Đề tài Buôn lậu và gian lận thương mại ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp chống buôn lậu và gian lận thương mại

®­îc c¶. Do ®ã tõng thêi kú sÏ n¶y sinh c¸c c¬n sèt vÒ gi¸, vÒ hµng lµm ®¶o lén thÞ tr­êng lµm thÞ tr­êng mÊt æn ®Þnh mµ Nhµ n­íc kh«ng qu¶n lý ®­îc. Bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ®· kÝch thÝch t©m lý vµ thÞ hiÕu tiªu dïng sa sØ, v­ît qu¸ n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n­íc vµ ®èi lËp víi yªu cÇu "th¾t l­ng buéc bông" cÇn kiÖm x©y dùng ®Êt n­íc hiÖn nay. Bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i còng lµm thÊt tho¸t nghiªm träng nguån thu ng©n s¸ch th«ng qua thuÕ xuÊt nhËp khÈu lµm ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh tÝch luü vèn cña Nhµ n­íc ®Ó tiÕn hµnh c©n ®èi thu chi ng©n s¸ch vµ c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta hiÖn nay. Ngoµi ra nã cßn t¸c h¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ ë chç: gian lËn th­¬ng m¹i vµ bu«n lËu ®· t¹o nªn mét nÒn kinh tÕ tiªu thô gi¶ t¹o trªn mét nÒn s¶n xuÊt ch­a c©n xøng. V× ®a sè tÇng líp gian th­¬ng vµ tham nhòng qua ho¹t ®«ng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i kh«ng ®Çu t­ vèn vµo s¶n xuÊt mµ th­êng ¨n xµi xa xØ hoÆc ®Çu t­ vµo bÊt ®éng s¶n nh­ nhµ cöa, ®Êt ®ai, vµng b¹c, ngo¹i tÖ... Bªn c¹nh tÇng líp nµy x· héi sÏ h×nh thµnh mét khu vùc kinh tÕ chuyªn vÒ dÞch vô vµ tiªu thô. 2-/ T¸c ®éng ®Õn v¨n ho¸ x· héi Bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn ®êi sèng v¨n ho¸ x· héi. Môc ®Ých cña gian lËn vµ bu«n lËu th­¬ng m¹i lµ lµm thÕ nµo ®Ó thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn bÊt chÝnh mµ nÕu lµm ¨n chÝnh ®¸ng hä kh«ng thÓ cã ®­îc, tõ chñ tr­¬ng ®ã dÇn dÇn hä ®· lµm gi¶m gi¸ trÞ vµ lµm lu mê hÖ thèng ®¹o ®øc truyÒn thèng lµ: "®ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m" hay "m×nh v× mäi ng­êi"... ®Ó ch¹y theo ®ång tiÒn, t¹o ra mét hÖ thèng ®¹o ®øc kh¸c lµ "v× tiÒn" hay "cã tiÒn lµ cã tÊt c¶"... lµm cho kho¶ng c¸ch chªnh lÖch gi÷a kÎ giµu vµ ng­êi nghÌo ngµy cµng lín. MÆt kh¸c tõ ®ång tiÒn bÊt chÝnh do gian lËn th­¬ng m¹i ®ã ®· lµm cho ®¹o ®øc cña nhiÒu kÎ bÞ tha ho¸. §ã lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y ra nhiÒu tÖ n¹n x· héi, t¸c ®éng nghiªm träng ®Õn nh©n c¸ch v¨n ho¸ cña nhiÒu ng­êi trong mäi tÇng líp nh©n d©n. §iÒu nµy cã thÓ thÊy ë viÖc ngµy cµng xuÊt hiÖn nhiÒu nh÷ng tay "anh chÞ", "b¶o kª" cho bu«n lËu vµ hµng lo¹t x· vïng biªn giíi cã nhiÒu nh©n d©n tham gia vËn chuyÓn tiÕp tay cho bän bu«n lËu. Tõ ®©y mµ nhiÒu tÖ n¹n x· héi xuÊt hiÖn nh­: nghiÖn hót, cê b¹c... Trong khi Nhµ n­íc ph¶i bá ra nhiÒu tiÒn ®Ó chèng l¹i v¨n ho¸ ngo¹i lai, ®åi truþ, ph¶n ®éng, chèng tÖ n¹n x· héi nh»m duy tr× mét nÒn v¨n ho¸ lµnh m¹nh ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc x©y dùng mét x· héi c«ng b»ng v¨n minh th× bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i l¹i ®i ng­îc l¹i víi nh÷ng cè g¾ng cu¶ Nhµ n­íc. 3-/ T¸c ®éng ®Õn chÝnh trÞ Bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i len lái vµo tõng nhµ d©n vïng biªn, ®ång thêi l«i kÐo, tÊn c«ng vµ lµm sa ng· mét bé phËn c¸n bé trong nhiÒu ho¹t ®éng tõ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Õn vËn t¶i, tö h¶i quan, biªn phßng ®Õn c¸c ngµnh t­ ph¸p. TÖ bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ®· trë thµnh quèc n¹n vµ cïng víi tham nhòng ®­îc x¸c ®Þnh nh­ lµ mét trong nh÷ng nguy c¬ ®e do¹ sù æn ®Þnh vµ v÷ng m¹nh cña chÕ ®é ta, ¶nh h­ëng ®Õn an ninh quèc gia. Téi ph¹m ph¸p luËt gia t¨ng. HËu qu¶ bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ ®èi víi nÒn v¨n ho¸ x· héi, ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña §¶ng, vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Mét hËu qu¶ kh¸c còng kh«ng kÐm phÇn nhøc nhèi hiÖn nay do bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i g©y ra ®ã lµ lµm cho c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc kh«ng kiÓm so¸t ®­îc t×nh h×nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ liªn doanh ®Çu t­ víi n­íc ngoµi, c«ng t¸c ®iÒu hµnh cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. Tãm l¹i gian lËn vµ bu«n lËu th­¬ng m¹i ®· t¸c ®éng tiªu cùc vµ g©y ra hËu qu¶ nghiªm träng ®èi víi nÒn kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi, chÝnh trÞ vµ qu¶n lý Nhµ n­íc. T×nh tr¹ng nµy cÇn ®­îc ng¨n chÆn vµ ®Èy lïi. iii-/ nh÷ng mÆt ®· lµm ®­îc trong viÖc chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. Tr­íc t×nh h×nh bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i diÔn ra nh­ vËy, Nhµ n­íc ®· ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch ®Ó chèng l¹i. Nhµ n­íc ®· ban hµnh chÝnh s¸ch d¸n tem hµng ho¸ ®Ó qu¶n lý thÞ tr­êng vµ chèng hµng lËu, hµng gian lËn th­¬ng m¹i. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu kÓ tõ khi d¸n tem, t×nh h×nh nhËp lËu c¸c mÆt hµng thuéc diÖn ph¶i d¸n tem ®· gi¶m ®¸ng kÓ. T×nh h×nh s¶n xuÊt trong n­íc cña mét sè mÆt hµng ®· chuyÓn biÕn tÝch cùc. C¸c hµnh vi bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i còng ®· ®­îc ng¨n chÆn mét phÇn. §èi víi chÝnh s¸ch thuÕ Nhµ n­íc còng ®· cã nh÷ng söa ®æi, ban hµnh luËt thuÕ míi nh»m chèng l¹i t×nh tr¹ng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. §èi víi thuÕ XNK Nhµ n­íc còng ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh vµ ®Æc biÖt gÇn ®©y Nhµ n­íc ®· ban hµnh ¸p dông thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (VAT) nh»m x¸c ®Þnh xuÊt xø hµng ho¸ chèng hµng lËu. Nhµ n­íc còng cã nhiÒu chÝnh s¸ch kh¸c nh­ chÝnh s¸ch cho vay vèn l·i suÊt thÊp ­u tiªn nh©n d©n vïng biªn ®Ó kÝch thÝch ®Çu t­ s¶n xuÊt t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ë vïng nµy nh»m ng¨n chÆn t×nh tr¹ng tiÕp tay cho bu«n lËu. ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ®éng viªn th«ng qua l­¬ng th­ëng ®èi víi lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. LuËt th­¬ng m¹i ra ®êi còng ®ãng gãp vµ cã t¸c ®éng rÊt lín ®èi víi viÖc chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. LuËt th­¬ng m¹i ®· ®­îc Quèc héi n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam kho¸ IX, kú häp thø 11 th«ng qua ngµy 10 th¸ng 5 n¨m 1997. Nã lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa gãp phÇn ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ng­êi s¶n xuÊt, ng­êi tiªu dïng vµ lîi Ých hîp ph¸p cña th­¬ng nh©n. LuËt th­¬ng m¹i cßn quy ®Þnh râ rµng nhiÖm vô cña Nhµ n­íc trong viÖc qu¶n lý thÞ tr­êng, chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. §iÒu 245-kho¶n 12 - luËt th­¬ng m¹i nªu néi dung qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i lµ: "H­íng dÉn, thanh tra, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i vµ viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt vÒ th­¬ng m¹i; xö lý vi ph¹m ph¸p luËt vÒ th­¬ng m¹i; tæ chøc viÖc ®Êu tranh chèng bu«n lËu, bu«n b¸n hµng cÊm, bu«n b¸n hµng gi¶, ®Çu c¬ lòng ®o¹n thÞ tr­êng, kinh doanh tr¸i phÐp vazf c¸c hµnh vi kh¸c vi ph¹m ph¸p luËt vÒ th­¬ng m¹i". ViÖc ban hµnh NghÞ quyÕt sè 85/CP-m ngµy 11/7/1997 cña ChÝnh phñ ®· ®Ò ra mét sè gi¶i ph¸p