MỤC LỤC
---oOo---
LỜI MỞ ĐẦU trang 3
PHẦN 1 : ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA MỎ ĐẠI HÙNG trang 5
CHƯƠNG I: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN VÙNG NGHIÊN CỨU trang 6
- LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU ĐỊA CHẤT
CHƯƠNG II: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA CHẤT VÀ trang 11
TIỀM NĂNG DẦU KHÍ MỎ ĐẠI HÙNG
PHẦN II: TÍNH CHẤT CƠ LÝ ĐÁ CHỨA MỎ ĐẠI HÙNG trang 33
CHƯƠNG III: CƠ SỞ LÝ THUYẾT CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU trang 34
ĐẶC TÍNH THẤM CHỨA CỦA VỈA
CHƯƠNG IV: ĐẶC ĐIỂM CƠ LÝ CỦA ĐÁ TRẦM TÍCH LƯU TÍNH trang 53
CHƯƠNG V: ĐẶC ĐIỂM CƠ LÝ CỦA ĐÁ TRẦM TÍCH CARBONAT trang 63
CHƯƠNG VI: ĐẶC ĐIỂM CƠ LÝ CỦA ĐÁ MÓNG NỨT NẺ trang 73
PHẦN KẾT LUẬN trang 79
TÀI LIỆU THAM KHẢO trang 81
LỜI MỞ ĐẦU
---oOo---
Trong giai đoạn phát triển của đất nước hiện nay, cùng với tốc độ phát triển của nền kinh tế và quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, năng lượng là một nhu cầu cấp bách, là một vấn đề mang tính sống còn, vì thế nó chiếm một vị trí vô cùng quan trọng. Hiện nay đối với nước ta cũng như trên toàn thế giới, một trong những ngành công nghiệp mang tính chiến lược và mũi nhọn chính là ngành công nghiệp dầu khí.
Cùng với lịch sử phát triển của ngành công nghiệp dầu khí, ngành công nghiệp dầu khí Việt Nam thực sự bắt đầu vào những năm 1970. Ngày 26/6/1986, tấn dầu đầu tiên được khai thác từ mỏ Bạch Hổ và từ đó, hàng loạt cấu tạo chứa dầu khí được phát hiện ở thềm lục địa Việt Nam như: Đại Hùng, Sư Tử Đen, Rạng Đông, Lan Tây – Lan Đỏ và gần đây nhất là phát hiện dòng dầu thương mại ở cấu tạo Cá Ngừ Vàng. Trải dài trên toàn bộ thềm lục địa Việt Nam đã có gần 30 Công ty Dầu khí quốc tế đang hoạt động nhộn nhịp. Trong vòng từ năm 1986 đến nay, sản lượng dầu thô khai thác đạt trên 60 triệu tấn, chỉ tính riêng năm 2003 sản lượng dầu thô khai thác là 17 134 triệu tấn, thêm vào đó nhiều công trình khác đang được xây dựng: đường ống dẫn khí dài hơn 100 km từ mỏ Bạch Hổ vào đất liền đến Bà Rịa cung cấp xấp xỉ 1 triệu m3/ngày đêm cho nhà máy điện Bà Rịa có công suất 215 MW; dự án xây dựng nhà máy lọc dầu số 1 ở Dung Quất với công suất 6 triệu tấn/năm đã được Chính phủ phê duyệt; dự án xây dựng nhà máy lọc dầu số 2 tại Vũng Tàu cũng đang được Chính phủ xem xét.
Như vậy, ngành công nghiệp dầu khí ở nước ta hiện nay đang ở giai đoạn phát triển nhất và chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế. Để có thể phát triển ngành công nghiệp dầu khí ngày càng mạnh hơn đòi hỏi phải có nhiều công trình nghiên cứu hơn nữa và việc áp dụng những công nghệ kỹ thuật hiện đại là một điều hết sức cần thiết. Việc xác định thông số vỉa để từ đó đánh giá trữ lượng của mỏ là hết sực quan trọng, nó quyết định mỏ có giá trị thương mại hay không để từ đó có kế hoạch khai thác một cách hợp lý và đạt hiệu quả cao nhất. Với đề tài “Đặc điểm cơ lý của một vài giếng khoan ở mỏ Đại Hùng – bồn trũng Nam Côn Sơn”, tác giả hy vọng đóng góp một phần nào đó để làm sáng tỏ các vấn đề trên.
Trong quá trình hoàn thành đề tài này, em đã nhận được sự chỉ bảo tận tình của thầy PHAN VĂN KÔNG, giảng viên bộ môn Địa chất Dầu khí trường Đại học Khoa Học Tự Nhiên thành phố Hồ Chí Minh, kỹ sư NGUYỄN HỒNG MINH, Viện Dầu khí Viện Nam (VPI) chi nhánh phía Nam, cũng như sự chỉ bảo giúp đỡ của CÁC THẦY CÔ khoa Địa chất trường trường Đại học Khoa Học Tự Nhiên thành phố Hồ Chí Minh và các bạn lớp ĐC 2001A. Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô cùng bạn be đã giúp đỡ em trong suốt quá trình làm khóa luận này.
Do thời gian là khóa luận ngắn, tài liệu nghiên cứu còn hạn chế và với trình độ của một sinh viên nên đề tài không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô và các bạn cho đề tài được hoàn thiện.
81 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2880 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đặc điểm cơ lý của một vài giếng khoan ở mỏ Đại Hùng – bồn trũng Nam Côn Sơn, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
hoøa vôùi ñoä thaám tuyeät ñoái khi 100 % löu theå baõo hoøa. Nhieàu ñaù trong töï nhieân bò aåm öôùt vaø chöùa nöôùc tröôùc khi hydrocarbon di chuyeån vaøo, vaø öu tieân chieám nôi coù khoâng gian loã roãng lôùn hôn vaø ñaåy nöôùc ñi ñeán nôi maø chuùng bò taùc ñoäng bôûi löïc mao daãn. Ngay khi daàu baét ñaàu di chuyeån vaøo, ñaù chöùa coù theå chæ chöùa nöôùc. Neáu coù theå tìm ra vaø khai thaùc moät moû daàu maø ôû ñoù söï thay ñoåi vò trí cuûa nöôùc bôûi daàu chæ ñeán 20%, thì moû daàu coù theå chöùa nöôùc coäng vôùi moät ít daàu.
Khi löu theå baõo hoøa bôûi daàu taêng leân, ñoä thaám cuûa moû lieân quan ñeán vieäc löôïng nöôùc giaûm xuoáng ñeán 0, vaø daàu taêng leân 100%. ÔÛ vaøi phaàn traêm nöôùc baõo hoøa (45%, nhöng dó nhieân phuï thuoäc vaøo ñaù chöùa töï nhieân cuõng nhö caùc tính chaát vaät lyù cuûa nöôùc vaø daàu), ñoä thaám töông ñoái vôùi nöôùc coù theå giaûm xuoáng 0 moät caùch hieäu quaû. Moû coù khaû naêng taïo daàu khoâng coù nöôùc, maø tröôùc ñaây khoâng coù ñoä thaám. Ñoä thaám lieân quan ñeán daàu taêng leân nhanh choùng vaø aùp suaát mao daãn taêng ñoät ngoät ñeán möùc toái ña. Ôû giai ñoaïn naøy, daàu thay theá toaøn boä nöôùc maø noù coù theå thay theá; nöôùc coøn laïi seõ di chuyeån vaøo nhöõng loã roãng nhoû maø daàu khoâng theå vaøo vaø taïo thaønh nöôùc baõo hoøa khoâng theå giaûm nöõa.
Neáu khoâng gian loã roãng bò chieám bôûi caû daàu vaø khí, söï hieän dieän cuûa khí laøm giaûm ñoä thaám töông ñoái cuûa ñaù chöùa vôùi daàu. Neáu söï baõo hoøa khí ñuû lôùn ñeå trôû neân lieân tuïc, khí vaø daàu coù theå cuøng nhau di chuyeån ra khoûi moû vaø ñi vaøo gieáng khoan. Khi khí baõo hoøa vaãn coøn cao hôn daàu baõo hoøa thì seõ khoâng coøn lieân tuïc, ñoä thaám töông ñoái cuûa moû vôùi daàu seõ giaûm xuoáng 0 vaø daàu khoâng theå thu hoài töø gieáng nöõa.
Giaù trò cuûa ñònh luaät Darcy bò haïn cheá ôû doøng löu theå moät pha, ñoàng nhaát hay thaønh lôùp, vaø trong tröôøng hôïp khoâng coù söï thay theá qua laïi giöõa ñaù vaø löu theå. Ñònh luaät duø vaäy vaãn khoâng coù giaù trò cho nhöõng ñieàu kieän daàu khí töï nhieân bò chi phoái bôûi caû nöôùc vaø daàu thoâ. YÙ nghóa cuûa ñònh luaät naèm ôû vieäc laøm saùng toû vai troø cuûa ñoä thaám.
AÛNH HÖÔÛNG CUÛA CAÙC TÍNH CHAÁT CUÛA ÑAÙ LEÂN ÑOÄ THAÁM
Lyù thuyeát chung veà moái quan heä giöõa ñoä roãng vaø ñoä thaám ñöôïc bieåu dieãn baèng haøm muõ:
Ф = a + b . log k
Thoâng thöôøng, ñoä thaám beân trong moät khu vöïc naøo ñoù (ít nhaát laø cuûa ñaù caùt) thay ñoåi bôûi moät yeáu toá cuûa 10 cho moãi X phaàn traêm thay ñoåi trong ñoä roãng. Trong traàm tích kæ Thöù Ba, X 7. Ñoä thaám nguyeân sinh coù theå khoâng lôùn hôn ñoä roãng lieân keát, nhöng trong moät soá tröôøng hôïp ñoä thaám coù theå thay ñoåi maïnh hôn ñoä roãng.
Phaàn traêm ñoä roãng khoâng ñònh nghóa cho vieäc keùo söï di chuyeån ngöôïc laïi cuûa löu theå qua böùc töôøng loã roãng coù vaûy nhoû vaø thoâ, vaø caû chieàu daøi ñöôøng ñi maø löu theå di chuyeån qua (yeáu toá uoán khuùc). Söï thay ñoåi ñoù thöïc chaát laø thay ñoåi ñoä thaám nhöng khoâng thay ñoåi ñoä roãng.
Moät söï khaùc nhau lôùn hôn giöõa ñoä roãng vaø ñoä thaám laø khi caû hai ñeàu laø thöù sinh. Ñaëc bieät trong moû carbonate, nguoàn goác cuûa loã roãng coù theå laø keát quaû cuûa caùc veát nöùt, khe nöùt hay söï taùi keát tinh. Noù trôû neân ñònh höôùng maïnh meõ. Söï theâm vaøo nhöõng lôùp xuyeân caét bôûi nöôùc laøm ñoä thaám ngang (kh) deã daøng; ñöùt gaõy coù theå laøm ñoä thaám doïc (kv) deã daøng hôn.
