Đánh giá hiện trạng và đề xuất các giải pháp quản lý chất thải rắn sinh hoạt thành phố Nha Trang - Tỉnh Khánh Hòa

CHÖÔNG 1: MÔÛ ÑAÀU 1.1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi : Ñi cuøng xu höôùng coâng nghieäp hoùa-hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, quaù trình ñoâ thò hoùa cuõng ñang dieãn ra heát söùc maïnh meõ caû veà toác ñoä laãn quy moâ, veà soá löôïng laãn chaát löôïng. Nhöng beân caïnh nhöõng maët tích cöïc ñoù, ñaát nöôùc chuùng ta ñang phaûi ñoái maët vôùi moät thaùch thöùc voâ cuøng to lôùn, ñoù chính laø tình traïng oâ nhieãm moâi tröøông-moái quan taâm haøng ñaàu cuûa toaøn nhaân loaïi. Quaù trình ñoâ thò hoùa ñaõ daãn ñeán tình traïng caùc vuøng ñaát töï nhieân tröôùc ñaây bieán thaønh caùc khu daân cö, caùc cô sôû haï taàng hay caùc coâng trình nhaân taïo laøm cho caùc khoaûng troáng chöùa raùc khoâng coøn nöõa, vaán ñeà ñoå boû raùc trôû neân voâ cuøng caáp baùch aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán chaát löôïng cuoäc soáng con ngöôøi. Ngaøy nay raùc thaûi khoâng chæ taêng nhanh veà soá löôïng maø coøn ña daïng veà thaønh phaàn, do ñoù ñieàu caàn thieát chuùng ta neân laøm laø tìm ra moät giaûi phaùp toát nhaát, hôïp lyù nhaát ñeå quaûn lyù raùc. Nha Trang laø moät thaønh phoá caáp II , ñaây ñöôïc coi laø trung taâm kinh teá , vaên hoùa, giaùo duïc, thöông maïi cuûa Khaùnh Hoøa, ñaëc bieät Nha Trang laø moät thaønh phoá du lòch noåi tieáng trong nöôùc vaø khaép theá giôùi. Nha Trang coù toång daân soá khoaûng 363.414 ngöôøi vôùi hôn 350.000 khaùch vaõng lai, do ñöôïc thieân nhieân öu ñaõi veà ñieàu kieän töï nhieân, taøi nguyeân khoaùng saûn neân Nha Trang ñaõ sôùm phaùt trieån veà moïi maët. Beân caïnh söï phaùt trieån ñoù laø söï gia taêng raát nhanh veà khoái löôïng raùc, toác ñoä taêng trung bình haèng naêm laø 11,7%, do ñoù vôùi quan ñieåm quaûn lyù raùc coå ñieån nhö hieän nay taïi thaønh phoá Nha Trang, heä thoáng quaûn lyù raùc chính quy ñaõ khoâng coøn ñuû khaû naêng ñaûm ñöông heát coâng vieäc cuûa mình, daãn ñeán khoái löôïng raùc chöa ñöôïc thu gom vaø xöû lyù coøn khaù lôùn, aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán ñôøi soáng ngöôøi daân. Vì theá yeâu caàu ñaët ra laø phaûi coù moät giaûi phaùp toát hôn, phuø hôïp hôn ñeå quaûn lyù löôïng raùc thaûi ñang gia taêng maïnh nhö hieän nay. Nhaän ñònh ñöôïc vaán ñeà noùng boûng naøy, ñeà taøi “Ñaùnh giaù hieän traïng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït thaønh phoá Nha Trang-tænh Khaùnh Hoøa” ñaõ ñöôïc choïn laøm luaän vaên toát nghieäp Khoa moâi tröôøng vaø Coâng ngheä Sinh hoïc tröôøng ÑH Kyõ thuaät Coâng ngheä TpHCM. 1.2. Muïc ñích cuûa ñeà taøi : Treân cô sôû khaûo saùt thu thaäp soá lieäu, keát hôïp vôùi taøi lieäu saün coù trong nhöõng nghieân cöùu gaàn ñaây ôû TP.Nha Trang_tænh Khaùnh Hoøa, ñoà aùn taäp trung giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà sau: Ñaùnh giaù hieän traïng CTR sinh hoaït treân ñòa baøn Tp.Nha Trang Ñöa ra caùc giaûi phaùp caûi thieän heä thoáng quaûn lyù CTR sinh hoaït taïi Tp.Nha Trang. Ñeà taøi nhaèm goùp phaàn naâng cao hieäu quaû trong coâng taùc quaûn lyù CTR , giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng do CTR gaây ra. 1.3. Noäi dung nghieân cöùu : Toång quan veà CTR Sô löôïc veà ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá_xaõ hoäi vaø moâi tröôøng TP.Nha Trang. Coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït taïi TP.Nha Trang. Ñaùnh giaù hieän traïng CTR sinh hoaït treân ñòa baøn TP. Nha Trang. Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp quaûn lyù CTR sinh hoaït taïi Tp.Nha Trang. Keát luaän – kieán nghò. 1.4. Phöông phaùp nghieân cöùu : 1.4.1.Phöông phaùp luaän : Döïa vaøo hieän traïng dieãn bieán moâi tröôøng, caùc döõ lieäu moâi tröôøng cô sôû phaûi ñöôïc nghieân cöùu, thu thaäp chính xaùc, khaùch quan. Töø ñoù, ñaùnh giaù phöông aùn thöïc hieän caàn thieát nhaèm ñem laïi hieäu quaû cao cho coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vôùi söï gia taêng daân soá, toác ñoä ñoâ tò hoùa, taêng tröôûng kinh teá dieãn ra maïnh meõ taïi Nha Trang laø tieàn ñeà cho nguoàn phaùt sinh CTR sinh hoaït ngaøy caøng gia taêng caû veà khoái löôïng vaø ña daïng veà thaønh phaàn. Do ñoù, CTR sinh hoaït ñaõ vaø ñang xaâm phaïm maïnh vaøo caùc heä sinh thaùi töï nhieân, moâi tröôøng gaây aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán veû myõ quan ñoâ thò, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø söùc khoeû con ngöôøi neáu khoâng ñöôïc quaûn lyù vaø xöû lyù thích hôïp. Vôùi khoái löôïng phaùt sinh lôùn, vieäc thu gom vaø xöû lyù CTR sinh hoaït ñang gaây nhieàu khoù khaên cho coâng ty moâi tröôøng ñoâ thò, löôïng CTR chöa ñöôïc thu gom vaø xöû lyù trieät ñeå ñang laø moái ñe doaï lôùn ñeán ñôøi soáng nhaân daân, ñaây chính laø vaán ñeà moâi tröôøng maø caùc caáp laõnh ñaïo, caùc nhaø quaûn lyù ñoâ thò luoân quan taâm vaø tìm caùch giaûi quyeát. 1.4.2. Phöông phaùp cuï theå : Thu thaäp taøi lieäu lieân quan : tham khaûo taøi lieäu cuûa nhieàu taùc giaû, töø caùc baùo caùo khoa hoïc. Thu thaäp taøi lieäu, soá lieäu taïi coâng ty Moâi tröôøng ñoâ thò TP.Nha Trang; UBND tænh Khaùnh Hoøa. Khaûo saùt thöïc teá taïi TP.Nha Trang, phaùt phieáu thaêm doø taïi xaõ Vónh Löông ñeå naém roõ tình hình quaûn lyù raùc taïi thaønh phoá. Phaân tích, toång hôïp : treân cô sôû thoâng tin caàn thieát ñöôïc thu thaäp, quan saùt, ñieàu tra ta tieán haønh phaân tích, choïn loïc roài toång hôïp moät caùch logic, coù heä thoáng phuø hôïp vôùi muïc tieâu vaø noäi dung ñeà ra. Tham khaûo yù kieán cuûa caùc chuyeân gia trong lónh vöïc quaûn lyù CTR. 1.5. Yù nghóa khoa hoïc cuûa ñeà taøi : Giaûi quyeát oâ nhieãm moâi tröôøng laø vaán ñeà caáp baùch vaø caàn thieát, do ñoù vieäc ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng laø moät coâng cuï khoa hoïc kyõ thuaät nhaèm phaân tích, döï baùo caùc taùc ñoäng coù lôïi, coù haïi tröïc tieáp hay giaùn tieáp, tröôùc maét vaø laâu daøi goùp phaàn haïn cheá caùc taùc ñoäng tieâu cöïc. Tìm ra giaûi phaùp thích hôïp cho coâng taùc quaûn lyù CTR sinh hoaït treân ñòa baøn TP.Nha Trang treân cô sôû ñeà xuaát caùc bieän phaùp phaân loaïi raùc taïi nguoàn, thu gom hieäu quaû, trieät ñeå löôïng CTR phaùt sinh haèng ngaøy Qua ñoù ta thaáy ñöôïc vieäc giaùo duïc yù thöùc baûo veä moâi tröôøng, baûo veä söùc khoûe coäng ñoàng laø voâ cuøng quan troïng nhaát laø trong thôøi ñaïi coâng nghieäp hoùa-hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. 