh chãng, Ýt tèn kÐm vÒ thêi gian, c«ng søc nh­ng b»ng chøng thu ®­îc l¹i cã tÝnh hiÖu lùc cao. ViÖc sö dông hiÖu qu¶ c¸c thñ tôc ph©n tÝch còng lµm gi¶m bít c«ng viÖc kiÓm tra chi tiÕt vèn tèn nhiÒu thêi gian vµ chi phÝ nhê ®ã ®Èy nhanh tiÕn ®é c«ng viÖc vµ gi¶m thiÓu chi phÝ kiÓm to¸n. Chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n cã liªn quan ®Õn nhiÒu chu tr×nh kh¸c nh­ chu tr×nh hµng tån kho, vèn b»ng tiÒn, TSC§... Cho nªn, khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n cÇn cã sù phèi hîp gi÷a c¸c chu tr×nh. §iÒu nµy sÏ gióp cho kiÓm to¸n viªn tr¸nh ®­îc sù lËp l¹i trong c¸c thñ tôc kiÓm to¸n, tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng viÖc. Cô thÓ, trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n c¸c kiÓm to¸n viªn cña CPA Hµ Néi ®· liªn hÖ víi kÕt qu¶ kiÓm to¸n c¸c chu tr×nh hµng tån kho, vèn b»ng tiÒn, tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh cã thËt cña c¸c nghiÖp vô mua vµo còng nh­ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n. Thªm vµo ®ã, c¸c thñ tôc kiÓm to¸n ®èi víi chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n lu«n b¸m s¸t c¸c môc tiªu ®Ò ra, ®iÒu nµy sÏ tr¸nh cho viÖc thùc hiÖn c¸c thñ tôc kh«ng cã tÝnh hiÖu qu¶ hoÆc hiÖu qu¶ thÊp. §ång thêi khi ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt, gian lËn, KTV lu«n thËn träng xem xÐt b»ng chøng, trao ®æi víi kh¸ch hµng ®Ó t×m ra nguyªn nh©n cña nh÷ng sai sãt ®ã. TÊt c¶ nh÷ng biÖn ph¸p nªu trªn sÏ gióp cho kiÓm to¸n viªn tÝch lòy ®­îc nhiÒu kinh ngiÖm trong viÖc ph¸t hiÖn vµ xö lý c¸c gian lËn, sai sãt. Bªn c¹nh ®ã, c¸c kiÓm to¸n viªn cña CPA Hµ Néi lu«n s½n sµng ®­a ra nh÷ng lêi t­ vÊn cÇn thiÕt gióp cho hÖ thèng KSNB víi chu tr×nh nµy nãi riªng vµ víi tÊt c¶ hÖ thèng nãi chung ho¹t ®éng mét c¸ch h÷u hiÖu nhÊt. ChÝnh sù nhiÖt t×nh vµ hiÓu biÕt cña KTV-CPA Hµ Néi ®· t¹o ra kh«ng khÝ lµm viÖc tho¶i m¸i hiÖu qu¶ vµ chiÕm ®­îc nhiÒu c¶m t×nh cña kh¸ch hµng. II. ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n. MÆc dï kiÓm to¸n lµ mét ngµnh cßn míi mÎ ë ViÖt Nam, song víi sù xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu c¸c c«ng ty kiÓm to¸n trªn thÞ tr­êng kiÓm to¸n ViÖt Nam ®· t¹o nªn sù c¹nh tranh rÊt lín. Kh«ng nh÷ng thÕ, ViÖt Nam l¹i ®ang ®øng tr­íc xu h­íng héi nhËp víi khu vùc vµ víi thÕ giíi, ®ßi hái c¸c c«ng ty kiÓm to¸n cña ViÖt Nam ph¶i kh«ng ngõng hoµn thiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cña m×nh nh»m ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng kiÓm to¸n. Trong t×nh h×nh ®ã, CPA Hµ Néi còng kh«ng ph¶i lµ mét ngo¹i lÖ. Cho nªn, viÖc hoµn thiÖn ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®¹t tiªu chuÈn Quèc TÕ lµ kh«ng thÓ thiÕu, nã ®¶m b¶o cho CPA Hµ Néi ph¸t triÓn vµ héi nhËp víi thÕ giíi. VÊn ®Ò t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. §©y