Đánh giá đặc điểm bệnh nhân béo phì tại khoa dinh dưỡng bệnh viện nhi Đồng I

ÑAËC ÑIEÅM BEÄNH NHAÂN BEÙO PHÌ TAÏI KHOA DINH DÖÔÕNG BEÄNH VIEÄN Nhi ñoàng I Characteristics of obese patients Baùc só Nguyeãn Thò hoa Khoa dinh döôõng Beänh vieän Nhi Ñoàng I Thaønh phoá Hoà Chí Minh Summary Method : Cross-sectinal observation of 330 examined obese patients and Long-time observation of 81 treated obese patients over 3 months. Results : Patient’s cooperation : only 69,3% of 330 obbese patients were brought to hospital voluntarily, the rest ( 30,7%) involuntarily. The clinical manifestations ( 330 obese patients): severe obesity ( 61,8%); hypertension (2,7%); snorred (42,8%); difficult breathing (26,8%); headache (32,2%); knock-knee ( 7,5%) ; lumbalgia ( 3,7%) . The laboratory findings (330 obese patients): fatty liver ( 39,1%); glycemia disordered (18,3%); lipidemia disordered (74,3%): increased triglycerides ( 74,3%), cholesterol (12,3%), LDL (13,9%) but decreased HDL (11,7%). The risks factors in severe obesity (330 obese patients) : Boys , over-weight mothers and semi-boading children have more 1,58, 1,84 and 1,65 risks to be severe obese than girls, normal weight mothers and non semi-boading children respectively( p = 0,05; p=0,005 and p = 0,03 ). Severe obese children snore 2,25, fatty liver 2,58, increased triglycerides 2,65 and fat percentage(31,405 ± 10,89% to 30,25 ± 7,64%, p = 0.004) higher than mildly obese ones. The results of treatment (81 obese patients): by diets counseling and exercices of obese patients themselves, the result is fairly good: reducing weight for height (145,93 ± 31,16% before vs 142,39 ± 38,77% after treatment, p = 0.02 ) ; BMI ( 23,78 ± 6,85 before vs 23,08 ± 7,22 after treatment, p = 0,0006 ); fat mass ( 32,46 ± 5,31% before vs 30,68 ± 6,41% after treatment, p = 0,0006 ); and LDL ( 91,05 ± 54,52 mg/dl before vs 81,39 ± 60,024mg/dl after treatment, p = 0,04 ) ;but HDL increased ( 39,72 ± 19,08 mg/dl before vs 41,61 ± 10,93mg/dl after treatment, p = 0,01). Index of blood pressure, VLDL, glycemia, fatty liver have been changed but not yet statistic significance because the sample is not large enough, so more research needs to be done . No complications are recorded in treament. Conclusion: Most cases are examined and treated so late, that clinical and laboratory complications have occurred and the more severe obese the patients are, the worse the complications happen. Children likely to be severe obese are boys, semi-boading children and over weigth mothers. The management of obesity diet counseling and exercises of the obese patients seem effective at first but more research about longtime effect needs to be done. TOÙM TAÉT Muïc tieâu: Ñaùnh giaù ñaëc ñieåm beänh nhaân beùo phì taïi khoa dinh döôõng beänh vieän nhi Ñoàng I, tìm yeáu toá nguy cô cuûa beùo pbì naëng vaø böôùc ñaàu ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò beänh nhaân beùo phì Phöông phaùp : moâ taû caét ngang 330 beänh nhaân ñeán khaùm beùo phì vaø moâ taû theo chieàu doïc 81 beänh nhaân beùo phì ñaõ ñieàu trò treân 3 thaùng. Keát quaû : Veà tính töï giaùc ñöa con khaùm beänh : chæ coù 69,3% laø töï ñöa treû ñi khaùm , coøn laïi ( 30,7%) laø do baùc só chæ ñònh . Veà ñaëc ñieåm laâm saøng : 61,8% beänh nhaân laø beùo phì naëng ; 2,7% bò cao huyeát aùp ; 42,8% nguû ngaùy ; 26,8% thôû meät ; 32,2% ñau ñaàu ; 17,5% ñau ñaàu goái ; 3,7% ñau löng . Veà ñaëc ñieåm caän laâm saøng : 39,1% coù hình aûnh gan nhieãm môõ treân sieâu aâm ; 18,3% coù roái loaïn ñöôøng maùu ; 74,3% coù roái loaïn lipid maùu trong ñoù coù 74,3% taêng Triglycerides, 12,3% taêng Cholesterol, 13,9% taêng LDL, 11,7% giaûm HDL. Veà yeáu toá nguy cô beùo phì naëng : Treû nam, treû coù meï thöøa caân, treû hoïc baùn truù coù nguy cô beùo phì naëng gaáp 1,58 laàn so vôùi treû nöõ ( p = 0,05 ); 1,84 laàn so vôùi treû khoâng coù meï thöøa caân ( p = 0,05) ; 1,65 laàn treû khoâng hoïc baùn truù ( p = 0,03 ). Treû bò beùo phì naëng nguy cô nguû ngaùy nhieàu hôn gaáp 2,25 laàn so vôùi beùo phì nheï ( p < 0,001 ) Treû bò beùo phì naëng nguy cô bò gan nhieãm môõ gaáp 2,58 laàn ( p = 0,001 ) , taêng Triglycerides 2,65 laàn (p = 0,005) so vôùi beùo phì nheï. Treû beùo phì naëng coù tyû leä môõ cao hôn treû beùo phì naëng (31,405 ± 10,89% so vôùi 30,25 ± 7,64%,p = 0.004 ) Veà keát quûa ñieàu trò : baèng phöông phaùp tham vaán dinh döôõng vaø luyeän taäp keát quaû laø caân naëng / chieàu cao giaûm( töø 145,93 ± 31,16% tröôùc ñieàu trò xuoáng 142,39 ± 38,77% , p = 0.02 ) ; BMI giaûm ( töø 23,78 ± 6,85 xuoáng 23,08 ± 7,22 , p = 0,0006 ) ; Tyû leä môõ giaûm ( töø 