Đánh giá ảnh hưởng của thời gian lưu bùn và chất dinh dưỡng đến tính chất lắng của bùn hoạt tính

DANH SAÙCH CAÙC ÑOÀ THÒ Trang Ñoà thò 3.1 : Bieán thieân COD theo haøm löôïng Nitô 50 Ñoà thò 3.2 : Bieán thieân SVI theo haøm löôïng Nitô 51 Ñoà thò 3.3 : Bieán thieân ñoä ñuïc theo haøm löôïng Nitô 53 Ñoà thò 3.4 : COD trung bình sau 17 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi Nitô 54 Ñoà thò 3.5 : Ñoä ñuïc trung bình sau 17 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi Nitô 55 Ñoà thò 3.6 : MLSS trung bình sau 17 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi Nitô 56 Ñoà thò 3.7 : SVI trung bình sau 17 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi Nitô 57 Ñoà thò 3.8 : Bieán thieân COD theo haøm löôïng Photpho 60 Ñoà thò 3.9 : Bieán thieân SVI theo haøm löôïng Photpho 61 Ñoà thò 3.10 : Bieán thieân ñoä ñuïc theo haøm löôïng Photpho 63 Ñoà thò 3.11: COD trung bình sau 17 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi Photpho 65 Ñoà thò 3.12: Ñoä ñuïc trung bình sau 17 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi P 66 Ñoà thò 3.13: SVI trung bình sau 17 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi P 67 Ñoà thò 3.14: MLSS trung bình sau 17 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi P 68 Ñoà thò 3.15: Bieán thieân COD cuûa thí nghieäm thay ñoåi SRT 70 Ñoà thò 3.16: Bieán thieân SVI cuûa thí nghieâm thay ñoåi SRT 72 Ñoà thò 3.17: Bieán thieân ñoä ñuïc cuûa thí nghieäm thay ñoåi SRT 74 Ñoà thò 3.18: Bieán thieân pH cuûa thí nghieän thay ñoåi SRT 76 Ñoà thò 3.19: COD trung bình sau 27 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi SRT 78 Ñoà thò 3.20: MLSS trung bình sau 27 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi SRT 79 Ñoà thò 3.21: SVI trung bình sau 27 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi SRT 80 Ñoà thò 3.22 :Ñoä ñuïc trung bình sau 27 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi SRT 81 Ñoà thò 3.23: pH trung bình sau 27 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi SRT 82 DANH SAÙCH CAÙC BAÛNG BIEÅU Trang Baûng 2.1 :Caùc chaát dinh döôõng caàn thieát cho hoaït ñoäng soáng cuûa teá baøo vi khuaån 14 Baûng 2.2: Phaàn traêm caùc nguyeân toá caàn thieát cho hoaït ñoäng soáng cuûa teá baøovi khuaån tính treân troïng löôïng khoâ 14 Baûng 2.3 : Giaù trò dinh döôõng caàn thieát ñeå khöû BOD (g/kg BOD) 16 Baûng 2.4 : Thôøi gian löu buøn tieâu bieåu cho quaù trình buøn hoaït tính 17 Baûng 2.5: Caùc vaán ñeà thöôøng gaëp khi vaän haønh buøn hoaït tính 21 Baûng 2.6: Caùc vi khuaån daïng sôïi thöôøng gaëp gaây buøn daïng khoái 26 Baûng 2.7: Caùc yeáu toá gaây neân buøn daïng khoái 30 Baûng 2.8: Caùc daáu hieäu nhaän bieát coù quaù trình khöû Nitrat hoaù 33 Baûng 2.9: Caùc vi khuaån gaây boït vaùng thöôøng gaëp 34 Baûng 2.10 : Caùc vi khuaån daïng sôïi phaùt trieån nhanh trong moâi tröôøng thieáuhuït dinh döôõng 36 Baûng 3.1: Caùc chæ tieâu phaân tích 43 Baûng 3.2: Caùc thoâng soá vaän haønh cuûa thí nghieäm thay ñoåi Nitô 44 Baûng 3.3: Tæ leä dinh döôõng cho vaøo caùc moâ hình cuûa thí nghieäm thay ñoåi Nitô 45 Baûng 3.4: Tæ leä dinh döôõng cho vaøo caùc moâ hình cuûa thí nghieäm thay ñoåi Photpho 46 Baûng 3.5: Caùc thoâng soá vaän haønh cuûa thí nghieäm thay ñoåi thôøi gian löu buøn 47 Baûng 3.6: Löôïng buøn dö ruùt ra moãi ngaøy öùng vôùi töøng thôøi gian löu buøn 48 Baûng 3.7: Keát quaû khöû COD cuûa thí nghieäm thay ñoåi Nitô 49 Baûng 3.8: Bieán thieân SVI cuûa thí nghieäm thay ñoåi Nitô 51 Baûng 3.9 : Keát quaû khöû ñoä ñuïc cuûa thí nghieäm thay ñoåi Nitô 52 Baûng 3.10: Keát quaû trung bình sau 17 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi Nitô 54 Baûng 3.11: Keát quaû khöû COD cuûa thí nghieäm thay ñoåi Photpho 59 Baûng 3.12: Bieán thieân SVI cuûa thí nghieäm thay ñoåi Photpho 61 Baûng 3.13: Bieán thieân ñoä ñuïc cuûa thí nghieäm thay ñoåi Photpho 62 Baûng 3.14: Keát quaû trung bình sau 17 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi Photpho 64 Baûng 3.15 : Giaù trò Photpho coøn laïi sau 17 ngaøy ôû caùc bình 64 Baûng 3.16 :Keát quaû khöû COD cuûa thí nghieäm thay ñoåi thôøi gian löu buøn 69 Baûng 3.17 : Bieán thieân SVI cuûa thí nghieäm thay ñoåi thôøi gian löu buøn 71 Baûng 3.18 : Keát quaû khöû ñoä ñuïc cuûa thí nghieäm thay ñoåi thôøi gianlöu buøn 73 Baûng 3.19 : Bieán thieân pH cuûa thí nghieän thay ñoåi thôøi gian löu buøn 75 Baûng 3.20: Keát quaû trung bình sau 27 ngaøy thí nghieäm thay ñoåi thôøigian löu buøn 77 DANH SAÙCH CAÙC HÌNH MINH HOÏA  Trang Hình 2.1 : Minh hoïa buøn hoaït tính keát boâng toát 9 Hình 2.2 : Minh hoïa buøn hoaït tính keát boâng khoâng toát 9 Hình 2.3 : Minh hoïa buøn daïng khoái do vi khuaån daïng sôïi 25 Hình 2.4 : Caùc vi khuaån daïng sôïi thöôøng gaëp 26 Hình 2.5: Minh hoïa buøn daïng boït vaùng Nocardia 34 Hình 2.6 : Boït vaùng bao phuû khaép beà maët beå suïc khí 35 Hình 3.1 : Minh hoïa moâ hình 44 DANH SAÙCH CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT BOD (Biochemical Oxygen Demand) : Nhu caàu oxy sinh hoaù. COD (Chemical Oxygen Demand) : Nhu caàu oxy hoaù hoïc. DO (Dissolved Oxygen) : Noàng ñoä oxy hoaø tan. SS (Suspended Solid) : Chaát raén lô löõng. MLSS (Mixed Liquor Suspended Solids) : Chaát raén lô löõng hoãn dòch. MLVSS (Mix Liquid Volatile Suspended Solids) : Chaát raén lô löõng bay hôi hoãn dòch. SVI (Sludge Volume Index) : Chæ soá theå tích buøn. SRT (Solid Retention Time) : Thôøi gian löu buøn. HRT(Hydraulic Residence Time) : Thôøi gian löu nöôùc. F/M (Food – Microorganism ratio) : Tæ leä thöùc aên cho vi sinh vaät. TKN : Haøm löôïng Nitô Kjeldahl TSS: Toång chaát raén lô löõng. PHB: Polyhydrobutyrate TCVN : Tieâu chuaån Vieät Nam. CHÖÔNG 1 : GIÔÙI THIEÄU Ñaët vaán ñeà: Hieän nay coù nhieàu phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi nhö : cô hoïc, lyù hoïc, hoaù hoïc, sinh hoïc. Trong ñoù xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc bao goàm hieáu khí vaø kò khí ñöôïc söû duïng nhieàu trong xöû lyù nöôùc thaûi vì noù ñôn giaûn, reû tieàn maø hieäu quaû. Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc thöïc chaát laø lôïi duïng söï soáng vaø hoaït ñoäng cuûa caùc vi sinh vaät ñeå thöïc hieän daïng phaân huûy khaùc nhau. Nhieäm vuï cuûa caùc coâng trình kó thuaät xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp naøy laø taïo ñieàu kieän soáng vaø hoaït ñoäng toát nhaát cho caùc vi sinh vaät ñeå phaân huûy chaát höõu cô ñöôïc nhanh choùng. Tuy nhieân, xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc laø moät coâng ngheä phöùc taïp bôûi ñoù laø quaù trình phaùt trieån cuûa vi sinh vaät xaûy ra trong caùc ñieàu kieän hoaù lyù lieân quan ñeán söï chuyeån hoaù vaø naêng löôïng teá baøo vi sinh vaät. Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc hieáu khí - buøn hoaït tính muoán hieäu quaû ñoøi hoûi moät quaàn theå vi sinh vaät soáng toát hay noùi khaùc hôn buøn hoaït tính phaûi coù khaû naêng phaân huûy chaát höõu cô vaø laéng toát. Tuy nhieân khoâng phaûi luùc naøo buøn cuõng laéng toát nhö mong muoán, khi vaän haønh quaù trình naøy, ta thöôøng gaëp phaûi buøn daïng khoái khoù laéng, buøn daïng boït vaùng, buøn phaùt trieån phaân taùn….. Coù nhieàu nguyeân nhaân gaây ra hieän töôïng naøy lieân quan tôùi thôøi gian löu buøn cuõng nhö nhu caàu dinh döôõng. Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu caùc yeáu toá aûnh höôûng leân khaû naêng laéng cuûa buøn laø moät vieäc raát caàn thieát. 1.2 Muïc tieâu nghieân cöùu : Muïc ñích cuûa luaän vaên naøy : Ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa thôøi gian löu buøn vaø chaát dinh döôõng ñeán tính chaát laéng cuûa buøn hoaït tính. 1.3 Phaïm vi nghieân cöùu: Laøm moâ hình trong phoøng thí nghieäm trong thôøi gian 3 thaùng, thöïc hieän 3 thí nghieäm: Thí nghieäm 1 : Ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa Nitô ñeán tính chaát laéng cuûa buøn hoaït tính. Thay ñoåi tæ leä COD:N:P vôùi caùc tæ leä töông öùng : Maãu chöùng (khoâng boå sung Nitô), 150:3:1; 150:4:1; 150:5:1; 150:6:1. Thí nghieäm 2 : Ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa Photpho ñeán tính chaát laéng cuûa buøn hoaït tính. Thay ñoåi tæ leä COD:N:P vôùi caùc tæ leä töông öùng : Maãu chöùng (khoâng boå sung Photpho), 150:5:0,3; 150:5:0,5; 150:5:0,8; 150:5:1; 150:5:1,2. Thí nghieäm 3 : Ñaùnh giaù aûnh höôûng thôøi gian löu buøn leân tính chaát laéng cuûa buøn hoaït tính. Thay ñoåi thôøi gian löu buøn vôùi caùc ngaøy nhö sau: SRT=3 ngaøy, SRT=5 ngaøy, SRT=15 ngaøy, SRT=30 ngaøy, SRT=50 ngaøy, SRT=100 ngaøy, vaø SRT= Voâ cuøng. CHÖÔNG 2: TOÅNG QUAN 2.1 TOÅNG QUAN VEÀ QUAÙ TRÌNH BUØN HOAÏT TÍNH 2.1.1. Lòch söû phaùt trieån cuûa quaù trình buøn hoaït tính Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc hieáu khí - buøn hoaït tính ngaøy nay ñaõ trôû neân raát phoå bieán vaø quen thuoäc. Toå tieân cuûa phöông phaùp naøy laø tieán só Angus Smith. Vaøo thaäp nieân 80, oâng ñaõ nghieân cöùu vieäc laøm thoaùng khí taïo ñieàu kieän oxi hoaù chaát höõu cô laøm giaûm oâ nhieãm trong nöôùc thaûi. Vaø töø ñoù, coù raát nhieàu nghieân cöùu veà vaán ñeà naøy. Naêm 1910, Black vaø Phelps thaáy raèng coù theå laøm giaûm oâ nhieãm nöôùc thaûi ñaùng keå baèng caùch suïc khí. Nhieàu thí nghieäm tieáp theo ñaõ ñöa ñeán thí nghieäm Lowrence trong suoát naêm 1912, 1913 cuûa Clark vaø Gage. Hai oâng thaáy raèng nöôùc thaûi ñöôïc laøm thoaùng, cuøng vôùi vieäc nuoâi caáy vi sinh trong caùc bình, caùc hoà ñöôïc che moät phaàn baèng caùc maùng che caùch nhau 25mm seõ taêng khaû naêng laøm saïch nöôùc. Döïa vaøo keát quaû cuûa coâng trình nghieân cöùu naøy, Tieán só G.J. Flower ñaïi hoïc Manchester, Anh thöïc hieän moät soá thí nghieäm töông töï vaø cuoái cuøng ñaõ ñöa ñeán coâng trình cuûa Arden vaø Lockett taïi vieän nghieân cöùu nöôùc thaûi Manchester. Trong suoát quaù trình thí nghieäm cuûa mình, hai oâng phaùt hieän raèng, buøn ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc xöû lyù nöôùc thaûi baèng caùch suïc khí. Coâng trình nghieân cöùu naøy ñöôïc tuyeân boá vaøo ngaøy 3/5/1914. Arden vaø Lockett ñaët teân cho quaù trình naøy laø quaù trình buøn hoaït tính. (Metcalf & Eddy) 2.1.2. Giôùi thieäu veà buøn hoaït tính: Buøn hoaït tính laø khoái quaàn theå vi sinh hoaït tính coù khaû naêng oån ñònh chaát höõu cô hieáu khí goàm : naám, vi khuaån, protozoa, rotifer, trong ñoù haøm löôïng vi khuaån chieám 95% sinh khoái cuûa buøn hoaït tính. Quaù trình buøn hoaït tính laø söï hình thaønh boâng, coù kích thöôùc khoaûng töø 50 –500 (m maø coù theå loaïi boû ñöôïc baèng laéng troïng löïc. Quaàn theå vi sinh vaät trong buøn hoaït tính : vi khuaån cuûa buøn hoaït tính toàn taïi chuû yeáu ôû daïng keo keát (Z.ramigera, Z.uva). Trong soá vi khuaån ôû buøn hoaït tính thöôøng coù maët caùc chuûng : Pseudomonas, Flavobacterium, Achromobacter, Chrombacterium, Azotobacter, Micrococcus, Bacillus ( B.subtilis, B.cereus, B.megaterium), Alkaligenes, Arthrobacter, Acinetobacter, Lophomonas, Norcadia… Ngoaøi caùc loaïi vi khuaån khaùc nhau trong buøn hoaït tính coøn coù maët moät löôïng nhoû naám, naám moác, naám men. Thöôøng coù caû vi khuaån nitrit hoaù Nitrosomonas vaø Nitrobacter. Trong soá caùc vi sinh vaät baäc cao, thaønh phaàn khoâng theå thieáu trong buøn hoaït tính laø nhöõng ñoäng vaät nguyeân sinh, truøng baùnh xe, giun saùn… khaùc nhau. Trong nhoùm truøng tieân mao coù nhieàu nhaát laø Peritricha ( 33 %), ñoàng thôøi caû Vorticella, Opercularia vaø Epistypis. Thaønh phaàn cuûa caùc ñoäng vaät nguyeân sinh laø chæ thò traïng thaùi cuûa buøn hoaït tính. Khaùi nieäm veà chöùc naêng cuûa chuùng trong buøn hoaït tính cuøng vôùi thôøi gian ñaõ thay ñoåi. Baèng thöïc nghieäm ñaõ chöùng minh ñöôïc nhöõng cô theå naøy laøm giaûm löôïng vi khuaån di chuyeån töï do trong nöôùc-xuùc tieáân quaù trình laøm saïch trong nöôùc. Ngoaøi ra trong buøn hoaït tính coøn coù maët caùc daïng vi khuaån daïng sôïi, caùc daïng naøy coù ít hay nhieàu quaù trong buøn cuõng laøm giaûm khaû naêng keát boâng cuõng nhö laéng cuûa buøn. Caùc vi khuaån daïng sôïi nhö: Sphaerotilus, Leptomitus, Leucothrix, Thiothrix, Toxothrix, Beggiatoa, Microscilla, Norcadia, Flexibacter, Vitreoscilla, Glotrichumcandium, Lineola longa, Pelonema subbilissum, Spirulina albida, Haliscomenobacter hydrossis, Microthrix parvicella, Nostocoidalimicola vaø nhöõng loaïi khaùc. Neáu daïng naøy chieám öu theá thì khaû naêng laéng vaø leøn chaët cuûa buøn hoaït tính seõ giaûm nhieàu, gaây khoù khaên ñaùng keå cho quaù trình vaän haønh. Nhìn chung, vi sinh vaät trong buøn hoaït tính ñöôïc chia laøm 2 nhoùm chính: Nhoùm phaân huûy: chòu traùch nhieäm phaân huûy caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi, ñaïi dieän cho nhoùm naøy coù vi khuaån, naám, cynaphyta khoâng maøu. Moät soá ñoäng vaät nguyeân sinh (Osmotrophis protozoa) cuõng coù khaû naêng phaân huûy chaát höõu cô nhöng caùc chaát naøy phaûi ôû noàng ñoä cao. Ngöôïc laïi chuùng seõ khoâng laøm toát coâng vieäc naøy nhö vi khuaån. Nhoùm tieâu thuï : coù nhieäm vuï tieâu thuï caùc teá baøo vi khuaån, caùc chaát neàn, nhoùm naøy chuû yeáu laø microfauna goàm protozoa vaø metazoa. 