Trong nhöõng tröôøng hôïp phoå bieán nhaát, kh / kv = 1.5 – 5.0 hay nhieàu hôn. tuy nhieân, trong ñöùt gaõy roäng xuyeân qua lôùp kh / kv 1.0. Vieäc môû roäng ñöùt gaõy trong caùc loaïi ñaù chöùa, hay caùc keânh daãn trong ñaù carbonate laøm taêng ñoä thaám haøng traêm laàn ñoái vôùi nhöõng ñaù chöùa khoâng ñoåi:
Xuyeân qua moät raõnh cuûa ñöùt gaõy coù ñoä daøi w cm: k = 8w2 x 106 darcys.
Xuyeân qua moät oáng keânh daãn chaát loûng coù ñöôøng kính d cm: k = 3d2 x 106 darcys.
MOÁI QUAN HEÄ ÑOÄ ROÃNG – ÑOÄ THAÁM
Caáu truùc cuûa ñaù cuõng aûnh höôûng ñeán ñoä thaám baèng nhöõng caùch khaùc nhau töø nhöõng aûnh höôûng cuûa ñoä roãng. Ñoä thaám bieán ñoåi theo 4 laàn baùn kính trung bình loã roãng vaø bình phöông ñöôøng kính haït, nhöõng thöù khaùc thì khoâng ñoåi (haèng soá roãng vaø khoâng coù söï khaùc thöôøng veà hình daïng haït vaø côõ haït). Ñieàu naøy khoâng gioáng nhö ñoä roãng. Thoâng thöôøng, ñoä löïa choïn haït keùm trong ñaù caùt coù côõ haït trung bình laøm giaûm ñoä thaám. Ñoä thaám cuõng phuï thuoäc vaøo hình daïng cuûa khoâng gian loã roãng, chöù khoâng chæ vaøo kích thöôùc cuûa chuùng. Ñoä roãng thöïc ñöôïc xaùc ñònh bôûi cöûa cuûa loã roãng chöù khoâng phaûi kích thöôùc lôùn nhaát cuûa loã roãng. Vì vaäy, noù phuï thuoäc vaøo hình daïng vaø ñaëc tính hình hoïc cuûa haït, vaøo caùch laéng ñoïng vaø saép xeáp.
Moái quan heä ñoù roõ raõng phöùc taïp vaø khoù hieåu. Phöông trình Kozeny ñaõ keát hôïp ñoä roãng vaø ñoä thaám trong chaát raén:
k = Ф3 / KS2
Vôùi k : heä soá thaám
Ф : ñoä roãng
S : dieän tích beà maët cuûa moãi theå tích chaát raén (ñaù)
K : haèng soá Kozeny
Ñoä thaám cuûa moät loaïi ñaù xoáp khaùc bôûi tæ soá : Ф3 : (1 – Ф)2
Coâng thöùc treân khoâng thaät söï chính xaùc vaø khoâng theå aùp duïng chung cho taát caû caùc ñaù chöùa trong töï nhieân.
GIAÙ TRÒ ÑOÄ THAÁM VAØ CAÙCH TÍNH
Ñoä thaám ñöôïc tính baèng caùch truyeàn moät chaát löu thích hôïp qua moät loaïi ñaù ñaõ bieát aùp suaát. Ñoä thaám coù giaù trò 1 darcy ñöôïc xaùc ñònh khi 1 cm2 cuûa beà maët ñaù thoaùt ra 1 cm3 chaát löu coù ñoä nhôùt ML-1T-1 trong 1 giaây döôùi taùc ñoäng cuûa aùp suaát ôû 1atm.cm-1. Giaù trò darcy theå hieän:
L2mlt-2ll-1
l3t-3ml-1t-1
Deã daøng thaáy roõ laø ñoä thaám cho pheùp vieäc thoaùt ra 1 cm3 chaát löu töø 1 cm2 beà maët ñaù trong thôøi gian 1 giaây laø ñoä thaám raát cao cho moät loaïi ñaù. Ñoä thaám cuûa ñaù chöùa thöôøng ñöôïc tính baèng milidarcy (mD). Töông töï cuõng deã nhaän ra laø moät ñôn vò SI cuûa ñoä thaám, söû duïng meùt vaø pascal, seõ thích hôïp vôùi moät oáng daãn hôn laø moät loaïi ñaù. Ñeå laøm cho ñôn vò SI coù theå so saùnh vôùi ñôn vò darcy thì giaù trò L ñöôïc tính baèng micrometre (μm hay 10-5 m). Ñôn vò SI cuûa ñoä thaám trôû thaønh bình phöông micrometre (μm2), vaø 1 μm2 gaàn töông ñöông vôùi 1 darcy (1 darcy = 0.987 μm2); duøng cho muïc ñích ñòa chaát, caû hai ñôn vò coù theå xem nhö nhau.
Caên cöù vaøo quy ñònh cuûa Nga, söï phaân loaïi ñoä thaám cuûa caùc ñaù traàm tích chung nhö sau:
Moâ taû ñaëc tính
Giaù trò k (mD)
Thoâ
< 1.0 – 1.5
Trung bình
15 – 50
Toát
50 – 250
Raát toát
250 – 1000
Cöïc toát
> 1000
Phaàn traêm cuûa ñaù
Ñoä thaám (darcys)
80
0 – 10-6
13
10-6 – 10-3
5
10-3 – 1
2
> 1
Chæ caùc loaïi ñaù trong boàn traàm tích thaät söï khoâng thaám ñoái vôùi nöôùc laø ñaù muoái boác hôi vaø baêng haø. Thoâng thöôøng ñaù seùt keát coù theå thaám nöôùc khaù, maëc duø chuùng khoâng thaám daàu hay khí. Ñoä thaám cuûa chuùng ñaëc tröng trong phaïm vi töø khoaûng 5.10-5 darcys ôû ñoä saâu 1000 m ñeán 1.10-8 darcys ôû ñoä saâu 5000 m, khi ñoä roãng cuûa chuùng giaûm töø khoaïng 25% xuoáng thaáp hôn 10%.
Roõ raøng laø töø nhöõng taøi lieäu cuûa Nga cho thaáy laø khoaûng 80% ñaù traàm tích coù nhöõng daáu hieäu tieàm naêng toát cho caùc tích tuï daàu khí. Ñoä thaám trong söï saép xeáp cuûa 0.1 mD hay ít hôn ñöôïc goïi laø ñaù khít chaët, khoâng coù khaû naêng saûn xuaát 5 thuøng daàu moãi ngaøy (ít hôn 300 m3yr-1) hay töông ñöông vôùi söï khoâng coù khaû naêng saûn xuaát cuûa gieáng. Theo nhöõng nghieân cöùu thöïc teá, ñoä thaám cuûa ñaù traàm tích seùt töø Kerta haï cuûa mieàn Taây Canada vaøo khoaûng 10-4 ñeán 10-7 mD, giaûm xuoáng ñoái vôùi ñaù coù ñoä seùt cao hôn.
Maët khaùc, nhieàu ñaù chöùa coù ñoä thaám raát cao. Trong ñaù caùt seõ bao goàm vieäc mieâu taû cuûa taát caû caùc moâi tröôøng traàm tích: thuoäc soâng, thuoäc tam giaùc chaâu, keát hôïp giöõa tam giaùc chaâu vaø ven bôø, baõi chaén, keát hôïp giöõa coàn vaø ven bieån vaø vaät lieäu traàm tích bieån.
Ñoä thaám cao (cuõng nhö khaû naêng taïo daàu) trong ñaù chöùa carbonate thöôøng phaàn lôùn töø ñaù voâi hôn laø töø ñaù dolomit vaø luoân gaàn nhö coù nguoàn goác thöù sinh, töø caû dung dòch laãn kieán truùc.
COÂNG THÖÙC TÍNH ÑOÄ THAÁM TRUNG BÌNH
Tuøy thuoäc vaøo vò trí gieáng khoan so vôùi væa maø ta coù caùc caùch tính giaù trò ñoä thaám trung bình khaùc nhau:
Neáu gieáng boá trí vuoâng goùc væa thì luùc ñoù doøng chaûy cuõng vuoâng goùc vôùi gieáng:
Ta tính ñoä thaám trung bình soá hoïc theo coâng thöùc:
Ki: ñoä thaám hieäu duïng cuûa væa i coù chieàu daøy hieäu duïng hi.
Neáu gieáng boá trì gaàn song song vôùi væa thì luùc ñoù doøng chaûy cuõng gaàn nhö song song vôùi væa. Ñoä thaám trung bình ñöôïc tính theo coâng thöùc ñoä thaám ñieàu hoøa:
Neáu gieáng khoan boá trí xieân so vôùi væa thì ñoä thaám trung bình ñöôïc tính theo ñoä thaám trung bình hình hoïc:
KG = ( K1h1. K2h2. K3h3 … Knhn ) .
C. ÑOÄ BAÕO HOØA
KHAÙI NIEÄM CHUNG
Khoâng gian roãng trong ñaù collector coøn chöùa moät löôïng daàu, khí vaø nöôùc. Neáu chæ tính ñeán troïng tröôøng thì caùc löu theå trong moû phaûi ñöôïc phaân chia theo trong löôïng rieâng cuûa chuùng. Nghóa laø phía treân cuøng laø khí, sau ñoù laø daàu vaø nöôùc. Vì vaäy, neáu ta laáy moät maãu ñaù trong khoaûng chöùa daàu thì phaûi ñöôïc baõo hoøa 100% daàu trong nöôùc. Tuy vaäy, do tính chaát mao daãn neân maët phaân caùch daàu-nöôùc hay khí-nöôùc khoâng phaûi laø maët phaúng.
Giaû thuyeát raèng tröôùc khi taïo thaønh moû, caùc ñaù chöùa ñöôïc baõo hoøa 100% nöôùc væa, sau ñoù döôùi taùc duïng cuûa aùp suaát sinh ra trong quaù trình taïo daàu cuûa ñaù meï, aûnh höôûng cuûa gia toác troïng tröôøng daàn daàn thay theá nöôùc trong khoâng gian loã roãng. Quaù trình thay theá nöôùc tuaân theo ñònh luaät chaûy cuûa caùc chaát loûng khoâng ñoàng tính vaø trong voøng chöùa daàu bao giôø cuõng coøn laïi moät löôïng nöôùc ñaùng keå trong traïng thaùi caân baèng nhieät ñoäng löïc giöõa troïng tröôøng vaø hieäu öùng mao daãn cuûa ñaù.