lµ mét vÊn ®Ò quan träng liªn quan ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t, lùa chän ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn kiÓm to¸n vµ thiÕt kÕ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n. Cô thÓ, khi mµ kiÓm to¸n viªn thÊy r»ng hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé kh«ng cã hiÖu lùc tøc lµ rñi ro kiÓm so¸t cao th× ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn kiÓm to¸n sÏ chñ yÕu lµ sö dông c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt. Ng­îc l¹i, khi rñi ro kiÓm so¸t ®­îc ®¸nh gi¸ thÊp th× ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn kiÓm to¸n lµ sö dông mét sè l­îng lín c¸c thñ tôc kiÓm so¸t. Trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t cña c«ng ty kh¸ch hµng, c¸c kiÓm to¸n viªn cña c«ng ty CPA Hµ Néi th­êng sö dông B¶ng t­êng thuËt vµ B¶ng ph©n tÝch so¸t xÐt hÖ thèng KSNB. B¶ng t­êng thuËt lµ mét d¹ng v¨n b¶n m« t¶ vÒ c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng. ViÖc sö dông b¶ng nµy ®«i khi g©y khã kh¨n cho ng­êi ®äc trong viÖc h×nh dung mét c¸ch chi tiÕt c¸c c«ng ®o¹n vµ c¸c thñ tôc kiÓm so¸t sö dông trong c¸c c«ng ®o¹n ®ã. Theo ý kiÕn cña em cÇn cã c¸c l­u ®å kÌm theo trong viÖc m« t¶ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé bëi v× viÖc sö dông c¸c l­u ®å kÌm theo sÏ gióp cho ng­êi xem dÔ dµng h×nh dung h¬n nÕu chØ cã sù m« t¶ b»ng tõ ng÷. B¶ng ph©n tÝch so¸t xÐt lµ hÖ thèng c¸c c©u hái ®­îc so¹n th¶o theo mÉu c¨n cø theo c¸c môc tiªu cña hÖ thèng kiÓm so¸t n«i bé. ViÖc sö dông b¼ng nµy sÏ gióp kiÓm to¸n viªn cã thÓ tiÕn hµnh nhanh chãng vµ kh«ng bá sãt c¸c vÊn ®Ò quan träng nh­ng nh­îc ®iÓm lµ do thiÕt kÕ chung nªn kh«ng phï hîp víi mäi lo¹i h×nh c«ng ty do ®ã nªn kÕt hîp viÖc sö dông c¶ b¶ng m« t¶ t­¬ng thuËt, b¶n ph©n tÝch so¸t xÐt, l­u ®å vµ c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh»m ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. VÊn ®Ò göi th­ x¸c nhËn c¸c kho¶n ph¶i tr¶. Göi th­ x¸c nhËn c¸c kho¶n ph¶i tr¶ lµ viÖc thu thËp c¸c th«ng tin tõ phÝa c¸c nhµ cung cÊp nh»m x¸c minh vÒ c¸c kho¶n nî cã nghi vÊn. ViÖc nµy lµ hÕt søc cÇn thiÕt, bëi v× c¸c th«ng tin thu thËp tõ phÝa nhµ cung cÊp lu«n cã ®é tin cËy cao h¬n c¸c th«ng tin néi bé. B»ng chøng kiÓm to¸n thu thËp ®­îc b»ng kÜ thuËt nµy th­ßng cã tÝnh hiÖu l­c vµ lµ c¬ s¬ ®Ó kiÓm to¸n viªn ®­a ra khi cã tranh chÊp víi kh¸ch hµng. Tuy nhiªn viÖc nµy cã h¹n chÕ lµ chi phÝ thùc thi kh¸ lín, nhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu nhµ cung cÊp, kh«ng nh÷ng thÕ kh«ng ph¶i lóc nµo còng cã thÓ tin t­ëng vµo x¸c nhËn ®ã bëi v× kh«ng lo¹i trõ kh¶ n¨ng cã sù giµn xÕp gi­a c«ng ty hoÆc c¸ nh©n trong c«ng ty víi nhµ cung cÊp. Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n t¹i c¸c c«ng ty TNHH s¶n phÈm kim lo¹i Hµ Néi vµ c«ng ty Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng, kiÓm to¸n viªn cña CPA Hµ Néi thùc hiÖn göi th­ x¸c nhËn ®Õn tÊt c¶ c¸c nhµ cung cÊp cña kh¸ch hµng. ViÖc nµy kh«ng thùc sù lµ t«t bëi v× sÏ mÊt rÊt nhiÒu thêi gian vµ chi phÝ cho viÖc x¸c nhËn. Theo em, c«ng ty nªn chän ra c¸c nhµ cung cÊp cã sè d­ lín hoÆc cã sè d­ biÕn ®éng bÊt th­êng ®Ó göi th­ x¸c nhËn, viÖc nµy võa tiÕt kiÓm ®­îc chi phÝ l¹i vÉn ®¶m b¶o ®­îc tÝnh thËn träng trong c«ng viÖc kiÓm to¸n. VÊn ®Ò hå s¬ kiÓm to¸n. Hå s¬ kiÓm to¸n lµ ph­¬ng tiÖn l­u gi÷ mäi th«ng tin vÒ kh¸ch hµng còng nh­ giÊy tê lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n t¹i c¸c c«ng ty kh¸ch hµng. T©t c¶ c¸c b»ng chøng thu thËp ®­îc trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, c¸c ý kiÕn cña kiÓm to¸n viªn, c¸c minh chøng vÒ chuyªn m«n vµ ph¸p lý cho c«ng viÖc cña kiÓm to¸n viªn ®Òu ®­îc gi÷ l¹i trong hå s¬ kiÓm to¸n ®Ó lµm c¬ së cho cu«c kiÓm to¸n kÕ tiÕp. Trªn thùc tÕ khi xem xÐt hå s¬ kiÓm to¸n cña c«ng ty CPA Hµ Néi, thÊy r»ng hÇu hÕt c¸c giÊy tê lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn ®Òu ®­îc viÕt tay, kh«ng nh÷ng thÕ c¸c giÊy tê lµm viÖc còng chØ ph¶n ¸nh c¸c sai sãt ph¸t hiÖn ®­îc trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, trong khi ®ã c¸c th«ng tin ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, qu¸ tr×nh kiÓm tra l¹i kh«ng ®­îc ph¶n ¸nh ®iÒu nµy sÏ g©y khã kh¨n cho c¸c kiÓm to¸n viªn (lÇn ®©u kiÓm to¸n t¹i cña c«ng ty kh¸ch hµng ®ã) khi xem l¹i hå s¬ kiÓm to¸n. Theo em, c¸c giÊy tê lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn ph¶i ®­îc ®¸nh m¸y l¹i ®Ó tiÖn viÖc l­u gi÷ còng nh­ tra cøu, ®ång thêi ghi chó ®Çy ®ñ c¸c ph­¬ng ph¸p vµ quy tr×nh kiÓm tra ®èi víi tõng kho¶n môc kiÓm to¸n. C¸c sai sãt ph¸t hiÖn ®­îc nªn ph¶n ¸nh vµo B¶ng kª chªnh lÖch vµ B¶ng kª x¸c minh trong tõng tr­êng hîp cô thÓ vµ theo mÉu d­íi ®©y: B¶ng kª chªnh lÖch Chøng tõ Néi dung (DiÔn gi¶i) Sè tiÒn Ghi chó møc ®é sai ph¹m Sè hiÖu Ngµy th¸ng Chøng tõ Thùc tÕ Chªnh lÖch B¶ng kª chªnh lÖch ®­îc sö dông trong tr­êng hîp KTV cã ®Çy ®ñ c¸c b»ng chøng ch¾c ch¾n vÒ c¸c sai ph¹m trong ho¹t ®éng tµi chÝnh kÕ to¸n cña doanh nghiÖp, vÝ dô nh­ viÖc ghi gi¶m nî ph¶i tr¶ ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. B¶ng kª x¸c minh Chøng tõ Néi dung (DiÔn gi¶i) Sè tiÒn ®èi t­îng x¸c minh Ghi chó møc ®é sai ph¹m Sè hiÖu Ngµy th¸ng Trùc tiÕp Gi¸n tiÕp B¶ng kª x¸c minh ®­îc sñ dông trong tr­êng hîp KTV cã b»ng chøng cô thÓ vÒ c¸c sai ph¹m trong ho¹t ®éng kÕ to¸n cña doanh nghiÖp nh­ thiÕu ch÷ ký phª duyÖt, thiÕu ch÷ ký cña ng­êi nhËn tiÒn, thiÕu chøng tõ gèc,... VÊn ®Ò kiÓm tra gi¸ mua hµng nhËp khÈu. §iÒu 37 LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam quy ®Þnh B¸o c¸o tµi chÝnh cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®©ï