Đề án Ngành Dệt May Việt Nam trên con đường hội nhập

ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang NhËt B¶n hµng n¨m ®Õn n¨m 2000 ®¹t cao nhÊt (620 triÖu USD), sau ®ã ®Õn n¨m 2001 l¹i gi¶m 5%so víi n¨m 2000 cßn 592 triÖu USD. Theo sè liÖu míi nhÊt cña Bé Th­¬ng m¹i th× n¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang NhËt B¶n ®¹t d­íi 500 triÖu USD, gi¶m 20% so víi n¨m 2001. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do søc Ðp c¹nh tranh cña hµng Trung Quèc cã chÊt l­îng, mÉu m· ®a d¹ng vµ gi¸ rÎ, hiÖn ®· chiÕm tíi gÇn 90% thÞ phÇn hµng may mÆc nhËp khÈu cña NhËt B¶n. NhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam chØ nghÜ tíi viÖc thay ®æi mÉu m· s¶n phÈm khi chu kú sèng cña s¶n phÈm ®ã ®· b­íc sang giai ®o¹n tho¸i trµo, hµng kh«ng b¸n ®­îc n÷a. Cßn xuÊt khÈu c¶ n¨m qua còng gi¶m 1,8% so víi n¨m 2002. *ThÞ tr­êng Hoa Kú Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü: n¨m 1998 ®¹t 26.4 triÖu USD, n¨m 1999 ®¹t 48 triÖu USD, n¨m 2000 ®¹t 60 triÖu USD, n¨m 2001 ®¹t 49 triÖu USD. N¨m 2001 ViÖt Nam vµ Hoa Kú ®· thiÕt lËp quan hÖ th­¬ng m¹i trë l¹i b»ng viÖc ký kÕt mét hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú. Cã thÓ nãi ®©y lµ mét c¬ héi míi rÊt tèt cho th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam, trong ®ã cã ngµnh may mÆc. Bëi Hoa Kú ®­îc xÕp lµ n­íc cã l­îng nhËp khÈu hµng may mÆc lín nhÊt trªn thÕ giíi, thªm vµo ®ã trong thêi gian ®Çu Mü kh«ng ¸p dông quator còng nh­ viÖc møc thuÕ sÏ gi¶m tõ 40% xuèng cßn 20% sau khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i cã hiÖu lùc. Sau mét n¨m thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü, hµng dÖt may v­¬n lªn ®øng thø 2 trong b¶ng xÕp h¹ng xuÊt khÈu vµo Hoa Kú. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña hµng dÖt may t¨ng lªn tíi 1,9 tû USD. C¸c mÆt hµng dÖt may xuÊt khÈu sang Hoa Kú còng ®a d¹ng h¬n so víi tr­íc. Th¸ng 1 n¨m 2001, ViÖt Nam míi chØ cã kho¶ng 17 chñng lo¹i cã kim ngach xuÊt khÈu ®¸ng kÓ nh­ng ®Õn th¸ng 7 n¨m 2002 ®· cã ®Õn 42 chñng lo¹i kh¸c nhau xuÊt khÈu vµo Hoa Kú. §ång thêi tû träng cña hµng dÖt may trong tæng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú t¨ng lªn râ rÖt. N¨m 2001 hµng dÖt may chØ chiÕm 4,7% tæng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam th× ®Õn th¸ng 7 n¨m 2002 ®· lªn ®Õn 24,2%, chØ ®øng sau nhãm hµng h¶i s¶n, v­ît qua c¸c nhãm hµng truyÒn thèng lµ kho¸ng s¶n vµ giÇy dÐp. MÆc dï cã sù ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu, nh­ng tû träng xuÊt khÈu hµng dÖt may tËp trung chñ yÕu vµo c¸c lo¹i quÇn ¸o dÖt kim vµ dÖt thoi, c¸c mÆt hµng kh¸c chiÕm tû träng kh«ng lín.  1.2 ThiÕt bÞ c«ng nghÖ ngµnh DÖt may. ThiÕt bÞ c«ng nghÖ ngµnh DÖt may ViÖt Nam võa l¹c hËu võa thiÕu ®ång bé, s¶n phÈm lµm ra kh«ng cã n¨ng lùcc¹nh tranh. Theo ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn hîp quèc ngµnh DÖi may ViÖt Nam ®ang ë tr×nh ®é 2/7 cña thÕ giíi, thiÕt bÞ m¸y mãc l¹c hËu 3-3 thÕ hÖ. §iÒu nµy lµm cho n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngµnh DÖt may cßn nhiÒu h¹n chÕ. M¸y mãc thiÕt bÞ ngµnh DÖt phÇn lín lµ cò kü, l¹c hËu vµ cã xuÊt xø tõ nhiÒu n­íc. Ngµnh DÖt cã gÇn 50% thiÕt bÞ ®· sö dông trªn 25 n¨m nªn h­ hang nhiÒu, mÊt tÝnh n¨ng vËn hµnh tù ®éng nªn n¨ng suÊt thÊp, chÊt l­îng s¶n phÈm thÊp, gi¸ thµnh cao.Trong nhiÒu n¨m qua, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®· sö dông nguån vèn tù cã, vèn vay trung h¹n, dµi h¹n ®Ó mua s¾m thiÕt bÞ,gãp phÇn n¨ng cao chÊt l­¬ng c«ng nghÖ, ®a dang ho¸ s¶n ph¶m.Hµng ngµn m¸y dÖt kh«ng thoi, cã thoi khæ r«ng ®· ®­îc nhËp vÒ, nhiÒu bé ®å m¾c míi , hiÖn ®¹i ®· ®­îc trang bÞ thay thÕ cho nh÷ng thiÕt bÞ qu¸ cò. Tuy ngµnh DÖt ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ nh­ng cho ®Õn nay tr×nh ®é kü thuËt cña ngµnh vÉn cßn l¹c hËu so víi khu vùc vµ thÕ giíi. Trong 5 n¨m gÇn ®©y , toµn ngµnh ®· tranh bÞ thªm ®­îc gÇn 20.000 m¸y may hiÖn ®¹i c¸c lo¹i ®Ó s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng s¬ mi, jacket, ®å b¶o hé lao ®éng, ¸o ph«ng c¸c lo¹i… c¶i thiÖn mét b­íc chÊt l­îng hµng may xuÊt khÈu vµ néi ®Þa. Ngµnh may liªn tôc ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt vµ ®æi míi thiÕt bÞ ®Ó ®¸p øng yªu cÇu chÊt l­îng cña thÞ tr­êng thÕ giíi.C¸c m¸y may ®­îc sö dông hiÖn nay phÇn lín lµ hiÖn ®¹i, cã tèc ®é cao(4.000-5.000 vßng/phót), cã b¬m dÇu tù ®éng, ®¶m b¶o vÖ sinh c«ng nghiÖp. Mét sè doanh nghiÖp ®· ®Çu t­ d©y chuyÒn ®ång bé, sö dông nhiÒu m¸y chuyªn dïng s¶n xuÊt mét mÆt hµng nh­ ®©y chuyÒn may s­ mi cña May 10, ®©y chuyÒn may quÇn ®øng cã thao t¸c bé phËn tù ®éng theo ch­¬ng tr×nh, ®©y chuyÒn s¶n xuÊt quÇn Jean cã hÖ thèng m¸y giÆt mµi. 1.3 Nguyªn liÖu cho ngµnh DÖt may. ViÖc s¶n xuÊt nguyªn liÖu b«ng tõ c¸c nguån trong n­íc hiÖn ®ang thu hót sù quan t©m ®Æc biÖt. HiÖn nay, ViÖt Nam chØ cã t5hÓ s¶n xuÊt h¬n 3.000 tÊn b«ng/n¨m, ®¸p øng ®­îc 5% nhu cµu cña ngµnh DÖt trong n­íc. Sîi tæng hîp ph¶i nhËp khÈu hoµn toµn vµ sîi bong cho s¶n xuÊt hµng dÖt kim còng ph¶i nhËp khÈu víi sè l­îng lín hµng n¨m. H¬n n÷a, dï ngµnh ho¸ chÊt trong n­íc t­¬ng ®èi ph¸t triÓn nh­ng 100% ho¸ chÊt nhuém vµ h¬n 80%ho¸ chÊt kh¸c vÉn ph¶i nhËp khÈu. Nh­ vËy vÊn ®Ò nguyªn liÖu chÝnh lµ vÊn ®Ò nan gi¶i cho ngµnh dÖt. Cho ®Õn nay mÆc dï c©y b«ng ViÖt Nam cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nh­ng c¬ chÕ vµ tæ chøc thùc hiÖn cßn lóng tong. Cã tíi 95% nguyªn liÖu chÝnh(b«ng) ph¶i nhËp khÈu víi gi¸ kh«ng æn ®inh. HiÖn t¹i c¸c doanh nghiÖp DÖt vÉn ph¶i ch¹y theo thÞ tr­êng mua b«ng theo kiÓu mí mãn, gi¸ c¶ thÊt th­êng lµm cho s¶n xuÊt kinh doanh ë thÕ bÞ ®éng vµ bÊt lîi. §Çu ra cña dÖt chÝnh lµ ®Çu vµo cho may hay nãi c¸ch kh¸c lµ s¶n phÈm cña ngµnh DÖt chÝnh lµ nguyªn liÖu cho ngµnh May. Nh­ng nguyªn vËt liÖu trong n­íc (ngµnh DÖt) ch­a ®¸p øng ®­îc do chÊt l­îng thÊp, nªn ph¶i nhËp do ®ã rÊt bÞ ®éng , th­êng kh«ng ®ång bé.C¸c s¶n phÈm DÖt th­êng kh«ng ®¹t tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng vµ cã tÝnh chÊt ®¬n ®iÖu. V¶i sîi s¶n xuÊt trong n­íc phÇn lín ®­îc sö dông ë c¸c doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng ®Ó s¶n xuÊt quÇn ¸o cho n«ng th«n vµ vïng xa, chØ tho¶ m·n mét sè nhu cÇu cña thµnh thÞ. §iÒu nµy chÝnh lµ nguyªn nh©n g©y khã kh¨n cho c¸c nhµ chÕ t¹o may m¹c vµ thêi trang, còng nh­ c¸c nhµ thiÕt kÕ ®Ó n©ng cao hiÖu suÊt sö dông c¸c nguån nguyªn liÖu trong n­íc.Trªn 80% v¶i s½n cã trong n­íc hiÑn nay ®Òu ph¶i nhËp khÈu. ThËm chÝ c¸c doanh nghiªp may thuéc Tæng c«ng ty DÖt may còng h«ng sö dông v¶i do c¸c c«ng ty trong n­íc s¶n xuÊt, cã tíi 90% nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng may mÆc xuÊt khÈu ph¶i nhËp tõ n­íc ngoµi nªn bÞ phô thuéc vµo kh¸ch hµng bªn ngoµi. V× vËy gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ngµnh may lín nh­ng nguyªn liÖu chÝnh vµ phô phÇn lín ph¶i nhËp khÈu nªn hiÖu qu¶ thÊp. 1.4 MÆt hµng DÖt may. Tr­íc ®©y, c¸c mÆt hµng sîi ®­îc s¶n xuÊt chñ yÕu lµ c¸c lo¹i sîi b«ng ch¶i th«, cung cÊp cho thÞ tr­êng néi ®Þa, dÖt c¸c mÆt hµng phæ th«ng nh­ v¶i b¹t qu©n dông, v¶i b¶o hé lao ®éng, ka ki.Nh÷ng n¨m gÇn ®©y mÆt hµng sîi ®a d¹ng vµ phong phó