Maëc duø haàu heát caùc phöông phaùp xaùc ñònh ñoä baõo hoøa daàu-nöôùc trong ñaù raát khoù chính xaùc, thì moät vaán ñeà vaãn toàn taïi laø vieäc thu ñöôïc moät maãu nguyeân daïng laø heát söïc khoù khaên. Haøm löôïng baõo hoøa cuûa ñaù bò thay ñoåi khaù nhieàu do quaù trình xaâm nhieãm cuûa dung dòch khoan vaø nöôùc cuûa noù, söï maát maùt moät phaàn daàu, nöôùc trong quaù trình ñöa maãu töø ñieàu kieän aùp suaát gieáng leân maët ñaát vôùi ñieàu kieän aùp suaát khí quyeån thoâng thöôøng. Ñeán nay, ngöôøi ta ñaõ thöû nghieäm nhieàu phöông phaùp laáy maãu nhöng vaãn khoâng theå loaïi tröø trieät ñeå söï xaâm nhieãm vaøo maãu keå treân.
Töø caùc yeáu toá treân ta ñi ñeán ñònh nghóa ñoä baõo hoøa:
Ñònh nghóa
Ñoä baõo hoøa laø tæ soá giöõa theå tích cuûa töøng löu theå chieám choã vôùi toång dieän tích khoâng gian loã roãng.
Sg + So + Sw = 1
Sg : Ñoä baõo hoøa khí
So : Ñoä baõo hoøa daàu
Sw : Ñoä baõo hoøa nöôùc
Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán ñoä baõo hoøa
Ñoä baõo hoøa daàu ñöôïc xaùc ñònh treân maãu chæ bieåu thò moät phaàn ñoä baõo hoøa ban ñaàu cuûa moû.
Ñoä baõo hoøa nöôùc cuûa maãu trong phoøng thí nghieäm luoân lôùn hôn ñoä baõo hoøa nöôùc trong moû, trong tröôøng hôïp khoan laáy maãu baèng dung dòch ban ñaàu laø nöôùc.
Khi khoan laáy maãu baèng dung dòch daàu, coù theå xem ñoä baõo hoøa nöôùc cuûa maãu laø töông ñöông vôùi ñoä baõo hoøa nöôùc dö ban ñaàu. Tröôøng hôïp naøy phaûi phaân tích ngay vì chaát loûng giaûm daàn theo thôøi gian baûo quaûn.
YÙ nghóa cuûa vieäc xaùc ñònh ñoä baõo hoøa
Ngoaøi vieäc söû duïng caùc soá lieäu phuïc vuï tính tröõ löôïng thì ñoä baõo hoøa löu theå coøn cho ta moät löôïng thoâng tin veà khaû naêng khai thaùc cuûa moû. Quaù trình xaâm nhieãm, vieäc thoaùt daàu ra khoûi maãu do söï giaõn khí baõo hoøa trong daàu væa laø caùc hieän töôïng töông töï vôùi quaù trình ñaåy nöôùc laãn daàu, khí trong quaù trình khai thaùc moû, do vaäy vieäc xaùc ñònh haøm löôïng löu theå trong maãu seõ cho nhöõng thoâng tin nhaát ñònh veà hieäu suaát khi khai thaùc.
CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XAÙC ÑÒNH ÑOÄ BAÕO HOØA TRONG PHOØNG THÍ NGHIEÄM
Xaùc ñònh ñoä baõo hoøa daàu, nöôùc baèng phöông phaùp chöng caát ôû ñieàu kieän khí quyeån (phöông phaùp Retort)
Daàu vaø nöôùc ñöôïc chöng caát thaønh hôi trong buoàng kín ôû aùp suaát khí quyeån, sau ñoù ñöôïc laøm laïnh ñeå thu hoài ôû oáng nghieäm chia ñoä ñeå xaùc ñònh theå tích daàu, nöôùc.
Ñoä baõo hoøa daàu, nöôùc ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc:
Neáu ta bieát: , ñoä roãng seõ ñöôïc tính:
m : khoái löôïng ñaát ñaù
: maät ñoä ñaát ñaù
Hoaëc:
Sw : ñoä baõo hoøa nöôùc (%)
So : ñoä baõo hoøa daàu (%)
VT : theå tích toång theå cuûa maãu (cm3)
Ф : ñoä roãng cuûa maãu (%)
Vw : theå tích nöôùc (cm3)
Vo : theå tích daàu (cm3)
Vk : theå tích khí (cm3)
Xaùc ñònh ñoä baõo hoøa baèng phöông phaùp chieát loâi cuoán (phöông phaùp Dean – Stack)
Söû duïng ñoái vôùi caùc maãu laáy töø gieáng khoan ñaõ coù bieän phaùp xöû lyù thích hôïp traùnh ñeå maát caùc chaát löu trong maãu, phöông phaùp naøy döïa treân cô sôû chieát taùch loâi cuoán daàu-nöôùc trong maãu baèng caùc dung moâi höõu cô coù nhieät ñoä soâi xaáp xæ baèng nhieät ñoä soâi cuûa nöôùc, coù khoái löôïng rieâng lôùn hôn khoái löôïng rieâng cuûa nöôùc (söû duïng dung dòch Toluen coù nhieät ñoä soâi töø 110-120oC vaø tæ troïng 1.17 g/cc).
Khoái löôïng nöôùc chöùa trong maãu xaùc ñònh baèng löôïng nöôùc thu hoài ñöôïc ñoïc treân oáng chia theå tích. Khoái löôïng daàu ñöôïc xaùc ñònh qua söï giaûm troïng löôïng cuûa maãu tröôùc vaø sau khi chieát taùch.
Neáu ta bieát theå tích loã roãng Vp (trong khi xaùc ñònh ñoä roãng), ta coù coâng thöùc tính:
Ñoä baõo hoøa nöôùc:
Ñoä baõo hoøa daàu:
m1 : khoái löôïng maãu ban ñaàu (g)
m2 : khoái löôïng maãu sau khi chieát taùch vaø ñaõ ñöôïc saáy khoâ (g)
Pw : tæ troïng cuûa nöôùc (g/ cm3)
Po : tæ troïng cuûa daàu (g/ cm3)
VP : theå tích loã roãng cuûa maãu (cm3)
Vw : theå tích nöôùc thu hoài (cm3)
Nghieân cöùu tính chaát mao daãn baèng phöông phaùp maøng baùn thaám
Muïc ñích cuûa phöông phaùp laø xaùc ñònh moái töông quan giöõa ñoä baõo hoøa nöôùc væa cuûa maãu vaø aùp suaát mao daãn theo chu trình thay theá nöôùc daàn daàn.
Caùc loã roãng trong ñoù ñöôïc coi nhö taäp hôïp caùc chuøm oáng mao daãn coù kích thöôùc khaùc nhau, giaù trò aùp suaát mao daãn Pc ñöôïc tính baèng coâng thöùc:
Pc : aùp suaát mao daãn (bar)
: söùc caêng maët ngoaøi cuûa nöôùc (Dyn/cm)
θ : goùc dính öôùt giöõa 2 pha loûng – raén (o)
r : baùn kính oáng mao daãn (cm)
Maãu ñöôïc ñem ñi neùn ôû 7 caáp aùp suaát:
P1 = 0.2 bar
P2 = 0.5 bar
P3 = 1 bar
P4 = 2 bar
P5 = 3 bar
P6 = 4 bar
P7 = 5 bar
Ñoä baõo hoøa nöôùc theo töøng caáp aùp suaát mao daãn ñöôïc tính baèng coâng thöùc:
Sw : ñoä baõo hoøa nöôùc (%)
m1 : khoái löôïng maãu khoâ (g)
m2 : khoái löôïng maãu baõo hoøa nöôùc muoái (g)
mi : khoái löôïng maãu ôû moãi caáp aùp suaát (cm3)
Sau khi phaân tích xong, keát quaû ñöôïc bieåu dieãn treân ñoà thò, vôùi truïc hoaønh laø ñoä baõo hoøa nöôùc muoái cuûa maãu, truïc tung laø aùp suaát mao daãn. Quaù trình phaân tích phaûi ñöôïc tieán haønh trong ñieàu kieän nhieät ñoä oån ñònh, ñeå xaùc ñònh ñöôïc tính mao daãn cuûa ñaù phaûi xaùc ñònh söùc caêng maët ngoaøi δ vaø goùc tieáp xuùc θ ôû nhieät ñoä thí nghieäm.
CHÖÔNG IV:
ÑAËC ÑIEÅM CÔ LYÙ CUÛA ÑAÙ TRAÀM TÍCH LÖU TÍNH
TÍNH CHAÁT COLLECTOR ÔÛ CAÁU TAÏO ÑAÏI HUØNG
Ñaùnh giaù tính chaát Collector qua nghieân cöùu ñaëc tröng thaïch hoïc traàm tích treân maãu loõi
Qua moâ taû thaïch hoïc treân maãu loõi, caùc taàng saûn phaåm G1, G2, G3, G4 ñaëc tröng bôûi caùc lôùp caùt keát haït thoâ, haït trung, kích thöôùc haït chuû yeáu töø 0.1 – 1mm, xen keõ laø caùc lôùp boät keát vaø seùt keát.
Caùc lôùp caùt keát coù maøu xaùm, xaùm xanh, xaùm saùng, xaùm toái phaân lôùp yeáu, coù chöùa saïn thaïch anh nhoû. Ñoä löïa choïn vaø ñoä maøi moøn töø xaáu ñeán trung bình, thaønh phaàn vuïn chuû yeáu laø thaïch anh, chieám 40 – 70%.
Ximaêng phaàn lôùn laø kaolinit, ñoâi khi coù montmorillonit.
Ñaù boät keát maøu toái, xaùm xanh, phaân lôùp yeáu, kích côõ haït töø 0.01 – 0.1 mm chieám 30 – 45%, kích côõ haït 0.1 – 0.5 mm chieám 35 – 50%. Thaønh phaàn cuûa ñaù boät keát goàm: thaïch anh 40 – 60%, mica 2 – 7%, felspat 15 – 20%, maûnh ñaù magma 3%, thaønh phaàn ximaêng laø hydromica vaø canxit.
Ñaù seùt keát maøu ñen, xaùm toái, caáu taïo khoái, ñoâi khi phaân lôùp yeáu. Thaønh phaàn khoaùng vaät chuû yeáu laø kaolinit, montmorilonit, hydromica, ñoâi khi coù chöùa hoãn hôïp canxit vaø thöôøng chöùa nhöõng maûng boät keát kích thöôùc haït nhoû, nhöõng maûnh boät keát chöùa seùt, seùt keát coù chöùa than ñeå laïi nhöõng daáu veát thöïc vaät hoùa thaïch.