2.1.3. Söï taêng tröôûng sinh khoái Vi sinh vaät coù theå sinh tröôûng theâm nhieàu nhôø sinh saûn phaân ñoâi, sinh saûn giôùi tính, nhöng chuû yeáu chuùng phaùt trieån baèng caùch phaân ñoâi. Thôøi gian caàn ñeå phaân ñoâi teá baøo thöôøng goïi laø thôøi gian sinh saûn, coù theå dao ñoäng töø döôùi 20 phuùt ñeán haèng ngaøy. Caùc giai ñoaïn sinh tröôûng cuûa vi khuaån: 1- Giai ñoaïn tieàm taøng ( giai ñoaïn sinh tröôûng chaäm) ( Lag phase) : laø giai ñoaïn vi khuaån caàn thôøi gian ñeå thích nghi vôùi moâi tröôøng dinh döôõng. ÔÛ giai ñoaïn naøy, noàng ñoä BOD trong nöôùc thaûi cao, noàng ñoä oxy hoaø tan thaáp. Nhoùm ñoäng vaät nguyeân sinh (protozoa) coù theå soáng trong ñieàu kieän naøy laø truøng bieán hình (amoebae) va truøng roi (flagellate)… Truøng tieân mao (ciliated protozoa), truøng baùnh xe (rotifer), giun troøn bôi töï do ( free-living nematode )cuõng xuaát hieän ôû giai ñoaïn naøy nhöng soá löôïng ít vaø khaû naêng hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû. Vì vaäy, hieäu quaû xöû lyù BOD trong suoát pha lag khoâng cao, nöôùc thaûi bò ñuïc. 2- Giai ñoaïn taêng sinh khoái theo soá muõ (Log phase) : ÔÛ pha log vi khuaån saûn xuaát ra nhieàu enzym caàn thieát cho quaù trình sinh tröôûng. Coù theå chia pha Log thaønh hai giai ñoaïn nhoû. Trong nöûa giai ñoaïn ñaàu, teá baøo vi khuaån haáp thuï BOD vaø haøm löôïng bay hôi cuûa MLSS taêng. Luùc naøy vi khuaån chöa sinh tröôûng nhieàu. Trong nöûa giai ñoaïn coøn laïi, quaù trình toång hôïp teá baøo vaø sinh tröôûng xaûy ra. Vi khuaån söû duïng BOD ñaõ haáp thuï ñöôïc ñeå saûn sinh ra teá baøo môùi, soá löôïng vi khuaån luùc naøy taêng nhanh theo caáp soá muõ. Hieäu quaû xöû lyù BOD luùc naøy raát cao. Noàng ñoä oâ nhieãm trong nöôùc thaûi giaûm maïnh, vaø noàng ñoä oxy taêng. Truøng tieân mao bôi töï do taêng nhanh trong suoát pha log vaø laø nhoùm vi khuaån ñaëc tröng ôû pha naøy, thôøi gian sinh tröôûng cuûa truøng tieân mao bôi töï do( free-swimming ciliate) khoaûng 24 giôø. Trong khi ñoù, truøng bieán hình (amoebae) vaø truøng roi (flagellate) khoâng theå caïnh tranh thöùc aên vôùi truøng tieân mao (ciliated protozoa) neân trong giai ñoaïn naøy soá löôïng truøng bieán hình (amoebae) va truøng roi ( flagellate) giaûm. Ngoaøi ra, truøng tieân mao di chuyeån baèng caùch boø (crawling ciliate), truøng tieân mao coù cuoáng (stalked ciliate), truøng baùnh xe (rotifer), vaø giun troøn di chuyeån töï do (free-living nematode) cuõng xuaát hieän raát ít. 3- Giai ñoaïn taêng tröôûng chaäm daàn ( Declining log phase) : Trong giai ñoaïn naøy, coù 2 ñieàu kieän quan troïng ñeå hình thaønh boâng buøn. Ñaàu tieân, phaûi coù moät löôïng lôùn vi khuaån. Thöù hai , caùc vi khuaån naøy phaûi saûn xuaát ra moät löôïng lôùn maûnh vuïn teá baøo cuøng caùc polysaccarit, caùc haït polyhydrobutyrate (PHB). Maûnh vuïn teá baøo, polyscaccarit, PHB chính laø caùc yeáu toá hình thaønh boâng buøn. Maûnh vuïn teá baøo coù kích thöôùc nhoû (2-5nm), goàm nhieàu goác hoaù hoïc nhö cacbonxyl (-COOH), hydroxyl (-OH), sulfhydryl (-SOOH) vaø photphoryl (-POOH). Nhöõng goác hoaù hoïc naøy seõ bò ion hoaù trong khoaûng pH toái öu cuûa buøn hoaït tính. Khi ñoù, phaân töû hydro seõ taùch ra, coøn laïi laø caùc goác ion aâm (-COO-, -O-, -SOO-, -POO-). Caùc goác naøy hoaït ñoäng nhö caùc ion aâm, chuùng seõ keát hôïp vôùi caùc ion ña hoaù trò trong nöôùc thaûi (Ca2+) vaø lieân keát caùc vi khuaån laïi vôùi nhau, hình thaønh boâng buøn. pH laø yeáu toá quan troïng aûnh höôûng ñeán möùc ñoä ion hoaù neân khi pH thay ñoåi seõ aûnh höôûng quaù trình taïo boâng buøn. Nhieàu polysaccarit ñöôïc saûn sinh trong suoát quaù trình taïo boâng. Caùc polysaccarit naøy ñoùng vai troø nhö chaát keát dính ñeå gaén keát caùc teá baøo vi khuaån laïi vôùi nhau. Trong giai ñoaïn naøy, löôïng sinh khoái raát nhieàu vaø ña daïng, hieäu quaû xöû lyù BOD cao. Soá löôïng truøng tieân mao (ciliated protozoa) nhieàu, trong ñoù chieám öu theá laø truøng tieân mao di chuyeån baèng caùch boøø( crawling ciliated protozoa). Truøng tieân mao bôi töï do (free-swimming ciliated protozoa) khoâng nhieàu do ôû giai ñoaïn naøy do löôïng vi khuaån ít phaân taùn gaây khoù khaên trong vieäc tìm thöùc aên cho loaøi naøy. 4- Giai ñoaïn hoâ haáp noäi baøo (Endogenous phase) : Trong giai ñoaïn naøy xaûy ra hieän töôïng giaûm daàn sinh khoái. Haàu heát löôïng BOD ñaõ phaân huûy ñöôïc söû duïng cho hoaït ñoäng soáng cuûa teá baøo vi khuaån hôn laø quang hôïp vaø sinh tröôûng. Moät ñieàu thay ñoåi ñaùng keå trong giai ñoaïn naøy laø söï phaùt trieån cuûa caùc vi khuaån daïng sôïi. Boâng buøn caàn coù moät löôïng vi khuaån daïng sôïi ñuû ñeå phaùt trieån ôû kích thöôùc trung bình (150-500(m) vaø kích thöôùc lôùn ( >500(m). Trong giai ñoaïn naøy, soá löôïng vi sinh nhieàu, ña daïng, do ñoù ñaåy nhanh hieäu quaû xöû lyù oâ nhieãm . ÔÛ giai ñoaïn naøy, nöôùc thaûi ñaõ ñöôïc xöû lyù gaàn heát, möùc ñoä oâ nhieãm seõ giaûm xuoáng. Soá löôïng truøng tieân mao di chuyeån baèng caùch boø (crawling ciliated protozoa) vaø truøng tieân mao coù cuoáng (stalk ciliated protozoa) ôû giai ñoaïn naøy raát cao, döôùi nhöõng ñieàu kieän toái öu, soá löôïng protozoa coù theå laø 50000/ml. Truøng baùnh xe vaø giun troøn coù thôøi gian phaùt sinh tröôûng daøi so vôùi ñoäng vaät nguyeân sinh, thôøi gian sinh tröôûng cuûa chuùng laø vaøi tuaàn. Thôøi gian naøy thöôøng laâu hôn tuoåi buøn cuûa haàu heát caùc quaù trình buøn hoaït tính. Thôøi gian sinh tröôûng daøi chính laø moät trong 2 yeáu toá laøm cho soá löôïng rotifer khoâng nhieàu. Yeáu toá thöù hai laø do söï xaùo ñoäng trong moâi tröôøng buøn hoaït tính gaây khoù khaên cho vi sinh vaät ñöïc vaø caùi gaëp nhau. Chuùng seõ taêng nhanh trong moâi tröôøng oån ñònh vaø coù tuoåi buøn cao, thöôøng laø trong caùc hoà