32,46 ± 5,31% xuoáng 30,68 ± 6,41%, p = 0,0006 ) ; LDL giaûm ( töø 91,05 ± 54,52 mg/dl xuoáng 81,39 ± 60,024mg/dl, p = 0,04 ) ; HDL taêng ( 39,72 ± 19,08 mg/dl leân 41,61 ± 10,93mg/dl, p = 0,01). Caùc chæ soá nhö huyeát aùp , VLDL, ñöôøng maùu, gan nhieãm môõ cuõng coù thay ñoåi nhöng chöa coù yù nghóa thoáng keâ vì soá löôïng nghieân cöùu nhoû , caàn nghieân cöùu theâm. Khoâng ghi nhaän bieán chöùng trong khi ñieàu trò. Keát luaän: Gia ñình chöa chuû ñoäng ñöa treû ñi khaùm vaø ñieàu trò beùo phì sôùm do ñoù treû ñöôïc khaùm vaø ñieàu trò beùo phì muoän neân ña soá ñaõ coù bieán chöùng laâm saøng vaø caän laâm saøng . Treû caøng beùo phì naëng caøng coù nhieàu nhöõng bieán chöùng xaáu veà söùc khoûe. Nhöõng ñoái töôïng caàn chuù yù vì deã bò beùo phì naëng laø treû nam, hoïc baùn truù vaø coù meï thöøa caân. Phöông phaùp tham vaán dinh döôõng vaø luyeän taäp döïa vaøo taäp quaùn sinh hoaït cuûa beänh nhaân cuûa Khoa dinh döôõng Beänh vieän Nhi ñoàng I böôùc ñaàu toû ra coù hieäu quaû caàn nghieân cöùu theâm veà hieäu quaû laâu daøi cuûa phöông phaùp. MÔÛ ÑAÀU Beùo phì laø moät trong nhöõng vaán ñeà söùc khoeû ñang ñöôïc quan taâm haøng ñaàu treân toaøn theá giôùi vì toác ñoä gia taêng vaø haäu quaû söùc khoeû cuûa noù. Vaø theo Toå chöùc y teá theá giôùi thì beùo phì laø naïn dòch toaøn caàu [ 8 ]. Tæ leä ngöôøi bò beùo phì gia taêng khoâng nhöõng ôû caùc nöôùc ñaõ phaùt trieån maø noù coøn gia taêng ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån [1,8 ] . Taïi Vieät Nam, theo ñieàu tra cuaû Vieän dinh döôõng: naêm 1997, tæ leä treû em döôùi 5 tuoåi beùo phì laø 0,6 – 0,7%, naêm 1999 laø 1,1%, naêm 2000 laø 2,7% [3]. Taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh, naêm 1995 tæ leä treû em ôû moät quaän noäi thaønh bò beùo phì 4- 5 tuoåi laø 2,5%, 3 - 4 tuoåi laø 1,1% nhöng ñeán naêm 2000 tæ leä naøy laø 8,4% vaø 3,5% vôùi tuoåi töông ñöông [2]. Theo Nguyeãn Thò Kim Höng [2] tæ leä treû em beùo phì döôùi 5 tuoåi taêng töø 2,0% (1996) ñeán 2,1%( 1999), 3,1% ( 2000 ) vaø 3,2% ( 2001). Nhöõng hieåu bieát cuûa phuï huynh veà beùo phì treû em vaø yù thöùc phoøng choáng coøn haïn cheá. Nhieàu ngöôøi coøn cho raèng treû em beùo laø khoeû, laø toát vaø khoâng muoán ñieàu trò cho con. Hoï chæ quan taâm khi coù nhöõng bieán chöùng laâm saøng, thöïc söï ñieàu naøy ñaõ muoän vaø khoù ñieàu trò. Xuaát phaùt töø tình hình nhö vaäy, chuùng toâi tieán haønh nghieân cöùu ñeà taøi naøy nhaèm goùp phaàn tìm hieåu theâm veà ñaëc ñieåm beänh nhaân beùo phì ñeán khaùm vaø ñieàu trò taïi khoa dinh döôõng Beänh vieän Nhi ñoàng I ñoàng thôøi böôùc ñaàu nhaän xeùt hieäu quaû phöông phaùp tham vaán caù nhaân ñeå ñieàu trò trò beùo phì . 1. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Moâ taû nhöõng ñaëc ñieåm dòch teã, laâm saøng, caän laâm saøng cuûa beänh nhaân beùo phì taïi Khoa Dinh döôõng Beänh vieän Nhi ñoàng I 2. Tìm yeáu toá nguy cô cuûa beùo phì naëng vaø bieán chöùng cuûa beùo phì naëng. 3. Ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò beùo phì baèng phöông phaùp tham vaán dinh döôõng vaø luyeän taäp cuûa Khoa Dinh döôõng Beänh vieän Nhi ñoàng I. 2.PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Thieát keá nghieân cöùu: Caét ngang moâ taû vaø phaân tích cho muïc tieâu moâ taû vaø phaân tích Moâ taû theo chieàu doïc cho muïc tieâu xaùc ñònh hieäu quaû ñieàu trò Côõ maãu : 330 beänh nhaân beùo phì ñeán khaùm taïi khoa dinh döôõng cho muïc tieâu 1 vaø 2. Rieâng cho muïc tieâu 3 , chuùng toâi toång keát 81 beänh nhaân beùo phì hieän ñang ñieàu trò taïi Khoa Dinh döôõng beänh vieän Nhi ñoàng I töø 01-01-1996 ñeán thaùng 4 -2002. Phaân tích döõ kieän: Döõ kieän ñöôïc phaân tích baèng phaàm meàm EPI-INFO 6.04c. Söû duïng taàn soá vaø tæ leä % cho nhöõng thoáng keâ moâ taû. Pheùp kieåm c2 ôû möùc yù nghóa a = 0,05 ñöôïc söû duïng ñeå xaùc ñònh caùc moái lieân quan cho nhöõng so saùnh yeáu toá nguy cô vaø bieán chöùng cuûa beùo phì naëng. Möùc ñoä lieân quan ñöôïc ño löôøng baèng tæ soá soá cheânh (OR: odds ratio) vaø khoaûng tin caäy 95% cuûa OR. Vôùi bieán soá lieân tuïc söï so saùnh ñöôïc thöïc hieän vôùi phöông phaùp phaân tích phöông sai (ANOVA). Trong tröôøng hôïp phöông sai cuûa caùc nhoùm khoâng ñoàng nhaát thì pheùp kieåm Krusmal Wallis ñöôïc aùp duïng. 