cÊp b¸ch vÒ chèng bu«n lËu, ngµy 16/7/1997 Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· cã c«ng ®iÖn sã 5 ®«n ®èc c¸c cÊp, c¸c ngµnh tæ chøc thùc hiÖn. §ång thêi ChÝnh phñ cßn ban hµnh chØ thÞ sè 853/1997/CT-TTg ngµy 11/10/1997 vÒ ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i trong t×nh h×nh míi ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo cuéc chiÕn chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. Theo ®¸nh gi¸ cña ban chØ ®¹o 853 TW vµ nhiÒu doanh nghiÖp trong n­íc th× khi ChÝnh phñ ban hµnh chØ thÞ viÖc ®Êu tranh chèng gian lËn th­¬ng m¹i vµ bu«n lËu ®· thu ®ù¬c nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. Cã rÊt nhiÒu vô bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i bÞ b¾t vµ xö lý. C«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ tèt, gãp phÇn b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc vµ cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. B¸o c¸o cña c¸c doanh nghiÖp cã nh÷ng mÆt hµng bÞ hµng lËu chÌn Ðp cho thÊy viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸ trong n­íc ®Òu ®¹t doanh thu cao. Chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cña H¶i Quan ViÖt Nam còng ®· ®em l¹i kÕt qu¶ lín. NhËn râ tÝnh chÊt nghiªm träng cña gian lËn th­¬ng m¹i l·nh ®¹o ngµnh H¶i quan thêi gian qua ®· tËp trng chØ ®¹o c«ng t¸c chèng gian lËn th­¬ng m¹i b»ng c¸c biÖn ph¸p cô thÓ, thiÕt thùc, phï hîp víi tõng lo¹i h×nh, tõng ®èi t­îng víi mäi thñ ®o¹n. Tæng côc H¶i Quan ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n, quy chÕ, quy tr×nh, nghiÖp vô, c¸c thñ tôc H¶i quan, c¶i c¸ch thñ tôc h¶i quan, vÒ tæ chøc s¾p xÕp bé m¸y lµm viÖc ... nh»m h¹n chÕ, kh¾c phôc nh÷ng s¬ hë trong c¬ chÕ, chÝnh s¸ch mµ gian lËn th­¬ng m¹i cã thÓ khai th¸c lîi dông. Trªn c¬ së chøc n¨ng, nhiÖm vô ®­îc giao, ngµnh ®· nghiªn cøu ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p gãp phÇn thiÕt thùc vµo c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i nh­: - Tæng côc H¶i Quan ®· tÝch cùc cïng c¸c Bé ngµnh liªn quan kiÕn nghÞ ChÝnh phñ cã biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt viÖc quy ®Þnh thuÕ suÊt c¨n cø vµo môc ®Ých sö dông mµ kh«ng c¨n cø vµo tÝnh chÊt mÆt hµng, mÆt kh¸c H¶i Quan còng cïng c¸c ngµnh kiÓm tra viÖc nhËp khÈu cña mét sè doanh nghiÖp vÒ mét sè mÆt hµng dÔ lîi dông chÝnh s¸ch thuÕ xem cã sö dông ®óng môc ®Ých hay kh«ng. - Ng¨n chÆn gian lËn th­¬ng m¹i th«ng qua gi¸ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Nhµ n­íc ®· bæ xung thªm c¸c nhãm mÆt hµng Nhµ n­íc qu¶n lý tÝnh thuÕ vµ giao cho H¶i quan cã tr¸ch nhiÖm x¸c ®Þnh gi¸ tÝnh thuÕ víi c¸c mÆt hµng kh¸c. §©y thùc chÊt lµ sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo gi¸ tÝnh thuÕ hiÖn nay cã 20 nhãm mÆt hµng nhËp khÈu trong tæng sè 97 nhãm mÆt hµng ®­îc Nhµ n­íc th«ng qua Bé tµi chÝnh quy ®Þnh gi¸ tèi thiÓu. Nh­ vËy, viÖc gian lËn qua gi¸ c¬ b¶n ®· ®­îc ng¨n chÆn th«ng qua viÖc ¸p dông b¶ng gi¸ tèi thiÓu. - Ng¨n chÆn gian lËn th­¬ng m¹i th«ng qua viÖc cè ý khai sai sè l­îng träng l­îng, ph©n cÊp hµng ho¸. §Ó chèng gian lËn qua d¹ng nµy, H¶i Quan ®· ban hµnh c¸c quy tr×nh, quy ®Þnh tØ lÖ kiÓm tra ®èi víi tõng lo¹i hµng, kÓ c¶ cã tr­êng hîp kiÓm tra chi tiÕt 100%. §èi víi phÈm cÊp hµng ho¸ nÕu khã x¸c ®Þnh, H¶i quan yªu cÇu gi¶m ®Þnh chÊt l­îng xuÊt nhËp khÈu cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng. §ång thêi H¶i quan cïng ®· tÝch cùc ®Ò nghÞ ChÝnh phñ giao cho c¸c c¬ quan chøc n¨ng gi¸m ®Þnh hµng ho¸, quy ®Þnh râ rµng c¸c tiªu chuÈn gi¶i quyÕt xö lý c¸c tr­êng hîp gian lËn th­¬ng m¹i trong viÖc cè ý khai b¸o sai chñng lo¹i vµ phÈm cÊp hµng. - Ng¨n chÆn gian lËn th­¬ng m¹i qua viÖc lîi dông lµm thñ tôc cho hµng xuÊt khÈu chuyÓn tiÕp. H¶i quan ®· ban hµnh nhiÒu chØ thÞ, quy chÕ vÒ hµng chuyÓn tiÕp. Trong ®ã quy ®Þnh chÆt chÏ viÖc kiÓm tra, ¸p t¶i, qu¶n lý cña H¶i quan ®èi víi hµng chuyÓn tiÕp, quy ®Þnh tiªu chuÈn vÒ hµng ho¸, kho b·i ®Ó ®­îc ®­a hµng vÒ lµm thñ tôc chuyÓn tiÕp, ®ång thêi t¨ng c­êng c«ng t¸c t¸i kiÓm tra, thanh tra nªn ®· ph¸t hiÖn nhiÒu vô gian lËn th­¬ng m¹i th«ng qua viÖc lîi dông hµng chuyÓn tiÕp. - Ng¨n chÆn gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc liªn doanh ®Çu t­. Tæng côc H¶i quan quy ®Þnh cho H¶i Quan c¸c ®Þa ph­¬ng khi lµm thñ tôc nhËp kh©u hµng ho¸ cho c¸c ®èi t­îng liªn doanh ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¶i chó ý kiÓm tra gi¸ trÞ khai b¸o cña m¸y mãc thiÕt bÞ, phô tïng vµ c¸c ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt kinh doanh vµ vËt t­ ®Ó ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n h×nh thµnh xÝ nghiÖp hoÆc ®Ó t¹o tµi s¶n cè ®Þnh, ®Ó so s¸nh ®èi chiÕu víi gi¸ c¶ thùc tÕ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Ph¶i lËp sæ theo dâi hµng nhËp khÈu, hµng xuÊt khÈu cña tõng c«ng tr×nh, thanh kho¶n ®­îc chÝnh x¸c sè hµng ®­îc miÔn thuÕ. §ång thêi Nhµ n­íc còng kh«ng qua c¸c C«ng ty gi¸m ®Þnh kiÓm to¸n ®Ó thÈm ®Þnh l¹i gi¸ trÞ hµng ho¸ ®­îc miÔn thuÕ mµ c¸c xÝ nghiÖp liªn doanh ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· nhËp vµo ViÖt Nam, nªn ®· ng¨n chÆn ®­îc phÇn nµo viÖc gian lËn cña c¸c chñ ®Çu t­ liªn doanh trong XNK hµng ho¸. - Ng¨n chÆn gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc hµng gia c«ng xuÊt khÈu cho n­íc ngoµi. H¶i quan tiÕn hµnh kiÓm tra ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, cã sæ theo dâi hµng nhËp khÈu cña tõng hîp ®ång gia c«ng lµm c¬ së thanh kho¶n hîp ®ång ®­îc chÝnh x¸c, kh«ng ®Ó c¸c chñ hµng gia c«ng nhËp nguyªn phô liÖu nhiÒu nh­ng xuÊt thµnh phÈm Ýt, sè cßn l¹i tiªu thô trong néi ®Þa trèn thuÕ nhËp khÈu. - Ngoµi ra tæng côc H¶i quan cßn ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p tæng hîp, t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, t¸i kiÓm tra,, bæ xung ®iÒu chØnh c¸c quy ®Þnh vÒ nghiÖp vô H¶i Quan cho phï hîp víi tõng giai ®o¹n, chÊn chØnh lÒ lèi t¸c phong lµm viÖc cña c¸n bé nh©n viªn H¶i quan c¬ së, xö lý nghiªm nh÷ng vô tiªu cùc, cè ý lµm tr¸i quy ®Þnh, nªn ®· ph¸t hiÖn ®­îc nhiÖm vô gian lËn th­¬ng m¹i rÊt tinh vi, phøc t¹p. §iÓn h×nh nh­ vô T©n Tr­êng Sanh- vô bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i lín ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn kinh tÕ x· héi. §©y lµ vô ¸n cã thñ ®oan: §Ó thùc hiÖn trãt lät viÖc ®­a hµng nhËp lËu vµo ViÖt Nam qua c¶ng Sµi Gßn, TrÇn §µm chñ ®­êng d©y bu«n lËu ®· tæ chøc ®­a hèi lé cho c¸n bé H¶i quan cã tr¸ch nhiÖm kiªm ho¸ vµ chèng bu«n lËu cña Côc H¶i Quan thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ mét sè tØnh trong thêi gian dµi víi sè l­îng rÊt lín. Vô ¸n lín vµ nghiªm träng ®Õn møc sau khi bÞ l«i ra ¶nh s¸ng ph¸p luËt th× t×nh h×nh thÞ tr­êng trong n­íc chuyÓn biÕn æn ®Þnh râ rÖt, s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc t¨ng ®¸ng kÓ. Vô ¸n T©n Tr­êng Sanh bÞ l«i ra ¸nh s¸ng lµ kÕt qu¶ rÊt lín cña lùc l­îng H¶i quan trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ®ång thêi lµm trong s¹ch ®éi ngò c¸n bé ngµnh H¶i quan. Theo sè liÖu cña Tæng Côc H¶i quan, kÕt qu¶ chèng gian lËn th­¬ng m¹i mÊy n¨m qua ®­îc thÓ hiÖn: - N¨m 1991 ph¸t hiÖn vµ xö lý 400 0 vô víi tæng trÞ gi¸ 35 tØ ®ång ViÖt Nam trong ®ã cã 28 vô khëi tè h×nh sù. - N¨m 1992 ph¸t hiÖn vµ xö lý 7.207 vô víi tæng trÞ gi¸ gian lËn lµ 87 tØ ®ång. - N¨m 1993 ph¸t hiÖn vµ xö lý 7.337 vô víi tæng trÞ gi¸ gian lËn lµ lµ 87 tØ ®ång. Khëi tè h×nh sù 49 vô. - N¨m 1994 ph¸t hiÖn vµ xö lý 8.500 vô víi tæng trÞ gi¸ lµ 290 tØ ®ång. Khëi tè h×nh sù 53 vô. - N¨m 1995 ph¸t hiÖn vµ xö lý 3000 vô víi tæng trÞ gi¸ gian lËn lµ 70 tØ ®«ng trong ®ã khëi tè h×nh sù 21 vô. - N¨m 1996 ph¸t hiÖn vµ xö lý 12.463 vô víi tæng trÞ gi¸ gian lËn lµ 320 tØ ®ång. Trong ®ã 52 vô bÞ khëi tè h×nh sù. - N¨m 1997 ph¸t hiÖn vµ xö lý 16.000 vô víi tæng trÞ gi¸ lµ 530 tØ ®ång. Khëi tè h×nh sù 51 vô. - N¨m 1998 ph¸t hiÖn vµ xö lý 10.839 vô víi tæng gi¸ trÞ gi¸ 250 tØ ®ång. Khëi tè h×nh sù 56 vô. - N¨m 1999 ph¸t hiÖn vµ xö lý 19.102 vô. Cã ®­îc kÕt qu¶ trªn lµ sù cè g¾ng nç lùc cña ngµnh H¶i Quan còng nh­ kÕt qu¶ phèi hîp gi÷a c¸c bé, ngµnh cã chøc n¨ng chèng gian lËn th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam nh­ bé tµi chÝnh, bé th­¬ng m¹i, c«ng an, biªn phßng... ViÖc phèi kÕt gi÷a c¸c lùc l­îng trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ®· kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn nhiÒu c¸c vô téi ph¹m kinh tÕ cã chiÒu s©u ®¹t hiÖu qu¶ cao, t¹o ®­îc sù chuyÓn biÕn tÝch cùc, cã chiÒu s©u, ®¸nh tróng nhiÒu b¨ng æ, ®­êng d©y bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i lín. vi-/ nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i trong viÖc chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i . Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i th× vÉn cßn tån t¹i nhiÒu h¹n chÕ ®ã lµ: - LuËt ph¸p cña n­íc ta cßn nhiªu kÏ hë ®iÒu nµy ®· ®­îc chøng minh qua viÖc ngµy cµng cã nhiÒu nh÷ng vô gian lËn th­¬ng m¹i th«ng qua viÖc "l¸ch luËt" mét c¸ch ngo¹n môc. ChÝnh s¸ch ph¸p luËt cßn nhiÒu s¬ hë, kh«ng chÆt chÏ kû c­¬ng Ph¸p luËt trong qu¶n lý Nhµ n­íc cßn bÞ bu«ng láng, viÖc thÓ chÕ ho¸ ®­êng lèi chÝnh s¸ch chËm ch¹p, Ph¸p luËt ch­a thùc sù tu©n theo vµ chÊp hµnh nghiªm chØnh thËm chÝ cßn cã lóc m©u thuÉn nhau nªn cßn ®Ó gian th­¬ng lîi dông xö lý c¸c hµnh vi bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cã tr­êng hîp cßn tuú tiÖn, chñ quan do ch­a cã nh÷ng ®iÒu luËt chÆt chÏ nªn cßn bá sãt nhiÒu vô gian lËn. §¬n cö nh­ tr­êng hîp c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ch­a cã v¨n b¶n nµo quy ®Þnh râ rµng ®Çy ®ñ lo¹i hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i mµ chñ yÕu míi ®Ò cËp chung chung trong téi danh bu«n lËu nh­ t¹i ®iÒu 97 Bé luËt h×nh sù n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. HoÆc cho gian lËn th­¬ng m¹i lµ mét lo¹i hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh nªn viÖc b¾t gi÷ vµ xö lý c¸c hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i cßn phô thuéc vµo sù vËn dông ®iÒu 97 Bé luËt h×nh sù vµ c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc xö ph¹t hµnh chÝnh. - C¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cßn mét sè thiÕu xãt, ch­a râ rµng. HiÖn nay hÖ thèng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ c«ng t¸c chèng bu«n lËu vÉn cßn chång chÐo, nhiÒu v¨n b¶n "trãi buéc nhau" dÉn ®Õn ngay c¶ lùc l­îng chèng bu«n lËu mµ cßn ch­a "thèng" hÕt th× lµm sao vËn dông ®Ó "trÞ" bän gian th­¬ng. Ho¹t ®éng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i mang tÝnh chÊt rÊt phøc t¹p, trong khi téi danh gian lËn th­¬ng m¹i ch­a ®­îc x¸c ®Þnh ®óng, nªn trong xö lý c¸c vô gian lËn th­¬ng m¹i cßn cã sù khËp khiÔng, kh«ng thèn nhÊt gi÷a cac c¬ quan chøc n¨ng cßn cã sù xuª xoa trong khi thùc hiÖn ph¸p quy hoÆc cã sù vËn dông tuú tiÖn trong xÐt xö v× ranh giíi xö lý hµnh chÝnh vµ xö lý h×nh sù trong c¸ tr­êng hîp ®èi víi hµng ho¸ th«ng th­êng vÉn ch­a ®­îc x¸c ®Þnh (trõ ma tuý, ngo¹i tÖ, thuèc l¸ ngo¹i, kim lo¹i mÇu ®· ®­îc th«ng t­ liªn ngµnh sè 11 ngµy 12/11/1990 cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao Bé t­ ph¸p, Bé C«ng an h­íng dÉn). §èi víi viÖc xö ph¹t hµnh chÝnh, ph¸p lÖnh vµ nghÞ ®Þnh chØ dõng l¹i ë viÖc x¸c ®Þnh c¸ nhãm hµnh vi nªn rÊt khi ¸p dông hoÆc t¹o s¬ hë, tiªu cùc trong vËn dông ®Ó thùc hiÖn. C¸c khung xö ph¹t qu¸ réng khã ®Þnh l­îng, nhiÒu quy ®Þnh vÒ møc xö ph¹t kh«ng t­¬ng xøng víi tÝnh chÊt hµnh vi vi ph¹m. VÝ dô: NghÞ ®Þnh 232/H§BT tr­íc ®©y quy ®Þnh ph¹t tõ 1 triÖu ®Õn 2 triÖu ®ång ViÖt Nam ®èi víi hµnh vi gi¶ m¹o giÊy tê xuÊt nhËp khÈu kh«ng khai b¸o hoÆc kh«ng cã giÊy phÐp; ph¹t tõ 500.000 ®Õn 1 triÖu ®ång ®èi víi c¸c hµnh vi cè ý khai sai lo¹i hµng, phÈm cÊp hµng, trÞ gi¸ hµng xuÊt xø hµng hoÆc dïng c¸c thñ ®o¹n kh¸c. NghÞ ®Þnh 16/CP ngµy 20/03/1996 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh viÖc xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong vùc qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ H¶i Quan cã t¨ng møc xö ph¹t tõng hµnh vi, cã hÖ thèn vµ ph©n ®Þnh thµnh nhiÒu nhãm trong 9 ®iÒu. Song thùc tÕ thÊy r»ng c¸c møc ph¹t vÉn cßn qu¸ nhÑ so víi nhiÒu vô gian lËn th­¬ng m¹i cã gi¸ trÞ trèn thuÕ lín cã tÝnh chÊt phøc t¹p, hËu qu¶ nghiªm träng. - Lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ch­a ®ñ m¹nh. Trªn tÊt cña c¸c tuyÕn, c¸c cöa khÈu: biªn giíi ®Êt liÒn, trªn biÓn, s©n bay lùc l­îng chèng bu«n lËu cßn rÊt h¹n chÕ, trang thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c nµy cßn rÊt Ýt vµ l¹c hËu. §Ó ®èi phã víi hµng tr¨m cöu v¹n th× h¶i quan cöa khÈu biªn giíi ®Êt liÒn chØ cã mét tæ chuyªn tr¸ch gåm cã 7 ng­êi lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn ®¬n s¬, kh«ng cã ®iÖn l­íi quèc gia nªn kh«ng sö dông ®­îc c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c nh­ ®iÖn tho¹i, ®iÖn b¸o. Ph­¬ng tiÖn nghiÖp vô cßn l¹c hËu, Ýt ái kh«ng ®ñ søc m¹nh s¨n ®uæi, phong to¶ c¸c b¨ng, tæ chøc bu«n b¸n lËu lín. Chèng bu«n lËu trªn biÓn th× kh«ng cã tµu chuyªn dung c«ng suÊt lín, gÆp ph¶i tr­êng hîp tµu cña gian th­¬ng lín h¬n, hiÖn ®¹i h¬n th× ®µnh ph¶i bã tay. Trªn tuyÕn hµng kh«ng th× ph­¬ng tiÖn kiÓm tra, kiÓm so¸t cßn l¹i hËu khã kh¨n trong viÖc ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng thñ ®o¹n tinh vi cña bän bu«n lËu. Tr×nh ®é nghiÖp vô cña ®éi h×nh chèng bu«n lËu cßn h¹n chÕ, gian lËn th­¬ng m¹i ngµy cµng tinh vi phøc t¹p, nhiÒu tr­êng hîp ng­êi kiÓm tra kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng kiÓm tra hµng ho¸ nh­ vÒ: xuÊt xø, khèi l­îng, chñng lo¹i hµng ho¸... MÆt kh¸c kinh phÝ dµnh cho chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i qu¸ h¹n hÑp, ngoµi sè tiÒn trÝch th­ëng (30%) cho mét vô ph¸t hiÖn vµ b¾t gi÷ chèng bu«n lËu , gian lËn th­¬ng m¹i, c¸c lùc l­îng chøc n¨ng kh«ng cßn nguån kinh phÝ nµo kh¸c ®Ó "chi" cho nh÷ng lÇn "¨n trùc n»m chê", "mai phôc" b¾t gi÷ bän bu«n lËu, nh­ng "vÒ tay kh«ng". - Trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cßn tån t¹i nhiÒu tiªu cùc nh­: + ViÖc xö lý c¸c hµnh vi bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i, tiÕp tay cho bän bu«n lËu ch­a nghiªm, ch­a ®ñ t¸c dông r¨n ®e, cã tr­êng hîp cßn ®­îc bá qua. + NhiÒu n¬i chÝnh quyÒn c¸c x·, huyÖn vïng