1.6. Giôùi haïn phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi : Ñeà taøi chæ taäp trung nghieân cöùu veà CTR sinh hoaït cuûa rieâng TP. Nha Trang. Do giôùi haïn veà thôøi gian neân ñeà taøi chæ ñi saâu vaøo hoaït ñoäng thu gom, vaän chuyeån raùc thaûi sinh hoaït cuûa thaønh phoá. Quùa trình thöïc hieän döïa treân cô sôû tìm hieåu, nghieân cöùu, toång hôïp ñeå laøm roõ caùc vaán ñeà caàn quan taâm. Chöông 2 : TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN Ñeå coù cô sôû khoa hoïc cho vieäc ñaùnh giaù vaø ñeà ra giaûi phaùp cho Tp Nha Trang, trong chöông naøy trình baøy caùc khaùi nieäm cô baûn vaø nhöõng vaán ñeà lyù thuyeát veà chaát thaûi raén ñoâ thò. 2.1 khaùi nieäm veà chaát thaûi raén Chaát thaûi raén (Solid Waste) laø toøan boä caùc loaïi vaät chaát ñöôïc con ngöôøi loaïi boû trong caùc hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi cuûa mình ( bao goàm caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, caùc hoaït ñoäng soáng vaø duy trì söï toàn taïi cuûa coäng ñoàng …) trong ñoù quan troïng nhaát laø caùc loaïi chaát thaûi sinh ra töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát vaø hoaït ñoäng soáng. Raùc laø thuaät ngöõ ñöôïc duøng ñeå chæ chaát thaûi raén coù hình daïng töông ñoái coá ñònh, bò vöùt boû töø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Raùc sinh hoaït hay chaát thaûi raén sinh hoaït laø moät boä phaän cuûa chaát thaûi raén, ñöôïc hieåu laø chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng thöôøng ngaøy cuûa con ngöôøi. Chaát thaûi raén sinh hoaït laø chaát thaûi phaùt sinh töø caùc quaù trình sinh hoaït cuûa caùc hoä gia ñình, caùc chôï, khu thöông maïi, cô quan, tröôøng hoïc, coâng vieân… 2.2 . Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén : Caùc nguoàn chuû yeáu phaùt sinh CTR ñoâ thò bao goàm : + Töø caùc khu daân cö (chaát thaûi sinh hoaït) ( loaïi CTR phaùt sinh bao goàm chaát thaûi thöïc phaåm, giaáy, bía cöùng, nhöïa deûo, ñoà da ,ñoà goã, thuûy tinh, nhoâm, kim loaïi, raùc ñöôøng phoá, chaát thaûi sinh hoaït nguy haïi…) + Töø caùc trung taâm thöông maïi + Töø caùc coâng sôû, tröôøng hoïc, coâng trình coâng coäng + Töø caùc dòch vuï ñoâ thò, saân bay + Töø caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp + Töø caùc hoaït ñoäng xaây döïng ñoâ thò + Töø caùc traïm xöû lyù nöôùc thaûi vaø töø caùc ñöôøng oáng thoaùt nöôùc cuûa thaønh phoá 2.3. Phaân loaïi chaát thaûi raén : Vieäc phaân loaïi chaát thaûi raén laø moät coâng vieäc khaù phöùc taïp bôûi söï ña daïng veà chuûng loaïi, thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa chuùng. Coù nhieàu caùch phaân loaïi khaùc nhau nhaèm muïc ñích chung laø coù bieän phaùp xöû lyù thích ñaùng, gia taêng khaû naêng taùi cheá vaø taùi söû duïng laïi caùc vaät lieäu trong chaát thaûi nhaèm ñem laïi hieäu quaû kinh teá, baûo veä moâi tröôøng. CTR ña daïng vì vaäy coù nhieàu caùch phaân loaïi khaùc nhau nhö : Phaân loaïi theo coâng ngheä quaûn lyù_xöû lyù : Phaân loaïi CTR theo daïng naøy ngöôøi ta chia laøm caùc chaát chaùy ñöôïc, caùc chaát khoâng chaùy ñöôïc, caùc chaát hoãn hôïp Baûng 2.1: Phaân loaïi theo coâng ngheä xöû lyù Thaønh phaàn  Ñònh nghóa  Thí duï   1.Caùc chaát chaùy ñöôïc: - Giaáy - Haøng deät - Raùc thaûi - Co,û rôm, goã cuûi - Chaát deûo - Da vaø cao su  - Caùc vaät lieäu laøm töø giaáy. - Coù nguoàn goác töø sôïi. - Caùc chaát thaûi ra töø ñoà aên, thöïc phaåm. - Caùc thöïc phaåm vaø vaät lieäu ñöôïc cheá taïo töø goã, tre. - Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm töø chaát deûo. - Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm töø thuoäc da vaø cao su.  - Caùc tuùi giaáy, caùc maûnh bìa, giaáy veä sinh, … - Vaûi len, … - Caùc rau quaû, thöïc phaåm,… - Ñoà duøng baèng goã nhö baøn gheá, voû döøa,… - Phim cuoän, bòch nilon,… - Tuùi xaùch da, caëp da, voû ruoät xe,…   2.Caùc chaát khoâng chaùy ñöôïc: - Kim loaïi saét - Kim loaïi khoâng phaûi saét. - Thuyû tinh - Ñaù vaø saønh söù  - Caùc loaïi vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø saét. - Caùc kim loaïi khoâng bò nam chaâm huùt. - Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm cheá taïo baèng thuyû tinh. - Caùc vaät lieäu khoâng chaùy khaùc ngoaøi kim loaïi vaø thuyû tinh.  - Haøng raøo, da, naép loï, … - Voû hoäp nhoâm, ñoà ñöïng baèng kim loaïi,… - Chai loï, ñoà duøng baèng thuyû tinh, boùng ñeøn,… - Voû trai, oác, gaïch, ñaù, goám söù, …   3.Caùc chaát hoãn hôïp  - Taát caû caùc vaät lieäu khaùc khoâng phaân loaïi ôû phaàn 1 vaø 2 ñeàu thuoäc loaïi naøy.  - Ñaù, ñaát, caùt   (Nguoàn:Baûo veä Moâi tröôøng trong xaây döïng cô baûn, Leâ Vaên Naõi, Nhaø xuaát baûn Khoa Hoïc Kyõ Thaät,1999) Phaân loaïi theo quan ñieåm thoâng thöôøng: Raùc thöïc phaåm: bao goàm phaàn thöøa thaûi, khoâng aên ñöôïc sinh ra trong quaù trình löu tröõ, cheá bieán, naáu aên, … Ñaëc ñieåm quan troïng cuûa loaïi raùc naøy laø phaân huyû nhanh trong ñieàu kieän thôøi tieát noùng aåm. Quaù trình phaân huyû thöôøng gaây ra muøi hoâi khoù chòu. Raùc boû ñi : bao goàm caùc chaát chaùy ñöôïc vaø khoâng chaùy ñöôïc, sinh ra töø caùc hoä gia ñình, coâng sôû, hoaït ñoäng thöông maïi, … Caùc chaát chaùy ñöôïc nhö giaáy, plastic, vaûi, cao su, da, goã, … vaø chaát khoâng chaùy ñöôïc nhö thuûy tinh, voû hoäp kim loaïi, … Tro xæ: vaät chaát coøn laïi trong quaù trình ñoát cuûi, than, rôm, raï, laù,… ôû caùc hoä gia ñình, coâng sôû, nhaø haøng, nhaø maùy, xí nghieäp,… Chaát thaûi xaây döïng vaø phaù huyû coâng trình: chaát thaûi töø quaù trình xaây döïng, söûa chöõa nhaø ôû tö nhaân, coâng trình thöông maïi vaø nhöõng coâng trình khaùc goïi laø chaát thaûi xaây döïng. Chaát thaûi naøy bao goàm: buïi, ñaù, beâ toâng, gaïch, goã, ñöôøng oáng, daây ñieän, khoái löôïng cuûa chuùng raát khoù tính toaùn. Chaát thaûi töø nhaø maùy xöû lyù: chaát thaûi naøy coù töø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, nöôùc, nhaø maùy xöû lyù chaát thaûi coâng nghieäp. Thaønh phaàn chaát thaûi loaïi naøy ña daïng vaø phuï thuoäc vaøo baûn chaát cuûa quaù trình xöû lyù. Chaát thaûi naøy thöôøng laø chaát thaûi raén hoaëc buøn (nöôùc chieám 25 – 95%) Chaát thaûi noâng nghieäp: vaät chaát loaïi boû töø caùc hoaït ñoäng noâng nghieäp nhö goác rôm raï, caây troàng, chaên nuoâi,… Chaát thaûi nguy haïi: bao goàm chaát thaûi hoaù chaát, sinh hoïc deã chaùy, deã noå hoaëc mang tính phoùng xaï theo thôøi gian coù aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng con ngöôøi, ñoäng vaät, thöïc vaät. Nhöõng chaát thaûi naøy thöôøng xuaát hieän ôû theå loûng, khí vaø raén. Ñoái vôùi chaát thaûi loaïi naøy thì vieäv thu gom, xöû lyù phaûi heát söùc thaän troïng. 