3. KEÁT QUAÛ VAØ BAØN LUAÄN 3.1. Ñaëc ñieåm beänh nhaân beùo phì : Toång soá beänh nhaân laø 330 3.1.1. Ñaëc ñieåm dòch teã, gia ñình vaø tieàn caên nuoâi döôõng Beänh nhaân nam nhieàu hôn beänh nhaân nöõ ( 62,3% so vôùi 37,7%). Löùa tuoåi chieám tæ leä cao nhaát laø löùa tuoåi tieåu hoïc ( 56%), sau ñoù laø löùa tuoåi trung hoïc cô sôû vaø trung hoïc phoå thoâng ( 28,5%) vaø ít nhaát laø löùa tuoåi maãu giaùo. Vì Beänh vieän Nhi ñoàng I ôû Thaønh phoá Hoà Chí Minh, neân ña soá beänh nhaân ( 73,9% ) ôû Thaønh phoá Hoà Chí Minh, coøn laïi ( 26,1%) . Daân toäc Kinh chieám 94,8%, 5,2% laø daân toäc Hoa, 24,2% caân naëng luùc sanh cao, ña soá beänh nhaân laø con cöng ( 93,9% laø con uùt, con moät ) cuûa gia ñình ít con ( 78,3% gia ñình coù töø 1 ñeán 2 con ). Ña soá treû khoâng ñöôïc nuoâi baèng söõa meï ( 65,2% ). Nhöõng ñaëc ñieåm treân phuø hôïp vôùi nhöõng nghieân cöùu khaùc trong nöôùc ( 3. ). 69,3% beänh nhaân ñöôïc cha meï töï ñöa con ñeán khaùm, Traàn Thò Hoàng Loan [2] 80,8% cha meï treû em thöøa caân bíeât laø “beùo phì laø khoâng toát”, nhöng trong soá hoï 25% phuï huynh khoâng bieát con mình bò thöøa caân vaø ñaùng noùi hôn , khi bieát con mình bò thöøa caân thì 19,2% khoâng muoán con giaûm caân. Theo Nguyeãn Thìn [24], 67,7% cha meï cuûa treû beùo phì cho beùo phì laø ñeïp vaø 32,3% khoâng muoán ñieàu trò cho con. Quek CM [8 ], 62% cha meï coù con beùo phì khoâng muoán giaûm caân cho con. Nhö vaäy, töông töï nhö ngoaøi coäng ñoàng 1/3 baäc phuï huynh khoâng muoán ñieàu trò beùo phì cho con. Töông töï giöõa nöôùc ta vaø caùc nöôùc ñang phaùt trieån – neàn kinh teá môùi traûi qua moät thôøi kyø khoù khaên, moái lo sôï suy dinh döôõng coøn ñang aùm aûnh moïi ngöôøi thì yù thöùc veà beùo phì coøn raát haïn cheá neân ñaây cuõng laø moät trôû ngaïi cho coâng taùc phoøng choáng beùo phì [ 2]. Ñaây cuõng laø moät yeáu toá nguy cô cho beùo phì treû em vì neáu ñieàu trò muoän thì khoù thaønh coâng vaø haäu quaû söùc khoûe cuûa treû vaãn bò aûnh höôûng vaø coù leõ ñaây cuõng laø lyù do khieán tæ leä beùo phì naëng cao ôû nhöõng trung taâm ñieàu trò [3]. Hoïc vaán cuûa cha vaø meï raûi ñeàu töø tieåu hoïc tôùi treân trung hoïc phoå thoâng . Nhö vaäy khoâng nhaát thieát ngöôøi coù trình ñoä hoïc vaán thaáp con môùi bò beùo phì maø ngay caû nhöõng ngöôøi coù hoïc vaán cao con cuõng bò beùo phì. Tæ leä 23,5% cha vaø 10,3% meï cuûa beänh nhaân beùo phì coù hoïc vaán treân Ñaïi hoïc laïi laø moät gôïi yù veà thu nhaäp gia ñình oån ñònh hoaëc cao neân treû deã bò beùo phì töông ñöông vôùi caùc nghieân cöùu khaùc [ 2,3]. Nhöng,theo Nguyeãn Thìn [3], 38,9% cha meï beänh nhaân coù baèng ñaïi hoïc vaø trung hoïc chuyeân nghieäp so vôùi 78,4% nhoùm chöùng. Söï khaùc bieät naøy coù theå caàn nghieân cöùu theâm veà hieåu bíeát beùo phì cuûa phuï huynh. 3.1.2. Ñaëc ñieåm laâm saøng vaø caän laâm saøng Theo nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, chæ coù 2,7% beänh nhaân bò cao huyeát aùp. 86,7% beänh nhaân coù tæ leä môõ cao, coù 39,1% beänh nhaân bò gan nhieãm môõ, 18,3% beänh nhaân coù roái loaïn ñöôøng maùu thì 6,1% coù möùc ñöôøng maùu thaáp vaø 12,2% coù möùc ñöôøng maùu cao, 74,3% beänh nhaân taêng triglycerides, 12,3% beänh nhaân taêng cholesterol, 13,9% beänh nhaân taêng LDL cao hôn möùc bình thöôøng vaø 11,7% beänh nhaân giaûm HDL thaáp hôn möùc bình thöôøng. Caùc bieán chöùng laâm saøng khaùc nhö ñau ñaàu, nguû ngaùy, thôû meät, ñau khôùp goái, ñau löng thì coù ñeán 69,8% beänh nhaân coù ít nhaát moät trong caùc bieán chöùng naøy; 26,8% beänh nhaân thôû meät, 42,8% nguû ngaùy. Söï khaùc bieät coù theå do côõ maãu vaø möùc ñoä beùo phì khaùc nhau, nhöng tæ leä baát thöôøng veà nhöõng thaønh phaàn lipid trong maùu cuûa beänh nhaân chuùng toâi laø moät trong nhöõng bieán chöùng cuûa beùo phì treû em caàn phaûi löu yù vì noù laøm taêng yeáu toá nguy cô cuûa beänh tim maïch. Vaø ñieàu quan troïng laø huyeát aùp ngöôøi lôùn lieân quan nhieàu tôùi nhöõng bieán ñoåi beùo phì luùc nhoû hôn laø caân naëng luùc tröôûng thaønh. Vaø neáu söï thay ñoåi lipid maùu cuûa beänh nhaân khi coøn treû laø yeáu toá nguy cô maéc beänh tim maïch vaø töû vong do tim maïch khi tröôûng thaønh nhö moät soá nghieân cöùu khaùc [33] thì beänh nhaân cuûa chuùng toâi ñaõ coù nhöõng nguy cô naøy vaø ñaây laø ñieàu caàn ñöôïc löu yù khi ñieàu trò vaø khuyeán caùo vôùi cha meï beänh nhaân “ khoâng neân chuû quan vôùi tình traïng beùo phì cuûa con em mình”. so vôùi 64,4% cuûa Leâ Quang Huøng [3]; so vôùi 100% beùo phì naëng nguû ngaùy cuûa Loder LT [ 7], 13,3% beänh nhaân beùo phì naëng bò ngöng thôû luùc nguû cuûa Chay- OM[ 7]. Nhöõng bieán chöùng naøy laø nhöõng daáu hieäu muoän cuûa tình traïng dö caân do taêng khoái löôïng môõ cô theå laøm giaûm theå tích phoåi, heïp ñöôøng thôû laøm giaûm chöùc naêng heä hoâ haáp vaø gaây caûn trôû hoaït ñoäng cuûa beänh nhaân goùp phaàn laøm beùo phì naëng theâm. Thöôøng beänh nhaân ñi khaùm khi coù nhöõng daáu hieäu naøy vaø thöôøng khaùm caùc chuyeân khoa khaùc sau ñoù môùi ñöôïc gôûi tôùi khaùm beùo phì . Caùc bieán chöùng khaùc ( ñau ñaàu, ñau löng, ñau khôùp goái ) thì tæ leä ít hôn coù leõ do beänh nhaân môùi bò beùo phì chöa coù bieán chöùng hoaëc beänh nhaân ñang ñöôïc ñieàu trò taïi chuyeân khoa khaùc. 