gi¸p biªn cßn bu«ng láng qu¶n lý thÞ tr­êng cho nªn ®· t¹o khe hë cho bän bu«n lËu cã ®Êt dung th©n. ThËm chÝ chÝnh quyÒn dcßn lµm ng¬ tr­íc c¸c hiÖn t­îng c¶ lang biªn giíi lµm "cöu v¹n" cho bän bu«n lËu vµ quan niÖm cña mét sè ®Þa ph­¬ng lµ "v× kÕ sinh nhai cña bµ con". + Mét c¸n bé c«ng chøc trong lùc l­îng chèng bu«n lËu gian lËn th­¬ng m¹i tiÕp tay cho bän xÊu. Qua c¸c vô ¸n kinh tÕ lín nh­ T©n Tr­êng Sanh, Epco, Minh Phông... mµ mäi ng­êi ®Òu biÕt. §©y lµ m«t vÊn ®Ò nhøc nhèi hiÖn nay. - ViÖc d¸n tem c¸c mÆt hµng nhËp khÈu cã hiÖu qu¶ tÝch cùc nh­ng ch­a thËt triÖt ®Ó, thiÕu liªn tôc, mang tÝnh chÊt phong trµo lóc nh¸t nªn sau khi ®ît ®Çu µo ®i th× ®©u l¹i vµo ®Êy. Trong khi ®ã, ng­êi tiªu dïng kh«ng cã ý thøc vÒ viÖc sö dông nh÷ng hµng buéc ph¶i cã tem, tr¸i l¹i s½n sµng mua hµng kh«ng d¸n tem miÔn lµ gi¸ rÎ h¬n chót Ýt. Bªn c¹nh ®ã viÖc qu¶n lý tem cña c¬ quan chøc n¨ng ch­a chÆt chÏ hiÖn t­îng quay vßng tem, lµm tem gi¶ kh¸ phæ biÕn lµm gi¶m ý nghÜa cña viÖc d¸n tem. - Sù phèi hîp kÐm chÆt chÏ vµ hiÖu qu¶ cña c¸c lùc l­îng tham gia chèng bu«n lËu dÉn ®Õn khã ®iÒu tra n¾m b¾t t×nh h×nh mét c¸ch ch¾c ch¾n ®Ó cã biÖn ph¸p ®¸nh tróng nh÷ng tô ®iÓm bu«n lËu, nh÷ng ®­êng d©y bu«n lËu lín. NhiÒu ph¸t hiÖn ra bän bu«n lËu nh­ng v× lùc l­îng Ýt, ®¬n lÎ nªn kh«ng ng¨n chÆn ®­îc hoÆc bÞ ®¸nh th¸o. - H¹n chÕ n÷a lµ c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i nhiÒu khi cßn ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc, ch­a thÊy hÕt hiÖu qu¶ nghiªm träng cña nã nªn trong c¸c ho¹t ®éng chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i vÒ quan ®iÓm gi÷a c¸c cÊp, c¸c ngµnh vµ Nhµ n­íc còng ch­a thùc sù thèng nhÊt. Ch­a ®Æt vÊn ®Ò ®Êu tranh chèng bu«n lËu, quan ®iÓm lÊy d©n lµm gèc ch­a ®­îc vËn dông tèt tong c«ng t¸c nµy. - ChÊt l­îng hµng néi cßn h¹n chÕ khã c¹nh tranh víi hµng ngo¹i. §ång thêi chÊt l­îng hµng néi kh«ng ®­îc kiÓm tra thÊu ®¸o, cßn ®Ó lät l­íi ra thÞ tr­êng nhiÒu lo¹i hµng ho¸ chÊt l­îng kÐm, thËm chÝ hµng gi¶ trong néi ®Þa s¶n xuÊt còng kh«ng Ýt, do ®ã cµng lµm cho c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n. Ch­¬ng III mét sè nh÷ng gi¶i ph¸p trong viÖc chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i Bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y diÔn biÕn phøc t¹p, ®· trë thµnh "quèc n¹n", x©m h¹i ®Õn kinh tÕ, ®êi sèng x· héi, ®Õn lîi Ých, chñ quyÒn vµ an ninh quèc gia. V× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i mét c¸ch cã kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc vµ ®ång bé gi÷a c¸c ngµnh h÷u tr¸ch. §¶ng vµ Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p kiªn quyÕt ng¨n chÆn, h¹n chÕ, ®Èy lïi n¹n bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. §ång thêi c¸c ngµnh, c¸c lùc l­îng, c¸c cÊp uû, chÝnh quyÒn, nh©n d©n c¸c ®Þa ph­¬ng, nhÊt lµ trªn c¸c tuyÕn biªn giíi, vïng biÓn h¶i ®¶o còng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ trong c«ng t¸c nµy. I-/ gi¶i ph¸p chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i nh×n tõ gãc ®é Nhµ n­íc. CÇn ®­a vÊn ®Ò chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i thµnh c«ng t¸c träng t©m th­êng xuyªn cña toµn §¶ng, toµn d©n, c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. §Ó cã kÕt qu¶ tèt Nhµ n­íc cÇn cã gi¶i ph¸p phï hîp. 1. Nhµ n­íc cÇn ph¶i hoµn chØnh h¬n n÷a hÖ thèng luËt ph¸p. §Ó chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu luËt cô thÓ chÝnh s¸ch nghiªm minh cho tõng hµnh vi gian lËn, bÞt kÝn c¸c kÏ hë cña c¬ chÕ chÝnh s¸ch, thu hÑp m«i tr­êng, t­íc bá c¸c ®iÒu kiÖn mµ gian lËn cã thÓ khai th¸c lîi dông ®Ó lµm ¨n bÊt chÝnh. HÖ thèng ph¸p luËt cña n­íc ta hiÖn nay cßn thiÕu vµ kh«ng ®Çy ®ñ râ rang nªn trong thùc hiÖn thiÕu c¬ së ph¸p lý dÔ dµng dÉn ®Õn tuú tiÖn kh«ng thèng nhÊt. NhiÒu chÕ ®Þnh, quy ®Þnh ®­îc ban hµnh ®· l©u nay kh«ng cßn phï hîp, vÉn ch­a söa ®æi, bæ sung kÞp thêi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i do c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn ban hµnh còng ch­a cô thÓ ho¸ ®­îc nh÷ng quy ®Þnh cña luËt mét c¸ch thèng nhÊt. Nªn trong c¸c v¨n b¶n cßn m©u thuÉn, g©y khã kh¨n cho h÷ng ng­êi thõa hµnh. LuËt ph¸p kh«ng ®ång bé hoµn chØnh sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tuú tiÖn, chñ quan trong kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ xö lý. V× vËy Nhµ n­íc cÇn ph¶i nghiªn cøu x©y dùng ban hµnh ph¸p luËt míi vµ c¶ ®iÒu chØnh söa ®æi bæ sung nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt cò kh«ng phï hîp. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vÜ m« nh­ chÝnh s¸ch thuÕ, qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu, chÝnh s¸ch h¶i quan, nhanh chãng ban hµnh luËt H¶i Quan. Nªn tËp trung nghiªn cøu, x©y dùng mét chÝnh s¸ch thuÕ hîp lÝ, dÔ hiÓu, kh«ng qu¸ cao, khuyÕn khÝch ®­îc nhµ s¶n xuÊt kinh doanh tù gi¸c näpp thuÕ cho Nhµ n­íc. 2. Khi ban hµnh chÝnh s¸ch míi Nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng ph¶i cã nh÷ng v¨n b¶n h­íng dÉn râ rµng cô thÓ ®Ó viÖc thùc hiÖn mang l¹i kÕt qu¶ tèt. 3. Trong nh÷ng biÖn ph¸p chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i Nhµ n­íc cÇn lµm râ tr¸ch nhiÖm cña tõng ngµnh tõng cÊp, quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm vÒ vËt chÊt cña c¸c tæ chøc gi¸m ®Þnh, h¹n chÕ tèi ®a sù trïng l¾p trong xö lý vô viÖc, n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¸n bé c¸c ngµnh lµm c«ng t¸c chèng bu«n lËu, cô thÓ: - Hµng qua cöa khÈu tr¸ch nhiÖm chÝnh cña H¶i Quan. - Hµng kinh doanh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa tr¸ch nhiÖm chÝnh lµ qu¶n lý thÞ tr­êng (ngµnh th­¬ng m¹i). - Biªn phßng lµm nhiÖm vô an ninh cöa khÈu, b¶o vÖ ®­êng biªn c«ng t¸c phßng chèng bu«n lËu vã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi chÝnh quyÒn. - C¬ quan thuÕ vô chÞu tr¸ch nhiÖm chèng thÊt thu, gi¸m s¸t hµng ho¸ trèn lËu, kiÓm tra c¸c ho¸ ®¬n chøng tõ theo quy ®Þnh cña ngµnh. - ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng chÞu tr¸ch nhiÖm toµn diÖn qu¶n lý hµnh chÝnh kinh tÕ trªn ®Þa bµn, tæ chøc phèi hîp víi tÊt c¶ c¸c c¬ quan lµm nhiÖm vô chèng bu«n lËu trùc tiÕp thô lý c¸c vô viÖc vi ph¹m vÒ bu«n lËu, trèn thuÕ trªn ®Þa bµn, kiÕn nghÞ c¸c c¬ quan nh÷ng vÊn ®Ò v­íng m¾c ph¸t sinh trong c«ng t¸c phßng chèng bu«n lËu. Quy ®Þnh râ rµng tr¸ch nhiÖm chÝnh s¸ch ®Ó dÔ dµng thi hµnh nhiÖm vô nh­ng ®ång thêi trong c«ng t¸c phßng chèng cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c ngµnh chøc n¨ng t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy ho¹t ®éng mag l¹i kÕt qu¶ cao nhÊt. ñy ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè cÇn trùc tiÕp chØ ®¹o c¸c ngµnh cã liªn quan trong ®Þa ph­¬ng m×nh phèi hîp trong c«ng t¸c phßng, chèng. Theo tinh thÇn cña ChØ thÞ 853/1997/CT-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ th× hiÖn nay Tæng Côc H¶i Quan chñ ch× víi sù tham gia cña Bé Néi Vô, Bé th­¬ng m¹i, Bé tµi chÝnh tiÕn hµnh tæng kiÓm tra ®ång lo¹t hµng ho¸ ®ang lµm thñ tôc xuÊt, nhËp khÈu t¹i c¸c c¶ng biÓn, cöa khÈu, ph¸t hiÖn hµng nhËp lËu, hµng gian lËn th­¬ng m¹i ®Ó trèn thuÕ. Bé th­¬ng