ÑAËC ÑIEÅM THAÏCH HOÏC – KHOAÙNG VAÄT CAÙC TAÀNG SAÛN PHAÅM
Loaïi ñaù
Maøu saéc
Möùc ñoä thay ñoåi
Kieåu caáu truùc
Daáu veát hoùa thaïch thöïc vaät
Khoaùng vaät seùt vaø ximaêng
Goàm caùc haït caùt keát, xen keõ caùc lôùp boät keát vaø seùt keát
Xaùm, xaùm xanh, xaùm saùng, xaùm toái, ñen
Töø saéc caïnh ñeán baùn troøn caïnh
Phaân lôùp ngang töø daøy ñeán moûng
Thöôøng gaëp ôû nhöõng lôùp traàm tích chöùa than, seùt than moûng
Kaolinit, Montmorilonit hay hydromica
Caùc chæ tieâu nhaän xeùt moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích baèng taøi lieäu khoaùng vaät thaïch hoïc:
Caùc chæ tieâu chính
Ñaëc ñieåm thaïch hoïc – khoaùng vaät
Moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích
Loaïi ñaù
Caùt keát graywacke
Caùt keát graywake ackoz coù haøm löôïng felspat cao
Cuoäi, soûi, saïn
Caùt keát laãn boät
Seùt boät
Lieân quan ñeán suïp luùn nhanh, nguoàn cung caáp vaät lieäu doài daøo.
Gaàn nguoàn cung caáp vaät lieäu.
Soâng, suoái, gaàn nguoàn taùi traàm ñoïng.
Tieàn chaâu thoå, bieån ven bôø
Ñoàng baèng chaâu thoå, ñaàm laày, hoà.
Maøu saéc
Ñoû, naâu ñoû, tím ñoû
Naâu, phôùt naâu, xaùm phôùt naâu (chuû yeáu cho seùt)
Xanh, xaùm xanh
Xanh ñen
Luïc ñòa
Hoà
Ñaàm laày, bieån noâng
Hoà, bieån saâu
Möùc ñoä thay ñoåi haït
Goùc caïnh
Ñoä maøi troøn toát
Gaàn nguoàn cung caáp vaät lieäu
Xa nguoàn cung caáp vaät lieäu
Khoaùng vaät chæ thò
Pyrit
Hematit
Mica
Glauconit nguyeân sinh
Anhydrit
Khöû
Oxi hoùa
Boàn tích ven bieån
Bieån noâng, vuõng vònh
Ñaàm hoà, vuõng vònh
Kieåu caáu truùc
Phaân lôùp daøy, hoãn ñoän
Phaân lôùp daøy, naèm ngang
Phaân lôùp moûng, löôïn soùng
Phaân lôùp moûng, naèm ngang
Loøng soâng
Ñaàm hoà, vuõng vònh, tieàn tam giaùc chaâu, bieån saâu
Bieån ven bôø, aûnh höôûng thuûy trieàu
Bieån noâng
Daàu veát hoùa thaïch thöïc vaät
Gaân laù
Than, maûnh than
Luïc ñòa
Ñaàm laày
Khoaùng vaät seùt vaø ximaêng
Kaolinit
Hydromica nguyeân sinh
Montmorilonit nguyeân sinh
Luïc ñòa
Luïc ñòa ven bieån
Bieån
Nhö vaäy: Moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích cuûa ñaù chöùa caùc taàng saûn phaåm G1, G2, G3, G4 khu vöïc moû Ñaïi Huøng chuû yeáu laø moâi tröôøng ñoàng baèng boài tích vuõng vònh, ñaàm hoà ven bieån, bieån noâng.
BAÛNG SOÁ LIEÄU VEÀ CAÙC THOÂNG SOÁ – TÍNH CHAÁT CÔ LYÙ CUÛA ÑAÙ CAÙT KEÁT GIEÁNG KHOAN 05-ÑH-5X
Qua keát quaû phaân tích 16 maãu cuûa gieáng khoan 05-ÑH-5X, ta coù moät soá nhaän xeùt nhö sau:
Ñoä roãng chung:
Ñoä roãng chung coù bieân ñoä thay ñoåi lôùn, lôùn nhaát laø 39.4% vaø nhoû nhaát laø 2.8%. Nhöng nhìn chung, ñoä roãng chung cuûa caùc maãu thay ñoåi thaát thöôøng, trung bình khoaûng 24%.
Ñoä roãng hieäu duïng:
Ñoä roãng hieäu duïng cuõng coù bieân ñoä thay ñoåi lôùn. Cuï theå, ñoä roãng hieäu duïng lôùn nhaát laø 32.2% vaø nhoû nhaát laø 1.8%. Nhìn chung, ñoä roãng hieäu duïng khoâng oån ñònh, coù giaù trò thaáp hôn ñoä roãng chung, trung bình khoaûng 14.4%.
Ñoä thaám:
Ñoä thaám haàu heát coù giaù trò taêng theo ñoä roãng, giaù trò ñoä thaám lôùn nhaát laø 47 mD vaø nhoû nhaát laø 13 mD. Giaù trò trung bình cuûa ñoä thaám laø 27.8 mD. Giaù trò ñoä thaám khoâng ñeàu, coù bieân ñoä thay ñoåi lôùn.
Ñoä baõo hoøa:
Ñoä baõo hoøa coù giaù trò töø 14 – 54%. Trung bình laø 29.9%.
Nhö vaäy, caùc maãu nghieân cöùu coù ñaëc tính thaám chöùa khaù toát. Caùc giaù trò ñoä roãng ñöôïc ñaùnh giaù coù chaát löôïng khaù toát, chuû yeáu treân 10%; ñoä thaám thay ñoåi töø toát cho ñeán cöïc toát. Ngoaøi ra, ta cuõng nhaän thaáy ñoä roãng taêng thì ñoä thaám cuõng taêng theo. Töø moái quan heä giöõa ñoä roãng vaø ñoä thaám, coù theå nhaän ñònh raèng taàng traàm tích caùt keát ôû ñoä saâu ñaõ phaân tích coù khaû naêng chöùa daàu toát. Tuy nhieân, caàn nghieân cöùu kó veà ñoä khoâng oån ñònh cuûa caùc thoâng soá veà ñoä roãng vaø ñoä thaám ñeå coù theå tính toaùn tröõ löôïng cuõng nhö löïa choïn phöông phaùp khai thaùc ñaït hieäu quaû cao nhaát.
QUAN HEÄ ÑOÄ ROÃNG CHUNG THEO CHIEÀU SAÂU GIEÁNG KHOAN ÑH-5X
QUAN HEÄ ÑOÄ ROÃNG HIEÄU DUÏNG THEO CHIEÀU SAÂU GIEÁNG KHOAN ÑH-5X
QUAN HEÄ ÑOÄ THAÁM THEO CHIEÀU SAÂU GIEÁNG KHOAN ÑH-5X
QUAN HEÄ ÑOÄ BAÕO HOØA THEO CHIEÀU SAÂU GIEÁNG KHOAN ÑH-5X
QUAN HEÄ ÑOÄ ROÃNG – ÑOÄ THAÁMGIEÁNG KHOAN ÑH-5X
CHÖÔNG V:
ÑAËC ÑIEÅM CÔ LYÙCUÛA ÑAÙ TRAÀM TÍCH CARBONATE
Ñaëc tính ñaù Carbonate
Ñaù carbonate ôû boàn truõng Nam Coân Sôn coù maët ôû ñoä saâu trong khoaûng töø 1100-2900 meùt so vôùi möïc nöôùc bieån. Tuoåi cuûa chuùng phaàn lôùn töø Mioxen trung ñeán Plioxen sôùm. ÔÛ boàn truõng Nam Coân Sôn, coù hai loaïi chính laø carbonate theàm vaø carbonate aùm tieâu. Vì caùc ñaëc tính cuûa carbonate theàm khoâng thuaän lôïi cho vieäc hình thaønh vaø tích tuï hydrocacbon neân chuùng toâi chuû yeáu ñeà caäp ñeán carbonate aùm tieâu. Thaønh phaàn carbonate aùm tieâu cuõng goàm hai loaïi chính:
- Loaïi thöù nhaát ñöôïc hình thaønh töø aùm tieâu san hoâ coøn nguyeân ven töø caùc quaàn theå san hoâ taïi choã, vaãn giöõ nguyeân vò trí nhö khi coøn soáng. Loaïi ñaù naøy ñöôïc goïi laø ñaù voâi san hoâ .
- Loaïi thöù hai laø ñaù dolomite, chieám haøm löôïng khoâng nhieàu laém neân chæ ñöôïc moâ taû sô löôïc.
1-1. Caùc ñaëc ñieåm ñòa chaát -thaïch hoïc
A/ Ñaù voâi san hoâ:
Caùc ñaù voâi san hoâ ôû boàn truõng Nam Coân Sôn coù nhöõng ñaëc ñieåm sau ñaây: maøu traéng, traéng ñuïc, traéng xaùm hoaëc maøu naâu saùng, maøu kem, coù caáu taïo khoái khaù raén chaéc, ñoâi khi trong khoái thoáng nhaát coù maët caùc ngaán nhoû, daïng daûi soïc, caùc ngaán naøy gaàn nhö song song nhau ñaùnh daáu söï phaùt trieån cuûa san hoâ, khoaûng caùch giöõa chuùng töø vaøi mm ñeán 10 mm hoaëc hôn. Ngoaøi ra coøn baét gaëp ñaù voâi coù gam maøu saãm hôn vaø coù theå quan saùt baèng maét thöôøng, coù ñoä giao thoa khaùc so vôùi neàn chung. Caùc ñaù voâi san hoâ ôû boàn truõng Nam Coân Sôn raát chaéc vaø cöùng, tuy cöùng nhöng chuùng raát deã bò gaõy, vôõ khi bò löïc taùc ñoäng beân ngoaøi vaøo. Nhìn chung ñaù voâi coù caáu truùc thöôøng gaëp laø caáu truùc daïng khoái, baùn goùc caïnh ñeán baùn troøn caïnh, ñoâi khi voâ ñònh hình. Maõnh vôõ chuùng coù daïng goùc caïnh. Möùc ñoä phaân phieán yeáu vôùi caùc bao theå carbonate vaø mica nhoû bao quanh. Caøng xuoáng saâu, ñoä phaân phieán caøng theå hieän roõ.