sinh hoïc. ( Michael H.Gerardi) 2.1.4. Quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng buøn hoaït tính Trong beå thoåi khí (beå aeroten), nöôùc thaûi tieáp xuùc vôùi buøn hoaït tính baèng caùch khuaáy troän vaø cung caáp khí. Thieát bò cô khí ñöôïc söû duïng ñeå cung caáp cho vieäc khuaáy troän vaø truyeàn oxy vaøo trong quaù trình. Trong ñieàu kieän coù oxy khoâng khí, caùc vi khuaån hieáu khí tieâu thuï caùc chaát höõu cô: Moät maët do nhu caàu naêng löôïng ñeå toàn taïi, sinh tröôûng (phaân chia teá baøo, toång hôïp caùc chaát soáng) vaø hoâ haáp noäi baøo (oxy hoaù noäi baøo). Maët khaùc taïo moät löôïng cô theå soáng vaø chaát trô dö thöøa ( buøn dö ) Caùc chaát höõu cô hoaø tan, caû caùc chaát keo, phaân taùn nhoû seõ ñöôïc chuyeån hoaù baèng caùch haáp phuï vaø keo tuï treân beà maët teá baøo VSV. Tieáp ñoù, trong quaù trình trao ñoåi chaát, döôùi taùc ñoäng cuûa caùc men noäi baøo, caùc chaát höõu cô seõ bò phaân huûy. Quaù trình phaân huûy caùc chaát baån höõu cô laø moät phaûn öùng oxy hoùa khöû coù theå bieåu dieãn ôû daïng toång quaùt:
 Quaù trình chuyeån hoaù chaát baån trong beå xöû lyù nöôùc thaûi ñöôïc thöïc hieän theo töøng böôùc xen keõ vaø noái tieáp. Moät vaøi loaïi vi khuaån taán coâng vaøo caùc hôïp chaát höõu cô coù caáu truùc phöùc taïp ñeå chuyeån hoaù thaønh caùc chaát höõu cô ñôn giaûn, laø nguoàn chaát neàn cho vi khuaån tieáp theo. Quaù trình naøy tieáp dieãn cho ñeán khi chaát thaûi cuoái cuøng khoâng theå laø thöùc aên cuûa vi sinh vaät ñöôïc nöõa. Neáu trong nöôùc thaûi ñaäm ñaëc chaát höõu cô hay coù nhieàu chaát höõu cô khoù phaân huûy, caàn thôøi gian ñeå chuyeån hoaù thì phaàn buøn hoaït tính tuaàn hoaøn caàn phaûi taùch rieâng vaø suïc oxy cho chuùng tieâu hoaù thöùc aên ñaõ haáp thuï. (Quaù trình naøy goïi laø taùi sinh buøn hoaït tính). Moät phaàn buøn ñöôïc loaïi boû haèng ngaøy hoaëc theo ñònh kì. Coù hai yeáu toá gaây ra löôïng buøn dö : Löôïng vi khuaån saûn sinh ôû caùc phaûn öùng toång hôïp Löôïng vi khuaån maát ñi ôû caùc phaûn öùng hoâ haáp noäi baøo. Sinh khoái dö cuøng vôùi nhöõng caën khoâng phaân huûy sinh hoïc chöùa trong nöôùc thaûi ñaàu vaøo ñöôïc laáy ra khoûi heä thoáng. Quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng buøn hoaït tính goàm caùc giai ñoaïn: 1. Khuaáy troän taïo ñieàu kieän tieáp xuùc nöôùc thaûi vôùi buøn hoaït tính. 2. Cung caáp oxy ñeå vi khuaån vaø caùc VSV khaùc oxy hoaù chaát höõu cô. 3. Taùch buøn hoaït tính ra khoûi nöôùc thaûi. 4. Taùi sinh buøn hoaït tính tuaàn hoaøn vaø ñöa veà beå aeroten. 2.1.5. Khaû naêng taïo boâng cuûa buøn hoaït tính. Khaû naêng taïo boâng cuûa buøn : Trong ñieàu kieän nuoâi caáy toái öu, buøn hoaït tính ñöôïc hình thaønh ôû daïng nhöõng boâng deã dính vaøo nhau vaø deã laéng. ÔÛ giai ñoaïn taêng tröôûng caáp soá muõ, vi khuaån bò bieán maát trong moâi tröôøng nuoâi caáy. Vaøo thôøi ñieåm chuyeån sang giai ñoaïn chaäm daàn, chuùng keát laïi thaønh boâng coù maøu naâu nhaït, coù theå daøi ñeán vaøi mm. Chuùng coù daïng phaân nhaùnh nhö caùi gaêng tay, caùc vi khuaån xuaát hieän thaønh töøng nhoùm daïng keo, boâng toàn taïi ôû giai ñoaïn chuyeån hoaù noäi baøo. Keát boâng vi sinh laø moät hieän töôïng phöùc taïp ñöôïc ñieàu khieån bôûi traïng thaùi sinh lyù cuûa teá baøo, laø moät ñaëc tính cuûa nhieàu vi sinh, coù lieân quan ñeán söï baøi tieát polymer maø trong ñoù caùc polysacarit ñoùng vai troø ñaëc bieät.
 Hình 2.1 : Minh hoïa buøn hoaït tính keát boâng toát
 Hình 2.2 : Minh hoïa buøn hoaït tính keát boâng khoâng toát b) Cô cheá cuûa vieäc taïo boâng: Cô cheá cuûa vieäc taïo boâng sinh hoïc vaø caùc yeáu toá quyeát ñònh cô cheá ñoù ñaõ ñöôïc nhieàu taùc giaû nghieân cöùu. Theo yù kieán cuûa Mc.Kinney, söï taïo boâng sinh hoïc gaây ra do vieäc giaûm dieän tích ñeán giaù trò tôùi haïn cho pheùp caùc teá baøo tuï hôïp laïi trong quaù trình chuyeån ñoäng töï do cuûa chuùng. Vieäc giaûm dieän tích beà maët teá baøo baét ñaàu vaøo thôøi ñieåm khi maø caùc lôùp voû teá baøo ñöôïc phuû baèng vaät lieäu polysacarit saûn sinh bôûi teá baøo, chuû yeáu laø vaøo giai ñoaïn chuyeån hoaù noäi baøo. K.rabtree vaø nhöõng ngöôøi khaùc gaén quaù trình taïo boâng sinh hoïc vôùi vieäc hình thaønh polymer noäi baøo axit poly-(-oxy butyric. Nhöng phaàn lôùn caùc chuyeân gia laïi gaùn cho polymer naøy chöùc naêng cuûa chaát döï tröõ bò tieâu hao trong giai ñoaïn chuyeån hoaù noäi baøo töùc laø giai ñoaïn maø quaù trình taïo boâng sinh hoïc xaûy ra maïnh nhaát. Hieän nay ñöôïc nghieân cöùu ñaày ñuû nhaát laø lyù thuyeát keát dính teá baøo döôùi taùc ñoäng cuûa polymer ngoaïi baøo. Theo thuyeát naøy thì söï taïo boâng sinh hoïc xaûy ra baèng caùch taùc ñoäng töông hoã cuûa nhöõng chaát ña ñieän ly cao phaân töû do caùc teá baøo sinh ra vôùi baûn thaân teá baøo vi khuaån. Keát quaû laø caùc chaát ña ñieän ly noái vaø lieân keát nhöõng teá baøo rieâng bieät thaønh caùc toå hôïp vaø boâng coù khaû naêng taùch khoûi pha loûng baèng phöông phaùp laéng. 2.1.6. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán quaù trình buøn hoaït tính AÛnh höôûng cuûa pH pH laø moät yeáu toá chính trong söï phaùt trieån cuûa vi sinh vaät . pH lôùn quaù hay thaáp quaù ñeàu aûnh höôûng xaáu tôùi ñôøi soáng vi sinh. Söï hình thaønh boâng buøn toát nhaát ôû pH naèm trong khoaûng 6.5-8.5. Khi pH 8.5, boâng buøn seõ bò beå, chuùng trôû neân yeáu vaø noåi do caùc vi khuaån khoâng lieân keát chaët cheõ. AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä Nhieät ñoä nöôùc thaûi coù aûnh höôûng raát lôùn tôùi toác ñoä cuûa phaûn öùng sinh hoaù trong quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi, nhieät ñoä khoâng nhöõng aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät maø coøn taùc ñoäng lôùn tôùi quaù trình haáp thuï khí oxy vaøo nöôùc thaûi vaø quaù trình laéng boâng caën chöùa caùc vi sinh vaät ôû beå laéng ñôït 2. Khi nhieät ñoä taêng seõ laøm giaûm ñoä hoaø tan cuûa oxy trong nöôùc, laøm taêng toác ñoä cuûa quaù trình chuyeån hoaù. Quaù trình naøy laïi caàn oxy hoaø tan neân toác ñoä tieâu thuï DO cuõng taêng. Nhieät ñoä nöôùc thaûi cao töø 350C ñeán 40oC coù theå laøm buøn khoâng keát dính ñöôïc maø phaùt trieån döôùi daïng phaân taùn. Eikelboom (2000) thaáy raèng M.parvicella phaùt trieån toát ôû nhieät ñoä döôùi 150C, loaïi 009 laïi