3.1.3. Möùc ñoä vaø loaïi beùo phì 61,8% beänh nhaân laø beùo phì naëng so vôùi 35,2% cuûa Phaïm Thò Thuïc [ 3 ] vaø 64,4% cuûa Leâ Quang Huøng [3]. Nhö vaäy so vôùi Haø Noäi thì beänh nhaân cuûa chuùng toâi ñi khaùm vaø ñieàu trò beùo phì muoän hôn. 97,2% beänh nhaân tôùi khaùm laø beùo phì ngoaïi vi, töông töï vôiù loâ nghieân cöùu cuûa Leâ Quang Huøng [3] treû em chuû yeáu laø beùo phì toaøn thaân chöù khoâng beùo phì kieåu trung taâm nhö ngöôøi lôùn. Tuy nhieân, theo Mo – Suwan L[6] thì voøng eo cuûa treû beùo phì cao hôn treû bình thöôøng moät caùch coù yù nghóa. Ñaây laø moät lôïi ñieåm cho söùc khoûe cuûa treû, coù leõ do treû hoaït ñoäng nhieàu hôn ngöôøi lôùn hoaëc chöa coù söï thoáng nhaát chæ soá voøng eo/ voøng hoâng ñeå ñaùnh giaù beùo phì trung taâm ôû treû em, ñieàu naøy caàn ñöôïc nghieân cöùu theâm. 3.2. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vôùi caùc ñaëc ñieåm cuaû beänh nhaân 3.2.1. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vôùi nhöõng yeáu toá dòch teã Baûng 3.2.1. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vaø nhöõng yeáu toá dòch teã Möùùc ñoä beùo phì Naëng Nheï OR KTC 95% p n % n % Tuoåi 2 – < 6 tuoåi 6 -< 10 tuoåi 10 – 15 tuoåi 23 116 49 48,9 66,3 57,0 24 59 37 51,1 33,7 43,0 0,06 Giôùi Nam Nöõ 124 64 65,3 54,2 66 54 34,7 45,8 1,58 1,1-2,6 0,05 Daân toäc Kinh Hoa 171 13 59,6 81,3 116 3 40,4 18,8 0,34 0,06-1,28 0,08 Ñòa phöông Tp Hoà chí minh Tænh 136 52 59,9 64,2 91 29 40,1 35,8 0,83 0,47-1,45 0,49 Soá con < 2 con > 2 con 146 41 60,1 66,1 97 21 39,9 33,9 0,77 0,41 – 1,43 0,38 Thöù töï con Con ñaàu Con uùt Con thöù 121 55 12 60,5 61,8 66,7 79 34 6 39,5 38,2 33,3 0,86 Caân naëng luùc sanh < 2500 gr 2500 – 3500gr > 3500 gr 10 128 48 52,6 60,7 64,0 9 83 27 47,4 39,8 36,0 0,65 Nhaän xeùt : Khoâng coù söï khaùc bieät veà beùo phì naëng vaø beùo phì nheï ( p > 0,05) giöõa caùc yeáu toá Tuoåi , Daân toäc, Ñòa phöông, Soá con trong gia ñình, Thöù töï con vaø Caân naëng luùc sanh Treû nam beùo phì naëng nhieàu hôn treû nöõ moät cach ñaùng keå ( 65,3% so vôùi 54,2%) vôùi ( p = 0,05). Nguy cô beùo phì naëng cuûa treû nam cao gaáp 1,58 laàn so vôùi treû nöõ vôùi khoaûng tin caäy 95% (1,1 – 2,6) 3.2.2. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vôùi nhöõng yeáu toá gia ñình Baûng 3.2.2. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vôùi yeáu toá gia ñình Möùc ñoä beùo phì Naëng Nheï OR KTC95% p n % n % TTDD cuûa cha Thöøa caân Khoâng thöøa caân 51 116 63,0 61,1 30 74 37,0 38,9 1,08 0,96-3,65 0,76 TTDD cuûa meï Thöøa caân Khoâng thöøa caân 45 135 72,6 59 17 94 27,4 41,0 1,84 1,01 -3,48 0,05 Hoïc vaán cha Caáp I Caáp II Caáp III > Caáp III 8 65 74 39 72,7 63,7 61,7 56,5 3 37 46 30 27,3 36,3 38,3 39,7 0,67 Hoïc vaán meï Caáp I Caáp II Caáp III > Caáp III 21 84 61 21 70,0 65,1 52,1 67,7 9 45 56 10 30,0 34,9 47,9 32,3 0,09 Ngheà cha CNV Doanh nghieäp tö nhaân Khaùc 44 59 84 59,5 62,1 62,2 30 36 51 50,5 37,9 37,8 0,91 Ngheà meï CNV Doanh nghieäp tö nhaân Khaùc 18 26 144 66,7 57,8 61,3 9 19 91 33,8 42,2 38,7 0,75 Lyù do khaùm Töï ñeán Baùc só gôûi 132 54 63,5 55,7 76 43 36,5 44,3 1,38 0,82-2,32 0,19 Anh em BP Coù Khoâng 30 145 57,7 62 22 89 42,3 38 0,84 0,744-1,63 0,56 Nhaän xeùt : Khoâng coù khaùc bieät giöõa beùo phì naëng vaø beùo phì nheï trong caùc yeáu toá gia ñình nhö Tình traïng dinh döôõng cuûa cha, Hoïc vaán cha vaø meï, Ngheà cha vaø meï, YÙ thöùc veà khaùm beùo phì cho con, Coù Anh (chò) em beùo phì ( p > 0,05) Meï bò thöøa caân coù nhieàu con beùo phì naëng hôn meï coù caân naëng bình thöôøng ( 72,6% so vôùi 59,0% %) moät caùch ñaùng keå ( p = 0,05). Nguy cô beùo phì naëng cuûa treû coù meï thöøa caân cao gaáp 1,84 laàn so vôùi treû khoâng coù meï thöøa caân vôùi KTC 95% ( 1,01 – 3,48) Tuy chöa tìm thaáy nhöõng nghieân cöùu töông töï ñeå so saùnh nhöng coù nhieàu nghieân cöùu ngoaøi coäng ñoàng [11, 21] thaáy roõ moái lieân quan giöõa tình traïng thöøa caân cuûa meï vôùi tình traïng beùo phì cuûa con. Ñieàu naøy raát quan troïng vì meï laø ngöôøi aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán cheá ñoä aên uoáng vaø neáp sinh hoaït cuûa con. 3.2.3. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vôùi tieàn caên nuoâi döôõng Baûng 3.2.3.1. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vôùi tieàn caên nuoâi döôõng. Möùc ñoä beùo phì Naëng Nheï OR KTC95% p n % n % Buù meï Coù Khoâng 66 120 60,6 61,5 43 75 35,9 38,5 0,96 0,58 – 1,60 0,86 Thôøi gian buù meï < 12 thaùng >12 thaùng 84 77 62,2 55,8 51 61 37,8 44,2 1,30 0,78 - 2,18 0,28 Thôøi gian buùbình < 24 thaùng > 24 thaùng 72 40 64,9 70,2 39 17 35,1 29,8 0,79 0,37- 1,64 0,49 TieàncaênSDD Coù Khoâng 27 161 50,9 63,9 26 91 49,1 36,1 0,59 0,31- 1,12 0,07 Hoïc baùn truù Coù Khoâng 97 91 67,4 55,5 47 73 32,6 44,5 1,65 1,01 – 2,71 0,03 Nhaän xeùt: Khoâng thaáy söï khaùc bieät giöõa beùo phì naëng vaø beùo phì nheï trong nhöõng yeáu toá buù meï, Thôøi gian buù meï, Thôøi gian buù bình vaø Tieàn caên suy dinh döôõng( p > 0,05) Treû hoïc baùn truù beùo phì naëng nhieàu hôn treû khoâng hoïc baùn truù ( 67,4% so vôùi 55,5%) moät caùch coù yù nghóa vôùi p = 0,03. Nguy cô beùo phì naëng cuûa treû hoïc baùn truù cao gaáp 1,65 laàn treû khoâng hoïc baùn truù vôùi KTC 95% (1,01 – 2,71) . So vôùi caùc nghieân cöùu khaùc [11,21] treû hoïc baùn truù beùo phì nhieàu hôn treû khoâng hoïc baùn truù (10,2% so vôùi 4,3% ôû treû 5 – 7 tuoåi ; 16,5% so vôùi 7,95 ôû treû 6 – 11 tuoåi ). Theo Leâ Thò Haûi, 46,2% treû beùo phì hoïc baùn truù trong khi chæ coù 24,8% treû bình thöôøng hoïc baùn truù[ 3 ]. Nhö vaäy, hoïc baùn truù treû bò beùo phì vaø beùo phì naëng nhieàu hôn treû khoâng hoïc baùn truù. Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc taùc giaû Traàn Thò Hoàng Loan [2] giaûi thích vì cheá ñoä aên vaø möùc chi cho aên uoáng cuûa treû baùn truù cao hôn treû khoâng hoïc baùn truù. Hôn nöõa moät giaû thieát ñöôïc neâu ra laø chöông trình hoïc cuûa treû chieám heát thôøi gian hoaït ñoäng ngoaøi trôøi cuûa treû do ñoù treû caøng coù nguy cô beùo phì hôn. Chính vì vaäy maø Toå chöùc y teá theá giôùi [8] khuyeán caùo chöông trình kieåm soaùt caân naëng treû vaøo nhaø tröôøng thì môùi coù hieäu quaû. 3.2.4. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vôùi trieäu chöùng laâm saøng Baûng 3.2.4.1. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vôùi trieäu chöùng laâm saøng Möùc ñoä beùo phì Naëng Nheï OR KTC 95% p n % n % Ñau ñaàu Coù Khoâng 67 119 36,0 64,0 33 84 28,2 71,8 1,43 0,84 – 2,45 0,15 Thôû meät Coù Khoâng 54 132 29,0 71,0 30 87 25,6 74,4 1,19 0,68 – 2,08 0,52 Nguû ngaùy Coù Khoâng 95 91 51,1 48,9 37 80 31,6 68,4 2,25 1,35 – 3,78 0,0009 Ñau goái Coù Khoâng 28 158 15,1 84,9 25 92 21,4 78,6 0,65 0,34 – 1,24 0,15 Ñau löng Coù Khoâng 5 181 2,7 97,3 6 110 5,2 94,8 0,51 0,12 – 2,05 0,26 Nhaän xeùt : Khoâng coù söï khaùc bieät veà nhöõng trieäu chöùng ñau ñaàu, thôû meät, ñau goái, ñau löng giöõa beùo phì naëng vaø beùo phì nheï ( p > 0,05 ). - Nguû ngaùy : 51,1% Beänh nhaân beùo phì naëng nguû ngaùy so vôùi 31,6% beänh nhaân beùo phì nheï ( p = 0,0009 ) Nguy cô nguû ngaùy cuûa beänh nhaân beùo phì naëng cao gaáp 2,25 laàn so vôùi beùo phì nheï vôùi KTC 95% ( 1,35 – 3,78 ) . Ngaùy khi nguû laø bieåu hieän cuûa ñöôøng thôû bò caûn trôû gaây trieäu chöùng thieáu Oxy khi nguû, naëng hôn coù theå bò ngöng thôû luùc nguû [7] laøm treû meät moûi , kích thích luùc ban ngaøy. Tuy chuùng toâi chöa khai thaùc ñöôïc nhöõng trieäu chöùng ngöng thôû nhöng cuõng thaáy raèng caàn phaûi caûnh baùo nguy cô naøy cho cha meï beänh nhaân ñaëc bieät treû beùo phì naëng. Tuy vaäy, theo thöïc teá thì cha meï beänh nhaân laïi khoâng lo ngaïi trieäu chöùng naøy maø laïi cho raèng “ nguû khoûe môùi ngaùy” ( ? ! ) - Tuy chöa coù yù nghóa thoáng keâ veà söï khaùc bieät giöõ beùo phì naëng vaø beùo phì nheï trong trieäu chöùng ñau ñaàu vaø ñau goái ôû möùc tin caäy 95% nhöng neáu möùc tin caäy thaáp hôn ( 90%) thì seõ coù yù nghóa hoaëc coù theå neáu maãu lôùn hôn seõ coù söï khaùc bieät, treû beùo phì naëng ñau ñaàu vaø ñau goái nhieàu hôn treû beùo phì nheï. Ñieàu naøy ñaùng quan taâm tôùi nhöõng bieán chöùng laâm saøng sôùm ôû beänh nhaân beùo phì cuûa chuùng ta. 3.4.5. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vôùi nhöõng trieäu chöùng caän laâm saøng Baûng 3.2.5.1 . Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vôùi trieäu chöùng caän laâm saøng Möùc ñoä beùo phì Naëng Nheï OR KTC 95% p n % n % Gan nhieãm môõ Coù Khoâng 66 75 46,8 53,2 20 59 25,3 74,7 2,58 1,42 – 4,81 0,001 Triglyceride Bình thöôøng Cao 20 97 17,1 82,9 24 44 35,3 64,7 2,65 1,25 – 5,60 0,005 Cholesterol Bình thöôøng Cao 103 16 86,6 13,4 62 8 88,6 11,4 0,83 0,29 – 2,20 0,68 HDL Bình thöôøng Thaáp 106 14 88,3 11,7 61 9 87,1 12,9 1,12 0,40 – 2,96 0,80 LDL Bình thöôøng Cao 105 13 89,0 11,0 56 14 80,0 20,0 2,09 0,81- 5,01 0,09 - Lipid maùu, beùo phì naëng coù tæ leä taêng triglycerides cao hôn beùo phì nheï ( 82,9% so vôùi 64,7%, p = 0,005 ) vaø noàng ñoä triglycerides, VLDL