Ñaù voâi san hoâ gaén keát vôùi nhau raát toát, ít gaëp daïng bôûõ rôøi, caùc khe nöùt ñöôïc laáp ñaày bôûi carbonate taùi keát tinh. Xi maêng gaén keát trong ñaù voâi san hoâ chuû yeáu laø vaät lieäu calcite töø hai nguoàn: calcite töø caùc taûo voâi–loaøi sinh vaät soáng coäng sinh vôùi quaàn theå san hoâ vaø calcite taùch töø khung san hoâ do quaù trình hoøa tan. Xi maêng phaân boá ôû daïng daûi heïp keùo daøi, keïp giöõa caùc tia nhaùnh khung san hoâ vaø ôû daïng laáp daàn caùc khung roãng trong caáu truùc san hoâ. ÔÛ moû Ñaïi Huøng, coøn gaëp moät loaïi xi maêng khaùc, ñoù laø khoaùng vaät micrite maøu xaùm traéng, boùng.
Veà thaønh phaàn thaïch hoïc, trong ñaù voâi san hoâ ôû boàn truõng Nam Coân Sôn goàm coù wackestone chöùa phaán, packestone mòn –saùng nheï, ñaù phaán. Raát thöôøng gaëp caùc lôùp ñaù voâi naèm xen keõ vôùi caùc lôùp seùt, buøn, caùc vaät chaát chöùa carbonate, ñoâi khi laø caùc lôùp caùt moûng. ÔÛ moû Ñaïi Huøng, coøn gaëp ñaù voâi coù chöùa cuoäi keát .
Thaønh phaàn khoaùng vaät chuû yeáu laø calcite taïi sinh, pirit maø tinh theå coù daïng khoái. Ngoaøi ra, coøn coù thaïch anh, felspat, arenit, rudit, cancarenit, glauconit vaø caùc khoaùng vaät taïi sinh nhö: micrit siderit, caùc khoaùng vaät seùt thöù sinh (illit, kaolinit, …) phaân boá khoâng ñoàng nhaát trong maãu (laùt moûng). Thaïch anh chuû yeáu coù daïng ñôn tinh theå, hieám khi coù daïng ña tinh theå, nhieàu haït ña tinh theå, nhieàu haït bò vôõ vuïn. Veà thaønh phaàn felspat thì plagioclas coù soá löôïng nhieàu hôn orthoclas. Moät soá khoaùng coù maët trong maãu nhöng hieám hôn: muscovite, clorite daïng taám, oxit saét. Haøm löôïng caùc khoaùng vaät chính ñöôïc lieät keâ trong baûng 1.
Baûng 1: Thaønh phaàn khoaùng vaät cuûa ñaù carbonate moät vaøi khu vöïc
ôû moû Ñaïi Huøng (ñôn vò: %)
Khoaùng vaät
Dolomite
9.5
Calcite
51
Thaïch anh
23
Plagioclas
-
Pyrit
1
Mica
-
Orthoclas
5
Seùt
10
Barite
0.5
Caùc loã roãng cuûa ñaù voâi san hoâ ôû moû Ñaïi Huøng goàm hai loaïi nguyeân sinh vaø thöù sinh. Caøng xuoáng saâu, ñoä roãng giöõa caùc haït gia taêng, nhöng ñoä roãng thöù sinh giaûm ñi moät caùch ñaùng keå. Loã roãng taùch bieät vaø caùc vi loã roãng töø trung bình ñeán raát toát.
Ñaù voâi san hoâ chöùa nhieàu hoùa thaïch vaø vi hoùa thaïch. Chieám chuû yeáu trong ñoù laø san hoâ taäp ñoaøn, voû soø oác (thöôøng daøi 4cm, roäng 2cm), caàu gai, truøng loã, taûo ñoû, ít taûo lam… Tuy nhieân, trong taàng ñaù voâi san hoâ coù söï giaûm hoaù thaïch ôû moät ñoä saâu nhaát ñònh, ôû moû ÑaïiHuøng laø 2746,2m (gieáng khoan ÑH-3). Ñaù voâi san hoâ chuû yeáu hình thaønh ôû moâi tröôøng bieån noâng aám, ñoä maën nöôùc bieån vaøo khoaûng 20g/l ñeán 30g/l ñoù chính laø nôi thuaän lôïi cho vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån caùc taäp ñoaøn san hoâ.
B/ Ñaù Dolomite
Ñaù dolomite ôû moû Ñaïi Huøng coù maøu xaùm, naâu toái hoaëc saùng, ñoâi traéng ñuïc, loám ñoám. Cuõng nhö ñaù voâi, dolomite cuõng raát chaéc vaø ñoä cöùng töø cöùng ñeán trung bình, nhöng cuõng deã bò gaõy, vôõ. Caùc tinh theå keát tinh ôû daïng vi haït, töø mòn ñeán raát mòn. Caùc khoaùng vaät thöôøng gaëp trong dolomite laø pyrit ôû daïng khoái, caùc khoaùng vaät phaùt huyønh quang. Gioáng nhö ñaù voâi, dolomite cuõng chöùa nhieàu san hoâ, taûo, voû soø. Xi maêng gaén keát cuûa dolomite cuõng laø calcite thöù sinh. ÔÛû gieáng khoan 05-DH-1P gaëp dolomite bò taùi keát tinh nhöng khoâng nhieàu.
1-2. Ñaëc ñieåm Ñòa Vaät Lyù
A/ Khaû naêng nhaän bieát ñaù carbonate theo taøi lieäu ñòa vaät lyù gieáng khoan
Ñaù carbonate gaëp trong Miocene vaø Pliocene laø loaïi ñaù chöùa toát vaø raén chaéc, loaïi ñaù carbonate thaám chöùa toát coù theå gioáng daáu hieäu cuûa ñaù caùt keát treân taøi lieäu ñòa vaät lyù gieáng khoan, song caàn löu yù daáu hieäu phaân bieät vôùi ñaù caùt keát:
- Ñoä phoùng xaï töï nhieân cuûa carbonate thaáp hôn caùt keát neân ñöôøng cong GR coù giaù trò GR thaáp hôn phoâng GR cuûa caùt saïch.
- Do maät ñoä khung cuûa carbonate cao (2,72 g/cm3) hôn so vôùi caùt keát (2,64 g/cm3) neân khi chuùng hình thaønh ôû cuøng thaønh heä ( coù ñoä roãng gaàn nhö nhau), chæ soá treân ñöôøng cong maät ñoä cuûa taäp carbonate cao hôn taäp caùt.
Ñoái vôùi carbonate raén chaéc, caùc daáu hieäu quan saùt ñöôïc gaàn nhö caùt keát gaén chaéc nhöng ñoä phoùng xaï töï nhieân thaáp hôn vaø maät ñoä cao hôn.
Ngoaøi ra ñeå nhaän bieát chính xaùc söï hieän dieän ñaù carbonate caàn phaûi phoái hôïp vôùi caùc taøi lieäu khaùc nhö taøi lieäu moâ taû maãu vuïn, caùc taøi lieäu ñòa chaát lieân quan.
B/ Khaû naêng nhaän bieát ñaù carbonate theo taøi lieäu ñòa chaán
Treân caùc maët caét ñòa chaán 2D cuõng nhö 3D ôû moû Ñaïi Huøng, caùc taäp phaûn xaï lieân quan ñeá caùc taäp ñaù carbonate ñöôïc nhìn thaáy raát roõ, ñaëc bieät laø ôû nhöõng khu vöïc khoâng coù khí nong. Söï phaân boá taäp ñaù carbonate thöôøng khoâng theo qui luaät nhaát ñònh do ñoù ñeå xaùc ñònh söï toàn taïi cuûa chuùng cuõng nhö möùc ñoä phaân boá ñoøi hoûi caàn phaûi ño maïng löôùi ñòa chaán 3D vôùi maät ñoä daày.
C/ Caùc thoâng soá vaät lyù cuûa ñaù cabonate moû Ñaïi Huøng
a.Caùc thoâng soá ñieän trôû (söû duïng ñeå tính toaùn ñoä roãng vaø ñoä baõo hoøa daàu khí)
Heä soá baõo hoøa n, heä soá dính keát m vaø heä soá a ñöôïc ño ñaïc treân maãu loõi trong phoøng thí nghieäm phaân tích. Hieän nay ôû boàn truõng Nam Coân Sôn, caùc maãu ñaù voâi ñöôïc laáy töø caùc gieáng khoan raát ít, do ñoù vieäc xaùc ñònh caùc thoâng soá treân coøn nhieàu haïn cheá veà maët phaân boá cuõng nhö chieàu saâu. Tuy nhieân ôû moû Ñaïi Huøng, caùc giaù trò a, m, n ñaù chöùa carbonate cuõng ñaõ ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
Heä Soá
a
m
n
1
1,96
2,14
b.Maät ñoä :Maät ñoä khung cuûa ñaù cabonate ôû caùc vóa chöùa cuûa moû Ñaïi Huøng bieán ñoåi töø 2,64 ñeán 2,73, tuøy thuoäc vaøo thaønh phaàn thaïch hoïc khoaùng vaät cuûa ñaù. Ngoaøi caùc khoaùng vaät naëng (pyrit, barit, siderit, …) coù maät ñoä khung cao, caùc khoaùng vaät khaùc coù maät ñoä khung gaàn töông ñöông nhau. Theo taøi lieäu phaân tích maãu ôû caùc væa carbonate thuoäc moû Ñaïi Huøng, maät ñoä khung trung bình cuûa ñaù carbonate khoaûng 2,73g/cm3.
c.Ñoä roãng : Khi phaân tích maãu laùt moûng, ñoä roãng coù ñöôïc laø do söï öôùc löôïng tæ leä giöõa caùc loã roãng vaø khoaùng vaät chieám trong maãu.
Ñoä roãng cuûa ñaù carbonate ôû moû Ñaïi Huøng nhìn chung thay ñoåi töø 9-35%. Ñoä roãng chuû yeáu laø hang hoác nöùt neû neân ñoä thaám cuûa ñaù chöùa cuõng raát toát. Ñoä roãng trung bình ñaù carbonate ôû moû Ñaïi Huøng laø 20%.
d.Ñieän trôû: Trong laùt caét carbonate chöùa nöôùc, tuøy thuoäc vaøo ñoä roãng, ñoä maën cuûa nöôùc væa vaø möùùc ñoä nöùt neû hang hoác cuûa ñaù, ñieän trôû coù theå thay ñoåi trong giôùi haïn töø 3-7 Wm. Ñoái vôùi taäp carbonate chöùa daàu, ñieän trôû coù theå ñaït ñeán 200 - 300Wm.