2.4 Toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi taén : Vieäc tính toaùn toác ñoä phaùt sinh CTR laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng trong vieäc quaûn lyù raùc thaûibôûi töø ñoù ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc löôïng raùc phaùt sinh trong töông lai ôû moät khu vöïc ñeå coù keá hoaïch quaûn lyù. Ngöôøi ta söû duïng moät soá loaïi phaân tích sau ñaây ñeå ñònh löôïng raùc thaûi ôû moät khu vöïc : + Ño khoái löôïng + Phaân tích thoáng keâ + Döïa treân caùc ñôn vò thu gom raùc ( vd:thuøng chöùa ) + Phöông phaùp xaùc ñònh tæ leä raùc thaûi + Tính caân baèng vaät chaát.
 Hình 2.1 : Sô ñoà tính caân baèng vaät chaát Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán toác ñoä phaùt sinh CTR : Söï phaùt trieån kinh teá vaø neáp soáng : Caùc nghieân cöùu cho thaáy söï phaùt sinh chaát thaûi lieân heä tröïc tieáp vôùi phaùt trieån kinh teá cuûa moät coäng ñoàng. Löôïng chaát thaûi sinh hoaït ñaõ ñöôïc ghi nhaän laø coù giaûm ñi khi coù söï suy giaûm veà kinh teá( roõ nhaát laø rong thôøi gian khuûng hoaûng cuûa theá kyû 17 ).Phaàn traêm vaät lieäu ñoùng goùi ( ñaëc bieät laø tuùi nilon ) ñaõ taêng leân trong 3 thaäp kyû qua vaø töông öùng laø tyû troïng khoái löôïng ( khi thu gom ) cuûa chaát thaûi cuõng giaûm ñi. Maät ñoä daân soá : Caùc nghieân cöùu xaùc minh raèng khi maät ñoä daân soá taêng leân, nhaø chöùc traùch seõ phaûi thaûi boû nhieàu raùc thaûi hôn, nhöng khoâng phaûi raèng daân soá ôû coäng ñoàng coù maät ñoä cao hôn saûn sinh ra nhieàu raùc thaûi hôn maø laø daân soá ôû coäng ñoàng coù maät ñoä thaáp coù caùc phöông phaùp khaùc chaúng haïn nhö laøm phaân compost trong vöôøn hay ñoát raùc sau vöôøn. Söï thay ñoåi theo muøa : Trong nhöõng dòp nhö leã giaùng sinh, teát aâm lòch ( tieâu thuï ñænh ñieåm ) vaø cuoái naêm taøi chính ( tieâu thuï thaáp ) thì söï thay ñoåi veà löôïng raùc thaûi ñaõ ñöôïc ghi nhaän. Taàn soá vaø phöông phaùp thu gom : Vì caùc vaán ñeà naøy naûy sinh ñoái vôùi raùc thaûi trong vaø quanh nhaø, caùc gia ñình seõ tìm caùch khaùc ñeå thaûi raùc. Ngöôøi ta phaùt hieän raéng neáu taàn soá thu gom raùc thaûi giaûm ñi, vôùi söï thay ñoåi giöõa caùc thuøng 90 lít sang caùc thuøng di ñoäng 240 lít löôïng raùc thaûi ñaõ taêng leân ñaëc bieät laø raùc thaûi vöôøn. Do ñoù vaán ñeà raát quan troïng trong vieäc xaùc ñònh löôïng raùc phaùt sinh koâng chæ töø löôïng raùc ñöôïc thu gom maø coøn xaùc ñònh löôïng raùc ñöôïc vaän chuyeån thaúng ra khu choân laáp, vì raùc thaûi vöôøn ñaõ töøng ñöôïc xe vaän chuyeån ñeán nôi choân laáp. Ngoaøi ra coøn coù caùc yeáu toá khaùc nhö : dö luaän, yù thöùc coäng ñoàng…Theo döï aùn moâi tröôøng Vieät Nam Canada ( Viet Nam Canada Environment Project ) thì toác ñoä phaùt sinh raùc ñoâ thò ôû Vieät Nam nhö sau : + Raùc thaûi khu daân cö ( Residential wastes ) : 0,3_0,6 Kg/ngöôøi/ngaøy + Raùc thaûi thöông maïi ( commercial wastes ): 0,1_0,2 Kg/ngöôøi/ngaøy + Raùc thaûi queùt ñöôøng ( Steet sweeping wastes ): 0,05_0,2Kg/ngöôøi/ngaøy + Raùc thaûi coâng sôû ( Institution wastes ): 0,05_0,2Kg/ngöôøi/ngaøy Tính trung bình ôû Vieät Nam : 0,5_0,6Kg/ngöôøi/ngaøy 2.5 Thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén : Giaù trò cuûa caùc thaønh phaàn trong CTR ñoâ thò coù theå thay ñoåi theo vò trí, theo muøa, theo ñieàu kieän kinh teá vaø nhieàu yeáu toá khaùc. Thaønh phaàn CTR ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc quaûn lyù raùc thaûi. Baûng 2.2 : Thaønh phaàn CTR ñoâ thò phaân theo nguoàn phaùt sinh Nguoàn chaát thaûi  Phaàn traêm troïng löôïng    Dao ñoäng  Trung bình   Nhaø ôû vaø khu thöông maïi, tröø caùc chaát thaûi ñaëc bieät vaø nguy hieåm  50_75  62.0   Chaát thaûi ñaëc bieät ( daàu, loáp xe, thieát bò ñieän, bình ñieän )  3 - 12  5.0   Chaát thaûi nguy haïi  0,1 – 1,0  0,1   Cô quan  3 – 5  3,4   Xaây döïng vaø phaù dôõ  8 – 20  14.0   Laøm saïch ñöôøng phoá  2 – 5  3,8   Caây xanh vaø phong caûnh  2 – 5  3,0   Coâng vieân vaø caùc khu vöïc tieâu khieån  1,5_3  2,0   Löu vöïc ñaùnh baét  0,5_1,2  0,7   Buøn ñaëc töø nhaø maùy xöû lyù  3 – 8  6,0   Toång coäng   100   (Nguoàn: Geoge Tchobanaglous,etal, Megraw-Hill Inc, 1993) Baûng 2.3 : Thaønh phaàn cuûa CTR ñoâ thò theo tính chaát vaät lyù Thaønh phaàn  Phaàn traêm troïng löôïng    Khoaûng giaù trò  Trung bình   Thöïc phaåm  6 – 25  15   Giaáy  25 – 45  40   Bìa cöùng  3 – 15  4   Chaát deûo  2 – 8  3   Vaûi vuïn  0 – 4  2   Cao su  0 – 2  0,5   Da vuïn  0 – 2  0,5   Saûn phaåm vöôøn  0 – 20  12   Goã  1 – 4  2   Thuyû tinh  4 – 16  8   Xoáp  2 – 8  6   Kim loaïi khoâng theùp  0 – 1  1   Kim loaïi theùp  1 – 4  2   Buïi, tro, gaïch  0 – 10  4   Toång coäng   100   (Nguoàn: Traàn Hieáu Nhueä vaø coäng söï, quaûn lyù CTR, Haø Noäi, 2001) Baûng 2.4 : Söï thay ñoåi thaønh phaàn theo muøa ñaëc tröng cuûa CTR sinh hoaït Chaát thaûi  Phaàn traêm khoái löôïng  Phaàn traêm thay ñoåi    Muøa möa  Muøa khoâ  Giaûm  Taêng   Thöïc phaåm  11,1  13,5   21,0   Giaáy  45,2  40,6  11,5    Nhöïa deûo  9,1  8,2  9,9    Chaát höõu cô khaùc  4,0  4,6   15,0   Chaát thaûi vöôøn  18,7  24,0   28,3   Thuyû tinh  3,5  2,5  28,6    Kim loaïi  4,1  3,1  24,4    Chaát trô vaø chaát thaûi khaùc  4,3  4,1  4,7    Toång coäng  100  100     (Nguoàn: George Tchobanaglous vaø coäng söï) 2.6. Thu gom, löu giöõ vaø vaän chuyeån chaát thaûi raén: 2.6.1. Thu gom CTR: Quy hoaïch thu gom CTR laø vieäc ñaùnh giaù caùc caùch thöùc söû duïng nguoàn nhaân löïc vaø thieát bò ñeå tìm ra moät caùch saép eáp hieäu quaû nhaát. Caùc yeáu toá caàn xem xeùt khi tieán haønh