m¹i chñ tr× cã sù tham gia cña Bé Néi Vô, Bé tµi chÝnh tæng kiÓm tra ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã cöa hµng bu«n b¸n hµng ho¸ vËt t­ nhËp khÈu nh»m lµm lµnh m¹nh thÞ tr­êng néi ®Þa, ®ång thêi chÝnh s¸ch biÖn ph¸p buéc c¸c doanh nghiÖp chØ kinh doanh nh÷ng mÆt hµng ®· ®¨ng ký kinh doanh. C¸c bé, ngµnh. ñy ban nh©n d©n c¸c tØnh thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng tiÕn hµnh tæng kiÓm tra c¸c doanh nghiÖp xuÊt kh©ñ trùc thuéc vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, chÕ ®é thu chi tµi chÝnh, h¹ch to¸n kÕ to¸n. 4. G¾n viÖc chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i vµ bu«n lËu víi c«ng cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh. §©y lµ mét yªu cÇu ®Æt ra cho c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ph¶i g¾n víi viÖc thùc hiÖn NghÞ quyÕt 38/CP cña ChÝnh phñ vÒ c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh Nhµ n­íc. §èi víi H¶i Quan cÇn nghiªn cøu ®Ó x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p tèi ­u nh»m môc tiªu b¶o ®¶m sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®­îc chÆt chÏ, chèng ®­îc bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i cã hiÖu qu¶, thu ®óng, thu ®ñ thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®¶m b¶o nguån thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc, nh­ng vÉn t¹o ®­îc thuËn lîi cho th­¬ng m¹i ch©n chÝnh ho¹t ®éng ph¸t triÓn, khuyÕn khÝch ®­îc xuÊt nhËp khÈu, b¶o hé ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸g cña ng­êi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, héi nhËp víi th­¬ng m¹i khu vùc thÕ giíi. Trªn c¬ së c¶i c¸ch hµnh chÝnh s©u réng, gi¶m c¸c thñ tôc r­êm rµ, g©y phiÒn hµ ¸ch t¾c cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp c¶nh. TiÕp tôc ®æi mí c¸c quy tr×nh nghiÖp vô, rµ so¸t c¸c v¨n b¶n, c¸c quy ®Þnh vµ hÖ thèng l¹i theo h­íng ®¬n gi¶n, hµi hoµ vµ thèng nhÊt dÔ hiÓu, dÔ thùc hiÖn. Kiªn quyÕt lo¹i bá c¸c quy ®Þnh kh«ng râ rµng kh«ng cã tÝnh kh¶ thi, g©y ¸ch t¾c, phiÒn hµ, tiªu cùc, ®Ó gian lËn th­¬ng m¹i vµ c¸c phÇn tö tiªu cùc, c¬ héi cã thÓ luån l¸ch lîi dông. 5. T¨ng c­êng lùc l­îng, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho c¸c lùc l­îng phßng chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. §Ó ®èi phã víi "lùc l­îng khæng lå" cña bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cÇn ph¶i cã lùc l­îng lín m¹nh chèng l¹i. X©y dùng lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i trong s¹ch v÷ng m¹nh c¶ vÒ sè l­îng lÉn chÊt l­îng. Bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ngµy cµng tinh vi phøc t¹p, ®ßi hái c¸n bé ngµnh chøc n¨ng ph¶i cã sù hiÓu biÕt toµn diÖn vµ tæ chøc lùc l­îng t¹i c¸c ®Þa bµn, c¸c bé phËn nghiÖp vô ph¶i thËt hîp lý, khoa häc, hiÖu qu¶. Qua c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ thu thuÕ H¶i quan, ho¹t ®éng H¶i Quan ph¶i ®¶m b¶o nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ng¨n chÆn cã hiÖu qu¶ c¸c hµnh vi bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i, ®ång thêi võa ph¶i gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi, tõng b­íc hoµ nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. N©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ chuyªn m«n nghiÖp vô cña c¸n bé H¶i Quan, Biªn phßng, C¶nh satds kinh tÕ ... Tõng b­íc tiªu chuÈn ho¸ c¸c chøc danh nghÒ nghiÖp, nghiÖp vô. Sè c«ng chøc ch­a ®­îc ®µo tao hoÆc ®· ®­îc ®µo t¹o nh­ng tr¸i ngµnh ph¶i ®­îc ®µo t¹o hoÆc ®µo t¹o l¹i theo yªu cÇu cña c«ng t¸c cô thÓ. Riªng ®èi víi lùc l­îng chèng bu«n lËu cÇn më réng ph¹m vi ®Þa bµn ho¹t ®éng, v­¬n ra xa tuyÕn trªn biÓn, ®¸nh s©u vµo néi ®Þa, x©y dùng ph­¬ng ¸n träng ®iÓm trªn tõng tuyÕn biªn giíi vµ tõng ®Þa bµn: t¨ng c­êng lùc l­îng, trang bÞ ph­¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i tËp trung ®¸nh m¹nh, ®¸nh tróng vµo c¸c æ nhãm, ®­êng d©y bu«n lËu. + Trªn tuyÕn ®­êng hµng kh«ng, tËp trung ph¸t hiÖn ng¨n chÆn viÖc vËn chuyÓn tr¸i phÐp ma tuý, vò khÝ, tµi liÖu ph¶n ®éng tiÒn gi¶, ngo¹i hèi. + Trªn tuyÕn biÓn, tËp trung xãa c¸c ®iÓm "nãng" vµ c¸c chî "trêi" trªn biÓn nhÊt lµ viÖc sang m¹n hµng lËu tõ tµu viÕn d­¬ng sang c¸c tµu, thuyÒn nhá tõ ngoµi xa, ®æ hµng vµo b¸i ngang bÕn däc. + Trªn tuyÕn biªn giíi ®Êt liÒn tËp trung ng¨n chÆn b¾t gi÷ hµng nhËp lËu qua hai biªn giíi c¸nh gµ cöa khÈu. Trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ cho c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i nh­: + X©y dùng c¸c ®éi tµu cao tèc H¶i Quan. + Trang bÞ c¸c m¸y soi container vµ c¸c thiÕt bÞ cÇn thiÕt kh¸c cho ho¹t ®éng kiÓm tra, kiÓm so¸t. + Trang bÞ hÖ thèng kiÓm tra qua camera t¹i c¸c cöa khÈu lín. + øng dông vi tÝnh ho¸ vµo c¸c quy tr×nh thñ tôc H¶i quan nh­: ®¨ng kÝ tiÕp nhËn tê khai, x¸c ®Þnh gi¸ tÝnh thuÕ xuÊt nhËp khÈu, th«ng tin chèng bu«n lËu, thèng kª, kÕ to¸n. + X©y dùng bé phËn kiÓm to¸n ®ñ søc kiÓm tra, thanh tra nghiÖp vô ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña H¶i quan quèc tÕ vµ th­¬ng m¹i quèc tÕ. ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ míi trong kiÓm tra qua c¸c cöa khÈu vµ trong ngµnh H¶i Quan. H¶i quan nªn trang bÞ nhiÒu m¸y soi hµnh lý, hµng ho¸ t¹i c¸c cöa khÈu quèc tÕ lín nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hµnh kh¸ch vµ hµng ho¸ ®­îc qua l¹i dÔ dµng ®ång thêi n©ng cao t¸i kiÓm so¸t cña h¶i quan. Ngoµi ra, ngµnh H¶i Quan cÇn ¸p dông chÕ ®é th«ng tin t×nh b¸o nh»m ph¸t hiÖn vµ ng¨n chÆn c¸c hµnh vi bu«n lËu, gian lËn. 6. T¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ víi c¸c c¬ quan H¶i quan cña c¸c n­íc trong viÖc ®Êu tranh chèng gian lËn th­¬ng m¹i. T¨ng c­êng hîp t¸c nh»m trao ®æi th«ng tin, lùa chän môc tiªu, lËp hå s¬ vµ qu¶n lý, ®¸nh gi¸ rñi ro th«ng qua ®ã cã thÓ ph¸t hiÖn c¸c tr­êng hîp cã nguy c¬ gian lËn th­¬ng m¹i cao, phèi hîp víi c¸c n­íc trong viÖc kiÓm so¸t H¶i Quan, tranh thñ sù hîp t¸c gióp ®ì cña c¸c n­íc ph¸t triÓn trong viÖc ®µo t¹o cho c¸n bé H¶i Quan ViÖt Nam vÒ c¸c kü thuËt vµ ph­¬ng ph¸p ®Êu tranh chèn gian lËn th­¬ng m¹i tiÕn tiÕn. 7. D¸n tem hµng ho¸ ph¶i thùc sù hiÖu qu¶. D¸n tem tuy ®· ®­îc coi lµ biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó qu¶n lý hµng nhËp khÈu, song thùc tÕ ®· cho thÊy kh«ng ph¶i bÊt cø mét mÆt hµng nµo nhËp khÈu còng cã thÓ ¸p dông biÖn ph¸p nµy. Muèn ¸p dông ph¶i xem xÐt thËt cô thÓ tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸ vµ bao b× sö dông cho lo¹i hµng ho¸ ®ã, cã nh­ thÕ míi ®¶m b¶o tÝnh h÷ hiÖu cña biÖn ph¸p d¸n tem. VÒ d¸n tem còng cã kh«ng Ýt c©u chuyÖn vÒ tem gi¶, tem thËt, tem d¸n råi bãc ra thËm chÝ nhiÒu n¬i cã c¶ tem ph¸t khèng cho doanh nghiÖp tù d¸n. §Ó tr¸nh viÖc v« h×nh hîp thøc ho¸ hµng gi¶, hµng cò t©n trang l¹i thµnh hµng thËt, hµng tèt qua viÖc d¸n tem th× nhÊt thiÕt cÇn cã sù thÈm ®Þnh cña c¬ quan chuyªn m«n vÒ chÊt l­îng hµng ho¸. 8. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ®Ó ®©y m¹nh s¶n xuÊt trong n­íc, ®Ó hµng ho¸ ViÖt Nam t¨ng c­êng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng gãp phÇn ng¨n chÆn hµng lËu. Muèn vËy ®ßi hái n­íc cã chÝnh s¸ch phï hîp víi c¬ chÕ kinh tÕ míi nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn, t¹o th«ng tho¸ng cho ho¹t ®éng kinh doanh, lµnh m¹nh thÞ tr­êng néi ®Þa. 9. Nhµ n­íc cÇn cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch khen th­ëng, chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng tho¶ ®¸ng ®èi víi c¸n bé c«ng chøc lµm nhiÖm vô chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. Khen th­ëng, ®éng viªn c¶ b»ng tinh thÇn vµ vËt chÊt cho nh÷ng thµnh tÝch ®¹t ®­îc cña tõng ®¬n vÞ, tõng c¸ nh©n. §Ó cuéc ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cña ta giµnh th¾ng lîi th× viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tiÒn l­¬ng cho nh÷g c«ng chøc lµm c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i rÊt cÇn thiÕt. V× hiÖn nay chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng cña ta cßn cã nh÷ng bÊt hîp lý, ®ang lµ vËt c¶n cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ, lµm t¨ng sù ph©n hãa, bÊt b×nh ®¼ng gi÷a c¸c tÇng líp d©n c­. Do tiÒn l­¬ng kh«ng ®ñ ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng trong lÜnh vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp còng nh­ lùc l­îng vò trang xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng c«ng chøc ph¶i lµm thªm vµ nhËn ®­îc c¸c nguån thu nhËp kh¸c ngoµi l­¬ng. Cã nguån thu nhËp do c«ng chøc lµm thªm nhê vµo tr×nh ®é tay nghÒ cña hä, cã nguån tõ c¬ quan ®¬n vÞ tæ chøc ho¹t ®éng cã ®­îc ®Ó ph©n phèi cho c«ng chøc. Ch¼ng h¹n theo b¸o c¸o cña mét ®Ò ¸n c¶i c¸ch tiÒn l­¬ng gÇn ®©y ®Ó tr×nh Héi nghÞ trung ­¬ng 7 kho¸ VIII cho biÕt trong ngµnh H¶i Quan, thu nhËp tõ quü tiÒn l­¬ng cña c«ng chøc chØ chiÕm 36,08% cßn l¹i thu nhËp ngoµi quü tiÒn l­¬ng chiÕm 63,92% trong tæng sè thu nhËp cña c«ng chøc. Mét vÊn ®Ò lµ tiÒn l­¬ng cho c«ng chøc nãi chung vµ cho c¸c lùc l­îng lµm c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i nãi riªng hiÖn nay lµ cßn thÊp. V× vËy ®Ó tån t¹i, b¶n th©n c«ng chøc vµ c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp ph¶i cã nh÷ng ho¹t ®éng lµm thªm. T×nh h×nh lµm thªm cña c«ng chøc vµ c¸c ®¬n vÞ cã mÆt tèt lµ ®¶m b¶o cho hä cã thªm thu nhËp, song mÆt tr¸i cña nã lµ qu¸ nhiÒu, ®Æc biÖt lµm cho chÊt l­îng c«ng viÖc kh«ng tèt. ChÝnh v× vËy, chóng ta thÊy r»ng muèn tæ chøc triÓn khai chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i mét c¸ch triÖt ®Ó cÇn cã "con ng­êi triÖt ®Ó" ®Ó thùc hiÖn c¸c chØ thØ, nghÞ quyÕt, ph¸p lÖnh vµ luËt ph¸p cña Nhµ n­íc ta trong c«ng t¸c nµy. §Ó cã con ng­êi ®ã kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc gi¸o dôc chÝnh trÞ t­ t­ëng mÆc dï ®iÒu nµy lµ cÇn thiÕt, mµ cßn ph¶i gi¶i quyÕt ®­îc ®êi sèg vËt chÊt cho hä. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i dc¶i c¸ch v¨n b¶n chÕ ®é tiÒn l­¬ng ®ñ ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cho c«ng chøc vµ gia ®×nh hä. Khi tiÒn l­¬ng cña c«ng chøc ®ñ nu«i sèng b¶n th©n vµ gia ®×nh chØ cã Nhµ n­íc lµ ng­êi chñ duy nhÊt cña c«ng chøc th× hä sÏ hÕt lßng lµm viÖc cho Nhµ n­íc. Mäi chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· ban hµnh ®Ó ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i míi ®­îc tæ chøc triÓn khai vµ thùc hiÖn nghiªm tóc. 10. Nhê cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ vïng biªn, lµm cho nh©n d©n vïng biªn trë thµnh lùc l­îng tham gia tÝch cùc vµo viÖc chèng bu«n lËu. T×nh tr¹ng hiÖn nay lµ bän bu«n lËu ®ang sö dông mét bé phËn kh¸ ®«ng nh©n d©n ®Þa phwong vïng biªn vµo viÖc vËn chuyÓn hµng lËu qua biªn giíi Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ vïng biªn, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho nh©n d©n. C¸n bé, c¸c ngµnh ë trung ­¬ng cã tr¸ch nhiÖm cïng víi c¸c ®Þa ph­¬ng, nhÊt lµ ®Þa ph­¬ng vïng biªn giíi thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch chÝnh s¸ch kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi nh»m n©ng cao ®êi sèng mäi mÆt cña nh©n dan b»ng c¸c ch­¬g tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo,, c¸c dù ¸n kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi... ®¶m b¶o cho nh©n d©n cã ®êi sèng æn ®Þnh kh«ng ®Ó bän bu«n lËu lîi dông l«i kÐo hä vµo con ®­êng lµm thuª "cöu v¹n" cho chóng. 11. Nhµ n­íc cÇn tuyªn truyÒn gi¸o dôc, n©ng cao gi¸c ngé c¸n bé vµ nh©n d©n vÒ viÖc chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. Nhµ n­íc cÇn ph¶i tuyªn truyÒn, gi¸o dôc cho nh©n d©n thÊy ®­îc t¸c h¹i to lín cña bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ®èi víi kinh tÕ -x· héi. Tuyªn truyÒn gi¸o dôc th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ b¸o chÝ, ph¸t thanh, truyÒn h×nh. §©y còng lµ mét biÖn ph¸p gãp phÇn mang l¹i hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. N©ng cao gi¸c ngé vµ ®Êu tranh chèg l¹i bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cho c¸n bé vµ nh©n d©n lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch v× nã cã vai trß trùc tiÕp trong viÖc n©ng cao hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ xuÊt nhËp khÈu, vÒ ho¹t ®éng h¶i quan qua viÖc t¨ng c­êng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa trong ®Êu tranh chèng gian lËn th­¬ng m¹i. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Nhµ n­íc ta ®· tõng b­íc ®æi míi hÖ thèng ph¸p luËt víi t­ duy ph¸p lý míi. C¬ së ph¸p lý míi cña qu¶n lý Nhµ n­íc, qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®· b¾t ®Çu h×nh thµnh. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i n©ng cao gi¸c ngé ph¸p luËt nh»m h×nh thµnh mét c¬ chÕ kiÓm tra viÖc tu©n theo nh÷ng c¬ së ph¸p lý míi nµy. C¨n cø vµo ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta, xuÊt ph¸t tõ ®¨c ®iÓm c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta thêi gian qua vµ tr¹ng th¸i ý thøc ph¸p luËt cña c¸n bé vµ nh©n d©n lao ®éng n­íc ta. C«ng t¸c gi¸c ngé vÒ luËt th­¬ng m¹i, vÒ c«ng t¸c h¶i quan, vÒ c¸c quy ®Þh liªn quan ®Õn chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, cÇn tiÕn hµnh kh¾c phôc t×nh tr¹ng kÐm hiÓu biÕt ph¸p luËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng bu«n b¸n xuÊt nhËp khÈu, h¶i quan. Gi¸o dôc t×nh c¶m t«n träng ph¸p luËt, tõng b­íc më réng tri thøc ph¸p luËt n©ng cho c¸n bé vµ nh©n d©n. §Ó trang bÞ tri thøc ph¸p luËt n©ng cao gi¸c ngé cho c¸n bé vµ nh©n d©n cÇn ph¶i sö dông tæng hîp nhiÒu h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau nh»m l«i cuèn nh©n d©n tham gia tÝch cùc vµo x©y dùng, b¶o vÖ vµ ¸p dông luËt ph¸p. Th«ng qua viÖc tham gia tÝch cùc, trùc tiÕp cña c¸n bé vµ nh©n d©n nh­ th¶o luËn, gãp ý cña quÇn chóng nh©n d©n sÏ gióp n©ng cao tÝnh tÝch cùc c«ng d©n trong c«ng viÖc Nhµ n­íc mµ cô thÓ ë ®©y lµ viÖc chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. §èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, n©ng cao gi¸c ngé ph¸p luËt cho c¸n bé lµ mét nhu cÇu cÊp b¸ch v× trong gi¶i quyÕt c¸c vô viÖc cô thÓ phÇn lín phô thuéc vµo nhËn thøc chñ quan cña ng­êi ®­îc giao quyÒn thay mÆt c¬ quan qu¶n lý gi¶i quyÕt. H¬n n÷a ph¶i gi¸c ngé lßng tin ph¸p luËt c¸n bé trong qu¸ tr×nh ¸p dông ph¸p luËt ®ã lµ t×nh c¶m c«ng b»ng tr¸ch nhiÖm, t×nh c¶m ph¸p