h¬n. Tuy c¸c mÆt hµng ®· ®­îc ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt l­îng mét c¸ch râ rÖt, mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan trong xuÊt khÈu vµ tiªu thô néi ®Þa nh­ng tû lÖ s¶n l­îng mÆt hµng cã hiÖu qu¶ ch­a cao lµm cho viÖc phôc håi vèn ®Çu t­ chem., kÐo dµi viÖc tr¶ nî.H¬n n÷a c«ng t¸c nghiªn cøu c¸c mÆt hµng ch­a ®­îc khuyÕn khÝch, thiÕu chñ ®éng trong viÖc t×m hang míi… nªn ch­a thay thÕ ®­îc c¸c mÆt hµng mµ ngµnh May ph¶i nhËp ®Ó t¸i xuÊt, ch­a h×nh thµnh ®­îc mèi liªn hÖ v÷ng ch¾c gi÷a DÖt vµ May trªn thÞ tr­êng néi ®Þa. S¶n phÈm cña ngµnh May rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, cã tÝnh chÊt thêi trang, võa cã tÝnh quèc tÕ, võa cã tÝnh d©n téc. Kinh tÕ ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc n©ng cao, yªu cÇu hµng may l¹i cµng phong phó vµ chÊt l­îng cao h¬n. Bªn c¹nh nh÷ng mÆ hµng truyÒn thèng nh©n d©n mÆc hµng ngµy, th«ng qua gia c«ng cho c¸c n­íc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn lµm quen víi c«ng nghÖ may phøc t¹p, thêi trang cña thÕ giíi. Cã nhiÒu chñng lo¹i mÆt hµng c¸c doanh nghiÖp ®ang s¶nn xuÊt phôc vô tiªu dïng trong n­íc vµ xuÊt khÈu nh­: -Nhãm mÆt hµng lãt. -nhãm mÆt hµng mÆc th­¬ng ngµy: s¬ mi, quÇn ©u,¸o v¸y… -Nhãm quÇn ¸o thÓ thao: quÇn ¸o v¶i thun, quÇn ¸o Jean. -Nhãm thêi trang hiÖn ®¹i -Nhãm trang phôc ®Æc biÖt: Qu©n ®éi, Néi vô, b¶o hé lao ®éng cho c¸c lo¹i ngµnh nghÒ. C¸c chñng lo¹i mÆt hµng trªn víi nhiÒu chÊt liÖu vµ phô liÖu, c¸c doanh nghiÖp may ®ang thùc hiÖn ®¬n hµng víi n­íc ngoµi vµcña c¸c ngµnh trong n­íc víi tay nghÒ tèt, khÐo lÐo nªn s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®¹t yªu cÇu chÊt l­îng cña kh¸ch hµng. Tuy vËy, do cßn thiÕu c¸c m¸y chuyªn dïng hiÖn ®¹i, ph¶i dung nhiÒu thao t¸c thñ c«ng nªn n¨ng suÊt thÊp so víi nhiÒu n­íc kh¸c. Mét sè mÆt hµng nh­ ¸o da….do ch­a co m¸y chuyªn dïng nªn cßn bÞ h¹n chÕ trong s¶n xuÊt. 1.5 Lao ®éng ngµnh dÖt may. NghÒ dÖt may kh«ng ®ßi hái kÜ thuËt cao siªu, ®iªu luyÖn nªn ngµnh rÊt dÔ thu hót nhiÒu lao ®éng. §Õn nay cac doanh nghiÖp Dªt may ®· thu hót h¬n 500.000 lao ®éng gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Tuy r»ng lao ®éng ViÖt Nam cã ®«i bµn tay khÐo lÐo, tiÕp thu kiÕn thøc míi nhanh nh­ng do ch­a ®­îc ®µo t¹o bµi b¶n, hÖ thèng nªn tr×nh ®é cña hä cßn rÊt h¹n chÕ. H¬n n÷a, do ®iÒu kiÖn lµm viÖc chuyªn m«n ho¸ cao nªn c­êng ®é lam viÖc c¨ng th¼ng trong khi tiÒn l­¬ng nãi chung cßn thÊp vµ cã sù chªnh lÖch lín gi÷a c¸c doanh nghiÖp nªn cã nhiÒu biÕn ®éng lín trong ®éi ngò lao ®éng ngµnh. Thùc tÕ cho thÊy r»ng c¸c c«ng ty s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®ñ viÖc lµm, thu nhËp cao, biÕn ®éng lao ®éng nhá, c«ng nh©n g¾n bã víi c«ng ty, thËm chÝ nhiÒu ng­êi xin vµo lµm viÖc. Ng­îc lai ë nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶, s¶n xuÊt ®×nh trÖ, thiÕu viÖc lµm, thu nhËp thÊp sÏ n¶y sinh tinh tr¹ng “ ®Êt kh«ng lµnh, chim kh«ng ®Ëu”, c«ng nh©n lµnh nghÒ , c«ng nh©n míi ®µo t¹o sau th¬i gian quen viÖc cung sÏ dÇn chuyÓn sang c«ng ty kh¸c. Bªn c¹nh ®ã ngµnh ®ang cã t×nh tr¹ng thiÕu nguån lao ®éng qu¶n lý vµ kÜ thuËt, nghiÖp vô. HÇu hÕt, c¸c c¸n bé qu¶n lý chñ chèt trong c¸c doanh nghiÖp DÖt may ®Òu cã trinh ®ä ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng, chuyªn m«n kh¸ nh­ng tr×nh ®é qu¶n lý theo phong c¸nh c«ng nghiÖp cßn yÕu, tiÕp cËn víi ph­¬ng thøc qu¶n lý hiÖn ®¹i cßn Ýt. C¸n bé kÜ thuËt chñ yÕu tr­ëng thµnh tõ c«ng nh©n bËc cao nªn chØ giái vÒ chuyªn m«n cña nh­ng s¶n phÈm cô thÓ con nh­ viÖc s¸ng t¸c mÉu, t¹o dang s¶n ph¶m cßn rÊt kÐm. C¸c doanh nghiÖp rÊt cÇn nh÷ng kü s­ cã b»ng cÊp, c«ng nh©n kÜ thuËt vµ c¸c nhµ qu¶n lý- nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng n¾m b¾t c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cã mét thùc tÕ lµ nhiÒu doanh nghiÖp bá ra mét sè tiÒn lín ®Ó mua thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, gi¸ cao ®Ó chuÈn bÞ cho viÖc s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng cao cÊp, song ng­êi vËn hµnh c¸c thiÕt bÞ nµy l¹i cã tr×nh ®é chuyªn m«n thÊp. Nh×n chung t¨ng tr­ëng nhanh trong khi nh÷ng c¸n bé kÜ thuËt vµ qu¶n lý ®­îc ®µo t¹o t¹i c¸c tr­êng cã xu h­íng gi¶m dÇn nªn dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ vµ c¸n bé khoa häc cho ngµnh DÖt may. II. ®Þnh h­íng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt may viÖt nam 2.1.Quan ®iÓm ph¸t triÓn. 2.1.1 mét sè quan ®iÓm ph¸t triÓn ngµnh dÖt may. 2.1.1.1 C«ng nghiÖp dÖt may ph¶i ®­îc ­u tiªn ph¸t triÓn vµ ph¶i ®­îc coi lµ ngµnh träng ®iÓm trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta trong nh÷ng n¨m tiÕp theo Trong 4 n¨m qua ,kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ®Òu t¨ng vµ ®· v­¬n lªn hµng thø hai trong 10 mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ®Êt n­íc . MÆt kh¸c, ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may lµ ngang thu hót nhiÒu lao ®éng, vèn ®Çu t­ kh«ng lín vµ ®ang trong xu h­íng chuyÓn dÞch tõ c¸c n­íc §«ng ¸ vµ c¸c n­íc §«ng Nam ¸. N­íc ta lµ mét n­íc cã nguån lao ®éng dåi dµo vµ lµnh nghÒ nªn cã thÓ coi ®©y lµ mét lÜnh vùc lín cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nhÊt. §ång thêi víi d©n sè lµ h¬n 80 triÖu thÞ tr­êng trong n­íc cã tiÒm n¨ng to lín tiªu thô c¸c mÆt hµng tiªu dïng trong ®ã cã hµng DÖt may. 2.1.1.2 Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp DÖt may theo h­íng hiÖn ®¹i vµ ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm C«ng nghÖ hiÖn ®¹i ngµy nay ®· trë thµnh yªu tè quyÕt ®Þnh cho sù phån vinh cña mçi quèc gia, hay søc m¹nh c¹nh tranh kinh tÕ quèc tÕ cña mçi s¶n phÈm. Chóng ta chØ cã thÓ thu hÑp kho¶ng c¸ch so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ tham gia vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ th«ng qua viÖc t¨ng c­êng n¨ng lùc c«ng nghÖ quèc gia, tiÕp cËn vµ lµm chñ c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ c«ng nghÖ cao. Tõ nhËn ®Þnh ®ã , c«ng nghiÖp dÖt may ph¶i d­îc ph¸t triÓn theo h­íng hiÖn ®¹i vµ ®a d¹ng ho¸ vÒ s¶n phÈm. Trong thêi gian tíi , cung víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ n­íc , nhu cÇu hµng tiªu dïng sÏ t¨ng lªn nh­ng kh«ng ®¬n gi¶n t¨ng vÒ sè l­îng mµ ngµy cµng ®ßi hái n©ng cao vÒ chÊt l­îng ,®a d¹ng vÒ mÉu m· vµ sè l­îng c¸c mÆt hµng cao cÊp còng t¨ng lªn. Theo quy luËt tiªu dïng th× khi thu nhËp t¨ng lªn , tû lÖ chi cho ¨n uèng sÏ gi¶m t­¬ng ®èi , cßn tû lÖ tiªu dïng hµng ho¸ sÏ t¨ng lªn rÊt nhanh. Nh­ vËy cung víi sù gia t¨ng d©n sè vµ t¨ng thu nhËp thij tr­êng trong n­íc sÏ lµ tiÒn ®Ò cho c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hang tiªu dïng nãi chung vµ hµng dÖt may nãi riªng. §èi víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi , ®Ó tiÕp cËn thµnh c«ng sù dÞch chuyÓn kinh tÕ tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn h¬n vµ nhanh chãng thay thÕ hä th©m nhËp vµo c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ míi, ngµnh dÖt may cang cÇn ®­îc trang bÞ theo h­¬ng hiÖn ®¹i. Cã nh­ vËy míi ®¸p øng ®­îc nh­ng nhu c©u ngµy cµng cao , ngµy cµng ®a d¹ng cua thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. TÊt c¶ c¸c yÕu tè ®ã, ®ßi hái bøc xóc nghµnh dÖt may ph¶i cã kÕ ho¹ch hiÖn ®¹i ho¸ tõng b­íc, kÕt hîp gi÷a thay thÕ vµ hiÖn ®¹i ho¸, ®ång thêi nhanh chãng tiÕp thu c«ng nghÖ míi ®Ó gi¶m bít kho¶ng c¸ch tôt hËu. 2.1.1.3 Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt may theo h­íng kÕt hîp h­íng vÒ xuÊt khÈu víi thay thÓ nhËp khÈu. H­íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu, ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu cã hiÖu qu¶, ®ã lµ kinh nghiÖm cña nhiÒu n­íc c«ng nghiÖp míi ( NIC) vµ ë n­íc ta còng x¸c nhËn ®iÒu ®ã. §ã lµ mét h­íng chiÕn l­îc c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña thÕ giíi ngµy nay. Ngµnh dÖt may lµ mét trong nh÷ng ngµnh lµm ®­îc ®iÒu ®ã . Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua cho they, chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. Kinh ngh¹ch xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m qua ®Òu t¨ng. Nhê nguån ngo¹i tÖ thu ®­îc, ngµnh cã ®iÒu kiÖn t¸i ®Çu t­ ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt. Song song víi xu h­íng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, cÇn kÕt hîp s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng thay thÕ nhËp khÈu. ThÞ tr­êng trong n­íc víi d©n sè ®«ng vµ søc mua ngµy cµng lín lµ ®èi t­îng rÊt quan träng mµ c«ng nghiÖp dÖt may ph¶i ®¸p øng cho ®­îc tõ nh÷ng s¶n phÈm b×nh th­êng phï hîp víi ®a sè ng­êi d©n lao ®éng cho ®Õn nh÷ng mÆt hµng cao cÊp phôc vô cho c¸c ®èi t­îng cã thu nhËp cao. HiÖn t¹i, c¸c s¶n phÈm dÖt may cña ta bÞ c¹nh tranh gay g¾t bëi c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu chñ yÕu ë gi¸ c¶. mÆc dï, chÊt l­îng cã kÐm h¬n song do th¾ng ¸p ®¶o vÒ gi¸ nªn hä vÉn chiÕm ®­îc thÞ tr­êng réng lín ë n«ng th«n. §Êy lµ ®iÓm yÕu quan träng buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i b»ng nhiÒu c¸ch ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× míi cã thÓ c¹nh tranh ®­îc. 2.1.1.4 Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt may theo h­íng ®a d¹ng ho¸ së h÷u vµ tËp trung vµo c¸c doanh nghiÖp quy m« võa vµ nhá. X©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN lµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng. Thùc tÕ cho thÊy, ë bÊt cø mét ngµnh kinh tÕ kü thuËt nµo, nÕu kh«ng cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia th× sÏ kh«ng t¹o ra ®­îc m«i tr­êng c¹nh tranh, mµ c¹nh tranh chÝnh lµ ®«ng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn. Trong tæ chøc cña ngµnh dÖt may ®· cã nh÷ng m« h×nh quy m« lín nh­ng kÐm hiÖu qu¶. Qua nhiÒu lÇn tiÕn hµnh ®æi míi qu¶n lý vµ qua nhiÒuho¹t ®éng thùc tÕ cho they doanh nghiÖp cã quy m« võa vµ nhá lµ nh÷ng m« h×nh ho¹t ®éng tèt. 2.1.1.5 Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt may ph¶i g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, ®ång thêi gãp phÇn thóc ®©û qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ ë n­íc ta. Trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn Kinh tÕ- X· héi ®Õn n¨m 2010, §¶ng ®· chØ râ cÇn ph¶i ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ mµ tr­íc hÕt lµ c«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n. Nh­ vËy , ®èi víi tÊt c¶ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp , ®Æc biÖt nh­ c«ng nghiÖp DÖt may lµ nganh sö dông nguån nguyªn liÖu tõ n«ng nghiÖp nh­ b«ng t¬ t»m , trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña m×nh cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc h­íng ph¸t triÓn lµ ph¶i g¾n lion víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh n«ng nghiÖp Trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ViÖt nam lu«n ë trong t×nh tr¹ng bÞ ®éng vÒ nguyªn liÖu . HÇu hÕt tÊt c¶ c¸c lo¹i nguyªn liÖu ®Òu ph¶i nhËp khÈu, kÓ c¶ b«ng x¬ lµ lo¹i nguyªn liÖu mµ ta cã thÓ tù cung cÊp mét phÇn. T¬ t»m tuy kh«ng ph¶i nhËp khÈu nh­ng nguån t¬ s¶n xuÊt bÞ h¹n chÕ c¶ vÒ sè l­îng lÉn chÊt l­îng nªn gi¸ trÞ xuÊt khÈu thÊp.Do vËy muèn tõng b­íc tiÕn tíi sù ph¸t triÓn æn ®Þnh bÒn v÷ng ngµnh dÖt may ph¶i t¹o ®­îc cho m×nh mét c¬ së nguyªn liÖu thÝch hîp vµ æn ®Þnh 2.1.2 Mét vµi chÝnh s¸ch cña ®¶ng vµ nhµ n­íc ®èi víi ngµnh dÖt may 2.1.2.1ChÝnh s¸ch vÒ b¶o hé hµng s¶n xuÊt trong n­íc Do tinh tr¹ng thiÕt bÞ cò , nhiÒu n¨m ch­a ®­îc ®æi míi l¹i thªm c«ng nghÖ l¹c hËu nªn s¶n phÈm s¶n xuÊt ra chØ ®¹t møc trung b×nh, ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu b×nh th­êng cña ng­êi d©n. Trong khi ®ã c¸c n­íc kh¸c víi m¸y moc hiÖn ®¹i vµ c«ng nghiÖp tiªn tiÕn ®· s¶n xuÊt ra rÊt nhiÒu lo¹i v¶i cã mÉu m· ®Ñp ,chÊt l­îng cao , s½n sµng trµn vµo thÞ tr­êng viÖt nam ®Ó lòng ®o¹n thÞ tr­êng. Tr­íc søc Ðp cña hµng ngo¹i nhËp vµo n­íc ta cã thÓ ®¸nh ®æ hµng DÖt may trong n­íc , Nhµ n­íc cã chñ tr­¬ng b¶o vÖ hµng n«Þi ®Þa. ChÝnh s¸ch b¶o vÖ hµng dÖt may néi ®Þa ®­îc thùc hiÖn qua c¸c biÖn ph¸p chÝnh sau ®©y: - LËp hµng rµo thuÕ quan ®èi víi hµng ngo¹i nhËp. - Sö dông h¹n ng¹ch ®Ó h¹n chÕ sè l­îng . - T¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý thÞ tr­êng nh»m h¹n chÕ ®Õn møc tèi thiÓu hµng nhËp lËu qua biªn giíi trªn bé vµ trªn biÓn. Víi hµng rµo thuÕ quan vµ h¹n ng¹ch nhËp khÈu , chóng ta ®· b¶o hé hµng s¶n xuÊt trong n­íc , nh­ng kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®¹t kÕt qu¶ mong muèn . Víi hµng ngµn con ®­êng biªn giíi trªn bé vµ trªn biÓn , nhÊt lµ khi n­íc ta vµ Trung Quèc b×nh th­êng ho¸ quan hÖ th× t×nh tr¹ng bu«n lËu qua biªn giíi rÊt phæ biÕn.Hµng dÖt may Trung Quèc víi mÉu m· ®a d¹ng , phong phó vÒ chñng lo¹i vµ gi¸ rÎ ®· nhanh chãng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng ViÖt Nam. §Ó hç trî c¸c biÖn ph¸p vÒ thuÕ quan vµ h¹n ng¹ch hµng nhËp , Nhµ n­íc ta t¨ng c­êng qu¶n lý thÞ tr­êng nh­ ®ßi hái c¸c chñ hµng vËn chuyÓn ph¶i cã ho¸ ®¬n , chøng minh xuÊt xø hµng ho¸, truy thu thuÕ vµ triÖt ®Ó thu thuÕ doanh thu. Tuy nhiªn do lùc l­îng thu thuÕ cña ta dµn máng nªn kh©u qu¶n lý thÞ tr­êng cßn nhiÒu s¬ hë, kÕt qu¶ thu ®­îc kh«ng ®¹t nh­ mong muèn. 2.1.2.2 ChÝnh s¸ch vÒ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ mét trong nh÷ng môc tiªu lín cña Nhµ n­íc ta nh»m c©n b»ng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu. §èi víi ngµnh DÖt may lµ mét ngµnh mµ nguyªn liÖu chñ yÕu phô thuéc n­íc ngoµi, hµng n¨m chóng ta ph¶i nhËp kho¶ng 60.000-70.000 tÊn b«ng, x¬ sîi vµ hµng tÊn ho¸ chÊt thuèc nhuém, phô ting c¬ kiÖn thay thÕ ®­a kim ng¹ch nhËp khÈu lªn kho¶ng 120-150 triÖu USD. Muèn c©n b»ng kim ng¹ch xuÊt- nhËp khÈu , kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i ®Èy m¹nh s¶n xuÊt khÈu. §Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, tõ nhiÒu n¨m nay Nhµ n­íc kh«ng ®¸nh thuÕ xuÊt bkhÈu µo mÆt hµng DÖt may hay nãi c¸ch kh¸c lµ ¸p dông biÓu thuÕ suÊt b»ng 0% ®èi víi c¸c mÆt hµng DÖt may. §©y lµ møc thuÕ thÊp nh»m t¹o ®iÒu kiªn cho hµng DÖt may xuÊt khÈu ®­îc thuËn lîi. Dù kiÕn trong mÊy n¨m tíi ®©y, Nhµ n­íc còng sÏ ¸p dông chÝnh s¸ch ­u ®·i hµng xuÊt khÈu 2.1.2.3.ChÝnh s¸ch vÒ khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt nam LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt nam ra ®êi ®· ®­îc nhiÒu c«ng ty tõ c¸c quèc gia vµ khu vùc h­ëng øng. Víi ®iÒu kho¶n réng r·i, tho¸ng vµ lu«n ®­îc ®iÒu chØnh ho phï hîp luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam ®· ®­îc d­ luËn ®¸nh gi¸ cao. Qua xem xÐt c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt nam vÒ ngµnh DÖt, chóng ta nhËn they cã mét sè ®iÓm sau ®©y: -HÇu hÕt c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña c¸c n­íc §«ng ¸ vµ c¸c n­íc §«ng Nam ¸, NhËt B¶n, T©y ¢u vµ B¾c Mü ch­a s½n sµng ®Çu t­ vµo ngµnh DÖt ViÖt nam. -§a phµn c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc ®­a vµo hÇu hÕt ®· qua sö dông. §©y lµ mét sù chuyÓn dÞch cña c¸c n­íc NIC nh»m ®æi míi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i t¹i chÝnh quèc, Ën dông gi¸ trÞ sö dông cßn l¹i cña thiÕt bÞ vµ khai th¸c nh©n c«ng rÎ tai ViÖt Nam. Râ rµng trong lÜnh vùc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ngµnh DÖt may, chóng ta g¹p ph¶i mét m©u thuÉn. §ã lµ m©u thuÉn gi÷a ý muèn chñ quan ®­a nhanh ngµnh DÖt trë thµnh ngµnh c«ng nghiÖp chñ lùc cã m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ vèn ®Çu t­ thiÕu. ChÊp nh©n ®­a thiÕt bÞ cò vµo ViÖt Nam, ngµnh DÖt may n­íc ta tiÕp tôc ®i sau ngµnh DÖt may thÕ giíi nh­ng trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ch­a ph¸t triÓn ng­êi lao ®éng ch­a cã ®ñ viÖc lµm th× chung ta ph¶i t¹m thêi chÊp nhËn ë møc ®é nhÊt ®Þnh. 2.2 §Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh dÖt may 2.2.1 Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng 2.2.1.1 Nghiªn cøu thÞ tr­êng ThÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm hµng hãa lµ nguån ®Çu ra cña qua tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, thÞ tr­êng lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng mang tÝnh sèng cßn cña mçi doanh nghiÖp v× nã ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. §Ó n©ng cao hiÖu qña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hµng may mÆc tr­íc tiªn lµ ph¶i nghiªn cøa t×m hiÓu thÞ tr­êng tiªu thô mét c¸ch chu ®¸o. Ho¹t ®éng nghiªn cøa thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i n¾m b¾t ®­îc nh÷ng th«ng tin thiÕt yÕu vÒ nhu cÇu, kh¶ n¨ng tiªu thô còng nh­ c¸c ®iÒu kiÖn x©m nhËp thÞ tr­êng cña hµng DÖt – May. Tõng b­íc cñng cè, më réng c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng ( Khèi §«ng ¢u, Nga…) ®ång thêi tÝch cùc t×m mäi c¸ch x©m nhËp, chiÕm lÜnh c¸c thÞ tr­êng tiÓm n¨ng míi nh­ NhËt, Mü, Ch©u ¸… Tr­íc m¾t, ®Ó t¨ng tû träng xuÊt khÈu hµng DÖt – May cÇn ph¶i tËp trung vµo c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm, ®ã lµ thÞ tr­êng EU, NhËt…. 2.2.1.2 ChÝnh s¸ch s¶n phÈm. Qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm ®­îc thuËn lîi hay kh«ng ®ßi hái c¶ mét c¬ chÕ hÖ thèng hoµn h¶o tõ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, hoµn thµnh s¶n phÈm ®Õn viÖc tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, tiªu thô ®­îc trªn thÞ tr­êng sÏ ®em l¹i doanh thu, lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, cho nÒn kinh tÕ, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm.§èi víi ngµnh DÖt – May, viÖc ®Ò ra chÝnh s¸ch s¶n phÈm ®óng ®¾n phï hîp víi tõng thêi kú, tõng thÞ tr­êng cã ý nghÜa hÕt søc to lín trong viÖc ®Èy m¹nh tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng thªm kim ngh¹ch xuÊt khÈu, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÕ giíi trong giai ®o¹n hiÖn nay. ChÝnh s¸ch s¶n phÈm hµng DÖt – May tr­íc tiªn ph¶i b¶o ®¶m phï hîp thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng vµ kh¶ n¨ng tõng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. B¾t ®Çu tõ kh©u sÈn xuÊt, s¶n phÈm ph¶i b¶o ®¶m ®­îc tiªu chuÈn chÊt l­îng phï hîp víi tõng thÞ tr­êng, c¸c läai v¶i ph¶i ®ñ chÊt l­îng, quÇn ¸o ph¶i phï hîp víi hoµn c¶nh vµ thêi gian sö dông. Nhµ kinh doanh hµng DÖt – May ph¶i n¾m ®­îc thÞ hiÕu, së thÝch cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ vÒ c¸c lo¹i mÉu m· ®Ó tõ ®ã ®¸p øng nhu cÇu cña hä. Tr­íc m¾t, sù cÇn thiÕt ph¶i cã mét bé phËn nghiªn cøu mÉu m· hµng DÖt – May. Sù ph¸t triÓn cña viÖc nghiªn cøu mÉu hµng ë ViÖt Nam míi chØ b¾t ®Çu nh­ng phÇn nµo ®É ®¸p øng ®­îc nhu cÇu t¹o mÉu cho hµng DÖt – May. Mét h­íng ph¸t triÓn tèt cho viÖc nghiªn cøu t¹o mÉu hµng DÖt – May ®ã lµ thµnh lËp c¸c trung t©m nghiªn cøu t¹o mÉu thêi trang n»m trong c¸c doanh nghiÖp nh»m ®¸p øng nhu cÇu x· héi vÒ nh÷ng th«ng tin thêi trang vµ nhu cÇu vÒ tiªu dïng s¶n phÈm DÖt – May trong t­¬ng lai, tõ ®ã më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. * ThÞ tr­êng trong n­íc. N­íc ta víi sè d©n kh¸ ®«ng ( Kho¶ng 75 triÖu d©n ) nªn nhu cÇu tiªu thô còng rÊt lín, thu nhËp quèc d©n b×nh qu©n ®Çu ng­êi míi ®¹t 250 USD/ n¨m nh­ng cã sù chªnh lÖch lín gi÷a thu nhËp cña ng­êi d©n thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Nh÷ng ng­êi d©n thµnh thÞ cã yªu cÇu vÒ hµng DÖt – May cao h¬n nhiÒu so víi nh÷ng ng­êi ë n«ng th«n vµ miÒn nói. NghÜa lµ hä cã thÓ mua s¾m quÇn ¸o hµng th¸ng, ®Æc biÖt lµ vµo c¸c dÞp lÔ tÕt. Ng­îc l¹i, ng­êi cã nhu cÇu thÊp hiÖn nay còng thÝch xµi hµng DÖt – May mét mïa hîp víi tói tiÒn cña hä. §iÒu nµy cho thÊy t¹i sao hµng may mÆc Trung Quèc cÇn rÊt Ýt nguyªn liÖu, mÉu m· ®Ñp, rÎ l¹i trµn ngËp thÞ tr­êng ViÖt Nam. Hµng DÖt – May ViÖt Nam l¹i chñ yÕu xuÊt khÈu xuÊt chñ yÕu sang thÞ tr­êng EU, NhËt B¶n….. lµ nh÷ng kh¸ch hµng rÊt kü tÝnh víi ®ßi hái cao vÒ chÊt l­îng. NÕu cã sai sãt bÞ tr¶ l¹i vµ b¸n trªn thÞ tr­êng néi ®Þa th× kh«ng ph¶i ai còng cã thÓ mua ®­îc ngo¹i trõ tÇng líp cã thu nhËp cao vµ t­¬ng ®èi cao nªn rÊt khã tiªu thô. §ã chÝnh lµ h¹n chÕ cña nÒn kinh tÕ h­íng vÒ xuÊt khÈu. Mét sè doanh nghiÖp chó träng s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, bá r¬i thÞ tr­êng néi®Þa trong khi ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, trang bÞ kü thuËt cßn l¹c hËu, tû lÖ s¶n phÈm ®ñ tiªu chuÈn xuÊt khÈu thÊp ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lµm ¨n thua lç. §èi víi nh÷ng s¶n phÈm may mÆc cao cÊp, l©u nay chóng ta vÉn mÆc “thõa” cña c¸c kh¸ch hµng n­íc ngoµi, thÞ tr­êng néi ®Þa ®ang bÞ c¸c nhµ s¶n xuÊt bá quªn. NhiÒu doanh nghiÖp chØ b¸n nh÷ng s¶n phÈm kh«ng ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu trªn thÞ tr­êng néi ®Þa mµ kh«ng cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn thÞ tr­êng trong n­íc, ®iÒu ®ã lµm uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng néi ®Þa bÞ gi¶m sót. §ã lµ do c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng cßn yÕu, kh«ng chñ ®éng x©y dùng chiÕn l­îc më réng thÞ tr­êng s¶n phÈm, kh«ng th­êng xuyªn nghiªn cøu thiÕt kÕ mÉu, mèt nªn kh«ng chñ ®éng trong viÖc s¶n xuÊt hµng cao cÊp tiªu thô trong n­íc. MÆt kh¸c, do bé m¸y ®«i lóc cßn quan liªu, û l¹i, kh¸ch hµng n­íc ngoµi th­êng ®Æt víi l« hµng lín, cã s½n mÉu m·, chØ ph¶i tÝnh gi¸ thµnh vµ th­¬ng l­îng gi¸ b¸n víi kh¸ch hµng vµ s¶n xuÊt theo mÉu kh¸ch hµng ®Æt mµ th«i. §Æc ®iÓm chu kú sèng cña s¶n phÈm DÖt – May lµ ng¾n. Tuy nhiªn, ®èi víi c¸c thÞ tr­êng cã thu nhËp thÊp nh­ n«ng th«n, miÒm nói, chu kú sèng cuÈ s¶n phÈm l¹i dµi h¬n. V× vËy, bªn c¹nh viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng cao cÊp ë c¸c ®« thÞ, cßn ph¶i ph¸t