t­ n­íc ngoµi ®Òu ph¶i ®­îc kiÓm to¸n bíi C«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp cña ViÖt nam hoÆc ®­îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt nam lµ mét biÖn ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam. Song cã mét thùc tÕ xÈy ra hiÖn nay c¸c KTV rÊt Ýt kiÓm tra gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi vµo ViÖt nam. V× vËy, ®· cã t×nh tr¹ng lç gi¶ t¹i mét sè c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. T×nh tr¹ng lç gi¶ ®Ò cËp ë ®©y kh«ng ph¶i do gian lËn hay sai sãt ë bé phËn kÕ to¸n, còng kh«ng ph¶i do s¶n xuÊt kinh doanh bÞ ngõng trÖ...mµ ®ã lµ t×nh tr¹ng gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp tõ n­íc ngoµi vµo rÊt cao. Ta ®· biÕt ë c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi c¸c nguyªn vËt liÖu, chi tiÕt s¶n phÈm th­êng ®­îc nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi vµ chñ yÕu lµ tõ c«ng ty mÑ hoÆc c¸c c«ng ty kh¸c trong cïng tæng c«ng ty. Mét thùc tÕ x¶y ra lµ c¸c c«ng ty trong cïng tËp ®oµn nµy tÝnh gi¸ chuyÓn giao cho nhau rÊt cao dÉn ®Õn t×nh trang lç triÒn miªn vµ v× thÕ kh«ng ph¶i nép thuÕ cho nhµ n­íc, tÝnh trªn b×nh diÖn tæng c«ng ty th× viÖc nµy ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho hä, kh«ng nh÷ng thÕ viÖc lç triÒn miªn nµy còng g©y ¶nh h­ëng xÊu ®èi víi c¸c ®èi t¸c gãp vèn phÝa ViÖt Nam (do tû lÖ gãp vèn thÊp h¬n nªn kh«ng khèng chÕ ®­îc nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo) vµ th­êng dÉn ®Õn viÖc ph¶i b¸n l¹i cæ phÇn cho c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. ViÖc ph¸t hiÖn c¸c gian lËn nµy kh«ng thuéc tr¸ch nhiÖm trùc tiÖp cña KTV bëi c¨n cø ®Ó KTV ®­a ra kÕt luËn lµ c¸c chøng tõ gèc, KTV kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸t hiÖn nh÷ng gian lËn n»m ngoµi ph¹m vi kiÓm to¸n. Tuy nhiªn ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña nhµ n­íc còng nh­ c¸c ®èi t¸c gãp vèn ViÖt Nam kiÓm to¸n viªn nªn t­ vÊn cho phÝa ViÖt Nam vÒ ®iÒu nµy. §Ó ®¸nh gi¸ trung thùc cña gi¸ trÞ hµng ho¸ mua vµo, kiÓm to¸n viªn cã thÓ tham kh¶o gi¸ c¶ c¸c mÆt hµng cïng lo¹i trªn thÞ tr­êng hoÆc nhê c¸c chuyªn gia vÒ lÜnh vùc nµy x¸c minh. Trªn ®©y lµ mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn viÖc kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n. Tuy nhiªn nh÷ng kiÕn nghÞ nµy chØ xuÊt ph¸t tõ viÖc ®¸nh gi¸ c«ng t¸c kiÓm to¸n cña c«ng ty CPA Hµ Néi t¹i mét sè kh¸ch hµng cô thÓ nªn cã thÓ ch­a thùc sù ®óng trong toµn bé c¸c cuéc kiÓm to¸n cña c«ng ty. H¬n n÷a, viÖc thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nµy cßn tuú thuéc vµo nhiÒu nh©n tè chñ quan, kh¸ch quan trong c¸c cuéc kiÓm to¸n mµ c«ng ty CPA Hµ Néi thùc hiÖn. Môc lôc Lêi më ®Çu PhÇn I-C¬ së lý luËn cña kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh 1 I. Chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n víi vÊn ®Ò kiÓm to¸n 1 B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n ¶nh h­ëng tíi c«ng t¸c kiÓm to¸n 1 a.B¶n chÊt 1 b.Chøc n¨ng 2 Xö lý c¸c ®¬n ®Æt mua hµng ho¸ hay dÞch vô 2 NhËn hµng ho¸ hay dÞch vô 3 Ghi nhËn c¸c kho¶n nî ng­êi b¸n 3 Xö lý vµ nghi sæ c¸c kho¶n thanh to¸n cho ng­êi b¸n 4 C¸c chøng tõ sè s¸ch cã liªn quan ®Õn chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n 5 Môc tiªu kiÓm to¸n cña chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n 7 II. Néi dung kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh 8 C¸c ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn kiÓm to¸n ®èi víi chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n 8 KiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n 9 LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n 10 Thùc hiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n 19 Thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm so¸t ®èi víi chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n 19 + §èi víi c¸c nghiÖp vô mua hµng 20 + §èi víi c¸c nghiÖp vô thanh to¸n 23 Thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt 26 + C¸c rñ ro c¬ b¶n liªn quan ®Õn nî ph¶i tr¶ 27 + C¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt ®èi víi nî ph¶i tr¶ 27 Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch 29 KÕt thóc kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n 30 phÇn II-Thùc tr¹ng kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n cña kh¸ch hµng t¹i c«ng ty kiÓm to¸n Hµ Néi 32 I. Giíi thiÖu vÒ c«ng ty TNHH kÕ to¸n – kiÓm to¸n Hµ Néi 32 LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 32 Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña CPA HANOI 34 Tæ chøc ph©n c«ng nhiÖm vô cña CPA HANOI 36 4. C¸c lo¹i h×nh dÞch vô cung cÊp vµ kh¸ch hµng cña CPA HANOI 37 5. HÖ thèng kÕ to¸n cña CPA HANOI 40 II. Thùc tr¹ng kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n cña kh¸ch hµng t¹i c«ng ty kiÓm to¸n Hµ Néi 41 a. lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n Liªn hÖ vµ t×m hiÓu s¬ bé vÒ kh¸ch hµng 42 LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n 43 Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n 59 b. Thùc hiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n 62 c. Hoµn tÊt kiÓm to¸n vµ lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n 73 d. C¸c c«ng viÖc thùc hiÖn sau kiÓm to¸n 76 PhÇn III-Bµi häc kinh nghiÖm vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n 78 I. Bµi häc kinh nghiÖm 78 II. Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n 82 - VÊn ®Ò t×m hiÓu hÖ thèng KSNB 82 - VÊn ®Ò göi th­ x¸c nhËn c¸c kho¶n ph¶i tr¶ 83 - VÊn ®Ò hå s¬ kiÓm to¸n 84 - VÊn ®Ò kiÓm tra gi¸ mua hµng nhËp khÈu 85 KÕt luËn