Baûng 2 :Baûng toùm taét caùc thoâng soá ñòa chaát -ñòa vaät lyù cuûa ñaù carbonate
ôû moät soá gieáng khoan thuoäc moû Ñaïi Huøng
Gieáng khoan
Ñoä thaám (mD)
Chieàu daøy hieäu duïng (mbrt)
Ñoä roãng (%)
SH (%)
ÑH-1
ÑH-3
ÑH-1P
ÑH-8X
ÑH-ST2
ÑH-2P
ÑH-4P
ÑH-7X
ÑH-6X
ÑH-5X
ÑH-4X
9
16
26
70
104
141
44
44
15
36
17
266.5
256
54.4
150.6
150.6
46.4
6.2
48.7
65.7
100.8
81.2
14
16
18.8
18.8
21.1
18.6
22.2
20.1
16.4
18.2
17.9
56
27
33
47
43
59
57
27
8
13
14
SH: Ñoä baõo hoøa Hydrocacbon.
e.Caùc giaù trò giôùi haïn: Laø nhöõng giaù trò nhoû nhaát cuûa ñoä seùt, ñoä roãng, ñoä thaám vaø ñoä baõo hoøa daàu khí duøng ñeå tính toaùn tröõ löôïng daàu khí. Neáu caùc væa carbonate coù caùc giaù trò nhoû hôn moät trong nhöõng giaù trò giôùi haïn cuûa caùc thoâng soá neâu treân thì væa ñoù seõ khoâng ñöôïc ñöa vaøo tính tröõ löôïng. Caùc giaù trò giôùi haïn cuûa ñoä seùt,ñoä roãng, ñoä thaám vaø ñoä baõo hoøa daàu khí phuï thuoäc raát nhieàu caùc yeáu toá khaùc nhau nhö tính chaát cuûa ñaát ñaù, thaønh phaàn khoaùng vaät, aùp suaát, nhieät ñoä væa, tính chaát hoùa lyù cuûa daàu khí nöôùc chöùa trong væa.
Ñoái vôùi ñaù carbonate, caùc giaù trò giôùi haïn sau ñaây ñöôïc söû duïng chung cho toaøn boàn truõng Nam Coân Sôn:
Ñoä thaám(k ) : 1 mD ( k > 1Md)
Ñoä roãng (F) : 10 % (F > 10%)
Ñoä baõo hoøa nöôùc (Sw): 60% (Sw < 60%)
Caùc giaù trò giôùi haïn sau ñaây ñöôïc söû duïng rieâng cho moû Ñaïi Huøng thuoäc boàn truõng Nam Coân Sôn:
Giaù trò giôùi haïn
Ñoä roãng (%)
Ñoä seùt (%)
Ñoä baõo hoøa nöôùc (%)
ÑH
9
30
60
1-3.Keát luaän
Ñaù carbonate theàm vôùi ñoä roãng, ñoä thaám keùm, khoâng coù giaù trò trong daàu khí.
Carbonate aùm tieâu san hoâ ôû boàn truõng Nam Coân Sôn coù ñoä roãng vaø ñoä thaám toát laø ñoái töôïng coù nhieàu trieån voïng daàu khí lôùn caàn ñöôïc nghieân cöùu vaø khai thaùc.
Söï Phaân Boá Carbonate Ôû moû Ñaïi Huøng
Theo coät ñòa taàng, ñaù carbonate ôû moû Ñaïi Huøng ñöôïc phaùt hieän coù maët ôû caùc taàng coù tuoåi Miocene ñeán Pliocene vaø ñöôïc chia thaønh hai taäp chöùa chuû yeáu laø T60 (Miocene trung) vaø T80 (Miocene muoän-Pliocene). Ñoä saâu cuûa caùc taàng naøy thay ñoåi töø 1100 ñeán 2900 m, tuøy theo töøng gieáng khoan cuï theå (baûng 3). Ngoaøi caùc ñoä saâu naøy, ôû raûi raùc trong coät ñòa taàng coøn coù caùc lôùp ñaù voâi moûng naèm xen keû vôùi caùc taäp ñaù caùt, ñaù buøn hoaëc ñaù seùt vôùi dieän phaân boá khoâng roäng. Do ñoù tieàm naêng daàu khí ôû caùc lôùp naøy khoâng ñaùng keå.
Baûng 3: Ñoä saâu cuûa caùc taäp carbonate ôû moät soá gieáng khoan
Loâ
Gieáng khoan
Ñænh (mbrt)
Ñaùy
05.1
DH-1
DH-3
DH-1P
DH-2P
DH-4P
DH-5P/ST2
DH-8X
DH-7X
DH-6X
DH-5X
DH-4X
1944
1990
1957
1949
1974
1974
1947
2126
2073
1972
1996
2452
2861.5
2112
2059
2083
2499
2499
2355
2534
2388
2340
3. Tieàm Naêng Daàu Khí Cuûa Ñaù Carbonate moû ñaïi huøng
Tieàm naêng daàu khí ôû moû Ñaïi Huøng trong traàm tích carbonate vaãn chöa ñöôïc ñaùnh giaù tæ mæ vaø chi tieát. Song döïa treân keát quaû cuûa caùc gieáng khoan thaêm doø cuõng nhö thaåm löôïng cuõng nhö keát quaû minh giaûi ñòa chaán, ta coù theå sô löôïc nhö sau.
ÔÛ moû Ñaïi Huøng coù taát caû 7 caáu taïo ñöôïc khoan vaø phaùt hieän coù caùc taäp chöùa daàu vaø khí trong traàm tích carbonate. Baûng 4 cho ta thaáy caùc phaùt hieän daàu vaø khí trong traàm tích carbonate treân caùc caáu taïo thuoäc moû Ñaïi Huøng. Caùc khu vöïc coù khaû naêng chöùa daàu vaø khí cuûa traàm tích carbonate ñöôïc xaùc ñònh khaùi quaùt döïa treân cô sôû baûn ñoà moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích.
Caùc taäp chöùa traàm tích carbonate coù theå ñöôïc phaân chia thaønh hai nhoùm: taäp chöùa traàm tích carbonate Miocene vaø taäp chöùa traàm tích carbonate Miocene muoän-Pliocene. Caùc taäp chöùa carbonate chöùa daàu khí ñaõ ñöôïc gaëp ôû moû Ñaïi Huøng bôûi caùc gieáng khoan thaêm doø vaø thaåm löôïng.
3-1. Taäp chöùa traàm tích carbonate Miocene giöõa:
Noùi chung, ñoä roãng cuûa ñaù chöùa thuoäc taäp naøy bao goàm ñoä roãng nguyeân sinh vaø thöù sinh, ñöôïc sinh thaønh bôûi keát quaû röûa luõa, thay theá, hoøa tan vaø dolomite hoùa. Giaù trò ñoä roãõng trung bình trong taäp chöùa naøy vaøo khoaûng 25-30%. Ñoä daøy caùc taäp carbonate coù theå leân tôùi haøng traêm meùt. Tæ soá Net/Gross (chieàu daøy hieäu duïng/ toång chieàu daøy) naèm trong khoaûng 0.1, 0.3 vaø 0.5. Keát quaû caùc gieáng khoan cho thaáy taàng chöùa carbonate chöùa daàu, khí ôû caùc gieáng khoan 05-DH-1X, chöùa khí ôû gieáng khoan 05-DH-2X.
3-2. Taäp chöùa carbonate Miocene muoän –Pliocene:
Ñoä roãng caùc taäp chöùa naøy noùi chung raát toát, thöôøng lôùn hôn 10%, trung bình khoaûng 25% ñoâi khi ñeán 40%. Ñoä thaám khaù toát neân khaû naêng tích tuï daàu khí cao. Tuy nhieân qua caùc gieáng khoan thaêm doø vaø thaåm löôïng, ta thaáy caùc taäp chöùa carbonate ôû moû Ñaïi Huøng chöùa daàu, khí vaø condensat nhöng haøm löôïng CO2 khaù cao.
Baûng 4: Keát quaû thöû væa ôû moät soá gieáng khoan
Gieáng khoan
Daáu hieäu
Keát quaû thöû væa
05-DH-1X
Daàu
Khoâng coù doøng
05-DH-2X
Khí
3 trieäu feet khoái khí/ngaøy
270 thuøng condensat/ngaøy
Sau ñaây laø keát quaû tính toaùn tröõ löôïng daàu vaø khí taïi choã trong taàng chöùa carbonate theo caùc caáp tröõ löôïng P10, P50, P90
Teân moû
HIP
Ñôn vò
Chaát löu
P90
P50
P10
ÑH
48.8
71.8
99
MMstb
Daàu
CHÖÔNG VI:
ÑAËC ÑIEÅM CÔ LYÙ CUÛA ÑAÙ MOÙNG NÖÙT NEÛ
a. Cô sôû lyù thuyeát
Caùc loaïi loã roãng trong ñaù moùng
Hai kieåu khoâng gian loã roãng thöôøng gaëp trong caùc ñaù moùng laø loã roãng daïng khe nöùt / vi khe nöùt vaø loã roãng daïng hang hoác vi hang hoác. Trong moãi khu vöïc tuøy thuoäc vaøo ñaù moùng ñaõ bò taùc ñoäng aûnh höôûng chuû yeáu bôûi nhöõng quaù trình bieán ñoåi naøo maø moät trong hai kieåu loã roãng treân chieám öu theá.
ÔÛ phaàn treân cuøng, trong ñôùi ñaù moùng phong hoùa, ñoä roãng khe nöùt giaûm ñi ñaùng keå, trong khi loã roãng beân trong tinh theå vaø hang hoác do hoøa tan, röõa luûa laïi thöôøng coù maët. Tuy nhieân phaàn lôùn ñaù moùng ôû khu vöïc nghieân cöùu ñaõ chòu taùc ñoäng cuûa nhieàu quaù trình bieán ñoåi, chính vì vaäy kieåu khoâng gian cuûa ñaù moùng thöôøng laø loaïi toång hôïp cuûa caùc loã roãng khe nöùt / vi khe nöùt, hang hoác / vi hang hoác vaø loã roãng beân trong tinh theå.
Ñoä roãng khe nöùt / vi khe nöùt
Thöôøng hieän dieän trong ñôùi caø naùt do aûnh höôûng cuûa caùc hoaït ñoäng kieán taïo. Ñaëc tröng laø caùc vi nöùt neû vaø caùc nöùt neû lôùn, sau ñoù thay ñoåi trong phaïm vi lôùn theo chieàu saâu vaø theo töøng khu vöïc. Tuøy thuoäc vaøo maät ñoä khe nöùt cuûa ñaát ñaù maø tính phaân nhaùnh hay khoâng phaân nhaùnh cuûa loaïi loã roãng naøy khaùc nhau. Maãu coù khe nöùt cao thì phaân nhaùnh caøng phöùc taïp, khi ñoù caùc khe nöùt thöôøng caét nhau hoaëc chuùng ñöôïc noái thoâng vôùi caùc loã roãng hang hoác / vi hang hoác. Chính nhôø caùc khe nöùt thoâng nhö vaäy maø tính chaát chöùa, ñaëc bieät tính chaát thaám taêng leân raát nhieàu.