thích nghi ôû nhieät ñoä treân 150C. Nhöõng thí nghieäm gaàân ñaây cho thaáy caùc khuaån daïng sôïi thöôøng taêng nhanh ôû nhieät ñoä töø 350C ñeán 400C. ÔÛ nhieät ñoä naøy, chuùng phaùt trieån phaân taùn, ñoù laø lyù do boâng buøn khoâng keát dính. (David Jenkins, Michael G.Richard, Glen T. Daigger) AÛnh höôûng cuûa kim loaïi naëng Nöôùc thaûi coâng nghieäp thöôøng chöùa nhieàu kim loaïi naëng ñoäc haïi. Haàu heát caùc kim loaïi naëng xaâm nhaäp vaøo buøn hoaït tính ôû daïng hoøa tan nhö oxit kim loaïi hay döôùi daïng caùc ion töï do nhö Cu2+, Pb2+. Khi caùc kim loaïi naøy haáp thuï vaøo beà maët cuûa teá baøo vi khuaån, moät vaøi phaûn öùng hoùa hoïc vaø lyù hoïc seõ xaûy ra. Söï hieän hieän cuûa caùc kim loaïi naøy ôû teá baøo vi khuaån seõ laøm boâng buøn naëng hôn. Moät vaøi kim loaïi naëng haáp thuï vaøo trong teá baøo vi khuaån, khi vaøo trong teá baøo vi khuaån, chuùng seõ taán coâng caùc enzym. Ñieàu naøy thöôøng xaûy ra ôû vò trí nhoùm thiol ( -SH) trong caùc amino acid. Khi caùc enzym bò taán coâng seõ laøm trì treä hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån. Kim loaïi naëng khoâng chæ taán coâng vi khuaån maø coøn taán coâng truøng tieân mao, truøng baùnh xe, giun troøn bôi töï do. Vieäc naøy daãn tôùi laøm giaûm hoaït ñoäng cuûa caùc vi sinh vaät vaø chuùng bò röûa troâi nhieàu ôû doøng ra. Murthy vaø Novak (1998) thaáy raèng noàng ñoä K+ xaáp xæ 0.7 g/l seõ gaây hieän töôïng buøn phaùt trieån phaân taùn. Coù nhieàu chæ thò ñeå nhaän bieát trong nöôùc thaûi coù kim loaïi naëng. Coù theå duøng kính hieån vi, chæ thò sinh hoïc, hoùa hoïc. Neáu duøng kính hieån ñeå xem buøn, ta coù theå nhaän bieát söï hieän dieän cuûa kim loaïi naëng khi buøn phaùt trieån phaân taùn, giaûm maät ñoä hay thay ñoåi hình daïng boâng buøn, thay ñoåi hoaït ñoäng vaø soá löôïng truøng tieân mao. Chæ thò sinh hoïc chính laø söï taêng noàng ñoä oxy hoøa tan trong beå suïc khí. Ngoaøi ra ta cuõng coù theå duøng chæ thò hoùa hoïc nhö phaân tích thaønh phaàn amoni, nitric, orthophophat trong nöôùc. Khi coù söï hieän dieän cuûa caùc kim loaïi naëng ñoäc haïi trong nöôùc, caùc vi khuaån, chæ khöû moät löôïng nhoû cBOD (cacbon BOD), do vaäy vi khuaån chæ söû duïng moät löôïng nhoû N vaø P. Vì theá noàng ñoä caùc ion amoni vaø orthophotphat trong nöôùc thaûi seõ cao. Do caùc vi khuaån nitrat hoùa bò öùc cheá bôûi caùc kim loaïi naëng, quaù trình nitrat hoùa seõ bò chaäm laïi. Neáu quaù trình nitraùt hoùa bò chaäm laïi hay ngöøng haún, seõ xaûy ra söï tích luõy cuûa caùc ion nitrit. Vi khuaån Nitrosomonas chuyeån hoùa amoni thaønh nitrit chòu ñöôïc kim loaïi naëng toát hôn Nitrobacter- vi khuaån chuyeån hoùa nitrit thaønh nitrat, cho neân nöôùc thaûi ñaàu ra coù noàng ñoä cao caùc ion nitrit trong khi noàng ñoä caùc ion nitrat thì thaáp. Khi quaù trình nitrat hoùa bò ngöøng haún, amoni khoâng bò oxy hoùa trong beå suïc khí vaø seõ naèm trong nöôùc thaûi ñaàu ra. Quaù trình khöû BOD bò ngöng treä thì oxy seõ khoâng ñöôïc söû duïng cho caùc hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät, khi ñoù noàng ñoä oxy trong beå aeroten seõ cao. (Michael H.Gerardi) AÛnh höôûng cuûa caùc chaát daàu môõ trong nöôùc thaûi Chaát beùo thöôøng gaëp trong nöôùc thaûi sinh hoaït laø caùc chaát bô, margarine, daàu thöïc vaät, daàu aên. Chaát beùo cuõng ñöôïc tìm thaáy ôû thòt, ñaäu phoäng… Chaát beùo vaø daàu môõ thöôøng beàn vöõng vaø khoù bò phaân huûy. Trong quaù trình buøn hoaït tính, caùc hôïp chaát naøy seõ bao phuû caùc boâng buøn vaø can thieäp vaøo hoaït ñoäng vi khuaån cuõng nhö caáu truùc boâng buøn. Caùc chaát beùo, daàu, môõ naøy coù caáu truùc hoaù hoïc töông töï nhö lipid cuûa thaønh teá baøo seõ ñöôïc haáp thuï vaøo thaønh teá baøo vi khuaån. Caùc hôïp chaát naøy khi ôû treân beà maët teá baøo seõ laøm taêng noàng ñoä MLVSS. Moät soá hôïp chaát beùo, daàu môõ khoù phaân huûy seõ tích tuï trong boâng buøn vaø chuyeån thaønh daïng kò khí gaây ñoäc nhö metan. Aûnh höôûng cuûa caùc chaát hoaït ñoäng beà maët Khi trong nöôùc thaûi hieän dieän caùc chaát hoaït ñoäng beà maët nhö xaø boâng hoaëc thuoác taåy, hoaït ñoäng cuûa caùc ciliated protozoa vaø caùc metazoa seõ bò giaùn ñoaïn hoaëc ngöøng haún, caùc boâng buøn tröôûng thaønh bò yeáu vaø hoaït ñoäng cuûa chuùng bò ngöng treä. Khi ñoù, soá löôïng lôùn boâng buøn nhoû ñöôïc hình thaønh döôùi daïng rôøi raïc hoaëc phaân taùn. Xaø boâng hay thuoác taåy taùc ñoäng maïnh ñeán teá baøo beân döôùi lôùp baûo veä lorica cuûa truøng baùnh xe vaø bieåu bì teá baøo giun troøn di chuyeån töï do ( free –living nematode). Do ñoù maø hoaït ñoäng cuûa caùc vi sinh naøy chaäm laïi. Caùc chaát hoaït ñoäng beà maët naøy coøn laøm taêng toång chaát raén hoaø tan (TSS), hieäu quaû xöû lyù thaáp, chi phí vaän haønh cao. Ngoaøi ra, chuùng coøn laøm thay ñoåi söùc caêng beà maët cuûa nöôùc. Vì vaäy ñoâi khi cuõng sinh ra boït vaùng (foam). Moät vaøi chaát hoaït ñoäng beà maët coøn hieän dieän nhö laø ñoäc toá. Söï leân men cuûa nöôùc thaûi Nöôùc thaûi leân men hay söï hieän dieän cuûa quaù nhieàu acid vaø röôïu ñôn giaûn, hoaø tan seõ laø moâi tröôøng soáng cho caùc vi khuaån daïng sôïi vôùi söï phaùt trieån khoâng nhö mong muoán. Noàng ñoä sunfit 3mg/l hay nhieàu hôn hoaëc noàng ñoä cuûa caùc axit, röôïu hoaø tan ñôn giaûn khoaûng 200 mg/l seõ taïo ñieàu kieän cho caùc vi khuaån daïng sôïi sinh soâi nhö: Beggiatoa sp., Microthrix parvicella, Thiothrix sp., vaø loaïi 021N. (Michael H.Gerardi) Nhu caàu oxy Trong thöïc teá, hieäu suaát truyeàn oxy töø khí ñeán loûng töông ñoái thaáp vì chæ löôïng nhoû oxi ñöôïc cung caáp cho vi sinh vaät. Khi oxy bò giôùi haïn, caùc vi sinh vaät daïng sôïi seõ chieám öu teá, laøm buøn hoaït tính trôû neân khoù laéng, taïo khoái buøn. Neân duy trì DO trong beå :1.5-2 mg/l. DO cao (>2 mg/l ) coù theå caûi thieän toác ñoä nitrat hoaù trong ñoù taûi löôïng BOD cao. Giaù trò DO >4 mg/l khoâng caûi thieän hoaït ñoäng ñaùng keå trong khi chi phí laøm thoaùng taêng ñaùng keå. Thoâng thöôøng, khi chæ khöû BOD, nhu caàu oxy seõ töø 0,9-1,3 kg O2/kg BOD cho SRT töø 5-20 ngaøy. (Metcalf & Eddy). Khi noàng ñoä oxy trong beå aeroten <1 mg/l keùo daøi lieân tuïc trong 10 tieáng hoaëc hôn seõ laøm giaùn ñoaïn hoaït ñoäng taïo boâng buøn vaø laøm maát buøn. Ngoaøi ra khi noàng ñoä oxy trong nöôùc bò