quy hoaïch thu gom CTR bao goàm : CTR ñöôïc taïo ra : soá löïông, tyû troïng, nguoàn taïo thaønh. Phöông thöùc thu gom : thu gom rieâng bieät hay keát hôïp. Möùc ñoä dòch vuï caàn cung caáp : leà ñöôøng, loái ñi.. Taàn suaát thu gom vaø naêng suaát thu gom : soá coâng nhaân vaø toå chöùc cuûa moät kíp, laäp loä trình thu gom theo töøng khu vöïc, ghi cheùp nhaät kyù vaø baùo caùo. Söû duïng hôïp ñoàng thaønh phoá hoaëc caùc dòch vuï tö nhaân. Thieát bò thu gom : kích côõ, chuûng loaïi, soá löôïng, söï thích öùng vôùi caùc coâng vieäc khaùc. Khoâi phuïc nguoàn löïc : giaù thaønh, thò tröôøng, thu gom, phaân loaïi,… Tieâu huûy : phöông phaùp, ñòa ñieåm, chuyeân chôû, tính phaùp lyù. Maät ñoä daân soá : kích thöôùc nhaø cöûa, soá löôïng ñieåm döøng, löôïng CTR taïi moãi ñieåm, nhöõng ñieåm döøng coâng cuï… Caùc ñaëc tính vaät lyù cuûa khu vöïc : hình daïng vaø chieàu roäng ñöôøng phoá, ñòa hình, moâ hình giao thoâng ( giôø cao ñieåm, ñöôøng moät chieàu…) Khí haäu : möa gioù, nhieät ñoä… Ñoái töôïng vaø khu vöïc phuïc vuï : daân cö ( caùc hoä caù theå vaø nhöõng ñieåm döøng coâng coäng ), doanh nghieäp, nhaø maùy. Caùc nguoàn taøi chính vaø nhaân löïc. Caùc tieâu chí chính ñaëc tröng cho hieäu quaû thu gom : + Soá taán chaát thaûi ñöôïc thu gom trong moät giôø. + Toång soá hoä ñöôïc phuïc vuï trong moät giôø laøm vieäc cuûa moät kíp. + Chi phí cuûa moät ngaøy thu gom. + Chi phí cho moãi laàn döøng ñeå thu gom. + Soá löôïng ngöôøi ñöôïc phuïc vuï bôùi 1 xe trong 1 tuaàn. 2.6.2.Caùc phöông thöùc thu gom : Thu gom ñònh kyø taïi töøng hoä gia ñình : trong heä thoáng naøy caùc xe thu gom chaïy theo moät quy trình ñeàu ñaën, theo taàn suaát ñaõ ñöôïc thoûa thuaän tröôùc. Coù nhieàu caùch aùp duïng khaùc nhau nhöng ñieåm chung laø moãi gia ñình ñöôïc yeâu caàu phaûi coù thuøng raùc rieâng trong nhaø vaø mang ñeán cho ngöôøi thu gom raùc vaøo nhöõng thôøi ñieåm vaø ñòa ñieåm ñaõ ñöôïc quy ñònh tröôùc. Thu gom ven ñöôøng : trong moät soá tröôøng hôïp chính quyeàn thaønh phoá cung caáp nhöõng thuøng raùc ñaõ ñöôïc tieâu chuaån hoùa cho töøng hoä gia ñình, thuøng raùc naøy ñöôïc ñaët tröôùc cöûa nhaø ñeå coâng nhaân veä sinh thu gom leân xe raùc. Heä thoáng thu gom naøy phaûi ñöôïc thöïc hieän ñeàu ñaën vaø moät thôøi gian bieåu töông ñoái chính xaùc 2.6.3.Heä thoáng thu gom vaø vaän chuyeån CTR : Heä thoáng thu gom ñöôïc chia thaønh 2 loaïi döïa theo kieåu vaän haønh goàm heä thoáng xe thuøng di ñoäng vaø heä thoáng xe thuøng coá ñònh. Heä toáng xe thuøng di ñoäng : laø heä thoáng thu gom trong ñoù caùc thuøng chöùa ñaày raùc ñöôïc chuyeân chôû ñeán baõi thaûi roài ñöa thuøng khoâng veà vò trí taäp keát raùc ban ñaàu. Heä thoáng naøy phuø hôïp ñeå vaän chuyeån CTR töø caùc nguoàn taïo ra nhieàu CTR, Cuõng coù theå nhaác thuøng raùc ñaõ ñaày leân xe vaø thay baèng thuøng roãng taïi ñieåm taäp keát. Heä thoáng xe thuøng coá ñònh : laø heä thoáng thu gom trong ñoù caùc thuøng chöùa ñaày raùc vaãn coá dònh ñaët ôû nôi taäp keát raùc, tröø moät khoaûng thôøi gian raát ngaén nhaác leân ñoå raùc vaøo xe thu gom. Baûng2.5 : caùc loaïi thuøng chöùa söû duïng vôùi caùc heä thoáng thu gom khaùc nhau Xe  Kieåu thuøng chöùa  Dung tích ( yd3)   Heä thoáng tuøng chöùa di ñoäng Xe naâng Xe saøn nghieâng Xe coù tôøi keùo  Söû duïng vôùi boä phaän eùp coá ñònh Hôû phía treân Söû duïng boä phaän eùp coá ñònh Thuøng chöùa ñöôïc trang bò maùy eùp Hôû phía treân, coù mooùc keùo Thuøng kín coù mooùc keùo phía treân ñöôïc trang bò maùy eùp  6-12 12-50 15-40 20-40 15-40 20-40   Heä thoáng thuøng chöùa coá ñònh Xe eùp, boác dôõ baèng maùy Xe eùp, boác dôõ baèng maùy Xe eùp, boác dôõ baèng maùy  Phía treân kín vaø boác dôõ beân caïnh Thuøng chöùa ñaëc bieät ñeå thu gom raùc sinh hoaït töø caùc nhaø ôû rieâng reõ Caùc thuøng chöùa nhoû baèng nhöïa deûo hay kim loaïi maï ñieän, caùc tuùi nhöïa hay giaáy coù saün  1-8 0,23-0,45 ( 60-120gal ) 0,08-0,21 ( 22-55gal )   ( nguoàn : George Tchobanoglous, et al, Mc Graw-Hill Inc, 1993 ) Chuù thích : yd3 * 0,7646 = m3 Gal * 0,003785 = m3 2.6.4.Sô ñoà hoùa heä thoáng thu gom : 2.6.4.1.Sô ñoà trình töï vaän haønh vôùi heä thoáng xe thuøng di ñoäng : Kieåu thoâng thöôøng :
 Kieåu thay thuøng ( thay ñoåi vò trí thuøng )
 Hình 2.2 : sô ñoà trình töï vaän haønh- hoaït ñoäng cuûa loaïi xe thuøng di ñoäng 2.6.4.2.Trình töï vaän haønh vôùi heä thoáng xe thuøng coá ñònh :
 Hình 2.3 : sô ñoà trình töï vaän haønh – hoaït ñoäng cuûa loaïi xe thuøng coá ñònh 2.6.5. Choïn tuyeán ñöôøng thu gom, vaän chuyeån : Caùc yeáu toá caàn xem xeùt khi choïn tuyeán ñöôøng vaän chuyeån + Xeùt ñeán chính saùch vaø quy taéc hieän haønh coù lieân quan tôùi vieäc taäp trung CTR, soá laàn thu gom 1 tuaàn + Ñieàu kieän vaän haønh cuûa heä thoáng vaän chuyeån, caùc loaïi xe vaän chuyeån. + Tuyeán ñöôøng caàn phaûi choïn cho luùc baét ñaàu haønh trình vaø keát thuùc haønh trình phaûi ôû ñöôøng phoá chính. + ÔÛ vuøng ñòa hình doác thì haønh trình naân xuaát phaùt töø choã cao xuoáng thaáp. + Chaát thaûi phaùt sinh taïi caùc nuùt giao thoâng, khu phoá ñoâng ñuùc thì phaûi ñöôïc thu gom vaøo caùc giôø coù maät ñoä giao thoâng thaáp. + Nhöõng nguoàn taïo thaønh CTR vôùi khoái löôïng lôùn caàn phaûi toå chöùc vaän chuyeån vaøo luùc ít gaây aùch taéc, aûnh höôûng cho moâi tröôøng. + Nhöõng vò trí coù CTR ít vaø phaân taùn thì vieäc vaän chuyeån phaûi toå chöùc thu gom cho phuø hôïp. Taïo laäp tuyeán ñöôøng vaän chuyeån: + Chuaån bò baûn ñoà vò trí caùc ñieåm taäp trung CTR treân ñoù coù chæ roõ soá löôïng, thoâng tin nguoàn CTR. + Phaûi phaân tích thoâng tin vaø soá lieäu, caàn thieát phaûi laäp baûng toång hôïp thoâng tin. + Phaûi sô boä choïn tuyeán ñöôøng theo 2 hay 3 phöông aùn, so saùnh caùc tuyeán ñöôøng caân nhaéc baèng caùch thöû daàn ñeå choïn ñöôïc tuyeán ñöôøng hôïp lyù. 2.7. Xöû lyù CTR : Xöû lyù CTR laø phöông phaùp laøm giaûm khoái löôïng vaø tính ñoäc haïi cuûa raùc, hoaëc chuyeån raùc thaønh vaät chaát khaùc ñeå taän duïng thaønh taøi nguyeân thieân nhieân. Khi löïa choïn caùc phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén caàn xem xeùt caùc yeáu toá sau: Thaønh phaàn tính chaát chaát thaûi raén sinh hoaït Toång löôïng chaát thaûi raén caàn ñöôïc xöû lyù Khaû naêng thu hoài saûn phaåm vaø naêng löôïng Yeâu caàu baûo veä moâi tröôøng. 