triÓn m¹nh mÏ thÞ tr­êng cÊp thÊp vµ trung b×nh ë n«ng th«n. §©y lµ chiÕn l­îc phï hîp víi tr×nh ®é vµ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ thiÕt bÞ c«ng nghÖ ngµnh DÖt – May n­íc ta hiÖn nay. §Ó duy tr× vµ më réng thÞ tr­êng néi ®Þa, ngoµi viÖc n¾m ch¾c c¸c ho¹t ®éng nh­ nghiªn cøu thÞ tr­êng, chÝnh s¸ch c¸c s¶n phÈm, cßn ph¶i tæ chøc tèt c¸c kªnh tiªu thô s¶n phÈm thµnh mét m¹ng l­íi réng kh¾p c¶ n­íc. Tæ chøc ra c¸c trung t©m chuyªn bu«n b¸n kinh doanh hµng DÖt – May, ph©n phèi hµng hãa ®Õn mäi vïng cña ®Êt n­íc. * ThÞ tr­êng xuÊt khÈu Bªn c¹nh viÖc ®µm ph¸n ®Ó t¨ng h¹n ng¹ch ®èi víi c¸c thÞ tr­êng cã h¹n ng¹ch th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó t¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch, t×m kiÕm c¸c thÞ tr­êng míi. CÇn chó träng, nghiªn cøu c¸c tËp qu¸n, th«ng lÖ ®Ó më réng bu«n b¸n víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau. Nh­ng ®iÒu quan träng nhÊt lµ ph¶i chuyÓn h×nh thøc s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu, tËn dông lîi thÕ so s¸nh vµ tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm. `ChÝnh s¸ch s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng DÖt – May hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai gÇn theo ph­¬ng thøc mua nguyªn liÖu b¸n thµnh phÈm lµ ®Þnh h­íng ®óng ®¾n cho viÖc ph¸t triÓn ngµnh DÖt – May. HiÖn t­îng gi¶m gi¸ gia c«ng ®· kÐo dµi trong nhiÒu n¨m qua vµ d­êng nh­ ch­a cã dÊu hiÖu chÊm døt trong nh÷ng n¨m tiÕp theo, ngµnh DÖt - May ph¶i cã gi¶i ph¸p ®Ó ®èi phã víi t×nh h×nh nµy khi cßn ch­a muén. B¶n th©n c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh cña ngµnh còng ®· kh¼ng ®Þnh r»ng lµm gia c«ng cho n­íc ngoµi khã cã thÓ t¨ng thu nhËp nÕu kh«ng muèn nãi lµ cã nguy c¬ gi¶m dÇn vµ còng kh«ng cã tÝch lòy ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong n­íc. ChØ cã con ®­êng s¶n xuÊt s¶n phÈm toµn bé cho xuÊt khÈu vµ thÞ tr­êng trong n­íc míi ®em l¹i lîi Ých cho ngµnh DÖt – May vµ ng­êi lao ®éng. Nh÷ng ng­êi trùc tiÕp s¶n xuÊt còng nhËn thÊy thêi hoµng kim cña gia c«ng ®ang lôi dÇn. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp n¨ng ®éng trong n­íc ®Òu cã chung mét mong muèn lµ ®­îc xuÊt khÈu theo ®iÒu kiÖn FOB. Ngay c¶ trong viÖc ñy th¸c gia c«ng, nÕu kh«ng tù cung øng kÞp thêi ®­îc nguyªn liÖu cho c¸c mÆt hµng trung vµ cao cÊp còng sÏ mÊt ­u thª c¹nh tranh ®èi v¬Ý nh÷ng n­íc cã kh¶ n¨ng cung øng nguyªn liÖu t¹i chç vµ ®©y còng chÝnh lµ yÕu ®iÓm cña ngµnh DÖt – May nªn còng dÔ bÞ Ðp gi¸ gia c«ng thÊp h¬n c¸c n­íc kh¸c nh­ ®· thÊy trong mÊy n¨m gÇn ®©y. Trong c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n víi nguån hµng vµ b¹n hµng quèc tÕ, c¸c nhµ kinh doanh hµng DÖt – May nªn thùc hiÖn c¸c h×nh thøc phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn linh ho¹t dÔ dµng trªn c¬ së ®«i bªn cïng cã lîi. ViÖc cung cÊp ®èi víi nguån cung cÊp hµng, c¸c nhµ xuÊt khÈu nªn t¹o ®iÒu kiÖn thanh to¸n ®óng h¹n víi c¸c ph­¬ng thøc tháa thuËn hîp lý gi÷a ®«i bªn, thËm chÝ nÕu cã c¬ së cung øng gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh th× cã thÓ øng vèn tr­íc ®Ó hä s¶n xuÊt hµng. ViÖc thiÕt lËp c¸c thñ tôc thanh to¸n ®¬n gi¶n, gän nhÑ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ s¶n khÈu chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu, ®¶m b¶o thùc hiÖn ®óng hîp ®ång xuÊt khÈu, t¹o lËp uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng, ®ång thêi duy tr× ®­îc nguån cung øng hµng khan hiÕm. 2.2.2 Gi¶i ph¸p vÒ c¬ cÊu së h÷u §­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn,vËn hµnh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc cña §¶ng ta trong thêi gian võa qua ®· huy ®éng ®­îc tiÒm lùc to lín trong d©n vµo ®Çut­ ph¸t triÓn. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ ë sè doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n vµ c¸c c¬ së tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ rÊt nhiÒu c¸c liªn doanh vµ xÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. Nhê cã sù ®a d¹ng hãa vÒ lo¹i h×nh së h÷u nh­ vËy mµ nhu cÇu ®a d¹ng vÒ hµng DÖt -May cña c¸c tÇng líp d©n c­ ë kh¾p mäi miÒn ®Êt n­íc ®· b­íc ®Çu ®­îc ®¸p øng, ngay c¶ c¸c nhu cÇu lÎ nh­ c¸c lo¹i v¶i thæ cÈm phôc vô cho c¸c d©n téc Ýt ng­êi, c¸c lo¹i v¶i lÔ héi... còng ®­îc c¸c tæ chøc quy m« nhá ®¸p øng. Trong xu thÕ ph¸t triÓn chung, c¸c doanh nghiÖp DÖt – May cÇn ®­îc tæ chøc theo m« h×nh quy m« nhá vµ võa, ®ång thêi ®Èy m¹nh cæ phÇn hãa c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn tõ nh©n d©n. Khi tiÕn hanhf cæ phÇn hãa, cÇn dµnh mét tû lÖ thÝch hîp gi¸ trÞ tµi s¶n cña c¸c doanh nghiÖp giao cho c«ng nh©n qu¶n lý d­íi d¹ng c¸c cæ phÇn cho vay. Cã nh­ v¹y míi g¾n ®­îc quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm ng­êi lao ®éng víi doanh nghiÖp, lµm cho hä tËn t©m víi doanh nghiÖp m×nh. Thùc tÕ cho thÊy, cæ phÇn hãa c¸c doanh nghiÖp DÖt – May lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n v× hiÖn t¹i hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã hiÖu qu¶ kh«ng cao. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, cÇn tiÕn hµnh cæ phÇn hãa tõng b­íc mét, cæ phÇn hãa c¸c doanh nghiÖp May tr­íc råi ®Õn c¸c doanh nghiÖp DÖt quy m« nhá. §Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp DÖt May theo h­íng h¹n chÕ viÖc thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ngo¹i trõ c¸c daonh nghiÖp kÐo sîi hoÆc nhuém, hoµn tÊt v× ®èi víi c¸c c«ng ®o¹n nµy, tæ chøc s¶n xuÊt theo quy m« trung b×nh hoÆc trªn trung b×nh lµ cã hiÖu qu¶ h¬n. §ång thêi, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp DÖt – May ë quy m« nhá. HiÖn t¹i, ngµnh c«ng nghiÖp DÖt – May ViÖt Nam dang trong xu h­íng tiÕp nhËn sù chuyÓn dÞch tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn h¬n trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §èi t­îng trùc tiÕp cña sù chuyªn dÞch nµy, tr­íc hÕt c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ( c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã ­u thÕ h¬n c¸c doanh nghiÖp ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c lµ h¹ tÇng c¬ së tèt h¬n vµ cã diÖn tÝch lín h¬n, nªn kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi d­íi h×nh thøc liªn doanh nhiÒu h¬n), sau ®ã míi ®Õn c¸c doanh nghiÖp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. ChÝnh v× vËy, song song víi qu¸ tr×nh tiÕp nhËn thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ míi, cÇn ph¶i chuyÓn dÞch tèt qu¸ tr×nh chuyÓn giao thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ bao gåm c¶ phÇn cøng vµ phÇn mÒm tõ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc sang c¸c doanh nghiÖp nhá cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, cã nh­ vËy sÏ t¹o nªn mét hÖ thèng c«ng nghÖ nhiÒu tÇng, nhiÒu tr×nh ®é, cã kh¶ n¨ng phôc vô ®­îc mäi nhu cÇu cña mäi ®èi t­îng trong x· héi. S¶n xuÊt trong c«ng nghiÖp DÖt – May kh«ng thÝch hîp víi m« h×nh s¶n xuÊt lín, do ®ã vÒ l©u dµi cÇn nghiªn cøu ®Ó cã b­íc ®i thÝch hîp trong viÖc chuyÓn sang c¸c thµnh phÇn phi quèc doanh. §· ®Õn lóc cÇn t×m lêi gi¶i ®¸p cho c©u hái: Nhµ n­íc cã cÇn thiÕt duy tr× mét l­îng vèn qu¸ lín cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh DÖt- May nh­ hiÖn nay hay kh«ng hay nh­êng dÇn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c? Thay vµo ®ã, Nhµ n­íc sÏ tËp trung vµo viÖc ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh lµm c¬ së cho c«ng nghiÖp DÖt – May ph¸t triÓn tèt nh­ §iÖn, c¬ khÝ, hãa chÊt...... §a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh së h÷u còng lµ mét tronh nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ vèn quan träng mµ ngµnh DÖt – May cÇn thùc hiÖn ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ngµnh kü thuËt nµy. 2.2.3 Gi¶i ph¸p vÒ thiÕt bÞ c«ng nghÖ 2.2.3.1 §Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ VÊn ®Ò cÊp b¸ch hiÖn nay lµ cÇn m¹nh d¹n ®æi míi quy tr×nh c«ng nghÖ, kÕt hîp ®óng møc c¸c tr×nh ®é c«ng nghÖ hiÖn cã, ®Çu t­ mua s¾m thiÕt bÞ DÖt – May ®ång bé, ®¹t tiªu chuÈn kü thuËt cao, lo¹i bá dÇn c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c hËu, kh«ng cßn thÝch hîp. §Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ lµ nh©n tè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh DÖt – May. Nã còng lµ sù ®ßi hái kh¸ch quan, lµ sù sèng cßn cña ngµnh DÖt – May, ®Æc biÖt lµ ngµnh DÖt v×: Hµng DÖt – May cã ®Æc ®iÓm lµ cã tÝnh linh ®éng cao trªn thÞ tr­êng, chu kú s¶n phÈm ng¾n, tÝnh mèt thÓ hiÖn râ, tÝnh quèc tÕ cao. Do ®ã c«ng nghÖ ph¶i ®æi míi nhanh vµ theo h­êng hiÖn ®¹i. §æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch ®Ó ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm DÖt – May. Xu thÕ ph¸t triÓn ngµnh DÖt – May trªn thÕ giíi lµ chuyÓn dÞch ngµnh DÖt – May tõ c¸c n­íc T©y ¢u, NhËt B¶n sang c¸c n­íc Ch©u ¸, §«ng Nam ¸ - n¬i cã nh©n c«ng rÎ, tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp. §iÒu ®ã ®ßi hái ngµnh DÖt – May ph¶i ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®Ó hßa nhËp víi thÕ giíi. §Ó ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ vèn ®Çu t­, vèn ®µu t­ lín sÏ ®iÒu kiÖn ®Ó cã c«ng nghÖ vµ kü thuËt hiÖn ®¹i. Lùa chän ®óng c«ng nghÖ cÇn ®Çu t­ vµ qu¶n lý, sö dông tèt c«ng nghÖ sÏ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­. Do ®ã ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ vèn lµ hai mÆt cña mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt, quan hÖ m¹t thiÕt, rµng buéc, chi phèi lÉn nhau. Ngµnh DÖt – May trong nh÷ng n¨m qua ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong ®Çu t­ ®æi míi thiÖt bÞ c«ng nghÖ theo h­íng trang bÞ ®ång bé mét sè m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn hiÖn ®¹i ®Ó t¨ng s¶n l­îng, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®a d¹ng hãa kinh doanh, ®a d¹ng hãa s¶n phÈm. Qu¸ tr×nh dæi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ trong ngµnh DÖt – May ®­îc thùc hiÖn theo c¸c ph­¬ng thøc ®a d¹ng vµ cã hiÖu qu¶. Nh»m thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn ngµnh DÖt – May nh­ ®· ®Ò ra, viÖc ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña ngµnh DÖt – May cÇn qu¸n triÖt cac quan ®iÓm chñ yÕu: §Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ ngµnh DÖt – May ph¶i nh»m ®­a c«ng nghÖ DÖt – May trë thµnh ngµnh mòi nhän cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ngµnh DÖt- May ph¶i ph¸t triÓn víi quy m« lín vµ ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn, ®ñ søc hßa nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp DÖt ph¶i g¾n liÒn víi c«ng nghiÖp May nh»m t¹o ra søc m¹nh tæng hîp gãp phÇn thóc ®Èy c«ng nghiÑep hãa – hiÖn ®¹i hãa. §Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ trong ngµnh DÖt – May ph¶i thùc hiÖn theo h­íng: N©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ sÈn xuÊt, nhê ®ã mµ t¨ng s¶n l­îng, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm; §a d¹ng hãa s¶n phÈm, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm®¹i diÖn cho kü thuËt míi, cã hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao; KÕt hîp ®Çu t­ chiÒu s©u vµ chiÒu réng, trong ®ã chñ yÕu coi träng ®Çu t­ chiÒu s©u, ¸p dông c«ng nghÖ nhiÒu tr×nh ®é, trong ®ã c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¶i ®i vµo kü thuËt, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. §Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ lµ sù nghiÖp cña doanh nghiÖp, do doanh nghiÖp tù quyÕt ®Þnh viÖc lùa chän h­íng va ftr×nh ®é ®æi míi, tù lo vèn vµ tù tæ chøc viÖc ®æi míi. Nh­ng Nhµ n­íc ®èng vai trß quan träng trong viÖc khuyÕn khÝch ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ nh­ cã chÝnh s¸ch ­u ®·i miÔn giÈm thuÕ, chó träng ®µo t¹o c¸n bé, cÊp kinh phÝ hoÆc hç trî kinh phÝ cho c¸c ®Ò tµi cã ý nghÜa kinh tÕ quèc d©n. §¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ. §Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ trong ngµnh DÖt – May liªn quan ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò nh­ tçc ®é t¨ng tr­ëng, n¨ng suÊt, chÊt l­îng, gi¸ c¶ s¶n phÈm, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm,l­îng vèn, c¬ chÕ huy ®éng vµ sö dông vèn, viÖc lµm…..HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ môc tiªu c¨n cø cña lùa chän ph­¬ng ¸n ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ thùc hiÖn ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ. Tuy nhiªn, nh÷ng vÊn ®Ò x· héi nh­ viÖc lµm, tËn dông n¨ng lùc hiÖn cã còng cÇn ®Æt ra khi ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ. §Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh DÖt- May chÞu t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè thÞ tr­êng, nguån vèn vµ hiÖu qu¶ sù dông vèn, xu thÕ tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ cña ngµnh vµ cña doanh nghiÖp, chiÕn l­îc s¶n phÈm, c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ khoa häc c«ng nghÖ. Thùc tÕ ®· chØ ra r»ng thÞ tr­êng, c¬ chÕ chÝnh s¸ch t¸c ®éng tr­íc hÕt, toµn diÖn vµ m¹nh mÏ ®Õn ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ h¬n lµ t¸c ®éng cña chÝnh c¬ chÕ chÝnh s¸ch khoa häc c«ng nghÖ. Bé bao “ thÞ tr­êng, c«ng nghÖ, vèn” lu«n lµ vÊn ®Ò cèt lâi cña ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, trong ®ã thÞ tr­êng lµ kh©u ®ét ph¸. V× vËy ®Ó ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ cÇn chó ý c¸c gi¶i ph¸p: XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÞ tr­êng vÒ sè l­îng, chñng lo¹i, chÊt l­îng, gi¸ c¶ s¶n phÈm mµ lùa chän môc tiªu, ph­¬ng h­íng, tr×nh ®é ®èi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp cho thÝch hîp. Thùc chÊt ®©y lµ sù g¾n bã gi÷a chiÕn l­îc thÞ tr­êng, chiÕn l­îc vµ ph­¬ng ¸n s¶n phÈm víi chiÕn l­îc vµ ph­¬ng ¸n ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, trong ®ã chiÕn l­îc vµ ph­¬ng ¸n s¶n phÈm ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. Lùa chän h×nh thøc ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ thÝch hîp nh»m ®æi míi nhanh vµ cã hiÖu qu¶. Trong ®iÒu kiÖn cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ ngµy nay, doanh nghiÖp cã nhiÒu h×nh thøc ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ cÇn ph¶i lùa chän. NÕu c¨n cø vµo quan hÖ gi÷a t¨ng vèn vµ lao ®éng còng nh­ tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ cña ®æi míi cã ®Çu t­ theo chiÒu s©u vµ ®Çu t­ theo chiÒu réng. NÕu c¨n cø vµo nguån ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ cã: NhËp vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ th«ng qua liªn doanh víi n­íc ngoµi hoÆc th«ng qua hîp t¸c lµm hµng xuÊt khÈu cho n­íc ngoµi. Vay ng©n hµng vµ b»ng vèn tù cã mua thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ë n­íc ngoµi ®Ó ®Çu t­ vµo mét sè kh©u träng ®iÓm cña d©y chuyÒn hoÆc c¶ d©y chuyÒn. Tù nghiªn cøu ph¸t triÓn c«ng nghÖ Mçi doanh nghiÖp c¨n cø vµo nhu cÇu vµ xu©t ph¸t tõ kh¶ n¨ng, ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh mµ lùa chän h×nh thøc ®æi míi thÝch hîp. Song nh×n chung, ®èi víi ngµnh DÖt – May, nhÊt lµ ngµnh DÖt ph¶i lÊy ®Çu t­ theo chiÒu s©u lµ chñ yÕu vµ coi träng chuyÓn giao c«ng nghÖ th«ng qua liªn doanh v¬Ý n­íc ngoµi hoÆc lËp doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. §a d¹ng hãa vµ t¨ng nguån vèn cho ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ. §Ó ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, ngµnh DÖt – May cÇn l­îng vèn ®Çu t­ rÊt lín. Gi¶i ph¸p vÒ vèn lµ: T¨ng c­êng ®Çu t­ tõ trong n­íc th«ng qua con ®­êng tù tÝch lòy, khÊu hao c¬ b¶n, t¨ng nguån vèn l­u ®éng tõ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, vay tÝn dông….; §Èy m¹nh thu hót vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi nhê viÖc lËp c¸c xÝ nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi vµ lËp xÝ nghiÖp 100% voãn n­íc ngoµi. Dù kiÕn vèn n­íc ngoµi sÏ ®¶m b¶o 65% nhu cÇu ®Çu t­; Thùc hiÖn l·i suÊt ­u ®·i cho ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, ¸p dông thêi h¹n cho vay dµi h¹n ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ víi ngµnh DÖt tõ 6 – 8 n¨m. T¨ng c­êng qu¶n lý Nhµ n­íc vµ ph¸t triÓn c«ng t¸c t­ vÊn ®µo t¹o. Nhµ n­íc cÇn x¸c ®Þnh ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ ngµnh DÖt – May lµ mét h­íng ­u tiªn trong danh môc c¸c c«ng nghÖ ®­îc ­u tiªn. Chó träng c«ng t¸c thÈm ®Þnh ®èi víi viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ, chó träng ph¸t triÓn c«ng t¸c th«ng tin khoa häc c«ng nghÖ vµ dÞch vô t­ vÊn vÒ khoa häc c«ng nghÖ phôc vô vµ hç trî ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp ngµnh DÖt – May. 2.2.3.2 §ång hãa c«ng nghÖ nhËp. §ång hãa c«ng nghÖ nhËp lµ qu¸ tr×nh lµm chñ c«ng nghÖ ®· ®­îc giao vµt¹o c«ng nghÖ néi sinh trªn c¬ së c«ng nghÖ chuyÓn giao ®ã. §©y lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ rÊt thÝch hîp ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Néi dung cña lµm chñ c«ng nghÖ nhËp bao gåm: Duy tr× ®­îc s¶n xuÊt ( b»ng c«ng nghÖ nhËp) tøc lµ vËn hµnhvµ b¶o tr× tèt thiÕt bÞ c«ng nghÖ. Tù thiÕt kÕ chÕ t¹o ®­îc nh÷ng phô tïng hay háng ( trõ nh÷ng phô tïng tù lµm ®¾t h¬n nhËp). Ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng s¶n xuÊt mÆt hµng cña thiÕt bÞ c«ng nghÖ. Néi dung t¹o ra c«ng nghÖ néi sinh bao gåm: Tù thiÕt kÕ, chÕ t¹o ®­îc thiÕt bÞ ®Ó ph¸t triÓn ®­îc s¶n xuÊt ( trõ tr­êng hîp thiÕt bÞ tù lµm ra ®¾t h¬n nhËp) C¶i tiÕn, n©ng cao tÝnh n¨ng thiÕt bÞ ( cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng mÆt hµng vµ s¸ng t¹o thªm nh÷ng mÆt hµng míi). T¹o ra c¸c bÝ quyÕt, c¸c ®¬n c«ng nghÖ s¶n xuÊt mÆt hµng míi §èi víi ngµnh DÖt – May n­íc ta, viÖc ®ång hãa c«ng nghÖ nhËp cã ý nghÜa sèng cßn. HiÖn nay, ®Ó duy tr× s¶n xuÊt hoÆc trÎ hãa thiÕt bÞ, c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i nhËp nhiÒu m¸y mãc, thiÕt bÞ, phô tïng, hãa chÊt, thuèc nhuém, phô kiÖn may mÆc …víi gi¸ th­êng cao ( v× ®ã lµ hµng hãa cã hµm l­îng c«ng nghÖ cao). Trong khi ®ã l¸Øan xuÊt chñ yÕu c¸c mÆt hµng gia c«ng vµ cÊp thÊp víi gi¸ th­êng h¹ ( v× ®ã lµ mÆt hµng cã hµm l­îng c«ng nghÖ thÊp). ViÖc c©n b»ng c¸n c©n th­¬ng m¹i trong ngµnh lµ rÊt khã kh¨n. NhiÒu tr­êng hîp, c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i vay m­în sè l­îng ngo¹i tÖ t­¬ng ®èi lín ®Ó råi kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n nî. §ång hãa c«ng nghÖ víi néi dung nh­ trªn chÝnh lµ biÖn ph¸p gi¶m nhËp khÈu. 2.2.3.3 T¨ng c­êng c¸c t¸c nh©n thóc ®Èy c«ng nghÖ * T¨ng c­êng c¸c viÖn nghiªn cøu Trong nh÷ng n¨mvõa qua, c«ng t¸c nghiªn cøu cña c¸c c¬ quan nghiªn cøu, thiÕt kÕ ngµnh DÖt – May cßn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh. Mét sè nghiªn cøu xuÊt ph¸t tõ së tr­êng vµ kh¶ n¨ng cña tæ chøc, ch­a ®¸p øng ®­îc thùc tÕ ®ßi hái s¶n xuÊt, kinh doanh. Mét sè ®iÒu kiÖn nghiªn cøu vµ c¬ së vËt chÊt phôc vô nghiªn cøu thiÕu ®ång bé vµ l¹c hËu so víi thiÕt bÞ hiÖn cã cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt. V× vËy, t¨ng c­êng c¸c c¬ quan nghiªn cøu chÝnh lµ lµm cho c¸c t¸c nh©n nµy ®i s¸t víi s¶n xuÊt kinh doanh. * T¨ng c­êng c¸c bé phËn th«ng tin khoa häc c«ng nghÖ Trong ®Çu t­ vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinhdoanh, c¸c doanh nghiÖp DÖt – May th­êng thiÕu th«ng tin vÒ c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng c«ng nghÖ. §iÒu ®ã ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh. §Çu t­ vÉn ch­a lµm t¨ng tr­ëng m¹nh ngµnh DÖt – May vµ ch­a gãp phÇn khai th¸c tiÒm n¨ng cña ngµnh. Hµng DÖt – May ViÖy Nam vèn ®· quen víi thÞ tr­êng Nga vµ §«ng ¢u, thÕ nh÷ng hµng DÖt – May Trung Quèc vµ Thæ NhÜ Kú hiÖn®· chiÕm hÇu nh­ thÞ tr­êng may mÆc b×nh d©n nµy. Râ rµng ph¶i t¨ng c­êng c¸c bé phËn th«ng tin c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng c«ng nghÖ. 2.2.4 Gi¶i ph¸p vÒ lao ®éng. Lao ®éng lµ mét yÕu tè ®ãng gãp quan träng vµo sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp DÖt – May. HiÖn t¹i vµ ngayc¶ sau nµy, khi mµ ngµnh c«ng nghiÖp DÖt – May ®· ®­îc hiÖn ®¹i hãa th× nã vÉn lµ mét trong c¸c ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng. Lao ®éng phôc vô c«ng nghiÖp DÖt – May kh«ng ®ßi hái tinh x¶o, khÐo lÐo ë møc ®é cao. V× vËy, nã dÔ dµng ®­îc ®µo t¹o trong mét thêi gian ng¾n ®Ó n¾m b¾t vµ thao t¸c thµnh th¹o c¸c lo¹i m¸y mãc vµ thiÕt bÞ cña ngµnh. ®Æc biÖt sù dåi dµo nguån lùc lao ®éng ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ c¬ héi vµ lµ tiÒn ®Ò ®Ó c¸c n­íc nµy ®i vµo ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp DÖt – May. Khi chi phÝ vÒ søc lao ®éng trong gi¸ trÞ s¶n phÈm DÖt – May t¨ng lªn lµm ®éi gi¸ thµnh, v­ît qua møc mµ thÞ tr­êng tiªu thô chÊp nhËn. Lóc ®ã, s¶n xuÊt DÖt –May sÏ kh«ng ph¸t triÓn ®­îc vµ sÏ xuÊt hiÖn sù chuyÓn dÞch tõ vïng nµy sang vïng kh¸c trong mét n­íc hoÆc tõ n­íc nµy sang n­íc kh¸c trong ph¹m vi tßan cÇu. Mét nguyªn t¾c kh¸c g©y nªn sù chuyÓn dÞch cña ngµnh DÖt – May lµ sù thiÕu hôt vÒ lùc l­îng lao ®éng. Do ph¶i lµm viÖc c¨ng th¼ng, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng mÊy thuËn lî ( ca kÝp, bôi, nãng, ån….) trong khi thu nhËp l¹i thÊp nªn lao ®éng cña ngµnh c«ng nghiÖp DÖt – May cã xu h­íng chuyÓn dÞch sang c¸c ngµnh kinh tÕ kü thuËt kh¸c ngµy mét nhiÒu. ChÝnh v× vËy mµ ë nhiÒu n­íc, do kh«ng chÞu ®ùng ®­îc søc Ðp vÒ t¨ng gi¸ nh©n c«ng nªn ®· ph¶i chuyÓn dÞch ngµnh c«ng nghiÖp nµy tõ thµnh thÞ ra vïng n«ng th«n hoÆc thËm chÝ ra n­íc ngoµi ®Ó mong t×m ®­îc mét chi phÝ lao ®éng thÊp h¬n. §Ó cã ®­îc ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é nªn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p cô thÓ vÒ ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt trong ngµnh nh­ sau: C¸c doanh nghiÖp trong hiÖp héi lËp qòy häc bæng, khuyÕn khÝch häc viªn giái trong c¸c chuyªn ngµnh DÖt – May ®Ó thu hót häc viªn vµo häc ngµnh nµy. §Çu t­ c¬ së vËt chÊt cho c¸c tr­êng ®µo t¹o c«ng nh©n c«ng nghÖ cïng víi viÖc thay ®æi néi dung vµ ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ®Ó theo kÞp víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Båi d­ìng chuyªn m«n nghiÖp vô cho c¸c c¸n bé trong ngµnh. Phèi hîp ®µo t¹o gi÷a c¸c viÖn, tr­êng trong ngµnh DÖt – May víi c¸c c¬ së ®µo t¹o quèc gia n©ng cao tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé kinh tÕ kü thuËt cña ngµnh. Båi d­ìng th­êng xuyªn theo c¸c ch­¬ng tr×nh ng¾n h¹n. Tæ chøc héi th¶o ®Ó cung cÊp trao ®æi nh÷ng th«ng tin trong vµ ngoµi n­íc. Cö c¸n bé khoa häc kü thuËt giái, cã kh¶ n¨ng vµ kiÕn thøc cÇn thiÕt ®i thùc tËp, ®µo t¹o ë c¸c n­íc cã nÒn c«ng nghiÖp DÖt – May ph¸t triÓn nh»m thu thËp vµ n¾m b¾t c¸c bÝ quyÕt vÒ c«ng nghÖ mµ trong n­íc ®ang cÇn hoÆc tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ míi. ChuÈn hãa chøc n¨ng, yªu cÇu vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña tõng vÞ trÝ trong ngµnh, tõ ®ã cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò lao ®éng trong ngµnh. Ngoµi ra ®Ó æn ®Þnh vµ gi÷ v÷ng ®éi ngò lao ®éng vµ c¸n bé khoa häc kü thuËt, nghiÖp vô trong ngµnh, mét sè biÖn ph¸p cã thÓ thùc hiÖn nh­: X©y dùng tiªu chuÈn tuyÓn dông lao ®éng nh­: Ýt nhÊt ph¶i tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc; ®· ®­îc ®µo t¹o c¬ b¶n qua tr­êng d¹y nghÒ ( nh÷ng tr­êng hîp ch­a ®­îc ®µo t¹o, doanh nghiÖp sÏ tæ chøc ®µo t¹o chuyªn m«n). C¸c biÖn ph¸p vÒ ®ßn bÈy kinh tÕ - ®©y lµ ®éng lùc kÝch thÝch m¹nh nhÊt, cã t¸c dông trùc tiÕp thu hót sù quan t©m, sù g¾n bã l©u dµi, kh¶ n¨ng ph¸t huy n¨ng lùc trÝ tuÖ cña ng­êi lao ®éng vµ ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé khoa häc kü thuËt vµ nghiÖp vô. C¸c c«ng ty ®· hoµn chØnh c¸c quy chÕ tiÒn l­¬ng, ®¶m b¶o c«ng b»ng, c«ng khai, quy chÕ khen th­ëng, phô cÊp cho c¸n bé qu¶n lý giái, c¸n bé kü thuËt giái vµ c«ng nh©n giái, quy chÕ khuyÕn khÝch c¸n bé c«ng nh©n ®i häc. Kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng vµ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho ng­êi lao ®éng. §èi víi vÊn ®Ò lao ®éng trong ngµnh DÖt, do liªn quan tíi nguyªn lý m¸y - ®ã lµ sù chuyÓn ®éng tËp trung cña c¸c cäc sîi, do sù hiÖn ®¹i hãa, ch­¬ng tr×nh hãa m¸y dÖt lµ qu¸ ®¾t, ch­a phï hîp víi nguån tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp nªn khã cã nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc vÒ mÆt kü thuËt, c«ng nghÖ. Chóng ta chØ cã thÓ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho ng­êi lao ®éng th«ng qua c¸c chÕ ®é vÒ l­¬ng, vÒ phô cÊp ®éc h¹i ( tiÕng ån, bôi b«ng…), vÒ c¸c chÕ ®é nghØ ng¬i. Riªng c«ng nh©n may, nªn dung hßa gi÷a tæ chøc lao ®éng theo d©y chuyÒn, tøc lµ g÷a c¸i lîi vÒ qu¶n lý víi c¸c lùo cña ng­êi c«ng nh©n. Nªn nhanh chãng thay ®æi quan ®iÓm chia nhá c«ng ®o¹n nh­ hiÖn nay, d©y chuyÒn cÇn Ýt c«ng ®o¹n h¬n ( VÝ dô: may mét chiÕc ¸o chØ nªn cßn 4 kh©u: may th©n, may tay vµ vµo tay, may cæ vµ vµo cæ, hoµn tÊt gåm khuy- lµ - thªu..). TÊt nhiªn nh­ vËy sÏ næi lªn nh÷ng vÊn ®Ò c©n ®èi thêi gian gi÷a c¸c kh©u. §iÒu nµy cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc b»ng c¸ch tæ chøc l¹i d©y chuyÒn, võa theo h­íng däc lÉn h­íng ngang, theo lý thuyÕt m¹ng, sau nh÷ng thêi gian nhÊt ®Þnh, nªn chuyÓn ®æi thî theo kiÓu vßng trßn. Th«ng qua c¸c tæ chøc ®ßan thÓ ph¸t ®éng c¸c phong tµo thi ®ua, tuyªn truyÒn gi¸o dôc c¸n bé c«ng nh©n viªn; lu«n ch¨m lo ®Õn viÖc n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trªn c¬ së ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, coi ®ã lµ ®éng lùc ph¸t triÓn doanh nghiÖp vµ lµ chÊt kÕt dÝnh gi÷a ng­êi lao ®éng vµ doanh nghiÖp. KÕt luËn Trªn c¬ së nghiªn cøu, ph©n tÝch t×nh h×nh ngµnh c«ng nghiÖp DÖt – May ë ViÖt Nam, cã mét sè ®iÓm néi bËt sau: ThÞ tr­êng n­íc ngoµi cña ngµnh DÖt – May trong mÊy n¨m gÇn ®©y ®· kh«ng ngõng ®­îc më réng, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· t¨ng rÊt nhanh trong thêi gian qua. Tuy nhiªn, do ho¹t ®éng chñ yÕu d­íi h×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu nªn phÇn gia trÞ gia t¨ng ®em l¹i cho ®Êt n­íc lµ kh«ng nhiÒu. H¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®· kh«ng ph¸t huy ®­îc thÞ tr­êng néi ®Þa nªn ®· ®Ó mÊt nhiÒu thÞ phÇn cho hµng hãa ngo¹i nhËp vµ nhËp lËu. Do ®ã, cã thÓ nãi r»ng ®èi víi ngµnh DÖt – May ViÖt Nam, “ thÞ tr­êng n­¬c ngoµi: lµm thuª; thÞ tr­êng néi ®Þa: bá ngâ”. §Ó t¨ng hiÖu qu¶ trong viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm DÖt – May, c¸c nhµ s¶n xuÊt cÇn cã xu h­íng chuyÓn sang h×nh thøc “mua nguyªn liÖu, b¸n thµnh phÈm” vµ ®a d¹ng hãa s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong vµ ngßai n­íc. M¸y mãc thiÕt bÞ cña ngµnh phÇn lín lµ cò kü,l¹c hËu vµ cÇn ph¶i thay thÕ, n©ng cÊp. MÆt hµng ®­îc san xuÊt trong n­íc cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ chÊt l­îng va chñng lo¹i nªn tÝnh c¹nh tranh cña hµng hãa thÊp. Do vËy, ngµnh cã nhu cÇu ®Çu t­ ®Ó ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ rÊt lín trong nh÷ng n¨mtiÕp theo ®Ó cã thÓ s¶n xu©t ®­îc nh÷ng mÆt hµng chÊt l­¬ng cao. Ngµnh May hiÖn ®ang nhËp khÈu mét sè l­îng lín v¶i c¸c lo¹i. Do vËy viÖc ®Çu t­ tËp trung cho ngµnh DÖt ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm ®¸p øng ®­îc ®Çu vµo cña ngµnh May lµ mét vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m. Lùc l­îng lao ®éng kü thuËt, tay nghÒ cao vµ c¸n bé qu¶n lý ®ang cã nguy c¬ thiÕu hôt nghiªm träng trong vµi n¨m tíi. V× vËy, c«ng t¸c ®µo t¹o vµ khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng trong ngµnh cÇn ®­îc n©ng cao h¬n n÷a. Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, víi nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt riªng phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ x· héi n­íc ta hiÖn nay, c«ng nghiÖp DÖt – May ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ngµnhcã triÓn väng ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ®em l¹i nguån lîi lín cho nÒn kinh tÕ tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi. Môc lôc Lêi më ®Çu 1 I. Thùc tr¹ng ngµnh dÖt may ViÖt Nam 2 1.1. ThÞ tr­êng dÖt may 2 1.2. ThiÕt bÞ c«ng nghÖ ngµnh DÖt may 6 1.3. Nguyªn liÖu cho ngµnh DÖt may 6 1.4. MÆt hµng DÖt may 7 1.5. Lao ®éng ngµnh DÖt may 9 II. §Þnh h­íng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp DÖt may ViÖt Nam 10 2.1. Quan ®iÓm ph¸t triÓn 10 2.1.1. Mét sè quan ®iÓm ph¸t triÓn ngµnh dÖt may 10 2.1.2. Mét vµi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®èi víi ngµnh DÖt may 13 2.2. §Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh DÖt may 15 2.2.1. Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng 15 2.2.2. Gi¶i ph¸p vÒ c¬ cÊu sö dông 19 2.2.3. Gi¶i ph¸p vÒ thiÕt bÞ c«ng nghÖ 20 2.2.4. Gi¶i ph¸p vÒ lao ®éng 26 KÕt luËn 29