giôùi haïn, hoaït ñoäng cuûa truøng tieân mao seõ chaäm laïi. Caùc ñoäng vaät nguyeân sinh bò aûnh höôûng bôûi noàng ñoä oxy : truøng tieân mao bôi töï do, truøng tieân mao di chuyeån baèng caùch boø vaø truøng tieân mao coù coù cuoáng. Hoaït ñoäng cuûa ñoäng vaät nguyeân sinh seõ giaûm khi noàng ñoä oxy <1 mg/l keùo daøi lieân tuïc trong voøng 36 tieáng. Hoaït ñoäng cuûa caùc ñoäng vaät nguyeân sinh thöôøng taêng trong voøng 12 tieáng khi noàng ñoä oxy trong nöôùc leân treân 1mg/l. (Michael H.Gerardi). Löôïng dinh döôõng Vi khuaån vaø vi sinh vaät soáng duøng chaát dinh döôõng N, P, BOD, laøm thöùc aên ñeå chuyeån hoùa chuùng thaønh caùc chaát trô khoâng tan vaø thaønh teá baøo môùi. Baûng 2.1 : Caùc chaát dinh döôõng caàn thieát cho hoaït ñoäng soáng cuûa teá baøo vi khuaån. Caùc chaát dinh döôõng caàn thieát C, Ca, Cl, H, K, N, Mg, Na, O, P, S Caùc chaát dinh döôõng thöù yeáu B, Co, Cu, Cr, F, Fe, I, Mn, Mo, Ni, Se, Si, V, Zn   ( Theo Settleability Problem and Loss of Solids in the Activated Sludge Proces, baûng 7.3 trang 54) Nguoàn Nitô söû duïng cho caùc vi sinh bao goàm toaøn boä Nitô höõu cô vaø Nitô voâ cô. Nitô ñöôïc chuyeån hoaù chuû yeáu ñeå taïo ra caùc proteâin caùc axit nucleic, caùc polymer cuûa teá baøo. Neáu duøng coâng thöùc kinh nghieäm cuûa teá baøo : C5H7O2N, thì löôïng Nitô caàn thieát chieám 12,4 % troïng löôïng teá baøo, löôïng P caàn thieát baèng 1/5 giaù trò N. Ñaây laø giaù trò tieâu bieåu nhöng khoâng nhaát thieát phaûi luoân luoân nhö vaäy, giaù trò naøy thay ñoåi tuøy theo thôøi gian löu buøn vaø caùc yeáu toá moâi tröôøng. Baûng 2.2 : Phaàn traêm thaønh phaàn cuûa caùc nguyeân toá chính trong teá baøo vi khuaån tính treân troïng löôïng khoâ. Dinh döôõng  Phaàn traêm xaáp xæ   Cacbon  50%   Oxy  20%   Nitô  15%   Hydro  8%   Photpho  3%   Sunfua  1%   Potassium  1%   Caùc nguyeân toá khaùc  2%   ( Theo Settleability Problem and Loss of Solids in the Activated Sludge Proces, baûng 7. 6 trang 59) Noàng ñoä dinh döôõng seõ giôùi haïn khi noàng ñoä Nitô vaø Photpho naèm trong khoaûng 0.1-0.3 mg/l. Thoâng thöôøng, neáu SRT lôùn hôn 7 ngaøy, khoaûng 5g Nitô vaø 1g Photpho laø caàn thieát cho 100g BOD ñeå duy trì ñuû dinh döôõng cho quaù trình. Tæ leä BOD:N:P thöôøng laø 100:5:1. Vi khuaån thöôøng haáp thuï orthophotphat ( HPO42-) laø daïng hoaø tan cuûa photpho. Khi HPO42- ôû daïng khoâng tan, söï thieáu huït Photpho xaûy ra. HPO42- khoâng tan khi noù keát hôïp vôùi cation hoaù trò 3 nhö Al3+, Fe3+ trong ñieàu kieän pH lôùn hôn 7.4. Caùc cation naøy thöôøng coù trong nöôùc do theâm vaøo chaát trôï taïo boâng nhö : Alum [A2(SO4)3.18H2O], FeCl3, hoaëc FeSO4.7H2O). Nöôùc thaûi coâng nghieäp thöôøng thieáu dinh döôõng do chöùa moät löôïng lôùn BOD phaân huûy nhanh. Söï thieáu huït sinh döôõng trong quaù trình buøn hoaït tính thöôøng xaûy ra trong suoát thôøi kì taûi troïng cao ñieåm, BOD trong beå suïc khí quaù cao vaø quaù trình phaân huûy ñoøi hoûi moät löôïng dinh döôõng lôùn. Khi thieáu dinh döôõng laâu daøi, caùc vi khuaån daïng sôïi seõ phaùt trieån, xuaát hieän boït, boâng buøn do thieáu dinh döôõng trôû neân khoâng toát. Trong suoát quaù trình thieáu dinh döôõng, moät phaàn BOD khoâng phaân huûy ñöôïc vaø seõ chuyeån sang daïng khoâng tan polysaccharide hay buøn loaõng. Daïng naøy seõ ñöôïc hoøa tan vaø phaân huûy sau khi maø dinh döôõng ñöôïc boä sung theâm. Buøn loaõng naøy ôû beân ngoaøi teá baøo, aûnh höôûng khaû naêng laéng laøm saûn sinh, tích luõy boït. Caùc chaát dinh döôõng ñaàu tieân maø vi khuaån söû duïng ñeå phaân huûy BOD laø NH4 +-N, HPO42- bôûi caùc chaát naøy seõ khueách taùn töø nôi coù noàng ñoä cao beân ngoaøi teá baøo ñeán nôi coù noàng ñoä thaáp beân trong teá baøo, do ñoù vi khuaån khoâng bò tieâu hao naêng löôïng do quaù trình haáp thuï. Thöôøng noàng ñoä NH4+-N khoaûng 1mg/l vaø 0,5 mg/l cho HPO42-. Ñoái vôùi quaù trình hoaït tính keát hôïp nitrat hoaù hoaøn toaøn coù noàng ñoä NH4+-N trong beå suïc khí <1mg/l, thì noàng ñoä NO3—N khoaûng 3mg/l laø ñuû. Noàng ñoä caùc chaát dinh döôõng phaûi luoân luoân ñöôïc chuù yù khi coù söï hieän dieän cuûa chaát ñoäc trong nöôùc. Khi coù ñoäc toá, hoaït ñoäng cuûa caùc enzym hay söï phaân huûy BOD seõ bò caûn trôû. Khi ñoù vi khuaån chæ seõ duøng moät löôïng nhoû caùc chaát dinh döôõng. Vaø nhö vaäy, noàng ñoä caùc chaát naøy trong beå suïc khí seõ cao hôn. (Michael H.Gerardi). Baûng 2.3: Giaù trò dinh döôõng caàn thieát ñeå khöû BOD (g/kg BOD) Dinh döôõng  Soá löôïng caàn thieát (g)   N  50   P  10   Fe  12   Ca  6.2   K  4.5   Mg  2.0   Mo  0.43   Zn  0.16   Cu  0.15   Co  0.13   Na  0.05   ( Baûng 5.3 trang 242 Activated Sludge Bulking and Foaming Control) i) Löôïng buøn tuaàn hoaøn Muïc ñích cuûa tuaàn buøn laø duy trì ñuû noàng ñoä buøn hoaït tính trong beå laøm thoaùng. Löu löôïng tuaàn hoaøn buøn khoaûng 50-70% cuûa löu löôïng nöôùc thaûi trung bình. Noàng ñoä buøn tuaàn hoaøn töø beå laéng khoaûng töø 4000-12000 mg/l. (Metcalf & Eddy) j) Thôøi gian löu buøn SRT laø yeáu toá quan troïng trong quaù trình buøn hoaït tính, vì noù aûnh höôûng ñeán quaù trình xöû lyù, theå tích beå, löôïng buøn sinh ra, nhu caàu oxy. Thôøi gian löu buøn ñöôïc xaùc ñònh baèng vieäc taùch buøn thaûi boû trong beå laøm thoaùng haèng ngaøy. Ñoái vôùi heä thoáng khöû BOD, SRT coù theå dao ñoäng töø 3-5 ngaøy, phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä cuûa nöôùc thaûi. ÔÛ nhieät ñoä 18-20oC, vôùi nhöõng heä thoáng khöû BOD vaø giaûm quaù trình nitrat hoaù, SRT coù theå choïn laø 3 ngaøy. Ñeå loaïi tröø nitrat hoùa, moät soá quaù trình buøn hoaït tính coù SRT =1 ngaøy, hay nhoû hôn. ÔÛ 10 o C, SRT = 3-5 ngaøy cho quaù trình loaïi boû BOD. Baûng 2.4 : Thôøi gian löu buøn tieâu bieåu cho quaù trình buøn hoaït tính Muïc ñích  SRT ( ngaøy)   Loaïi boû BOD hoaø tan trong nöôùc thaûi ñoâ thò  1-2   Chuyeån hoaù caùc phaàn töû höõu cô trong nöôùc thaûi ñoâ thò  2-4   Taêng cöôøng khaû naêng taïo boâng cuûa vi sinh ñeå xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò  1-3   Taêng cöôøng khaû naêng taïo boâng cuûa vi sinh ñeå xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp  3-5   Khöû nitrat hoaù hoaøn toaøn  3-18   Khöû photpho  2-4   OÅn ñònh quaù trình buøn hoaït tính  20-40   (Baûng 8.6 trang 680 Waste Water Engineering-Metcalf & Eddy) 2.2 