cuõng cao hôn beùo phì nheï (170,034 ¡ 155,39mg/dl so vôùi 132,765¡ 120,31 mg/dl, p = 0,0002 vaø 33,791 ¡ 30,6 so vôùi 17,424 ¡ 25,06 mg/dl, p = 0,002) (baûng 3.4.5.2). Nhö vaäy, beùo phì caøng naëng thì khaû naêng roái loaïn chuyeån hoùa lipid caøng cao vaø möùc ñoä roái loaïn caøng naëng vaø ñaây laø moät trong nhöõng yeáu toá nguy cô cuaû beänh tim maïch, cao huyeát aùp… Chöa thaáy söï khaùc bieät veà cholesterol, LDL vaø HDL cuûa ñoä beùo phì, nhöng coù leõ vì maãu coøn nhoû neáu maãu lôùn hôn seõ coù khaû naêng coù khaùc bieät , nhöng neáu ñoä tin caäy laø 90% thì coù söï khaùc bieät cuûa cholesterol, beùo phì naëng cholesterol cao hôn beùo phì nheï. Ñöôøng maùu, khoâng coù söï khaùc bieät giöõa beùo phì naëng vaø beùo phì nheï. Caû 2 nhoùm möùc ñoä ñöôøng maùu ñeàu ôû trong giôùi haïn bình thöôøng. Beänh nhaân beùo phì naëng bò gan nhieãm môõ nhieàu hôn beùo phì nheï ( 46,8% so vôùi 25,35% ) vôùi p = 0,001. Beänh nhaân beùo phì naëng bò gan nhieãm môõ nhieàu hôn beùo phì nheï 2,58 laàn. Nhö vaäy coù theå suy ra möùc ñoä beùo phì caøng naëng thì söï tích tuï môõ taïi caùc toå chöùc caøng cao vaø ñöa tôùi nhöõng bieán ñoåi chöùc naêng caùc cô quan laø haäu quaû taát yeáu. Vì vaäy phoøng beùo phì laø toát nhaát vaø cuõng phaûi phaùt hieän sôùm beùo phì khi coøn nheï ñeå ñieàu trò kòp thôøi traùnh nhöõng haäu quaû xaáu cho chöùc naêng cô theå. Khoâng neân coù yù nghó chæ ñieàu trò khi beùo phì naëng nhö quan nieäm cuûa caùc baäc phuï huynh “ beùo phì laø ñeïp” [2]. Tuy nhieân caàn nghieân cöùu theâm nhöõng thay ñoåi men gan vaø chöùc naêng gan cuûa nhöõng beänh nhaân naøy. Baûng 3.2.5.2. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vôùi giaù trò trung bình caùc trieäu chöùng caän laâm saøng Daáu hieäu Beùo phì naëng ( x K 2SD ) Beùo phì nheï ( x K 2SD ) p Triglyceride(mg/dl) 170,034K155,39 132,765 K120,31 0,0002 Cholesterol(mg/dl) 160,261 K70,94 152,771 K78,49 0,17 HDL(mg/dl) 43,102K19,99 42,242 K16,38 0,55 LDL(mg/dl) 83,246 K56,5 84,4 K67,03 0,8 VLDL(mg/dl) 33,791 K30,6 27,424 K25,06 0,002 Ñöôøng maùu(mg/dl) 81,966 K30,79 82,286 K29,57 0,88 Nhaän xeùt : Khoâng coù söï khaùc bieät söï baát thöôøng Cholesterol, HDL vaø LDL cuõng nhö giaù trò trung bình cuaû chuùng vôùi beùo phì naëng vaø beùo phì nheï ( p > 0,05 ) Beänh nhaân beùo phì naëng bò taêng Triglycerides nhieàu hôn beùo phì nheï ( 82,9% so vôùi 64,7% ), p = 0,005 . Noàng ñoä Triglycerides vaø VLDL trong maùu cuûa beùo phì naëng cao hôn cuûa beùo phì nheï moät caùch ñaùng keå ( p = 0,0004 vaø p = 0,006 ) Baûng 3.2.5.3. Moái lieân quan giöõa tæ leä môõ ( ñònh löôïng) vaø ñoä beùo phì Tuoåi Tæ leä môõ cuûa Beùo phì naëng ( %) (ïx K2SD ) Tæ leä môõ cuûa Beùo phì nheï( %) ( x K2SD ) P 10 tuoåi 11 tuoåi 12 tuoåi 13 tuoåi 14 tuoåi 31,525 K11,14 33,978 K3,55 31,944 K7,57 31,60 K 0,00 36,20 K0,00 29,844 K3,51 28,467 K9,38 32,256 K2,33 31,30K6,758 32,667 K3,84 0,04* 0,001 0,47 0,94 0,25 Chung > 10 tuoåi 31,405 K10,89 30,25 K7,64 0,004* Nhaän xeùt : *Nhoùm tuoåi 10 vaø11 Beùo phì naëng coù tæ leä môõ cao hôn beùo phì nheï ( 31,525% vaø 33,978% so vôùi 29,844% vaø 28,467% ) moät caùch ñaùng keå ( p = 0,04 vaø p = 0,001 ) ÔÛ caùc nhoùm tuoåi khaùc thì tæ leä môõ giöõa beùo phì naëng vaø beùo phì nheï khoâng coù söï khaùc bieät ( p > 0,05) **Beùo phì naëng coù tæ leä môõ cao hôn beùo phì nheï ( 31,405 % so vôùi 30,25% ) moät caùch coù yù nghóa ( p = 0,004 ), Baûng 3.2.5.3. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä beùo phì vôùi vôùi tyû leä môõ ( ñònh tình) Möùc ñoä beùo phì Naëng Nheï p n % n % Tyû leä môõ Thaáp Trung bình Cao 0 3 52 0,0 5,5 94,5 2 7 27 5,6 19,4 75,0 0,01 Nhaän xeùt : Beänh nhaân beùo phì naëng coù tæ leä môõ cao nhieàu hôn beùo phì nheï ( 94,5% so vôùi 75%) ( p = 0,01) Toùm laïi , ñoä beùo phì coù lieân quan vôùi nhöõng yeáu toá giôùi, tình traïng dinh döôõng cuûa meï, hoïc baùn truù, nguû ngaùy, gan nhieãm môõ , triglycerides, LDL, VLDL vaø tæ leä môõ vôùi p < 0,05 vaø ñoä tin caäy 95%. Coøn moät soá yeáu toá nhö tuoåi, hoïc vaán cuûa meï, tieàn caên coù suy dinh döôõng, ñau ñaàu, ñau goái, huyeát aùp taâm tröông coù theå coù lieân quan neáu laáy ñoä tin caäy laø 90% (;= 0,1 ) 3.3. Keát quaû ñieàu trò 3.3.1. Ñaëc ñieåm beänh nhaân : Hoài cöùu caùc hoà sô ñieàu trò beùo phì taïi khoa dinh döôõng ít nhaát laø 3 thaùng. Keát quaû ñöôïc 81 beänh nhaân, trong ñoùcoù 60 ( 74,1 %) beänh nhaân nam vaø 21 ( 25,9 %) beänh nhaân nöõ. Vôùi tuoåi trung bình laø 8 tuoåi (thaáp nhaát: 24 thaùng; cao nhaát: 15 tuoåi). Löùa tuoåi nhoû chieám tæ leä thaáùp nhaát (4,9%), cao nhaát laø löùa tuoåi tieåu hoïc ( 67,9%), coøn laïi laø löùa tuoåi lôùn ( 27,2% ). 