2.7.1 Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc : Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc bao goàm caùc phöông phaùp cô baûn: - Phaân loaïi - Giaûm theå tích cô hoïc - Giaûm kích thöôùc cô hoïc 2.7.1.1. Phaân loaïi chaát thaûi: Phaân loaïi chaát thaûi laø quaù trình taùch rieâng bieät caùc thaønh phaàn coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït, nhaèm chuyeån chaát thaûi töø daïng hoãn taïp sang daïng töông ñoái ñoàng nhaát. Quaù trình naøy caàn thieát ñeå thu hoài nhöõng thaønh phaàn coù theå taùi sinh coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït, taùch rieâng nhöõng thaønh phaàn mang tính nguy haïi vaø nhöõng thaønh phaàn coù khaû naêng thu hoài naêng löôïng. 2.7.1.2. Giaûm theå tích baèng phöông phaùp cô hoïc: Neùn, eùp raùc laø khaâu quan troïng trong quaù trình xöû lyù chaát thaûi raén. Ôû haàu heát caùc thaønh phoá, xe thu gom thöôøng ñöôïc trang bò boä phaän eùp raùc nhaèm taêng khoái löôïng raùc, taêng söùc chöùa cuûa raùc vaø taêng hieäu suaát chuyeân chôû cuõng nhö keùo daøi thôøi gian phuïc vuï cho baõi choân laáp. 2.7.1.3 . Giaûm kích thöôùc cô hoïc: Laø vieäc caét, baêm raùc thaønh caùc maûnh nhoû ñeå cuoái cuøng ta ñöôïc moät thöù raùc ñoàng nhaát veà kích thöôùc. Vieäc giaûm kích thöôùc raùc coù theå khoâng laøm giaûm theå tích maø ngöôïc laïi coøn laøm taêng theå tích raùc. Caét, giaõ, nghieàn raùc coù yù nghóa quan troïng trong vieäc ñoát raùc, laøm phaân vaø taùi cheá vaät lieäu. 2.7.2 . Phöông phaùp hoùa hoïc : Ñeå giaûm theå tích vaø thu hoài caùc saûn phaåm, caùc phöông phaùp hoùa hoïc chuû yeáu söû duïng trong xöû lyù chaát thaûi raén sinh hoaït bao goàm: ñoát, nhieät phaân vaø khí hoùa. 2.7.2.1. Ñoát raùc : Ñoát raùc laø giai ñoaïn xöû lyù cuoái cuøng ñöôïc aùp duïng cho moät loaïi raùc nhaát ñònh khoâng theå xöû lyù baèng caùc bieän phaùp khaùc. Phöông phaùp thieâu huûy raùc thöôøng ñöôïc aùp duïng ñeå xöû lyù caùc loaïi raùc thaûi coù nhieàu thaønh phaàn deã chaùy. Thöôøng ñoát baèng nhieân lieäu ga hoaëc daàu trong caùc loø ñoát chuyeân duïng vôùi nhieät ñoä treân 10000C. Öu ñieåm : Khaû naêng tieâu huûy toát ñoái vôùi nhieàu loaïi raùc thaûi. Coù theå ñoát chaùy caû kim loaïi, thuûy tinh, nhöïa, cao su, moät soá loaïi chaát döôùi daïng loûng vaø baùn raén vaø caùc loaïi chaát thaûi nguy haïi. Theå tích raùc coù theå giaûm töø 75 - 96%, thích hôïp cho nhöõng nôi khoâng coù ñieàu kieän veà maët baèng choân laáp raùc, haïn cheá toái ña vaán ñeà oâ nhieãm do nöôùc raùc, coù hieäu quaû cao ñoái vôùi chaát thaûi coù chöùa vi truøng deã laây nhieãm vaø caùc chaát ñoäc haïi. Naêng löôïng phaùt sinh khi ñoát raùc coù theå taän duïng cho caùc loø hôi, loø söôûi hoaëc caùc ngaønh coâng nghieäp caàn nhieät vaø phaùt ñieän. Nhöôïc ñieåm: Khí thaûi töø caùc loø ñoát coù nguy cô gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, ñaëc bieät laø caùc vaán ñeà phaùt thaûi chaát oâ nhieãm dioxin trong quaù trình thieâu ñoát caùc thaønh phaàn nhöïa. + Vaän haønh daây chuyeàn phöùc taïp, ñoøi hoûi naêng löïc kyõ thuaät vaø tay ngheà cao. + Giaù thaønh ñaàu tö lôùn, chi phí tieâu hao naêng löôïng vaø chi phí xöû lyù cao. 2.7.2.2 Nhieät phaân : Laø caùch duøng nhieät ñoä cao vaø aùp suaát tro ñeå phaân huûy raùc thaønh caùc khí ñoát hoaëc daàu ñoát, coù nghóa laø söû duïng nhieät ñoát. Quaù trình nhieät phaân laø moät quaù trình kín neân ít taïo khí thaûi oâ nhieãm, coù theå thu hoài nhieàu vaät chaát sau khi nhieät phaân. Thí duï: moät taán raùc thaûi ñoâ thò ôû Hoa Kyø sau khi nhieät phaân coù theå thu hoài laïi 2 gallons daàu nheï, 5 gallons haéc in vaø nhöïa ñöôøng, 25 pounds chaát amonium sulfate, 230 pounds than, 133 gallons chaát loûng röôïu. Taát caû caùc chaát naøy ñeàu coù theå taùi söû duïng nhö nhieân lieäu. 2.7.2.3 Khí hoùa : Quaù trình khí hoùa bao goàm quaù trình ñoát chaùy moät phaàn nhieän lieäu carton ñeå hoøan thaønh moät phaàn nhieân lieäu chaùy ñöôïc giaøu CO2, H2 vaø moät soá hydrocarbon no, chuû yeáu laø CH4. Khí nhieân lieäu chaùy ñöôïc sau ñoù ñöôïc ñoát chaùy trong ñoäng cô ñoát trong hoaëc noài hôi. Neáu thieát bò khí hoùa ñöôïc vaän haønh ôû ñieàu kieän aùp suaát khí quyeån söû duïng khoâng khí laøm taùc nhaân oxy hoùa, saûn phaåm cuoái cuøng cuûa quaù trình khí hoùa laø khí naêng löôïng thaáp chöùa CO, CO2, H2, CH4 vaø N2, haéc in chöùa C vaø chaát trô chöùa saün trong nhieân lieäu vaø chaát loûng gioáng nhö daàu nhieät phaân. 2.7.3 Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc 2.7.3.1 UÛ raùc thaønh phaân compost : UÛ sinh hoïc (compost) coù theå ñöôïc coi nhö laø quaù trình oån ñònh sinh hoùa caùc chaát höõu cô ñeå thaønh caùc chaát muøn. Vôùi thao taùc saûn xuaát vaø kieåm soaùt moät caùch khoa hoïc taïo moâi tröôøng toái öu ñoái vôùi quaù trình. Quaù trình uû höõu cô töø raùc höõu cô laø moät phöông phaùp truyeàn thoáng, ñöôïc aùp duïng phoå bieán ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån hay ngay caû caùc nöôùc phaùt trieån nhö Canada. Phaàn lôùn caùc gia ñình ôû ngoaïi oâ caùc ñoâ thò töï uû raùc cuûa gia ñình mình thaønh phaân boùn höõu cô (Compost) ñeå boùn cho vöôøn cuûa chính mình. Caùc phöông phaùp xöû lyù phaàn höõu cô cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït coù theå aùp duïng ñeå giaûm khoái löôïng vaø theå tích chaát thaûi, saûn phaåm phaân compost duøng ñeå boå sung chaát dinh döôõng cho ñaát, vaø saûn phaåm khí methane. Caùc loaïi vi sinh vaät chuû yeáu tham gia quaù trình xöû lyù chaát thaûi höõu cô bao goàm vi khuaån, naám, men vaø antinomycetes. Caùc quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän trong ñieàu kieän hieáu khí hoaëc kî khí, tuøy theo löôïng oxy coù saün. 2.7.3.2 UÛ hieáu khí: UÛ raùc hieáu khí laø moät coâng ngheä ñöôïc söû duïng roäng raõi vaøo khoûang 2 thaäp kyû gaàn ñaây, ñaëc bieät laø ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhö Trung Quoác, Vieät Nam. Coâng ngheä uû raùc hieáu khí döïa treân söï hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån hieáu khí ñoái vôùi söï coù maët cuûa oxy. Caùc vi khuaån hieáu khí coù trong thaønh phaàn raùc khoâ thöïc hieän quaù trình oxy hoùa cacbon thaønh ñioxitcacbon (CO2). Thöôøng thì