Loã roãng hang hoác / vi hang hoác
Hình thaønh caùc hang hoác lôùn nhoû, do quaù trình bieán ñoåi phong hoùa vaø hoøa tan maïnh hay yeáu caùc thaønh phaàn khoâng beân vöõng cuûa ña. Thöôøng giöõa caùc loã roãng hanh hoác vaø caùc nöùt neû ñeàu coù söï lieân heä nhau. Ñoä roãng nöùt neû vaø hanh hoác laø ñoä roãng thöù sinh. Ñaù coù ñoä roãng > 0,1 % ñöôïc xem laø chöùa. Ñoä roãng hanh hoác vi hang hoác chieám vai troø chính trong colletor cuûa ñaù moùng, tuy nhieân tyû leä cuûa chuùng dao ñoäng trong phaïm vi lôùn tuøy thuoäc ñaù moùng bò bieán ñoåi caùc quùa trình thuûy nhieät vaø phong hoùa ôû möùc ñoä naøo.
NGUYEÂN NHAÂN TAÏO ÑOÄ ROÃNG THAÁM TRONG ÑAÙ MOÙNG
Ñaù moùng cuûa theàm luïc ñòa Vieät Nam bò nöùt neû vaø bò nöùt neû vaø bò bieán ñoåi bôûi aûnh höôûng cuûa quaù trình co giaõn nhieät cuûa khoái magma, quaù trình kieán taïo, quaù trình bieán ñoåi chaát nhieät dòch, quaù trình phong hoùa.
Hoaït ñoäng kieán taïo
Laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính gaây ra söï bieán ñoåi khaû naêng thaám chöùa cuûa ñaù moùng moät caùch saâu saéc vaø roäng khaép mang tính toaøn khu vöïc.
Hoaït ñoäng kieán taïo xaûy ra vaøo thôøi Jura-Kreâta vaø keát thuùc vaøo Mioxen giöõa maø thôøi kyø maïnh nhaát laø Kreâta vaø sau ñoù laø Oligoxen. Cuøng vôùi caùc quaù trình taïo thaønh taïo rift, caùc ñöùt gaõy vaø caùc nöùt neû trong ñaù moùng cuõng ñöôïc thaønh taïo. Doïc theo heä thoáng ñöùt gaõy, nhieàu hoaït ñoäng nuùi löûa ñaõ xaûy ra raát maïnh meõ vaø xaûy ra roäng khaép. Keát quûa cuûa hoaït ñoäng nuùi löøa naøy ñaõ taïo ra moät loaït caùc ñaù phun traøo coù thaønh phaàn khaùc nha. Haäu quûa cuûa caùc hoaït ñoäng kieán taïo ñaõ laøm cho ñaù moùng bò nöùt neû, daäp vôõ vaø caø naùt ôû nhöõng möùt ñoä khaùc nhau. Beân caïnh ñoù, caùc hoaït ñoäng kieán taïo cuõng laøm phaùt sinh, phaùt trieån vaø toàn taïi trong ñaù moùng nhieàu heä thoáng khe nöùt phaùt trieån theo nhöõng phöông khaùc nhau. Tuy nhieân, nhöõng khe nöùt coù höôùng gaàn vuoâng goùc vôùi moãi ñöùt gaõy chính ôû khu vöïc laø phaùt trieån hôn caû.
Quaù trình nöùt ne, caø naùt vaø vôõ vuïn tuy khoâng laøm thay ñoåi thaønh phaàn nhöng laøm thay ñoåi kieán truùc, caáu taïo vaø ñaëc bieät laø ñaëc tính vaät lyù thaïch hoïc cuûa ñaù moùng. Möùc ñoä nöùt neû, vôõ vuïn cuûa ñaù moùng tuøy thuoäc chuû yeáu vaøo cöôøng ñoä hoaït ñoäng kieán taïo cuûa khu vöïc. Ngoaøi ra noù coøn tuøy thuoäc khaù nhieàu vaøo thaønh phaàn thaïch hoïc cuûa ñaù moùng. Trong cuøng ñieàu kieän bò taùc ñoäng bôûi caùc löïc kieán taïo nhö nhau thì nhöõng ñaù chöùa nhieàu khoaùng vaät coù tính chaát cöùng vaø doøn nhö thaïch anh thöôøng bò vôõ vuïn vaø nöùt neû maïnh hôn nhöõng ñaù chöùa nhieàu khoaùng vaät meàm vaø deûo nhö fenspat vaø mica.
Caùc hoaït ñoäng nhieät dòch
Sau taùc ñoäng cuûa caùc phaù huûy kieán taïo, nhöõng hoaït ñoäng thuûy nhieät cuõng laø moät trong nhöõng taùc nhaân quan troïng laøm bieán ñoåi saâu saéc thaønh phaàn cuõng nhö ñaëc tính vaät lyù thaïch hoïc cuûa ñaù moùng .
Nhö ñaõ bieát trong caùc dung dòch magma noùng chaûy ñeàu coù chöùa moät löôïng hôi nöôùc nhaát ñònh. Ñoái vôùi caùc granitoid noùng chaûy thöôøng chöùa ñeán 7% löôïng hôi nöôùc. Trong quaù trình keát tinh vaø ñoâng cöùng cuûa magma, khoái löôïng hôi nöôùc naøy daàn daàn ñöôïc taùch ra vaø trôû thaønh caùc dung dòch khoùang hoùa thuûy nhieät. Haønh trình di chuyeån, cöôøng ñoä vaø phaïm vi hoaït ñoäng cuõng nhö möùc ñoä aûnh höôûng cuûa chuùng coù lieân quan chaët cheõ vôùi thaønh phaàn, möùc ñoä phaù huûy vaø nöùt neû maïnh hay yeáu cuûa ñaù moùng.
Do cheá ñoä hoaït ñoäng kieán taïo xaûy ra maïnh meõ neân ñaõ taïo ra moät heä thoáng caùc ñöùt gaõy vaø khe nöùt möùc ñoä lôùn toàn taïi trong ñaù moùng. Chính caùc heä thoáng khe nöùt naøy thöôøng laø nhöõng ñöôøng daãn thuaän lôïi ñeå cho caùc dung dòch khoaùng hoùa thuûy nhieät töø döôùi saâu di chuyeån leân phía treân hoaëc di chuyeån taùc ñoäng trong khoái ñaù moùng. Thöôøng thì caùc hoaït ñoäng thuûy nhieät xaûy ra vôùi cöôøng ñoä maïnh nhaát taïi caùc khu vöïc maø ôû ñoù ñaù moùng bò caø naùt vaø phaù huûy raát maïnh.
Trong giai ñoaïn ñaàu thöôøng caùc dung dòch thuûy nhieät coù ñoä linh ñoäng lôùn bôûi noàng ñoä khoaùng hoùa cuûa chuùng coøn thaáp. Chính vì vaäy treân ñöôøng di chuyeån vaø hoaït ñoäng, caùc dung dòch thuûy nhieät hoøa tan maïnh meõ nhöõng khoaùng vaät keùm beàn vöõng (fenspat vaø nhöõng khoaùng vaät maøu). Keát quaû cuûa söï hoøa tan ñoù ñaõ taïo ra nhöõng loã roãng daïng hang hoác coù kích thöôùc vaø hình daïng raát khaùc nhau. Beân caïnh ñoù kích thöôùc nhöõng khe nöùt môû ban ñaàu ngaøy caøng ñöôïc môû roäng do söï hoøa tan caùc dung dòch thuûy nhieät xaûy ra maïnh meõ, doù ñoù laøm taêng khaû naêng thaám chöùa cuûa ñaù.
Maët khaùc, trong quaù trình hoaït ñoäng thuûy nhieät ngaám daàn vaøo ñaù vaø ôû ñoù seõ xaûy ra nhöõng phaûn öùng hoùa hoïc giöõa moät soá khoaùng vaät trong ñaù vôùi moät soá nguyeân toá hoaù hoïc trong dung dòch thuûy nhieät. Saûn phaåm cuûa phaûn öùng hoaù hoïc noùi treân ñaõ taïo ra moät loaït caùc khoùang vaät môùi. Haàu heát caùc khoaùng vaät coù nguoàn goác thuûy nhieät môùi sinh naøy xuaát hieän döôùi daïng thay theá moät phaàn caùc khoaùng vaät nguyeân sinh hoaëc ôû daïng laáp ñaày vaøo caùc loã roãng vaø caùc khe nöùt môû ñaõ ñöôïc hình thaønh do caùc bieán ñoåi vaø phaù huûy tröôùc ñoù. Vaø nhö vaäy laø ôû nhöõng giai ñoaïn cuoái, caùc hoaït ñoäng thuûy nhieät ñaõ laøm giaûm ñi moät phaàn tính chaát chöùa vaø thaám cuûa ñaù moùng.
Toùm laïi caùc hoaït ñoäng thuûy nhieät trong ñaù moùng, mang tính chaát hai maët hoaëc laø taêng hoaëc laø giaûm ñi tính chaát thaám chöùa cuûa ñaù moùng tuøy thuoäc vaøo giai ñoaïn hoaït ñoäng ñaàu hay cuoái cuûa chuùng. Nhöng nhìn chung caùc hoaït ñoäng thuûy nhieät laø moät trong nhöõng taùc nhaân tích cöïc ñeå hình thaønh neân khaû naêng chöùa daàu khí.
Quaù trình phong hoùa
Do caùc vaän ñoäng kieán taïo, caùc khoái magma cuûa moùng daàn daàn ñöôïc naâng leân vaø loä ra treân beà maët trong moät thôøi gian töông ñoái daøi cho tôùi khi chuùng ñöôïc caùc traàm tích treû hôn phuû leân. Cöôøng ñoä phong hoùa cuûa ñaù moùng phuï thuoäc vaø nhieàu yeáu toá nhö beà maët ñòa hình coå, thaønh phaàn ban ñaàu, möùt ñoä nöùt neû vaø phaù huûy cuûa ñaù do taùc ñoäng cuûa quaù trình bieán ñoåi tröôùc ñoù. ÔÛ nhöõng khu vöïc phaân boá nhieàu ñaù coù tyû leä fenspat vaø khoaùng vaät maøu cao thì möùc ñoä phong hoùa xaûy ra maïnh meõ hôn nhieàu so vôùi nhöõng nôi phaân boá caùc ñaù coù tyû leä thaïch anh cao.
B. ñaëc tính thaám chöùa trong Ñaù moùng nöùt neû THUOÄC MOÛ ÑAÏI HUØNG
Thaønh phaàn thaïch hoïc
Granodiorit
Thaønh phaàn khoaùng vaät chính cuûa maãu granodiorit ÑH-2X bao goàm Plagioclase (45-55%), Thaïch anh (25-30%), Felspat kali (trung bình 5-10%).