CAÙC DAÏNG BUØN HOAÏT TÍNH KHOÙ LAÉNG 2.2.1. Toång quan veà caùc daïng buøn hoaït tính khoù laéng: a) Lòch söû vaø phaùt trieån caùc nghieân cöùu veà quaù trình buøn taïo khoái: Trong xöû lyù nöôùc thaûi baèng quaù trình buøn hoaït tính, buøn hoaït tính coù khaû naêng laéng keùm luoân laø vaán ñeà quan taâm haøng ñaàu cuûa caùc nhaø thieát keá vaø vaän haønh heä thoáng xöû lyù. Tomlinson ñaõ nghieân cöùu vaø ruùt ra keát luaän raèng buøn taïo khoái coù lieân quan ñeán ñieàu kieän vaän haønh cuûa caùc beå giaùn ñoaïn vaø lieân tuïc. Buøn daïng khoái gaây ra bôûi vi khuaån daïng sôïi cuõng ñöôïc phaùt hieän töø laâu.Vaøo thôøi ñieåm ñoù, vi khuaån daïng sôïi (filamentous) ñöôïc goïi laø sphaerotilus hay naám cuûa buøn hoaït tính (activated sludge fungi). Nhôø caùc thaønh töïu cuûa ngaønh vi truøng hoïc maø töø naêm 1950 ñeán nhöõng naêm 1980, caùc kó sö hoaù hoïc vaø moâi tröôøng ñaõ phaùt hieän ra khoaûng 30 loaïi filamentous gaây trôû ngaïi trong quaù trình vaän haønh buøn hoaït tính. Cuøng vôùi khoaûng thôøi gian naøy, hieän töôïng buøn taïo khoái khoâng phaûi do vi khuaån daïng sôïi( non- filamentous bulking) cuõng ñöôïc bieát ñeán nhöng nguyeân nhaân thì vaãn chöa xaùc ñònh ñöôïc. b) Kieåm soaùt hieän töôïng buøn taïo khoái vaø hình daïng caùc beå phaûn öùng: Moái lieân heä giöõa khaû naêng laéng cuûa buøn vaø hình daïng caùc beå phaûn öùng ñöôïc thieát laäp khaù sôùm. Döïa vaøo nghieân cöùu cuûa Albertson vaø Tomlinson, naêm 1930 Dolnason chöùng minh ñöôïc raèng vieäc chia beå phaûn öùng thaønh nhieàu ngaên coù theå ngaên ñöôïc hieän töôïng buøn taïo khoái nhöng nghieân cöùu cuûa oâng khoâng ñöôïc chaáp nhaän. Vaøo thaäp kæ 60, phaùt minh naøy naøy ñöôïc ñöa ra nghieân cöùu laïi. Vaøo thaäp kæ 60, ôû Haø Lan, Anh, Coäng hoaø Sec, nhieàu nhaø khoa hoïc ñaõ tieán haønh nghieân cöùu veà gradient noàng ñoä cô chaát nhaèm ngaên chaën caùc filamentous coù trong beå buøn hoaït tính. Naêm 1965, Rensink, ngöôøi Haø Lan chöùng minh raèng neáu caùc möông oxy hoaù thay ñoåi cheá ñoä naïp nöôùc töø lieân tuïc sang giaùn ñoaïn thì coù theå giaûm ñaùng keå chæ soá laéng cuûa buøn ( SVI) do caùc vi khuaån sphaerotilus sp khoâng sinh saûn vaø phaùt trieån ñöôïc. Vôùi cuøng muïc ñích treân, trung taâm nghieân cöùu Anh Quoác cuõng laøm haøng loaït nghieân cöùu trong nhöõng naêm 1960. Keát quaû cho thaáy gradient noàng ñoä cô chaát caøng cao, chæ soá SVI caøng nhoû. Töông töï nhö theá, nghieân cöùu cuûa Koller thuoäc vieän kó thuaät hoaù hoïc Prague ôû Seùc cho thaáy ôû cuøng ñieàu kieän taûi troïng nhö nhau, SVI cuûa caùc heä thoáng hoaït ñoäng giaùn ñoaïn thöôøng döôùi 70 mg/l trong khi ôû caùc heä thoáng hoaït ñoäng lieân tuïc laïi treân 280 mg/l. Nguyeân nhaân cuûa hieän töôïng naøy laø do söï phaùt trieån quaù möùc cuûa cuûa caùc vi khuaån daïng sôïi trong caùc beå khuaáy troän. Taát caû caùc thí nghieäm ñaõ chöùng minh cho keát luaän ñuùng ñaén cuûa Donaldson veà vieäc phaân heä thoáng buøn hoaït tính thaønh nhieàu ngaên coù theå ngaên hieän töôïng buøn taïo khoái. Naêm 1972, Chudoba, Grau, vaø Dohanyos thuoäc vieän kó thuaät hoaù hoïc Prague ñaõ ñöôïc caáp baèng saùng cheá cho heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi baèng quaù trình buøn hoaït tính vôùi beå buøn hoaït tính ñöôïc chia thaønh nhieàu ngaên. Buøn tuaàn hoaøn ñöôïc ñöa vaøo ngaên ñaàu tieân ñeå khuaáy troän vôùi nöôùc thaûi roài laàn löôït ñi qua caùc ngaên. Ngaên ñaàu tieân naøy ñöôïc goïi laø selector, chính xaùc hôn ngaên naøy ñöôïc goïi laø vuøng tieàn khuaáy troän (premixing zone) hay vuøng tieáp xuùc tröôùc tieân (initial contact zone). c) Kieåm soaùt quaù trình buøn taïo khoái döôùi nhöõng ñieàu kieän vaän haønh khaùc nhau Buøn hoaït tính coù theå vaän haønh ôû nhöõng ñieàu kieän hieáu khí, kò khí hay thieáu khí. Tuy nhieân maõi ñeán thaäp kæ 70, haàu heát caùc heä thoáng ñeàu ñöôïc vaän haønh ôû ñieàu kieän hieáu khí vì caùc nhaø thieát keá vaø vaän haønh ñeàu e ngaïi raèng vaän haønh ôû cheá ñoä kò khí seõ laøm giaûm hieäu quaû xöû lyù nöôùc thaûi. Ñaàu thaäp kæ 50, Albertson, kó sö ngöôøi Myõ, oâng keát hôïp caû cheá ñoä kò khí vaø hieáu khí trong quaù trình buøn hoaït tính. Söï keát hôïp taùo baïo naøy ñaõ cho keát quaû hôn mong ñôïi : buøn laéng toát hôn. Caùc vi sinh vaät kò khí khoâng heà laøm giaûm maø ngöôïc laïi coøn taêng khaû naêng laéng cuûa buøn. Moät soá thí nghieäm khaùc cuõng cho thaáy raèng ñieàu kieän kò khí kìm haõm söï phaùt trieån cuûa vi khuaån daïng sôïi. Ñaàu thaäp kæ 70 ôû Haø Lan, nghieân cöùu treân ñieàu kieän thieáu khí ôû caùc möông oxy hoùa cuõng cho keát quaû töông töï. Trong ñieàu kieän thieáu khí, quaù trình ñeà nitrat hoaù seõ xaûy ra thay vì quaù trình hoá haáp coù oxy. Buøn tuaàn hoaøn vôùi haøm löôïng nitrat cao ñöôïc troän vôùi nöôùc thaûi ñaõ ñöôïc xöû lyù ôû vuøng tieàn khuaáy troän. Keát quaû cuûa quaù trình naøy laø haøm löôïng P taêng. Tomlinson vaø Chambers cuøng ñeà nghò theâm vaøo vuøng thieáu khí tieàn quaù trình ñeà nitrat hoaù (anoxic predenitrification zone) tröôùc caùc beå phaûn öùng hieáu khí chính ñeå kieåm soaùt quaù trình buøn taïo khoái co filamentous. Vi khuaån daïng sôïi naøy bò kìm haõm phaùt trieån laø do cöôøng ñoä khuaáy troän theo chieàu doïc giaûm trong heä thoáng sau khi nöôùc vaøo vuøng khuaáy troän thieáu khí. Taïi Ñöùc, Hoffman qua nghieân cöùu cuõng nhaát trí vôùi vieäc phaân chia caùc vuøng thieáu khí ñeå kieåm soaùt quaù trình buøn taïo khoái. d) Caùc phöông phaùp chung cho quaù trình kieåm soaùt hieän töôïng buøn taïo khoái Caùc phöông phaùp naøy thöôøng khoâng duøng ñeå trò caên nguyeân cuûa hieän töôïng naøy (tìm caùch ngaên chaën söï phaùt trieån roài daàn daàn tieâu dieät vi khuaån daïng sôïi) maø chæ laø laøm giaûm soá löôïng vi khuaån daïng sôïi hieän coù trong buøn hoaït tính. Phöông phaùp coå ñieån nhaát laø taêng khoái löôïng rieâng cuûa buøn hoaït tính vaø nhö vaäy seõ taêng toác ñoä laéng, phöông phaùp naøy thöôøng aùp duïng trong beå buøn khi khoâng coù giai ñoaïn tieàn xöû lyù. Matsche ñaõ ñôn cöû tröôøng hôïp buøn hoaït tính trong heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ôû Vienna-Blumental coù haøm löôïng vi khuaån filamentous (Microthrix parvicella, Nostocoida Limicola vaø loaïi 021N) cao nhöng SVI <100ml/g. Hay nhôø caùc phaân töû raén töø caây cuû caûi