chæ sau 2 ngaøy, nhieät ñoä raùc uû taêng leân khoûang 450C vaø sau 6 - 7 ngaøy ñaït tôùi 70 - 750C. nhieät ñoä naøy ñaït ñöôïc chæ vôùi ñieàu kieän duy trì moâi tröôøng toái öu cho vi khuaån hoaït ñoäng, quan troïng nhaát laø khoâng khí vaø ñoä aåm. Söï phaân huûy khí dieãn ra khaù nhanh, chæ sau khoûang 2 - 4 tuaàn laø raùc ñöôïc phaân huûy hoøan toøan. Caùc vi khuaån gaây beänh vaø coân truøng bò phaân huûy do nhieät ñoä uû taêng cao. Beân caïnh ñoù, muøi hoâi cuõng bò huûy nhôø quaù trình huûy yeáu khí. Ñoä aåm phaûi ñöôïc duy trì toái öu ôû 40 - 50%, ngoaøi khoûang naøy quaù trình phaân huûy ñeàu bò chaäm laïi. 2.7.3.3.UÛ yeám khí: Coâng ngheä uû yeám khí ñöôïc söû duïng roäng raõi ôû Aán Ñoä ( chuû yeáu ôû quy moâ nhoû). Quaù trình uû naøy nhôø vaøo söï hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån yeám khí. Coâng ngheä naøy khoâng ñoøi hoûi chi phí ñaàu tö ban ñaàu toán keùm, song noù coù nhöõng nhöôïc ñieåm sau: Thôøi gian phaân huûy laâu, thöôøng laø 4 – 12 thaùng Caùc vi khuaån gaây beänh luoân toàn taïi vôùi quaù trình phaân huûy vì nhieät ñoä phaân huûy thaáp. Caùc khí sinh ra töø quaù trình phaân huûy laø khí methane vaø khí sunfuahydro gaây muøi khoù chòu. Öu ñieåm : Loaïi tröø ñöôïc 50% löôïng raùc sinh hoaït bao goàm caùc chaát höõu cô laø thaønh phaàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát, nöôùc vaø khoâng khí. Söû duïng laïi ñöôïc 50% caùc chaát höõu cô coù trong thaønh phaàn raùc thaûi ñeå cheá bieán laøm phaân boùn phuïc vuï noâng nghieäp theo höôùng caân baèng sinh thaùi. Haïn cheá vieäc nhaäp khaåu phaân hoùa hoïc ñeå baûo veä ñaát ñai. Tieát kieäm ñaát söû duïng laøm baõi choân laáp. Taêng khaû naêng choáng oâ nhieãm moâi tröôøng. Caûi thieän ñôøi soáng coäng ñoàng. Vaän haønh ñôn giaûn, baûo trì deã daøng. Deã kieåm soaùt chaát löôïng saûn phaåm. Giaù thaønh töông ñoái thaáp, coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Phaân loaïi raùc thaûi ñöôïc caùc chaát coù theå taùi cheá nhö ( kim loaïi maøu, theùp, thuûy tinh, nhöïa, giaáy, bìa…) phuïc vuï cho coâng nghieäp. Trong quaù trình chuyeån hoùa, nöôùc raùc seõ chaûy ra. Nöôùc naøy seõ thu laïi baèng moät heä thoáng raõnh xung quanh khu vöïc ñeå tuaàn hoøan töôùi vaøo raùc uû ñeå boå sung ñoä aåm. Nhöôïc ñieåm: Möùc ñoä töï ñoäng cuûa coâng ngheä chöa cao. Vieäc phaân loaïi chaát thaûi vaãn phaûi ñöôïc thöïc hieän baèng phöông phaùp thuû coâng neân deã gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoûe. Naïp lieäu thuû coâng, naêng suaát keùm. Phaàn tinh cheá chaát löôïng keùm do töï trang töï cheá. Phaàn pha troän vaø ñoùng bao thuû coâng, chaát löôïng khoâng ñeàu. Biogas : Raùc coù nhieàu chaát höõu cô, nhaát laø phaân gia suùc ñöôïc taïo ñieàu kieän cho vi khuaån kî khí phaân huûy taïo thaønh khí methane. Khí methane ñöôïc thu hoài duøng laøm nhieân lieäu. Baõi choân laáp raùc veä sinh : Choân laáp hôïp veä sinh laø moät phöông phaùp kieåm soaùt söï phaân huûy cuûa chaát thaûi raén khi chuùng ñöôïc choân neùn vaø phuû laáp beà maët. Chaát thaûi raén trong baõi choân laáp seõ bò tan röõa nhôø quaù trình phaân huûy sinh hoïc beân trong ñeå taïo ra saûn phaåm cuoái cuøng laø caùc chaát giaøu dinh döôõng nhö axit höõu cô, nitô, caùc hôïp chaát amon vaø moät soá khí nhö CO2, CH4. Nhö vaäy veà thöïc chaát choân laáp hôïp veä sinh chaát thaûi raén ñoâ thò vöøa laø phöông phaùp tieâu huûy sinh hoïc, vöøa laø bieän phaùp kieåm soaùt caùc thoâng soá chaát löôïng moâi tröôøng trong quaù trình phaân huûy chaát thaûi khi choân laáp. Phöông phaùp naøy ñöôïc nhieàu ñoâ thò treân theá giôùi aùp duïng trong quaù trình xöû lyù raùc thaûi. Thí duï ôû Hoa Kyø treân 80% löôïng raùc thaûi ñoâ thò ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp naøy; hoaëc ôû caùc nöôùc Anh, Nhaät Baûn… Ngöôøi ta cuõng hình thaønh caùc baõi choân laáp raùc veä sinh theo kieåu naøy. Öu ñieåm: - Coù theå xöû lyù moät löôïng lôùn chaát thaûi raén. - Chi phí ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng cuûa BCL khoâng quaù caùo. - Do bò neùn chaët vaø phuû ñaát leân treân neân caùc loaïi coân truøng, chuoät boï, ruoài muoãi khoù coù theå sinh soâi naûy nôû. - Caùc hieän töôïng chaùy ngaàm hay chaùy buøng khoù coù theå xaûy ra, ngoaøi ra coøn giaûm thieåu ñöôïc muøi hoâi thoái gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí. - Laøm giaûm naïn oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc ngaàm vaø nöôùc maët. - Caùc BCL khi bò phuû ñaày, chuùng ta coù theå söû duïng chuùng thaønh caùc coâng vieân, laøm nôi sinh soáng hoaëc caùc hoaït ñoäng khaùc. - Ngoaøi ra trong quaù trình hoaït ñoäng baõi choân laáp chuùng ta coù theå thu hoài khí ga phuïc vuï phaùt ñieän hoaëc caùc hoaït ñoäng khaùc. - BCL laø phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén reû tieàn nhaát ñoái vôùi nhöõng nôi coù theå söû duïng ñaát. - Ñaàu tö ban ñaàu thaáp so vôùi nhöõng phöông phaùp khaùc. - BCL laø moät phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén trieät ñeå khoâng ñoøi hoûi caùc quaù trình xöû lyù khaùc nhö xöû lyù caën, xöû lyù caùc chaát khoâng theå söû duïng, loaïi boû ñoä aåm (trong caùc phöông phaùp thieâu raùc, phaân huûy sinh hoïc…) Nhöôïc ñieåm: - Caùc BCL ñoøi hoûi dieän tích ñaát ñai lôùn, moät thaønh phoá ñoâng daân coù soá löôïng raùc thaûi caøng nhieàu thì dieän tích baõi thaûi caøng lôùn. - Caàn phaûi coù ñuû ñaát ñeå phuû laáp leân chaát thaûi raén ñaõ ñöôïc neùn chaët sau moãi ngaøy. - Caùc lôùp ñaát phuû ôû caùc BCL thöôøng hay bò gioù thoåi moøn vaø phaùt taùn ñi xa. - Ñaát trong BCL ñaõ ñaày coù theå bò luùn vì vaäy caàn ñöôïc baûo döôõng ñònh kyø. - Caùc BCL thöôøng taïo ra khí methane hoaëc hydrogen sunfite ñoäc haïi coù khaû naêng gaây noå hay gaây ngaït. Tuy nhieân ngöôøi ta coù theå thu hoài khí methane coù theå ñoát vaø cung caáp nhieät. 