Khoaùng vaät maøu goàm coù Biotite (10-16%) vaø Horblend (vaøi haït-4%). Caùc khoaùng vaät thöù sinh: clorit epidot, zoizit.
Khoaùng vaät phuï: sfen, apatit, zircon vaø khoaùng vaät quaëng.
Theo bieåu ñoà thaïch hoïc Streckeisen 1979, maãu ÑH-2X thuoäc nhoùm granodiorit.
Ñaù coù kieán truùc nöûa töï hình, haït vöøa ñeán lôùn, caáu taïo ñôùi traïng bò caø naùt, bieán ñoåi nhieät dòch vöøa vaø ñi keøm carbonate hoùa.
Gabrodiorit
Moâ taû maãu ÑH-4X: maøu xaùm toái, kieán truùc porphyr vôùi ban tinh >5%. Neàn coù caáu taïo haït mòn, coù kieán truùc haït nöûa töï hình. Ñaù bò neùn eùp nöùt neû. Trong loã khoan, quan saùt thaáy gabrodiorit xuyeân caét granodiorit. Khoaùng vaät maøu 30%, chuû yeáu laø horblend, khoaùng vaät saùng maøu laø felspat vaø thaïch anh. Theo bieåu ñoà phaân loaïi thaïch hoïc Streckeisen 1979, maãu ÑH-4X thuoäc nhoùm monzonit thaïch anh.
Döôùi kính, ngoaøi granodiorit, coøn coù theå tuø laø andesit vôùi neàn haït nhoû.
Gabrodiorit coù thaønh phaàn ban tinh 15%, neàn 85%. Ôû nôi tieáp xuùc vôùi ñaù tuø, ñaù coù ban tinh vaø neàn keát tinh haït nhoû, kieán truùc porphyr vôùi neàn haït laêng truï vaø coù caáu taïo doøng chaûy.
Thaønh phaàn ban tinh: Plagioclase 60% vaø Horblend 40%.
Thaønh phaàn neàn: Plagioclase 60%, Horblend 40%, Thaïch anh 5%, epidot vaø zoizit 20%, sfen nhieàu haït, quaëng >5%.
Ñaëc tính thaám chöùa
Ñaù granodiorit thuoäc boàn truõng Nam Coân Sôn coù 2 loaïi khe nöùt phaùt trieån laø khe nöùt laáp ñaày vaät lieäu do caø naùt vaø khe nöùt môû do söï phaù huûy, nöùt neû cuûa ñaù. Caùc taøi lieäu ñòa vaät lyù gieáng khoan ôû cuõng böôùc ñaàu xaùc ñònh ñöôïc ñôùi nöùt neû trong ñaù moùng vôùi caùc keát quaû xaùc ñònh ñoä roãng baèng phöông phaùp tính toaùn töø xaùc ñònh khoái löôïng rieâng vaø dung troïng khoâ:
Khoái löôïng rieâng (g/cm3)
Dung troïng khoâ (g/cm3)
Ñoä loã roãng
(%)
ÑH-2X2
2.641
2.636
0.2
ÑH-4X4
2.72
2.703
0.6
ÑH-4X2
2.86
2.794
2.3
PHAÀN
KEÁT LUAÄN
Mỏ Đại Hùng nằm ở phía tây bắc bồn Trung Nam Côn Sơn, do Xí nghiệp liên doanh Vietsovpetro phát hiện từ năm 1988. Quá trình thăm dò, khai thác dầu khí tại đây đã tìm thấy 15 mỏ dầu khí, khoan 5 giếng thăm dò và 4 giếng khai thác.
Tháng 2/1999, Vietsopetro tiếp quản lại mỏ này từ nhà điều hành Petronas Carigali Overseas (Malaysia) và khai thác đến đầu năm nay được 3,327 triệu tấn dầu, 1,2 triệu m3 nước và 1.037 triệu m3 khí.
Theo đánh giá của PetroVietnam, trữ lượng dầu của mỏ Đại Hùng được chứa trong các tầng trầm tích Mioxen cần phải được đánh giá chính xác trên cơ sở xác định lại các giá trị biên của độ rỗng, độ thấm cho các tầng chứa đá lục nguyên và carbonate.
Vừa qua, Chính phủ đã phê duyệt về tính hiệu quả và sự cần thiết tiếp tục khai thác mỏ dầu này. Dự kiến, mỏ sẽ được khai thác liên tục đến năm 2010.
Theo caùc keát quaû phaân tích treân ñaây, ta thaáy doøng daàu thöông maïi chuû yeáu chöùa trong 2 ñoái töôïng chöùa laø caùt keát nguoàn goác luïc nguyeân vaø traàm tích carbonat chuû yeáu laø ñaù voâi aùm tieâu san hoâ vaø caùc taäp ñaù voâi nöôùc noâng. Nhìn chung, ñaëc tính thaám chöùa cuûa traàm tích carbonat toát hôn so vôùi caùc taäp traàm tích caùt keát.
Caùt keát laø ñoái töôïng chöùa chuû yeáu ôû moû Ñaïi Huøng. Ñaây laø loaït traàm tích traám laéng trong moâi tröôøng ven bieån, bieån noâng; caùt keát coù laãn seùt, boät keát; thaønh phaàn caùt keát coù ñoä choïn loïc toát, ñoä roãng cao. Ña soá maãu phaân tích ôû treân ñeàu coù ñoä roãng vöôït ngöôõng 10% (ngöôõng ñoä roãng chung cho moû Ñaïi Huøng – boàn truõng Nam Coân Sôn), trung bình ñaït 24%. Ñoä thaám cuûa ñaù caùt keát töông ñoái toát, trung bình 27.8 mD.
Ñaù voâi aùm tieâu san hoâ ôû moû Ñaïi Huøng cuõng laø moät ñoái töôïng chöùa ñang ñöôïc quan taâm nghieân cöùu, ñöôïc ñaùnh giaù laø coù tieàm naêng (vì naèm gaàn vuøng ñang khai thaùc khí trong ñaù traàm tích carbonat: moû Lan Taây – Lan Ñoû). Ñoä roãng cuûa ñaù carbonate ôû moû Ñaïi Huøng nhìn chung thay ñoåi töø 9-35%. Ñoä roãng chuû yeáu laø hang hoác nöùt neû neân ñoä thaám cuûa ñaù chöùa cuõng raát toát. Ñoä roãng trung bình ñaù carbonate ôû moû Ñaïi Huøng laø 20%.
Ngoaøi ra, coøn coù moät ñoái töôïng chöùa cuõng ñang ñöôïc quan taâm laø ñaù moùng phong hoùa nöùt neû. Tuy nhieân, ñoái töôïng naøy chöa ñöôïc nghieân cöùu kyõ löôõng neân chöa theå coù keát luaän cuï theå. Hai maãu phaân tích treân ñaây cho thaáy ñaëc tính thaám chöùa ôû möùc ñoä töông ñoái thaáp. Cho ñeán nay, soá löôïng maãu loõi laáy ñöôïc vaãn chöa nhieàu laém. Qua thöû væa ôû gieáng khoan DH-1 vaø DH-4 chæ thaáy doøng daàu raát yeáu, aùp suaát væa khoâng ñuû duy trì ñöôïc neân coøn quaù sôùm ñeå keát luaän veà caùc ñaëc tính chöùa cuûa ñaù moùng nöùt neû.
Kieán nghò:
Vieäc phaân tích thaïch hoïc, cuõng nhö giaûi ñoaùn taøi lieäu ñòa vaät lyù gieáng khoan cho thaáy taäp carbonate ôû boàn truõng Nam Coân Sôn laø moât taäp chöùa toát, coù ñoä roãng vaø ñoä thaám cao, vì vaäy trieån voïng daàu khí ôû caùc ñoái töôïng naøy laø khaù cao. Vì vaäy, nhieäm vuï hieän nay laø caàn ñaùnh giaù chi tieát, tieán haønh caùc gieáng khoan thaêm doø ñeå coù theå sôùm ñöa vaøo saûn xuaát. Ñieàu naøy coù tính khích leä cao, bôûi vì moû khí Lan Taây – Lan Ñoû keá caän cuõng ñaõ ñöôïc ñöa vaøo khai thaùc. Ngoaøi ra, ñoái töôïng chöùa raát phong phuù ôû moû Ñaïi Huøng laø caùc taäp caùt keát cuõng caàn ñöôïc quan taâm nghieân cöùu ñeå ñöa vaøo khai thaùc.
Taäp trung nghieân cöùu, laáy maãu loõi ñaù moùng ñeå coù theå ñaùnh giaù ñaày ñuû veà ñoái töôïng chöùa raát coù tieàm naêng naøy.
.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
PHAN VAÊN KOÂNG, Tieåu luaän toát nghieäp Cöû nhaân – Ñaùnh giaù tính chaát cô lyù ñaù moùng moû Baïch Hoå, 1997.
PHAN VAÊN KOÂNG, Luaän vaên Thaïc só,Ñaëc ñieåm thaïch hoïc – thaïch ñòa hoùa caùc thaønh taïo magma ñaù moùng moû Roàng – boàn truõng Cöûu Long, 2000.
PHAN VAÊN KOÂNG, Ñeà cöông Nghieân cöùu sinh – Tieàm naêng daàu khí cuûa ñaù carbonat boàn truõng Nam Coân Sôn, 2004.
LÖU CHAÂU, Luaän vaên Thaïc só,Ñaëc ñieåm thaïch hoïc – thaïch ñòa hoùa caùc thaønh taïo magma ñaù moùng boàn truõng Nam Coân Sôn, 1998.
NGUYEÃN GIANG THANH, Tieåu luaän toát nghieäp Cöû nhaân – Caùc phöông phaùp nghieân cöùu tính chaát cô lyù ñaù chöùa væa saûn phaåm thuoäc moû Ñaïi Huøng döïa treân taøi lieäu ñòa vaät lyù gieáng khoan vaø trong phoøng thí nghieäm, 1998.
LAÂM HOÀNG NHUNG, Khoùa luaän toát nghieäp Cöû nhaân – Ñaëc tính cô lyù cuûa ñaù traàm tích moû Raïng Ñoâng thuoäc boàn truõng Cöûu Long, 2005.
Caùc taøi lieäu do Vieän Daàu khí Vieät Nam (VPI) chi nhaùnh phía Nam cung caáp.
VNExpress, Thôøi baùo Ñieän töû Vieät Nam – Thoâng tin Kinh teá.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Đặc điểm cơ lý của một vài giếng khoan ở mỏ Đại Hùng – bồn trũng Nam Côn Sơn.doc