ñöôøng trong nhaø maùy saûn xuaát ñöôøng ôû UÙc maø chæ soá SVI thaáp (30-40ml/g) maëc duø coù khaù nhieàu vi khuaån Sphaerotilus natans trong buøn. Ñaëc bieät ôû AÙo vaø Ñöùc laïi thònh haønh caùch taêng toác ñoä laéng baèng caùc boå sung caùc chaát keo tuï. Caùc heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ôû Vienna-Simmering thöôøng cho sunfat saét vôùi haøm löôïng 7g/m3 ñeå giöõ chæ soá laéng cuûa buøn döôùi 150ml/g trong moâi tröôøng nhieàu vi khuaån daïng sôïi. Taïi Ñöùc, ngöôøi ta ñeà nghò haøm löôïng Fe caàn duøng khoaûng 35 g/m3 trong voøng ít nhaát 10 ngaøy. Ngoaøi ra cuõng coù theå tieâu dieät filamentous baèng caùch duøng Clo. Clo ñöôïcduøng roäng raõi ôû nhieàu nöôùc, nhaát laø ôû Myõ. Caùc nhaø khoa hoïc uûng hoä vieäc söû duïng Clo cho raèng neáu duøng hoaù chaát naøy ñuùng choã vaø ñuùng lieàu löôïng thì khoâng phaûi lo laéng ñeán tình traïng quaù nhieàu hôïp chaát höõu cô bò clo hoaù. Tuy vaäy, ôû Chaâu AÂu, clo chæ ñöôïc duøng ôû tình huoáng khaån caáp. Ñeå traùnh tình traïng caùchhoïp chaát hydrocacbon bò clo hoaù, ngöôøi ta söû duïng H2O2 hay ozone. Theo caùc taøi lieäu cho thaáy, ozone ñöôïc söû duïng nhieàu ôû Nam Phi. Ozone coù theå duøng ñeå khoáng cheá hieän töôïng buøn taïo khoái do vaø khoâng do vi khuaån daïng sôïi. Nguyeân nhaân vaø haäu quaû cuûa vaán ñeà thöôøng gaëp khi vaän haønh quaù trình buøn hoaït tính Baûng 2.5 : Caùc vaán ñeà thöôøng gaëp khi vaän haønh quaù trình buøn hoaït tính STT  Vaán ñeà  Nguyeân nhaân  Haäu quaû   1  Buøn phaùt trieån phaân taùn (Dispersed growth )  Caùc vi sinh vaät khoâng taïo boâng maø phaân taùn döôùi daïng nhöõng caù theå rieâng bieät hay nhöõng cuïm nhoû vôùi ñöôøng kính 10(m-20(m.  Hieäu suaát beå laéng ñôït hai thaáp, nöôùc ra khoûi beå bò ñuïc. Löôïng buøn tuaàn hoaøn ít.   2  Buøn khoâng keát dính ñöôïc ( pinpoint floc )  Boâng buøn thöôøng coù hình caàu neùn nhoû, coù ñöôøng kính 50-100(m, nguyeân nhaân laø do coù söï phaân chia caùc boâng buøn lôùn, thieáu thöùc aên, vi sinh vaät phaûi duøng caùc polysaccarit ngoaïi baøo nhö nguoàn C vaø naêng löôïng cho quaù trình soáng  Chæ soá theå tích buøn SVI thaáp, nöôùc ra khoûi beå bò ñuïc.   3  Buøn taïo khoái (bulking )  Caùc vi khuaån daïng sôïi phaùt trieån quaù möùc trong buøn laøm buøn neùn keùm vaø laéng keùm.  SVI cao Khoù duy trì noàng ñoä buøn caàn thieát trong beå suïc khí Khaû naêng taùch nöôùc cuûa buøn giaûm   4  Buøn noåi (rising sludge)  Trong beå laéng ñôït hai dieãn ra quaù trình khöû nitrat hoaù sinh ra khí N2, khí N2 di chuyeån leân treân keùo theo caùc boâng buøn hoaït tính leân treân maët nöôùc. Thôøi gian löu lôùp buøn nhoû hôn 1 giôø la ñuû hình thaønh lôùp boït khí  Hình thaønh lôùp buøn hoaït tính treân maët nöôùc.   5  Boït vaùng (foaming/scum)  Do söï hieän dieän cuûa vi khuaån Norcadia spp vaø Microthrix parvicella  Gaây muøi hoâi Laøm taêng SS, BOD ôû nöôùc thaûi ñaàu ra Lôùp boït vaùng seõ giöõ laïi moät lôùp buøn hoaït tính laøm aûnh höôûng tôùi thôøi gian löu buøn.   6  Buøn taïo khoái khoâng phaûi do vi khuaån daïng sôïi  Buøn chöùa quaù nhieàu polyme ngoaïi baøo laøm lôùp buøn xoáp  Taêng SS, BOD ôû nöôùc thaûi ñaàu ra, laøm loaõng löôïng buøn.   ( Theo Activated Sludge Bulking and Foaming Control) 2.2.3 Caùc daïng buøn hoaït tính khoù laéng: 2.2.3.1 Buøn hoaït tính phaùt trieån phaân taùn (Dispersed growth) Söï taêng tröôûng phaân taùn cuûa caùc vi sinh trong buøn laàn ñaàu tieân ñöôïc H.heukelekian moâ taû. ÔÛ nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh, caùc vi sinh vaät taäp hôïp thaønh nhöõng boâng buøn deã laéng toàn taïi ôû daïng nhöõng teá baøo phaân taùn rieâng bieät. Trong tröôøng hôïp naøy, buøn khoâng taäâp hôïp laïi hình thaønh boâng maø phaân taùn töï do döôùi daïng nhöõng caù theå rieâng bieät hoaëc cuïm nhoû ñöôøng kính töø 10-20 (m. Nhöõng caù theå rieâng bieät vaø nhöõng boâng buøn nhoû naøy quaù yeáu ñeå laéng. Tröôøng hôïp naøy laøm hieäu quaû laéng cuûa beå laéng ñôït hai thaáp, nöôùc ñaàu ra bò ñuïc. Coù theå khaùi quaùt caùc nguyeân nhaân gaây ra hieän töôïng buøn phaùt trieån phaân taùn nhö sau: Trong nöôùc thaûi coù caùc thaønh phaàn höõu cô khoù phaân huûy, taûi troïng buøn lôùn. Quaù trình toång hôïp cuûa caùc vi sinh vaät cuõng bò haïn cheá bôûi söï hieän dieän cuûa caùc chaát ñoäc haïi, caùc hôïp chaát öùc cheá trong nöôùc thaûi. Buøn phaùt trieån phaân taùn khoâng phaûi laø vaán ñeà thöôøng gaëp trong xöû lyù thoâng thöôøng hay khöû dinh döôõng baèng buøn hoaït tính, vì hieän töôïng naøy thöôøng thaáy ôû thôøi gian löu buøn raát thaáp, töø 1-3 ngaøy. Noù coù theå xuaát hieän ôû giai ñoaïn ñaàu hoaëc sau khi moät löôïng lôùn vi sinh vaät troâi ra khoûi heä thoáng. Nöôùc thaûi ñoâ thò do thaønh phaàn coù nhieàu hôïp chaát cao phaân töû, caùc chaát keo, caùc chaát raén lô löõng neân thöôøng keát boâng toát hôn nöôùc thaûi toång hôïp töø coáng raõnh. Taïi trung taâm nghieân cöùu xöû lyù nöôùc thaûi noåi tieáng Los Angeles Hyperion, ngöôøi ta ñaõ thöû chuyeån xöû lyù thoâng thöôøng sang xöû lyù ôû taûi troïng cao baèng buøn hoaït tính vôùi thôøi gian löu buøn laø 1,5 ngaøy. Keát quaû cho thaáy ñoä ñuïc ôû doøng ra vaãn khoâng taêng. Tuy nhieân, chæ soá laéng cuûa buøn laïi taêng, SVI trong khoaûng 150-210 mg/l. (JiRi Wannaer) Buøn khoâng keát dính ñöôïc ( Pinpoint flocs) Trieäu chöùng phía ngoaøi cuûa hieän töôïng naøy luùc ñaàu töôïng töï nhö buøn phaùt trieån phaân taùn- doøng ra ôû beå laéng ñôït hai khoâng saïch, coù nhieàu buøn vi sinh thoaùt ra ngoaøi theo doøng chaûy. Nhöng caùc phaàn töû khoâng laéng naøy hình thaønh thaønh nhöõng cuïm lôùn hôn, khoaûng 50-100 (m (lôùn hôn trong tröôøng hôïp buøn phaùt trieån phaân taùn ), vaø hình daïng cuûa nhöõng cuïm nhoû naøy laø caùc hình caàu xuø xì, vaø neùn laïi vôùi nhau. Trong thí nghieäm laéng buøn, buøn daïng naøy chia thaønh 2 phaàn, phaàn buøn lôùn hôn laéng raát nhanh, theå tích buøn tính treân phaàn theå tích choaùng choã cuûa phaàn buøn naøy khaù thaáp. Nhöng phaàn nöôùc phía treân thì bò ñuïc, moät löôïng buøn vi sinh vaãn coøn trong ñoù. Moät soá boâng buøn coù theå noåi hoaëc yeáu bôûi vì thieáu caùc polysaccarit vaø thieáu caùc vi khuaån daïng sôïi. Hieän töôïng naøy coù theå khaéc phuïc baèng caùch giaûm löôïng buøn thaûi boû töùc laø taêng thôøi gian löu buøn. (Jiri Wanner)