chÕ, kh«ng khoan nh­îng víi nh÷ng vi ph¹m ph¸p luËt vµ téi ph¹m, h×nh thµnh thãi quen xö sù tÝch cùc theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, kh«ng bÞ ngo¹i c¶nh chi phèi. Ngoµi ra gi¸o dôc cho c¸n bé cña c¸c c¬ quan qu¶n lý t×m ra nguyªn nh©n vµ ®iÒu kiÖn dÉn ®Õn vi ph¹m ph¸p luËt cña c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu, xuÊt nhËp c¶nh víi tõng tr­êng hîp cô thÓ nh»m bÞt kÝn nh÷ng kÏ hë ph¸p luË. Trong qu¸ tr×nh Êy ph¶i lµm cho mäi ng­êi thÊy ®­îc hËu qu¶ nghiªm träng cña bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ®èi víi kinh tÕ, x· héi vµ ®¹o ®øc v¨n ho¸, ®èi víi ®Êt n­íc còng nh­ ®èi víi quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña mäi ng­êi d©n lao ®éng. 12. Ph¶i xö lý nhanh, nghiªm minh vµ thÝch ®¸ng nh÷ng kÎ bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i vµ nh÷ng ng­êi cã ý thøc dÝnh d¸ng ®Õn bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. §©y lµ biÖn ph¸p nh»m b¶o ®¶m cho ph¸p luËt ®­îc thùc hiÖn nghiªm minh ®¶m b¶o quyÒn mäi ng­êi ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt. Khi ph¸t hiÖn c¸ hµnh vi bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i th× nhÊt ®Þnh ph¶i ¸p dông nh÷ng h×nh ph¹t thÝch ®¸ng. V× b¶n th©n c¸c h×nh ph¹t ®óng còng cã t¸c dông phßng ngõa hµnh vi vi ph¹m cña nh÷ng ng­êi kh¸c. Trong thêi gian qua, chóng ta ch­a quan t©m ®óng møc ®Õn viÖc ®Êu tranh kiªn quyÕt vµ kÞp thêi víi nh÷ng hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i vµ bu«n lËu. Mét sè c¸ nh©n, mét sè ®¬n vÞ cã hµnh vi bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i ®­îc ph¸t hiÖn nh­ng kh«n ®­îc xö lý kÞp thêi hoÆc thËm chÝ cã xö lý nh­ng chØ qua loa, kh«ng ®óng møc. Mét hiÖn t­îng hÕt søc nguy hiÓm cho c«ng viÖc cñng cè, t¨ng c­êng ph¸p chÕ lÜnh vùc th­¬ng m¹i. Tõ nh÷ng vi ph¹m nhá mµ kh«ng xö lý nghiªm minh sÏ tiÕp lèi cho nh÷ng vi ph¹m lín. Bu«n lËu 1 bao thuèc còng lµ vi ph¹m ph¸p luËt, lµ hµnh vi tr¸i ph¸p luËt, coi th­êng ph¸p luËt vËy nã còng ph¶i ®­îc xö lý nghiªm minh ®Ó r¨n ®e, ng¨n ngõa kh«ng ®Ó hµnh vi ®ã t¸i diÔn ®ång thêi cho mäi ng­êi thÊy ®­îc mµ t«n träng ph¸p luËt. Ng­êi trùc tiÕp vi ph¹m ph¸p luËt ®· lµ nguy hiÓm nh­ng ng­êi gi¸n tiÕp tiÕp tay cho viÖc vi ph¹m ph¸p luËt ®ã cßn nguy hiÓm h¬n. Xö lý thÝch ®¸ng nh÷ng kÎ bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i nh­ng ®ång thêi còng cÇn nghiªm minh ®èi víi nh÷ng kÎ tiÕp tay cho bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. Thùc tÕ ë n­íc ta thêi gian qua trong lùc l­îng chèng bu«n lËu cßn tån t¹i tiªu cùc ®ã lµ mét sè c¸n bé trong ngµnh bÞ bän bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i mua chuéc lam tho¸i ho¸ biÕn chÊt tiÕp tay cho chóng. §iÒu nµy rÊt nguy hiÓm v× trong khi c¸c ngµnh, c¸c cÊp gia søc chèng tÖ n¹n nµy th× mét sè ng­êi trong ®ã l¹i tiÕp tay cho nã. Nh÷ng viÖc nµy chøng minh r»ng hä rÊt coi th­êng ph¸p luËt, coi th­êng ®¹o ®øc. §iÓn h×nh trong thêi gian qua lµ 2 vô ¸n lín Epco Minh Phông, T©n Tr­êng Sanh g©y hËu qu¶ rÊt lín cho nÒn kinh tÕ -x· héi mµ trong ®ã cã liªn quan ®Õ c¸n bé h¶i quan- nh÷ng ng­êi lµm viÖc trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i g©y bÊt b×nh lín trong nh©n d©n, lµm tæn th­¬ng ®Õn lßng tin cña nh©n d©n vµo nh÷ng ng­êi b¶o vÖ ph¸p luËt. V× vËy cÇn ph¶i xö lý thÝch ®¸ng nh÷ng kÎ nµy ®ång thêi gi¸o dôc ®¹o ®øc trong lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. 13. C¸c ngµnh, c¸c cÊp ph¶i th­êng xuyªn kiÓm tra n¾m b¾t t×nh h×nh thÞ tr­êng. Cã th­êng xuyªn vµ tÝch cùc kiÓm tra th× míi ph¸t hiÖn vµ ng¨n chÆn tinh tr¹ng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. Bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i l¾m phÐp "thÇn th«ng". Hµng lËu trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam hiÖn nay tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau tuån vµo víi ®ñ chñng lo¹i mÉu m·. Mçi lo¹i hµng ho¸ cã tíi hµng tr¨m kiÓu d¸ng, mÉu m·. Thùc tÕ mét sè mÆt hµng d¸n tem ®· h¹n chÕ ®­îc hµng lËu rÊt nhiÒu nh­ng chóng ta khã cã thÓ d¸n tem ë hµng tr¨m c¸c mÆt hµng kh¸c ®­îc. Hµng lËu lan trµn dÉn ®Õn "cung" v­ît qu¸ "cÇu", lóc th× trµn vµo å ¹t lµm cho gi¸ c¶ gi¶m xuèng, lóc ch÷ng l¹i lµm cho gi¸ c¶ t¨ng lªn lµm cho thÞ tr­êng mÊt æn ®Þnh. §Ó kh¾c phôc ®iÒu nµy th× c¸c ngµnh chøc n¨ng cÇn kiÓm tra kiÓm so¸t thÞ tr­êng th­êng xuyªn th× míi gi¶m bít ®ùoc ®ãng gãp vµo viÖc chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. II-/ gi¶i ph¸p chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i nh×n tõ gãc ®é doanh nghiÖp. Hµng lËu ®ang lµ "quèc n¹n". ë ®©u ng­êi ta còng nãi ®Õn hµng lËu nh­ mét thø nguyªn nh©n cña hiÖn t­îng kinh tÕ: hµng s¶n xuÊt ra kh«ng b¸n ®­îc v× hµng lËu, hµng gian lËn th­¬ng m¹i ph¸ gi¸ thÞ tr­êng ø ®äng t¹i hµng lËu trµn lan. MÆc dï Nhµ n­íc ®· cè g¾ng ®Ó ®Èy lïi hµng lËu nh­ng khã cã thÓ chÊm døt ®­îc nã. VËy th× ph¶i lµm g× ®Ó m×nh kh«ng trë thµnh "c¸i tói ®ùng ®å th¶i" tõ n­íc ngoµi n÷a? 1-/ Hµng ViÖt Nam cÇn ph¶i t¨ng tÝnh c¹nh tranh. HiÖn nay, ngoµi viÖc ®æ lçi cho hµng lËu, hµng gian lËn c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc hÇu nh­ ch­a chÞu nh×n th¼ng vµo thùc tÕ v× sao hµng cña hä kh«ng c¹nh tranh næi víi hµng lËu, hµng gian lËn th­¬ng m¹i. Ai còng biÕt hµng cña mét sè n­íc kh«ng ®¶m b¶o l¾m song ng­êi tiªu dïng vÉn mua. Thùc tÕ lµ cïng mét mÆt hµng, chÊt l­îng t­¬ng ®­¬ng nhau, nh­ng gi¸ hµng lËu l¹i rÎ h¬n, mÉu m· ®Ñp h¬n. VÝ dô: ®­êng cña Trung Quèc trªn thÞ tr­êng hiÖn nay kho¶ng 4.000®/1kg, tong khi ®­êng ViÖt Nam 5.500®/1kg, ¸o ph«ng Trung Quèc rÊt nhiÒu mÉu m· gi¸ l¹i thÊp h¬n, hµng ViÖt Nam Ýt mÉu m·, gi¸ l¹i cao h¬n. "NÕu nh­ hµng ViÖt Nam chÊt l­îng cao h¬n, mÉu m· ®Ñp h¬n th× gi¸ cao chóng t«i vÉn mua" mét ng­êi tiªu dïng kh¼ng ®Þnh vµ khi ®­îc hái ng­êi tiªu dïng ®Òu nãi r»ng, vÊn ®Ò hä quan t©m nhÊt khi mua hµng lµ chÊt l­îng sau lµ gi¸ c¶ vµ mÉu m· "Hµng t«i mua tr­íc hÕt ph¶i lµ thø tèt, råi ph¶i xem nã cã ®¸ng ®ång tiÒn b¸t g¹o kh«ng. Thµ mua thø ®¾t h¬n vµ chÊt l­îng tèt h¬n lµ mua rÎ mµ dïng kh«ng ra g×". VËy hµng néi muèn trô ®­îc trªn thÞ tr­êng th× ph¶i t¨ng tÝnh c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng, ®ång thêi còng ph¶i t×m c¸ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm xuèng. Trªn thùc tÕm viÖc c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ ®èi víi hµng lËu hµng gian lËn th­¬ng m¹i lµ "kh«ng t­ëng" bëi v× lÝ do: + Mét lµ, hµng nhËp lËu, trèn ®­îc thuÕ nªn gi¸ re, hµng cña ta s¶n xuÊt ra trong n­íc ph¶i nép thuÕ. + Hai lµ, nghe nãi mét sè n­íc l©n cËn hµng tån kho lín, hä cÇn ph¶i gi¶i quyÕt. Trong khi, ta chØ cã thÓ m¹nh lµ nh©n c«ng rÎ nh­ng nay ®· kh«ng cßn rÎ nh­ tr­íc n÷a. Nh­ vËy chØ cßn c¸ch võa ph¶i chèng hµng lËu võa ph¶i c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng víi nã. Thùc tÕ ®· cho thÊy ng­êi tiªu dïng chän chÊt l­îng lµm ­u tiªn hµng ®Çu. Héi chî hµng ViÖt Nam chÊt l­îng cao, lóc nµo còng ®«ng kh¸ch, doanh sã b¸n ra cã doanh nghiÖp lªn tíi tiÒn tû/ngµy. §iÒu ®ã chøng minh ng­êi tiªu dïng kh«ng hÒ thêi ¬ víi hµng néi, mÆc dï cã nhiÒu lo¹i hµng gi¸ kh«ng rÎ. §Ó n©ng cao tÝnh