2.7.4. Phöông phaùp taùi cheá : Taùi cheá laø hoaït ñoäng thu hoài laïi töø chaát thaûi caùc thaønh phaàn coù theå söû duïng ñeå cheá bieán thaønh caùc saûn phaåm môùi söû duïng laïi cho caùc hoaït ñoäng sinh hoaït vaø saûn xuaát. Coâng ngheä taùi cheá phuø hôïp vôùi raùc khoái löôïng lôùn vaø nguoàn thaûi raùc coù ñôøi soáng cao. Öu ñieåm: - Tieát kieäm taøi nguyeân thieân nhieân bôûi vieäc söû duïng vaät lieäu ñöôïc taùi cheá thay cho vaät lieäu goác. - Giaûm löôïng raùc thoâng qua vieäc giaûm chi phí ñoå thaûi, giaûm taùc ñoäng moâi tröôøng do ñoå thaûi gaây ra, tieát kieäm dieän tích choân laáp. Coù theå thu hoài lôïi nhuaän töø caùc hoaït ñoäng taùi cheá. Nhöôïc ñieåm: Chæ xöû lyù ñöôïc vôùi tyû leä thaáp khoái löôïng raùc ( raùc coù theå taùi cheá ) - Chi phí ñaàu tö vaø vaän haønh cao - Ñoøi hoûi coâng ngheä thích hôïp - Phaûi coù söï phaân loaïi raùc trieät ñeå ngay taïi nguoàn. 2.7.5 Ñoå thaønh ñoáng hay baõi hôû : Ñaây laø phöông phaùp coå ñieån ñaõ ñöôïc loaøi ngöôøi aùp duïng töø raát laâu ñôøi. Phöông phaùp naøy coù nhieàu nhöôïc ñieåm nhö sau: + Taïo caûnh quan khoù coi, gaây caûm giaùc khoù chòu khi con ngöôøi thaáy hay baét gaëp chuùng. + Khi ñoå thaønh ñoáng raùc thaûi seõ laø moâi tröôøng thuaän lôïi cho caùc loaïi ñoäng vaät gaëm nhaám, caùc loaïi coân truøng, caùc vi sinh vaät gaây beänh sinh soâi naûy nôû gaây nguy hieåm cho söùc khoûe con ngöôøi. + Caùc baõi raùc hôû bò phaân huûy laâu ngaøy seõ ræ nöôùc taïo neân vuøng laày loäi, aåm öôùt vaø töø ñoù hình thaønh caùc doøng nöôùc roø ræ chaûy thaám vaøo caùc taàng ñaát beân döôùi, gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc ngaàm, hoaëc taïo thaønh doøng chaûy traøn, gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët. + Baõi raùc hôû seõ gaây oâ nhieãm khoâng khí do quaù trình phaân huûy raùc taïo thaønh caùc khí coù muøi hoâi thoái. Maët khaùc ôû caùc baõi raùc hôû coøn coù theâm hieän töôïng “chaùy ngaàm” hay coù theå chaùy thaønh ngoïn löûa vaø taát caû caùc quaù trình treân seõ daãn ñeán hieän töôïng oâ nhieãm khoâng khí. Coù theå noùi ñaây laø phöông phaùp reû tieàn nhaát, chæ tieâu toán chi phí cho coâng vieäc thu gom vaø vaän chuyeån raùc töø nôi phaùt sinh ñeán baõi raùc. Tuy nhieân, phöông phaùp naøy laïi ñoøi hoûi moät dieän tích baõi thaûi lôùn, do vaäy ôû caùc thaønh phoá ñoâng daân cö vaø quyõ ñaát khan hieám thì noù seõ trôû thaønh phöông phaùp ñaét tieàn coäng vôùi nhieàu nhöôïc ñieåm neâu treân. Chöông 3 : GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC VEÀ ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN, KINH TEÁ_XAÕ HOÄI VAØ MOÂI TRÖÔØNG TP.NHA TRANG Ñeå coù cô sôû xaây döïng giaûi phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén raát caàn thieát phaûi hieåu roõ ñaëc ñieåm cuûa thaønh phoá. Trong chöông naøy trình baøy moät soá thoâng tin cô baûn veà ñaëc ñieåm kinh teá xaõ hoäi cuûa thaønh phoá Nha Trang. Noäi dung trình baøy goàm ñaëc ñieåm moâi tröôøng töï nhieân nhö: vò trí ñòa lyù, ñaëc ñieåm ñòa hình, khí haäu, ñòa chaát thoå nhöôõng, heä thöïc vaät; ñaëc ñieåm thuyû vaên; ñaëc ñieåm kinh teá xaõ hoäi; hieän traïng moâi tröôøng treân ñòa baøn TP.Nha Trang bao goàm hieän traïng chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí, hieän traïng chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc, aûûnh höôûng cuûa raùc thaûi tôùi chaát löôïng moâi tröôøng TP.Nha Trang vaø ñònh höôùng quy hoaïch phaùt trieån TP.Nha Trang ñeán naêm 2020. 3.1. ñaëc ñieåm töï nhieân: 3.1.1 Vò trí ñòa lyù : Thaønh phoá Nha Trang naèm saùt bôø bieån Ñoâng, coù toïa ñoä ñòa lyù 12,15( vó Baéc vaø 109,12( kinh Ñoâng, laø moät thaønh phoá naèm ôû ñieåm cöïc Ñoâng cuûa ñaát nöôùc, gaàn haûi phaän Quoác teá nhaát, coù moái lieân heä giao thoâng thuaän lôïi ñoái vôùi caû nöôùc baèng ñöôøng saét, ñöôøng boä, ñöôøng thuûy vaø ñöôøng haøng khoâng, coù caûng bieån thuaän lôïi lieân heä vôùi quoác teá. 3.1.2 Ñaëc ñieåm ñòa hình : Thaønh phoá Nha Trang coù 02 daïng ñòa hình chính : Vuøng nuùi : Bao boïc ôû 03 phía (Baéc, Taây vaø Nam) vôùi ñoä cao trung bình 500m. Phía Ñoâng, ôû ngoaøi bieån coù 19 ñaûo lôùn nhoû, caùch bôø töø 1 ñeán 10km, coù ñoä cao trung bình 400m. Vuøng ñoàng baèng : Dieän tích chieám khoaûng 30% dieän tích töï nhieân cuûa Thaønh phoá, taäp trung chuû yeáu ôû phía Baéc vaø Nam soâng Caùi Nha Trang, coù theå chia laøm 03 khu vöïc : Khu phía Baéc soâng Caùi : Ñoä cao 4-6m xen keõ vôùi caùc söôøn ñoài ñoä cao töø 15-20m vaø caùc ngoïn nuùi cao 100m. Khu phía Nam soâng Caùi : Chaïy doïc theo bôø bieån. Khu phía Taây : Doïc bôø soâng Caùi Nha Trang vaø khu ruoäng truõng coù xen keõ laøng maïc, coát cao döôùi 3m, nhieàu naêm bò ngaäp luït vaøo thaùng 10-11 do luõ cuûa soâng Caùi vaø thuûy trieàu cuûa bieån. 3.1.3 Khí haäu, thôøi tieát : Nha Trang coù khí haäu nhieät ñôùi noùng, aåm, chòu aûnh höôûng cuûa khí haäu ñaïi döông neân maùt meû, oân hoøa trong caû naêm, muøa heø naéng nhieàu nhöng khoâng noùng böùc, muøa ñoâng coù möa nhöng khoâng laïnh, raát phuø hôïp cho vieäc phaùt trieån du lòch, nghæ döôõng. Nhieät ñoä khoâng khí : Nhieät ñoä trung bình naêm : 26,5(C. Toång nhieät trong naêm : 9.820(C. Löôïng möa : Toång löôïng möa trung bình naêm : 1.252mm. Löôïng möa phaân boá khoâng ñeàu trong naêm, 85% löôïng möa taäp trung vaøo nhöõng thaùng muøa möa (Töø thaùng 9 ñeán thaùng 12) gaây neân uùng ngaäp cuïc boä. Löôïng boác hôi : Löôïng boác hôi trung bình naêm : 1.187mm, töông ñöông löôïng möa naêm, nhöng laïi taäp trung vaøo nhöõng thaùng muøa khoâ, neân xaûy ra hieän töôïng thieáu nöôùc ñeå phuïc vuï saûn xuaát vaø ñôøi soáng. Gioù : Höôùng gioù thònh haønh trong naêm laø Baéc, Ñoâng – Baéc, Ñoâng – Nam. Toác ñoä gioù bình quaân 6m/giaây. Gioù Taây – Nam khoâ, noùng ít xuaát hieän (chæ khoaûng 5-10 ngaøy/naêm). Ít bò aûnh höôûng cuûa baõo. Naéng : Soá giôø naéng trung bình naêm 2.482 giôø, soá giôø naéng trung bình ngaøy töø 6 ñeán 7 giôø. Vaøo muøa möa, xen keõ giöõa nhöõng ñôït möa laø nhöõng ngaøy naéng aám thuaän tieän cho vieäc toå chöùc du lòch, nghæ döôõng quanh naêm. 3.1.4 Ñòa chaát, thoå nhöôõng : Thaønh phoá Nha Trang naèm trong vuøng coù caáu taïo ñòa chaát heä Ñeä töù, goàm: Boài tích soûi, caùt, seùt. Ñöùt gaõy ôû phía Taây, phía Baéc vaø ñöùt gaõy giaû ñònh ven bieån. Ñaát coù khaû naêng chòu löïc toát ( P = 2kg/cm²). Vuøng ven bieån ñaïi boä phaän maët phuû laø caùt bieån (coù nôi daøy tôùi 3m), ôû saâu laø seùt. Caùc ñoài nuùi chuû yeáu laø ñaù granít, Rionit vaø Mac – ma, lôùp phuû laø ñaát thòt pha saïn soûi (daêm saïn tôùi 50-60%), chaân ñoài laø ñaù daêm, ñaù taûng 30-50cm. Saâu 4m döôùi laø lôùp phong hoùa taøn tích daøy 2-3m ñeán 5-7m möùc ñoä caùt chaûy ít. Lôùp ñaát thòt phuû treân laø ñaát xaùm feralit treân ñaù macma axit, ñaù phieán seùt, granite vaø ñaù meï khaùc. Ñaát xaùm feralit coù ñaëc ñieåm chung laø chua, taàng maët bò xoùi moøn, röûa troâi neân ngheøo haøm löôïng caùc haït seùt vaø hình thaønh taàng B feralit, ñoä no bazô thöôøng < 50%. 