3.3.2. Keát quaû ñieàu trò Thôøi gian ñieàu trò trung bình laø 11 thaùng ( ngaén nhaát : 3 thaùng, daøi nhaát: 59 thaùng) Soá laàn taùi khaùm trung bình: 5 laàn (ít nhaát: 2 laàn; nhieàu nhaát:18 laàn) Baûng 3.3.2. Nhöõng bieán ñoåi laâm saøng vaø caän laâm saøng Tröôùc vaø Sau ñieàu trò Daáu hieäu Tröôùc ñieàu trò ( xK2SD ) Sau ñieàu trò ( x K2SD ) Hieäu soá trung bình sau – tröôùc p Caânnaëng/chieàucao(%) 145,93 K31,16 142,39 K 38,77 - 6,407 0,02 BMI 23,78K6,85 23,08K7,22 - 0,772 0,0006 Tyû leä môõ (%) 32,46 K5,31 30,68 K6,41 - 2,375 0,006 Huyeát aùp(mmHg) Taâm thu Taâm tröông 98,91 K18,46 58,84 K12,62 100,37 K16,53 59,828 K 9,55 0,435 0,161 0,71 0,82 Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi vì beänh nhaân töø löùa tuoåi nhoû ñeán lôùn neân phaûi söû duïng hai chæ soá CN/ CC vaø BMI ñeå ñaùnh giaù tình traïng beùo phì. Keát quaû ñieàu trò ñöôïc ñaùnh giaù theo chæ soá CN/CC vaø BMI, trieäu chöùng laâm saøng vaø caùc xeùt nghieäm maùu veà thaønh phaàn lipid, ñöôøng maùu, tæ leä môõ cô theå. Veà chæ soá nhaân traéc: CN/ CC giaûm moät caùch coù yù nghóa thoáng keâ: 145,9 ¡ 31,16% tröôùc ñieàu trò xuoáng 142,39 ¡ 38,77% sau ñieàu trò vôùi (hieäu soá sau tröôùc laø – 6,407 vaø p = 0,02). BMI cuõng giaûm moät caùch ñaùng keå: 23,78 ¡ 6,85 tröôùc ñieàu trò xuoáng 23,08 ¡ 7,22 vôùi hieäu soá sau tröôùc laø – 0,772 vaø p = 0,0006. Keát quaû naøy cuõng töông töï taùc giaû Sothern. M [76]. Bieåu hieän cuûa hieäu quaû cuûa phöông phaùp ñieàu trò hieän ñang aùp duïng taïi Beänh vieän Nhi ñoàng I. Nhö vaäy, tham vaán caù nhaân chính laø phöông phaùp tieáp caän toát ñeå thay ñoåi haønh vi cuûa treû vaø treû töï giaùc tham gia ñieàu trò . 3.3.2.Nhöõng bieán ñoåi caän laâm saøng Baûng 3.3.2.1. Nhöõng bieán ñoåi caän laâm saøng tröôùc vaø sau ñieàu trò Daáu hieäu Tröôùc ñieàu trò ( xK2SD ) Sau ñieàu trò ( x K2SD ) Hieäu soá trung bình sau – tröôùc p Triglycerides(mg/dl) 163,58 K141,69 131,0K94,94 5,429 0,13 Cholesterol ( mg/dl) 162,28 K61,44 148,48 K63,34 -13,364 0,07 LDL ( mg/dl) 91,05 K54,52 81,39 K60,024 -12,381 0,04 VLDL ( mg/dl) 34,683 K 36,38 26,857 K18,03 - 14,5 0,12 HDL ( mg/dl) 39,72 K19,08 41,61 K10,93 + 5,045 0,01 Ñöôøng maùu ( mg/dl) 90,01 K28,81 84,04K37,656 - 8,682 0,08 Nhaän xeùt : Keát quaû ñieàu trò coù hieäu quaû bieåu hieän söï thay ñoåi coù yù nghóasau ñieàu trò : LDL giaûm ( p = 0, 04) vaø Taêng HDL ( p = 0,01 ) Khoâng coù söï khaùc bieät tröôùc vaø sau ñieàu trò cuûa Triglycerides, cholesterol, VLDL, ñöôøng maùu vaø huyeát aùp ( p > 0,05 ). Tuy nhieân neáu ñoä tin caäy laø 90% (; = 0,1 ) thì coù söï thay ñoåi cuûa Cholesterol vaø ñöôøng maùu. -Tæ leä môõ beänh nhaân cuõng giaûm moät caùch ñaùng keå sau ñieàu trò töø 32,46 ¡ 5,31% xuoáng 30,68 ¡ 6,41% vôùi hieäu soá sau tröôùc laø – 2,376 vaø P = 0,006. - Coù söï thay ñoåi moät caùch coù yù nghóa caùc chæ soá LDL vaø HDL, LDL giaûm töø 91,05 ¡ 54,52 mg/dl tröôùc ñieàu trò xuoáng 81,39 ¡ 60,02 mg/dl sau ñieàu trò ( hieäu soá sau tröôùc laø – 12,381 vaø p = 0,04). Keát quaû naøy töông töï Suskind. R [7]. - HDL taêng töø 39,72 ¡ 19,08 mg/dl leân 41,61 ¡ 10,93 mg/dl ( hieäu soá sau – tröôùc = + 5,054 vôùi p = 0,001). Ñieàu naùy khoâng gioáng taùc giaû Sothern. M [ 7 ], theo nghieân cöùu cuaû taùc giaû thì khoâng coù söï thay ñoåi cuûa HDL, nhöng laïi coù söï thay ñoåi ñaùng keå cuûa triglycerides, cholesterol, LDL. Söï khaùc bieät naøy coù theå do khaùc nhau veà choïn maãu, côõ maãu, thôøi gian ñieàu trò . Cholesterol, ñöôøng maùu vaø huyeát aùp cuõng khoâng thay ñoåi sau ñieàu trò trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi coù leõ do giaù trò ban ñaàu cuõng naèm trong giôùi haïn bình thöôøng. Nhöng thöïc söï neáu maãu cuûa chuùng toâi cao hôn hay tính ; = 0,1 thì beänh nhaân cuûa chuùng toâi coù söï caûi thieän cholesterol vaø ñöôøng maùu. - Tình traïng nhieãm môõ gan ít thay ñoåi sau ñieàu trò ( p = 0,06 vaø ;= 0,05 ), Nhöng neáu laáy ;= 0,1 thì coù söï thay ñoåi tình traïng gan nhieãm môõ sau ñieàu trò. Tình traïng gan nhieãm môõ thay ñoåi ít, tröôùc ñieàu trò coù 56,2% beänh nhaân bò gan nhieãm môõ, sau ñieàu trò coù 35,7% beänh nhaân coøn nhieãm môõ gan ( p = 0,06). Chuùng toâi khoâng tìm ñöôïc nghieân cöùu naøo töông töï ñeå so saùnh, nhöng thaáy raèng tæ leä nhieãm môõ gan coù giaûm neáu soá löôïng beänh nhaân ñuû lôùn coù leõ seõ coù yù nghóa. Tuy nhieân trieäu chöùng nhieãm môõ gan laø moät trieäu chöùng ñònh tính vaø phuï thuoäc nhieàu vaøo yeáu toá chuû quan cuûa baùc só sieâu aâm do ñoù neáu muoán chính xaùc hôn caàn thieát phaûi laøm theâm xeùt nghieäm chöùc naêng gan. Veà caùc bieán chöùng khaùc nhö ñau ñaàu, thôû