c¹nh tranh doanh nghiÖp cÇn tÝch cùc ®Çu t­ n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt, c¶i tiÕn tæ chøc qu¶n lý, n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò ng­êi lao ®éng ®Ó t¨ng n¨ng suÊt, h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸. Xu h­íng hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang lµm ®ã lµ tham gia ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ISO. ISO lµ mét c«ng cô ®¾c lùc cho hµng ViÖt Nam n©ng cao chÊt tÝnh c¹nh tranh tr­íc hÕt lµ ë thÞ tr­êng trong n­íc sau ®ã lµ thÞ tr­êng quèc tÕ. 2-/ C¸c doanh nghiÖp cÇn tham gia gãp phÇn hoµn thiÖn m«i tr­êng kinh doanh. M«i tr­êng kinh doanh lµ tËp hîp c¸c ®iÒu kiÖn, c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õ ho¹t ®éng kinh doanh, nh­ng ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp ®Òu cã ¶nh h­ëng tíi c¸c yÕu tè cña m«i tr­êng kinh doanh ë møc ®é nhiÒu Ýt. Mét doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®øng v÷ng l©u dµi trong mét m«i tr­êng kinh doanh kh«ng æn ®Þnh, kh«ng thuËn lîi, h¬n n÷a ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ngµy nay ®· ®­îc xem xÐt ®¸nh gi¸ d­íi nh·n quan quÇn chóng vµ cã ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña d. Doanh nghiÖp kh«ng nªn v× lîi Ých c¸ nh©n mµ cã nh÷ng viÖc lµm tiÕp tay cho bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i nh­ cho m­în t­ c¸ch ph¸p nh©n, giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu vµ trùc tiÕp gian lËn th­¬ng m¹i, gian dèi trong kinh doanh. Doanh nghiÖp ph¶i gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc h×nh thµnh m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi mµ trong ®ã cã viÖc tÝch cùc tham gia chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. III-/ gi¶i ph¸p chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­êng m¹i nh×n tõ gãc ®é quÇn chóng nh©n d©n. C¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña quÇn chóng nh©n d©n. Kh«ng cã sù tham gia tÝch cùc cña quÇn chóng th× nhÊt ®Þnh kh«ng thÓ cã nh÷ng chuyÓn biÕn c¸ch m¹ng trong lÞch sö. B¸c Hå ®· d¹y: "DÔ tr¨m lÇn kh«ng d©n còng chÞu, khã ngh×n lÇn d©n liÖu còng xong". Do ®ã ®Ó c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cã hiÖu qu¶ th× cÇn cã sù tham gia cña quÇn chóng nh©n d©n. Nh©n d©n cÇn ph¶i thÊy hÕt ®­îc nghÜa vô, quyÒn lîi, vÒ t¸c h¹i nhiÒu mÆt cña bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ®èi víi lîi Ých chung cña x· héi. Nh©n d©n cÇn thÊy ®­îc quyÒn lîi cña m×nh trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i, qua ®ã n©ng cao ý thøc lµm chñ vµ n¨ng lùc lµm chñ. §ång thêi nh©n d©n còng cÇn ph¶i hiÓu râ c¸c quan ®iÓm chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, n¾m v÷ng môc tiªu nhiÖm vô, biÖn ph¸p chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cã tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc chung cña ®Êt n­íc. Kh«ng nªn tiÕp tay cho bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i nh­: vËn chuyÓn, mua hµng lËu, biÕt mµ kh«ng b¸o cho c¬ quan chøc n¨ng... Nh©n d©n ph¶i thÊy r»ng x· héi cã æn ®Þnh, kinh tÕ cã ph¸t triÓn th× ®êi sèng cña chÝnh m×nh míi ®­îc n©ng cao. phÇn kÕt luËn §Êt n­íc ta, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®ang ra søc tËp trung thùc hiÖn th¾ng lîi c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc tõng b­íc ®­a ®Êt n­íc vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc th× nhiÖm vô chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i rÊt quan träng vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc. Th«ng qua chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cã hiÖu qu¶, chóng ta gãp phÇn vµo viÖc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, b¶o vÖ tèt lîi Ých vµ chñ quyÒn quèc gia, gi÷ v÷ng an ninh chÝnh trÞ vµ trËt tù an toµn x· héi. Chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i gãp phÇn chèng thÊt thuÕ, ®¶m b¶o nguån thu cho ng©n s¸ch ®ång thêi gãp phÇn tÝch luü vèn ®Ó tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, ®¶m b¶o cho nh÷ng chiÕn l­îc cña Nhµ n­íc ®­îc tiÕn hµnh thuËn lîi. Chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i hiÖu qu¶ lµ yÕu tè quan träng trong viÖc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t huy néi lùc lµm ra ®­îc nhiÒu s¶n phÈm, c¹nh tranh trong m«i tr­êng lµnh m¹nh t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng gãp phÇn n©ng cao møc sèng. MÆt kh¸c t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh ch©n chÝnh trong vµ ngoµi n­íc, tham gia tÝch cùc vµo ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña nhµ s¶n xuÊt kinh doanh vµ ng­êi tiªu dïng. Thùc tÕ hiÖn nay c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta ®ang gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n v× ho¹t ®éng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ngµy cµng tinh vi, phøc t¹p bªn c¹nh ®ã nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i nh­ hÖ thèng luËt lÖ cña ta cßn thiÕu chÆt chÏ, ®ång bé lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cßn h¹n chÕ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng vµ ph­¬ng tiÖn lµm viÖc. NhËn thøc cña nh©n d©n vÒ t¸c h¹i cña bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cßn h¹n chÕ. Cßn cã hiÖn t­îng tiªu cùc trong lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. V× vËy cuéc chiÕn chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ngoµi sù quan t©m cña §¶ng, Nhµ n­íc cßn rÊt cÇn sù hç trî, ñng hé cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp chÝnh quyÒn, c¸c doanh nghiÖp vµ ®Æc biÖt lµ toµn x· héi cÇn lªn ¸n m¹nh mÏ ®Ó ®Çy lïi con "b¹ch tuéc" hµng lËu, hµng gian lËn th­¬ng m¹i. Mçi ho¹t ®éng trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp tiÕp tay cho ho¹t ®éng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i lµ ®i ng­îc l¹i víi lîi Ých quèc gia vµ sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. §Ó c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i hiÖu qu¶ Nhµ n­íc, doanh nghiÖp vµ nh©n d©n cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p tÝch cùc, phï hîp vµ ®ång bé. danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ th­¬ng m¹i - PGS .TS NguyÔn Duy Bét vµ PGS . TS §Æng §×nh §µo (Tr­êng §HKTQD Hµ Néi). 2. Bé luËt h×nh sù n­íc CHXHCN ViÖt Nam (1985) 3. LuËt th­¬ng m¹i ViÖt Nam 4. Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt. 5. ChØ thÞ cña Thñ tuíng ChÝnh phñ sè 853/1997/CT-TTg ngµy 11/10/1997 vÒ ®Êu tranh chèng bu«n lËu trong t×nh h×nh míi. 6. B¸o ph¸p luËt (th¸ng 4/1999), B¸o V¨n ho¸ sè 24 (12/1999), B¸o An Ninh Thñ ®« sè 326 (28/7/1999). 7. Thêi b¸o kinh tÕ sè 7, 23, 46 (1998), sè 22, 68, 28 (1999). 8. T¹p chÝ th«ng tin vµ lÝ luËn sè ( 5/1999). T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn (sè 31/1999). T¹p chÝ con sè vµ nh÷ng sù kiÖn (sè 8/1999). T¹p chÝ thÞ tr­êng gi¸ c¶ (sè 2/1999). T¹p chÝ ViÖt Nam §«ng Nam ¸ ngµy nay sè (24/1999). 9. T¹p chÝ th­¬ng m¹i (sè 20, 24/1998, sè 1, 7, 18, 20, 24/1999, sè 1, 2+3/2000). 10. T¹p chÝ th«ng tin tµi chÝnh (sè 18/1999). T¹p chÝ kinh tÕ vµ dù b¸o sè (2/2000). môc lôc