3.1.5 Heä thöïc vaät : ÔÛ Nha Trang hieän coøn chuû yeáu laø röøng thöù sinh, röøng taïp xen laãn caùc traûng caây buïi, coû vaø thaûm caây troàng aên traùi, hoa maøu khaùc. 3.1.6 Ñaëc ñieåm thuûy vaên : - Thuûy trieàu : Vònh Nha Trang coù cheá ñoä thuûy trieàu hoãn hôïp, thieân veà nhaät trieàu . Möïc nöôùc bieån trung bình + 1.28m. Soùng coù ñoä cao lôùn nhaát 1-2m (veà muøa ñoâng) döôùi daïng soùng luøng. Ñoä maën cuûa nöôùc bieån 30-35% (Theo Baùo caùo Khoa hoïc cuûa Vieän Nghieân Cöùu Bieån). - Soâng ngoøi : Coù 02 löu vöïc : + Soâng Caùi Nha Trang : Daøi 60km chaûy qua Dieâu Khaùnh vaø Nha Trang, thöôïng nguoàn coù nhieàu chi löu (soâng Kheá, soâng Giang, soâng Caàu, soâng Choø) vaø nhieàu thaùc (thaùc Ngöïa, thaùc Traâu…) löu löôïng nöôùc 40m³/s (löu löôïng muøa kieät 11-14m³/s). Dieän tích löu vöïc 1.750km². Möïc nöôùc soâng trung bình 1,36m, möïc nöôùc soâng cao nhaát 2,05m vaø thaáp nhaát 0,48m. + Soâng Cöûa Beù : Laø moät nhaùnh phaân löu cuûa soâng Caùi Nha Trang, veà muøa khoâ khoâng coù nöôùc (neân goïi laø soâng Caân hoaëc soâng Taéc), veà muøa möa do nöôùc soâng Caùi traøn qua vaø nöôùc cuûa ñoàng ruoäng vuøng Dieâu Khaùnh taäp trung laïi chaûy qua Phuù Vinh roài ra Cöûa Beù. 3.2. Ñaëc ñieåm kinh teá_xaõ hoäi : 3.2.1 Ñaëc ñieåm kinh teá : Maïng löôùi giao thoâng : TP.Nha Trang laø moät thaønh phoá coù ñöôïc heä thoáng giao thoâng hoaøn chænh hôn so vôùi caùc thaønh phoá khaùc ôû caùc tænh mieàn Trung, ôû ñaây coù ñaày ñuû caùc loaïi hình giao thoâng: ñöôøng saét, ñöôøng boä, ñöôøng thuûy, ñöôøng haøng khoâng.Trong ñoù maïng löôùi giao thoâng ñöôøng boä laø phaùt trieån nhaát, beán xe lieân tænh coù ñaàu moái giao thoâng vôùi taát caû caùc tænh thaønh phoá trong caû nöôùc. Ngoaøi ra taïi thaønh phoá Nha Trang maät ñoä maïng löôùi giao thoâng raát cao, toång chieàu daøi laø 120 Km vôùi dieän tích laø 1340.000 m2 ñöôøng nhöïa.Nhöng nhìn chung caùc ñöôøng ôû ñaây vaãn chöa toát, ngoaøi moät soá ñöôøng ñaõ ñöôïc naâng caáp caûi thieän ñuùng tieâu chuaån coøn laïi laø caùc con ñöôøng ngaén vaø heïp, ngoaøi ra coøn toàn taïi nhieàu con heûm nhoû chöa ñöôïc ñoå nhöïa thöôøng hay laày loäi vaøo muøa möa gaây khoù khaên cho giao thoâng cuõng nhö haïn cheá quaù trình thu gom raùc. Heä thoáng giao thoâng ñöôøng thuûy , ñöôøng saét, haøng khoâng cuõng phaùt trieån toát thuaän lôïi cho vieäc vaän chuyeån haøng hoùa thöông maïi, phuïc vuï khaùch du lòch trong vaø ngoaøi nöôùc. Hoaït ñoäng kinh teá treân ñòa baøn : Gía trò taêng tröôûng kinh teá cuûa TP.Nha Trang cao trung bình 4_5%, vôùi ñònh höôùng taêng tröôûng kinh teá trong nhöõng naêm tôùi seõ ñöa leân 7_8%.Hoaït ñoäng kinh teá dieãn ra raát soâi ñoäng vaø ña daïng, nhieàu ngaønh ngheà, ñaëc bieät laø caùc ngaønh dòch vuï du lòch, khai thaùc vaø cheá bieán noâng laâm thuûy haûi saûn, nuoâi troàng thuûy saûn, ngaønh khai thaùc vaø cheá bieán khoaùng saûn vaø vaät lieäu xaây döïng, ngaønh söûa chöõa vaø cheá taïo taøu bieån, ngaønh saûn xuaát haøng tieâu duøng vaø xuaát khaåu. Caû thaønh phoá coù hôn 700 cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp, 89 cô sôû coâng nghieäp xaây döïng cô baûn, 189 thöông nghieäp khaùch saïn, nhaø haøng vaø nhieàu doanh nghieäp hoaït ñoäng trong caùc lónh vöïc khaùc. 3.2.2 Ñaëc ñieåm xaõ hoäi: Qua ngoùt moät traêm naêm hình thaønh vaø phaùt trieån, Thaønh phoá Nha Trang töø moät ñieåm daân cö nhoû ngheà caù naèm hai beân bôø cöûa soâng Caùi Nha Trang (tröôùc1895) ñaõ trôû thaønh moät thaønh phoá coù treân 36 vaïn daân, ñoàng thôøi laø trung taâm chính trò, kinh teá, vaên hoùa vaø khoa hoïc kyõ thuaät cuûa Tænh Khaùnh Hoøa vaø laø moät ñieåm nghæ maùt – du lòch noåi tieáng trong vaø ngoaøi nöôùc Theo soá lieäu Phoøng thoáng keâ Thaønh phoá Nha Trang, tính ñeán 31/12/2006 Daân soá toaøn Thaønh phoá laø 363.414 ngöôøi, trong ñoù daân soá noäi thaønh laø 282.219 ngöôøi (chieám 77.65% daân soá toaøn Thaønh phoá). Baûng3.1 : phaân boá dieän tích, daân soá TP.Nha Trang ñeán 31/12/2006 STT  Ñôn vò xaõ phöôøng  Dieän tích Km2  Daân soá  Maät ñoä(ngöôøi/Km2)   1  P.Vónh Hoøa  11,564  11,342  981   2  P.Vónh Haûi  4,476  17,614  3,935   3  P.Vónh Phöôùc  1,365  26,233  19,218   4  P.Vónh Thoï  0,62  10,386  16,752   5  P.Ngoïc Hieäp  3,348  14,119  4,217   6  P.Vaïn Thaéng  0,346  11,045  31,922   7  P.Phöông Sôn  0,46  10,852  23,591   8  P.Xuaân Höông  0,63  13,842  21,971   9  P.Vaïn Thaïnh  0,374  13,230  35,374   10  P.Phöông Saøi  0,365  12,795  35,055   11  P.Phöôùc Taân  0,4  14,654  36,635   12  P.Phöôùc Tieán  0,28  11,726  41,879   13  P.Phöôùc Haûi  2,56  16,720  6,531   14  P.Phöôùc Long  4,271  19,441  4,552   15  P.Loäc Thoï  1,3  13,866  10,666   16  P.Phöôùc Hoøa  0,945  13,852  14,658   17  P.Taân Laäp  0,61  14,717  24,126   18  P.Vónh Nguyeân  42,43  20,547  484   19  P.Vónh Tröôøng  1,85  15,238  8,237   20  Xaõ Vónh Löông  45,89  13,302  290   21  Xaõ Vónh Phöông  32,803  10,375  316   22  Xaõ Vónh Ngoïc  8,765  10,857  1,239   23  Xaõ Vónh Thaïnh  3,5  9,555  2,730   24  Xaõ Vónh Hieäp  2,61  7,219  2,766   25  Xaõ Vónh Trung  7,9  7,754  982   26  Xaõ Vónh Thaùi  14,38  8,096  563   27  Xaõ Phöôùc Ñoàng  56,65  14,037  248   28  Toaøn thaønh phoá  250,692  363,414  1,438   Daân soá trong tuoåi lao ñoäng khu vöïc noäi thò naêm 2006 khoaûng 216.830 ngöôøi chieám 79% daân soá toaøn Thaønh phoá. Toång lao ñoäng laøm vieäc trong caùc ngaønh kinh teá khoaûng 94.000. Ñôøi soáng ngöôøi daân töông ñoái oån ñònh, nguoàn thu nhaäp cao, ñôøi soáng y teá giaùo duïc ñöôïc chuù troïng, haàu heát ngöôøi daân ôû ñaây ñaõ ñöôïc phoå caäp tieåu hoïc Toå chöùc xaõ hoäi töông ñoái traät töï, nhöng nhöõng naêm gaàn ñaây do löôïng sinh vieân vaø daân nhaäp cö ñoâng neân vieäc quaûn lyù chöa ñöôïc toát laém. Ngoaøi ra ñaây coøn laø moät thaønh phoá du lòch neân thöôøng phaùt sinh nhieàu teä naïn xaõ hoäi ñaëc tröng cuûa caùc thaønh phoá du lòch.