meät, nguû ngaùy, ñau löng, ñau goái thì vì khoâng khai thaùc ñaày ñuû neân khoâng ñuû soá lieäu ñeå phaân tích, tuy nhieân vôùi 4 beänh nhaân khai thaùc ñöôïc thì 3 trong 4 beänh nhaân naøy ñeàu coù caùc trieäu chöùng treân vaø khoâng thay ñoåi sau ñieàu trò. Chæ rieâng trieäu chöùng nguû ngaùy laø coù giaûm laø sau ñieàu trò chæ coøn 2 beänh nhaân nguû ngaùy. Khoâng coù bieán chöùng naøo do ñieàu trò ñöôïc ghi nhaän trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi. 4.KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ KEÁT LUAÄN Qua keát quaû nghieân cöùu 330 beänh nhaân beùo phì ñeán khaùm vaø ñieàu trò taïi Khoa Dinh döôõng Beänh vieän Nhi ñoàng I cho thaáy:- Tæ leä beùo phì naëng chieám 61%, ñieàu naøy noùi leân yù thöùc ñieàu trò beùo phì cho con cuûa caùc baäc phuï huynh coù vaán ñeà vaø caàn quan taâm vì neáu khoâng can thieäp sôùm tình traïng beùo phì seõ ñeå laïi haäu quaû xaáu cho söùc khoeû cuûa treû sau naøy vaø khoù phuïc hoài. Tuy coøn nhoû nhöng ñaõ coù nhöõng yeáu toá nguy cô cho beänh tim maïch, huyeát aùp vaø chuyeån hoùa - Veà nhöõng bieán chöùng laâm saøng: 2/3 beänh nhaân ñaõ coù nhöõng bieán chöùng do söï tích tuï môõ quaù nhieàu taêng troïng taûi leân xöông vaø coù bieåu hieän heïp ñöôøng thôû, taêng aùp löïc noäi so. Beùo phì naëng coù lieân quan tôùi nhöõng yeáu toá nhö giôùi, tình traïng dinh döôõng cuûa meï, hoïc baùn truù . Nhö vaäy trong chaêm soùc dinh döôõng cho treû caàn chuù yù tôùi nhöõng nhoùm nguy cô beùo phì vaø beùo phì naëng cao laø treû nam, coù meï thöøa caân, hoïc baùn truù. Caùc bieán chöùng laâm saøng vaø caän laâm saøng coù lieân quan tôùi ñoä beùo phì laø nguû ngaùy, gan nhieãm môõ ; triglycerides, noàng ñoä trung bình cuûa triglycerides vaø VLDL, tæ leä môõ. Nhö vaäy beùo phì naëng coù nhieàu bieán chöùng hôn beùo phì nheï, nhöõng bieán chöùng naøy bieåu hieän ôû caû möùc ñoä laâm saøng vaø caän laâm saøng vaø laø yeáu toá nguy cô cho söùc khoûe cuûa treû hieän taïi vaø sau naøy khi tröôûng thaønh. Vì vaäy caàn thieát ñieàu trò beùo phì khi môùi bò beänh khoâng neân ñeå khi bò beùo phì naëng môùi chöõa haäu quaû khoù khaéc phuïc. - Böôùc ñaàu nhaän xeùt treân 81 beänh nhaân beùo phì ñieàu trò taïi Khoa Dinh döôõng Beänh vieän Nhi ñoàng I, nhaän thaáy phöông phaùp tham vaán cheá ñoä aên vaø luyeän taäp thích hôïp töøng caù nhaân böôùc ñaàu ñaït keát quaû toát. Vaø khoâng coù bieán chöùng do ñieàu trò.Tuy nhieân caàn theo doõi theâm ñeå xaùc ñònh hieäu quaû laâu daøi vaø tæ leä taùi phaùt cuûa ñieàu trò. ÑEÀ NGHÒ Chuù yù tôùi tình traïng dinh döôõng cuûa nhöõng ñoái töôïng nguy cô cao veà beùo phì vaø beùo phì naëng laø treû nam, treû coù meï thöøa caân, hoïc baùn truù. Thoâng tin nhöõng bieán chöùng vaø haäu quaû cuûa beùo phì treû em caøng nhieàu cho coäng ñoàng caøng toát ñeå taùc ñoäng vaøo yù thöùc phoøng vaø ñieàu trò beùo phì cho treû. Phaùt hieän vaø ñieàu trò beùo phì töø khi môùi bò beùo phì nheï. Nghieân cöùu theâm veà thay ñoåi chöùc naêng gan cuûa beänh nhaân beùo phì. Nghieân cöùu theâm veà hieäu quaû laâu daøi cuûa phöông phaùp tham vaán caù nhaân veà dinh döôõng vaø luyeän taäp cho treû beùo phì. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Tieáng Vieät Haø Huy Khoâi. Maáy vaán ñeà dinh döôõng trong thôøi kyø chuyeån tieáp . NXB Y Hoïc, 1996,146, 156 – 226. Nguyeãn Thò Kim Höng, Traàn Thò Hoàng Loan, Leâ Ngoïc Dieänvaø cs.Tình traïng theå löïc vaø taàm voùc thanh nieân 16 – 17 tuoåi khaùm nghóa vuï quaân söï vaø Tình traïng dinh döôõng cuûa hoïc sinh caáp III ( 15 – 17 tuoåi ) taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh naêm 2000. Hoäi thaûo dinh döôõng Trung taâm dinh döôõng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 30/3/2001 Traàn Thò Hoàng Loan. Tình traïng thöøa caân vaø yeáu toá nguy cô ôû hoïc sinh 6 – 11 tuoåi taïi moät quaän noäi thaønh Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Luaän vaên thaïc só dinh döôõng coäng ñoàng 1998. Vieän Dinh döôõng. Hoäi nghò khoa hoïc thöøa caân vaø beùo phì vôùi söùc khoûe coäng ñoàng. Boä Y teá – Vieän dinh döôõng. Haø noäi 2002 Tieáng nöôùc ngoaøi B Caballero, Early Obesity and Prognosis. Encyclopedia of Human Nutrition,1999, 1436 –1439. George A. Bray. Obesity, Present Knowlegde in Nutrition,1996, 19 –31. Ladda Mo – suwan, MD. Update on Chilhood Obesity Asian Perspertive : Thailand. The Fist Asian congress of Pediatric Nutrition. 200 – 204 . Thomas N. Robinson, MD, MPH. Denis MD, The pediatric clinic of North America . Chilhood and Adolescent Obesity, 2001, 1017 – 1023. WHO. Reported of a WHO Consultation. Obesity: preventing and managing The Global epidemic, 2000.